Gemeente Den Haag. De voorzitter van Commissie Bestuur & de voorzitter van Commissie Samenleving BSW/ RIS

Transcriptie

1 Wethouder Stedelijke Economie, Zorg en Havens, wethouder Kenniseconomie, Internationaal, Jeugd en Onderwijs en wethouder Sociale zaken, Werkgelegenheid, Wijkaanpak en Sport Ingrid van Engelshoven Karsten Klein Gemeente Den Haag Rabin S. Baldewsingh De voorzitter van Commissie Bestuur & de voorzitter van Commissie Samenleving BSW/ RIS maart 2015 Programmatische aanpak economie en werk Het roer moet om in de Haagse economie. Den Haag moet een stad worden met een internationaal concurrerende, innovatieve kenniseconomie. De stedelijke economie moet versterkt worden. En er moeten banen komen voor mensen die nu aan de kant staan. Die ambitie legden we in juni 2014 vast in het coalitieakkoord Nu presenteren wij het plan dat antwoord geeft op de vraag hoe wij alles op alles gaan zetten om dit te bereiken. De aanpak omvat drie hoofddoelen. Allereerst leggen wij u een agenda voor die de Haagse economie moet ombuigen tot een sterke kenniseconomie. Ten tweede willen wij de stedelijke economie doen groeien. Daartoe is een agenda stedelijke economie opgesteld. Ten derde hebben wij twee aanvalsplannen opgesteld om Hagenaars die geen baan kunnen vinden op de arbeidsmarkt aan het werk te helpen. Voor het welslagen van deze plannen is samenwerking cruciaal. We willen nogal wat. We willen dat Den Haag dé plek is waar (grote) bedrijven zich willen vestigen. De stad waar je wilt werken, wonen en studeren. Waar iedere Hagenaar, jong en oud, de kans krijgt om zijn talenten te ontplooien, zodat niemand aan de kant staat. Waar jonge, innovatieve ondernemers een vliegende start kunnen maken. Waar je je congres wilt organiseren. Waar je wilt winkelen en recreëren. De internationale stad van vrede en recht, met grote evenementen en een florerende toeristische sector. Dat is het Den Haag dat we voor ons zien. Dat kunnen we alleen bereiken als we eendrachtig optrekken met maatschappelijke partners in de stad. Met werkgevers, ondernemers, kennis- en onderwijsinstellingen, initiatiefnemers in de wijken en partners in de regio. Wijzelf moeten intussen onze afzonderlijke agenda s en aanvalsplannen goed op elkaar afstemmen en slim combineren. Job den Heeten

2 BSW/ In het coalitieakkoord , Vertrouwen op Haagse kracht, hebben wij ons ten doel gesteld om de Haagse economie te versterken en de werkgelegenheid te bevorderen. In het akkoord staan de opgaven: meer mensen aan het werk; ruimte voor kennis, innovatie & ondernemerschap; aantrekkelijk leef- en vestigingsklimaat voor mensen en bedrijven; banen. Daarmee staat Den Haag voor een grote krachtsinspanning. De werkloosheid in de stad is hoog en het aantal banen is gedaald als gevolg van personele krimp en toenemende automatisering. De economische groei is matig. We hebben minder profijt van de aanwezigheid van het rijk en de zakelijke dienstverlening. Dus moeten we op een andere manier kijken naar hoe we in onze stad ons geld verdienen. We moeten economische groei stimuleren, banen voor jong en oud, die verbonden zijn met het speciale karakter van Den Haag. Stand Haagse economie Vanaf het begin van 2014 omvat de totale werkgelegenheid in Den Haag iets meer dan banen, parttime en fulltime. Landelijk en internationaal zijn er voorzichtige tekenen van economisch herstel. De dynamiek in de Haagse economie trekt weer aan. Toch zijn in de periode per saldo banen verloren gegaan. De krimp bedraagt 0,8 procent. Dat is weliswaar beter dan in de twee voorgaande jaren, toen de Haagse economie bijna 2 procent kromp, maar het is nog steeds geen goed nieuws. De werkgelegenheid in de stad is zes jaar op rij gedaald. Sinds 2009 zijn er per saldo banen verdwenen. Den Haag steekt daarmee negatief af bij de andere grote steden Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Eindhoven. Arbeidsmarktanalyse Om de stand van de Haagse economie scherp in het vizier te krijgen, hebben we bureau SEOR gevraagd om een analyse van de regionale arbeidsmarkt te maken. SEOR verwacht dat de werkgelegenheid in Den Haag zich in de periode zal bewegen rond het huidige niveau van ongeveer 250 duizend banen. De werkgelegenheid in Den Haag neemt de komende jaren aanvankelijk verder af, en zal zich vanaf 2016 stabiliseren. De belangrijkste achtergronden (op nationaal niveau) van deze ontwikkelingen zijn: Economie Er wordt voor de komende jaren een zeer magere economische groei voorzien. Als gevolg van de economische crisis wordt een periode van stagnatie en stabilisatie verwacht. Technologie Door voortschrijdende technologie en IT daalt de werkgelegenheid in de landbouw en industrie, financiële dienstverlening en detailhandel. Dat komt ook doordat techniek werk minder arbeidsintensief maakt. Dit proces wordt nog eens aangewakkerd door internationale concurrentie. Demografie In sectoren met veel werknemers die de pensioengerechtigde leeftijd naderen gaan banen vrijkomen. Daar staat tegenover dat de beroepsbevolking onder andere door arbeidsmigratie is gegroeid. Overheidsbeleid Het bezuinigingsbeleid heeft als bijwerking dat er bij de overheid en in de zorg banen verdwijnen en bestedingen afnemen. Bij voortzetting van het versoberingsbeleid wordt voor deze sectoren krimp verwacht. Dit draagt bij aan de stagnatie van de vraag naar arbeid. SEOR signaleert dat de verwachte stabilisatie van de werkgelegenheid in Den Haag gepaard gaat met een verandering van werkgelegenheid. Er ontstaat nieuwe werkgelegenheid in commerciële activiteiten, in het bijzonder in die sectoren die verbonden zijn aan het internationale karakter van de stad van vrede en recht. Deze nieuwe banen compenseren het verlies aan banen in de landbouw, industrie, telecom, financiële diensten en overheid.

3 BSW/ De internationale organisaties zorgen momenteel voor bijna banen (directe werkgelegenheid in de stad). Tussen 2004 en 2012 werd een groei van 70 procent gerealiseerd. Het innovatief cluster rondom security (Hague Security Delta) groeide in zes jaar tijd met 27 procent, waardoor er bijna banen bij kwamen. Ook in deze clusters zijn er mogelijkheden voor verdere groei. Groeikansen ziet SEOR ook in de toeristische branche. Het binnenlands en buitenlands toerisme nemen toe en Den Haag kan hiervan profiteren. SEOR wijst er ook op dat voor werkzoekenden niet alleen nieuwe banen relevant zijn. Vacatures die ontstaan doordat mensen van baan wisselen of met pensioen gaan en de groeiende vraag naar tijdelijk en flexibel werk spelen zeker een even grote rol. Ook in sectoren die krimpen kan toch vraag naar nieuwe werknemers ontstaan. Dat kan zelfs leiden tot knelpunten, zoals het tekort aan technici. Goed voorbereidend onderwijs is daardoor ook van belang voor sectoren die netto niet of nauwelijks groeien. Kansen benutten Om de economie en de werkgelegenheid in Den Haag maximaal te stimuleren, moeten wij alle kansen zien te benutten. Dat doen we door al onze inspanningen te richten op realisatie van economische groei en versterking van de internationale concurrentiekracht. Dat kan op korte termijn vruchten afwerpen in de vorm van meer banen, meer mensen aan het werk en minder jongeren die de boot missen. Voor de langere termijn richten wij ons op een omslag van de Haagse economie.

4 BSW/ Agenda kenniseconomie Den Haag is in de afgelopen twintig jaar veranderd. De stad is het imago van ambtenarenstad, met de rijksoverheid als grootste werkgever, van zich aan het afschudden en staat in de regio, in het land en in de wereld op de kaart als internationale stad van vrede en recht. Dit krachtige internationale karakter van Den Haag wordt versterkt de toonaangevende The Hague Security Delta. Naast de pijlers van de economie zien we kansen in Finance, Legal, IT/Tech en energie. Ontwikkeling van deze kansrijke clusters van bedrijven, onderwijs- en kennisinstellingen leidt tot versterking van de economische structuur van de stad en daarmee tot groei van de werkgelegenheid. Zowel in directe zin, bij de nieuwe bedrijven zelf, als in indirecte zin, bij toeleverende en dienstverlenende bedrijven. We leggen een fundament voor de economie waar we ook na de komende vier jaar op verder kunnen bouwen. Wij investeren 20 miljoen euro uit het Fonds Economische Structuurversterking om de groei van deze kenniseconomie, de internationale concurrentiekracht en het vestigingsklimaat te versterken. Dit doen we onder meer samen met InnovationQuarter en de Metropoolregio Rotterdam Den Haag. Stedelijke economie Wij zien vier belangrijke kansen om de stuwende krachten achter de Haagse economie te vergroten. Wij trekken 25 miljoen euro uit om die ontwikkeling mogelijk te maken. Het gaat allereerst om ondersteuning van jonge en veelbelovende ondernemingen en creatief talent, die de omslag naar een innovatieve stedelijke economie versnellen. In de tweede plaats gaat het om verdere versterking van Den Haag als toeristische bestemming. Hoe meer toeristen Den Haag trekt en hoe langer zij hier verblijven, hoe beter voor de economie. Ten derde willen wij de ontwikkeling van Den Haag als vestigingsplaats voor internationale bedrijven en als internationale congresstad stimuleren. De aanwezigheid van deze bedrijven in de stad zorgt voor extra vraag aan diensten zoals schoonmaak, transport, horeca en advies. Dit levert extra werkgelegenheid op, onder meer voor mensen met een lage opleiding. Tenslotte willen wij Den Haag als sterk merk nog beter aan de man brengen. Dat vraagt om een slimme en zéér consequente marketingstrategie. Den Haag maakt werk Wij hebben een aanvalsplan Den Haag maakt werk! ontwikkeld om de kansen op werk te vergroten voor mensen die werkloos zijn. Er staan vijf acties op het programma: 1) We pakken de jeugdwerkloosheid aan. We trekken 12 miljoen euro extra uit om meer jongeren aan de slag te helpen of weer terug naar school te laten gaan. Zo willen we voorkomen dat jongeren in de bijstand terechtkomen. 2) Het college trekt 11 miljoen euro extra uit om garantiebanen, beschut werk, loonkostensubsidie en begeleiding te realiseren. Ook blijven we inzetten op werkplekken door bij aanbestedingen afspraken te maken over inzet van mensen die in de bijstand zitten (social return). 3) We realiseren 100 garantiebanen en stimuleren de instroom van jongeren bij de gemeente Den Haag. Zo geven we als gemeente het goede voorbeeld. 4) We nemen maatregelen om uitkeringsgerechtigden die heel moeilijk aan de slag komen, bijvoorbeeld doordat zij een strafrechtelijk verleden of schulden hebben, de arbeidsmarkt op te helpen. Zo willen we belemmeringen voor hun re-integratie wegnemen. 5) We nemen maatregelen om ouderen aan de slag te helpen. Wij willen hiertoe onder meer een meesterbeurs organiseren, naar het idee van de startersbeurs. Tienduizend banen Afgezet tegen de verwachting dat de werkgelegenheid in Den Haag tot 2016 nog afneemt, vergt de ambitie om er in nieuwe banen bij te hebben een grote omslag. We stellen ons ten doel om eerder dan in 2016 op het pad van groei te raken. Onze inzet is om circa nieuwe banen te laten ontstaan in de kansrijke sectoren. Daarnaast willen we circa mensen aan het werk helpen, onder meer door een lokaal sociaal akkoord te sluiten met werkgevers. Landelijk hebben werkgevers, werknemers en de overheid overeenstemming bereikt over garantiebanen in de komende jaren. Ook regionaal liggen er al afspraken.

5 BSW/ Die afspraken verbreden en verdiepen we om ook op lokaal niveau uitzicht te bieden op werk, bijvoorbeeld voor mensen met een arbeidsbeperking (garantiebanen). Via deze brief en onderliggende agenda s beantwoorden wij ook motie M banen. (RIS ). Monitoring en sturing Het college en in het bijzonder wij als ondertekenaars van deze brief volgen de resultaten van onze aanpak nauwgezet. Onze analyse is voor een belangrijk deel gebaseerd op de verkenning van de te verwachten ontwikkelingen op de Haagse arbeidsmarkt door SEOR. Het is de eerste keer dat een dergelijk uitgebreid onderzoek voor de gemeente Den Haag is gemaakt. Deze exercitie zal halverwege de collegeperiode worden herhaald. Voortgangsnotities Halfjaarlijks informeren wij de raad over de voortgang via een gezamenlijke notitie. Hierin geven wij aan wat de ontwikkeling is van het aantal banen, de werkloosheid en de beroepsbevolking. Ook komen hierin de externe factoren die van invloed zijn op de lokale ontwikkelingen aan bod. Omdat elk onderdeel zijn eigen dynamiek kent, ontvangt u van de portefeuillehouders ook voortgangsnotities die inzicht geven in de inspanningen die we leveren via de afzonderlijke agenda s en aanvalsplannen. Aantal banen We volgen de ontwikkeling van het aantal banen via de jaarlijkse werkgelegenheidsmonitor van DSO. Hierin wordt voor de diverse sectoren en Haagse economische clusters gerapporteerd over de actuele situatie en (cijfermatige) trends. Daarbij wordt per cluster ook aandacht besteed aan achterliggende ontwikkelingen, zodat onderscheid kan worden gemaakt tussen incidenten en trendmatige groei of krimp. Aan de editie 2014 van de werkgelegenheidsmonitor wordt nu gewerkt; deze zal op korte termijn aan u worden voorgelegd. Conjunctuur Om tussentijds zicht te houden op de trends gebruiken we de (landelijke) conjunctuurenquête (COEN). Dit instrument is ontwikkeld door de Kamers van Koophandel en wordt uitgevoerd door het CBS. COEN fungeert op het niveau van stadsgewesten als een soort thermometer van de economie. Werkloosheid De ontwikkeling van de werkloosheid volgen wij door gebruik te maken van de gegevens van het UWV en de dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten. We geven ook weer wat onze inspanningen zijn geweest en welke resultaten dat heeft opgeleverd voor de mensen in de stad die van een uitkering afhankelijk zijn of dreigen te worden. Daartoe brengen wij in kaart hoeveel mensen vanuit de bijstand aan het werk zijn gekomen of (terug) naar school zijn gegaan en hoe het aantal personen dat een beroep moet doen op bijstand is beperkt. Rapport SEOR Het integrale rapport van SEOR is opgenomen als bijlage en ligt ter inzage bij de griffie in leesmap nummer 10. Wij kunnen ons voorstellen dat er naar aanleiding van de beschrijving van de economische opgave en het SEOR-rapport dat ten grondslag heeft gelegen aan deze analyse en aanpak nadere vragen bij u zijn. Wij geven u daarbij in overweging voor de gezamenlijke commissies Bestuur en Samenleving een werkbespreking te organiseren waar gelegenheid is tot het stellen van mondelinge, technische vragen.

6 BSW/ Haagse kracht Het aanboren van Haagse kracht via samenwerking met ondernemers, werkgevers, kennisinstellingen, onderwijsinstellingen en betrokken organisaties in de stad is van belang voor succesvolle realisatie van de ambities. Wij zijn ons bewust van de omvang van de opgave. Wij zijn er echter van overtuigd dat wij met onze gezamenlijke aanpak een goed fundament leggen voor opleving van de Haagse economie. Onze ambitie is om met Haagse kracht een werkzame stad te creëren. Rabin Baldewsingh, Ingrid van Engelshoven, Karsten Klein, wethouder Sociale zaken, wethouder Kenniseconomie wethouder Stedelijke Economie, Werkgelegenheid, Wijkaanpak, Internationaal, Jeugd en Onderwijs Zorg en Havens Sport