Voorjaarsnota INVESTEREN IN EEN GEZOND ALMERE

Transcriptie

1 Voorjaarsnota INVESTEREN IN EEN GEZOND ALMERE 20 april 2011

2

3 INHOUDSOPGAVE 1 INLEIDING LEESWIJZER OVERZICHT PERSPECTIEF PROGRAMMAPLAN Bestuur Openbare orde en veiligheid Beheer en leefomgeving Cultuur Jeugd Onderwijs Sport Participatie, zorg en inkomen Duurzame ruimtelijke ontwikkeling Economische ontwikkeling Dienstverlening Financiën en bedrijfsvoering GEMEENTELIJK INVESTERINGSPLAN Voorgestelde beleidswijzigingen Bevolkingsvolgende voorzieningen Actualisatie beschikbare ruimte DEKKING IMPULSEN BIJLAGEN Groslijst bevolkingsvolgende voorzieningen na de perspectiefperiode...109

4

5 1 Inleiding

6

7 Introductie Voor u ligt de eerste voorjaarsnota en het bijbehorende meerjarenperspectief van deze raadsperiode. In deze nota concretiseren we op basis van onze toekomstvisie, de budgetten en de plannen. Het is in die zin de uitwerking van het coalitieakkoord. We hebben dit, meer dan in het verleden, gedaan met betrokkenheid van onze partners in de samenleving. Het zet daarmee de kaders en de toon voor de gehele bestuursperiode. Tegelijk is het direct kaderstellend voor het komende begrotingsjaar. Conform het eerdere raadsbesluit formuleren we nu in het voorjaar met elkaar de kaders, uitgangspunten en voorgestane keuzen, die we die na de zomer uitwerken in de programmabegroting. Toekomstvisie We staan als gemeente voor een complexe en stevige opgave, als partij in een dynamisch proces, waarvan tempo en intensiteit mee ademen met de groei van de stad.. Centraal staat het zorg dragen voor een aantrekkelijke woon, werk, en leefomgeving. Dit geven we vorm in een meerkernige stad van water en groen, met verscheidenheid en differentiatie in sociaal en ruimtelijk opzicht, met een mix van lokale en bovenregionale voorzieningen, met veilige en aantrekkelijke wijken, en vooral met passende aandacht voor de mensen in onze samenleving. We streven naar een stad waar ruimtelijke kwaliteit, sociaal culturele kwaliteit, economische vitaliteit en duurzaamheid met elkaar worden verbonden. In de vorige bestuursperiode zijn hiervoor al belangrijke pijlers geformuleerd in diverse beleidsnotities. Samen met de ambities zoals verwoord in het Oostvaardersakkoord geven deze de richting en de ruimte om de komende periode hier in gezamenlijkheid, gemeente samen met inwoners, ondernemers en maatschappelijke partners, uitvoering aan te geven. Bestuursstijl en samenspel De centrale ambitie in het Oostvaardersakkoord gaat in op onze rol en opstelling als overheid. We maken ons hard voor een andere bestuursstijl en een ander samenspel met burgers en organisaties. Burgers en organisaties willen meer invloed op hun eigen situatie en ook meer ruimte voor individueel maatwerk. We zoeken daarom actief de dialoog op met alle betrokken partijen, onder andere via contactwethouders. Vanuit gedeelde belangen leggen we verbinding tussen organisaties, mensen, middelen en energie. Om die reden zetten we sterk in op bijvoorbeeld voortzetting van het project combinatiefunctionarissen en de andere werkwijze bij maatschappelijke ondersteuning (Kanteling). Onze toekomstvisie helpt daarbij, zowel voor onszelf als voor de betrokkenen in de samenleving. Op deze manier ontstaan ruimte en condities voor eigen initiatieven, voor zelforganisatie vanuit eigen kracht en vitaliteit. In bijvoorbeeld het beheer openbare ruimte en kunstonderwijs leidt dit tot een andere manier van werken en organiseren. Waar mogelijk doen we als overheid een stapje terug, zijn we terughoudend in overnemen en zelf doen. Tegelijk wordt daarmee scherper waar we onze eigen publiekmaatschappelijke rol en verantwoordelijkheid als lokale overheid moeten houden. We houden de zorg voor mensen die, al dan niet tijdelijk, de middelen en energie niet kunnen vinden. Vanzelfsprekend ook is onze financiële verantwoordelijkheid, goed rentmeesterschap over de belastinggelden die ons worden toevertrouwd. We laten zien dat we een solide, stabiele én inspirerende, uitnodigende overheid zijn. Voorjaarsnota pag. 7

8 Gezonde financiën en organisatie De andere centrale ambitie in het Oostvaardersakkoord is een gezonde financiële huishouding. Beide ambities gaan hand in hand. Intensief samenwerken vereist dat ieder zich bewust is van mogelijkheden, maar nadrukkelijk ook van onmogelijkheden. Door daarover transparant te zijn kunnen we de aandacht en energie richten op de mogelijkheden, en op die manier voor hetzelfde geld méér bereiken (of hetzelfde voor minder geld). De financiële transparantie begint met de 8 spelregels die de coalitiepartijen in het Oostvaardersakkoord hebben meegegeven. We herhalen ze hier, juist omdat ze zo belangrijk zijn en enkele keuzes in deze voorjaarsnota hebben ingekleurd. 1. Wettelijke voorschriften en daarvan afgeleide eigen keuzes vormen de basis voor een gezonde financiële huishouding. 2. De lopende begroting en de begroting van het eerstvolgende jaar moeten sluitend zijn. Het meerjarenperspectief moet gezond zijn, dat wil zeggen: in het vijfde jaar een tekort van niet meer dan 2 miljoen. 3. Belastingen en heffingen indexeren we jaarlijks met de inflatie. 4. De tarieven zijn kostendekkend. 5. Structurele uitgaven worden gedekt met structurele inkomsten; structurele bezuinigingen van het Rijk worden gedekt met structurele besparingen bij de Gemeente. 6. Nieuwe investeringen in vastgoed worden alleen dan gedaan wanneer ook in dekking van de exploitatielasten c.q. de beheerskosten is voorzien. 7. Geïdentificeerde risico s en de daarvoor te treffen reserves/voorzieningen moeten met elkaar in balans zijn. 8. Eventuele rijksbezuinigingen op doeluitkeringen vertalen we één op één door naar het betreffende beleidsterrein. Dit leidt ertoe dat we in het bijzonder ten aanzien van beheer&onderhoud en investeringen een financiële opgave hebben. Dit, gecombineerd met een 250,0 korting op het gemeentefonds en de wens om op drie beleidsterreinen een financiële 200,0 impuls te geven, heeft in het 150,0 Oostvaardersakkoord geleid tot een bezuinigingstaakstelling op de lopende 100,0 rekening van 27,8 miljoen structureel. Dat 50,0 vergt een stevige bezuiniging. Maar daarbij is 0,0 het goed te realiseren dat onze netto bestedingen zijn gestegen van 172 miljoen in 2007 naar 220 miljoen nu in In het programmaplan laten wij per onderdeel het verloop van de netto uitgaven per programma zien. Ook voor ons spaarbankboekje, het Gemeentelijk Investeringsplan (GIP), ligt er een flinke opgave. Door de economische crisis is voor circa 120 miljoen aan directe dekking voor het GIP weggevallen. Dit alleen al maakt het noodzakelijk om de noodzakelijke bevolkingsvolgende voorzieningen op een andere wijze te financieren. Bovendien financieren we van oudsher onze voorzieningen met eenmalig geld, zonder structureel te sparen voor vervanging of renovatie. Hierdoor ontstond een stille lasten problematiek. Daarom stellen we nu een fundamenteel andere werkwijze voor, die een trendbreuk in ons financieel beleid betekent. Hierdoor blijven we in staat toch de noodzakelijke bevolkingsvolgende voorzieningen te realiseren. pag. 8 Voorjaarsnota

9 Verbindende principes De toekomstvisie, de bestuursstijl en de gezonde financiën komen samen in een viertal principes van waaruit we als gemeente werken. 1. Gebiedsgerichte aanpak De eigen wijk of buurt heeft voor de mensen in onze stad de meeste betekenis. Om die reden integreren ook wij onze activiteiten vanuit de onderscheiden programma s zoveel mogelijk op het niveau van een specifiek stadsgebied. Dat doen we onder meer door middel van contactwethouders en het versterken van gebiedsoverleggen, bijvoorbeeld met lunchbijeenkomsten en ateliers. Door te luisteren en samen te zoeken naar slimme oplossingen geven we ruimte aan nieuwe ontwikkelingen met behoud van gekoesterde verworvenheden in onze stad. 2. Gerichte inzet van middelen Onze financieringsmechanismen veranderen mee met de verandering in onze opstelling. We gaan onze middelen in toenemende mate op maat inzetten, effectief en passend bij de interactie die we op die plaats en op dat moment hebben. Onderdeel daarvan is het bundelen van beschikbare middelen, ongeacht de achterliggende wet of verantwoordelijke partij. Met de focus op een samenhangende, integrale gebiedsbenadering gaan we versnipperde inzet en verkokering terugdringen. 3. Zorgvuldig gebruik van schaarse middelen Vanzelfsprekend zetten we het ons beschikbare geld zorgvuldig in, en niet meer dan nodig. Zo kunnen wij de stijging van de lokale lasten beperkt houden, lager dan de inflatie. Maar niet alleen geld is een schaars goed, ook ruimte en voorzieningen (infrastructuur, gebouwen, accommodaties) vragen om een zorgvuldig en efficient gebruik. Medegebruik wordt meer de standaard dan het handhaven en opzetten van solitaire functies. Dit versterkt het werken vanuit verbinding en samenhang. 4. Procesoptimalisatie en procesinnovatie De wereld is veranderd, mensen zijn hoger opgeleid en vragen meer keuzevrijheid. Dit dwingt een herijking van onze werkwijze af, die we vanuit de nieuwe ambities (samenspel en gezonde financiën) ook inhoud geven. Waar kan het korter, slagvaardiger en goedkoper? Tegelijk beseffen we dat de wereld om ons heen blijft veranderen. In plaats van een eenmalige aanpassing zoeken we voortdurende innovatie. De kracht van Almere, vernieuwingsdrang, zetten we in om continu mee te blijven bewegen met de wensen van de samenleving. Deze principes vormen de brug tussen de algemene ambities uit het Oostvaardersakkoord en de uitwerking daarvan in de afzonderlijke programma s. Ze borgen ook samenhang tussen de programma s, zonder dat ze telkens op de voorgrond hoeven te komen. Zo zijn ze leidend geweest bij het zoeken naar bezuinigingen door de focus de leggen op slanker (effectiever en efficiënter werken), minder (schrappen wat overbodig is) en anders (nieuwe benadering, innovatie). Ze liggen ten grondslag aan de verwevenheid tussen bijvoorbeeld sport, cultuur, zorg en beheer. Ze resulteren in wijkgericht maatwerk, met op elkaar afgestemde inzet vanuit de verschillende disciplines. Voorjaarsnota pag. 9

10 Samenvattend We kunnen gepast trots zijn op het resultaat. We leven in een financieel moeilijke periode met noodzakelijke en soms ingrijpende maatregelen, maatregelen die op korte termijn pijnlijk kunnen zijn. Met inzet van onze nieuwe bestuursstijl, gericht op transparantie, dialoog en samenwerking, hebben we veel bereikt. Dankzij een zorgvuldig proces met een grote betrokkenheid vanuit de organisatie en de verschillende partners in de samenleving, top down gecombineerd met bottom up, voelen we ons verbonden in de ambitie om ook in deze omstandigheden een gezonde toekomst van onze stad en haar bewoners te garanderen. Dat is ambitieus, maar realistisch. We hebben het moment aangegrepen om kritisch naar onze interne werkprocessen en onze inzet als overheid te kijken. We kiezen een nieuwe wijze van werken, passend bij onze nieuwe rol; meer agenderen en minder overnemen. Deze nieuwe werkwijze gaat uit van gebiedsgericht samenwerken, efficiënt en gericht op kerncompetenties. Niet zelf doen wat een ander beter kan. Daaraan gekoppeld wijzigen we onze financiële mechanismen. We breken met het verleden door gebouwen alleen nog met structurele middelen te financieren. We zoeken actief de ontschotting tussen budgetten op, niet alleen binnen de gemeente, ook bij de rijksoverheid en in de samenwerking met onze partners in de samenleving. We vertrouwen erop dat u, ondanks de soms pijnlijke ingrepen, in deze Voorjaarsnota ook uw eigen ruimte en ambitie herkent. Daarmee is dit een solide basis voor samenwerking in de komende periode. pag. 10 Voorjaarsnota

11 2 Leeswijzer

12

13 De Voorjaarsnota en de bijlage Toelichting op het proces bevatten verschillende onderdelen. Voorjaarsnota In hoofdstuk 3 schetsen we het geactualiseerde financieel perspectief voor de jaren (tabel 3 1). Dit geeft inzicht in dat deel van de bezuinigingen dat al bij de recente Najaarsnota is ingezet, de omvang van de bezuinigingen die in deze Voorjaarsnota worden voorgesteld en de autonome ontwikkelingen die onze financiële positie beïnvloeden. De economische crisis en de groei van de stad zijn hierin bepalende factoren. Hoofdstuk 4 bevat per programma de toelichting op zowel de actualisatie van het perspectief als de beleidsmatige keuzes en bezuinigingsvoorstellen. Dit hoofdstuk begint met een totaalbeeld van de ombuigingen en enkele algemene effecten. Het vervolgt met een toelichting op elk van de twaalf programma s. Elk programma start met een concretisering van de ambities en speerpunten, passend op de verbindende principes. Hierna volgen een financieel overzicht en een beschrijving van de verschillende autonome ontwikkelingen en voorgenomen maatregelen. Een beschrijving van te verwachten maatschappelijke effecten van voorgenomen maatregelen en de mogelijke risico s ervan vormt onderdeel hiervan. Hoofdstuk 5 gaat in op de fundamenteel andere wijze van financieren bevolkingsvolgende voorzieningen en bevat het geactualiseerde Gemeentelijk Investeringsplan (GIP) en de mogelijke investeringen die daaruit kunnen worden gedaan. Tenslotte gaat hoofdstuk 6 nog specifiek in op de impulsgelden die bij de Programmabegroting 2011 zijn ingezet, en de wijze waarop deze gefinancierd worden. toelichting op het proces De bijlage Toelichting op het proces geeft meer inzicht in de wijze waarop de voorjaarsnota tot stand is gekomen, in het bijzonder het pakket aan bezuinigingsmaatregelen daarin. De eerste twee delen van de bijlage betreffen een inleiding en een overzicht van het afgelopen jaar. Dit laat nog eens expliciet de samenhang tussen de verschillende momenten en producten zien. Het derde deel geeft inzicht in de niet overgenomen bezuinigingsmaatregelen. Zoals in het Oostvaardersakkoord is aangegeven is er voor de eerste 10 bestuursopdrachten gezocht naar besparingen ten bedrage van 15% van de beïnvloedbare ruimte. Vervolgens is daaruit voor 10% van de beïnvloedbare ruimte aan maatregelen geselecteerd. Dit betekent dat een deel van de geïnventariseerde voorstellen niet is overgenomen in het perspectief. Het overzicht hiervan, inclusief een beschrijving van te verwachten maatschappelijke effecten, geeft inzicht in de gemaakte afweging en vergemakkelijkt amendering hiervan. Het vierde en vijfde deel van de bijlage gaan in op de Externe toets. In het Oostvaardersakkoord is afgesproken dat als waarborg voor kwaliteit van proces en inhoud een moment van reflectie wordt ingebouwd. Voor het uitvoeren van dit moment van reflectie hebben wij een extern deskundige (PWC) gevraagd om alle bestuursopdrachten globaal te toetsen. De samenvatting hiervan is opgenomen in het vierde deel, de belangrijkste aanbevelingen en de reactie van het college daarop in het vijfde deel. Dit geeft inzicht in de wijze waarop het moment van reflectie heeft bijgedragen aan het opstellen en selecteren van de bezuinigingsvoorstellen en een rol speelt bij de verdere uitwerking ervan. Tot slot bevat de bijlage een verklarende begrippenlijst, voor het eerst bij een voorjaarsnota. In deze lijst worden termen en begrippen toegelicht die anders mogelijk niet voor iedereen even duidelijk zijn. Voorjaarsnota pag. 13

14

15 3 Overzicht perspectief

16

17 In dit hoofdstuk geven wij een samenvattend overzicht van het perspectief voor de jaren 2011 tot en met Het perspectief is geactualiseerd; de gevolgen van de crisis zijn financieel vertaald en er is een pakket aan ombuigingen ingevuld. De verwerking van alle maatregelen leidt tot een gezond meerjarenperspectief. Dit vormt een solide basis voor de komende raadsperiode. In het programmaplan worden alle mutaties aan de hand van onderstaande tabel per onderwerp toegelicht. Hieronder schetsen wij de hoofdlijnen. Tabel 3 1 Bedragen x 1 miljoen omschrijving perspectief najaarsnota voor directe ingrepen 4,5 5,6 7,2 7,9 6,6 directe ingrepen 4,5 6,0 6,3 6,4 6,4 perspectief najaarsnota na directe ingrepen 0 0,4 0,9 1,5 0,2 aanvullende bezuiniging op de directe ingrepen 0,1 0,1 terugdraaien directe ingrepen 1,7 1,7 0,1 0,1 0,1 actualisatie perspectief 2,7 3,5 8,9 11,6 20,1 bezuinigingen voorjaarsnota ,0 4,7 8,8 14,3 18,3 perspectief voorjaarsnota 0,0 0,0 1,1 1,1 2,0 Directe ingrepen Voor een totaalbeeld is het nodig om terug te grijpen op de besluiten uit de Najaarsnota Bij de najaarsnota bleek al dat het perspectief voor de jaren aanzienlijk zou gaan verslechteren. Een van de oorzaken hiervan was de korting van het Rijk op de budgetten van de WWB. Door deze en door andere oorzaken liepen de tekorten op tot 6,6 miljoen in Hierdoor waren wij gedwongen bij de najaarsnota gebruik te maken van de eerste uikomsten van de bestuursopdrachten. Deze directe ingrepen levert besparingen op tot 6,4 miljoen structureel. Perspectief najaarsnota na directe ingrepen. Na verwerking van de directe ingrepen was er sprake van een sluitend perspectief; dit vormt het vertrekpunt van deze voorjaarsnota. Aanvullende bezuiniging op de directe ingrepen/terugdraaien directe ingrepen Bij het opstellen van de voorjaarsnota bleek bij enkele directe ingrepen dat de ingeboekte besparing nog kon worden verhoogd. Daarnaast is een tweetal directe ingrepen gedeeltelijk teruggedraaid. Het belangrijkste betreft het gedeeltelijk uitstellen van de bezuiniging op het groot onderhoud in de woonwijken, zodat de afspraken met de bewoners in de Stedenwijk en de Bouwmeesterbuurt kunnen worden nagekomen. Actualisatie perspectief Het perspectief is op een groot aantal onderdelen geactualiseerd. Er zijn diverse autonome ontwikkelingen en knelpunten in het perspectief verwerkt. De belangrijkste mutaties houden verband met de gevolgen van de economische crisis. De nadelige effecten hiervan zijn ook toegelicht in de Programmarekening In aanvulling hierop wordt in deze voorjaarsnota rekening gehouden met extra tekorten op de bijstandverlening, bouwleges. In onderstaand kader hebben wij de kosten van de crisis in beeld gebracht. Voorjaarsnota pag. 17

18 Gevolgen van de crisis: 200 miljoen Twee jaar geleden, in april 2009 heeft het vorige college de gemeenteraad voor het eerst geïnformeerd over de gevolgen van de financieel economische crisis voor de gemeentefinanciën. Er is in die periode ruim 30 miljoen vrijgespeeld binnen het GIP om de toenemende kosten van bijstandverlening en de afnemende inkomsten in verband met de lagere woningproductie op te vangen. In april 2010, een jaar geleden, heeft de raad een strategisch document ontvangen, waarin nader werd ingegaan op de financiële positie van de gemeente. Een belangrijk onderwerp daarbij was de grondexploitatie. Door de tegenvallende grondverkopen en lagere opbrengsten moest er een harde buffer worden gevormd van in 120 miljoen. Daarnaast is becijferd wat de gevolgen vanuit het Gemeentefonds waren voor de begroting. Nu, april 2011, ontvangt u de programmarekening 2010 en de voorjaarsnota Hierin staan tekorten die het gevolg zijn van de crisis: een cumulatief tekort op de bijstandverlening van in totaal 44 miljoen. Hiervan is 7 miljoen opgenomen in de Programmarekening 2010; de tekorten voor zijn bij de najaarsnota meegenomen bij de actualisatie van het perspectief. een tekort van 12 miljoen op de parkeerexploitatie. Dit bedrag is in de programmarekening 2010 afgedekt uit het GIP; het cumulatief tekort op bouwleges van in totaal 11 miljoen. Hiervan is 4 miljoen opgenomen in de Programmarekening 2010; de tekorten voor zijn bij de najaarsnota meegenomen bij de actualisatie van het perspectief. De afgelopen twee jaar is er in totaal dus bijna 200 miljoen opzij gezet om de nadelige gevolgen van de crisis op te vangen. Ook de tekorten op de algemene uitkering uit het gemeentefonds, de kosten voor het groot onderhoud aan gemeentelijke gebouwen en beheer en onderhoud in de nieuwe stadsdelen zijn bij de actualisatie van het perspectief betrokken. In totaliteit wordt hierdoor het perspectief met 20 miljoen nadelig beïnvloed. Bezuinigingen voorjaarsnota Bovenstaande tekorten zijn opgevangen met de opbrengst van de bestuursopdrachten. In het Oostvaardersakkoord is afgesproken dat er 27,8 miljoen zou worden bezuinigd. Zoals hierboven is aangegeven is er bij de najaarsnota al 6,4 miljoen met maatregelen in gevuld. In deze voorjaarsnota treft u voorstellen aan ten bedrage van 18,3 miljoen. In totaal wordt nu dus bijna 25 miljoen omgebogen. Wij zijn van plan om in de komende jaren te zoeken naar het ontbrekende bedrag. pag. 18 Voorjaarsnota

19 4 Programmaplan

20

21 In het programmaplan geven wij eerst een totaalbeeld van de ombuigingen. Daarna wordt per programma een toelichting gegeven op de actualisatie van het perspectief en de ombuigingen. Bezuinigingen Dit programmaplan staat in het teken van de bezuinigingen. In het Oostvaardersakkoord is een bezuinigingsopgave gedefinieerd van 27,8 miljoen. Voor de invulling zijn 17 bestuursopdrachten uitgezet. U heeft in de Tussenrapportage Bestuursopdrachten (oktober 2010) inzicht gekregen in eerste bezuinigingsideeën. Daarbij zijn enkele verschuivingen ten opzichte van de oorspronkelijke opzet (combinatie opdrachten, aangepaste taakstellingen) aangegeven. Niet alle ideeën uit de tussenrapportage waren vanuit validiteit, haalbaarheid en maatschappelijke effecten om te zetten naar concrete maatregelen. Het uiteindelijke resultaat is nu herkenbaar in deze Voorjaarsnota. In onderstaande tabel geven wij per bestuursopdracht een beeld van de taakstelling en de resultaten. Tabel 4 1 Bedragen bestuursopdracht tussenrapportage oktober 2010 opgave voor ombuigingen bijstelling herziene taakstelling gerealiseerd bij voorjaarsnota 1. bestuur, openbare orde en veiligheid duurzame ruimtelijke ontwikkeling financiën, bedrijfsvoering en dienstverlening onderwijs en jeugd sport cultuur beheer participatie, zorg en inkomen economische ontwikkeling communicatie, citymarketing en VVV parkeren groot onderhoud en vastgoed schuldhulpverlening rationaliseren werkprocessen verzelfstandiging organisatieonderdelen De herziene taakstelling bedraagt 27,7 miljoen. Wij 7,1 handhaven de ambitie om deze te realiseren. Daarom 9,2 zullen wij op zoek gaan naar aanvullende bezuinigingen voor de onderdelen beheer, rationaliseren werkprocessen, parkeren en verzelfstandigingen onderzoeken. Via de directe ingrepen uit de afgelopen najaarsnota en de aanvullende bezuinigingen in deze voorjaarsnota is nu 8,2 24,56 miljoen met concrete maatregelen ingevuld. Het is een breed pakket aan maatregelen, gelijkelijk verdeeld over maatregelen in de categorie slanker (verhogen van slanker minder anders de efficiency, het rationaliseren van werkprocessen en terugdringen van de bureaucratie), minder (schrappen van taken of voorzieningen, het heroverwegen van het gemeentelijk takenpakket) en anders (zoeken naar een andere manier van werken, andere vormen van samenwerking in de stad). De maatregelen zijn in de volgende paragrafen per programma toegelicht. Enkele vergen een lange implementatietijd, bijvoorbeeld omdat de vigerende regelgeving moet worden aangepast. Voorjaarsnota pag. 21

22 Maatschappelijk effecten Per programma worden de te verwachten maatschappelijke effecten beschreven. Dit geeft inzicht de welke specifieke doelgroepen of gebieden door de bezuinigingsmaatregelen worden geraakt en of er sprake is van een eventuele stapeling. In de bijlage Toelicht proces voorjaarsnota treft u een verdere toelichting aan van de maatschappelijke effectanalyse. Bij de beschrijving van de maatschappelijke effecten is gebruik gemaakt van enkele generieke termen, die steeds bij elke tabel worden toegelicht. Moment van reflectie In de maanden februari en maart, parallel aan het afronden van de bezuinigingsvoorstellen, heeft een extern deskundige (PWC) alle bestuursopdrachten globaal getoetst. Op deze manier hebben we invulling gegeven aan het afgesproken moment van reflectie, als waarborg voor kwaliteit van proces en inhoud. Daarbij heeft PWC een verdiepende analyse opgesteld van de bestuursopdracht Parkeren, Beheer & rationaliseren werkprocessen, Vastgoed en Verzelfstandiging organisatieonderdelen. De reden hiervoor was dat deze bestuursopdrachten extra complex waren en nog niet het gewenste resultaat hadden opgeleverd. Op 29 maart jl. is het eindrapport verschenen. De samenvatting en de belangrijkste aanbevelingen / conclusies treft u integraal aan in de bijlage 'Toelichting proces voorjaarsnota'. PWC concludeert dat er een kwalitatief gedegen bezuinigingspakket is neergelegd. Het merendeel van de bestuursopdrachten overstijgt het niveau van de kaasschaaf. De uitwerking is betrouwbaar en transparant. In het moment van reflectie zijn diverse aanbevelingen en adviezen opgenomen. Het gaat hier bijvoorbeeld om het verbeteren van onderbouwingen, het in kaart brengen van risico s, het doen van nader onderzoek en diverse specifieke op en aanmerkingen. Bij het opstellen van de voorjaarsnota hebben wij gebruik gemaakt van deze adviezen. Voorstellen die door PWC als minder hard zijn beoordeeld hebben wij indien mogelijk van een betere onderbouwing voorzien, of voor een lager bedrag als besparing ingeboekt. Hiermee heeft het moment van reflectie bijgedragen tot het verder verbeteren van de bezuinigingsvoorstellen. Sturing en monitoring bezuinigingsmaatregelen Wij vinden het belangrijk dat de afgesproken maatregelen ook tijdig geïmplementeerd worden. Dit vereist sturing op en monitoring van de vervolgacties. Om de concrete invulling van de bezuinigingen te volgen, te bewaken en zo nodig bij te sturen, nemen wij deze op als vast onderwerp in onze reguliere budgetcyclus. Hierdoor wordt minimaal twee maal per jaar, namelijk bij de Voorjaarsnota en de Programmabegroting, de voortgang in beeld gebracht. Dit stelt niet alleen ons college in staat om te bewaken en zo nodig bij te sturen, maar geeft tevens inzicht aan uw raad over de voortgang. Formatie en frictie Personele organisatie De maatregelen in de voorjaarsnota hebben natuurlijk ook gevolgen voor de personele organisatie. Zowel wat betreft om, her en bijscholing en mobiliteitsmaatregelen (doorstroom) als frictie (in en uitstroom). Bij de najaarsnota is vanaf 2011 een meerjarige bezuinigingstaakstelling op de ambtelijke organisatie ingeboekt oplopend naar 2,55 miljoen. Daarnaast hebben we in 2010 ook al te maken met teruglopende werkzaamheden bij de bouwgerelateerde afdelingen. Vanaf het 2 e kwartaal 2010 worden maatregelen ingezet als beëindiging van tijdelijke contracten en verscherpte aandacht voor interne vacature vervulling (TAMO). De komende jaren wordt dit geïntensiveerd. Daarnaast wordt op dit moment een sturingsinstrument ontwikkeld voor de ontwikkeling van ons personeelsbestand (tot 2020 gaat 15 20% met pensioen) gerelateerd aan de ontwikkeling van de vraag (toe en afname) naar personeel. Op basis daarvan kunnen we vroegtijdig intervenieren op personeelsbewegingen in de organisatie. Uitgangspunt daarbij is het zoveel als mogelijk van werk naar werk begeleiden en het in stand houden van een gebalanceerde leeftijdsopbouw in het personeelsbestand. pag. 22 Voorjaarsnota

23 Bij het uitwerken van de bestuursopdrachten is een inschatting gemaakt van de formatieve consequenties die met de voorstellen gemoeid zijn. Hierbij gaat het om tussen de 40 en 60 formatieplaatsen. Daarnaast zijn er natuurlijk ontwikkelingen in het bouwdomein waardoor vraag naar personeel afneemt (tijdelijk en structureel) en ontwikkelingen in het sociaal maatschappelijke domein waardoor vraag naar personeel toeneemt. Deze ontwikkelingen zijn op dit moment moeilijk gedegen te kwantificeren. De periode tot de begroting zal gebruikt worden om op basis van de bij voorjaarsnota gekozen maatregelen en om op basis van voortschrijdend inzicht vanuit onder andere het bestuursakkoord een meer kwantitatieve opstelling te maken. Dit zal leiden tot meer duidelijkheid over te verwachten frictiekosten. In het verleden is er een mobiliteitsreserve ingesteld om organisatorische ontwikkelingen en mobiliteit te bevorderen. Deze is aan te wenden daar waar de doelstellingen van de organisatorische ontwikkelingen, mobiliteit en ombuigingen bij elkaar komen. Zodra er meer zicht komt op de bestuurlijke keuzes en de gevolgen voor de organisatie, kunnen betrouwbare inschattingen worden gemaakt voor de nodige omvang van deze reserve. Dit kan er toe leiden dat er bij de begroting 2012 aanvullende middelen nodig zijn. Effect basisdienstverlening De bezuinigingen hebben ook gevolgen voor de inkomsten van de basisdienstverlening (afgeleide ombuiging). De basisdienstverlening wordt immers afgestemd op de aantallen medewerkers en werkplekken in de organisatie. Bij een afname van 100 formatieplaatsen daalt het budget voor de basisdienstverlening met ruim 1 miljoen. De kosten dalen echter maar in geringe mate, omdat deze overwegend vaste kosten zijn (bijvoorbeeld stadhuis, ict infrastructuur etc.). Hierbij wordt opgemerkt dat de basisdienstverlening de afgelopen jaren geconfronteerd is met forse bezuinigingen om de ICT problematiek op te kunnen lossen. Ook de bezuiniging op de organisatie van 2,5 miljoen legt een zwaar beslag op de basisdienstverlening. Voorjaarsnota pag. 23

24

25 4.1 Bestuur Ambitie Een goed functionerend bestuur Almere is sinds haar bestaan explosief gegroeid. Hierbij paste een continue toename van financiële middelen, een op productiegerichte gemeentelijke organisatie en veel aandacht voor nieuwe ontwikkelingen. Met de huidige status van Almere is groei van minder importantie. Zowel in absolute als relatieve zin is de groei van de stad nu kleiner, meer autonoom. Het huidige economische klimaat versterkt dit. Dit vertaalt zich ook in aandacht van het bestuur voor de inwoners en bedrijven in de diverse stadsdelen. Via een permanente, inhoudelijke dialoog zoeken we naar het beste voor de stad en gedeelde belangen daarin. We zetten maximaal in op participatie en betrokkenheid bij de voorkant van processen, zonder langdurige heroverwegingen achteraf. Transparantie en gerichte communicatie staan centraal. Inwoners hebben recht op een goed functionerend bestuur en daarom geven wij de komende periode uitvoering aan het contactwethouderschap. Zo willen wij de eigen kracht van de samenleving versterken in verbinding met bewoners, bedrijven en organisaties in de wijken. Speerpunten Wij streven naar een nieuwe rolopvatting voor de gemeentelijke dienstverlening met daarbij een hernieuwde wijze van werken. Hierin past gerichte communicatie, in toenemende mate via digitale kanalen. Dit vanuit het gedachtegoed van een centrale rol voor de eigen verantwoordelijkheid van inwoners, bedrijven en maatschappelijke partners. Daarnaast noopt de mondiale crisis ons tot bezuinigen. De consequenties van de ombuigingsopgave willen wij goed inzichtelijk maken voor alle betrokkenen. Ook hier staat transparantie centraal. Partners Goede verantwoordingsmechanismen en een transparante overheid scheppen de voorwaarden voor een effectieve dialoog met alle betrokken partners. Wij realiseren ons dat de beoogde ombuigingsvoorstellen impact zullen hebben op de samenleving en in belangrijke mate alleen tot stand zullen komen in nauwe samenwerking met maatschappelijke partners. Tegelijkertijd nemen wij onze verantwoordelijkheid in de realisatie van de noodzakelijke opgave, de weg ernaar toe bepalen we samen. Grafieken Netto lastenontwikkeling (x 1 miljoen) slanker/minder/anders (x 1.000) 20, ,0 10,0 5,0 0, slanker minder anders Voorjaarsnota pag. 25

26 Financieel overzicht Tabel 4 2 Bedragen x omschrijving directe ingrepen najaarsnota : reserve strategische activiteiten interne/externe communicatie Stadhuis aan huispagina's reguliere lasten aanvullende bezuiniging op de directe ingrepen: 1. Interne / externe communicatie terugdraaien directe ingrepen najaarsnota : 2. Stadhuis aan huis pagina actualisatie perspectief: 3. vergoedingen en toelage raadsleden bezuinigingen voorjaarsnota : 4. faciliteiten en bestuursondersteuning college en communicatie faciliteiten gemeenteraad bijgestelde lastenraming reguliere baten saldo Directe ingrepen najaarsnota De directe ingrepen zijn vastgesteld in de najaarsnota. De najaarsnota bevat een toelichting op deze maatregelen. Aanvullende bezuinigingen op de directe ingrepen 1. Interne / externe communicaties Op de interne / externe communicatie kan meer worden bezuinigd. Terugdraaien directe ingrepen najaarsnota Stadhuis aan huis pagina s Voor officiële berichtgevingen zullen wij intensiever gebruik gaan maken van internet en minder van de Stadhuis aan huis pagina s in de Almere Vandaag. Hierdoor wordt bespaard. Omdat echter een deel van de besparing betrekking heeft op bouwleges, kan slechts een bedrag van ten gunste van het perspectief worden gebracht. Actualisatie perspectief 3. Vergoeding en toelagen raadsleden De vergoedingen en toelagen voor raadsleden zijn aangepast aan de wettelijke normen. Dit brengt vanaf ,013 miljoen hogere lasten met zich mee. pag. 26 Voorjaarsnota

27 Bezuinigingen voorjaarsnota Faciliteiten en bestuursondersteuning college en communicatie Wij hebben bij de ombuigingen ook kritisch gekeken naar de eigen faciliteiten, inclusief de omvang van de bestuursondersteuning. Wij achten het van groot belang dat ook het college deelt in de ombuigingen en wij kiezen er daarom voor in de volle breedte op de faciliteiten voor het college te bezuinigen voor een bedrag van circa 1 miljoen. Bij de invulling hiervan vinden wij het van belang dat we beschikken over een beperkte staf die ons, naast de vakdiensten helpt om multidisciplinair te denken en te handelen. Tevens vinden we het van belang dat de vakdiensten gericht en planmatig werken en via uniforme werkwijze de bestuurlijke stukken voorbereiden. Gelet hierop kiezen we voor een bezuiniging op zowel de directe als indirecte bestuursondersteuning. Voorts bezuinigen we ook op communicatie door meer gebruik te maken van digitale communicatiekanalen. De beperkte investering die hiervoor nodig is, wordt ruimschoots gecompenseerd door een besparing op personeel. 5. Faciliteiten gemeenteraad Vooralsnog hebben wij in de tabel rekening gehouden met een bezuiniging door de gemeenteraad van 0,3 miljoen op haar faciliteiten, hetgeen neerkomt op een taakstelling van 10% van de aanwezige beïnvloedbare ruimte. Het is uiteraard aan de raad zelf om hierover te beslissen en hieraan invulling te geven. Maatschappelijke effecten Omdat er vanuit dit programma geen maatschappelijke effecten te verwachten zijn, zijn deze niet meegenomen in de maatschappelijke effectanalyse. Risico s Er zijn geen risico s voor dit programma te benoemen. Voorjaarsnota pag. 27

28

29 4.2 Openbare orde en veiligheid Ambitie Een veilig Almere Onze ambitie is een veilig Almere. Om dit te bereiken hebben wij speerpunten geformuleerd die vastgelegd zijn in het actieprogramma Veiligheid We willen dat inwoners in Almere veilig kunnen wonen, werken en leven. Verder dient het gevoel van veiligheid verbeterd te worden. Dit kan alleen door aanhoudende gezamenlijke inspanningen van alle partners in de stad. De gemeente voert de regie op veiligheid. Speerpunten Op basis van de uitgangspunten in het actieprogramma in combinatie met de veiligheidssituatie in Almere zijn de onderstaande thema s benoemd: 1. veilige woon, werk en leefomgeving; 2. geweld; 3. jeugd en veiligheid; 4. georganiseerde criminaliteit en criminaliteit gepleegd door specifieke groepen; 5. crisisbeheersing en rampenbestrijding. Aan de hand van de bovengenoemde thema s zijn de doelstellingen en de streefwaarden voor 2014 benoemd voor zowel de objectieve als de subjectieve veiligheid. Wij geven een hoge prioriteit aan het bevorderen van de veiligheid en van de veiligheidsbeleving van inwoners. Wij gaan dit middels een informatiesysteem monitoren zodat in één oogopslag de stand van zaken ten aanzien van het criminaliteitsniveau en de voortgang van beleid, maatregelen en instrumenten zichtbaar is. Partners Bij de totstandkoming van het actieprogramma Veiligheid zijn diverse partners betrokken. Dit betreft naast de expliciete veiligheidspartners als de politie en het openbaar ministerie ook vertegenwoordigers uit de zorg, het onderwijs, het bedrijfsleven en het openbaar vervoer. Daarnaast is er een vijftal veiligheidsbijeenkomsten georganiseerd om met inwoners, bedrijven en instellingen uit de verschillende gebieden te spreken over de veiligheidsplannen voor het betreffende gebied. Grafieken Netto lastenontwikkeling (x 1 miljoen) slanker/minder/anders (x 1.000) 20, ,0 10,0 5,0 0, slanker minder anders 360 Voorjaarsnota pag. 29

30 Financieel overzicht Tabel 4 3 Bedragen x omschrijving directe ingrepen najaarsnota : rol ketenpartners in het Veiligheidshuis rampenbestrijding/crises beheersing reguliere lasten impulsen 400 bevolkingsvolgende voorzieningen GIP 300 aanvullende bezuiniging op de directe ingrepen : 1. rampenbestrijding/crisis beheersing bezuinigingen voorjaarsnota : 2. efficiency maatregelen brandweer en veiligheidsregio samenvoegen subsidies loverboys en weerbaarheid formatie veiligheid inzet toezicht en handhaving bijgestelde lastenraming reguliere baten saldo Directe ingrepen najaarsnota De directe ingrepen zijn vastgesteld in de najaarsnota. De najaarsnota bevat een toelichting op deze maatregelen. Aanvullende bezuinigingen op de directe ingrepen 1. Rampenbestrijding/crisis beheersing Op de rampenbestrijding kan meer worden bezuinigd. Bezuinigingen voorjaarsnota Efficiency maatregelen brandweer en veiligheidsregio De bedrijfsvoering is doorgelicht en leidt tot een besparing van 3 % op de apparaatskosten van de brandweer. De kosten voor niet spoedeisende hulpverlening worden doorberekend aan derden. Voorts wordt het aantal realistische oefeningen teruggebracht. De totale besparing die op de begroting van de brandweer bedraagt 6 %. Met een deel van de besparing worden de kosten voor kazernering ad. 0,24 miljoen opgevangen. Deze kosten zijn in 2010 en 2011 tijdelijk gefinancierd uit de Van Montfransmiddelen. 3. Samenvoegen subsidies loverboys en weerbaarheid Door verschillende partijen worden preventieactiviteiten uitgevoerd op scholen om leerlingen bewust en weerbaar te maken voor allerlei situaties. Deze activiteiten worden opnieuw (geïntegreerd) aanbesteed waardoor er enig budgettair voordeel ontstaat. 4. Formatie veiligheid De formatie veiligheid kan met 0,25 formatieplaats verminderd worden. Bij het totaalpakket van werkzaamheden van veiligheid worden afwegingen gemaakt met betrekking tot prioriteiten. pag. 30 Voorjaarsnota

31 5. Toezicht en handhaving Uit het programma openbare orde en veiligheid wordt de inzet van toezichthouders en handhavers op verschillende onderdelen bekostigd. De zondagsdiensten van milieu inspecteurs laten wij deels gefaseerd vervallen. De capaciteit van toezicht en handhaving op allerlei vormen van overlast en overtredingen in de openbare ruimte, parkeerexcessen, bestuurlijke aanpak blijft daarmee gehandhaafd. Maatschappelijke effecten De maatschappelijke effecten als gevolg van de bezuinigingen zijn bij dit programma gering. Het voornemen is om het aantal loze meldingen inzake spoedeisende hulp te beperken door de kosten in rekening te brengen bij de veroorzakers. Deze groep is gering en betreft meestal Almeerse bedrijven en instellingen. omschrijving bevolkingscategorie inkomenscategorie bedrijven kleine groep licht: 0 50 per bedrijf per jaar geografisch gebied stapeling niet aannemelijk Risico s Met bovenstaand pakket van maatregelen kunnen de ambities van het actieprogramma Veiligheid in tact blijven. De overige ambities van het actieprogramma zijn tot op heden uit de Van Montfransmiddelen gefinancierd. Vanaf 2012 ontvangen wij deze middelen niet meer. Hierin schuilt derhalve een risico. effect Voorjaarsnota pag. 31

32

33 4.3 Beheer en leefomgeving Ambitie Almere staat voor ruimte, groen en water. Deze elementen vormen een stabiele basis voor de inwoners, bedrijven en organisaties van onze stad. Ondanks dat het huidige financiële klimaat en de aankomende gemeentefondsbezuinigingen ons dwingen tot het maken van ingrijpende keuzes, willen we de kwaliteit hiervan waarborgen. Een gezonde leefomgeving vraagt om goed en gedegen beheer. Hier staan we niet alleen voor, we hebben juist de ondernemers, maatschappelijke partners en inwoners van Almere nodig. Zij zijn de ogen en oren in onze wijken. Niet voor niets hebben we in het Oostvaardersakkoord aangegeven dat we de verbinding zoeken met de mensen in de stad om hen waar mogelijk te helpen hun ideeën in de eigen wijk te realiseren. Hierbij staat het gebiedsgericht werken centraal. Speerpunten Grotere verantwoordelijkheid burgers, organisaties en bedrijven We hebben zorgvuldig gezocht naar bezuinigingsmaatregelen in lijn met het Oostvaardersakkoord. We kiezen daarom voor maatregelen die de eigen kracht in de samenleving versterken en ruimte bieden aan initiatieven van onderop. Almeerders maken immers de stad. Meer dan ooit is het principe van zorgen voor naar zorgen dat een keiharde noodzaak. Een grotere verantwoordelijkheid voor de burgers in het beheren en schoonhouden van hun directe leefomgeving past hierbij. In het centrum van Almere Stad wordt het (schoonmaak) onderhoud teruggebracht. Hier vragen we vastgoedeigenaren en ondernemers om meer verantwoordelijkheid te nemen. Dit betekent een andere rol voor ons als overheid; deze omschakeling vraagt om begeleiding, facilitering en het bijstellen van verwachtingen. We kijken meer hoe we als gemeente vanuit een gedeelde verantwoordelijkheid een bijdrage kunnen leveren. Gebiedsgericht werken We zullen op veel terreinen beheer, jeugd, veiligheid, onderwijs, sport, zorg, ruimtelijke ontwikkeling minder middelen ter beschikking hebben. Dit raakt daarmee alle facetten van het gebiedsgericht werken. Bovendien zijn er vanaf 2012 geen extra middelen voor maatschappelijke investeringen meer beschikbaar. Dit houdt in dat we ons meer zullen moeten inzetten op het faciliteren en stimuleren van eigen kracht en verantwoordelijkheid op het niveau van het individu, de buurt, de wijk en het stadsdeel. Dit betekent dat het gebiedsgericht werken, en meer specifiek de integrale wijkaanpak, de slag moet maken om met minder geld meer resultaat te boeken. De essentie van deze efficiencyslag bestaat uit een gebundelde inzet van middelen op wijken, meer gerichte coalities en een sterkere regie op gebiedsgericht werken (beter samenwerken). Dit geldt onder andere bij het opstellen van meerjarige programmaplannen voor de afzonderlijke gebieden in samenwerking met de partners in het gebied. Dit alles tegen de achtergrond van de ambitie zoals verwoord in het coalitieakkoord het meer ruimte geven aan de intrinsieke kracht die in de samenleving schuilt, aan het eigen initiatief in de wijken. Verlaging onderhoudsfrequentie Het lopende programma voor groot onderhoud voeren we conform planning uit, zodat reeds aan de burgers gecommuniceerde onderhoudsprojecten doorgang kunnen vinden. Wel verlagen we per 2013 de onderhoudsfrequentie, om zo een invulling te geven aan de noodzakelijke bezuinigingen. Parkeren Wij vinden het van belang om de parkeerexploitatie gezond te maken, in eerste instantie door het terugbrengen van de kosten, aangevuld met een passende tariefstelling. Voorjaarsnota pag. 33

34 Partners Bij het beheer van onze leefomgeving zijn diverse partners betrokken. Dit zijn onder andere bewoners, het maatschappelijk middenveld, ondernemers, scholen, verenigingen van eigenaren, corporaties, marktpartijen, politie, Tomingroep, Waterschap en Staatsbosbeheer. Grafieken Netto lastenontwikkeling (x 1 miljoen) slanker/minder/anders (x 1.000) 50, , , slanker minder anders pag. 34 Voorjaarsnota

35 Financieel overzicht Tabel 4 4 Bedragen x omschrijving directe ingrepen najaarsnota : optimaliseren en versoberen gebiedsgericht werken maatschappelijke investeringen (eenmalig) 300 groot onderhoud woonwijken reguliere lasten terugdraaien directe ingrepen najaarsnota : 1. Groot onderhoud woonwijken actualisatie perspectief: 2. groot onderhoud gemeentelijk vastgoed norm b&o naar 550 p/woning in nieuwe stadsdelen autonome groei beheer en onderhoud bouwleges gladheidbestrijding OAT bezuinigingen voorjaarsnota : 8. de Almeerder houdt zijn eigen straatje schoon eigen uitvoeringsorganisatie dagelijks onderhoud privatiseren beheer/exploitatie voorzieningen waterrecreatie beheer recreatieve functie van watergangen subsidies waar geen wettelijke taken tegenover staan sluis havenkom naar provincie ongediertebestrijding overlaten aan de marktpartijen stimuleren natuurlijk spelen en verminderen kleine speelplekken straatbomen doorontwikkelen organisatie naar gebiedsgericht werken gebiedskantoren optimalisering kostentoerekening rioolheffing diverse organisatorische maatregelen reclamemogelijkheden omvang/frequentie gebiedsnieuwsbrieven parkeren chemische onkruidbestrijding bijgestelde lastenraming reguliere baten bezuinigingsmaatregelen bijgestelde batenraming saldo Voorjaarsnota pag. 35

36 Directe ingrepen najaarsnota De directe ingrepen zijn vastgesteld in de najaarsnota. De najaarsnota bevat een toelichting op deze maatregelen. Terugdraaien directe ingrepen najaarsnota Groot onderhoud woonwijken Besloten is het groot onderhoud in de woonwijken te verminderen. Bij de najaarsnota hadden wij hiervoor een besparing ingeboekt van 2 miljoen per jaar. Omdat wij het in februari 2010 vastgestelde programma groot onderhoud woonwijken willen uitvoeren en de afspraken met bewoners uit de Bouwmeesterbuurt en Stedenwijk Noord willen nakomen wordt er in de jaren 2011 en 2012 circa 1,6 miljoen per jaar minder bespaard. In het financieel overzicht (tabel 4 11) is deze aanpassing afzonderlijk zichtbaar gemaakt. Actualisatie perspectief 2. Groot onderhoud gemeentelijk vastgoed Zoals in het Oostvaardersakkoord is aangegeven hebben wij een knelpunt bij de uitvoering van het groot onderhoud van het gemeentelijk vastgoed. Het gaat hier om vastgoed met een levenscyclus van 10 jaar. De financiële effecten hebben wij thans in het perspectief verwerkt. Voor de goede orde merken wij op dat deze maatregel los staat van de problematiek van het levensduurverlengend onderhoud. Wij hebben een bestuursopdracht geformuleerd om te onderzoeken of dit probleem budgettair neutraal opgelost kan worden door slimmer om te gaan met het gemeentelijk vastgoed. 3. Norm beheer en onderhoud naar 550 per woning in nieuwe stadsdelen In de technische begroting 2011 is voorgesteld om de budgetten voor beheer en onderhoud in de nieuwe stadsdelen op te hogen naar 550 per woning. Hiermee kan het beheer en onderhoud op dezelfde wijze worden uitgevoerd als in de bestaande stad. Er wordt in Almere nu gebruik gemaakt van een gescheiden infrastructuur. We onderzoeken of het mogelijk is om over te gaan tot meer geïntegreerde verkeersstromen in de nieuwe stadsdelen, om daarmee kosten te besparen. 4. (Autonome) groei beheer en onderhoud De budgetten voor beheer en onderhoud worden aangepast aan de ramingen voor de woningproductie. In de vorige raadsperiode zijn er ook afspraken gemaakt over de budgetten voor beheer en onderhoud van de bestaande stad. Dit gaat gepaard met de eveneens afgesproken jaarlijkse OZB verhoging tot 2018 met 1% bovenop de trend. 5. Bouwleges Door de economische crisis worden er vrijwel geen nieuwe grote bouwprojecten meer gestart. Dit heeft effect op de leges omgevingsvergunningen (bouwleges). Om de afname enigszins op te vangen is bij de najaarsnota besloten om in ,5 miljoen en in ,7 miljoen op de organisatie te bezuinigen. Aanvullend daarop wordt nu in 2011 nog eens 0,3 miljoen en in ,46 miljoen bezuinigd. Dit leidt voor de eerste twee jaar tot een verbetering van het perspectief. In onderstaande tabel is het totaalbeeld voor de bouwleges periode weergegeven. Tabel 4 5 Bedragen x 1 miljoen totale kosten 7,90 7,74 7,74 7,74 7,74 totale opbrengsten 5,50 6,00 6,30 7,20 7,74 geraamd tekort na bijstelling 2,40 1,74 1,44 0,54 0 pag. 36 Voorjaarsnota