Immunonutritie op IZ 1/05/2011. Immunonutritie op IZ: inhoud. Antioxidanten : classificatie (Espen 2005)
|
|
- Pieter van de Berg
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Immunonutritie op IZ K A R E N S C H O O N H E Y D T V V K V M Immunonutritie op IZ: inhoud 1. antioxidanten -het begrip oxidatieve stress -AOX vitaminen -AOX oligoelementen -huidige stavaza 2. Glutamine -glutamine in ons lichaam -Glu in EN -Glu in TPN 3. visolie Antioxidanten : classificatie (Espen 2005) Free electron scavengers - exogene : vit A C en E -endogene : glutathione Enzymatic systems - superoxide dismutase - catalase - glutathione peroxydase 1
2 Lipid peroxidation Lipiden peroxidatie leidt tot celdood. Het begrip oxidatieve stress Komt voor in trauma en sepsis Gekenmerkt door onevenwicht tss ROS (bv O 2.- en OH. )en RNS (bv ONOO - )productie enerzijds en AOX bescherming anderzijds. Productie van ROS vooral in macrofagen en neutrofielen (NAD(P)Hoxidase) en in mitochondria. Het leidt tot inflammatie en MOF 2
3 Vitaminen als AOX Vitamine C (ascorbic acid, L-ascorbate) : in vers fruit en groenten Vitamine E (RRR-α-tocoferol) : in bladgroenten, noten en plantaardige olie Vitamin A (carotenoiden, retinol) : in oranje en rode groenten, in vet van dieren Aox vitaminen : dierstudies vit C Tyml K, CCM 2008; Theilla M, Clin Nutr 2007 Veel diersepsismodellen : NADH oxidase Cap bloodflow Inhibitie via enos Vit C Aox vitaminen : dierstudies vit E Altavilla D, Cardiovasc Research
4 Vitamine A : dierstudies Mehta, J Leucocyte Biol 1994 Aox vitaminen : klinische studies Meestal bestudeerd samen met andere Aox. Tegenstrijdige resultaten Studies meestal niet erg groot en erg moeilijk om te vergelijken. 85 patienten in iedere groep. precabg : 2g vit C 3u voor pomp; na CABG 2x/d 500mg vit C IV gedurende 5 dagen. Incidentie van VKF duidelijk verminderd. Eslami M Tex Heart Instit J 2007: vit C + preventieve βblokker βblokker alleen : 4% VKF 26% VKF Vit C : Klinische studie Papoulidis P, Interact Cardiovas Thoracic Surgery
5 AOX als cofactoren bij enzymes Superoxide dismutase heeft Cu, Zn en Mn nodig Glutathione peroxidase heeft Se nodig Catalase heeft Fe nodig Zink : klinische studies Heyland D, JPEN 2008 Alle patiënten geventileerd Craniocerebrale traumata N=68; Brandwonden TBSA>30% N=20; Trauma en chirurgische patienten N=31; Brandwonden TBSA>20% N=21 Zink : klinische studies Heyland D, JPEN mg zink IV + TPN zink 22mg po IV Zink 26.5mg + Cu 40.4 µmol + Se 2.0 µmol + EN IV zink 13mg + Se 500 µmol + α-tocoferol150mg + EN IV Zink 37.5mg + Se 48 µmol + Cu 59 µmol + EN 5
6 Seleniumstatus in kritiek zieken Barbosa, Journ Brun Care and Research 2009 Kinderen met brandwonden Selenium status in kritiek zieken Barbosa, Journ Brun Care and Research 2009 Kinderen met brandwonden : relatie tss infecties en seleniumdepletie Selenium : klinische studies Angstwurm A, CCM 2007 N = 249 Sepsis en septische shock RCT, placebocontrolled. Groep 1 : bolus 1000µg Se IV µg continu infuus gedurende 14d Groep 2 : controle groep 6
7 Selenium, zink, vit C, Vit B1, vit E Berger M, CC 2008 RCT met N = 200 : 113 complexe hartchirurgie, 66 trauma, 21 SAB SAPS II gemiddeld 37,5 Selenium, zink, vit C, Vit B1, vit E Berger M, CC
8 Vit C, Vit E en selenium in trauma Collier B, JPEN 2008 Retrospectieve cohortstudie Vit C 1g 3x/d IV + α- tocoferol1000 IU 3x/d IV + selenium 200 µg IV 1x/d AOX en vitamines in brandwonden Berger M, Am J Clin Nutr 2007 N = 21 TBSA 45% 59µmol Cu + 4.8µmol Se µmol Zn /d IV placebo Minder pulm infecties (9) Minder regrafting en grafting index pneumonie en grafting index 144 AOX en vitamines in brandwonden Berger M, Am J Clin Nutr 20 Grafting index 144 vs 94 8
9 AOX en vitaminen in brandwonden Berger M, Am J Clin Nutr 2007 Pulmonary (n=27) 18 9 ESPEN guidelines 2006 graad A Conclusies AOX Er is zeker een plaats voor hoog gedoseerde AOX in brandwonden en traumapatienten en waarschijnlijk ook in sepsispatienten. CVVH aanbevelingen : Selenium IV 100µg/d + vit C 250mg/d IV + vit B1 100mg/d (Preiser JC) owv hoog verlies via CVVH. Glutamine Preiser JC en Wernerman J, CCM 2003 Proteinesynthese C/N transporter Gluconeogenese ammoniogenese Replicatie van immuuncellen Thelpercel functie Synthese van IgA metabool immunologisch Darm protectie antioxidant Replicatie van enterocyten Onderhoud van lymfoidwfs in darm Glutathion synthese Precursor van taurine 9
10 Glutamine in TPN-gevoede kritiek zieken ESPENguidelines on PN, Clin Nutr 2009 Glutamine parenteraal SIGNETrial, Andrews P, BMJ 2011 Korte duur van glutamine en/of Se toediening. Toegediende hoeveelheid N = 12.5g/d Enteraal toegediende Glu en AOX 10
11 Enteraal toegediende Glu en AOX Soguel L, Nutr 2008 Intestamin : Glu 30g + vit E 500mg + C 1.5g + βcarotène 10mg + Zn 20mg + Se 300µg IMD in EN op intensieve zorgen Marik P, Zaloga G, ICM 2008 Conclusies Glutamine Geen overtuigend bewijs voor enteraal toevoegen van glutamine. Glutamine in een dosis van g/kg/d (of in geval van L-alanylglutamaat g/kg/d) bij parenteraal gevoede patienten is nog steeds geïndiceerd. 11
12 visolie Visolie linolzuur linoleen zuur = EPA DHA Visolie via enterale weg CCM 2006; CCM 2006; CCM 2006; CCM
13 Visolie : de studies control EPA FiO2 baseline D peep baseline D PaO2 baseline D MV baseline D Ventilat dagen LOS ICU N = voor analyse RCT, dubbelblind, multicenter Isocalorische en ison controlegroep Beide groepen behaalden minimum 75% van hun calorische behoefte. Primair eindpunt = aantal d beademd, LOS ICU, aantal d met zuurstoftoediening Visolie EN : de studies Mortaliteit 67.3% 47.9% N = 165 severe sepsis, septische shock pat. RCT, dubbelblind, singlecenter. Isocalorische en ison controlegroep. Beide groepen behaalden minimum 75% van hun calorische behoefte. Primair eindpunt = mortaliteit ESPEN guidelines on EN
14 Visolie parenteraal Visolie parenteraal Heller A, CCM 2006 Nood aan AB mortaliteit LOS HOS / ICU Visolie parenteraal Heller A, CCM 2006 Conclusie van auteur : omega-3 FA kan mortaliteit, AB gebruik en hospitaal- LOS reduceren vooral vanaf dosissen van 0.1g/kg/d. Vooral de groep van abdominale sepsis zou verder moeten bestudeerd worden. 14
15 Visolie parenteraal Barbosa V, CC 2010 Visolie parenteraal Friesecke, ICM 2008 Geen verschil in ICU-LOS, duur beademing, aantal infecties N=166, SAPS II 50, gemengde ICUpopulatie Visolie parenteraal ESPEN guidelines on PN 2009 Aanbeveling gebaseerd op studies in ICU en majeure electieve heelkunde en op een review die eveneens een studie includeert met 8 patienten in elke arm. 15
16 Conclusie visolie Er is overtuigend bewijs om visolie langs enterale weg te geven in een ideale verhouding ω6/ω3 van 2.5/1 in geval van septische shock en in mindere mate ARDS. Nog te weinig bewijs voor visolie langs parenterale weg. Conclusies Bepaalde patientengroepen kunnen baat hebben bij immuunmodulerende therapie/voeding. Vooral brandwonden, trauma en sepsispatienten. Het succes dat geboekt kan worden met immuunmodulerende therapie, hangt echter in hoge mate af van de juiste toepassing van de IMD en van het voldoende toedienen van de basisbestanddelen van nutritie. IMD in enteraal gevoede patienten op IZ Marik P, Zaloga G, ICM 2008 Meta-analyse obv RCT die zeer uiteenlopende immuunmodulerende bestanddelen onderzoeken : Glutamine, Arginine, visolie (FO), ook combinaties : FO + Glu, FO + Arg. Geen effect op mortaliteit. Klein effect op infecties en LOS Maar bij weglaten van de SV obv FO, verdween het effect op infecties en LOS. 16
Nederlandse Samenvatting
19 Introductie glutamine De toegenomen wetenschappelijke belangstelling voor het aminozuur glutamine is mogelijk het gevolg van de ontwikkeling van complete parenterale voeding in de jaren 60 van de vorige
Nadere informatieThe RIGHT food is the best medicine
The RIGHT food is the best medicine Nutritie Support Team : Dr G..Lambrecht, E. Museeuw, N. Baillieul Dienst gastro-enterologie: Dr. G. Deboever Dr. G. Lambrecht Dr. M. Cool Inhoud Ondervoeding Voedingsbeleid
Nadere informatie17/01/2011. niet altijd dezelfde bronnen. Preventie? Goed gezien! Oftalmologie : preventie? Goed gezien! Dokter L. Van Eyck
niet altijd dezelfde bronnen Preventie? Goed gezien! Oftalmologie : preventie? Goed gezien! Dokter L. Van Eyck 1 Oftalmologie : preventie? Goed gezien! VROEGGEBORENEN Prematuren Retinopathy (ROP) 0 1 jaar
Nadere informatie1/05/2011. Inleiding. LLL Symposium Stress en substraatmetabolisme
Stress en substraatmetabolisme Jan J. De Waele MD PhD SICU Universitair Ziekenhuis Gent Inleiding Voeding is belangrijk bij de gehospitaliseerde patient IZ patienten verschillen fundamenteel Insult dat
Nadere informatiePostoperatief opklimmende voeding
1 Postoperatief opklimmende voeding Wetenschappelijke evidentie en praktijk Kelly Van Gasse Klinische diëtiste 2 Inhoudsopgave ERAS Preoperatief beleid Factoren die: De gastro-intestinale functies bepalen
Nadere informatieDatum vaststelling: Mei 2013 Datum revisie: Mei 2015 Verantwoording: Medische protocollencommissie Intensive Care
Enterale en parenterale voeding op de Intensive Care voor volwassen patiënten Datum vaststelling: Mei 2013 Datum revisie: Mei 2015 Verantwoording: Medische protocollencommissie Intensive Care Brondocument:
Nadere informatieDe rol van apc en steroiden. Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen
De rol van apc en steroiden Peter Pickkers Intensive Care, UMC St Radboud Nijmegen NIVAS 2012 De controverse omtrent APC, Eli-Lilly en de Surviving Sepsis Campaign De studies De sponsering Het commentaar
Nadere informatieHemodynamiek bij sepsis Aangrijpingspunten voor de behandeling
Hemodynamiek bij sepsis Aangrijpingspunten voor de behandeling Hemodynamiek bij volwassenen en kinderen Fysiologie, monitoring en klinische toepassingen 15 oktober 2010 VROEGER Infectie Infectie Infectie
Nadere informatieMDO september 2014 CAT: bewijs voor nimodipine bij SAB
MDO september 2014 CAT: bewijs voor nimodipine bij SAB B. J. Snel AIOS anesthesiologie Rowland MJ, Hadjipavlou G. Delayed cerebral ischemia after subarachnoid haemorrage: looking beyond vasospasm. Br J
Nadere informatieSKIN CARE DIET VOOR DE HOND
SKIN CARE DIET VOOR DE HOND Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van huidaandoeningen. Vaak zal uw dierenarts daarom een speciale dieetvoeding voorschrijven, zoals Skin Care Diet van Royal
Nadere informatieContactgegevens: u Gastro-enteroloog: dr. Pauwels, tel. 6484. u Voedingsverpleegkundige: Annick Van kerkhove, tel. 5844
>> Nutritieboekje Contactgegevens: u Gastro-enteroloog: dr. Pauwels, tel. 6484 u Voedingsverpleegkundige: Annick Van kerkhove, tel. 5844 u Klinisch diëtiste campus Sint-Lucas: tel. 6213 u Klinisch diëtiste
Nadere informatie«Oenobiol, schoonheid komt van van binnen uit» Lut Van Lierde
«Oenobiol, schoonheid komt van van binnen uit» Lut Van Lierde Oenobiol Is het verhaal van Marie Béjot «Nous sommes ce que nous mangeons. La nutrition est la meilleure amie de votre beauté» Dct Marie Béjot
Nadere informatieDisclosure belangen spreker
Disclosure belangen spreker Wondzorg Symposium 14 oktober 2014 (potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of
Nadere informatieinnovatie Alline Procap, de nieuwste 100 % Belgische innovatie voor het haar Het geheim van Alline Procap?
PERSBERICHT Alline Procap, de nieuwste 100 % Belgische innovatie voor het haar De Farmaceutische Laboratoria Trenker stellen Alline Procap voor aan het Belgische en Europese publiek. Het meest complete
Nadere informatieVloeistofbeleid op de IC - wat zeggen de trials? MMM Circulatie 2018
Vloeistofbeleid op de IC - wat zeggen de trials? MMM Circulatie 2018 Wat weten we al? Tussen colloïdale- en kristallijne vloeistoffen bestaat niet veel verschil wat betreft belangrijke uitkomstmaten Dit
Nadere informatieParenterale voeding bij oncologisch behandelingen. Verspreid gedachtengoed. Richtlijnen parenterale voeding 5/05/2009. Apr. L. De Pourcq UZ Leuven
Parenterale voeding bij oncologisch behandelingen Apr. L. De Pourcq UZ Leuven Verspreid gedachtengoed Parenterale voeding : Kan nodig zijn bij misselijkheid en braken want dan kan je niet langs de mond
Nadere informatieSATIETY SUPPORT DIET VOOR DE KAT
SATIETY SUPPORT DIET VOOR DE KAT Bij de behandeling van overgewicht of vetzucht zal uw dierenarts uw kat een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Satiety Support Diet is speciaal ontwikkeld
Nadere informatieSamenvatting van de Kenmerken van het Product
1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Vitalipid Novum Adult, concentraat voor oplossing voor infusie Vitalipid Novum Infant, concentraat voor oplossing voor infusie 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
Nadere informatieDe hematologie patiënt op de IC. Mirelle Koeman, internist-intensivist
De hematologie patiënt op de IC. Mirelle Koeman, internist-intensivist 3 juli 2013 Inhoud. Hoe het was. En nu? Complicaties Klinisch vraagstuk Wat gebeurt er? Rol van vroege NIV Hoe doen wij het? Conclusie
Nadere informatieVoeding en Ouderen. Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit. Symposium Voeding en Ouderen - november 2014 -
Voeding en Ouderen Lisette CPGM de Groot; Wageningen Universiteit Symposium Voeding en Ouderen - november 2014 - Heel oud worden: 115 (NL) of 122 (F) Ouder worden? Levensverwachting 2013 man: 79,4 jaren
Nadere informatieANALLERGENIC DIET VOOR DE HOND
ANALLERGENIC DIET VOOR DE HOND Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw hond een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Anallergenic Diet is speciaal ontwikkeld voor
Nadere informatieAntibiotica gebruik met behulp van procalcitonine waardes?
Antibiotica gebruik met behulp van procalcitonine waardes? E de Jong Infectioloog- intensivist 8 december 2016 Disclosure interest Overzicht 1. Wat is procalcitonine (PCT)? 2. Is er bewijs voor PCT buiten
Nadere informatieSamenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose.
1 Samenvatting Samenvatting Vitamine K antagonisten zijn antistollingsmiddelen in tabletvorm. Ze worden voorgeschreven voor de behandeling en preventie van trombose. Zowel arteriële trombose (trombose
Nadere informatieBeademen: kan het nog beter? De rol van voeding
Refereeravond Multidisciplinaire route naar detubatie Beademen: kan het nog beter? De rol van voeding 17 juni 2014, Geertje Raemakers-van Driel, diëtist Inleiding doel voeden op IC eiwitstofwisseling,
Nadere informatieAlgemene bevraging (slechts 1x in te vullen)
Algemene bevraging (slechts 1x in te vullen) [ ] = meerdere antwoorden mogelijk o = slechts 1 antwoord mogelijk Datum waarop u deze enquête invult Totaal aantal bedden in de eenheid Kent u de incidentie
Nadere informatieHYPOALLERGENIC DIET VOOR DE HOND
HYPOALLERGENIC DIET VOOR DE HOND Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw hond een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Hypoallergenic Diet is speciaal ontwikkeld
Nadere informatieCitraat, meer dan een anticoagulans. Heleen M Oudemans-van Straaten Intensive Care VUmc
Citraat, meer dan een anticoagulans Heleen M Oudemans-van Straaten Intensive Care VUmc Citraat Stolling citrate Zuur-base Brandstof Biocompatibiliteit Anti-oxidant Gebruiken jullie citraat? Citraat als
Nadere informatieGender differences in heart disease. Dr Danny Schoors
Gender differences in heart disease Dr Danny Schoors Women are meant to be loved, not to be understood Oscar Wilde (1854-1900) 2 05/01/16 Inleiding Cardiovasculaire ziekte 7 tot 10 jaar later dan bij mannen
Nadere informatieHet gehalte aan natrium is 70µg (3,05µmol) en kalium is 0,31µg (7,88nmol) Voorbehouden voor hospitaal gebruik. Op medisch voorschrift.
. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL PEDITRACE 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING ml PEDITRACE bevat : Zinc chlorid : 52,00 µg (= 250 µg Zn of 3,82 µmol) Cuprii chlorid. 2H 2 O : 53,70 µg (= 20 µg Cu
Nadere informatieImmunonutritie bij Intensive Care patiënten
Copyright 2001, Nederlandse Vereniging voor Intensive Care. All Rights Reserved. MJS-NVIC/pro/004-09/01/NVICMon 5.5.19-29.2001 NVIC Monitor, October 2001, p.19-29 Vol. 5, No.5 Immunonutritie bij Intensive
Nadere informatieVoeding bij Acuut Leverfalen
Voeding bij Acuut Leverfalen Kurt Boeykens TLLL 1 Inhoud Etiologie Gevolgen HE Substraat- en energiemetabolisme KH, V, E (rol van glutamine) Nutritionele behandeling Behandeling HE PNALD 2 1 4 pagina s!
Nadere informatieVoedingsondersteuning bij acuut nierfalen
LIFE LONG LEARNING TOPIC: NEFROLOGIE Organisatie: Vlaamse Vereniging voor Klinische Voeding en Metabolisme (VVKVM) Coördinatie: D. Ysebaert, M. De Clercq en K. Boeykens (LLL-teacher) Datum: 20-11-2010
Nadere informatieDe rol van voeding bij wondzorg. Bo Delesie, diëtiste
De rol van voeding bij wondzorg Bo Delesie, diëtiste 2 Belang goede voedingstoestand Essentieel voor goede wondheling Ondervoeding = vertraagde wondheling Verkorte duur wondheling Ondervoeding = >risico
Nadere informatieSamenvatting. Samenvatting
Samenvatting Samenvatting Samenvatting In dit proefschrift getiteld Relatieve bijnierschorsinsufficiëntie in ernstig zieke patiënten De rol van de ACTH-test hebben wij het concept relatieve bijnierschorsinsufficiëntie
Nadere informatieDiepe koeling Invloed op het brein/delier. Astrid Hoedemaekers
Diepe koeling Invloed op het brein/delier Astrid Hoedemaekers Delier op de IC Smith et al, ICM 2017 DECCA punt-prevalentie studie Prevalentie = 32% MV: 80% Grote CTC: > 80% Saluh et al, Crit Care 2010
Nadere informatieNutritie en Sarcopenie Maurits Vandewoude MD, PhD
Nutritie en Sarcopenie Maurits Vandewoude MD, PhD Universiteit Antwerpen Ziekenhuis Netwerk Antwerpen Sarcopenie Proces Diagnose/Toestand Sarcopenie Proces = continu Diagnose/Toestand = categorisch Spier
Nadere informatieSaMeNVattiNG en CoNCluSieS
SaMeNVattiNG en CoNCluSieS (ook voor niet-ingewijden) Door middel van dit proefschrift, dat grotendeels bestaat uit (gepubliceerde of nog te publiceren) artikelen, proberen we meer te weten te komen over
Nadere informatieRichtlijnen Goede Voeding
ParkinsonNet 29 november2013 Voeding en het brein: een samenspel Food for thought Voeding en cognitie Lisette CPGM de Groot Ondine van de Rest Sturend (eetlust) en afhankelijk (adequate voeding) Risico
Nadere informatieTabellen inname voedingsstoffen
TNO-rapport TNO 2014 R11714 De Eet Compleet Test Bijlage D D Tabellen inname voedingsstoffen Inname voedingsstoffen 1/38 Groep : Totale populatie, 1526 personen Energie kcal 1281 228 403 2306 927 996 1272
Nadere informatieCALM DIET VOOR DE KAT
Wanneer uw kat last heeft van stress of een stressvolle situatie wordt verwacht, kan uw dierenarts een speciale dieetvoeding voorschrijven. Calm Diet van Royal Canin is speciaal ontwikkeld voor katten
Nadere informatieAan het einde van deze workshop weet u: Welke voedingsaspecten belangrijk zij bij de behandeling en preventie van wonden. Wat de gevolgen zijn van de
(potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties met bedrijven Sponsoring of onderzoeksgeld Honorarium of andere (financiële) vergoeding Aandeelhouder Andere relatie, namelijk
Nadere informatieMeer of minder zuurstof?
Meer of minder zuurstof? Streefwaarden en toxiciteit Hendrik JF Helmerhorst Arts-onderzoeker Intensive Care AIOS Anesthesiologie Is a breath of fresh air worth it? 2 Achtergrond Geschiedenis Priestley,
Nadere informatieCitrulline als merker van de intestinale massa en functionaliteit? Dr. Apr. Koen Poesen Ing. Nele Peersman Prof. Dr.
Citrulline als merker van de intestinale massa en functionaliteit? Dr. Apr. Koen Poesen Ing. Nele Peersman Prof. Dr. Pieter Vermeersch Leuven, 24 april 2012 Inleiding Intestinaal falen Citrulline Rationale
Nadere informatieAnemie op de Intensive Care
Anemie op de Intensive Care Fellowonderwijs Opleiding Intensive Care UMC St Radboud, Nijmegen Incidentie ABC CRIT TRICC NTBIG (N = 3524) (N = 4892) (N = 5298) (N = 1247) Opname Hb 7.0 ± 1.4 6.8 ± 1.5 6.1
Nadere informatieBloedtransfusies op PICU : Wanneer wel? Wanneer niet? 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
Bloedtransfusies op PICU : Dr. Evelyn Dhont Intensieve Zorgen Pediatrie UZ Gent Inleiding Eerste bloedtransfusies beschreven rond 1600 Van dier naar dier / dier naar mens /mens naar mens Vanaf 1900 succesvolle,
Nadere informatieValorevis project Aandeel eiwit- en vetcomponenten in vis
5/3/16 Valorevis project Aandeel eiwit- en vetcomponenten in vis Charlotte Bruneel (KU Leuven Kulak) Katleen Raes (UGent campus Kortrijk) 4.3.16 Noordzee vissen + analyses 7 verschillende vissen Analyses
Nadere informatieDiabetes Mellitus rondom een operatie: wat moeten we ermee?
Diabetes Mellitus rondom een operatie: wat moeten we ermee? Maarten Visscher Resident in Anaesthesiology PhD Candidate Casus Patient, mw. D, 63 jr, lapchol VG: 1x HNP OK 1990 MI 1996 DM Med: PCM, gliclazide,
Nadere informatieGolden Hours. Regionaal IC symposium Jolanda Zandee IC verpleegkundige Circulation Practitioner Ikazia Ziekenhuis Rotterdam 6-11-2010 1
Golden Hours Regionaal IC symposium Jolanda Zandee IC verpleegkundige Circulation Practitioner Ikazia Ziekenhuis Rotterdam 6-11-2010 1 Intensive Care Ikazia Ziekenhuis 10 bedden 7 beademingen 2 non-invasief
Nadere informatieGastro-Intestinal Diet
GASTRO-INTESTINAL DIET Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van maag-darmaandoeningen. Daarom zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven. Bij de behandeling
Nadere informatieKlinische aan bed van. farmacie de patiënt? Het is niet altijd wat het lijkt. Symposium klinische farmacie Leuven, 8 oktober 2011
Klinische aan bed van farmacie de patiënt? Het is niet altijd wat het lijkt Symposium klinische farmacie Leuven, 8 oktober 2011 Apr. Veerle Grootaert Klinische farmacie: OF vanuit de apotheek aan bd bed
Nadere informatieVoedingbijhoofdhals-en slokdarmkanker: Wanneer aanvullende voeding opstarten?
Voedingbijhoofdhals-en slokdarmkanker: Wanneer aanvullende voeding opstarten? Peter Schepens Diëtist Oncologie AZ Sint-Lucas Brugge Inhoud 1. Belang van screening op de voedingstoestand van de patiënt
Nadere informatieMedicamanenteuze therapie van CTEPH. Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam
Medicamanenteuze therapie van CTEPH Paul Bresser, longarts Onze Lieve Vrouwe Gasthuis Amsterdam CTEPH - definitie Gemiddelde druk in longslagader > 25 mm Hg Normale functie van de linker hartkamer Minstens
Nadere informatieRegionale antistolling met citraat voor CVVH. Heleen Oudemans-van Straaten. Frontiers in Critical Care Medicine 13 november 2008
Regionale antistolling met citraat voor CVVH Heleen Oudemans-van Straaten Frontiers in Critical Care Medicine 13 november 2008 Citrate waarom citraat? hoe werkt het? hoe doe ik het? beperkingen? voordelen?
Nadere informatieParenterale voeding op een thoracale heelkunde afdeling
Parenterale voeding op een thoracale heelkunde afdeling Apr. Barbara Deleenheer Symposium VVKVM 14 december 2013 Overzicht Inleiding Methodologie Resultaten Conclusie Inleiding (1/7) Thoracale heelkunde:
Nadere informatieDe klinisch apotheker op een chirurgische dienst
De klinisch apotheker op een chirurgische dienst CASUÏSTIEK Apr. Karolien Walgraeve Symposium klinische farmacie 5 oktober 2013 OVERZICHT Casusvoorstelling Farmaceutisch probleem Fluconazole Tigecycline
Nadere informatieEpilepsie op de SEH. P. van Vliet Fellow IC Lid werkgroep richtlijn Epilepsie. Source:
Epilepsie op de SEH P. van Vliet Fellow IC Lid werkgroep richtlijn Epilepsie Source: www.webmd.com Belangenconflict Geen belangenconflict te melden Indeling Introductie Definitie status epilepticus Epidemiologie
Nadere informatie19/10/2017. Overview. 1. Inleiding. 1. Inleiding 2. Zin en onzin van diëten 3. Voedingsinterventie 4. Casus Gust. Vele studies met zelfde besluit
Sarcopenie: In beweging Kathleen Gerits, diëtiste Competentiecentrum klinische voeding Overview 1. Inleiding 1. Inleiding Vele studies met zelfde besluit Beweging Voeding algemene richtlijnen: Adequate
Nadere informatieIND N I D CA C T A IE E TPN
Indicaties en contra-indicaties TPN Life Long Learning ESPEN VVKVM Sabeth De Waele 14-06-2007 Indicaties en contra-indicaties TPN 1. DEFINITIE A. ALGEMEEN B. TPN 3. CONTRA-INDICATIE 4. BESLUIT 1. DEFINITIE
Nadere informatieBIJNIER. Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels. OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove
BIJNIER Dr. Frank Nobels Apr. Biol. Lieve Van Hoovels OLVZiekenhuis Aalst-Asse-Ninove INLEIDING CASUS man, 54 jaar Kliniek: reumapatiënt Therapie: langdurig medrol, geleidelijk afbouwen Laboratorium: onder
Nadere informatiePegfilgrastim. Het afbeeldingonderdeel met relatie-id rid12
Pegfilgrastim Jacqueline Wallage AIOS Anesthesiologie 21 augustus 2017 Het afbeeldingonderdeel met relatie-id rid2 is niet aangetroffen in het bestand. Casus Man met lymfoom en darmperforatie Na CHOP-kuur
Nadere informatieChapter 7. Nederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting 118 Lipopolysaccharide (LPS), ook wel endotoxine genaamd, is een antigeen die een belangrijke rol speelt in de ontwikkeling en/of verergering van verschillende
Nadere informatieMaligne melanoma Belang van sentinelklierbiopsie
Maligne melanoma Belang van sentinelklierbiopsie Annemie Rutten Medische Oncologie AZ St. Augustinus Maligne melanoma 10% van alle huidkankers, maar meest agressieve. Incidentie van maligne melanoma neemt
Nadere informatieWorkshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht. Graag in samenwerking
Workshop diabetes en koolhydratenbeperking bij overgewicht Graag in samenwerking Voor zowel kinderen als volwassenen zijn overgewicht en obesitas de belangrijkste risicofactoren voor de ontwikkeling van
Nadere informatieIn dit nummer: Jaarverslag 2006 Reglement Kwaliteitsvisitatie Pulmopen: Hoe gaan we door?
Officieel orgaan van de NVALT Jaargang 17, nummer 3, september 2007 In dit nummer: Jaarverslag 2006 Reglement Kwaliteitsvisitatie Pulmopen: Hoe gaan we door? 32 Health effects of quercetin: from mechanism
Nadere informatieTriage van pijn op de borst en uitsluiten van een ACS in de ambulancezorg door middel van de HEART-score en het high sensitive Troponine T
Triage van pijn op de borst en uitsluiten van een ACS in de ambulancezorg door middel van de HEART-score en het high sensitive Troponine T Rudolf Tolsma Verpleegkundig specialist acute zorg Perspectief
Nadere informatieHONDENVOEDING DROOG Puppy brokjes Small / Medium breed
Puppy brokjes Small / Medium breed 401000 Chicken S&M puppy 2 kg 3 19.99 401001 Chicken S&M puppy 7.5 kg 1 54.99 Samenstelling / Ingrediënten: Kip 67% (gedroogd kippen vlees), kippen paté 8%, aardappelzetmeel
Nadere informatieAlcohol misbruik Consequenties voor IC. Roger van Groenendael
Alcohol misbruik Consequenties voor IC Roger van Groenendael à Meerdere MC/IC patiënten met alcohol abusus in VG à Belang voor IC opname? Omvang Meest gebruikte en misbruikte drug wereldwijd NL getallen:
Nadere informatieOnline nascholingsinstituut voor de gezondheidszorg
CURSUS VOEDING EN VOEDINGSSUPPLEMENTEN - SAMENVATTING VITAMINEN FUNCTIE KOMT VOOR IN vitamine A (retinol) provitamine A (bètacaroteen) vitamine B1 (thiamine) vitamine B2 (riboflavine) vitamine B3 (niacine)
Nadere informatieDiabetic. Waarschuwing Het Diabetic dieet is niet geschikt voor pups, teven tijdens dracht en lactatie en honden met een verhoogde energie-behoefte.
DIABETIC DIET VOOR DE HOND Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van diabetes mellitus. Daarom zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven zoals Royal Canin
Nadere informatieBiomarkers voor leeftijdsgebonden maculadegeneratie Afdelingen Oogheelkunde en Genetica Radboudumc, Nijmegen
Biomarkers voor leeftijdsgebonden maculadegeneratie Afdelingen Oogheelkunde en Genetica Radboudumc, Nijmegen Anneke I den Hollander Wat is een biomarker? Een biomarker, of biologische marker, is een meetbare
Nadere informatieHypoglycemia is associated with intensive care unit mortality
Hypoglycemia is associated with intensive care unit mortality Hermanides J, Bosman RJ, Vriesendorp TM, Dotsch R, Rosendaal FR, Zandstra DF, Hoekstra JB, DeVries JH. Crit Care Med 2010; 38: 1430-1434 Dr
Nadere informatieMultidisciplinaire aanpak van IBD
Antwerpse Geneeskundige Dagen 12/09/2014 Multidisciplinaire aanpak van IBD Tom Moreels UCL Cliniques Universitaires Saint-Luc Hépato-Gastroentérologie tom.moreels@uclouvain.be Inflammatoir darmlijden dunne
Nadere informatieHEPATIC DIET VOOR DE KAT
Bij de behandeling van leveraandoeningen zal uw dierenarts uw kat meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven. Hepatic Diet van Royal Canin is speciaal ontwikkeld ter ondersteuning van de behandeling
Nadere informatieRibfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015
Ribfixatie bij fladderthorax Vaker doen? Vera Linssen, AIOS anesthesiologie 5 november 2015 Casus M: motorrijder versus ander voertuig, van motor gevlogen, helm losgeraakt I: verdenking hematothorax, hoofdwond
Nadere informatieSAMENVATTING EN CONCLUSIES
Voeding is een essentieel onderdeel van de klinische behandeling van ernstig zieke zuigelingen en kinderen. Ziekte gerelateerde ondervoeding komt frequent voor bij pediatrische intensive care patiënten
Nadere informatieErnstige pneumococcen pneumonie. MMM beademing 2018 J.G. van der Hoeven
Ernstige pneumococcen pneumonie MMM beademing 2018 J.G. van der Hoeven Case record Man, 69 Blanco voorgeschiedenis Griepachtige symptomen gedurende 8-10 D Opgenomen EH ziekenhuis elders - ernstige pneumococcen
Nadere informatieKoorts. Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt
Koorts Diagnostische valkuilen bij de oudere patiënt Koorts Sinds de Oudheid weet men dat verhoogde lichaamstemperatuur een teken van ziekte kan zijn Vanaf 16-17 e eeuw worden thermometers ontwikkeld 1868
Nadere informatieSensitivity Control Diet voor de hond
SENSITIVITY CONTROL DIET Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw hond of kat een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Sensitivity Control Diet is speciaal ontwikkeld
Nadere informatieBESCHERMEN VOEDINGSSUPPLEMENTEN TEGEN LEEFTIJDGEBONDEN MACULA-DEGENERATIE?
BESCHERMEN VOEDINGSSUPPLEMENTEN TEGEN LEEFTIJDGEBONDEN MACULA-DEGENERATIE? special van de MaculaVereniging MaculaVereniging Postbus 2034 3500 GA Utrecht 030-298 07 07 info@maculavereniging www.maculavereniging.nl
Nadere informatieAntibiotic Stewardship op een afdeling Intensieve Zorg Pediatrie
Antibiotic Stewardship op een afdeling Intensieve Zorg Pediatrie 10de PICU Thanksgiving symposium 26 November 2015 Dr. Jef Willems Intensieve Zorgen Pediatrie Kinderziekenhuis Prinses Elisabeth Antibiotic
Nadere informatieKLINISCHE VOEDING EN METABOLISME BIJ ACUUT HERSENTRAUMA EN CVA. Kurt Boeykens Verpleegkundig Specialist Nutritie LLL-teacher voor ESPEN
KLINISCHE VOEDING EN METABOLISME BIJ ACUUT HERSENTRAUMA EN CVA Kurt Boeykens Verpleegkundig Specialist Nutritie LLL-teacher voor ESPEN Inhoud Voeding en metabolisme bij: ACUUT HERSENTRAUMA CVA (CHRONISCHE
Nadere informatieDe zin en onzin van voedingssupplementen. Coby Wijnen diëtist Spierziekten Nederland
De zin en onzin van voedingssupplementen Coby Wijnen diëtist Spierziekten Nederland Voedingssupplementen zijn producten die alleen uit vitamines, mineralen of bioactieve stoffen bestaan. Bedoeld als aanvulling
Nadere informatieESSENTIAL FATTY ACIDS
ESSENTIAL FATTY ACIDS Opgemaakt op 06/10/2016 Alfabetisch: Borage 500 90C Cassis 500 90C Cod Live 90C DHA 200 60C Eskimo 3-6-9 210ml Eskimo 6:1 90C Eskimo Extra 25C Eskimo Extra 50C Eskimo Extra 90C Eskimo
Nadere informatieSAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
SAMENVATTING VAN DE PRODUCTKENMERKEN 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL Vitintra Adult, infusievloeistof (concentraat) Vitintra Infant, infusievloeistof (concentraat) 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING
Nadere informatieORAL BAR VOOR DE HOND
ORAL BAR VOOR DE HOND Voor honden tot 10kg Voor honden vanaf 10kg Speciale structuur, vorm en grootte afgestemd op het gebit van kleine honden. Speciale structuur, vorm en grootte afgestemd op het gebit
Nadere informatieHYPOALLERGENIC DIET VOOR DE KAT
HYPOALLERGENIC DIET VOOR DE KAT Bij de behandeling van voedselovergevoeligheid zal uw dierenarts uw kat een speciale dieetvoeding voorschrijven. Royal Canin Hypoallergenic Diet is speciaal ontwikkeld voor
Nadere informatieNederlandse samenvatting
Nederlandse samenvatting Chapter 8: Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Colorectale kanker (kanker aan de dikke darm of endeldarm) is de belangrijkste oorzaak van uitzaaiingen (metastasen)
Nadere informatieBasisvoedingszorg: terug naar de essentie. Bart Geurden RN, PhD
Basisvoedingszorg: terug naar de essentie Bart Geurden RN, PhD INHOUD Inleiding Het ideale voedingsbeleid Barrières Toekomst Inleiding Definitie Ondervoeding is een voedingstoestand waarbij een tekort
Nadere informatie1 op de Voeding en borstkanker. Vragen? 1 op de 8 vrouwen krijgt borstkanker
Voeding en borstkanker Vragen? Haaglanden MC 18 oktober 2018 ellen.kampman@wur.nl 1 op de 8 vrouwen krijgt borstkanker 1 op de 3 In 2017 Incidentie: ~ 110.000 Prevalentie: ~450.000 1 op de 20 is erfelijk
Nadere informatie12-11-2012. De fysiologische basis van de melkproductie. De fysiologische basis van de melkproductie. Hormonen tijdens lactatie
De fysiologische basis van de melkproductie Anita Badart, diëtist / lactatiekundige IBCLC Moedermelk; Aandachtspunten hoe? hoeveel? samenstelling? De fysiologische basis van de melkproductie Lactose Vetten
Nadere informatieInvasieve beademing bij longfibrose. Liselotte Boerman, ANIOS
Invasieve beademing bij longfibrose Liselotte Boerman, ANIOS Casus Man, 82 jaar, Opname ivm respiratoire insufficiëntie, DD: 1. Acute exacerbatie Idiopathische Pulmonale Fibrose (IPF) 2. overvulling cardiaal
Nadere informatieSepsis. Welke mean arterial pressure houden we aan? Renze Jongstra Circulation Practitioner Intensive Care Verpleegkundige
Sepsis Welke mean arterial pressure houden we aan? Renze Jongstra Circulation Practitioner Intensive Care Verpleegkundige Inhoud Inleiding Sepsis Behandeling sepsis Hemodynamiek bij sepsis Onderzoek Resultaten
Nadere informatieAanbevelingen Zie aanbevelingen hoofdstuk 6.3 Symptomatische niet-medicamenteuze behandeling
1922 1923 1924 1925 1926 1927 1928 1929 1930 1931 1932 1933 1934 1935 1936 1937 1938 1939 1940 1941 1942 1943 1944 1945 1946 1947 1948 1949 1950 1951 1952 1953 1954 1955 1956 1957 1958 1959 1960 1961 1962
Nadere informatieThe year in review Traumatologie en hematologie. Astrid Hoedemaekers
The year in review Traumatologie en hematologie Astrid Hoedemaekers Trauma Eurotherm studie Gerandomiseerde studie Inclusie: TBI met ICP meter, ICP > 20 mmhg na fase 1 Protocol aanpassing Inclusie 72h
Nadere informatieGastro-Intestinal Low Fat Diet
GASTRO-INTESTINAL LOW FAT DIET Voeding speelt een belangrijke rol bij de behandeling van maagdarmaandoeningen. Daarom zal uw dierenarts uw hond meestal een speciale dieetvoeding voorschrijven. Bij de behandeling
Nadere informatieTITEL. Vroege enterale voeding vermindert postopera5eve ileus en naadlekkage na grote rectumchirurgie
TITEL Vroege enterale voeding vermindert postopera5eve ileus en naadlekkage na grote rectumchirurgie Fanny Heesakkers, Petra Boelens, Misha Luyer, Arnout Roos, Kevin van Barneveld, Ignace de Hingh, Grard
Nadere informatieDagelijkse inname van energie en voedingsstoffen door diverse bevolkingsgroepen naar locatie (berekening inclusief nulgebruikers)
Tabel 41 Dagelijkse inname van energie en voedingsstoffen door diverse bevolkingsgroepen naar locatie (berekening inclusief nulgebruikers) Project : basis rapportage VCP (SAS) Weergave: Gewogen, vast aantal
Nadere informatieRichtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock. Medische protocollencommissie Intensive Care
Titel Richtlijn behandeling van ernstige sepsis en septische shock Datum vaststelling: 04-2008 Datum revisie: 04-2010 Verantwoording: Bron document: Medische protocollencommissie Intensive Care Surviving
Nadere informatieDeel IB1 1/6. Kopergluconaat. Natriumfluoride Kobalt II-gluconaat. Natriumseleniet Ammoniummolybdaat. Dichtheid 1,00
Deel IB1 1/6 1. NAAM VAN HET GENEESMIDDEL, concentraat voor oplossing voor infusie. 2. KWALITATIEVE EN KWANTITATIEVE SAMENSTELLING Samenstelling per 1000 ml : IJzergluconaat Kopergluconaat Mangaangluconaat
Nadere informatie