Wat werkt op school? Marzano

Transcriptie

1 Wat werkt op school? Marzano GOK-netwerkdag 19 maart 2012

2 Waarom Marzano? Argumenten op wetenschappelijke basis Meta-analyse (35 jaar onderzoek USA, Canada en Europa) Research-based, evidence-based Adviezen Oorspr: 2003 / Ned vert: 2007

3 De school doet ertoe Intelligentie en milieu belangrijkste voorspellers voor leerlingenresultaten? Invloed van de school is sterker dan gedacht!

4

5 Haalbaar en gedegen programma Factor met de meeste invloed Ziet de leerkracht het leerplan? 3 soorten programma s: Voorgenomen programma (wat de overheid voorschrijft) Uitgevoerd programma (wat de leraar geeft) Verworven programma (wat de leerling geleerd heeft)

6 Haalbaar en gedegen programma groot verschil tussen voorgenomen & uitgevoerde programma Hoeveelheid leerstof vaak te groot gaten in het continuüm Haalbaar programma kan maar verkregen worden als er voldoende tijd is Positief verband tussen toename onderwijstijd & leren Niet alle beschikbare lestijd voor onderwijs (enorme variaties)

7 Haalbaar en gedegen programma: tips Welke leerstof belangrijk voor ALLE leerlingen? Aanvulling? Bv. wiskundehandboeken in de VS: 175% meer leerstof dan in Duitse handboeken 350% meer leerstof dan in Japanse handboeken Toch presteren Duitse en Japanse leerlingen beter voor wiskunde dan in de VS

8 Haalbaar en gedegen programma: tips Bescherm de beschikbare tijd voor onderwijs zo efficiënt mogelijk (pauze, leswisseling, vervangingen, intercom, ) Zorg ervoor dat zeer belangrijke leerstof kan behandeld worden in de tijd die beschikbaar is voor onderwijs Breng een volgorde aan in de essentiële leerstof Zorg ervoor dat leerkrachten de essentiële leerstof behandelen Belang van vakgroepwerking!

9 Uitdagende doelen en effectieve feedback Definitie: Uitdagende doelen = nadruk op hoge verwachtingen en nadruk op prestaties Effectieve feedback = nagaan in hoever de doelen bereikt zijn Uitdagende doelen Doelen op zich betere effectiviteit + samenhang in het team Gezamenlijke verantwoordelijkheid voor algemene doelen = belangrijker voor collegialiteit dan vriendschappen tussen leraren Helaas is het bestaan van algemene doelen eerder uitzonderlijk (hart van vooruitgang en succes) Welke school zijn we? Waar staan we voor?

10 Uitdagende doelen en effectieve feedback Leerdoelen: een uitdaging voor ALLE leerlingen! Het gat dichten tussen leerlingen uit hoger & lager SEM? Hoge verwachtingen : in elk onderzoek een belangrijke factor Lk moeten hoge verwachtingen rechtstreeks meedelen aan hun lln, wat inhoudt dat voor ALLE lln duidelijke doelen moeten vooropgesteld worden

11 Uitdagende doelen en effectieve feedback Noodzaak van feedback Feedback = meest krachtige en eenvoudige wijziging die prestaties vergroot Eenvoudigste recept voor onderwijs: neem meerdere malen per dag een slokje feedback Feedback: 2 specifieke kenmerken Procesgericht en meerdere malen (dus niet alleen het productgerichte op het einde van een leerervaring) Feedback moet specifiek zijn voor de leerstof die geleerd is

12 Uitdagende doelen en effectieve feedback Waar ga ik naartoe? Hoe breng ik het ervan af? Wat is de volgende stap? Bron: John Hattie, Helen Timperley, Auckland, Nieuw Zeeland

13 Uitdagende doelen en effectieve feedback: tips Beoordelingssysteem feedback over specifieke kenmerken en vaardigheden voor specifieke leerlingen schoolrapporten met cijfers over de bekwaamheden van leerlingen op juiste moment feedback (minstens 1 X per 9 weken) Stel uitdagende prestatiedoelen op voor de school als geheel: o o o Leraren hebben het gevoel dat hun mening ertoe doet als er beslissingen genomen worden Stel niet teveel doelen Stel specifieke doelen voor individuele leerlingen zeer krachtig onderwijseffect Nog meer effect als de leerlingen betrokken worden bij het opstellen van de doelen

14 Betrokkenheid van ouders en maatschappij Goede communicatie: één van de bepalende kenmerken van effectieve betrokkenheid ouders uitnodigen om het beleid van de school te bekritiseren: negatief effect. Meeste communicatie: nieuwsbrieven, flyers, (weinig kans tot antwoorden) Participatie: Bv. ouders als assistent (gastspreker) in de klas

15 Betrokkenheid van ouders en maatschappij: tips Zorg voor middelen waardoor scholen, ouders, maatschappij, met elkaar communiceren: communicatie vindt niet automatisch plaats. zoek naar middelen om de communicatiestroom te vergemakkelijken doel: eenvoudig en gemakkelijk maken van informatie middelen: telefoon, gesprek, huisbezoek, internet, telefoontje van de schoolleiding ter preventie van spijbelen Zorg voor meerdere manieren waarop ouders en maatschappij betrokken worden bij alledaagse activiteiten van de school Zorg voor structuren waardoor het mogelijk wordt om ouders en maatschappij in het bestuur van de school te betrekken

16 Veilige en ordelijke omgeving Cruciaal aspect voor effectief onderwijs Noodzakelijke voorwaarde maar op zichzelf niet voldoende voor goede schoolprestaties Een school die hieraan geen aandacht besteedt, loopt het risico om alle andere pogingen tot verbetering te ondermijnen In USA zijn de cijfers over geweld op school ontnuchterend Sterk verband tussen spijbelen en criminele activiteiten

17 Veilige en ordelijke omgeving: tips Stel regels en procedures op voor gedragsproblemen: voorkomen is beter dan genezen: Verminderen van opeenhoping van leerlingen Wachttijden beperken (eetzaal) Verkleinen van de afstanden tussen activiteiten Maak gebruik van bordjes/affiches/ die aangeven welke gedragingen verwacht worden Stel duidelijke procedures op voor algemeen gedrag die voor de hele school gelden: Regels en procedures tijdens de les (LK) Regels en procedures buiten het leslokaal: duidelijk gecommuniceerd, goed zichtbaar in de school

18 Veilige en ordelijke omgeving: tips Passende maatregelen indien regels overtreden worden eerlijk en consequent altijd even effectief? Stel een programma op: zelfdiscipline en verantwoordelijkheid Voer een systeem in om leerlingen die gevoelig zijn voor gewelddadig gedrag vroegtijdig op te sporen.

19 Collegialiteit en professionaliteit Collegialiteit Kenmerken van collegialiteit: Openlijk met elkaar delen van fouten en mislukkingen Tonen van respect voor elkaar Constructief analyseren en bekritiseren van praktijken Negatieve correlatie tussen schoolprestaties en vriendschapsinteracties: hoe meer vriendschapsrelaties hoe lager de leerprestaties van leerlingen Voorzichtig interpreteren

20 Collegialiteit en professionaliteit Professionaliteit Leerkrachten voelen dat hun inspanningen doeltreffend zijn Onderdeel van beleidsbepalende mechanismen op school Opleidingsniveau als cruciale factor voor effectiviteit van de leraar Beheersing van de leerstof: - Mate waarin de leraar de leerstof beheerst (minimaal) = vw voor effectief lesgeven - Na het bereiken van een bepaald niveau is er geen verband meer tussen nog betere beheersing van de leerstof en nog betere schoolprestaties Pedagogische kennis: - Niet alleen de kennis van de discipline zelf is belangrijk, maar ook de kennis over hoe de leerstof het best kan onderwezen worden

21 Collegialiteit en professionaliteit: tips Stel normen op voor houding en gedrag die leiden tot collegialiteit en professionaliteit: Conflicten oplossen Omgaan met beroepsmatige problemen Elkaar info meedelen over medeleerlingen Naar derden toe communiceren over andere medewerkers Zich gedragen tijdens beroepsmatige activiteiten (bv personeelsvergadering) Stel bestuurstructuren op waarmee het mogelijk wordt om leraren te betrekken in besluitvorming/beleidsbepaling van de school

22 Collegialiteit en professionaliteit: tips zinvolle activiteiten voor professionalisering veel nascholingen zijn niet per definitie zinvol / bruikbaar Nascholingen die het sterkst verband houden met veranderingen in gedrag van leraren Focussen op beheersing van de leerstof Pleidooi om algemene strategieën toe te passen op het vak Gelegenheid scheppen om actief te leren Zorgen voor algehele samenhang van de activiteiten voor professionalisering Nascholingsbeleid

23 De leraar doet ertoe DE LERAAR = belangrijkste factor met effect op leren van leerlingen Beslissingen van de individuele leraar zijn veel groter dan de beslissingen op schoolniveau Grote variatie in de effectiviteit van de leraar Er kan meer gedaan worden om het onderwijs te verbeteren door de effectiviteit van de leraar te verhogen

24 De leraar doet ertoe Gemiddelde jaarlijkse toename leerlingprestatie: Meest effectieve leraar: 53% Minst effectieve leraar: 14% Schatting van de gemiddelde verhoging: 34% Zowiezo verhoging: 6%

25 Didactische aanpak De leraar en de schaakmeester Welke zijn de didactische aanpakstrategieën waarvan bewezen is dat ze effectief zijn? Didactische categorieën onderverdeeld in specifieke gedragingen (zie bijlage)

26 Didactische aanpak Rangschik van 1 (= hoogste effect) naar 10 (= laagste effect)

27 Klasmanagement Definitie? Samenspel van handelingen van de leraar op 4 domeinen: Opstellen en (doen) naleven van regels en procedures Uitvoeren van maatregelen bij ordeverstorend gedrag Zorgen voor een effectieve relatie tussen leerkracht en leerlingen Zorgen voor de juiste mentale houding voor klasmanagement ( erbij-zijn )

28 Sturen en herontwerpen programma Ondanks leerplannen moeten leraren beslissingen nemen op het niveau van de groep Leraren laten zich teveel leiden door handboeken/methodes 3 principes om dit effectief te implementeren: specifieke types kennis identificeren (kern van onderwijs) opdrachten zodanig structureren dat effectieve kennisoverdracht mogelijk is Veelvuldig in aanraking komen en complexe opdrachten laten uitvoeren (interactie)

29 Voorbeeld van een complexe opdracht Kies een invloedrijk persoon uit de 15 of 16 eeuw wiens handelingen belangrijke consequenties hebben gehad. Bepaal welke factoren deze persoon in aanmerking moest nemen, voordat hij tot die belangrijke handelingen overging. Welke alternatieve mogelijkheden had deze persoon? Bepaal de doelen die de persoon had bij zijn beslissing om tot de handelingen over te gaan. Bepaal ook de criteria waar de persoon vanuit ging bij het nemen van die beslissing. Welke afwegingen werden eventueel gemaakt bij het verkiezen van het ene alternatief boven het andere? Wat waren de risico s en de voordelen en hoe konden deze worden vastgesteld? Zou je zonder te weten wat je nu weet hetzelfde hebben gedaan? Verklaar waarom wel/niet? Denk bij het bestuderen van deze beslissing ook na over de beslissingen die nu genomen worden en geschiedenis gaan schrijven. Je kunt je bevindingen mondeling of schriftelijk presenteren.

30 De leerling doet ertoe Achtergrondkenmerken van de leerling zijn een belangrijke factor in de schoolprestaties: Thuissituatie Achtergrondkennis Interesse / motivatie

31 Thuissituatie Correlatie tussen SEM en schoolprestaties varieert SEM uitgesplitst in: Inkomen Beroep Opleiding Sfeer thuis (sterkste correlatie) Positief: mensen met een laag SEM kunnen voor een goede sfeer zorgen

32 Thuissituatie Welke kenmerken van thuissituatie kunnen een positieve invloed hebben op schoolprestaties? Communicatie over school Supervisie Verwachtingen van ouders en opvoedingsstijlen Autoritair Tolerant Democratisch: hartelijk, regels, consequent,

33 Achtergrondkennis Projecten: aantal en de kwaliteit van levenservaringen neemt direct toe belangrijk voor leerlingen die niet uit een ervaringsrijke omgeving komen interesse-verbredend lezen programma: waarbij het accent ligt op de ontwikkeling van de woordenschat Direct onderwijs: termen en uitdrukkingen rondom een onderwerp, die belangrijk zijn voor de specifieke leerstof van een vak (samenhangend proces)

34 Motivatie (waarom van het gedrag) Verband tussen motivatie en prestatie is vastgesteld. Maar de manier waarop motivatie tot stand komt niet! Motivatie als complex fenomeen: 5 lijnen Drive-theorie Attributie-theorie Self-worth-theorie Emoties Self-system

35 Tips voor de school om de motivatie van de individuele lln te verhogen Geef leerlingen feedback over hun kennistoename Geef leerlingen opdrachten die aantrekkelijk zijn: Uitvoerbare uitdagingen voor leerlingen Opdrachten die nieuwsgierigheid opwekken Opdrachten die de fantasie aanwakkeren Bied leerlingen mogelijkheden om langdurige projecten die ze zelf hebben bedacht, op te bouwen, eraan te werken, Geef leerlingen les over hoe motivatie werkt en hoe motivatie hen beïnvloedt. Geef leerlingen trainingen en technieken om hun motivatie te sturen

36 Model implementeren Onderwijsverbetering is contextgebonden Sterk accent op gegevens Wet van de geleidelijkheid

37 Toepassen van het model Neem de maat van uw school (vragenlijst, momentopname, perceptie, ) Datgene aanpakken: Overtuigd van de noodzaak ervan waarvoor je tijd, middelen en energie hebt Identificeer en implementeer een interventie Merendeel van de interventies worden niet volledig geïmplementeerd Interventie vaak ineffectief: vaak verkeerd geïmplementeerd of slechts gedeeltelijk geïmplementeerd Belang van trajectbegeleiding

38 Kritische bedenkingen Wat werkt op school : pasklaar recept? Simplistisch Robert J. Marzano, wat werkt op school (2003): Studies tussen 10 en 40 jaar oud Studies neurowetenschappen meer dan 10 jaar oud Invloed van internet, gamen, chatten, sociale netwerksites,? John Hattie, visible learning (2009)