Fijner fietsen door. Fijner fietsen door Schilderswijk en Schilderswijk Stationsbuurt en. Stationsbuurt

Transcriptie

1 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt 1 Fijner fietsen door Fijner fietsen door Schilderswijk en Schilderswijk Stationsbuurt en Stationsbuurt Nota van aanbevelingen Maart 2012

2 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt 2 Titel Auteurs Publicatiedatum Maart 2012 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt Henk Zandvliet, Michiel van Esch, Lennart van der Linde en Bob Molenaar De Fietsersbond komt op voor de belangen van fietsers in Nederland en zet zich in voor meer en betere mogelijkheden om te fietsen. Dat kan dankzij de steun van onze leden. De Fietsersbond heeft leden, 150 afdelingen en 1500 actieve vrijwilligers, verspreid over heel Nederland. Het Haags Milieucentrum is een stichting die streeft naar een vitaal en duurzaam Den Haag. Wijken voor de Fiets is een project van de Fietsersbond, dat zich richt op het verbeteren van het fietsklimaat in de 40 krachtwijken. Mede met input van bewoners doen we aanbevelingen die bijdragen aan het verbeteren van de fietscultuur, de fietsinfrastructuur en de fietsvoorzieningen. Meer informatie staat op onze website Dit rapport is mede mogelijk gemaakt door de gemeente Den Haag en Fonds Copyright Fietsersbond en Haags Milieucentrum 2012 Overname van teksten is toegestaan met bronvermelding. Fietsersbond Postbus GV Utrecht en Telefoon Fax wijkenvoordefiets@fietsersbond.nl

3 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt 3 INHOUDSOPGAVE 1. Inleiding Fietsparkeren 6 3. Doorgaande fietsroutes 7 4. Station Hollands Spoor Oversteeksituaties Alle aanbevelingen op een rij 13

4 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt 4 1. INLEIDING In 2001 bracht de Fietsersbond, samen met ROVER en Veilig Verkeer Nederland (toen nog 3VO geheten) een rapport uit over de Schilderswijk. Beter fietsen, lopen & met het OV in de Schilderswijk, zo luidde de titel. Het bevatte een groot aantal verbeterpunten om het gebruik van de fiets in de wijk te bevorderen en om de belangrijkste knelpunten weg te nemen met betrekking tot het openbaar vervoer in en naar de wijk. Inmiddels zijn we ruim tien jaar verder. Het autogebruik in Den Haag is gestaag blijven groeien. In het OV is, met Randstadrail, fors geïnvesteerd. En sinds een aantal jaren worden met het Meerjarenprogramma Fiets ook de fietsvoorzieningen in de stad behoorlijk verbeterd. De vraag is in hoeverre dat ook voor de Schilderswijk geldt. Een belangrijke verandering op verkeersgebied betreft de invoering van het Verkeerscirculatieplan (VCP) in Dit heeft zeker geleid tot een verbetering van de situatie voor fietsers en voetgangers in de binnenstad. Maar wat betekent het voor omliggende wijken, zoals de Schilderswijk en Stationsbuurt? De evaluatie van het VCP laat zien dat het autoverkeer in smalle wijkontsluitingswegen als Koningstraat en Hoefkade fors is toegenomen. Dit komt de veiligheid en gezondheid van fietsers niet ten goede, terwijl juist fietsen de gezondste en meest milieuvriendelijke vervoerswijze is. Dus hoe fietsvriendelijk zijn de Schilderswijk en Stationsbuurt anno 2012? Hoefkade/Koningstraat Het afgelopen jaar werkten de Fietsersbond en het Haags Milieucentrum aan een gezamenlijk project in de Schilderswijk en Stationsbuurt met als doel te komen tot een fietsvriendelijke wijk. De centrale vraag was: hoe richt je de wijk zo in, dat kinderen er zelfstandig kunnen fietsen en dat meer bewoners de fiets pakken naar bestemmingen binnen maar ook buiten de wijk? We hebben ons daarbij vooral gericht op het gebied rond de kruising van Hoefkade en Koningstraat, omdat het VCP de situatie voor de fiets daar het meest verslechterd lijkt te hebben (zoals door de gemeenteraad ook voorzien was). In het kader van dit project heeft onderzoeksbureau SOAB een onderzoek uitgevoerd naar het gebruik van de fiets voor het bezoek aan winkels in de wijk en naar de ervaringen van allochtone vrouwen tijdens hun fietslessen. De Fietsersbond en het Haags Milieucentrum organiseerden in samenwerking met de bibliotheek Schilderswijk, op de hoek van Koningstraat en Hoefkade, een tentoonstelling en een bewonersavond. Tijdens deze avond kon men aangeven wat er zou moeten gebeuren om veiliger te kunnen fietsen en de fiets beter te kunnen stallen. Daarnaast gaf een aantal bezoekers van de tentoonstelling De fietsvriendelijke wijk zijn mening via een enquête. Anderen vulden deze in op internet. In totaal zijn 50 enquêtes ingevuld en samen met de reacties tijdens de bewonersavond en het onderzoek van SOAB geven ze ons inziens een goed beeld van de belangrijkste knelpunten. Net voldoende Gemiddeld geven de deelnemers aan de enquête het fietsklimaat in de wijk een 6. Net voldoende dus; het maakt echter ook duidelijk dat er nog veel te verbeteren valt. In deze notitie gaan we op die mogelijkheden tot verbetering in. We richten ons met name op de stallingsvoorzieningen en op de belangrijkste fietsroutes. Daarover werden de meeste opmerkingen gemaakt en verbetervoorstellen gedaan. In de volgende paragrafen bespreken we de belangrijkste knelpunten en verbeteropties.

5 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt 5 Wat de fietsroutes betreft gaat het met name om: 1. Koningstraat 2. Hoefkade 3. Hobbemastraat 4. Stationsweg. We hebben ook twee paragrafen gewijd aan andere knelpunten, zoals de situatie rond station Hollands Spoor en de oversteekbaarheid van de De Heemstraat. De afsluitende paragraaf behelst een samenvatting van onze aanbevelingen om te komen tot een groei van het fietsgebruik in de Schilderswijk en de Stationsbuurt. Daarbij vragen we ook aandacht voor mogelijkheden om de fietsvaardigheid en fietscultuur in deze wijken te versterken.

6 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt 6 2. FIETSPARKEREN Eerst de cijfers uit de enquête: 70% vindt de stallingsruimte thuis voldoende tot ruim voldoende ook de stallingsruimte bij sportverenigingen en medische voorzieningen wordt overwegend bestempeld als voldoende tot ruim voldoende het beeld is anders als het gaat om het wijkwinkelcentrum en het politiebureau: 44% vindt de ruimte voldoende tot ruim voldoende, maar 42% acht deze onvoldoende tot ruim onvoldoende. De grootste winst valt dus te behalen bij het wijkwinkelcentrum aan de Hoefkade. Daar is sprake van een enorm breed trottoir, terwijl er nauwelijks fietsenrekken staan. SOAB heeft gekeken naar de fietsvriendelijkheid van de winkelstraten Hoefkade en Koningstraat. Een belangrijke aanbeveling is: zorg voor meer fietsparkeerplekken nabij de winkelingangen van de Hoefkade en voor een andere verdeling van fietsparkeerplekken in de Koningstraat. Aan winkeliers kan het aanbod gedaan worden om (gratis) fietsparkeervoorzieningen aan te vragen. Ook kunnen extra fietsparkeerplekken aangelegd worden bij wijkvoorzieningen zoals het Oranjeplein, het politiebureau, de stadsboerderij en sportcentrum Atlas. Bij de bibliotheek aan de Koningstraat zijn inmiddels na herhaald verzoek twee fietsnietjes geplaatst.

7 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt 7 3. DOORGAANDE FIETSROUTES 3.1 KONINGSTRAAT De Koningstraat wordt vaak genoemd als een onveilige straat voor fietsers. De straat is tamelijk smal en krijgt sinds de invoering van het VCP meer sluipverkeer van auto s te verwerken. Daar komt bij dat die vaak veel harder rijden dan is toegestaan. Fietsers mogen in beide richtingen rijden en voor fietsers richting binnenstad is daarvoor een fietsstrook aangegeven. Dat blijkt voor sommige fietsers verwarrend: die nemen ook de fietsstrook als ze vanuit de binnenstad komen! Bovendien staan auto s vaak dubbel geparkeerd op de strook. De Koningstraat vormt samen met de Boekhorststraat een fietsroute naar het centrum van Den Haag. Het fietsen in die richting is echter extra onprettig omdat tegen de rijrichting van de auto s en langs geparkeerde auto s moet worden gefietst. Als het autoparkeren aan de rechterkant van de Koningstraat, vanaf de Hoefkade, tot aan de Boekhorststraat eruit gaat, ontstaat ruimte voor een breder trottoir en fietsbeugels. De ruimtes voor laden en lossen blijven in stand. In totaal gaat het om 36 plekken. Uit het onderzoek van SOAB blijkt dat 15% van de klanten van de winkels met de auto komt. Uit tellingen blijkt dat de parkeerdruk in de Koningstraat gemiddeld zo n 60% is. Daarnaast zijn er gemeentelijke parkeergarages op naburige locaties die voor slechts 70% gevuld zijn (Falckstraat 74 plaatsen, Fagelstraat 88 plaatsen, Tullinghstraat 37 plaatsen, in totaal tweehonderd plaatsen). Fietsersbond en Haags Milieucentrum pleiten ervoor om er beter op toe te zien dat het autoverkeer in de Koningstraat zich houdt aan de maximumsnelheid van 30 km per uur. Daarnaast bevelen we aan om zo nodig extra verkeersdrempels aan te brengen.

8 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt HOEFKADE Vooral na de invoering van het VCP is er nog maar weinig ruimte voor de fietser als gevolg van het toegenomen aantal rijdende en geparkeerde auto s. De rijdende auto s doen dat vaak met te hoge snelheid. Wat het parkeren betreft is vaak sprake van dubbel parkeren en van parkeren dicht op de hoeken van de straat. Diverse respondenten pleiten voor fietspaden of fietsstroken. Ook genoemd: het plaatsen van een snelheidsmeter. Ook op de Hoefkade is meer aandacht nodig voor handhaving, met name ten aanzien van het foutief parkeren en van de maximumsnelheid. Daarnaast verdient het aanbeveling in beide richtingen een fietsstrook aan te brengen. De ruimte hiervoor kan gevonden worden door eenrichtingsverkeer in te voeren op het gedeelte tussen de Koningstraat en de Vaillantlaan. Maar een Sterroute zal de Hoefkade ook hiermee niet worden. Een Sterroute een snelle, comfortabele fietsverbinding kan wel gemaakt worden van de alternatieve route die parallel aan de Hoefkade loopt. De rustige woonstraten de Van Limburg Stirumstraat, het Oranjeplein, de Tullingstraat en de Van Ostadestraat zijn in potentie een mooie route voor het per fiets doorkruisen van de Schilderswijk. Voorwaarde is wel dat het wegdek sterk verbetert: asfalt over de gehele route en zoveel mogelijk inrichten als fietsstraat. Voor deze route bestaat in de wijk veel draagvlak. 3.3 HOBBEMASTRAAT Hier is aan één kant sprake van een fietspad. De andere kant is gevaarlijk vanwege de tramrails, dubbel geparkeerde auto s en een te smalle rijbaan. Ook is het niet plezierig dat je hier voor de auto s uit moet fietsen. Een van de respondenten: Mijn kinderen mogen daar niet fietsen, dan moeten ze bij mij op de fiets.

9 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt 9 Ook wordt aandacht gevraagd voor de overgang van de Hooftskade naar de Hobbemastraat. Daar houdt de fietsstrook op en versmalt de rijbaan. Vooral voor de linksafslaande fietser is niet duidelijk of deze geacht wordt het fietspad te nemen dan wel de rijbaan/trambaan. Fietsersbond en Haags Milieucentrum pleiten voor een herinrichting van de Hobbemastraat waarbij het fietspad tussen het Paletplein en Om en Bij wordt verbreed tot 2,70 meter en in twee richtingen wordt opengesteld. Op de T-kruising met de Hooftskade dient dit duidelijk te worden aangegeven. Daarnaast vragen we om de parkeerplekken aan de waterkant van Om en Bij op te heffen en de trams te laten rijden over een strengelspoor (zoals de Leidsestraat in Amsterdam). Hierdoor ontstaat ruimte om aan beide kanten van de weg een fietsstrook in asfalt aan te leggen. Een goedkoper alternatief zou kunnen zijn om de brug tussen Zuidwal en Hooftskade open te stellen voor fietsers, zodat een parallelle fietsverbinding ontstaat. Tussen het Paletplein en het Hobbemaplein is nu weinig ruimte voor de fiets. Wij stellen voor om de auto s over de trambaan te laten rijden, zoals dat op de rest van de Hobbemastraat het geval is, zodat ruimte ontstaat voor een vrijliggend fietspad aan beide kanten van de weg. 3.4 STATIONSWEG Veel deelnemers aan de enquête ervaren de situatie op de Stationsweg als gevaarlijk. Dat geldt met name voor fietsers vanuit de Wagenstraat in de richting van station Hollands Spoor. Op verschillende momenten is het daar erg druk en vaak moeten fietsers de stoep op om langs de auto s te komen die stilstaan voor het verkeerslicht bij de Hoefkade. Doen ze dat niet, dan zijn ze genoodzaakt om de nodige uitlaatgassen in te ademen. Velen noemen als mogelijke oplossing de aanleg van een fietspad of fietsstrook, eventueel door het versmallen van het trottoir. Tijdens de bewonersavond was er ook een pleidooi voor een verdergaande oplossing, namelijk de inrichting van de Stationsweg als fietsstraat.

10 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt 10 Fietsersbond en Haags Milieucentrum pleiten voor de korte termijn voor het aanbrengen van een ruime fietsopstelstrook aan beide zijden van de Stationsweg bij de kruising met de Hoefkade. Voor het brede deel van de Stationsweg (nabij station Hollands Spoor) is reeds besloten tot een herinrichting waarbij voetgangers en fietsers specifiek aandacht krijgen. De situatie is echter het meest problematisch in het smalle deel van de Stationsweg. Een verdergaande oplossing hiervoor is de gehele Stationsweg en de Wagenstraat in te richten zoals het Spui: als shared space toegankelijk voor voetgangers, fietsers, openbaar vervoer en laden en lossen. Randvoorwaarde hierbij is de realisatie van een parkeergarage voor auto s en fietsen onder het Stationsplein.

11 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt STATION HOLLANDS SPOOR De situatie rondom station Hollands Spoor is voor fietsers erg onoverzichtelijk. Naar verwachting zal deze sterk verbeteren bij de voorgenomen herinrichting van het Stationsplein met meer ruimte voor fietsers en voetgangers. Daarbij dient ook het aantal fietsparkeerplekken uitgebreid te worden. Verschillende respondenten vragen verder aandacht voor de Parallelweg in de richting van het station, waar de fietser een zeer smalle, met rood gemarkeerde en voor de automobilist nauwelijks zichtbare fietsstrook krijgt toebedeeld. Fietsersbond en Haags Milieucentrum bepleiten de aanleg van een vrijliggend tweerichtingenfietspad langs de Parallelweg. Om dit mogelijk te maken zal eenrichtingsverkeer op de Parallelweg ingesteld moeten worden. Dit kan tevens de oversteek vanuit de Wolterbeekstraat overzichtelijker maken.

12 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt OVERSTEEKSITUATIES Diverse fietsers ervaren sommige oversteeksituaties als onduidelijk en fietsonvriendelijk en soms ronduit gevaarlijk. Een voorbeeld is de oversteek vanuit de Van Ostadestraat over de De Heemstraat als je linksaf wilt en daar gebruik wilt maken van het fietspad. Fietsersbond en Haags Milieucentrum pleiten ervoor om bij de oversteek vanuit de Van Ostadestraat een plateau in de De Heemstraat aan te leggen en belijning aan te brengen.

13 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt ALLE AANBEVELINGEN OP EEN RIJ Zoals eerder aangegeven, waarderen de deelnemers aan de enquête het fietsklimaat in de Stationsbuurt en Schilderswijk gemiddeld met een 6. Dit is na invoering van het VCP, waardoor meer autoverkeer dan voorheen door deze wijken rijdt. Een krappe voldoende is niet genoeg om mensen met plezier en met een veilig gevoel te laten fietsen. Daar is meer voor nodig en daar zijn goede mogelijkheden voor. Het benutten van die mogelijkheden zal deze wijken fietsvriendelijker maken en daarmee veiliger, prettiger, gezonder en milieuvriendelijker. Onze dertien belangrijkste aanbevelingen daartoe zijn: 1 Zorg voor meer fietsparkeerplekken nabij de winkelingangen van de Hoefkade en voor een andere verdeling van fietsparkeerplekken in de Koningstraat. 2 Zie er beter op toe dat het autoverkeer in de Koningstraat zich houdt aan de maximumsnelheid van 30 km per uur. Breng zo nodig extra verkeersdrempels aan. 3 Haal het autoparkeren aan de rechterkant van de Koningstraat, vanaf de Hoefkade, tot en met de Boekhorststraat eruit, zodat ruimte ontstaat voor een veiliger fietsstrook, een breder trottoir en fietsbeugels. 4 Ook op de Hoefkade is meer aandacht nodig voor handhaving, met name ten aanzien van het foutief parkeren en van de maximumsnelheid. 5 Breng in de Hoefkade in beide richtingen een fietsstrook aan op het gedeelte tussen Koningstraat en Vaillantlaan. De ruimte daarvoor kan gevonden worden door eenrichtingsverkeer in te voeren. 6 Parallel aan de Hoefkade loopt een aantal rustige woonstraten: Van Limburg Stirumstraat, Oranjeplein, Tullingstraat en Van Ostadestraat. Deze kunnen een mooie fietsroute worden om de Schilderswijk te doorkruisen. Daarvoor moet het wegdek sterk verbeterd worden: asfalt over de gehele route en zoveel mogelijk inrichten als fietsstraat. 7 Richt de Hobbemastraat opnieuw in waarbij het fietspad tussen het Paletplein en Om en Bij wordt verbreed tot 2,70 meter en in twee richtingen wordt opengesteld. Op de T-kruising met de Hooftskade dient dit duidelijk te worden aangegeven. 8 Hef de parkeerplekken aan de waterkant van Om en Bij op en laat de trams rijden over een strengelspoor (zoals de Leidsestraat in Amsterdam). Hierdoor ontstaat ruimte om aan beide kanten van de weg een fietsstrook in asfalt aan te leggen. 9 Tussen het Paletplein en het Hobbemaplein is nu weinig ruimte voor de fiets. Laat de auto s over de trambaan rijden, zoals op de rest van de Hobbemastraat het geval is, zodat ruimte ontstaat voor een vrijliggend fietspad aan beide kanten van de weg. 10 Breng voor de korte termijn een ruime fietsopstelstrook aan op beide zijden van de Stationsweg bij de kruising met de Hoefkade. 11 Een verdergaande oplossing is de gehele Stationsweg (en de Wagenstraat) in te richten zoals het Spui: als shared space toegankelijk voor voetgangers, fietsers, openbaar vervoer en laden en lossen. Daarbij is de realisatie van een parkeergarage voor auto s en fietsen onder het Stationsplein een randvoorwaarde.

14 Fijner fietsen door Schilderswijk en Stationsbuurt Leg een vrijliggend tweerichtingenfietspad langs de Parallelweg; daarvoor moet eenrichtingsverkeer op de Parallelweg ingesteld worden. 13 Leg bij de oversteek vanuit de Van Ostadestraat in De Heemstraat een plateau en belijning aan. Voor aanvullende analyse en aanbevelingen verwijzen we naar de SOAB-rapportage. Daarin wordt nadruk gelegd op het belang van versterking van de fietsvaardigheid en fietscultuur in deze wijken via onder meer fietslessen en als onderdeel van een bredere strategie gericht op: verbetering van de openbare ruimte en fysieke fietsinfrastructuur met aandacht voor de situatie van de voetganger (veel mensen lopen in deze wijken) communicatie richting winkeliers en bewoners en handhaving en gedragsmaatregelen Tot slot willen we de verdergaande suggestie ter overweging geven om doorgaand autoverkeer zoveel mogelijk uit deze dichtbevolkte en krap bemeten wijken te weren. Dit kan via instelling van bijvoorbeeld tegengesteld eenrichtingsverkeer op de Hoefkade richting Koningstraat (zowel vanaf de Stationsweg als vanaf de Vaillantlaan) en eenrichtingsverkeer op de Parallelweg vanaf Stationsweg richting Vaillantlaan (of andersom). Doorgaand verkeer moet dan veel meer buiten de wijk om rijden, voorzover de capaciteit van alternatieve routes zoals de Vaillantlaan dat toelaat. De optimale verkeerscirculatie voor bestemmingsverkeer in de wijken zal hiervoor, in overleg met hulpdiensten en andere betrokkenen, nader onderzocht moeten worden. BIJLAGEN SOAB, Winkel onderzoek Fiets Focus Schilderswijk Den Haag SOAB, Onderzoek allochtone vrouwen Fiets Focus Schilderswijk Den Haag