Het rapport is ook elektronisch beschikbaar op > evaluatieorgaan > visitatierapporten > huidige visitatieronde

Transcriptie

1 ONDERWIJSVISITATIE Biowetenschappen Een onderzoek naar de kwaliteit van de academisch gerichte bacheloropleiding en masteropleiding Biowetenschappen aan de Vlaamse hogescholen Vlaamse Hogescholenraad 18 december 2009

2 De onderwijsvisitatie Biowetenschappen Ravensteingalerij 27, bus Brussel tel.: info@vlhora.be Exemplaren van dit rapport kunnen tegen betaling verkregen worden op het VLHORA-secretariaat. Het rapport is ook elektronisch beschikbaar op > evaluatieorgaan > visitatierapporten > huidige visitatieronde Wettelijk depot: D/2009/8696/7 2 Onderwijsvisitatie Biowetenschappen

3 voorwoord De visitatiecommissie brengt met dit rapport verslag uit over haar oordelen en de daaraan ten grondslag liggende motivering, conclusies en aanbevelingen die resulteren uit het onderzoek dat zij heeft verricht naar de onderwijskwaliteit van de academisch gerichte bacheloropleiding en masteropleiding Biowetenschappen in Vlaanderen. De visitatiecommissie heeft hierbij de visitatieprocedure Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR-VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering (Brussel, juni 2007) gevolgd, waarbij zij niet enkel aanbevelingen en suggesties formuleert in het kader van de continue kwaliteitsverbetering van het hoger onderwijs, maar ook een oordeel geeft in het kader van de accreditatie van de opleiding. De visitatie en dit rapport passen in de werkzaamheden van de hogescholen en van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) met betrekking tot de kwaliteitszorg van het hogescholenonderwijs, zoals bepaald in artikel 93 van decreet van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs. Met dit rapport wordt de bredere samenleving geïnformeerd over de wijze waarop de hogescholen en meer bepaald de betrokken opleiding omgaat met de kwaliteit van haar onderwijs. Toch is het rapport in de eerste plaats bedoeld voor de hogeschool die de opleiding aanbiedt. Op basis van de bevindingen van het rapport kan de hogeschool nu en in de nabije toekomst actie nemen om de kwaliteit van het onderwijs in de opleiding te handhaven en verder te verbeteren. De lezer moet er zich echter terdege bewust van zijn dat het rapport slechts een momentopname biedt van het onderwijs in de opleiding en dat de rapportering van de visitatiecommissie slechts één fase is in het proces van kwaliteitszorg. De VLHORA dankt allen die meegewerkt hebben aan het welslagen van dit proces van zelfevaluatie en visitatie. De visitatie was niet mogelijk geweest zonder de inzet van al wie binnen de hogeschool betrokken was bij de voorbereiding en de uitvoering ervan. Tevens is de VLHORA dank verschuldigd aan de voorzitter, de leden en de secretarissen van de visitatiecommissie voor de betrokkenheid en deskundige inzet waarmee zij hun opdracht hebben uitgevoerd. Marc Vandewalle secretaris-generaal Toon Martens voorzitter Onderwijsvisitatie Biowetenschappen 3

4 inhoudsopgave voorwoord... 3 inhoudsopgave... 4 deel Hoofdstuk 1 De Onderwijsvisitatie Biowetenschappen Inleiding De betrokken opleidingen De visitatiecommissie Samenstelling Taakomschrijving Werkwijze Oordeelsvorming Indeling van het rapport Hoofdstuk 2 Het domeinspecifiek referentiekader Biowetenschappen Inleiding Domeinspecifieke competenties bachelor in de Biowetenschappen Domeinspecifieke competenties master in de Biowetenschappen: landbouwkunde Domeinspecifieke competenties master in de Biowetenschappen: tuinbouwkunde Domeinspecifieke competenties master in de Biowetenschappen: voedingsindustrie Hoofdstuk 3 De opleidingen in vergelijkend perspectief Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding Facet 1.1 Niveau en oriëntatie Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Relatie doelstelling en inhoud Facet 2.2 Eisen professionele en academische gerichtheid Facet 2.3 Samenhang Facet 2.4 Studieomvang Facet 2.5 Studielast Facet 2.6 Afstemming vormgeving - inhoud Facet 2.7 Beoordeling en toetsing Facet 2.8 Masterproef Facet 2.9 Toelatingsvoorwaarden Onderwerp 3 Inzet van personeel Facet 3.1 Kwaliteit personeel Facet 3.2 Eisen professionele gerichtheid Facet 3.3 Kwantiteit personeel Onderwerp 4 Voorzieningen Facet 4.1 Materiële voorzieningen Facet 4.2 Studiebegeleiding Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg Facet 5.1 Evaluatie resultaten Facet 5.2 Maatregelen tot verbetering Facet 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld Onderwijsvisitatie Biowetenschappen

5 Onderwerp 6 Resultaten Facet 6.1 Gerealiseerd niveau Facet 6.2 Onderwijsrendement Hoofdstuk 4 Vergelijkende tabel kwaliteitsaspecten deel Hoofdstuk 1 Hogeschool Gent Hoofdstuk 2 Katholieke Hogeschool Kempen bijlagen Onderwijsvisitatie Biowetenschappen 5

6 6 Onderwijsvisitatie Biowetenschappen

7 deel 1 Algemeen deel Onderwijsvisitatie Biowetenschappen 7

8 8 Onderwijsvisitatie Biowetenschappen

9 Hoofdstuk 1 De Onderwijsvisitatie Biowetenschappen 1.1 Inleiding In dit rapport brengt de visitatiecommissie verslag uit van haar bevindingen over de onderwijskwaliteit van de academisch gerichte bacheloropleiding en masteropleiding Biowetenschappen, die zij in het najaar 2008 in opdracht van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) heeft onderzocht. Dit initiatief past in de werkzaamheden van de hogescholen en van de VLHORA met betrekking tot de kwaliteitszorg van het hogescholenonderwijs, zoals bepaald in artikel 93 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen. 1.2 De betrokken opleidingen De opleiding Biowetenschappen wordt door 2 hogescholen aangeboden. De visitatiecommissie bezocht op: - 7, 8, 9 en 10 oktober 2008 Hogeschool Gent - 18, 19, 20 en 21 november 2008 Katholieke Hogeschool Kempen 1.3 De visitatiecommissie Samenstelling De visitatiecommissie werd samengesteld conform de procedure van de Handleiding onderwijsvisitaties VLIR- VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, Brussel, juni Meer in het bijzonder werden de richtlijnen van de Erkenningscommissie Hoger Onderwijs met betrekking tot de onafhankelijkheid van de commissieleden opgevolgd. De visitatiecommissie werd samengesteld door het bestuursorgaan van de VLHORA in zijn vergadering van 11 januari 2008 en door het bestuursorgaan van de VLIR in zijn vergadering van 29 januari De visitatiecommissie: Voorzitter en domeindeskundige: Onderwijsdeskundige: Domeindeskundige: Domeindeskundige: Domeindeskundige: Student: Student: Oswald Van Cleemput Carla Nelissen Paul Tobback Joseph Weerts Adrien Saverweyns Chris Callewaert Marlies Broeckx Voor een kort curriculum vitae van de commissieleden, zie bijlage 1. Onderwijsvisitatie Biowetenschappen 9

10 Indien een commissielid omwille van persoonlijke redenen niet kon deelnemen aan een (gedeelte van een) visitatiebezoek, werden diens aandachtspunten behandeld door de andere leden van de visitatiecommissie, eventueel steunend op de vragen en opmerkingen die het commissielid tijdens vroegere bezoeken aangebracht had. Vanuit de VLHORA werden een projectbegeleider en één secretaris aangesteld. Voor de visitatie van de opleiding Biowetenschappen waren dit: Projectbegeleider: Klara De Wilde Secretaris: Hogeschool Gent Katholieke Hogeschool Kempen Filip Lammens Filip Lammens Vanuit de VLIR werd Els Van Zele aangesteld als waarnemer voor deze visitatie Taakomschrijving De commissie geeft op basis van het zelfevaluatierapport van de opleiding en de gesprekken ter plaatse: - een oordeel over de onderwerpen en facetten uit het accreditatiekader van de NVAO; - een integraal oordeel over de opleiding; - suggesties om waar mogelijk te komen tot kwaliteitsverbetering Werkwijze De visitatie van de opleiding naam opleiding aan de hogescholen gebeurde conform de werkwijze zoals die is vastgelegd in de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR-VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, Brussel, juni Voor de beschrijving van de werkwijze van de visitatiecommissie worden vier fasen onderscheiden. - fase 1, de installatie van de commissie; - fase 2, de voorbereiding; - fase 3, het visitatiebezoek; - fase 4, de schriftelijke rapportering. Fase 1 De installatie van de visitatiecommissie Op 5 juni 2008 werd de visitatiecommissie officieel geïnstalleerd. 10 Onderwijsvisitatie Biowetenschappen

11 De installatievergadering stond in het kader van een kennismaking, een gedetailleerde bespreking van het visitatieproces aan de hand van de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR-VLHORA, februari 2005 en een toelichting van het ontwerp van het domeinspecifiek referentiekader. Daarnaast werden een aantal praktische afspraken gemaakt, onder meer met betrekking tot het bezoekschema, de bezoekdagen en de te lezen eindwerken en/of stageverslagen. Fase 2 De voorbereiding De visitatiecommissie heeft een domeinspecifiek referentiekader voor de opleiding opgesteld en aan de opleidingen bezorgd. Elk commissielid heeft het zelfevaluatierapport en de bijlagen bestudeerd, de geselecteerde eindwerken gelezen en zijn/haar argumenten, vragen en voorlopig oordeel vastgelegd in een checklist, waarvan de secretaris een synthese heeft gemaakt. De synthese werd uitvoerig besproken en beargumenteerd door de commissieleden. Op basis van de bespreking en de door de commissieleden opgestuurde vragenlijsten, inventariseerde de secretaris kernpunten en prioriteiten voor de gesprekken en het materialenonderzoek bij de visitatie. Fase 3 Het visitatiebezoek De VLHORA heeft een bezoekschema ontwikkeld dat desgevallend aangepast werd aan de specifieke situatie van de opleiding. Het bezoekschema werden opgenomen als bijlage 3. Tijdens de visitatie werd gesproken met een representatieve vertegenwoordiging van alle geledingen die bij de opleiding betrokken zijn. Tijdens de visitatie werd bijkomend informatiemateriaal bestudeerd en werd een bezoek gebracht aan de instelling met het oog op de beoordeling van de accommodaties en de voorzieningen voor de studenten. Tijdens het visitatiebezoek werd voor de verdere bevraging gebruik gemaakt van de synthese van de checklist en de vragenlijsten. Binnen het bezoekprogramma werden een aantal overlegmomenten voor de commissieleden voorzien om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen)oordelen. Na de gesprekken met de vertegenwoordigers van de opleiding hebben de visitatieleden hun definitief (tussen)oordeel per facet en per onderwerp gegeven. Op het einde van het visitatiebezoek heeft de voorzitter een korte mondelinge rapportering gegeven van de ervaringen en bevindingen van de visitatiecommissie, zonder expliciete en inhoudelijk waarderende oordelen uit te spreken. Fase 4 De schriftelijke rapportering De secretaris heeft in samenspraak met de voorzitter en de commissieleden, op basis van het zelfevaluatierapport, de checklisten en de motiveringen gebaseerd op het visitatiebezoek een ontwerp opleidingsrapport opgesteld. Het ontwerprapport geeft per onderwerp en per facet het oordeel en de motivering van de visitatiecommissie weer. Daarnaast werden - waar wenselijk en/of noodzakelijk - aandachtspunten en eventuele aanbevelingen voor verbetering geformuleerd. Onderwijsvisitatie Biowetenschappen 11

12 Het ontwerp opleidingsrapport werd aan de hogescholen gezonden voor een reactie. De reactie van de opleiding op het ontwerp opleidingsrapport werd door de commissie in een slotvergadering besproken. De visitatiecommissie stelde ook een vergelijkend gedeelte op. Hierin worden de belangrijkste conclusies en aanbevelingen van de visitatie vergelijkenderwijs weergegeven. Tevens werden de oordelen per onderwerp, per facet en per hogeschool in een vergelijkende tabel weergegeven. Het vergelijkende deel en de vergelijkende tabel werden samen met het antwoord van de visitatiecommissie op de reacties van de opleidingen en het definitieve opleidingsrapport aan de hogescholen toegezonden met de tweede terugmelding. Het vergelijkende deel, de vergelijkende tabel en de definitieve opleidingsrapporten werden samengebracht in het voorliggende visitatierapport van de academisch gerichte bacheloropleiding en masteropleiding Biowetenschappen Oordeelsvorming De commissie legt in een eerste fase een oordeel per facet vast. Daarna legt de commissie een oordeel per onderwerp vast op basis van de oordelen van de facetten die van het onderwerp deel uitmaken. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een overzicht gegeven van de oordelen per facet. In geval van een compensatie van facetten, wordt het oordeel op onderwerpniveau gevolgd door een motivering en aangevuld met de weging die de commissie hanteerde in de oordeelsvorming op onderwerpniveau. In de overige gevallen wordt voor de motivering van het oordeel op onderwerpniveau verwezen naar de argumentatie bij de facetten. De oordelen per facet en per onderwerp hebben betrekking op alle locaties, afstudeerrichtingen en varianten. Daar waar er een onderscheid in het oordeel per afstudeerrichting en/of locatie en/of variant nodig is, wordt dit aangegeven in het rapport. De commissie houdt in haar beoordeling rekening met accenten die de opleiding eventueel zelf legt, met het domeinspecifiek referentiekader en met de benchmarking ten opzichte van de gelijkaardige opleidingen in andere instellingen van hoger onderwijs. Alle oordelen en wegingen volgen de beslisregels zoals geformuleerd in de Handleiding onderwijsvisitaties VLIR- VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, juni Op het niveau van de facetten volgen de oordelen een vierpuntenschaal: onvoldoende, voldoende, goed en excellent. Op het niveau van de onderwerpen en op het niveau van de opleiding in haar geheel geeft de commissie een antwoord op de vraag of er in de opleiding voor dit onderwerp voldoende generieke kwaliteitswaarborgen aanwezig zijn. Hierbij kan het oordeel voldoende of onvoldoende luiden. 1.4 Indeling van het rapport Het rapport bestaat uit twee delen. In het eerste deel, hoofdstuk 2, beschrijft de visitatiecommissie het domeinspecifiek referentiekader op basis waarvan zij de gevisiteerde opleidingen heeft beoordeeld. Hoofdstuk 3 bevat de algemene bevindingen van de commissie. In hoofdstuk 4 worden de belangrijkste conclusies en bevindingen van de commissie per thema vergelijkenderwijs weergegeven en tot slot worden in hoofdstuk 5 de toegekende scores in tabelvorm samengevat. 12 Onderwijsvisitatie Biowetenschappen

13 In het tweede deel van het rapport brengt de commissie verslag uit over de gevisiteerde opleidingen. Voor elke afzonderlijke hogeschool en dus voor elke afzonderlijk gevisiteerde opleiding kan u een deelrapport terugvinden. De deelrapporten bevatten de aanbevelingen die de commissie doet ten aanzien van elke afzonderlijke hogeschool en zijn gemakshalve geordend naar alfabetische volgorde van de benaming van de hogescholen. Onderwijsvisitatie Biowetenschappen 13

14 14 Domeinspecifiek referentiekader

15 Hoofdstuk 2 Het domeinspecifiek referentiekader Biowetenschappen 2.1 Inleiding Voor iedere opleiding wordt een domeinspecifiek referentiekader ontwikkeld dat door de commissie gebruikt wordt bij de beoordeling van opleidingen. De visitatiecommissie is verantwoordelijk voor de opmaak van het domeinspecifiek referentiekader. De VLHORA als evaluatieorgaan geeft de procedure 1 aan voor de opstelling ervan. Het referentiekader is niet bedoeld om een ideale opleiding te schetsen. Respect voor de eigenheid van een opleiding en voor de diversiteit binnen eenzelfde opleiding over de instellingen heen, veronderstelt immers dat in de eerste plaats wordt nagegaan of elke opleiding erin slaagt haar eigen doelstellingen te realiseren en dit zowel inhoudelijk als procesmatig. Dit belet niet dat wordt nagegaan of elke opleiding aan een aantal minimumeisen voldoet, die aan de betreffende opleiding worden gesteld vanuit het vakgebied en/of de relevante beroepspraktijk. 2.2 Domeinspecifieke competenties bachelor in de Biowetenschappen Gehanteerde input - referentiekaders van de opleidingen: bachelor in de Biowetenschappen Hogeschool Gent bachelor in de Biowetenschappen Katholieke Hogeschool Kempen - opleidingsprofiel kandidaat industrieel ingenieur in de landbouw en de biotechnologie 1 juli opleidingsprofiel industrieel ingenieur in de landbouw en de biotechnologie (optie landbouw, tuinbouw, voedingsindustrieën) 1 juli profiel van de Industrieel Ingenieur landbouw en biotechnologie juli annexen bij het profiel van de industrieel ingenieur landbouw en biotechnologie juli Dublin descriptoren Domeinspecifieke competenties De visitatiecommissie is zich bewust dat de afgestudeerde bachelor naast specifieke competenties eigen aan het domein ook algemene, algemeen-wetenschappelijke en wetenschappelijk-disciplinaire competenties dient te verwerven. Voor de formulering van de algemene, de algemeen-wetenschappelijke en de wetenschappelijkdisciplinaire competenties wordt verwezen naar het structuurdecreet van A. Gemeenschappelijke domeinspecifieke competenties De academisch gerichte bachelor in de Biowetenschappen - Bezit een relevante wetenschappelijke kennis van chemie, fysica, wiskunde, statistiek en basisbiowetenschappen die hem in staat stelt om de levende materie en de gerelateerde processen te begrijpen. - Heeft kennis van en inzicht in de specifieke domeinen van de agro-voeding productieketen. - Heeft kennis van en inzicht in basis-ingenieurswetenschappen en methodieken die hem in staat stellen om de materie en relevante processen te onderzoeken. 1 De procedure voor het opstellen van het domeinspecifiek referentiekader is beschikbaar op de website van de VLHORA onder de rubriek visitatie & accreditatie. Domeinspecifiek referentiekader 15

16 - Is in staat om de (bio)technologische kennis toe te passen in de diverse productieprocessen, kwaliteitscontrole, voorlichting en onderzoek in de gerelateerde werkvelden. - Is in staat de problemen met betrekking tot plantaardige en dierlijke productie en/of met betrekking tot de productie van voedingsmiddelen te analyseren, te beschrijven en op te lossen. - Is in staat om wetenschappelijke experimenten te analyseren, conclusies te formuleren en de kwaliteit van de bereikte resultaten kritisch te beoordelen. - Kan reflectiekaders ontwikkelen voor het ethisch en maatschappelijk verantwoord handelen. B. Opleidingsgebonden/Afstudeerrichtinggebonden competenties De academisch gerichte bachelor in de Biowetenschappen: - Is in staat tot beroepsmatig verantwoord handelen vanuit een breed perspectief: bedrijfseconomisch, productietechnisch, ecologisch. De academisch gerichte bachelor in de Biowetenschappen voor het keuzetraject Landbouwkunde: - Bezit kennis van en inzicht in de technologische en fysiologische basis van dierlijke en plantaardige productieprocessen. - Bezit de kennisbasis van gewasbescherming, landbouwmechanisatie en agroconstructies. De academisch gerichte bachelor in de Biowetenschappen voor het keuzetraject Tuinbouwkunde: - Bezit kennis van en inzicht in de technologische en fysiologische basis plantaardige productieprocessen. - Bezit de kennisbasis van gewasbescherming en tuinbouwtechnieken. De academisch gerichte bachelor in de Biowetenschappen voor het keuzetraject Voedingsindustrie: - Bezit kennis van en inzicht in de chemische, microbiologische en technologische aspecten van de levensmiddelen. - Bezit de kennisbasis van de samenstelling van de levensmiddelen, de bederfmechanismen, de conserveringstechnieken en de productieprocessen. Besluit Tot besluit kan gesteld worden dat de commissie zal nagaan of er voldoende elementen in de opleiding aanwezig zijn die aantonen dat er verdieping is van de kennis, dat de mogelijkheden tot onderzoek voorhanden zijn en uitgebouwd worden, en dat probleemoplossend vermogen op basis van analyse, synthese en kwantitative benadering gestimuleerd wordt. Immers, het beroepenveld apprecieert niet alleen de vakkennis maar ook de ingesteldheid naar probleemoplossend denk- en redeneervermogen, aandacht voor duurzaamheidsaspecten en bijhorende communicatievaardigheden binnen een sociaal-economische, maatschappelijke en ethische context. De afgestudeerde bachelor moet voldoende elementen hebben om doorstroming naar de masteropleiding te faciliteren. 16 Domeinspecifiek referentiekader

17 2.3 Domeinspecifieke competenties master in de Biowetenschappen: landbouwkunde Gehanteerde input - referentiekaders van de opleidingen: bachelor in de Biowetenschappen Hogeschool Gent bachelor in de Biowetenschappen Katholieke Hogeschool Kempen - opleidingsprofiel kandidaat industrieel ingenieur in de landbouw en de biotechnologie 1 juli opleidingsprofiel industrieel ingenieur in de landbouw en de biotechnologie (optie landbouw, tuinbouw, voedingsindustrieën) 1 juli profiel van de Industrieel Ingenieur landbouw en biotechnologie juli annexen bij het profiel van de industrieel ingenieur landbouw en biotechnologie juli Dublin descriptoren Domeinspecifieke competenties De visitatiecommissie heeft de specifieke ingenieurscompetenties eigen aan het domein van de masteropleiding Biowetenschappen: landbouwkunde bepaald. De visitatiecommissie is zich bewust dat de afgestudeerde master naast specifieke competenties eigen aan het domein ook algemene, algemeen-wetenschappelijke en wetenschappelijk-disciplinaire competenties dient te verwerven. Voor de formulering van de algemene, de algemeen-wetenschappelijke en de wetenschappelijkdisciplinaire competenties wordt verwezen naar het structuurdecreet van A. Gemeenschappelijke domeinspecifieke competenties Het werkgebied van de master in de Biowetenschappen: landbouwkunde is toegespitst op de plantaardige en dierlijke productie. De master in de Biowetenschappen: landbouwkunde: - Beschikt over een grondige en vergevorderde kennis van de landbouwkundige wetenschappen en van de gangbare productieprocessen voor plant en dier. Tevens heeft hij de competentie om zijn kennis door studie uit te breiden. - Bezit inzicht in de mechanismen die de markt van landbouwproducten bepalen en kent de principes van de nationale en Europese landbouw wetgeving. - Kan de kennis van natuurwetenschappelijke principes op het terrein van de biologie, fysiologie, biochemie, fysica, toepassen op alle aspecten van de landbouwproductie. - Heeft inzicht in de relatie bodem-plant-dier-omgeving en kan de ecologische aspecten van de landbouwactiviteiten inschatten. - Is in staat de bedrijfsvoering te richten op duurzame landbouw. - Kan zich vanuit de aanwezige kennis zelfstandig nieuwe informatie aangaande nieuwe productie- en onderzoekstechnieken binnen de landbouw eigen maken en vakliteratuur kritisch analyseren en op zijn wetenschappelijke en praktische relevantie beoordelen. - Kan een vakgebonden probleem of implementatie plaatsen in een breed maatschappelijke (nationale en internationale) context en kan bio-ethische en milieuoverwegingen formuleren. B. Opleidingsgebonden domeinspecifieke competenties De master in de Biowetenschappen: landbouwkunde - afstudeerrichting Tropische plantaardige productie: - Bezit wetenschappelijk vergevorderde kennis van tropische plantaardige productiesystemen met inbegrip van de teelt, gewasbescherming en veredeling van cash crops, voedings- en voedergewassen; - Heeft een grondige kennis van tropische bodemkunde en beheer. Domeinspecifiek referentiekader 17

18 Besluit Tot besluit kan gesteld worden dat de commissie zal nagaan of er voldoende kennis en inzicht is in de productiesystemen voor plant en dier en in het kunnen omzetten van dit inzicht in de uitwerking van die productiesystemen, rekening houdend met de nationale en Europese wetgeving, economische principes en ontwikkelingen van geavanceerde technieken en hun integratie met basistechnieken. De commissie zal nagaan of voldoende aandacht is voor de interactie tussen landbouw en maatschappij, met nadruk op duurzaamheid, milieuzorg, energiebesparing, ecologie en ethiek. Communicatievaardigheden blijven zeer belangrijk. 2.4 Domeinspecifieke competenties master in de Biowetenschappen: tuinbouwkunde Gehanteerde input - referentiekaders van de opleidingen: bachelor in de Biowetenschappen Hogeschool Gent bachelor in de Biowetenschappen Katholieke Hogeschool Kempen - opleidingsprofiel kandidaat industrieel ingenieur in de landbouw en de biotechnologie 1 juli opleidingsprofiel industrieel ingenieur in de landbouw en de biotechnologie (optie landbouw, tuinbouw, voedingsindustrieën) 1 juli profiel van de Industrieel Ingenieur landbouw en biotechnologie juli annexen bij het profiel van de industrieel ingenieur landbouw en biotechnologie juli Dublin descriptoren Domeinspecifieke competenties De visitatiecommissie heeft de specifieke ingenieurscompetenties eigen aan het domein van de masteropleiding Biowetenschappen: tuinbouwkunde bepaald. De visitatiecommissie is zich bewust dat de afgestudeerde master naast specifieke competenties eigen aan het domein ook algemene, algemeen-wetenschappelijke en wetenschappelijk-disciplinaire competenties dient te verwerven. Voor de formulering van de algemene, de algemeen-wetenschappelijke en de wetenschappelijkdisciplinaire competenties wordt verwezen naar het structuurdecreet van A. Gemeenschappelijke domeinspecifieke competenties Het werkgebied van de master in de Biowetenschappen: tuinbouwkunde is toegespitst op de productie van kwalitatieve plantaardige producten bestemd voor consumptie en siergewassen. De master in de Biowetenschappen: tuinbouw: - Beschikt over een grondige en vergevorderde kennis van de tuinbouwkundige wetenschappen en van de gangbare productieprocessen binnen de tuinbouw. Tevens heeft hij de competentie om zijn kennis door studie uit te breiden. - Bezit inzicht in het vermarkten van (glas en openlucht) tuinbouwproducten en kent de principes van de nationale en Europese landbouwwetgeving. - Kan de kennis van natuurwetenschappelijke principes op het terrein van de biologie, fysiologie, biochemie, fysica, klimatologie toepassen op alle aspecten van de tuinbouwproductieketen: productieomgeving, substraat, bemesting, vermeerdering, plantensturing, oogst, bewaring, mechanisatie. - Heeft inzicht in de relatie bodem-plant-dier-omgeving en kan de ecologische aspecten van de tuinbouwactiviteiten inschatten. 18 Domeinspecifiek referentiekader

19 - Is in staat de bedrijfsvoering te richten op duurzame tuinbouw. - Kan zich vanuit de aanwezige kennis zelfstandig nieuwe informatie aangaande teelten, productietechnieken eigen maken en vakliteratuur kritisch analyseren en op zijn relevantie beoordelen. - Kan een vakgebonden probleem of implementatie plaatsen in een breed maatschappelijke (nationale en internationale) context en kan bio-ethische en milieuoverwegingen formuleren. B. Opleidingsgebonden domeinspecifieke competenties / Besluit Tot besluit kan gesteld worden dat de commissie zal nagaan of er voldoende kennis en inzicht is in de productiesystemen binnen de tuinbouw en in het kunnen omzetten van dit inzicht in de uitwerking van die productiesystemen, rekening houdend met de nationale en Europese wetgeving, economische principes en ontwikkelingen van geavanceerde technieken en hun integratie met basistechnieken. De commissie zal nagaan of voldoende aandacht is voor de interactie tussen tuinbouw en maatschappij, met nadruk op duurzaamheid, milieuzorg, energiebesparing, ecologie en ethiek. Communicatievaardigheden blijven zeer belangrijk. 2.5 Domeinspecifieke competenties master in de Biowetenschappen: voedingsindustrie Gehanteerde input - referentiekaders van de opleidingen: bachelor in de Biowetenschappen Hogeschool Gent bachelor in de Biowetenschappen Katholieke Hogeschool Kempen - opleidingsprofiel kandidaat industrieel ingenieur in de landbouw en de biotechnologie 1 juli opleidingsprofiel industrieel ingenieur in de landbouw en de biotechnologie (optie landbouw, tuinbouw, voedingsindustrieën) 1 juli profiel van de Industrieel Ingenieur landbouw en biotechnologie juli annexen bij het profiel van de industrieel ingenieur landbouw en biotechnologie juli Dublin descriptoren Domeinspecifieke competenties De visitatiecommissie heeft de specifieke ingenieurscompetenties eigen aan het domein van de masteropleiding Biowetenschappen: voedingsindustrie bepaald. De visitatiecommissie is zich bewust dat de afgestudeerde master naast specifieke competenties eigen aan het domein ook algemene, algemeen-wetenschappelijke en wetenschappelijk-disciplinaire competenties dient te verwerven. Voor de formulering van de algemene, de algemeen-wetenschappelijke en de wetenschappelijkdisciplinaire competenties wordt verwezen naar het structuurdecreet van A. Gemeenschappelijke domeinspecifieke competenties Het werkgebied van de master in Biowetenschappen: voedingsindustrie is toegespitst op de verwerking van levende materie van plantaardige en dierlijke oorsprong tot veilige en kwaliteitsvolle voedingsmiddelen. De master in de Biowetenschappen: voedingsindustrie: Domeinspecifiek referentiekader 19

20 - Beschikt over een brede en praktische kennis van de levensmiddelenwetenschappen en van de gangbare productieprocessen binnen de voedingsindustrie. Tevens heeft hij de competentie om zijn kennis door studie uit te breiden. - Kent de regelgeving en de richtlijnen inzake voedingsmiddelen, samen met de grondstoffen ervan. - Kan de kennis geïntegreerd toepassen bij de ontwikkeling, de productie en de kwaliteitsbewaking van voedingsmiddelen. - Is in staat om de kwaliteit, veiligheid, duurzaamheid en ethische verantwoording van voedingsmiddelen/productietechnologieën te beoordelen, de optredende veranderingen te verklaren en zijn kennis te gebruiken voor het sturen van de gewenste resultaten. - Kan zich vanuit de aanwezige kennis zelfstandig nieuwe informatie aangaande nieuwe productie- en analysetechnieken van voedingsmiddelen eigen maken en vakliteratuur kritisch analyseren en op zijn wetenschappelijke en praktische relevantie beoordelen. - Kan een vakgebonden probleem of implementatie plaatsen in een breed maatschappelijke (nationale en internationale) context en kan bio-ethische en milieuoverwegingen formuleren. B. Opleidingsgebonden domeinspecifieke competenties De master in de Biowetenschappen: voedingsindustrie van de afstudeerrichting Voedingsmiddelentechnologie: - Bezit een vergevorderde kennis over de technologische productieprocessen van voedingsmiddelen meer in bijzonder van granen en afgeleiden, zuivelproducten en vlees. - Bezit een vergevorderde kennis over de veiligheids- en kwaliteitsaspecten van de producten voortgebracht binnen de hoger vermelde sectoren (granen, zuivel en vlees). - Is in staat de impact van proces of productwijzigingen op het productieproces in te schatten. - Kan de specifieke kennis vanuit verschillende vakken integreren om een bepaalde productiesector in detail te bestuderen en te beheersen: bijvoorbeeld zuivelverwerking, bierproductie, fermentatietechnologie, maalderij en bakkerij. - Bezit een grondige kennis van en inzicht in de productieprocessen van levensmiddelen, met aandacht voor de verschillende wetenschappelijke domeinen: technologie, chemie, microbiologie, wetgeving en kwaliteit, analyse De master in de Biowetenschappen: voedingsindustrie van de afstudeerrichting Cel- en gentechnologie: - Bezit een vergevorderde kennis bezitten van de gentechnologische methodieken. - Bezit een vergevorderde kennis bezitten van de genetische identificatietechnieken en kent de mogelijkheden ervan. - Bezit vaardigheden inzake het opzetten van onderzoek en het kritisch evalueren van de resultaten gebaseerd op genetische technieken. - Kan een kritisch standpunt innemen bij ethische vraagstukken aangaande de cel- en gentechnologie. Besluit Tot besluit kan gesteld worden dat de commissie zal nagaan of er voldoende kennis is omtrent levensmiddelen en inzicht in de productieprocessen binnen de voedingsindustrie en in het kunnen omzetten van dit inzicht in de uitwerking van die productiesystemen, rekening houdend met de nationale en Europese wetgeving en regelgeving, economische principes en ontwikkelingen van geavanceerde (voedingsmiddelen-/cel- en gen-) technologieën en hun integratie met basistechnieken. De commissie zal nagaan of voldoende aandacht is voor de interactie tussen voedingsindustrie en maatschappij, met nadruk op kwaliteitsbewaking, veiligheid, duurzaamheid, milieuzorg, energiebesparing, ecologie en ethiek. Communicatievaardigheden blijven zeer belangrijk. 20 Domeinspecifiek referentiekader

21 Hoofdstuk 3 De opleidingen in vergelijkend perspectief Woord vooraf In dit hoofdstuk geeft de visitatiecommissie in vergelijkend perspectief een overzicht van haar bevindingen over de academisch gerichte bacheloropleidingen en de masteropleidingen Biowetenschappen in Vlaanderen. De commissie besteedt bij de vergelijking vooral aandacht aan elementen die haar het meest in het oog gesprongen zijn of die zij belangrijk acht. Het is niet de bedoeling van de commissie om de individuele opleidingsrapporten in detail te herhalen. De commissie waardeert daarbij in hoge mate de inspanningen die door het instellingsbeleid, het opleidingsbeleid, de vertegenwoordigers van het beroepenveld en de alumni zijn geleverd om de voorbereidende stukken tijdig en gedocumenteerd op te leveren en naar aanleiding van het visitatiebezoek met een open vizier naar de commissie toe te stappen. Zoals uit de samenvattende tabel blijkt, voldoen beide opleidingen in Vlaanderen aan de basiskwaliteit. Het is duidelijk dat de opleidingen worden georganiseerd met een hoge graad van professionalisme en kwaliteitsbewustzijn. Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding Facet 1.1 Niveau en oriëntatie Beide opleidingen scoren op dit onderdeel een voldoende. Alle doelstellingen voldeden voldoen aan de decretale bepalingen, zowel wat betreft de algemene, de wetenschappelijke als de beroepsgerichte competenties. Er wordt in de doelstelling duidelijk aandacht besteed aan academisering en competentiegerichtheid. Inzake internationalisering kon de commissie bij beide opleiding vaststellen dat deze structureler zouden kunnen opgenomen worden in de doelstellingen. Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen Op gebied van de domeinspecifieke eisen scoorden scoren beide opleidingen voldoende. Er werd vastgesteld dat beide opleidingen reeds een concretisering van deze doelstellingen naar het domein van de Biowetenschappen hebben gerealiseerd. Er zijn in beide opleidingen duidelijke speerpunten gedefinieerd waarin het onderzoek is gespecialiseerd. Beide opleidingen zouden deze concretisering echter ook duidelijker in het programma kunnen verwerken. Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Relatie doelstelling en inhoud Op dit facet scoort één opleiding voldoende en wordt aan de andere een score goed toegekend. Er kon tijdens de bezoeken worden vastgesteld dat er een adequate vertaling van de doelstellingen werd gerealiseerd in beide opleidingen, maar dat dit niet in beide opleidingen werd doorgetrokken op het niveau van de vakinhouden, en dit in het bijzonder in het masterjaar. Verder werd een positieve situatie aangetroffen waarbij duidelijke procedures voor curriculumherziening voorzien zijn. Naar aanleiding van de BAMA-hervormingen en het academiseringsproces kon de commissie dan ook duidelijke aanpassingen terugvinden, hoewel deze niet in De opleiding in vergelijkend persectief 21

22 beide opleidingen met even veel diepgang werden gerealiseerd. De diverse afstudeerrichtingen werden in beide opleidingen duidelijk afgebakend en ingevuld, wat de profilering van de opleidingen ten goede komt. Facet 2.2 Eisen professionele en academische gerichtheid De commissie kende voor dit onderdeel een score goed toe aan één opleiding. De andere opleiding kreeg een voldoende. Het verschil van beide opleidingen heeft voornamelijk te maken met de academische gerichtheid die in één opleiding nog een aanzienlijk groeiproces moet doorlopen. Ondanks de duidelijke band tussen onderwijs en onderzoek die in beide opleidingen aanwezig is, waren er omtrent onderzoek in één hogeschool minder realisaties te merken. Door een zeker gebrek aan onderzoeksinfrastructuur en samenwerking met de universiteit worden volgens de commissie dan ook kansen gemist. Studenten worden in één hogeschool niet steeds voldoende betrokken bij het onderzoek. De commissie kon wel nota nemen van plannen omtrent de uitbouw van het onderzoek en hoopt dat de instelling dit ook op korte termijn zal kunnen realiseren. Inzake professionele gerichtheid kon de commissie in beide opleidingen vaststellen dat de instap in het werkveld op een degelijke manier wordt voorbereid en dat de studenten van beide hogescholen sterk geapprecieerd worden door het werkveld. Facet 2.3 Samenhang De samenhang scoort goed in één opleiding en voldoende in de andere. Beide opleidingen bieden de studenten een brede ingenieursbasis aan, waarna de studenten kunnen kiezen voor diverse afstudeerrichtingen. In één hogeschool wordt de naamgeving van de afstudeerrichtingen, in combinatie met de vakken die werden worden gegeven, als verwarrend ervaren. Het profiel van de opleiding is daardoor minder duidelijk en stuurt een foutief signaal naar de markt. In beide opleidingen kan volgens de commissie ook meer aandacht besteed worden aan de integratie van keuzevakken en stage binnen de opleiding. Het gebruik van talen binnen de opleidingen is eveneens voor verbetering vatbaar. Facet 2.4 Studieomvang De academisch gerichte bacheloropleidingen bestaan in beide instellingen uit drie studiejaren van elk 60 studiepunten. In totaal wordt dus een opleidingsprogramma georganiseerd van 180 studiepunten en voldoen de opleidingen hiermee aan de formele eisen met betrekking tot de minimale studieomvang van een academisch gerichte bachelor. De masteropleidingen bestaan uit één studiejaar van 60 studiepunten. In totaal wordt dus een opleidingsprogramma georganiseerd van 60 studiepunten en voldoen de opleidingen hiermee aan de formele eisen met betrekking tot de minimale studieomvang van een master. Facet 2.5 Studielast Inzake studietijd scoren de opleidingen respectievelijk goed en voldoende. Binnen de ene hogeschool werd een minder optimale verdeling van de studietijd waargenomen. Dit gegeven kwam zowel tot uiting met betrekking tot de masterproef als met betrekking tot de verdeling van werklast tussen de praktijk- en theorielessen. Hoewel dit door de opleiding, op basis van metingen werd gedetecteerd, was dit op het ogenblik van het bezoek nog niet geremedieerd. In de andere opleiding werd een betere afstemming tussen de begrote en de reële studietijd vastgesteld, hoewel deze door middel van nieuwe metingen nog beter onderbouwd zou kunnen worden. Beide opleidingen nemen verder op een proactieve manier studiebelemmerende factoren weg, wat de commissie kon appreciëren. 22 De opleiding in vergelijkend perspectief

23 Facet 2.6 Afstemming vormgeving - inhoud Op de afstemming van vormgeving en inhoud gaf de commissie de scores goed en voldoende. In beide opleidingen werd een behoorlijk en divers gebruik van werkvormen aangetroffen. Deze werkvormen worden bovendien ook op een degelijke manier aangewend om in het eerste jaar tegemoet te komen aan de heterogene studenteninstroom. Er is een afstemming van werkvormen over de diverse opleidingsonderdelen heen en de opleidingen hebben duidelijk aandacht voor de afstemming tussen de onderwijsvormen en de onderwijsmiddelen. Het gebruik van elektronische leer- en werkvormen werd in de ene hogeschool echter slechts in beperkte mate gebruikt. Facet 2.7 Beoordeling en toetsing Inzake beoordeling en toetsing wordt door de commissie een goed aan de ene opleiding en een voldoende aan de andere opleiding toegekend. De commissie kon in beide opleidingen vaststellen dat er duidelijke procedures en criteria zijn geformuleerd inzake beoordeling en toetsing. Voor wat betreft het competentiegericht toetsen werd echter in één hogeschool vastgesteld dat een verbetering zeker nog mogelijk is. Wat in beide opleidingen opviel was een brede waaier aan examenvormen en een duidelijke afstemming op de vakinhouden waarover een duidelijke communicatie bestaat. Er is in beide opleidingen tevens kwaliteitsbewaking van het toetsgebeuren. De feedback kan in één van de opleidingen evenwel nog op een efficiëntere en meer studentvriendelijke manier gebeuren. Facet 2.8 Masterproef Voor de masterproef en de omkadering wordt bij de ene opleiding voldoende gescoord, terwijl de andere opleiding hiervoor een goed krijgt. Over het algemeen is de kwaliteit van de masterproeven behoorlijk. De onderzoeksgerichtheid van de masterproef is in de voorbije jaren in beide opleidingen duidelijk gegroeid in het kader van het academiseringsproces. Bij de ene hogeschool is de koppeling tussen de theorie en de praktijk evenwel niet altijd even duidelijk. Bij de andere hogeschool is het voornamelijk de keuze van de onderwerpen van de masterproef die zorgvuldiger dient afgestemd te worden op de aanwezige expertise en onderzoekservaring van het eigen personeel. In beide instellingen is een degelijke omkadering en procedure aanwezig inzake begeleiding en beoordeling. Facet 2.9 Toelatingsvoorwaarden Beide opleidingen scoren goed op het facet toelatingsvoorwaarden. In beide opleidingen is er een duidelijke procedure inzake eerder verworven kwalificaties en elders verworven competenties, alsook een degelijke omkadering inzake andere flexibele leerwegen. Er wordt tegemoet gekomen aan de heterogene instroom en er is opvolging van studenten die de opleiding vroegtijdig verlaten. Algemeen kon de commissie op dit gebied een goed uitgebouwde structuur aantreffen in beide opleidingen. De opleiding in vergelijkend persectief 23

24 Onderwerp 3 Inzet van personeel Facet 3.1 Kwaliteit personeel Inzake kwaliteit van het personeel wordt aan de ene opleiding een score voldoende en aan de andere een score goed toegekend. Bij beide bezoeken viel het enthousiasme en de geestdrift van het onderwijzend en omkaderend personeel op. Er zijn duidelijke procedures inzake personeelsbeleid en bijscholing, en een hoge professionele lat wordt door beide instellingen gehaald. In één hogeschool is het echter aangewezen om bijkomende doctorandi aan te trekken teneinde de inhoudelijke en onderwijskundige kwaliteit van het programma nog te verhogen en aldus een betere invulling te geven aan het academiseringsproces van de opleiding. Facet 3.2 Eisen professionele gerichtheid Voor wat betreft de eisen inzake academische gerichtheid besluit de commissie de ene opleiding een goed en de andere een voldoende toe te kennen. In beide instellingen wordt veel aandacht besteedt aan het academiseringsproces. In één hogeschool kan de onderzoeksoutput echter nog aanzienlijk verhogen. Inzake professionele gerichtheid wordt in beide instellingen overleg gepleegd met de industrie. Facet 3.3 Kwantiteit personeel Respectievelijk voldoende en goed worden aan de opleidingen gegeven als scores voor dit facet. In beide hogescholen is een degelijke personeelsomkadering voorzien. Beide hogescholen dienen evenwel continue aandacht te blijven besteden aan de hoge werkdruk. Men dient ook met betrekking tot de taakverdeling aandachtig te zijn. Vooral met betrekking tot het uitvoeren van administratieve taken door onderwijzend personeel is de commissie van mening dat er nog een behoorlijke verbetering in de inzet van personeel bekomen kan worden. Het aantal personeelsleden dat betrokken is bij onderzoek is ook bij één van de hogescholen zeker nog een aandachtspunt. Onderwerp 4 Voorzieningen Facet 4.1 Materiële voorzieningen Inzake materiële voorzieningen wordt voor de ene opleiding een goed gegeven, terwijl bij de andere opleiding een goed wordt gegeven voor de bacheloropleiding en een voldoende voor de masteropleiding. In beide instellingen is er voldoende huisvestiging en materiële voorzieningen aanwezig om het programma toereikend te realiseren. Beide opleidingen beschikken over voldoende basisapparatuur. Beide opleidingen hebben ook uitbreidingsplannen die belangrijk zijn in het kader van respectievelijk academisering en algemene diensten. De commissie verwacht op beide hogescholen een aanzienlijke verbeteringen door de realisatie van deze plannen. Op het ogenblik van het bezoek waren de materiële voorzieningen van de masteropleiding in één van de opleidingen evenwel nog een aandachtspunt. 24 De opleiding in vergelijkend perspectief

25 Facet 4.2 Studiebegeleiding Inzake studiebegeleiding kent de commissie aan beide opleidingen de score goed toe. In beide opleidingen bestaat er slechts een korte afstand tussen de studenten en het onderwijzend personeel. Dit zorgt ervoor dat veel problemen kunnen vermeden worden of onmiddellijk worden aangepakt. Daarnaast beschikken beide hogescholen over een duidelijke omkadering voor wat betreft financiële en psycho-sociale begeleiding. Studiebegeleiding wordt door een enthousiast team van onderwijzend personeel, bijgestaan door ombudspersonen en studietrajectbegeleiders, op een degelijk niveau gerealiseerd. Onderwerp 5 Interne kwaliteitszorg Facet 5.1 Evaluatie resultaten Voor de evaluatie van de resultaten geeft de commissie een score voldoende in beide opleidingen. In beide opleidingen is er een kwaliteitszorgsysteem aanwezig, maar dit vindt niet steeds een optimale toepassing op het niveau van de opleiding. In de ene hogeschool is met name de betrokkenheid van studenten en alumni slechts beperkt. In de andere hogeschool is een meer gestructureerde aanpak van de kwaliteitszorg aan te raden. Een inspanning door de hogescholen op deze respectievelijke gebieden zal ongetwijfeld een positieve invloed hebben op de kwaliteit van de opleiding. Facet 5.2 Maatregelen tot verbetering Inzake maatregelen tot verbetering geeft de opleiding de score goed en voldoende aan de respectievelijke opleidingen. Tijdens de bezoeken is gebleken dat beide opleidingen bevragingen organiseren en dat zij op basis hiervan verbetermaatregelen uitvoeren ter verbetering van de opleiding. Er werd ook vastgesteld dat positieve opvolging werd gegeven aan de aanbevelingen van de vorige visitatiecommissie. Eén van beide hogescholen dient echter bijkomende aandacht te besteden aan de systematiek en de timing van de bevragingen. Niet alleen de frequentie, maar ook de tijd die nodig is voor implementatie van verbeteracties is daarbij belangrijk. Facet 5.3 Betrekken van medewerkers, studenten, alumni en beroepenveld De betrokkenheid van medewerkers, studenten, alumni en het beroepenveld wordt door de commissie met de scores goed en voldoende beoordeeld. De commissie kon vaststellen dat in beide opleidingen de diverse groepen worden betrokken bij de interne kwaliteitszorg. In beide opleidingen dient men echter meer aandacht te besteden aan alumni en het werkveld. Het overleg moet hierbij op een meer formele en gestructureerde manier verlopen. Bij één hogeschool dient er ook aandacht te zijn voor het betrekken van deze doelgroep bij curriculumaanpassingen. Diezelfde instelling dient ook de feedback inzake maatregelen tot verbetering en de daardoor behaalde resultaten duidelijker terug te koppelen naar alle betrokken partijen. De opleiding in vergelijkend persectief 25

26 Onderwerp 6 Resultaten Facet 6.1 Gerealiseerd niveau Voor de bacheloropleiding geeft de commissie beide opleidingen de score goed. Voor de masteropleiding worden respectievelijk de scores goed en voldoende gegeven. In beide opleidingen kon de commissie vaststellen dat de gerealiseerde eindkwalificaties in overeenstemming zijn met de nagestreefde competenties qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. De commissie kon in beide opleidingen vaststellen dat, voor wat betreft de bacheloropleiding, beide instellingen de verwachte basiskwaliteit overschreden. Voor wat betreft de master kan eenzelfde conclusie worden getrokken, zij het dat één hogeschool nog bijkomende inspanningen dient te leveren in het kader van het academiseringsproces. Het wetenschappelijk onderzoek dient dan ook verder geïntegreerd te worden in het curriculum en in het bijzonder in de masterproef. Over het algemeen kon de commissie vaststellen dat de alumni en het werkveld van beide opleidingen bijzonder tevreden waren over de kwaliteit van de afgestudeerden. Facet 6.2 Onderwijsrendement Inzake onderwijsrendement worden de scores goed en voldoende aan de respectievelijke opleidingen gegeven. In beide opleidingen wordt een eigen, specifieke aanpak inzake streefcijfers gehanteerd. In de ene instelling leidt dit tot een hoog onderwijsrendement, terwijl in de andere instelling het effect beperkter is. De commissie is dan ook van mening dat deze instelling het best opnieuw concrete cijfers kan formuleren om als basis te dienen voor nieuwe verbeterplannen inzake het onderwijsrendement. 26 De opleiding in vergelijkend perspectief

27 Hoofdstuk 4 Vergelijkende tabel kwaliteitsaspecten De oordelen van de commissie op de zes onderwerpen en de daarbij horende facetten wordt in een vergelijkende tabel weergegeven. De commissieleden hebben per facet een score op een vierpuntenschaal (onvoldoende, voldoende, goed, excellent) en per onderwerp een score op een tweepuntenschaal (onvoldoende, voldoende) weergegeven. De toekenning van het oordeel slaat op het geheel van het facet en het onderwerp en is onderbouwd met argumenten. De oordelen moeten gelezen worden in samenhang met de tekst in de deelrapporten per instelling. Deze tabellen dienen dan ook met de nodige omzichtigheid te worden benaderd. Verklaring van de scores op facetniveau E G V O NVT OK Excellent: de opleiding realiseert voor het facet een niveau waardoor de ze zowel in Vlaanderen als internationaal als een voorbeeld van goede praktijk kan functioneren. Goed: het niveau van de opleiding stijgt voor het facet boven de basiskwaliteit uit. Voldoende: de opleiding beantwoordt voor dit facet aan de basisstandaard of basisnorm voor respectievelijk een professionele bachelor, academische bachelor of master. Onvoldoende: de opleiding presteert voor het facet beneden de gestelde verwachting en er is voor dit punt beleidsaandacht is. Het facet is voor beoordeling van de opleiding niet van toepassing. Wordt vermeld bij het facet studieomvang indien de opleiding voldoet aan de decretale eisen omtrent de studieomvang. Verklaring van de scores op onderwerpniveau V O Voldoende: de visitatiecommissie geeft hiermee aan dat de opleiding op onderwerpniveau voldoet aan de basiskwaliteit. Onvoldoende: de visitatiecommissie geeft hiermee aan dat de opleiding op onderwerpniveau niet voldoet aan de basiskwaliteit. Vergelijkende tabel kwaliteitsaspecten 27