O N D E R W I J S V I S I T A T I E

Transcriptie

1 O N D E R W I J S V I S I T A T I E Industriële wetenschappen: textieltechnologie Een onderzoek naar de kwaliteit van de academisch gerichte bacheloren masteropleiding Industriële wetenschappen: textieltechnologie aan de Vlaamse hogescholen V l a a m s e H o g e s c h o l e n r a a d 22 maart 2011

2 D e o n d e r w i j s v i s i t a t i e I n d u s t r i ë l e w e t e n s c h a p p e n : t e x t i e l t e c h n o l o g i e Ravensteingalerij 27, bus Brussel tel.: info@vlhora.be Exemplaren van dit rapport kunnen tegen betaling verkregen worden op het VLHORA-secretariaat. Het rapport is ook elektronisch beschikbaar op > evaluatieorgaan > visitatierapporten > huidige visitatieronde Wettelijk depot: D/2011/8696/6 2

3 voorwoord De visitatiecommissie brengt met dit rapport verslag uit over haar oordelen en de daaraan ten grondslag liggende motivering, conclusies en aanbevelingen die resulteren uit het onderzoek dat zij heeft verricht naar de onderwijskwaliteit van de academisch gerichte bachelor- en masteropleiding Industriële wetenschappen: textieltechnologie in Vlaanderen. De visitatiecommissie heeft hierbij de visitatieprocedure Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, juni 2007 gevolgd, waarbij zij niet enkel aanbevelingen en suggesties formuleert in het kader van de continue kwaliteitsverbetering van het hoger onderwijs, maar ook een oordeel geeft in het kader van de accreditatie van de opleiding. De visitatie en dit rapport passen in de werkzaamheden van de hogescholen en van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) met betrekking tot de kwaliteitszorg van het hogescholenonderwijs, zoals bepaald in artikel 93 van decreet van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs. Met dit rapport wordt de bredere samenleving geïnformeerd over de wijze waarop de hogescholen en meer bepaald de betrokken opleiding omgaat met de kwaliteit van haar onderwijs. Toch is het rapport in de eerste plaats bedoeld voor de hogeschool die de opleiding aanbiedt. Op basis van de bevindingen van het rapport kan de hogeschool nu en in de nabije toekomst actie nemen om de kwaliteit van het onderwijs in de opleiding te handhaven en verder te verbeteren. De lezer moet er zich echter terdege bewust van zijn dat het rapport slechts een momentopname biedt van het onderwijs in de opleiding en dat de rapportering van de visitatiecommissie slechts één fase is in het proces van kwaliteitszorg. De VLHORA dankt allen die meegewerkt hebben aan het welslagen van dit proces van zelfevaluatie en visitatie. De visitatie was niet mogelijk geweest zonder de inzet van al wie binnen de hogeschool betrokken was bij de voorbereiding en de uitvoering ervan. Tevens is de VLHORA dank verschuldigd aan de voorzitter, de leden en de secretaris van de visitatiecommissie voor de betrokkenheid en deskundige inzet waarmee zij hun opdracht hebben uitgevoerd. Marc Vandewalle secretaris-generaal Bert Hoogewijs voorzitter 3

4 4

5 inhoudsopgave voorwoord... 3 inhoudsopgave... 5 deel Hoofdstuk 1 De onderwijsvisitatie Industriële wetenschappen: textieltechnologie inleiding de visitatiecommissie samenstelling taakomschrijving werkwijze oordeelsvorming indeling van het rapport Hoofdstuk 2 Het domeinspecifieke referentiekader Industriële wetenschappen: textieltechnologie inleiding domeinspecifieke competenties gehanteerde input domeinspecifieke competenties besluit deel Hoofdstuk 1 Hogeschool Gent bijlagen

6 6

7 deel 1 algemeen deel 7

8 8 o n d e r w i j s v i s i t a t i e I n d u s t r i ë l e w e t e n s c h a p p e n : t e x t i e l t e c h n o l o g i e

9 Hoofdstuk 1 De onderwijsvisitatie Industriële wetenschappen: textieltechnologie 1.1 inleiding In dit rapport brengt de visitatiecommissie (hierna commissie) verslag uit van haar bevindingen over de onderwijskwaliteit van de academische bachelor- en masteropleiding Industriële wetenschappen: textieltechnologie van de Hogeschool Gent te Gent die zij op 21, 22 en 23 oktober 2009 in opdracht van de Vlaamse Hogescholenraad (VLHORA) heeft onderzocht. Dit initiatief past in de werkzaamheden van de hogescholen en van de VLHORA met betrekking tot de kwaliteitszorg van het hogescholenonderwijs, zoals bepaald in artikel 93 van het decreet van de Vlaamse Gemeenschap van 4 april 2003 betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen. 1.2 de visitatiecommissie samenstelling De visitatiecommissie werd samengesteld conform de procedure van de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, juni Meer in het bijzonder werden de richtlijnen van de Erkenningscommissie Hoger Onderwijs met betrekking tot de onafhankelijkheid van de commissieleden opgevolgd. De visitatiecommissie werd samengesteld door het bestuursorgaan van de VLHORA in zijn vergadering van 3 april De visitatiecommissie: Voorzitter en domeindeskundige: Onderwijsdeskundige: Domeindeskundige: Domeindeskundige: Student: Michael Catrysse Herman Van De Mosselaer Paul Janssens Harry Van Puijenbroek Tim Snauwaert Voor een kort curriculum vitae van de commissieleden, zie bijlage 1. Vanuit de VLHORA werden een projectbegeleider en een secretaris aangesteld. Voor de visitatie van de opleiding Industriële wetenschappen: textieltechnologie waren dit: Projectbegeleider: Floris Lammens Secretaris: Filip Lammens Vanuit de VLIR is Els Van Zele aangesteld als waarnemer. o n d e r w i j s v i s i t a t i e I n d u s t r i ë l e w e t e n s c h a p p e n : t e x t i e l t e c h n o l o g i e 9

10 1.2.2 taakomschrijving De commissie geeft op basis van het zelfevaluatierapport van de opleiding en de gesprekken ter plaatse: - een oordeel over de onderwerpen en facetten uit het accreditatiekader van de NVAO; - een integraal oordeel over de opleiding; - suggesties om waar mogelijk te komen tot kwaliteitsverbetering werkwijze De visitatie van de opleiding Journalistiek aan de hogescholen gebeurde conform de werkwijze zoals die is vastgelegd in de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, juni Voor de beschrijving van de werkwijze van de visitatiecommissie worden vier fasen onderscheiden. - fase 1, de installatie van de commissie; - fase 2, de voorbereiding; - fase 3, het visitatiebezoek; - fase 4, de schriftelijke rapportering. Fase 1 De installatie van de visitatiecommissie Op 26 juni 2009 werd de visitatiecommissie officieel geïnstalleerd. De installatievergadering stond in het kader van een kennismaking, een gedetailleerde bespreking van het visitatieproces aan de hand van de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, juni 2007 en een toelichting van het ontwerp van domeinspecifieke referentiekader. Daarnaast werden een aantal praktische afspraken gemaakt, onder meer met betrekking tot het bezoekschema, de bezoekdagen en de te lezen eindwerken en/of stageverslagen. Fase 2 De voorbereiding De visitatiecommissie heeft een domeinspecifiek referentiekader voor de opleiding opgesteld en aan de opleiding bezorgd. Elk commissielid heeft het zelfevaluatierapport en de bijlagen bestudeerd, de geselecteerde eindwerken gelezen en haar/zijn argumenten, vragen en voorlopig oordeel vastgelegd in een checklist, waarvan de secretaris een synthese heeft gemaakt. De synthese werd uitvoerig besproken en beargumenteerd door de commissieleden. Op basis van de bespreking en de door de commissieleden opgestuurde vragenlijsten, inventariseerde de secretaris kernpunten en prioriteiten voor de gesprekken en het materialenonderzoek bij de visitatie. 10 o n d e r w i j s v i s i t a t i e I n d u s t r i ë l e w e t e n s c h a p p e n : t e x t i e l t e c h n o l o g i e

11 Fase 3 Het visitatiebezoek De VLHORA heeft een bezoekschema ontwikkeld dat desgevallend aangepast werd aan de specifieke situatie van de opleiding. Het bezoekschema werd opgenomen als bijlage 4. Tijdens de visitatie werd gesproken met een representatieve vertegenwoordiging van alle geledingen die bij de opleiding betrokken zijn. Tijdens de visitatie werd bijkomend informatiemateriaal bestudeerd en werd een bezoek gebracht aan de instelling met het oog op de beoordeling van de accommodaties en de voorzieningen voor de studenten. Tijdens de visitatie werd voor de verdere bevraging gebruik gemaakt van de synthese van de checklist en de vragenlijsten. Binnen het bezoekprogramma werden een aantal overlegmomenten voor de commissieleden voorzien om de bevindingen uit te wisselen en te komen tot gezamenlijke en meer definitieve (tussen)oordelen. Na de gesprekken met de vertegenwoordigers van de opleiding hebben de visitatieleden hun definitief (tussen)oordeel per facet en per onderwerp gegeven. Op het einde van het visitatiebezoek heeft de voorzitter een korte mondelinge rapportering gegeven van de ervaringen en bevindingen van de visitatiecommissie, zonder expliciete en inhoudelijk waarderende oordelen uit te spreken. Fase 4 De schriftelijke rapportering De secretaris heeft in samenspraak met de voorzitter en de commissieleden, op basis van het zelfevaluatierapport, de checklisten en de motiveringen een ontwerp opleidingsrapport opgesteld. Het ontwerprapport geeft per onderwerp en per facet het oordeel en de motivering van de visitatiecommissie weer. Daarnaast werden - waar wenselijk en/of noodzakelijk - aandachtspunten en eventuele aanbevelingen voor verbetering geformuleerd. Het ontwerp opleidingsrapport werd aan de hogeschool gezonden voor een reactie. De reactie van de opleiding op het ontwerp opleidingsrapport werd door de commissie in een slotvergadering besproken. Het opleidingsrapport en de bijlagen worden samengebracht in het visitatierapport van de academisch bacheloren masteropleiding Industriële wetenschappen: textieltechnologie oordeelsvorming De commissie legt in een eerste fase een oordeel per facet vast. Daarna legt de commissie een oordeel per onderwerp vast op basis van de oordelen van de facetten die van het onderwerp deel uitmaken. In de oordelen per onderwerp wordt steeds een overzicht gegeven van de oordelen per facet. In geval van een compensatie van facetten, wordt het oordeel op onderwerpniveau gevolgd door een motivering en aangevuld met de weging die de commissie hanteerde in de oordeelsvorming op onderwerpniveau. In de overige gevallen wordt voor de motivering van het oordeel op onderwerpniveau verwezen naar de argumentatie bij de facetten. De oordelen per facet en per onderwerp hebben betrekking op alle locaties, afstudeerrichtingen en varianten. Daar waar er een onderscheid in het oordeel per afstudeerrichting en/of locatie en/of variant nodig is, wordt dit aangegeven in het rapport. o n d e r w i j s v i s i t a t i e I n d u s t r i ë l e w e t e n s c h a p p e n : t e x t i e l t e c h n o l o g i e 11

12 De commissie houdt in haar beoordeling rekening met accenten die de opleiding eventueel zelf legt, met het domeinspecifieke referentiekader en met de benchmarking ten opzichte van de gelijkaardige opleidingen in andere instellingen van hoger onderwijs. Alle oordelen en wegingen volgen de beslisregels zoals geformuleerd in de Handleiding Onderwijsvisitaties VLIR VLHORA, aangevuld protocol ter ondersteuning van de opleidingen in academisering, juni Op het niveau van de facetten volgen de oordelen een vierpuntenschaal: onvoldoende, voldoende, goed en excellent. Op het niveau van de onderwerpen en op het niveau van de opleiding in haar geheel geeft de commissie een antwoord op de vraag of er in de opleiding voor dit onderwerp voldoende generieke kwaliteitswaarborgen aanwezig zijn. Hierbij kan het oordeel voldoende of onvoldoende luiden. 1.3 indeling van het rapport Het opleidingsrapport bestaat uit twee delen. In het eerste deel worden de werkzaamheden van de commissie uiteengezet. In het tweede deel wordt enerzijds de gevisiteerde opleiding gesitueerd en worden anderzijds de oordelen van de commissie weergegeven en worden haar argumenten uiteengezet. 12 o n d e r w i j s v i s i t a t i e I n d u s t r i ë l e w e t e n s c h a p p e n : t e x t i e l t e c h n o l o g i e

13 Hoofdstuk 2 Het domeinspecifieke referentiekader Industriële wetenschappen: textieltechnologie 2.1 inleiding Voor iedere opleiding wordt een domeinspecifiek referentiekader ontwikkeld dat door de commissie gebruikt wordt bij de beoordeling van opleidingen. De visitatiecommissie is verantwoordelijk voor de opmaak van het domeinspecifiek referentiekader. De VLHORA als evaluatieorgaan geeft de procedure 1 aan voor de opstelling ervan. Het referentiekader is niet bedoeld om een ideale opleiding te schetsen. Respect voor de eigenheid van een opleiding en voor de diversiteit binnen eenzelfde opleiding over de instellingen heen, veronderstelt immers dat in de eerste plaats wordt nagegaan of elke opleiding erin slaagt haar eigen doelstellingen te realiseren en dit zowel inhoudelijk als procesmatig. Dit belet niet dat wordt nagegaan of elke opleiding aan een aantal minimumeisen voldoet, die aan de betreffende opleiding worden gesteld vanuit het vakgebied en/of de relevante beroepspraktijk. 2.2 domeinspecifieke competenties gehanteerde input referentiekaders van de opleidingen - Hogeschool Gent wettelijke brondocumenten - Decreet betreffende de herstructurering van het hoger onderwijs in Vlaanderen ( ) brondocumenten onderschreven door werkveld - VLOR, Studie 026 Beroepsprofiel industrieel ingenieur (1998) - VLOR, Studie 108 Opleidingsprofiel Industriële Wetenschappen eerste cyclus (1998) - VLOR, Studie 112 Opleidingsprofiel Industrieel Ingenieur Textiel (1998) - Competentieprofiel van de Industrieel Ingenieur: Memorandum Vlaamse Ingenieurskamer (juni 2005) internationale referentiekaders - Guidelines for engineering core profiles 2010, a reference document for engineering education domeinspecifieke competenties voor de academisch gerichte bacheloropleiding - In staat zijn om informatie, ideeën, problemen en oplossingen - in het bijzonder wetenschappelijke en technische - adequaat te communiceren en te rapporteren zowel aan leken als aan specialisten. - In staat zijn om problemen in teamverband adequaat te bespreken en op te lossen. - In staat zijn om milieu-, kwaliteits- en veiligheidsbewust te handelen. 1 De procedure voor het opstellen van het domeinspecifiek referentiekader is beschikbaar op de website van de VLHORA onder de rubriek visitatie & accreditatie. d o m e i n s p e c i f i e k e r e f e r e n t i e k a d e r 13

14 - In staat zijn om wetenschappelijk-disciplinaire inzichten zelfstandig en in teamverband toe te passen op wetenschappelijke en/of ingenieurstechnische problemen. - In staat zijn om relevante bestaande en nieuwe technologieën en/of theorieën te assimileren, te implementeren en te gebruiken. - In staat zijn om inzichtelijke verbanden te leggen tussen verschillende wetenschappelijke disciplines om technische problemen en processen te begrijpen. - In staat zijn om theoretische en praktische inzichten uit de verschillende aanverwante wetenschappelijke disciplines (wiskunde, mechanica, elektriciteit, fluïdomechanica, thermodynamica, sterkteleer, elektronica, chemie, fysica, informatica) correct te hanteren binnen ingenieurswetenschappelijke probleemstellingen. - In staat zijn om bedrijfseconomisch cijfermateriaal te kunnen interpreteren en een kostprijsberekening van een product of proces op te stellen. - In staat zijn om de eigenschappen en kenmerken van textielvezels toe te passen. - In staat zijn om kleurstoffen, hulpmiddelen, chemicaliën voor textiel en de kennis over kleurmetingen creatief toe te passen. - In staat zijn om verf- en veredelingsprocessen, het bedrukken van textiel en hun applicatietechnologieën te onderkennen en toe te passen. - In staat zijn om de milieu- en veiligheidsimpact van de textielprocessen te kunnen inschatten. - In staat zijn om de textielproductietechnieken (spinnen, extrusie, weverijvoorbereiding, weven, tuften, breien, vlechten, non-wovens) te analyseren en onder begeleiding toe te passen. - In staat zijn om basisweefbindingen te ontleden en manipuleren. - In staat zijn om ICT te implemeteren in textieltoepassingen. - In staat zijn om een kwaliteitbewakingssysteem (bijvoorbeeld ISO) te onderhouden. voor de masteropleiding - In staat zijn om wetenschappelijk-disciplinaire inzichten toe te passen op complexe ingenieurstechnische problemen. - In staat zijn om adequaat te reflecteren op maatschappelijke, wetenschappelijke en ethische problemen. - In staat zijn om de eigenschappen en kenmerken van textielvezels creatief en innovatief toe te passen. - In staat zijn om kleurstoffen, hulpmiddelen, chemicaliën voor textiel en de kennis over kleurmetingen in een brede en innovatieve context toe te passen. - In staat zijn om verf- en veredelingsprocessen, het bedrukken van textiel en hun applicatietechnologieën te kunnen analyseren en problemen op te lossen en er innovatief mee om te gaan. - In staat zijn om de milieu- en veiligheidsimpact van de textielprocessen te kunnen inschatten en te optimaliseren in het kader van duurzame technologische ontwikkeling. - In staat zijn om de textielproductietechnieken (spinnen, extrusie, weverijvoorbereiding, weven, tuften, breien, vlechten, non-wovens) te analyseren en zelfstandig, creatief en innovatief toe te passen met aandacht voor de levensduur, ergonomie en rentabiliteit. - In staat zijn om weefbindingen te ontleden en creatief toe te passen in nieuwe ontwikkelingen. - In staat zijn om relevante technologieën uit andere disciplines kritisch te evalueren, de waarde hiervan in te schatten en te extrapoleren naar eigen onderzoeks- en toepassingsgebeid. - In staat zijn om vanuit het eigen onderzoeksgebied verbanden te leggen met de kennis uit andere disciplines. - In staat zijn om van op (grote) afstand productieprocessen aan te sturen en op te volgen. - In staat zijn om een kwaliteitsbewakingssysteem (bijvoorbeeld ISO) op te zetten en te onderhouden. - In staat zijn om een inschatting te maken van de mogelijkheden om nieuwe creaties te beschermen (octrooirecht). - In staat zijn om vanuit een actief ondernemerschap en een constructieve bijdrage te leveren met oog voor de principes van maatschappelijk verantwoord ondernemen. - In staat zijn om de kwaliteit van een stof te beoordelen op basis van laboratoriumgegevens. 14 d o m e i n s p e c i f i e k r e f e r e n t i e k a d e r

15 2.3 besluit Bij het opstellen van het domeinspecifiek referentiekader heeft de commissie ervoor gekozen om zich in eerste instantie te baseren op en dicht te blijven bij de competenties zoals de Hogeschool Gent die voor deze opleidingen had geformuleerd. Ze wenste echter geen doublure op te nemen van de competenties uit het Structuurdecreet van 2003, tenzij deze naar de opleiding naar een domeinspecifieke context waren hertaald. Op bachelorniveau acht de commissie een brede basis noodzakelijk wat niet wegneemt dat ook op dit niveau een gerichte toeleiding naar textieltechnologie aangewezen is. Die blijft dan ook vertaald in de competenties. De commissie is er verder vanuit gegaan dat de competenties van de bacheloropleiding voor de masteropleiding relevant blijven met dit verschil dat ze in principe naar een bredere, integrerende en innoverende context gebracht worden. Hierbij wordt rekening gehouden met een meer nadrukkelijke focus op onderzoek, zoals dat in het Structuurdecreet wordt gevraagd. De commissie acht de toepassingsgerichtheid van de onderzoekscompetenties wel primordiaal voor een opleiding Industriële Wetenschappen in de textieltechnologie. Ze heeft het wenselijk geacht om op het niveau van de masteropleiding ook aandacht te vragen voor een actief ondernemerschap. Tot slot wenst de commissie ook aan te stippen dat in een internationale context een afgestudeerde ook in staat moet zijn om van op (grote) afstand productie aan te sturen en op te volgen. Textielbedrijven produceren immers steeds meer buiten de landsgrenzen en buiten Europa. d o m e i n s p e c i f i e k e r e f e r e n t i e k a d e r 15

16 16 o p l e i d i n g s r a p p o r t

17 deel 2 opleidingsrapport 17

18 18 opleidingsrapport

19 Hoofdstuk 1 Hogeschool Gent Algemene toelichting bij de academische bachelor en masteropleiding Industriële wetenschappen: textieltechnologie in de Hogeschool Gent De academische bachelor en master Industriële wetenschappen: textieltechnologie is een unieke opleiding in Vlaanderen, die wordt georganiseerd door de Hogeschool Gent. Deze hogeschool biedt zowel professionele bacheloropleidingen als academische bachelor- en masteropleidingen aan binnen diverse studiegebieden: Architectuur, Biotechniek, Gezondheidszorg, Handelswetenschappen en bedrijfskunde, Industriële wetenschappen en technologie, Audiovisuele en beeldende kunst, Muziek en dramatische kunst, Sociaalagogisch werk, Onderwijs en Toegepaste taalkunde. In totaal beschikt de Hogeschool Gent over elf campussen, verspreid over Gent, Aalst en Melle. De Hogeschool Gent behoort tot de Associatie Universiteit Gent. De andere partners zijn de Universiteit Gent, de Hogeschool West-Vlaanderen en de Arteveldehogeschool. De opleiding Industriële wetenschappen: textieltechnologie wordt aangeboden in het departement Toegepaste ingenieurswetenschappen. Dit departement biedt alleen academische bachelors en masters aan, plus een aantal schakelprogramma s. Het departement biedt ook nog de volgende bacheloropleidingen aan: Industriële wetenschappen: Bouwkunde, Chemie, Elektronica-ICT, Elektromechanica en Informatica. Daarnaast worden de volgende masteropleidingen aangeboden: Industriële wetenschappen: Biochemie, Chemie, Bouwkunde, Elektronica-ICT, Elektromechanica, Elektrotechniek, Landmeten en Informatica. Het departement is de verzameling van de opleidingen industrieel ingenieur die vóór de fusie van 1995 ingericht werden aan de toenmalige Industriële Hogescholen BME en CTL, met uitzondering van de opleiding Industrieel ingenieur Landbouw en Biotechnologische wetenschappen, die na de fusie ondergebracht werd in een apart departement. De benaming Industriële wetenschappen BME-CTL van het departement, die sinds de fusie van 1995 gangbaar was, werd in 2006 veranderd in de huidige benaming Toegepaste ingenieurswetenschappen. Tot de recente bachelor-masterhervorming (BaMa) was de opleiding Industrieel ingenieur: Textiel een tweecycliopleiding van academisch niveau, bestaande uit twee kandidatuur- en twee ingenieursjaren. De kandidatuurjaren leidden tot het polyvalente diploma van kandidaat-industrieel ingenieur, waaronder Textiel. Door de invoering van de BaMa-structuur werd de opleiding Textiel omgevormd tot de huidige driejarige bachelor Industriële wetenschappen: textieltechnologie, gevolgd door de eenjarige master Industriële wetenschappen: textieltechnologie. opleidingsrapport 19

20 Onderwerp 1 Doelstellingen van de opleiding Facet 1.1 Niveau en oriëntatie van de academisch gerichte bachelor en master Beoordelingscriteria academisch gerichte bachelor: De opleidingsdoelstellingen zijn er op gericht de student te brengen tot: - het beheersen van algemene competenties als denk- en redeneervaardigheid, het verwerven en verwerken van informatie, het vermogen tot kritische reflectie, creativiteit, het kunnen uitvoeren van eenvoudige managementtaken, het vermogen tot communiceren van informatie, ideeën, problemen en oplossingen, zowel aan specialisten als aan leken en een ingesteldheid tot levenslang leren; - het beheersen van algemene wetenschappelijke competenties als een onderzoekende houding, kennis hebben van onderzoeksmethoden en technieken en deze adequaat kunnen toepassen, het vermogen om de relevante data te verzamelen die een oordeelsvorming over maatschappelijke, wetenschappelijke en ethische vraagstukken kunnen sturen, een appreciatie van de onzekerheid, de ambiguïteit en de grenzen van de kennis en de vaardigheid tot het probleemgestuurd initiëren van onderzoek; - het begrip van de wetenschappelijk-disciplinaire basiskennis eigen aan een bepaald domein van de wetenschappen of de kunsten, een systematische kennis van de kernelementen van een discipline met inbegrip van het verwerven van coherente en gedetailleerde kennis deels geïnspireerd door de nieuwste ontwikkelingen van de discipline en een begrip van de structuur van het vakgebied en de samenhang met andere vakgebieden. Beoordelingscriteria master: De opleidingsdoelstellingen zijn er op gericht de student te brengen tot: - het beheersen van algemene competenties op een gevorderd niveau als het vermogen om op een wetenschappelijke wijze te denken en te handelen, het om kunnen gaan met complexe problemen, het kunnen reflecteren op het eigen denken en werken en het kunnen vertalen van die reflectie naar de ontwikkeling van meer adequate oplossingen, het vermogen tot het communiceren van het eigen onderzoek en probleemoplossingen met vakgenoten en leken en het vermogen tot oordeelsvorming in een onzekere context; - het beheersen van algemene wetenschappelijke competenties op een gevorderd niveau als het kunnen gebruiken van methoden en technieken in onderzoek, het kunnen ontwerpen van onderzoek, het kunnen toepassen van paradigma s in het domein van de wetenschappen of kunsten en het kunnen aanduiden van de grenzen van paradigma s, het vermogen tot originaliteit en creativiteit met het oog op het continu uitbreiden van de kennis en inzichten en het samen kunnen werken in een multidisciplinaire omgeving; - een gevorderd begrip en inzicht in de wetenschappelijk-disciplinaire kennis eigen aan een bepaald domein van de wetenschappen of de kunsten, inzicht hebben in de nieuwste kennis van het vakgebied of delen ervan, in staat zijn om de wijze waarop de theorievorming beweegt te volgen en te interpreteren, in staat zijn om in een of enkele delen van het vakgebied een originele bijdrage aan de kennis te leveren en het bezitten van specifieke bij het vakgebied horende vaardigheden als ontwerpen, onderzoeken, analyseren en diagnosticeren; - hetzij het beheersen van de competenties nodig voor het zelfstandig kunnen verrichten van wetenschappelijk onderzoek of de zelfstandige beoefening van de kunsten op het niveau van een beginnend onderzoeker of kunstenaar, hetzij het beheersen van de algemene en specifieke beroepsgerichte competenties nodig voor de zelfstandige aanwending van wetenschappelijke of artistieke kennis op het niveau van een beginnend beroepsbeoefenaar. Het oordeel van de visitatiecommissie: goed 20 opleidingsrapport

21 De commissie is tot haar oordeel gekomen op basis van de volgende vaststellingen en overwegingen: De commissie kon uit het zelfevaluatierapport en de gesprekken met de directie en het personeel afleiden dat de opleiding werd hervormd naar een bachelor-masterstructuur op basis van drie centrale doelstellingen. Vooreerst moest het nieuwe masterprofiel even sterk geapprecieerd worden als dat van de vroegere industrieel ingenieur. Daarnaast moest de opleiding van academisch niveau zijn en de doorstroom naar een masteropleiding mogelijk maken, zonder daarbij de instroom te verkleinen. Tot slot moest de opleiding voldoende wetenschappelijk gericht en inhoudelijk concurrentieel zijn met ingenieursopleidingen in binnen- en buitenland. Om dit te bereiken, streeft de opleiding naar het verwerven van wetenschappelijke en specifieke kennis en vaardigheden, algemene en sociale competenties, attitudes naar effectiviteit en inzetbaarheid, elementaire managementvaardigheden en morele en ethische attitudes. De commissie kon uit de doelstellingen en de gesprekken erover afleiden dat de opleiding aandacht heeft voor haar positionering ten opzichte van andere academische en professionele bachelor- en masteropleidingen, maar vond deze niet expliciet in de opleidingsdoelstellingen terug. De bacheloropleiding heeft volgens de commissie geen duidelijke finaliteit in functie van de instap in het werkveld, terwijl zij wel een degelijke voorbereiding op de masteropleiding is. In de bacheloropleiding krijgen studenten een brede basiskennis mee op het gebied van de ingenieurswetenschappen, en leert men hen beginnende onderzoeksvaardigheden. Naast deze algemene basiskennis wordt in de bacheloropleiding al een beperkt aantal technische elementen specifiek voor textieltechnologie behandeld. De commissie kon uit de gesprekken duidelijk afleiden dat de masteropleiding de verworven competenties uit de bacheloropleiding verder uitdiept, en dat de opleiding is gebaseerd op fundamentele technische en wetenschappelijke kennis. Afgestudeerden moeten in staat zijn wetenschappelijk onderzoek uit te voeren en als industrieel ingenieur Textieltechnologie aan de slag te gaan in de bedrijfswereld. Masterstudenten moeten op zelfstandige basis evoluties in het vakgebied kunnen opvolgen en moeilijke problemen oplossen. De commissie kon uit de documenten afleiden dat de opleiding rekening heeft gehouden met de algemene competenties zoals die in het Structuurdecreet staan opgesomd. De commissie kon constateren dat de competenties die de opleiding vooropstelt, in grote mate overeenstemmen met de algemene competenties die vanuit het werkveld aan de opleiding worden gevraagd. Zij kon tevens uit de documenten opmaken dat de opleiding de algemene competenties zoals die beschreven staan in het Structuurdecreet, uitvoerig heeft besproken en vertaald naar de eigen opleiding, aangevuld met eigen specifieke competenties inzake technische kennis en vaardigheden. Alle competenties zijn opgenomen in een competentiematrix. Inzake algemene competenties is de bacheloropleiding gericht op het beheersen van wetenschappelijke basiskennis, denk- en redeneervaardigheid en het verwerken van informatie. Met betrekking tot de algemeen wetenschappelijke competenties staan een onderzoekende houding en het kunnen toepassen van onderzoeksmethoden en -technieken centraal. De algemene ingenieurscompetenties hebben voornamelijk betrekking op het zelfstandig leren uitvoeren van basisopdrachten uit technische vakgebieden, en het oplossen van praktische engineeringproblemen. De masteropleiding textieltechnologie is gericht op innoveren, ontwerpen en onderzoeken. In tegenstelling tot de master in de Ingenieurswetenschappen aan de universiteit is de opleiding aan de Hogeschool Gent minder theoretisch gericht, en beoogt zij eerder een technisch-toegepast profiel dan de aanwending en het verwerven van fundamenteel theoretisch-wetenschappelijke concepten. Met betrekking tot de algemene, algemeen wetenschappelijke en algemene ingenieurscompetenties beoogt de masteropleiding dezelfde kerncompetenties, maar dan op een gevorderd niveau. Het departement heeft een internationale component ingeschreven in de algemene ingenieursdoelstellingen van het departement. De commissie apprecieert de inspanningen die de opleiding levert op het gebied van internationalisering, maar kon uit de gesprekken en documenten afleiden dat nog veel opportuniteiten onbenut blijven. Het nut van Engelstalig onderwijs mag hierbij volgens de commissie niet onderschat worden, hoewel zij zich bewust is van de wettelijke beperkingen op dit vlak. De opleidingsdoelstellingen worden via de elektronische leeromgeving van de school verspreid. Docenten bespreken deze doelstellingen op vakgroepvergaderingen en vergaderingen van de opleidingscommissie. Uitgebreide informatie over opleidingsonderdelen wordt via de ECTS-fiches aan de studenten bezorgd. Die zijn te opleidingsrapport 21

22 raadplegen via de websites van de hogeschool en het departement. Eerstejaarsstudenten krijgen ook een cd-rom met deze fiches. Zij zijn ook terug te vinden op de elektronische leeromgeving. De studiefiches moeten worden opgenomen in de cursussen en besproken worden tijdens de eerste les van een nieuw opleidingsonderdeel. De commissie kan op basis van de gesprekken en de bestudeerde documenten besluiten dat de opleiding over een duidelijke en sterke visie beschikt over onderwijs, onderzoek en maatschappelijke dienstverlening en de relatie ertussen, maar betreurt dat die visie niet formeler wordt teruggevonden in de aanwezige teksten. Aanbevelingen ter verbetering: De commissie beveelt de opleiding aan de visie en het profiel van de opleiding duidelijker te formuleren in zijn doelstellingen. De commissie adviseert de opleiding om de internationale component al in de doelstellingen duidelijker te expliciteren. Facet 1.2 Domeinspecifieke eisen Beoordelingscriteria: - De doelstellingen van de opleiding (uitgedrukt in eindkwalificaties van de student) sluiten aan bij de eisen die door (buitenlandse) vakgenoten en het relevante beroepenveld gesteld worden aan een opleiding in het betreffende domein (vakgebied/discipline en/of beroepspraktijk of kunstpraktijk). Ze zijn, ingeval van gereglementeerde beroepen, in overeenstemming met de reglementering of regelgeving ter zake. - Voor academisch gerichte bacheloropleidingen en masteropleidingen zijn de eindkwalificaties ontleend aan eisen vanuit de wetenschappelijke en/of artistieke discipline, de internationale wetenschapsbeoefening en voor daarvoor in aanmerking komende opleidingen de praktijk in het relevante beroepenveld. Oordeel van de visitatiecommissie: goed De commissie is tot haar oordeel gekomen op basis van de volgende vaststellingen en overwegingen: De commissie kon uit de gesprekken en de aanwezige documenten afleiden dat het domeinspecifieke referentiekader voornamelijk tot stand kwam op basis van het Opleidingsprofiel Industrieel ingenieur Textiel van de Vlaamse Onderwijsraad. Dit kwam tot stand op basis van overleg tussen vertegenwoordigers van de vakgroep Textiel van de Hogeschool Gent, diverse vertegenwoordiger uit het werkveld en een afgevaardigde van de beroepsfederatie Fedustria. Ook het Competentieprofiel van de Industrieel ingenieur van de Vlaamse Ingenieurskamer en de doelstellingen van het CDIO-project (Conceive Design Implement Operate) waren belangrijke inspiratiebronnen. Deze documenten werden verder aangevuld met informatie uit bevragingen bij de studenten, de alumni, het werkveld, personeel en aanverwante opleidingen in binnen- en buitenland. De invulling van het domeinspecifieke referentiekader werd op een studiedag afgetoetst bij vertegenwoordigers van de Vlaamse Ingenieurskamer (VIK). De opleiding heeft via de kanalen die gebruikt zijn voor het opstellen van het domeinspecifieke referentiekader ook een degelijk beeld van de functieprofielen van de afgestudeerden en de eisen van het werkveld. De volgende functiecategorieën kunnen worden onderscheiden: productieverantwoordelijke, research & development, CAD/CAM en design, kwaliteitscontroleur, ambtenaar, onderwijs en opleiding, informaticus en technischcommercieel verantwoordelijke. De commissie kon de globale en continue afstemming met en de verkenning van het werkveld in het bijzonder appreciëren. 22 opleidingsrapport

23 Binnen de bacheloropleiding is een derde van de vakken gericht op algemene vaardigheden, een derde op ingenieursvaardigheden en een derde is textielgerelateerd. In tegenstelling tot de professionele bachelor, die vooral gericht is op technische aspecten (het gebruiken en onderhouden van machines), krijgen de academische bachelors een bredere theoretische, wiskundige en wetenschappelijke vorming. Waar de professionele bachelor een rechtstreekse voorbereiding is op de instap in het werkveld, is de academische bachelor een voorbereiding op de masteropleiding. Inzake specifieke kerncompetenties kon de commissie vaststellen dat de opleiding textieltechnologie het wenselijk acht dat hun alumni in staat zijn creatief en innovatief met textiel om te gaan. Studenten moeten diverse technologieën en processen, eigen aan het textielproces, kunnen analyseren en toepassen. Zij moeten bovendien in staat zijn duurzaam, zelfstandig en interdisciplinair te werken, met voldoende aandacht voor aanverwante technologieën, onderzoeksgebieden en bredere maatschappelijke factoren. De commissie miste in dit geheel evenwel een aanzet tot ondernemerschap. De commissie kon uit de gesprekken met studenten, alumni en het werkveld vaststellen dat de grote toepassingsgerichtheid van de opleiding bijzonder wordt geapprecieerd, en dat het specifieke profiel van de opleiding een duidelijke meerwaarde biedt binnen het opleidingsaanbod van textielopleidingen. Uit de gesprekken met de opleiding kon de commissie vaststellen dat er pogingen ondernomen zijn om de opleiding textieltechnologie te vergelijken met gelijkaardige opleidingen in het buitenland. Een gelijkaardige opleiding qua niveau en oriëntatie is echter niet te vinden, wat een benchmark onmogelijk maakt. De commissie is echter van mening dat er geen exacte overeenstemming nodig is om tot een vergelijking te komen. Aanbevelingen ter verbetering: De commissie beveelt de opleiding aan om buitenlandse opleidingen meer te gebruiken als inspiratiebron voor het uitbouwen van het eigen curriculum. Oordeel over onderwerp 1, doelstellingen van de opleiding: voldoende Op basis van de oordelen over: facet 1.1, niveau en orientatië: facet 1.2, domeinspecifieke eisen: goed goed is de visitatiecommissie van mening dat er in de opleiding voor dit onderwerp voldoende generieke kwaliteitswaarborgen aanwezig zijn. opleidingsrapport 23

24 Onderwerp 2 Programma Facet 2.1 Relatie tussen doelstellingen en inhoud van het programma Beoordelingscriteria: - Het programma is een adequate concretisering van de eindkwalificaties van de opleiding qua niveau, oriëntatie en domeinspecifieke eisen. - De eindkwalificaties zijn adequaat vertaald in leerdoelen van (onderdelen van) het programma. - De inhoud van het programma biedt studenten de mogelijkheid om de geformuleerde eindkwalificaties te bereiken. Oordeel van de visitatiecommissie: bachelor: voldoende master: goed De commissie is tot haar oordeel gekomen op basis van de volgende vaststellingen en overwegingen: De commissie kon uit de aanwezige documenten vaststellen dat de opleiding voor de ontwikkeling van het programma is vertrokken vanuit de doelstellingen van de opleiding. Bijzondere aandacht ging hierbij uit naar de koppeling tussen onderwijs en wetenschappelijk onderzoek en competentiegericht onderwijs. Competent handelen is het doel van elk opleidingsonderdeel, waarbij de kerncompetenties van de beroepspraktijk het uitgangspunt vormen voor het opstellen van het curriculum. De koppeling tussen de opleidingsdoelstellingen en de beoogde competenties per opleidingsonderdeel werd vertaald in een competentiematrix. Op basis van deze tabellen werd de inhoud van de diverse opleidingsonderdelen op elkaar afgestemd. De commissie is echter van mening dat deze afstemming niet steeds optimaal is gebeurd. In de bacheloropleiding kan volgens de commissie de vertaling van algemene competenties naar vakinhouden op een duidelijkere manier worden vorm gegeven. In de masteropleiding kon de commissie een nauwere aansluiting tussen inhoud en doelstelling terugvinden op basis van de invulling van de masterproef en het nauwere contact met onderwijzend en onderzoekend personeel. De opleidingscommissie ziet erop toe dat de inhoud en het niveau van het programma voldoen aan de vooropgestelde eindkwalificaties. De concrete invulling is de verantwoordelijkheid van de individuele docent. Bij de bewaking van deze kwaliteit wordt gekeken naar het niveau en de verwachte competenties, maar ook naar faciliterende factoren als het cursusmateriaal, de onderwijs- en evaluatievorm en de geschatte studiekosten en - tijd van het opleidingsonderdeel. Al deze informatie wordt aan de studenten bezorgd door middel van de studiefiche die voor elk opleidingsonderdeel wordt opgemaakt. Het academiseringsproces heeft binnen de opleiding geleid tot een grotere aandacht voor de vorming van onderzoekscompetenties. De opleiding is hiervoor vertrokken van het Structuurdecreet, en heeft op basis hiervan een aantal competentielijnen uitgetekend. Er zijn in totaal vijf wetenschappelijke en domeinspecifieke lijnen: de wiskundig-wetenschappelijke en technisch-wetenschappelijke lijn, bedrijfsbeheer, textielproductie en textielveredeling. De competentielijnen zorgen voor een nauwe band tussen de individuele opleidingsonderdelen. Studenten krijgen in het eerste bachelorjaar een brede basis aangeboden (wiskunde, mechanica, chemie, elektriciteit, economie, ingenieursvaardigheden en informatica). In het tweede bachelorjaar wordt hierop verder gebouwd, en krijgen studenten naast een aantal algemene vakken al meer beroepsgerichte vakken (signalen en systemen, sterkteleer, milieubeheer en kwaliteitsmanagement, gegevensverwerking, bedrijfsbeleid en communicatie, elektronica, machine-elementen en materiaalkunde en toegepaste mechanica). In het derde jaar worden de vakken nog beroepsgerichter, als voorbereiding op de uitstroom of het aanvatten van een masteropleiding van de 24 opleidingsrapport

25 studenten. Studenten krijgen in hun derde jaar pneumatica en industriële hydraulica, industriële technieken, macromoleculaire chemie, textielchemie, kleurstoffen en kleurmeting, vezelkennis, elektrische en elektronische aandrijftechnieken, veredeling en productietechnieken. Via de keuzevakken kunnen studenten voor een totaal van negen studiepunten tevens opleidingonderdelen volgen bij alle associatiepartners. De commissie kon vaststellen dat het programma van de bacheloropleiding slechts een beperkte voorbereiding is op de master textieltechnologie, en dat er slechts weinig specifiek textielgebonden elementen aan bod komen in het programma van de bachelor. De commissie kon tijdens de gesprekken vaststellen dat het gebrek aan textielgebonden opleidingsonderdelen in de bachelor ruimschoots goed wordt gemaakt in de masteropleiding. De masteropleiding textieltechnologie bestaat immers volledig uit beroepsspecifieke opleidingsonderdelen. Studenten krijgen CAD en productiecontrole, veredeling, productietechnieken en textielengineering. Binnen de opleiding zijn diverse disciplineoverschrijdende elementen aanwezig. In het CDIO-project komen studenten in aanraking met engineering, en moeten zij mechanische, bouwkundige, wiskundige en fysische aspecten combineren. In de verschillende jaren van het programma zijn nog diverse andere opleidingsonderdelen specifiek gericht op disciplineoverschrijdend werken. In dit kader zijn het eindproject van de bacheloropleiding en de masterproef de duidelijkste voorbeelden. De commissie kon over het algemeen vaststellen dat de opleiding inhoudelijk een volledig programma aanbiedt, waarin alle nodige competenties aangeleerd worden, hoewel zij ook van diverse gespreksgroepen kon vernemen dat een groter contact met de praktijk van de textielindustrie een bijkomende meerwaarde zou kunnen zijn voor de opleiding. Een stage voor productie en een algemene stage waarin basismanagementcapaciteiten, teamwork enzovoort aan bod komen, worden daarbij als de belangrijkste elementen genoemd. Het programma sluit aan bij internationale ontwikkelingen door de medewerking aan het CDIO. Daarnaast participeert de opleiding ook aan het Erasmusprogramma. Sinds enkele jaren beschikt de vakgroep Textiel over een verantwoordelijke voor internationalisering. Die zoekt op een actieve manier partners in het buitenland, vergelijkt internationaal informaticaopleidingen, stimuleert docenten- en studentenmobiliteit en volgt uitgaande en binnenkomende studenten op. Eén lid van de vakgroep is een veelgevraagde spreker op buitenlandse congressen. Al deze internationale contacten kunnen leiden tot aanpassingen van het programma of aanpassingen van de inhoud van specifieke opleidingsonderdelen. De commissie kon tijdens het bezoek vaststellen dat de opleidingen inspanningen leveren op het vlak van internationalisering, maar is van mening dat de internationale component van het vakgebied niet voldoende aan bod komt in de diverse opleidingsonderdelen. De opleiding organiseert elk academiejaar een internationale studiereis waaraan de studenten van he derde bachelorjaar en van het masterjaar textieltechnologie kunnen deelnemen en waarbij men diverse textielbedrijven in het buitenland bezoekt. Op basis van de BaMa-hervormingen werd de opleiding grondig hervormd. De opleiding heeft zich hierbij laten inspireren door het Hogeschoolonderwijsontwikkelingsplan. Dit plan is gestoeld op een continue professionalisering van het personeel, een goede studie(traject)begeleiding voor studenten, aandacht voor nieuwe technologieën in het onderwijs en een blijvende aandacht voor de ontwikkeling van de inhoud en structuur van de opleidingen. De opleidingscommissie van de opleiding textieltechnologie is verantwoordelijk voor alle wijzigingen die moeten worden aangebracht in het curriculum. Wijzigingen kunnen worden voorgesteld door het onderwijzende personeel, of kunnen worden geïnitieerd op basis van bevragingen van diverse stakeholders. De commissie kon uit de gesprekken en de documenten afleiden dat er een vaste administratieve procedure is voor het wijzigen van het programma. De commissie kon hieruit eveneens opmaken dat een volledige evaluatie en eventuele bijsturing van het opleidingsprogramma pas mogelijk zijn op basis van bevragingen van de eerste afstuderende masterstudenten en een analyse van de dan beschikbare statistieken. opleidingsrapport 25

26 Aanbevelingen ter verbetering: De commissie beveelt de opleiding aan om de algemene competenties duidelijker aan bod te laten komen in de opleidingsonderdelen, in het bijzonder in het programma van de bacheloropleiding, door bijvoorbeeld een stage te organiseren. Facet 2.2 Eisen academische gerichtheid van het programma Beoordelingscriteria: - kennisontwikkeling door studenten vindt plaats in interactie tussen het onderwijs en het wetenschappelijk onderzoek (met inbegrip van het onderzoek in de kunsten) binnen relevante disciplines; - het programma sluit aan bij ontwikkelingen in de relevante discipline(s) door aantoonbare verbanden met actuele wetenschappelijke theorieën; - het programma waarborgt de ontwikkeling van vaardigheden op het gebied van wetenschappelijk onderzoek en/of de ontwikkeling en beoefening van de kunsten; - (bij daarvoor in aanmerking komende opleidingen) het programma heeft aantoonbare verbanden met de actuele praktijk van de relevante beroepen. Oordeel van de visitatiecommissie: bachelor: voldoende master: goed De commissie is tot haar oordeel gekomen op basis van de volgende vaststellingen en overwegingen: De commissie kon tijdens het bezoek vaststellen dat men in de bacheloropleiding duidelijk aandacht heeft voor het omzetten van ideeën in 'producten'. Men brengt de studenten wetenschappelijke kennis en principes bij, en leert hen bovendien om onmiddellijk hun ingenieursvaardigheden te kunnen toepassen. In de eerste jaren tracht men met andere woorden studenten ondernemings- en innovatievaardigheden bij te brengen. In het bachelorprogramma confronteert de opleiding de studenten tevens met diverse maatschappelijke en beroepsgerichte vaardigheden, waarbij milieuzorg, kwaliteitszorg en ethiek de belangrijkste elementen zijn. In het eerste en tweede jaar volgen studenten, omwille van een te klein personeelskader, noodgedwongen opleidingsonderdelen samen met de opleidingen Chemie en Elektromechanica. De opleiding vult theoretische kennis steeds ruim aan met praktische toepassingen. Daarvoor worden tal van labo s en oefeningensessies georganiseerd, en krijgen de studenten heel wat mogelijkheden om computervaardigheden te oefenen. De commissie kon echter vaststellen dat in de bacheloropleiding niet voldoende aandacht wordt geschonken aan specifieke textieltechnologische vraagstukken. De commissie stelt zich vragen bij de academische bachelor textieltechnologie als uitstroomdiploma en de professionele gerichtheid van de bacheloropleiding. In het masterjaar worden de professionele en academische vaardigheden op een gevorderd niveau verder uitgebouwd. Hierbij ligt de klemtoon vooral op het uitbouwen van onderzoeksvaardigheden en het opdoen van werkveldervaringen. De beoogde breed inzetbare ingenieur wordt zo voorbereid op wetenschappelijk onderzoek, maar is ook vlot inzetbaar in de praktijk. Dit werd tijdens de gesprekken met het werkveld bevestigd. In de praktijklessen trachten de docenten te werken op basis van problemen die zich in het bedrijfsleven kunnen stellen en dit aan te vullen met bedrijfsbezoeken, zodat studenten zicht krijgen op echte werkomstandigheden. Studenten worden gestimuleerd werkveldervaring op te doen door een niet-verplichte stage te volgen in de vakantie die voorafgaat aan het masterjaar. Bijkomende werkveldervaring kan worden opgedaan door het uitvoeren van de masterproef in een bedrijf. Tijdens de buitenlandse studiereis kunnen de studenten kennismaken met de internationale praktijk door middel van bedrijfsbezoeken. De opleiding ziet er verder op toe dat er voldoende mogelijkheden zijn om de masterproef binnen een onderzoeksgroep uit te voeren, hoewel het aantal studenten in deze optie tot op heden beperkt bleef. Masterproeven binnen een bedrijf moeten echter ook 26 opleidingsrapport

27 een duidelijke en voldoende onderzoekscomponent bevatten. Op de wekelijkse voordrachten van vzw Unitex kunnen studenten in contact komen met kaderleden uit de textielindustrie en zo ook de sector beter leren kennen. De commissie kon uit de aanwezige documenten en de gesprekken met het personeel opmaken dat de opleiding de laatste jaren een groeiende aandacht heeft voor onderzoek. De grootte van de onderzoeksgroep die verbonden is aan de vakgroep Textiel zorgt er volgens de commissie voor dat de afdeling automatisch academisch is gericht. De commissie kon het toepassingsgerichte onderzoek ten zeerste appreciëren. Gezien de onderzoeksgroep zich richt op doorbraaktechnologie komen studenten geregeld in aanraking met vernieuwingen. De participatie in associatieonderzoeksgroepen biedt bijkomende mogelijkheden op het vlak van onderzoek. De onderzoekspijler veredeling wordt ondersteund door de associatieonderzoeksgroep Polymeerchemie en -technologie. Diverse leden van andere vakgroepen binnen het departement zijn eveneens actief als onderzoeker. In de bacheloropleiding worden onderzoeksvaardigheden bij de student aangebracht door middel van het CDIOproject, labowerk en diverse opleidingsonderdelen. Dit project is gericht op de ontwikkeling van nieuwe educatieve concepten voor ingenieursopleidingen, waarbij aspecten op het vlak van Conceive Design Implement Operate centraal staan. Het vakoverschrijdende CDIO-project in het eerste bachelorjaar, waarbij studenten een nieuw toestel ontwerpen, bouwen en testen, sluit aan bij de doelstellingen van de opleiding. De opleiding biedt de studenten binnen dit kader ook de mogelijkheid tot internationale studentenuitwisseling. Het aantal studiepunten dat verzorgd wordt door onderzoekers is in de voorbije academiejaren gestegen van 41 naar 123. In de masteropleiding komen studenten overwegend via de masterproef in aanraking met onderzoek. Alle onderwerpen moeten daarom een voldoende hoog onderzoeksgehalte hebben. De commissie kon tijdens de gesprekken met de studenten ook vernemen dat in de masteropleiding vaak gewerkt wordt met praktijkvoorbeelden vanuit de eigen werk en -onderzoekservaring van het onderwijzende personeel. De commissie is echter van mening dat de interactie tussen onderwijs en onderzoek nog opportuniteiten onbenut laat, voornamelijk in de bacheloropleiding, waar deze koppeling erg beperkt is en heel weinig (textielspecifieke) praktijkvoorbeelden worden gebruikt. De commissie is van mening dat het geregeld inzetten van onderzoekers in het onderwijs van de opleiding niet alleen de band met het onderzoek zal vergroten, maar dat dit ook binnen de opdracht van het onderwijzende personeel tijd zal vrijmaken voor het degelijk uitvoeren van omkaderende taken. In het kader van maatschappelijke dienstverlenging kunnen personeelsleden zich inschakelen als docent in het Centrum voor Opleiding, Bij- en Omscholing voor de Textiel- en Breigoednijverheid. Docenten verzorgden ook al opleidingen bij Centexbel, de Federale Politie en het Textiel Leerkrachten Comité. De thema s van de lessen sluiten steeds nauw aan bij de opleidingsonderdelen van de opleiding textieltechnologie. Ook studenten kunnen in het kader van maatschappelijke dienstverlening opdrachten of een masterproef uitvoeren. Recente onderzoeksresultaten en nieuwe technologische ontwikkelingen worden waar mogelijk door de hele opleiding in het cursusmateriaal verwerkt. Nieuwe ontwikkelingen worden voornamelijk opgevolgd door zelfstudie, het bijwonen van congressen, het volgen van workshops en het raadplegen van vakliteratuur. De commissie kon tijdens het bezoek vaststellen dat de beroepsgerichte integratie van nieuwe technologieën een expliciete vraag is, waar de opleiding op een positieve manier een antwoord kan op geven. Aanbevelingen ter verbetering: De commissie beveelt de opleiding aan te onderzoeken op welke manier meer onderzoekers ingezet kunnen worden voor onderwijsdoeleinden. De commissie beveelt de opleiding aan meer textielspecifieke vakken te integreren in de bacheloropleiding, en deze ook voldoende in te bedden in wetenschappelijk onderzoek. opleidingsrapport 27