Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat

Transcriptie

1 Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat IbDH Juni 2016

2 Colofon Schetsontwerp Noordeinde, Hoogstraat, Heulstraat 2 8 juni 2016 projectnummer: opdrachtgever: DSO PmDH, Kai Liang projectteam: Kai Liang, Henk Florisson, Martijn van Dam, Ralph Blitz, Ricardo van der Meer, Csaba Zsiros, Walter Dekker, Ruud Tonkes, Almut Röwekamp, Jan Verburg, Siske van Hoof Ingenieursbureau Den Haag E: ibdh@dsb.denhaag.nl 2

3 Opgave Het Noordeinde, de Hoogstraat en de Heulstraat worden heringericht. Doelstelling is een ruimtelijke samenhang van de delen van het Noordeinde, het Noordeinde met de Hoogstraat, rondom het paleis en met het omliggende winkelgebied. De winkelfunctie van het gebied blijft behouden en wordt versterkt. De omgeving van de Postzegelboom wordt een aangename pleinruimte, passend bij deze bijzondere plek in de stad tussen het Paleis Noordeinde en de Gotische zaal. Ook is het de bedoeling om de fietsroute en het stallen van fietsen te verbeteren. Het gebied is een mix van winkels, horeca, wonen en werken. Hiermee moet in de planvorming rekening worden gehouden. De ondernemers hebben zelf het initiatief genomen en een ontwerp aan de gemeente voorgelegd. Molenstraat Kern van het ontwerp is ruimtelijke samenhang tussen de straten waardoor bezoekers op een vanzelfsprekende manier langs alle winkels kunnen flaneren en de horecagelegenheden ertussen bezoeken. In het coalitieakkoord is het Noordeinde genoemd in het hoofdstuk impuls voor duurzame bereikbaarheid. Hier staat: We bekijken of de Prinsestraat aan één kant parkeervrij gemaakt kan worden en het Noordeinde vrij van geparkeerde auto s. Het plangebied en het budget zijn vastgesteld. Een deel van het budget is bestemd voor verbeteringen voor de fiets. De aangrenzende straten en pleinen worden in principe niet heringericht maar spelen een rol in de sfeer en het functioneren van het plangebied. Daarom behoren de Maziestraat, de Oranjestraat, de toegang tot de Paleistuin, het gebied tussen de Postzegelboom en de Raad van State en de Plaats tot het studiegebied. Papestraat Annastraat Proces Deze ruimtelijke analyse maakt onderdeel uit van de Nota van Uitgangspunten. Naast deze eerste verkenning van de openbare ruimte zijn ook gesprekken gevoerd met bewoners en ondernemers over hun wensen voor de herinrichting. Verder is ook een historische analyse van de straten opgesteld. Oranjestraat Deze documenten moeten, samen met een stedenbouwkundige analyse van de gevels, tot een Programma van Eisen leiden en uiteindelijk in overleg met de bewoners tot een herinrichtingsplan. Noordeinde Noordeinde Hoogstraat Heulstraat Hartestraat Legenda Plangebied Studiegebied Gebouwen Water Molenstraat Papestraat Annastraat Noordeinde Noordeinde Hoogstraat Oranjestraat Heulstraat Hartestraat plangebied Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 3

4 EREN hofkwartier historische kern westeinde Noordeinde winkelkern oude centrum nieuwe kern chinatown uilebomen sfeergebieden Molenstraat 4

5 Hofkwartier In het Binnenstadsplan Den Haag wordt een verschil gemaakt tussen verschillende sfeergebieden. Elk gebied heeft een andere functie en uitstraling. Door rekening te houden met de sferen kan bij de ontwikkeling en aanpak de kwaliteit en eigenheid per kern verder worden versterkt. Verder staat in het Binnenstadsplan Het Hofkwartier, het gebied tussen Torenstraat en Buitenhof, omvat de Prinsestraat, Hoogstraat en het Noordeinde, en wordt gekenmerkt door exclusieve winkels met mode, woondesign en kunst. De pleinenreeks Kerkplein, Groenmarkt en Buitenhof scheidt het Hofkwartier ruimtelijk helder van de Winkel Kern. De andere grenzen zijn Prinsessewal en Hoge Wal en de Oranjestraat. Het Hofkwartier is door kleinschaligheid en eigenheid zowel de tegenhanger van als een aanvulling op de Winkel Kern, die zich vooral kenmerkt door grootwinkelbedrijven en winkelketens. Er wordt in dit gebied ook structureel gewoond (vooral boven winkels) en er is een gevarieerd horecaaanbod aanwezig. Het is een sfeergebied met historische straatjes en exclusieve winkelstraten. Twee straathoeken van de exclusieve winkelstraten vandaan is sprake van een prachtig en meer verstild dwaalgebied. De bezoeker kan er dwalen door knusse straatjes en het werkpaleis van Koningin Beatrix bewonderen. De Paleistuin is een groene oase in de binnenstad. Dit zorgt ervoor dat dit gebied echt een eigen sfeer heeft. Noordeinde en Hoogstraat maken dus, conform dit plan onderdeel uit van het Hofkwartier. In het globale schema ligt deze lijn op de grens met de Historische Kern. In praktijk horen de Heulstraat en de Hartestraat bij het Hofkwartier omdat het smalle ( knusse ) straatjes zijn. De Plaats hoort, vanwege de winkels, ook bij het Hofwartier. De volgende kenmerken zijn karakteristiek voor het Hofkwartier: Exclusief shoppen in Hoogstraat-Noordeinde- Plaats. Koninklijke uitstraling Paleis Noordeinde. Voorplein Noordeinde. Paleistuin. Luxe uitstraling. Intimiteit, cultuurhistorie, trendy en chique aanbod. Authentieke sfeer. Wensen Het verder verhogen van de diversiteit en luxe kwaliteit is een specifiek attentiepunt, evenals het betrekken van de Paleistuin bij de binnenstad en het versterken van het pleintje voor het Paleis en het Torenpleintje als verbindende elementen. Om dit gebied te versterken is meer aandacht voor geconcentreerd bezoekersparkeren gewenst. Extra nadruk op de noordwestzijde van de binnenstad is volgens de agenda Binnenstad hierbij van belang. Het Hofkwartier en omgeving zijn hierbij een belangrijk zoekgebied. Ruimtelijk schema Het Hofkwartier bestaat uit een netwerk van straten. Het Torenpleintje, de Plaats en de ruimte voor het paleis Noordeinde zijn ruimtes binnen dit netwerk. Het zijn geen klassieke pleinen omdat er geen sprake is van gesloten gevelwanden aan alle zijden. De lijn Noordeinde/Hoogstraat is een belangrijke verbinding naar de Winkelkern. De plek bij de Dagelijkse Groenmarkt (bij het Gouden Hooft) is de schakel naar het sfeergebied van de Winkelkern.t zoekeet gebied. Dit betreft zowel de aanpak van de groene taluds als voor de inrichting van de openbare ruimte. Afstemming en aandachtspunten - Overleg met Prorail over architectonische aanpassingen station: wat zijn de ambities en budgeten? - Overleg met NS over aanpassing parkeerterrein tot meer uitnodigend entreegebied. - Overleg HTM en MRDH over het kunnen verminderen van het aantal sporen zodat er meer voetgangersruimte ontstaat. schematekening Hofkwartier met Pleinenreeks en locatie Winkelkern Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 5

6 Hoogstraat/Noordeinde/Heulstraat Hoogstraat Noordeinde Heulstraat Noordeinde Noordeinde Hoogstraat 6

7 Paleis Paleis Noordeinde Standbeeld Willem van Oranje Hek terrein Postzegelboom en paleis Postzegelboom en Raad van State Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 7

8 Zijstraten Maziestraat Oranjestraat steeg inrit garage doorsteek naar de Plaats 8

9 Objecten plantenbakken bank Postzegelboom monument WIlhelmina monument Willem van oranje bescherming Postzegelboom terras plantenbakken pollerinstallatie hangverlichting met kerstversiering klok fietsbeugel afvalbak wegwijzer Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 9

10 Winkels Hoogstraat Noordeinde Hoogstraat Noordeinde Hoogstraat Hoogstraat 10

11 Verlichting Masten Heulstraat Paleisstraat/plein Heulstraat Paleisstraat/plein Kroon verlichting gevelarmatuur zijstraat armatuur met kroontje Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 11

12 P r o m e n a d e g e b i e d h u idi g Legenda De Hoogstraat en een deel van het Noordeinde zijn promenadegebied, dat betekent autovrij met laden en lossen in venstertijden. Fietsen is toegestaan en dat leidt soms tot overlast bij het winkelend publiek. De bestrating als één vlak met een lijngoot in het midden. Plangebied Studiegebied Gebouwen De Heulstraat en het tweede deel van het Noordeinde zijn straten met rijbanen (eenrichtingverkeer), parkeervakken en stoepen. De loopruimte op de stoepen is beperkt. Geparkeerde fietsen van bewoners en winkelend publiek zorgen voor nog meer versmalling op de stoepen. Een pollerinstallatie sluit de Hoogstraat af voor autoverkeer. Dit is een ruimtelijke barrière, een keerpunt voor een deel van het winkelend publiek. Vanaf de Hoogstraat/ Winkel Kern afkomend is het niet duidelijk dat er nog winkels komen na het paleis. Water Rijbaan Voetgangerspad inrichting straat Vanwege het verschil tussen straat en hetpromenadegebied is er sprake van een sterke tweedeling van het plangebied. De opgave is om er ruimtelijk een vanzelfsprekend geheel van te maken waarbij gebruiksgemak blijft behouden of wordt verbeterd. Een voor auto s bereikbaar deel van het Noordeinde is hierbij een wens van de stakeholders. inrichting promenade pollerinstallatie 12 promenade en stoepen

13 P a r k e r e n h u idi g Legenda Op het Noordeinde wordt aan één kant geparkeerd. Het is betaald parkeren. Dit is potentieel gemak voor bezoekers en kan omzet genereren maar in praktijk staan er overdag ook veel aannemersbusjes geparkeerd waardoor de plekken niet te gebruiken zijn voor winkelend publiek. In de Heulstraat wordt aan twee kanten geparkeerd en er is een inrit van een parkeergarage. De straat wordt gedomineerd door de auto. In het coalitieakkoord staat het voornemen te onderzoeken of het Noordeinde vrij van geparkeerde auto s gemaakt kan worden. Er is al een inventarisatie bij stakeholders gedaan wat men daarvan vindt. De eerste conclusie is dat het Noordeinde in ieder geval bereikbaar moet blijven voor de auto. De opgave is om een ontwerp te maken waarin bezoekers van het Noordeinde die bijvoorbeeld naar een specifieke winkel willen en P maar kort willen parkeren ook daadwerkelijk een vrije plaats kunnen vinden. Dit kan bijvoorbeeld door kort parkeren in te voeren en andere parkeeroplossingen voor de aannemers te vinden. Plangebied Studiegebied Gebouwen Water P Parkeren Parkeerroute Centrum noord P P Parkeergarage parkeren in de H eulstraat P In het kader van de aanstaande planvorming is het ook van belang om de afweging te maken tussen het huidig aantal parkeerplaatsen en een (deels?) andere invulling met terrassen of groen. Dit zou de straten aantrekkelijker kunnen maken voor bezoekers. P parkeergarage busjes P parkeren op straat S c h e t s o n t w e r p N o o r d e i n d e - H o o g s t r a at- H e u l s t r a at P parkeerplaatsen op straat 13

14 Fietsroute beleid Op het Noordeinde wordt in beide richtingen gefietst. Het is een drukke route. Er zijn overdag (7-19 uur) op het Noordeinde in beide richtingen meer dan 2500 fietsers geteld. De meest dichtbij zijde parallelroute via de Parkstraat heeft richting binnenstad minder dan de helft (circa 1100) en de stad in minder dan Op het Noordeinde is het hoogste aantal fietsers geteld ten opzichte van parallel routes. Dit bevestigt ook de telling tussen 18 en 19 uur. Hier zijn 460 fietsers de stad uit geteld terwijl op de andere routes maximaal 187 geteld zijn. DSO afdeling verkeer heeft een memo opgesteld over fietsers op het Noordeinde. Samengevat: Het Noordeinde maakt onderdeel uit van het basisnetwerk van het centrum van Den Haag. Het fietsroutenetwerk van Den Haag is vastgesteld met het Meerjarenprogramma (RIS ). De sterfietsroute binnenstad Internationale Zone - Scheveningen-dorp loopt parallel over de Scheveningseweg, Javastraat, Alexanderstraat en Parkstraat. Het Noordeinde is zelfs de drukste van de routes tussen Scheveningen en de binnenstad. Dit komt mogelijk door de vele bestemmingen aan het Noordeinde en de Hoogstraat. Ook veel doorgaande fietsers op de relatie van het centrum met het Zeeheldenkwartier, Statenkwartier en Scheveningen Dorp maken in praktijk van de route via het Noordeinde gebruik, omdat deze route korter is dan de route via de Parklaan en de Alexanderstraat. De route via het Noordeinde sluit bij de kiosk (Mody Mary) aan op de route Heulstraat - Molenstraat. Er gaat dus geen fietsroute over de Hoogstraat, maar de veel fietsers gaan toch rechtdoor richting het plein Hoogstraat/Dagelijkse Groenmarkt/ Gravenstraat (H&M/ snoeptrommel ). In het Meerjarenprogramma Fiets is het Noordeinde als fietsproject 10 gedefinieerd onder ontbrekende schakels, omdat het momenteel niet comfortabel/ niet verkeersveilig is voor fietsverkeer in twee richtingen. Concreet wordt het uitgangspunt om op het Noordeinde de (rijdende) fiets in twee richtingen te faciliteren opgepakt in het integrale project Impuls Buitenruimte Noordeinde. Voor het Noordeinde is het uitgangspunt om voor fietsers in beide richtingen een veilige en comfortabele route te realiseren. Fietspaden (of een fietspad in één richting en een fietsstrook in de tegenrichting) zijn binnen een verblijfsgebied met een historisch karakter ruimtelijk niet goed inpasbaar. Er worden wel mogelijkheden voor tweerichtingenfietsverkeer op het Noordeinde ten kosten van een deel van een parkeerstrook bekeken. Het overige deel van de parkeerstrook kan worden benut voor bredere voetpaden. Een fietsstrook (in klinkers) voor fietsverkeer in de tegenrichting maakt de fietsroute herkenbaar voor automobilisten. telpunt- locatie telpunt richting nummer Anna Paulownastraat, zijde Ln v. M'voort binnenstad Anna Paulownastraat, zijde Ln v. M'voort Scheveningen ondanks fietsverbod 3 Prinsessewal, zijde Hogewal binnenstad Prinsessewal, zijde Hogewal Scheveningen Zeestraat, zijde Ln v. M'voort binnenstad Zeestraat, zijde Ln v. M'voort Scheveningen Noordeinde, zijde Hogewal binnenstad Noordeinde, zijde Hogewal Scheveningen Alexanderstraat, zijde Mauritskade binnenstad Alexanderstraat, zijde Mauritskade Scheveningen Parkstraat, zijde Mauritskade binnenstad Parkstraat, zijde Mauritskade Scheveningen samenvatting onderzoek fietsintensiteiten 16 oktober 2014 kaart fietsroutes 14

15 Fi e t s p a r k e r e n h u idi g Voor fietsers is het Noordeinde een deel van een route en er komen veel klanten van winkels en horeca met de fiets. Resultaat is dat er veel fietsen op de stoepen voor de winkels en horeca staan. Ze zijn van bezoekers maar ook van bewoners. De vele fietsen worden door veel stakeholders als overlast ervaren. De loopruimte op de stoep wordt kleiner, etalages minder zichtbaar en soms zijn zelfs ingangen geblokkeerd. Er zijn enkele plekken met fietsbeugels. Aan de beugels blijven fietsen vaak lang staan en gaan uiteindelijk stuk waardoor er een rommelig beeld ontstaat en andere fietsers de fiets niet meer vast kunnen maken. Ook naast de beugels staan veel fietsen waardoor de loopruimte op de stoepen minder groot is. Recentelijk zijn de fietsbeugels op de hoek van de Oranjestraat vervangen door plantenbakken omdat de stoep regelmatig te vol werd. De fietsbeugels zijn verplaatst naar de Oranjestraat waar een parkeerplaats is opgeheven. De maatregel werkt slechts gedeeltelijk en er staan nu enkele fietsen tussen de nieuwe bakken in wat een rommelig beeld oplevert. Er loopt een project van de gemeente waarbinnen het stallingsprobleem in het gehele Hofkwartier wordt bekeken. (project Fietsparkeren binnenstad noord ). Dit project gaat over een combinatie van het creëren van inpandige stallingen en een gedragsverandering van fietsers waardoor zij gebruik gaan maken van de stallingen en de aangewezen plekken in de openbare ruimte. Naar verwachting blijven fietsenstallingen in de openbare ruimte nodig. Omdat de meeste klachten van de stakeholders over geparkeerde fietsen gaan, is het van groot belang om de kwestie van fietsenstallen integraal mee te nemen in het plan. in het promenadegebied Legenda Plangebied Studiegebied Gebouwen Water Fietsparkeren, nietjes Fietsparkeren, overlast plantenbakken als maatregel tegen de fiets werkt onvoldoende voor de winkel fietsbeugels S c h e t s o n t w e r p N o o r d e i n d e - H o o g s t r a at- H e u l s t r a at fietsparkeren 15

16 Hofkwartier en Winkelkern Hofkwartier met stoepjes Winkelkern zonder stoepjes Hofkwartier met stoepjes Hofkwartier met stoepjes Winkelkern Winkelkern 16

17 Overige straten Hofkwartier Legenda Kenmerkend voor het Hofkwartier zijn de doorgaande straten in richting van de Winkelkern en de smalle, autovrije straatjes haaks erop. Deze smalle straatjes zijn voorzien van stoepjes. Dit zijn plinten langs de huizen die voor een kleinschalige sfeer zorgen die past bij de historische bebouwing. Op de stoepjes staan uitstallingen en gevelterrasjes. Voetgangers en fietsers maken gebruik van de vrije zone ertussen. Dit is een profielindeling die alleen in het Hofkwartier ligt. Deze kleinschalige inrichting past goed bij de historische gevels en bepaald de uitstraling van het Hofkwartier. Het Noordeinde en de Hoogstraat variëren in breedte tussen circa 8 tot 17 meter en zijn dus tussen de 4 en de 13 meter breder dan de smalle straten. Bredere en smalle straten horen bij het karakter van het Hofkwartier. In toekomstige ontwerp van het Noordeinde, Hoogstraat en Heulstraat moet met rekening houden met deze eenheid. De opgave is hoe het thema van de stoepjes kan worden gebruikt voor de Hoogstraat zonder dat het comfort van de promenade op één niveau minder wordt. Ook de ruimtelijke aansluiting van de straten (bestratingsverband, materiaal) kan invulling geven aan de samenhang van het Hofkwartier. Plangebied Studiegebied Gebouwen Water Pleinen Smalle straten Brede straten doorsnede N oordeinde ; voorbeeld brede straat doorsnede O ude M olstraat; voorbeeld smalle straat S c h e t s o n t w e r p N o o r d e i n d e - H o o g s t r a at- H e u l s t r a at straten in het H ofkwartier 17

18 profiel A Noordeinde profiel B Noordeinde profiel C Noordeinde profiel D Noordeinde profiel E Noordeinde profiel F Noordeinde profiel G Hoogstraat profiel H Heulstraat 18

19 Profielen huidig Het Noordeinde en de Hoogstraat variëren sterk in breedte. Deze verschillen in profielbreedte hebben een historische grondslag. Waar het Noordeinde breder is, liep vroeger de Haagse Beek bovengronds. Dit is uit de historische analyse van DSO monumentenzorg gebleken. De verspringingen van rooilijnen, de knik tussen Hoogstraat en Noordeinde en de entreepartijen van de panden zijn mooie aanknopingspunten voor een kleinschalig ontwerp dat past bij het Hofkwartier. Zichtlijnen op gevels moeten worden gekoesterd. In de jaren 60 was het promenadegebied van het Noordeinde en Hoogstraat ingericht als Paleispromenade met kiosken voor etalages. Eén van deze kiosken is nog steeds in gebruik en is in de ruimtelijke samenhang van het Noordeinde een obstakel. A B C D E H F G locaties doorsnedes Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 19

20 Plein huidig Tegenover Paleis Noordeinde is er ruimte tot aan de Gotische Zaal van de Raad van State. Het is geen omsloten pleinruimte want er is geen gesloten gevelwand. In de ruimte staat het standbeeld van Willem I, de monumentale postzegelboom en het monument voor Koningin Wilhelmina. Bij elkaar is het een optelsom waardoor de bijzondere positie van de Gotische zaal die vroeger deel uitmaakte van een complex die tot aan het Noordeinde doorliep slecht te zien is. De opgave is een integraal plan voor het geheel te maken dat in fases kan worden uitgevoerd. Het gebied voor het paleis moet representatief zijn en aantrekkelijker voor verblijf en toeristen. rijweg over het plein bij Noordeinde de Postzegelboom met daarachter de Gotische zaal 20

21 Legenda V e r l i c h t i n g h u idi g In het gebied is op initiatief van de ondernemers de hangende verlichting op het Noordeinde en de Hoogstraat voorzien van kroontjes. In de kroontjes is sierverlichting aangebracht. Dit zijn opvallende en unieke elementen in de straten. De hangende kroontjes zijn ook in de Heulstraat toegepast maar dan zonder verlichting eronder. In deze straat staan ook masten en hangen er gevelarmaturen die horen bij het gebouw voormalig van de Nederlandse bank. De masten maken onderdeel uit van de verlichting van de route van de gouden koets. Dit is een bijzonder armatuur met historische uitstraling en een kroontje. Bij het paleis staan naast de gouden koets verlichting ook andere masten met verschillende armaturen. Alles bij elkaar is er een groot verschil tussen de straten en het gebied voor het paleis. Ook de intensiteit en kleur van de verlichting verschilt. Het op te stellen ontwerp moet meer eenheid brengen. Hierbij moet ook rekening gehouden worden met de reeds bestaande aanlichting van het paleis en eventueel andere nog aan te lichten gebouwen. Plangebied Studiegebied Gebouwen Water Lichtmast armatuur Gouden Koets Hangverlichting met kroon Kroon armatuur aan gevel H eulstraat Gevelarmatuur Lichtmast overig Gebouwen Water Lantaarnpalen (Grote koppen) Hangverlichting met kroon Kroon verlichting route gouden koets hangverlichting met kroontjes armatuur bij het paleis S c h e t s o n t w e r p N o o r d e i n d e - H o o g s t r a at- H e u l s t r a at verlichting rondom het paleis 21

22 Legenda Rij r i c h t i n g e n a u t o h u idi g Een deel van het Noordeinde en de Heulstraat is 30 km gebied met eenrichtingsverkeer. Het promenadegebied Hoogstraat en tweede deel Noordeinde zijn alleen in venstertijden voor laden en lossen bereikbaar. Laden en lossen in het 30km gebied vindt vooral plaats op de rijbaan. Auto s met bestemming Noordeinde komen via de Heulstraat vanaf de Kneuterdijk/Lange Voorhout of vanaf de Mauritskade en verlaten het gebied via de Oranjestraat. Er zijn dus twee rijrichtingen op het Noordeinde. De redenen voor deze situatie zijn: - De parkeergarage op de Heulstraat moet bereikbaar zijn op korte afstand van de parkeerroute (50km) Kneuterdijk/Lange Voorhout/ Parkstraat. - De capaciteit op het kruispunt Noordeinde/ Mauritskade/Zeestraat is beperkt. Als er verkeer vanaf het Noordeinde naar de Mauritskade P leiden op het zou rijden zou dit tot congestie Noordeinde en op de Mauritskade (doorgaande route). Plangebied Studiegebied Gebouwen Water P Rijrichting P H eulstraat P Vanwege de twee rijrichtingen op het Noordeinde ontstaat er een oncomfortabele situatie voor fietsers die altijd een deel van de straat tegen het autoverkeer in rijden. Voor automobilisten is de situatie ook onduidelijk. Bij Paleis Noordeinde kan het verkeer rechtdoor rijden op het Noordeinde of afslaan richting de Paleisstraat. Deze rijbaan doorsnijdt het plein en er ontstaan twee delen: één rondom de Postzegelboom en het monument van Wilhelmina en één voor het paleis. Het is een ontwerpopgave om te kijken of er in de toekomst minder rijbanen op het plein komen. P H oogstraat: auto s in venstertijden N oordeinde gezien vanaf O ranjestraat : twee rijrichtingen 22 P P rijrichtingen

23 Verkenning mogelijkheden rijrichtingen Doel van de heririchting is de veiligheid van de fietser te verbeteren en de verkeersruimte voor het paleis minder prominent aanwezig te maken. Daarom is het van belang om te onderzoeken of de verkeersvoering op het Noordeinde kan veranderen. Vanuit de ondernemers is bereikbaarheid van het Noordeinde echter gewenst. Vooruitlopend op de ontwerpfase zijn al enkele modellen geschetst die verder op haalbaarheid moeten worden onderzocht. Uitgangspunt is behoud van de rijrichting vanaf de Mauritskade (vanwege de capaciteit van het kruispunt). Fietsers zijn in de modellen in beide richtingen toegestaan. Mauritskade Hofkwartier In model A rijden auto s vanaf de Heulstraat via het plein voor het paleis naar de Paleisstraat. Alle auto s die uit de parkeergarage rijden komen dus niet via het Noordeinde. Dit wordt autovrij tussen het paleis en de Oranjestraat. In totaal is deze variant geen verbetering omdat de lijn opgedeeld wordt en nog minder ruimtelijke eenheid vertoont. In model B zijn de Heulstraat en het stuk Noordeinde tussen de Hoogstraat en het paleis autovrij. Auto s van en naar de parkeergarage gaan via het Lange Voorhout. Het is een logische variant omdat het voetgangersgebied op een logische plek (voor het paleis) ophoud. Het gaat wel ten kosten van de parkeerplaatsen in de openbare ruimte op de Heulstraat. Onderzocht moet worden of het inen uitrijden op de Heulstraat ruimtelijk inpasbaar is. Autovrij Legenda Plangebied Studiegebied Gebouwen Water Legenda Plangebied Studiegebied Gebouwen Water Legenda Plangebied Studiegebied Autovrij Gebouwen Water In model C is dezelfde rijrichting tussen de Mauritskade en het paleis aangehouden. Dit is duidelijker dan in de huidige situatie omdat er ter hoogte van het paleis geen verkeer rijdt. Autovrij P P Autovrij P Rijrichting P Rijrichting Autovrij P Rijrichting Model D geeft een extreme variant weer als combinatie van A en B waarbij het grootste deel van het Noordeinde autovrij wordt. Huidig situatie Model A Model B Model C Model D Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 23

24 Legenda G r o e n h u idi g In het plangebied staan weinig bomen. De Postzegelboom voor het paleis is wel één van de meest bekende bomen van Den Haag. Het is een groen monument. Bij de Raad van State staan meer monumentale bomen. Voor de gevel van Gotische Zaal en van het voormalige gebouw van de Nederlandse Bank zijn tuinen. Een dergelijke tuin lag ook voor het hoekpand aan de Paleisstraat, vlak voor Paleis Noordeinde. Deze (deels vervallen) situatie van groen langs de gevels kan een thema zijn voor het ontwerp van de ruimte voor het paleis. Achter de Gotische zaal ligt de tuin van de Raad van State, een openbare groene plek in de stad die relatief onbekend is. In de straat staan veel plantenbakken, in de zomer geraniumpiramides bij het monument van Willem I en hanging baskets. Alles bij elkaar zijn het heel veel elementen en levert het een onrustig beeld op. Er is echter een wens voor meer groen. Toepassing van plantenbakken kan een oplossing zijn en een integraal groenplan zou kunnen leiden tot een gezellig en knus beeld waarbij de bakken een ruimtelijk rustpunt vormen. Voor verdere vergroening valt te onderzoeken of er bomen kunnen worden geplant tussen de parkeervakken (mogelijke beperking door kabels en leidingen). Ook zijn er kansen voor vergroening in de zijstegen. Hier zijn luwe plekken die geschikt zijn voor gevelbeplanting, bakken etc. Een mooi voorbeeld is de Maziestraat die vergroend is door de bewoners. Plangebied Studiegebied Gebouwen Water Tuin Ingang paleistuin Bomen langs de gevel R aad van S tate groene inrichting door bewoners M aziestraat plantenbakken gemeente 24 plantenbakken van winkels groen

25 Conclusie analyse & opgave Er liggen veel kansen om het Noordeinde en de Hoogstraat aantrekkelijker te maken voor bewoners, bezoekers en ondernemers. Het gebied is mooi vanwege de kleinschalige en historische bebouwing. Op zowel het Noordeinde en de Hoogstraat zelf en de omgeving valt er veel te ontdekken voor bezoekers. Het gebied wordt intensief gebruikt en het oogt daardoor druk met de talrijke elementen zoals verlichting, fietsen, plantenbakken, uitstallingen, terrassen en auto s. De opgave is al deze elementen, in overleg met de stakeholders, te ordenen en keuzes te maken. Uit de analyse blijkt dat het gebied nu ruimtelijk uiteenvalt in verschillende delen. Meer samenhang zou de economische positie van de hele lijn en ook van het Hofkwartier verbeteren. Dan lopen bijvoorbeeld meer bezoekers vanuit de binnenstad door tot aan de Mauritskade. Om dat te bereiken zijn per deelgebied afzonderlijke opgaves te benoemen: I. Promenade Hoogstraat/Noordeinde Samenhang en aansluiting zoeken met de stoepjes profielen in de zijstraten zodat het Hofkwartier ruimtelijk meer één geheel wordt. Overgang tussen promenadegebied en straat beter vormgeven waardoor er continuïteit ontstaat. Hierbij onderzoeken of het logischer is om de huidige knip te verplaatsen naar het paleis. II. Gebied bij Paleis Noordeinde Verhogen van verblijfskwaliteit en toeristische waarde door een eenduidigere, meer samenhangende inrichting. Aanpassing van de verkeersstructuur zodat er geen auto s meer schuin door het gebied rijden en minder verscheidenheid in inrichtingselementen zijn de middelen hiervoor. Zoeken naar een groene inrichting die sfeer verhogend werkt. Afstemming tussen parkeerplaatsen en andere invulling zoals terrassen. Kijken of de verspringende gevellijn een aanknopingspunt is voor een nieuwe ordening in de elementen. IV. Heulstraat Verbetering uitstraling door (een deel) van de parkeerplaatsen te verwijderen. Meer rust in het straatbeeld door middel van een integraal verlichtingsplan. twee rijrichtingen: onduidelijkheid fietsers en auto s ruimte in twee delen: bij monument en achter de Postzegelboom twee zijden: gesloten gevel en winkels smalle straat parkeren overheerst begin voetgangersgebied: pollers, weinig uitnodigend promenadegebied: slechte aansluiting met de zijstraten III. Noordeinde tussen Scheveningse Veer en Paleistuin Zoeken naar mogelijkheden voor één rijrichting zodat er meer comfort voor fietsers ontstaat. Zoeken naar oplossingen voor geparkeerde fietsen waardoor er minder in de weg staan. deelgebieden Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 25

26 LEGENDA mangaan voetgangers mangaan rijbaan groen beplanting haag bomen verlichting route goudenkoets bandenlijn fietsparkeren parkeerplaatsen auto Schetsontwerp 1:

27 Schetsontwerp In het ontwerp worden de verschillende delen ruimtelijk aan elkaar geknoopt. Tegelijk blijven de functionele verschillen (promenadegebied dan wel straat met rijbaan) leesbaar. Als toekomstige verkeerscirculatie is Model B gekozen. Dit houdt in dat de Heulstraat vanaf de parkeergarage autovrij wordt en ook de parkeerplaatsen eruit gaan ten gunste van brede trottoirs. Verkeer vanaf de Mauritskade / Scheveningse Veer rijdt in één richting tot aan het plein. Het plein zelf wordt autovrij waarbij laad- en losverkeer in venstertijden, hulpdiensten en de koninklijke koetsen toegestaan zijn. I. Promenadegebied Noordeinde en Hoogstraat In het promenadegebied is gekozen voor bandenlijnen vrij dicht langs de gevels. Deze trottoirbanden liggen a niveau waardoor ze geen obstakels vormen voor voetgangers. De banden buigen bij de hoeken en sluiten aan bij de bandenlijnen/stoepjes die reeds in het Hofkwartier liggen (zoals bijvoorbeeld in de Oude Molstraat). IV. Noordeinde tussen Scheveningse Veer en het Paleis Dit deel van het Noordeinde blijft een straat voor bestemmingsverkeer en enkele parkeervakken voor winkelend publiek. Het autoverkeer gaat conform het ontwerp één kant op. Dat is comfortabeler voor fietsers. Vanwege de sluiting van de Heulstraat zal er minder autoverkeer zijn waardoor het ook veiliger wordt voor fietsers. Dit deel van het Noordeinde heeft twee profielbreedtes; in het breedste deel tot de Oranjestraat is parkeren aan de schaduwzijde ingepast. Van Oranjestraat tot Scheveningse veer is de straat met zo breed mogelijke trottoirs ingericht waarop fietsparkeren wordt aangelegd in kleine groepjes en waar terrassen mogelijk zijn. V. Heulstraat De Heulstraat wordt een entreestraat voor het winkelgebied Noordeinde en Hofkwartier. Autovrij vanaf de parkeergarage met een breed trottoir aan de zijde van de winkels en bijzonder comfortabel voor fietsers. Vanwege de banden ontstaan er plinten langs de gebouwen die functioneel bij de gebouwen horen en de voetgangers en met name fietsers op afstand houden. II. Noordeinde tussen Paleis en Heulstraat Dit deel wordt promenadegebied waardoor het eenvoudig en vanzelfsprekend wordt om door te lopen tot het Paleis en verder. III. Paleis Noordeinde Het gebied voor Paleis Noordeinde krijgt een inrichting in twee delen: tussen het paleishek en de Postzegelboom komt een autovrij plein, obstakelvrij voor ceremonies en koetsen. De ruimte onder de postzegelboom krijgt een meer tuinachtige sfeer met groene randen die voor een ruimtelijk kader zorgen. P Autovrij gekozen verkeersmodel model b Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 27

28 < 3 D 2 < C E < 4 28

29 < 1 B A Schetsontwerp deel Paleis- Noordeinde 1:4000 Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 29

30 < 3 impressie promenadegebied 30

31 I. Promenadegebied Noordeinde en Hoogstraat De bandenlijnen langs de gevels delen het profiel in drieën waardoor er een in totaal vlakker en beter beloopbaar straatprofiel ontstaat. Conform het beleid van de gemeente Den Haag is fietsen in de promenadegebieden toegestaan. Het brede middendeel is voor voetgangers. Fietsers zijn te gast. De zones langs de gevels zijn smal en geschikt voor entreepartijen en uitstallingen van de winkels. Een optie is het aanbrengen van bestraatte deurmatjes of Delfste stoepen waardoor duidelijk wordt dat het middendeel geen rijbaan is maar bestemd is voor de voetgangers. Bij de Waalse Kerk is de eerste verbreding in het straatprofiel. Omdat de bandenlijn rechtdoor loopt, wordt dit gebied ruimtelijk beter bij het promenadegebied betrokken. Een invulling met laag groen geeft een bijzondere invulling aan de plek en richt de blik op de bijzondere gevel van de kerk. < 3 D uitsnede ontwerp promenadegebied D 2,00 3,95 2,00 7,95 doorsnede referentie deurmatjes van bestrating referentie band a niveau Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 31

32 2 impressie Noordeinde tussen Heulstraat en Paleis 32

33 II. Noordeinde tussen Paleis en Heulstraat Het gebied tussen Heulstraat en Paleis wordt gesloten voor doorgaand verkeer (met uitzondering van hulpdiensten en laad- en losverkeer). Hier zijn minder winkels en meer fietsers. Het profiel wordt ook hier geleed door twee bandenlijnen à niveau, waarmee de middenloper vanaf de Hoogstraat wordt doorgezet. In de bandenlijn zit een ruime bochtstraal in de richting van de Heulstraat waardoor zo veel mogelijk fietsers via de Heulstraat naar het Spui worden geleid. Hier is immers de aansluiting van alle doorgaande fietsroutes. Dit deel is het breedste deel van de straat waar vroeger de Haagse Beek liep. De ruimte wordt opgesierd door strakke planvakken met bloemrijke struiken. Het is een bijzonder element dat in de straat wordt geïntroduceerd. 2 < Het voorstel is om de specifieke verlichting langs de route van de Gouden Koets in één herkenbare lijn te zetten. Waar deze masten staan wordt de (kroontjes) hangverlichting verwijdert. Het beeld wordt eenduidig en de omgeving van het paleis krijgt een iets afwijkende uitstraling ten opzichte van de delen met winkels. C uitsnede ontwerp tussen paleis en Heulstraat C 2,00 7,10 8, doorsnede referentie beplanting Lamp route gouden koets Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 33

34 34 impressie Noordeinde overgang 30km gebied en voetgangersgebied

35 III. Noordeinde tussen Scheveningse Veer en het Paleis Dit deel van het Noordeinde heeft twee profielbreedtes. In het breedste deel tussen het Paleis en de Oranjestraat is parkeren aan de schaduwzijde ingepast. Van Oranjestraat tot Scheveningse Veer is de straat met zo breed mogelijke trottoirs ingericht. Op de stoepen is ruimte voor kleine clusters fietsparkeren en zijn terrassen mogelijk. Bij het paleis ligt de grens tussen het 30km gebied en het voetgangersgebied. De trottoirbanden van beide gebieden liggen in elkaars verlengde waardoor er een ruimtelijke samenhang ontstaat. De rijbaan loopt echter duidelijk de hoek om. referentie fietsen op de stoep B 3,00 2,00 3,50 tot 4,00 4,50 tot 5,00 A 2,10 3,80 1,90 1,60 < 1 B A uitsnede ontwerp noordeinde Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 35

36 C profiel tussen paleis en Gothische zaal 36

37 III. paleis Noordeinde Het gebied voor het Paleis is obstakelvrij waardoor koetsen kunnen aanrijden. Om de samenhang tussen de delen van het Noordeinde te waarborgen lopen de bandenlijnen door. Het deel onder de postzegelboom is getekend als groengebied. De inrichting refereert aan de sfeer van de tuinen die er lagen en sluit aan bij de tuinen van de Raad van State. beeld van wilhelmina C uitsnede ontwerp bij het paleis 1:1000 Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 37

38 4 impressie heulstraat 38

39 IV. Heulstraat Tot aan de parkeergarage is er een 4,50m brede rijstrook voor twee richtingen. Inrijden is alleen bedoeld voor bestemmingsverkeer. Het verkeerslicht op de hoek van de Lange Voorhout geeft aan of er plek is in de openbare parkeergarage. In het verlengde van de rijbaan liggen trottoirbanden á niveau. Dit is een subtiele scheiding tussen de ruimte langs de gevel die met name voor voetgangers is bestemd en doorgaand fietsverkeer. E Ook de Heulstraat maakt onderdeel uit van de route van de Gouden Koets. De bijbehorende lichtmasten met kroontjesarmatuur staan op de stoep. < 4 uitsnede ontwerp noordeinde E 4,20 3,50 4,00 4,20 doorsnede Lamp route gouden koets 11,70 Schetsontwerp Noordeinde-Hoogstraat-Heulstraat 39

40