Gebiedsprogramma Pernis Kiosk aan de PernisseWaterkant

Transcriptie

1 Gebiedsprogramma Pernis Kiosk aan de PernisseWaterkant

2 1

3 Inhoudsopgave Hoofdstuk 1 Inleiding en leeswijzer Algemene inleiding Leeswijzer... 4 Hoofdstuk 2 Analyse De ambities voor Pernis Typering van de wijk Sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen Scores wijkprofiel 2014 en Hoofdstuk 3 Gebiedsdoelen (Amibitie, Strategie) Ambitie voor de wijk (stip op de horizon voor 2030) Gebiedsdoelen en strategieën Gebiedsdoelen Strategieën Stedelijke Ontwikkelingen Opgaven gebiedsprogramma Knelpunten Ontwikkelagenda Hoofdstuk 4 Participatie en communicatie Participatie gebiedsprogramma Participatie Hoofdstuk 5 Gebiedsactieplan Gebiedsactieplan 2016 en verder Stedelijke programma s Bijlagen

4 Hoofdstuk 1: Inleiding en leeswijzer 1.1 Algemene inleiding Voor u ligt het gewijzigde gebiedsprogramma Dit gebiedsprogramma is enerzijds een herijking van het gebiedsplan Pernis en anderzijds het samenvoegen van het voormalige gebiedsplan en de verschillende uitvoeringsplannen van de gemeentelijke clusters en directie veilig. Pernis is samen met de gebieden Overschie en Charlois één van de drie pilotgebieden om te komen tot één geïntegreerd plan voor het gebied. De kern van dit document is: Wat is nodig in het gebied Pernis om de lange termijn ambities en de gebiedsdoelen op korte termijn te realiseren?. Dit nieuwe gebiedsprogramma bestaat uit de belangrijkste gebiedsdoelen en een gebiedsactieplan: De Gebiedsdoelen (voorheen gebiedsplan) zijn opgesteld op basis van een gebiedsanalyse en de DIN (Doel-inspanningen-Netwerk)-methodiek. Zij worden in ontwerp vastgesteld door de gebiedscommissie. De vaststelling van de gebiedsdoelen vindt plaats door de gemeenteraad na advies van het college. Dit is voor de resterende periode Het Gebiedsactieplan (voorheen uitvoeringsplannen) is een uitwerking van de gebiedsdoelen in concrete inspanningen met een looptijd van één jaar, met een doorkijk naar latere jaren. Het gaat om specifieke inspanningen, die nodig zijn om de beoogde doelen van het gebied te bereiken. Het gaat dus niet om de reguliere inspanningen. Het integrale gebiedsactieplan wordt vastgesteld door het college en maakt daarmee onderdeel uit van het gebiedsprogramma. Schematisch ziet het er als volgt uit: Oude situatie Gebiedsprogramma Pernis GebiedsplanPernis + vier uitvoeringsplannen clusters ( ) ( ) Pilot Pernis en toekomstige situatie Gebiedsprogramma Pernis Gebiedsdoelen (visie, ambitie, strategie) +één gebiedsactieplan ( ) (2016 met doorkijk naar 2019) 3

5 Gebiedscyclus 1.2 Leeswijzer Voor dit gebiedsprogramma is de tekst van het huidige gebiedsplan Pernis als uitgangspunt genomen. In het DIN-schema (bijlage B + F) worden de doelstellingen van het gebiedsprogramma voor de resterende twee jaar uitgewerkt in concrete acties, zogenaamde inspanningen. Doelgroep Dit gebiedsprogramma is geschreven voor de inwoners van Pernis om te laten zien wat de aankomende twee (tot vier jaar) staat te gebeuren in het gebied. Ook is het gebiedsprogramma bedoeld voor de ambtenaren en partners om een goed beeld te krijgen van de achtergronden en overwegingen om het dorp voor de langere termijn leefbaar en vitaal te houden. Monitoring Monitoring van de gebiedsdoelen aan de gebiedscommissie zal plaatsvinden na 4, 8 en 12 maanden middels een voortgangsrapportage. 4

6 Hoofdstuk 2: Analyse inleiding Ambtelijk is begin september 2015 een analyse gemaakt van de stand van zaken van het gebiedsplan. Op grond van deze analyse heeft de gebiedscommissie besloten om het gebiedsplan waar nodig inhoudelijk bij te stellen. Naast deze analyse is aan alle inwoners gevraagd wat zij van de uitvoering van het gebiedsplan tot nu toe vinden en wat er verbeterd zou kunnen worden. In paragraaf 4.1 is een korte samenvatting te vinden van dit participatietraject. De conclusie is dat de opgestelde ambitie en gebiedsdoelen ongewijzigd blijven. De wijzingen in het nieuwe gebiedsprogramma worden doorgevoerd betreffen nieuweof gewijzigde inspanningen. 2.1 De ambities voor Pernis Typering van de wijk Pernis is een tuindorp aan de zuidkant van Rotterdam. Het is rustig, gemoedelijk, heeft veel groen en een interessante waterkant. Pernis is letterlijk een dorp in de haven, omsloten door de Nieuwe Maas, de industrie en de rijkswegen A4 en A15. Met de metro is het slechts 20 minuten naar het centrum van Rotterdam. De groene gordel, historische lintbebouwing en ligging aan het water maken Pernis tot een aantrekkelijk dorp om in te wonen en te recreëren. In het Pernisser park (aan de zuidkant van Pernis) bevindt zich het openlucht zwembad, een speeltuin en een kinderboerderij. Binnen het historisch lint zijn voornamelijk eengezinswoningen te vinden en enkele appartementencomplexen. Aan de waterkant staat een woontoren met een schitterend uitzicht op de Maas. Pernis heeft naar verhouding weinig inwoners met een niet-westerse achtergrond. Het dorpse karakter van Pernis komt tot uiting in een bloeiend verenigingsleven, met onder andere een voetbal-, ruiter- en een tennisvereniging en de vele activiteiten die enthousiaste bewoners voor het hele dorp organiseren Sterke en zwakke punten, kansen en bedreigingen Sterkten Pernis is een veilige en kindvriendelijke wijk van Rotterdam. Over de weg, het water en over het (metro)spoor is Pernis goed bereikbaar. Het is een aantrekkelijk groen dorp om in te wonen en te recreëren. De centrale ligging in de regio, de omliggende (haven)bedrijvigheid en de nabijheid van grootstedelijke voorzieningen dragen bij aan het unieke karakter van het dorp en biedt werkgelegenheid in de directe omgeving. Een relatief groot deel van de Pernissers heeft een gele of groene leefstijl (zie bijlage D). Pernissers hechten veel waarde aan goede, gezellige, intensieve en sociale contacten in de buurt waar ze wonen. Zwakten Pernis heeft veel eengezinswoningen die klein zijn en niet meer voldoen aan de eisen van deze tijd. Het is lastig om in Pernis een wooncarrière te maken. Daarnaast zijn een aantal belangrijke voorzieningen verouderd. Hoewel veel inwoners lid zijn van een vereniging, is de deelname aan culturele en sportieve activiteiten lager dan in geheel Rotterdam. Ook heeft de vergrijzing een negatief effect op het ledenaantal van verschillende verenigingen. 5

7 De Pernissers drinken in verhouding tot het Rotterdams gemiddelde meer alcohol. Ook het gebruik van tabak en drugs door jongeren ligt boven het Rotterdams gemiddelde. Hoewel Pernis absoluut goed scoort op de veiligheidsindex doet zich wel jeugdoverlast voor. Het bovenmatig gebruik van alcohol door jongeren, (vaak) in combinatie met drugs, hangen samen met overlast en vandalisme, met name s-avonds en in de weekeinden. Verder kan de ligging van het dorp gezien worden als een zwakte. Pernis ligt midden in het havengebied. Dat maakt het dorp kwetsbaar voor calamiteiten. Als laatste kan worden opgemerkt dat het imago van Pernis buiten het dorp negatief is. Kansen Voor Pernis biedt de transitie van het Waal-Eemhavengebied naar een innovatieve, kennisintensieve en duurzame Rotterdam-City Harbour (Stadshavens) kansen. Voor het aantrekken van kenniswerkers en hun gezinnen, het laten benutten van voorzieningen in Pernis door zogenaamde early adapters (in de pioniersfase van Stadshavens) en om aan te sluiten bij duurzame en innovatieve ontwikkelingen (zoals het aanleggen van zonnepanelen). Maar het biedt ook kansen voor het laten aansluiten van Pernis op het netwerk van (recreatieve) water-, wandel- en fietsvoorzieningen (duurzame mobiliteit) en bij de levendige stad. Tevens kunnen de huidige inwoners en bedrijven van Pernis geleidelijk gaan profiteren van nieuwe bedrijvigheid, uitbreidings-mogelijkheden en consumptieve vraag in het Stadshavengebied (crossing borders). Bedreigingen Pernis had eind jaren inwoners. Door gezinsverdunning is het aantal inwoners begin jaren 90 teruggelopen tot circa 4600 inwoners. Hierdoor zijn de voorzieningen en verenigingen onder druk komen te staan. Daarnaast wordt de omgeving rond het centrale plein in Pernis (Arie den Arendplein) gekenmerkt door leegstand. Door de bouw van circa 200 woningen tussen 2000 en 2010 is het inwonertal gestabiliseerd rond de Nog steeds vormt de verdere afname van het inwonertal door gezinsverdunning en een teruglopend voorzieningenpeil een bedreiging voor Pernis. Het doel van het gebiedsplan en het nieuwe bestemmingsplan, is het inwonersaantal op termijn te stabiliseren rond de 5000 (circa 200 nieuwe woningen). Een andere bedreiging is het gesloten dorpskarakter en een afname van de betrokkenheid met de buurt, een toename van het sociaal isolement. Een laatste grote constante bedreiging vormt de hoge milieubelasting als gevolg van de intensivering van het Waal-Eemhavengebied, de petrochemische industrie (o.a. Vondelingenplaat) en de toenemende infrastructuur (o.a. A4 noord en zuid). Sterkten - veilig - kindvriendelijk - goed bereikbaar, centraal in stadsregio - unieke ligging aan rivier, in haven, bij stad - groen woonmilieu, cultuurhistorie Kansen - transitie stadshavengebied - beter benutten ligging en kwaliteiten - ontwikkelen dagtoerisme - duurzaamheid - clustering voorzieningen Zwakten - variatie woningaanbod: veel kleine veroudere woningen (wijkprofiel) - overmatig alcoholgebruik (+drugs) jeugd - lage deelname aan culturele en sportieve activiteiten - imago Bedreigingen - afname inwonertal - voorzieningen - milieudruk 6

8 2.1.3 Scores wijkprofiel 2014 en 2016 Het wijkprofiel is een verzameling van statistische gegevens van de gemeente Rotterdam op het gebied van veiligheid, welzijn en voorzieningen die onder andere verkregen zijn door enquêtes. In de figuur worden de resultaten van Pernis weergegeven. De donker groene vlakken geven aan dat Pernis ver boven het gemiddelde van de gemeente Rotterdam scoort. Bij de groene vlakken scoort Pernis ook boven het gemiddelde en de licht groene vlakken geven aan dat Pernis rond het gemiddelde scoort. De gele vlakken geven aan dat Pernis onder het gemiddelde scoort en oranje vakken geven aan dat de score van Pernis ver onder het Rotterdams gemiddelde ligt. In deze paragraaf worden de opvallendste scores uit het wijkprofiel opgesomd. Vastgoed: Het percentage kleine eengezinswoningen met een woonoppervlak van minder dan 75m² is in Pernis 35% (5% in Rotterdam). Deze kleine woningen hebben een relatief kwetsbare positie op de woningmarkt omdat ze vaak niet aan de eisen van deze tijd voldoen. Voorzieningen: Hoewel 64% van de huishoudens aangeeft dat winkels voor dagelijkse boodschappen (ruim) voldoende aanwezig zijn in en rond Pernis (Rotterdam 85%) staan deze voorzieningen wel onder druk. De afgelopen jaren zijn de nodige winkels leeg komen te staan. Inmiddels is de basisschool op het Arie de Arendplein gesloopt en is de Rabobank verdwenen en is het pand in gebruik door een andere financiële dienstverlener. Herstructurering van het plein is dan ook één van de drie opgaven. Daarnaast geeft 73% van de huishoudens aan dat openbaar vervoer (ruim) voldoende aanwezig is in Pernis (Rotterdam 90%). Het behouden van een spitslijn blijft wel een aandachtspunt. Er ligt nog wel een kans om Pernis aan te sluiten op regulier vervoer over water. Milieu: In Pernis bevindt 80% van de woningen zich in een geluidscontour vanaf 55 db (52% in Rotterdam). 12% van de huishoudens geeft aan zelf veel overlast te ervaren van stank veroorzaakt door bedrijven en/of industrie. In geheel Rotterdam ligt het gemiddelde op 3%. 16% van de huishoudens geeft aan geluidsoverlast van bedrijvigheid te ervaren (Rotterdam 3%).Geluidsoverlast, maar ook andere milieu- overlast vanuit de omgeving is een constant zorgpunt. Via de strategie milieu en duurzaamheid worden verschillende inspanningen gedaan om dit te verbeteren. 8% van de huishoudens geeft aan zelf veel wateroverlast te ervaren in tuin/binnenterrein (Rotterdam 5%). 9% van de huishoudens geeft aan zelf veel wateroverlast te ervaren van water onder de woning (Rotterdam 5%). Door voorlichting worden de inwoners geïnformeerd over wat zij kunnen doen bij wateroverlast. Meedoen: 15% van de Pernissers (15 jaar en ouder) zegt dat hij of zij een keer per maand of vaker een activiteit in een wijkgebouw, bibliotheek of lokaal cultuur centrum bezoekt (Rotterdam 16%). 27% van de Pernissers (15 jaar en ouder) zegt dat hij of zij een keer per maand of vaker een film- of theatervoorstelling, concert, cultureel festival of museum bezoekt (Rotterdam 36%). Via de strategie (dorps) cultuur en vrije tijd wordt een inspanning geleverd om de deelname aan sociaal-culturele activiteiten te vergroten. Binding: 53% van de Pernissers voelt zich (zeer) verbonden met Rotterdam (67%). 21% van de Pernissers denkt dat Rotterdam over twee jaar is verbeterd (Rotterdam 29%). Veel inwoners van Pernis voelen zich verbonden met het dorp. Dit blijkt onder andere uit het grote aantal vrijwilligers dat actief is. 7

9 Wijkprofiel 2016 Recent is het wijkprofiel 2016 gepresenteerd. Het wijkprofiel laat een verbetering zien op de gebieden milieu (objectief), geweld, vandalisme en inbraken. Op de gebieden capaciteiten en meedoen is sprake van een achteruitgang Voordat aanpassingen in de inspanningen van het gebiedsactieplan 2017 gemaakt kunnen worden, zal eerst een goede duiding van de cijfers noodzakelijk zijn. Deze analyse zal medio 2016 afgerond zijn. 8

10 Hoofdstuk 3: Gebiedsdoelen (Ambitie, Strategie) 3.1 Ambitie voor de wijk (stip op de horizon voor2030) De ambitie is het beeld van Pernis op de lange termijn (2030). Pernis zelfvoorzienend dorp Pernis is en blijft een vitaal dorp waar inwoners van alle leeftijdscategorieën met elkaar samenleven in harmonie met hun omgeving (haven en industrie) en waar de basisvoorzieningen op orde zijn. De couleur locale die voor Pernis is gekozen komt tot uiting in de woorden vitaal dorp, omgeving en basisvoorzieningen. Vitaal dorp is een belangrijk onderdeel uit de ambitie. Pernis is momenteel een vitaal dorp maar zal dat in de toekomst ook moeten blijven. Het inwonertal is in de jaren teruggelopen van rond de 7000 naar ongeveer Met het toevoegen van circa 200 woningen tussen 2004 en 2007 is het inwonertal gestabiliseerd op circa 4800 inwoners. De eerder genoemde afname heeft gevolgen gehad voor het voorzieningenpeil in het dorp. Daarnaast wonen in Pernis relatief veel ouderen en jeugd. Het is t lastig om een wooncarrière te doorlopen. Het voornaamste doel is het inwonertal van 5000 inwoners te bereiken en te behouden. Door middel van sloop en nieuwbouw kan meer variëteit in het woningaanbod worden gecreëerd. Hierdoor kunnen huidige bewoners een wooncarrière binnen Pernis maken en kunnen ook nieuwe inwoners worden aangetrokken. Het gewenste inwonertal zal op peil blijven en draagt hiermee bij aan het vitale dorp. Omgeving. De ligging van Pernis is uniek. Het dorp is omringd door haven en industrie. De milieudruk is hoog en de ligging maakt Pernis kwetsbaar voor eventuele calamiteiten. Ter compensatie van de milieudruk heeft Pernis veel groen. Om het dorp ligt een groene gordel, waar volop mogelijkheden zijn om te sporten en te recreëren. Het is van groot belang dat de balans tussen milieu en omgeving behouden blijft. Hiervoor zijn dan ook inspanningen in het DIN-schema opgenomen om de Pernisse Waterkant en het Pernisse Park aantrekkelijker te maken. Verder is het belangrijk dat ook in de toekomst een goede samenwerking met omliggende bedrijven en partners blijft bestaan om in harmonie te kunnen samenleven, zeker gezien de toenemende industrie, havenactiviteiten en infrastructuur. Basisvoorzieningen. Pernis heeft een rijk verenigingsleven en beschikt over basisvoorzieningen. Gezien de ligging van Pernis zijn de inwoners van oudsher georiënteerd op voorzieningen in het dorp. Om deze voorzieningen in de toekomst te kunnen behouden is het van belang dat het bovengenoemde inwoneraantal van 5000 wordt gerealiseerd. Naast de fysieke voorzieningen moeten verenigingen ook specifiek kijken hoe ze de jeugd aan hun vereniging kunnen blijven binden. Met voldoende inwoners is het mogelijk om een vitaal dorp te blijven waar de basisvoorzieningen op orde zijn. 9

11 3.2 Gebiedsdoelen en strategieën Gebiedsdoelen De drie ER doelen voor Pernis voor 2030 zijn: Aantrekkelijker groen tuindorp. Een dorp met voldoende inwoners (5000) om zelfvoorzienend te zijn. Vitaal. Zelfredzaam(er), levensloopbestendiger en gezonder. Samen. Samenlevingskarakter (sociale cohesie) dorp behouden en waar mogelijk versterken. Samen-redzaam met hoge participatiegraad Strategieën De bovengenoemde drie lange termijn doelen worden gerealiseerd aan de hand van een vijftal strategieën. Deze strategieën worden uitgewerkt in middenlange en korte termijn doelen. I Strategie Inzet op milieu en duurzaamheid) Doel IZelfvoorziendender op het gebied van energie,duurzame ontwikkeling en beheer. II StrategieInzet op wonen en infrastructuur) Doel IIWonen en werken in harmonie naast elkaar (balans mens - milieu en economie) in een hele dynamische omgeving. Behoud huidige bewoners, doorstroom-mogelijkheden voor de jeugd (wooncarrière), instroom en regulering nieuwe bewoners (infrastructuur). III Strategie Inzet op voorzieningen Doel IIIAanwezigheid winkels dagelijkse voorzieningen,(lagere) scholen, (medische) voorzieningen en voorzieningen voor ouderen. IV Strategie Inzet op jeugd Doel IVMeer perspectief voor de jeugd met voldoende evenementen en activiteiten,bestrijding eenzaamheid, alcohol- en drugsproblemen, benutten van talentenen de ontwikkeling daarvan en goede werkgelegenheidsmogelijkheden V strategie Inzet op (dorps)cultuur en vrije tijd Doel VKarakteristieke dorpskern met goede (groen)voorzieningen, veilig met hogesociale binding (men spreekt elkaar aan als dat nodig is, staat open voor nieuwkomers)en veel gezamenlijke (uitvoerende) participatie met korte lijnen (snel schakelen). Sport voorzieningen meer samen onderbrengen, actieve vrijwilligers en goede recreatie mogelijkheden. 10

12 3.3 Stedelijke ontwikkelingen In deze paragraaf worden de stedelijkeontwikkelingen beschreven die voor het gebied Pernis van belang zijn. In paragraaf5.2. is een overzicht bijgevoegd met stedelijke programma s welke in Pernis worden uitgevoerd, dan wel hoe deze raken aan de inspanningen uit het gebiedsactieplan in hoofdstuk 5. Ambtelijke samenwerking Het gebiedsprogramma, maar ook het eerder opgestelde gebiedsplan, is gemaakt door de gebiedsorganisatie (gebiedsdirecteur, gebiedsmanager en gebiedsnetwerker) en de accounthouders van de clusters Maatschappelijke Ontwikkeling, Stadsontwikkeling, Stadsbeheer en Directie Veilig. In een maandelijks overleg GNI (Gebiedsnetwerk Intern) zijn de hoofdlijnen besproken, vond afstemming (over knelpunten) plaats en werd de integraliteit bevorderd. In het GNI wordt ook de monitoring besproken voordat deze aan de gebiedscommissie wordt voorgelegd. De accounthouders werken samen met verschillende gebiedsadviseurs en afdelingen. Voor zover mogelijk wordt dat hieronder beschreven. RUIMTELIJKE ONTWIKKELING(wonen, verkeer en vervoer) Kleine Kernen Aanpak Pernis, Hoek van Holland en Rozenburg worden gekenmerkt door een bijzondere ligging binnen de gemeente Rotterdam (zie ook collegeprogramma). Het zijn gebieden die niet grenzen aan andere woonwijken. Ze hebben een eigen centrum, soms met een redelijk uitgebreid voorzieningenniveau. De sociale verbanden tussen bewoners zijn hecht, mensen wonen er vaak al lang - de gemiddelde leeftijd is ook hoog - en men is bovengemiddeld tevreden over het wonen. Mensen voelen een emotionele binding met het dorp, vaak meer dan met de stad Rotterdam. Deze kernen kennen betrekkelijk weinig beweging op de woningmarkt, die bovendien sterk lokaal van aard is. De positie van deze dorpen is kwetsbaar. In een aantal kernen stabiliseert het bevolkingsaantal of loopt deze zelfs terug, terwijl het bevolkingsaantal van de stad als geheel groeit. De overheid bezuinigt en laat steeds meer over aan burgers en de samenleving. Door huishoudensverdunning en demografische ontwikkelingen ontstaat er druk op het sociale, fysieke en economische domein. Het behoud van een bepaald voorzieningenniveau voor alle leeftijden en doelgroepen wordt bijvoorbeeld steeds lastiger. Het zelfvoorzienende karakter staat hiermee onder druk. De ligging van deze gebieden is relatief geïsoleerd, waardoor de terugvalopties voor wegvallende voorzieningen beperkt zijn. Het is juist de geïsoleerde ligging van deze gebieden, die maakt dat standaard Rotterdams beleid geen antwoord biedt op de leefbaarheidsopgaven in de kleine kernen. Op dit moment is er nog geen sprake van een samenhangende analyse. De oplossing vraagt om een integrale blik en aanpak over de grenzen van de gemeente heen. Woonvisie Recent is de stedelijke woonvisie vastgesteld. In deze visie is nadrukkelijk aandacht voor de kleine kernen. Dorps wonen is mogelijk in de woonkernen langs de Nieuwe Waterweg: Hoek van Holland, Rozenburg en Pernis. Zoals bij de kleine kernenaanpak al is beschreven gaat het hier om een specifieke woongemeenschap, waarbij de inwoners een emotionele binding met het dorp voelen. Dit is eensituatie die op een gegeven moment kwetsbaar kan zijn. Aanleiding voor de gemeente om hier attent op te zijn en blijven. Daarnaast laat de woningmarktanalyse zien dat de woningvoorraad in Pernis sterk afwijkt van de stedelijke woningvoorraad. Pernis kent een zeer groot aantal kleine, goedkope, grondgebonden en voor- en vroegnaoorlogse koopwoningen, die incourant zijn op de stedelijke en regionale woningmarkt (lage prijzen, maar desondanks met een zeer lange verkooptijd). Deze woningen zijn veelal verouderd en kleiner dan 75m2. 11

13 Een van de stedelijke programma s die met de woonvisie samenhangt is het programma langer thuis. Binnen dit programma neemt de gemeente Rotterdam maatregelen om ervoor te zorgen dat ouderen en mensen met een beperking zelfstandig kunnen (blijven) wonen. De maatregelen richten zich op geschikte woningen, een vitaal netwerk, toegankelijke wijken en voorzieningen en bundeling van nuttige informatie. Deze worden uitgevoerd in samenwerking met welzijnsinstellingen, zorgaanbieders, zorgverzekeraars, woningcorporaties en belangenorganisaties van de doelgroepen. Een van doelstellingen van dit gebiedsprogramma is het in beperkte mate realiseren van woningbouw. Het gaat hier om het behoud van huidige bewoners, doorstroom- en instroom van nieuwe bewoners. Hierbij kan goed een koppeling gemaakt worden van werknemers die in de haven of industrie (gaan) werken en graag in de directe omgeving van hun werk willen wonen. Daarnaast is vanuit de gedachte van de kleine kernen aanpak goed om in beeld proberen te krijgen hoe de vraag naar type en soort werknemers in de Haven en industrie zich in de toekomst gaat ontwikkelen. Verkeer(sveiligheid)en vervoer De gebiedscommissie heeft geadviseerd op de stedelijke mobiliteitsnota op een drietalpunten en zal zich ook in blijven zetten om de mobiliteit in en rondom het dorp te verbeteren. Aandachtspunten hierbij zijn de mogelijkheden te onderzoeken om Pernis beter aan te laten sluiten op het openbaar vervoersnetwerk via het water, het verbeteren van de fietsroutes en het handhaven van de bewaakte fietsenstalling bij het metrostation. Hier liggen kansen in combinatie met het beter aansluiten op het vervoernetwerk via het water en het upgraden van de Pernisser Waterkant en het Pernisser park. Met betrekking tot de verkeersveiligheid is nogmaals aan het gemeentebestuur gevraagd een flitspaal te plaatsen op de Vondelingenweg. Daarnaast blijft parkeren en verblijven van vrachtwagenchauffeurs rondom Pernis een aandachtspunt.op de langere termijn zal de herinrichting Pastoriedijk 4 e fase plaatsvinden. Gebiedsontwikkelmanager (accounthouder) cluster Stadsontwikkeling Binnen het cluster SO wordt per gebied gewerkt met een gebiedsgerichte gebiedsontwikkelmanager en een secretaris. De gebiedsontwikkelmanager en de gebiedsecretaris werken in de gebieden Hoek van Holland, Hoogvliet, Pernis, Rozenburg en het Westelijk Havengebied, de zogenaamde kleine kernen en buitengebieden van Rotterdam. Het werkveld is onderverdeeld in drie taken: - Ontwikkelrol - Gebiedsaccount - Opdrachtgeverschap De kerntaak van de gebiedsontwikkelmanager is het ontwikkelen en bepalen van de strategische opgave voor een gebied op lange termijn. De secretaris ondersteunt daarbij met operationele taken. Afhankelijk van de complexiteit wordt de opgave opgepakt door de gebiedsontwikkelmanager of de secretaris. Het cluster Stadsontwikkeling kent een onderscheid tussen gebiedsgerichte opgaven en stedelijke opgaven. De gebiedsontwikkelmanager draagt zorg voor de gebiedsgerichte opgaven. De opdrachtverlening voor stedelijke opgaven verloopt via de programmamanagers van de diverse stedelijke programma s. De gebiedsontwikkelmanager is vanuit het gebied Pernis nauw betrokken bij de uitvoering van stedelijke programma s. BUITENRUIMTE Kwaliteit Openbare Ruimte Het cluster Stadsbeheer gebruikt verschillende methoden om de kwaliteit van de buitenruimte te meten.daarbij wordt onderscheid gemaakt tussen de technische kwaliteit en de beeldkwaliteit. Bij de bepaling van de technische kwaliteit staat de vraag centraal in welke constructieve staat eenobject zich bevindt en of deze nog veilig te gebruiken is. Stadsbeheer voert (landelijk) genormeerdeinspecties uit om de technische kwaliteit van de objecten in de buitenruimte te bepalen.beeldkwaliteit geeft weer in welke mate onderdelen in de buitenruimte er netjes en verzorgd uitzien. 12

14 Tegels en klinkers zijn nergens ontzet, het openbaar groen wordt beoordeeld op de mate waarin hetgroen er verzorgd uitziet enzovoort. De beeldkwaliteit wordt gemeten via de methodiek van derotterdamse productnormering.de buitenruimte wordt geïnspecteerd en beoordeeld aan de hand van een checklist waarop de onderwerpen staan die geschouwd moeten worden. In de normering is ook vastgelegd in welke situaties welk cijfer (schaal van 1 tot 5, waarbij 1 slecht is en 5 uitstekend) moet worden gegeven. Op die manier gebeurt het geven van cijfers zo objectief en feitelijk mogelijk.de beoordeling van de buitenruimtedoor productnormering gebeurt op de volgende onderdelen: - Heel: bestrating, straatmeubilair, openbaar groen. - Schoon: zwerfvuil, afvalbakken, onkruid, plak en kladvandalisme en uitwerpselen. - Toezicht en handhaving: fietswrakken, verkeerd parkeren, verkeerd aangeboden huisvuil, winkeluitstalllingen. Verder wordt de pilot gebiedsgericht werken voortgezet in In deze pilot gaan de verschillende medewerkers van Stadsbeheer gezamenlijk de buurt in om problemen zo snel mogelijk integraal op te lossen. Groen Pernis heeft relatief veel groen, zowel aan de zuidkant (Pernisse Park) als de noordkant (waterkant). Deze groene gordel die voor een deel is aangelegd als buffer richting haven en industrie wordt door de Pernissers veel gebruikt en zeer gewaardeerd. Binnen de ring is minder plek voor openbaar groen maar de vele voortuinen in het dorp compenseren dat weer. De hieronder beschreven te ontwikkelen visie biedt dan ook kansen voor de toekomst om het gebruik en beheer verder te verbeteren. Het groen in de groene gordel wordt conform de standaard beheermaatregelen onderhouden. Afwijkend hierop is de begrazing door schapen op locaties waar het zogenaamde ruwe gras groeit. Naast het ruwe gras kent de groene gordel veel bosplantsoen. Bosplantsoen kent een lage onderhoudsfrequentie waardoor een natuurlijk beeld ontstaat. Ontwikkelen Integrale visie Spelen, Sporten, Bewegen en Ontmoeten Op dit moment wordt door stadsbeheer gewerkt aan een integrale visie voor spelen, sporten, bewegen en ontmoeten. Naast de behoefte aan een visie op het vakgebied spelen, is in overleg met de clusters Maatschappelijke Ontwikkeling (MO) en Stadsontwikkeling (SO) juist de behoefte uitgesproken aan een bredere scope, waarbij de nadruk ligt op de onderlinge samenwerking tussen de verschillende clusters inclusief de gebiedsorganisatie. Gekeken wordt vanuit het standpunt van de gezondheid en ontwikkeling van Rotterdammers. Welk aanbod en welke inrichting in de buitenruimte op het gebied van spelen, sporten, bewegen en ontmoeten past daarbij? Wat zijn jullie wensen? Welke ideeën, trends, wetenschappelijke feiten en innovaties op het gebied van ontwikkeling en gezondheid kunnen we toepassen? We halen ambities op vanuit het gezondheids- en ontwikkelvraagstuk. Voorbeelden zijn omgevingsbewustzijn ((eetbaar) groen, milieubelasting, schoon), motoriek (bewegen, klimmen), veiligheid en uitdaging, sociale cohesie/betrokkenheid (ontmoeten, contacten leggen), rust (stressreductie en herstel) en educatie en creativiteit (taal, rekenen in de openbare ruimte, interactieve objecten). Bij het ontwikkelen van de Pernisse waterkant en het Pernisse Park liggen hier zeker kansen. Waterbeheer De lange termijnvisie voor de Rotterdamse invulling van de zorgplichten voor stedelijk afvalwater, hemelwateren grondwater zijn als volgt geformuleerd: De rioleringszorg draagt bij aan de realisatie van eenaantrekkelijke stad (Waterplan 2 en Stadsvisie). Dit betekent naast een helder en plantenrijk watersysteem:droge voeten, gezonde stad. Op lange termijn gaat Rotterdam duurzaam om met afvalwater.de volksgezondheid wordt beschermd, schade aan het milieu en wateroverlast worden voorkomen.verschillende afvalwaterstromen worden gescheiden. Hemelwater wordt lokaal of centraal in het milieu geloosd.de bruikbare componenten (mineralen, energie) in het afvalwater worden hergebruikt. 13

15 De reststroomwordt naar de AWZI gebracht. Gemeente, waterschap en perceeleigenaar hebben hiervoor een gedeeldeverantwoordelijkheid. Bij het verwerken van afvloeiend hemelwater speelt de inrichting van de openbareruimte een belangrijke rol. Het grondwater in de stad veroorzaakt geen structureel negatieve gevolgen voorde gebruiksfunctie en voor de aan de grond gegeven bestemming.in een grootdeel van Pernis is het riool reeds vervangen. Dit heeft geleid tot enkele knelpunten voor wat betreft wateroverlast. Hieraan zal het aankomende jaar dan ook extra zorg worden besteed.veel woningen in Pernis zijn niet onderheid en op staal gebouwd. Op enkele plekken blijft wateroverlast terugkomen. Extra aandacht voor de ontstane wateroverlast is hier geboden. In de periode (2020) worden twee grote delen van Pernis het Riool vervangen. Het betreft het zuidoostelijk deel van Pernis en het Klein- en Groot Rijshoofd. Accounthouder De accounthouder Stadsbeheer is de vertegenwoordiger op strategisch en tactisch niveau voor alle drie de kolommen (Schone stad, Openbare werken, Toezicht en handhaving) binnen Stadsbeheer. Het gebied zuidwest, waar Pernis binnen valt, is zeer uitgestrekt waardoor binnen Stadsbeheer er voor is gekozen om de accounts te verdelen onder de drie managers. Voor Pernis is de manager Toezicht & Handhaving accounthouder. De accounthouder is primair gesprekspartner voor de gebiedsdirecteur en neemt deel aan het GNI. Naast de accounthouder kent Stadsbeheer ook een gebiedsregisseur die op tactisch niveau werkt. Ook deze functie is bedoeld om alle drie de kolommen van Stadsbeheer te vertegenwoordigen. De gebiedsregisseur vervangt de accounthouder daar waar nodig. Zowel de accounthouder als de gebiedsregisseur kunnen aangesproken worden op alle Stadsbeheer gerelateerde vraagstukken. Voor de operationele vraagstukken is ook een wijkregisseur aangesteld. VEILIG Ambities Veiligheid Een leefbare stad is in de eerste plaats een veilige stad. Helaas zijn er nog steeds Rotterdammers, die onvoldoende ervaren dat de stad of hun buurt veiliger is geworden. Alle reden dus om hier samen aandacht aan te besteden. Stevig optreden als het nodig is, ruimte laten waar dat kan en experimenteren met het bevorderen van naleving. Burgemeester en wethouder veiligheid trekken hierbij samen op, ieder vanuit zijn eigen verantwoordelijkheid. De Stuurgroep Veilig is het platform voor gezamenlijke inhoudelijke afstemming, ook met politie en OM. De ambitie van het Rotterdamse college is dat de stad alleen nog maar veilige wijken kent en dat bewoners, ondernemers en bezoekers van de stad zich nog veiliger voelen. Het Programma veiligheid (#Veilig010) vormt de basis voor het realiseren van deze ambitie. Alle onderdelen van de gemeentelijke organisatie dragen hieraan bij en werken nauw samen met veel (maatschappelijke) organisaties. Rotterdam maakt de stad veiliger samen met bewoners, ondernemers en (maatschappelijke) organisaties, Wijkveiligheid / Wijkveiligheidsactieprogramma Er ligt een stevige veiligheidsaanpak, waarmee we de goede stappen zetten. Maar tegelijkertijd voelen nog steeds niet alle Rotterdammers zich veilig en niet alle wijken zitten op het gewenste veiligheidsniveau. Nog te veel bewoners geven aan zich onveilig te voelen in hun eigen woonomgeving en schoon, heel & veilig staat bij veel van hen nog bovenaan hun prioriteitenlijst. Er ligt dus op het gebied van wijkveiligheid eenstevige opgave. Dit programma geeft concrete invulling aan de stappen die we met elkaar moeten zetten. De maatregelen uit dit programma zorgen ervoor dat de wijkveiligheid verbetert en de bewoners zich veiliger voelen in hun eigen wijk. Het programma is uitgewerkt in vier hoofdthema s: meer toezicht houden en handhaven in de wijken; veiligheidsbeleving; senioren en veiligheid; (Pernis in 2016) veilige buitenruimte. 14

16 Industriële veiligheid Het is een gegeven dat Pernis midden in de Haven en industrie ligt. Deze bijzondere positie zorgt ervoor dat milieu en (industriële veiligheid) door verschillende beleidsvelden heenlopen. Niet overal mogen zomaar nieuwe woningen gebouwd worden en omgekeerd mogen bedrijven ook niet zomaar produceren of overslaan wat ze willen. De gebiedscommissie zet zich dan ook in om de ambitie van een leefbaar dorp waar te kunnen blijven maken. In 2015 is de burgemeester in Pernis geweest om een avond met de bewoners in gesprek te gaan over industriële veiligheid. Ook is er een veiligheidsdag georganiseerd waar verschillende partijen in de wijk hebben laten zien wat zij doen om de veiligheid te waarborgen. Ook de komende jaren vindt ieder jaar een veiligheidsdagplaats. Pernis heeft samen met het gebied Rozenburg één accounthouder. Deze accounthouder heeft een spilfunctie op het terrein van openbare orde en veiligheid. Vanuit die positie legt hij verbindingen tussen directie Veiligheid, de gebieden, clusters en veiligheidspartners buiten de gemeente (zoals politie en OM). Waar nodig worden stedelijke programma s ingevuld (zie ook overzicht 5.2) of worden uren van medewerkers uitgebreid. Uitgangspunt hierbij is dat de basis op orde is. Dit betekent dat er een aantal medewerkers daadwerkelijk voor en in Pernis werken. Dit zijn de accounthouder, de expert wijkveiligheid,expertise medewerker wijkveiligheid op het gebied van jeugdoverlast, de coördinator woonoverlast en de Horeca gebiedsadviseur. Accounthouder De accounthouder brengt kennis, analyses en informatie vanuit de directie Veiligheid naar de gebieden en denkt mee over de aanpak van problemen in de wijk. Denk hierbij aan de regiefunctie bij de jaarwisseling en koningsdag/nacht. Ook is de accounthouder gesprekspartner voor de gebiedsorganisatie. Vooral in het buitengebied Pernis zijn door de kleine gemeenschap en het effect van calamiteiten korte lijnen van belang. Samen met de gebiedsdirecteur zorgt de accounthouder voor een goede informatiepositie van de voorzitter van de gebiedscommissie. De accounthouder is aanspreekpunt voor algemene klachten, specifieke vragen of onderwerpen waar specifieke kennis voor noodzakelijk is. Voor wat betreft jeugdgerelateerde onderwerpen zijn de Expert Wijkveiligheid en expertise medewerker wijkveiligheid hiervoor het eerste aanspreekpunt. Horecagebiedsadviseur Pernis kent een gebiedsadviseur horeca. Deze adviseur is de schakel tussen de stad en het gebied. Hij kent de stedelijke doelstellingen en de lokale mogelijkheden. De gebiedscommissie stelt samen met bewoners, ondernemers en de gebiedsadviseur een plan op waarin de mogelijke ontwikkelingen op het gebied van horeca voor de komende twee jaar zijn uitgewerkt. De gebiedsadviseur horeca is aanwezig in het gebied en is aanspreekpunt voor bewoners en ondernemers. Hij brengt vraag en aanbod bij elkaar en assisteert bij het oplossen van geschillen. Gemiddeld genomen drinken de inwoners van Pernis ten opzichte van de Stad Rotterdam meer. Ook wordt op jongere leeftijd begonnen met drinken. De integrale aanpak samen met Maatschappelijke ontwikkeling, de verenigingen en de horeca zal ook in 2016 worden voortgezet. Expert Wijkveiligheid en expertise medewerker wijkveiligheid Binnen de directie veiligheid zijn een aantal functies die zich bezig houden met overlast in brede zin. Dit zijn de expertise medewerker wijkveiligheid, de expert wijkveiligheid en PGA expert. PGA staat hierbij voor persoonsgerichte aanpak. In Pernis wordt door de expertise medewerker wijkveiligheid en de expert wijkveiligheid gewerkt aan het voorkomen en bestrijden van jeugdoverlast. Zij onderhouden de contacten met externe partners zoals de politie, het jeugd- en jongerenwerk, Toezicht en handhaving, de gebiedsorganisatie en mogelijke andere lokale partijen zoals de woningcorporatie. Indien nodig wordt de PGA expert ingezet. Hierbij moet worden gedacht aan persoonsgerichte aanpak op veelplegers,18 plussers om overlast of criminaliteit te stoppen. 15

17 Het Rotterdamse beleid voor (jeugd) overlast bestaat uit de volgende onderdelen: Regie op jeugdoverlastaanpak Inzet op Beke groepen en overige overlastlocaties PGA aanpak De instrumenten voor deze aanpak zijn: Stok achter de Deur (Rotterdams Beleid ) Gebiedsgerichte aanpak (STJ, herinrichting) Groepsgerichte aanpak (Beke aanpak) Persoonsgerichte aanpak (o.a. PGA Expert en Veiligheidshuis) Rol ouders en verzorgers Jeugdoverlast Jongerenwerk is eveneens belegd bij de combinatie Pernis Dynamisch. De combinatie (SWP) heeft al jaren ervaring met de jeugd in Pernis en men heeft de probleemgevallen in beeld. Op dit vlak wordt op alle niveaus goed samengewerkt met Directie Veilig. SOCIAAL De kernboodschap van het Nieuw Rotterdams Welzijn luidt als volgt: welzijn versterkt de reeds aanwezige, vrijwillige samenwerkingsverbanden (civil society) in wijken en vergroot de wijze waarop Rotterdammers zelf hun leven kunnen vormgeven. Het Nieuw Rotterdams Welzijn richt zich op het verstevigen van wijknetwerken en ondernemende gemeenschappen en zorgt ervoor dat bewoners zich betrokken en voor elkaar verantwoordelijk voelen. Het welzijnswerk kent de vraag van bewoners, ondersteunt initiatieven en brengt met zijn professionals bewoners en organisaties bij elkaar. Mensen die aangewezen zijn op meer specialistische en/of langdurige ondersteuning, zoals basishulp jeugd, maatschappelijk werk of advies, krijgen snel professionele hulp, als hun netwerk deze hulp niet kan leveren. Voor de organisatie van het Nieuw Rotterdams Welzijn zijn de wijk en het gebied het uitgangspunt. Het gaat erom in de wijken de best passende oplossingen te vinden met de aanbieders, het maatschappelijk middenveld (o.a. verenigingen, kerken, ondernemers) en bewoners. De scheiding tussen welzijn en zorg vervaagt. Professionals werken steeds meer in coalities en bieden gezamenlijk oplossingen. Daarom zijn begrippen als welzijn en zorg eigenlijk niet meer passend, maar we beschikken nog niet over nieuwe terminologie voor de juiste duiding. Voor het Nieuw Rotterdams Welzijn geldt daarom: nieuwe terminologie volgt; het gesprek over de toekomst van welzijn draagt daaraan bij. Zo spreken we door de ontwikkelingen (NRW) tegenwoordig over Welzijn Jeugd (0-25 jr) en Welzijn Volwassenen. Nieuw Rotterdams Welzijn In Pernis is de aanbesteding gegund aan een combinatie van het voormalige SWP en buurtprojecten (Pernis Dynamisch). De aanbesteding is voor de periode en kan 2 keer 1 jaar worden verlengd. De combinatie is bekend en geworteld in de Pernisse gemeenschap en men is goed op de hoogte van de welzijnsproblematiek in het gebied. Welzijn volwassenen De gebiedsadviseur Welzijn Volwassenen voert momenteel gesprekken met Pernis Dynamisch om te komen tot een werkplan. In dit werkplan geeft Pernis Dynamisch concreet aan op welke wijze zij invulling gaat geven aan de welzijnsopdracht. Dit werkplan zal ter informatie aan de gebiedscommissie worden voorgelegd. In de welzijnsopdracht is onder andere de realisatie van het Huis van de Wijk in Pernis opgenomen: bewoners kunnen op deze plek zelf activiteiten voor elkaar en met elkaar organiseren. Tevens gaat de combinatie huisbezoeken bij senioren 75+ organiseren met vrijwilligers. 16

18 Welzijn jeugd Ondanks dat Pernis een veilige en kindvriendelijke wijk is, moeten we alert blijven op jeugd die tussen wal en schip raakt. Dit is een belangrijk onderdeel van de aanbesteding NRW. Belangrijke factoren hiervoor zijn het in stand houden van het verenigingsleven in Pernis en het organiseren van activiteiten voor de jeugd.vanuit het NRW - Welzijn Jeugd wordt gewerkt aan informele samenwerkingsverbanden tussen iedereen die zich in een wijk/gebied met jeugd bezighoudt. Netwerken waarin men elkaar kent en zich mede-verantwoordelijk voelt voor de opgroeiende jeugd in Pernis. Wijknetwerken van bewoners, verenigingen, scholen en professionals die elkaar weten te vinden en elkaar informeren en versterken. Een netwerk waarin problemen vroegtijdig gesignaleerd worden en waar gemeld kan worden waar mogelijke problemen ontstaan. Op deze wijze kunnen zaken worden aangepakt voordat een probleem onbeheersbaar wordt. Belangrijk hierbij is de verbinding met het wijkteam. Zij vormen de ingang naar professionele hulp. De combinatie Pernis Dynamisch vervult een belangrijke rol in het jeugdnetwerk Pernis. De gebiedsadviseur Jeugd van MO is ook betrokken bij de gesprekken met de combinatie Pernis Dynamisch om ook voor het domein Jeugd tot een goed werkplan te komen. Langer Thuis Met het programma Langer Thuis neemt de gemeente Rotterdam maatregelen om ervoor te zorgen dat ouderen en mensen met een beperking zelfstandig kunnen (blijven) wonen. De maatregelen richten zich op geschikte woningen, een vitaal netwerk, toegankelijke wijken en voorzieningen en bundeling van nuttige informatie. Deze worden uitgevoerd in samenwerking met welzijnsinstellingen, zorgaanbieders, zorgverzekeraars, woningcorporaties en belangenorganisaties van de doelgroepen. Verder zal in 2016 een project (samenwerking tussen MO en Veilig) worden uitgevoerd om senioren (die langer thuis wonen) te wijzen op risico s van onveilige situaties in de directe woonomgeving. In het kader van dit programma zijn tweemaal gesprekken gevoerd met de professionals uit het gebied en éénmaal met een groep zelfstandig wonende bewoners en betrokkenen. Uit deze gesprekken is een aantal maatregelen geselecteerd die zullen worden bekrachtigd en uitgevoerd. Het arrangement voor Pernis is begin maart ondertekend. Sport en Cultuur Sport en bewegen voor jong en oud is natuurlijk voor de bewoners van Pernis van vitaal belang. De afdeling Sport & Cultuur is met een Sportregisseur aan de slag om alle beweegactiviteiten in Pernis in beeld te brengen. Doel is te komen tot een analyse van beweegbehoefte in Pernis en deze behoefte te matchen met het aanbod. Het Cluster MO realiseert in nauwe samenwerking met cluster SO het MFC Pernis en meer specifiek de wijksportvoorziening De Bontekoe. Deze voorziening moet voor de komende jaren de plek worden voor sport, cultuur en bewonersactiviteiten. De gebiedsadviseur Sport is bezig om problemen bij sportverenigingen aan te pakken in nauwe samenwerking met Sportsupport Rotterdam en cluster SO. Dit geldt voor de Pernisse voetbalclub, een belangrijke sportpijler in het gebied, maar ook voor de Kinderboerderij. De gebiedsadviseur Cultuur ondersteunt en adviseert de cultuurverenigingen zoals OBK. Ook hierbij is de samenwerking met Stadsontwikkeling van wezenlijk belang. Sinds kort werkt de gebiedsadviseur in samenwerking met de cultuurscout Pernis want per 1 januari 2016 heeft Pernis een eigen cultuurscout. Zij is haar opdracht in het gebied gestart met een Ode aan Pernis: bewoners hebben hun liefde voor Pernis op het podium van het Buurthuis kunnen tonen met kunst en muziek. De cultuurscout gaat aan de slag met de (cultuur)verenigingen. Zij gaat de verenigingen ondersteunen en uitdagen om samen te werken. 17

19 Participatie(samenleving) De veranderende rol van de lokale overheid heeft de afgelopen jaren geleid tot een zogenaamde Participatiesamenleving. De gedachte hierbij is dat iedereen die dat kan verantwoordelijkheid neemt voor zijn of haar eigen leven en omgeving, waarbij de (landelijke en lokale) overheid geen of slechts een faciliterende rol speelt. Binnen de gemeente Rotterdam is dat op verschillende beleidsvelden en taken merkbaar. Veel verenigingen nemen door middel van zelfbeheer een deel van het onderhoud voor hun rekening, wat voorheen door de (deel)gemeente werd uitgevoerd. Ook verschillende objecten in de buitenruimte, zoals de vogelvolière of de muziektent worden beheerd door inwoners. In 2015 is een werkgroep van bewoners gestart om te kijken hoe en op welke voorwaarden het zwembad door vrijwilligers gerund kan worden. Uitgangspunt is dat de kosten van het zwembad omlaag worden gebracht om zo een mooi stukje Pernis in de toekomst te behouden. De uitkomsten worden medio 2016 verwacht. Participatie platforms De gebiedscommissie werkt samen met zogenaamde participatieplatforms. Dit zijn groepen waar inwoners meedenken, meedoen en -beslissen over zaken op het gebied van veiligheid, maatschappelijke ontwikkeling en buitenruimte. Iedere bewoner van Pernis is van harte welkom één van deze platforms te bezoeken of zich daarbij aan te sluiten. Het participatieplatform veilig valt onder Buurt Bestuurt. Dit houdt in dat er iedere vier maanden drie prioriteiten worden vastgesteld op het gebied van veiligheid. De overleggen vinden plaats in samenwerking met politie en de gebiedscommissie. Het participatieplatform veilig vergadert iedere maand. De veiligheidsdag in juni en het plaatsen van de Smileys en Victor Veiligs zijn voorbeelden van initiatieven uit het platform veilig. Het participatieplatform Maatschappelijke Ontwikkeling (sociaal) houdt zich bezig met zaken als voorzieningen, sport, cultuur en recreatie. Het platform heeft een verbindende rol tussen bewoners en beleid: men helpt problematiek in Pernis op de kaart te krijgen in het cluster MO en men ondersteunt het werk van het cluster door bewoners te informeren en te activeren. Het platform onderhoudt nauw contact met de instellingen, verenigingen en kerken in het dorp. Zij zijn er tevens voor de meer kwetsbare groepen in Pernis zoals kinderen, jongeren, ouderen en gehandicapten. Zo is in het platform de toekomst van de Pernisse sportverenigingen en de problematiek rondom het voortbestaan van zorgcentrum Het Havenlicht, de kinderboerderij en het zwembad uitgebreid besproken en zijn acties uitgezet. Ook is het platform betrokken bij het programma Langer Thuis. Het platform gaat dit jaar aan de slag met het thema dorpscultuur/verenigingsleven en de thema s Jeugd en Gezondheid in Pernis en de vraag hoe meer bewoners te activeren. Het participatieplatform MO vergadert elke eerste woensdag van de maand. De accounthouder MO is daarbij altijd aanwezig. De gebiedsadviseurs MO, Rotterdam Sportsupport en de cultuurscout zijn nauw betrokken bij het platform. Verder is er nog het participatieplatform Stadsbeheer (buitenruimte). Deelnemers schouwen de buitenruimte en geven problemen en aandachtspunten door aan gemeente Rotterdam en de gebiedscommissie. Daarnaast nemen zij initiatieven om bewoners meer te betrekken bij de buitenruimte, bijvoorbeeld door de boomplantdag. 18

20 PARTNERS (woonbron, Havenbedrijf DCMR, etc) DCMR Milieudienst Rijnmond heeft destijds input geleverd bij het opstellen van het gebiedsplan Pernis Deze input is feitelijk nog steeds actueel. De basis voor milieu en duurzaamheid is te vinden in het programma Duurzaam van Rotterdam ( duurzaamheid dichter bij de Rotterdammer ). De ambities van de stand kunnen worden vertaald naar gebiedsniveau. Belangrijke thema s hierin zijn luchtkwaliteit, groen, water en energie. Al deze aspecten spelen in meer of mindere mate binnen Pernis. Maar ook thema s als geluid en externe veiligheid zijn actueel en zouden een plek in het nieuwe gebiedsplan moeten krijgen. Waar het gaat om milieu en duurzaamheid zouden de volgende aspecten meegenomen kunnen worden in het nieuw op te stellen plan: 1. Milieubelasting verminderen 2. Verduurzamen bestaande woningvoorraad 3. Duurzaam gebiedsontwikkeling en beheer 4. Aansluiten bij de ambities van Programma Duurzaam (duurzaam dichter bij de Rotterdammer). Woonbron in Pernis Woonbron richt zich, na jaren van ontwikkelen en bouwen in Pernis, meer op het goed beheren van haar bestaande woningen in Pernis. Met het succesvol afwikkelen van de verkoop van de ontwikkellocatie aan de Sagiusstraat en Vermaetweg levert zij indirect bij aan de gewenste nieuwbouw. De focus van Woonbron ligt in de periode in Pernis op: - Passend verhuren - Intensief sociaal beheer (in en rond de woning) in samenwerking met partners - Geleidelijke afstoten van een deel van het bezit - Adequaat onderhoud van het bestaande bezit Woonbron stoot geleidelijk een klein deel van haar woningen af door (vrije) verkoop bij mutatie. Dit geldt in het bijzonder voor het complex Uiterdijk en een deel van de woningen in het zuidwesten van Pernis. De overige woningen worden verhuurd binnen de randvoorwaarden van passendheid zoals door de overheid vastgesteld. Deze regels zorgen ervoor dat de goedkoopste woningen gereserveerd worden voor de laagste inkomens. Anderzijds betekent dit ook dat woningen die net onder de liberalisatiegrens zitten niet toegankelijk zijn voor de laagste inkomens. Intensief sociaal beheer is noodzakelijk in Pernis. Een deel van de bewoners van Woonbron kampt met problemen van sociaaleconomische aard. Samen met de wijkpartners maakt Woonbron zich hard voor ondersteuning waar dit kan en handhaving waar dit moet. Woonbron voert regulier onderhoud uit en heeft geen grootschalige renovatie- of verbeterprojecten gepland in de periode van dit gebiedsprogramma. 19

21 3.4 Opgaven gebiedsprogramma Inleiding De opgavendie hieronder worden genoemd en toegelicht bevatten zowel de opgaven uit het gebiedsplan als enkele nieuwe opgaven. Voorheen waren dit de prioriteiten. Eén van de opgaven (wijksportvoorziening) uit het gebiedsplan , is inmiddels zo ver gevorderd, dat deze niet meer alsopgave wordt aangemerkt. De opgaven staan niet in volgorde van belangrijkheid. 1. Zwembad Het zwembad is één van de basisvoorzieningen die bijdragen aan een leefbaar dorp midden in de haven. Het zwembad is niet zomaar een voorziening die dichtbij is, maar heeft verschillende functies voor jong en oud. Het recreatief zwemmen brengt jong en oud bij elkaar en draagt bij aan de sociale binding en de dorpscultuur. Momenteel wordt onderzocht of het mogelijk is een andere vorm van beheer te vinden. Inwoners willen het graag zelf beheren. 2. Havenlicht De woonzorgzone waarvan het Havenlicht deel uit maakt dient aangepast te worden aan de nieuwe situatie van gescheiden wonen en zorg. Ook het programma langer thuis zal uitgerold gaan worden in Rotterdam. Het is voor Pernis van belang dat de zorgwelzijnsketen in Pernis behouden blijft en de inwoners niet gedwongen worden Pernis op oudere leeftijd te verlaten. 3. WijkInloopPunt/dienstverlening Het WijkInloopPunt is de afgelopen twee jaar gerealiseerd en vraaggericht ingericht. De vraagwijzer en het Wijkteam maken hier onderdeel vanuit en ook de ambtenaren van de Clusters gebruiken het als uitvalsbasis. Ook andere partijen, zoals de politie maken gebruik van het pand Het is van belang voor de inwoners van Pernis dat zij fysiek op een locatie terecht kunnen voor de basisdienstverlening, inclusief de producten van de stadswinkel. 4. Groengordel Pernis wordt gekenmerkt door een grote groene gordel rondom het dorp. Deze groene gordel is aangelegd als buffer voor de havengerelateerde industrie en grootschalige infrastructuurbundels en wordt intensief gebruikt door de inwoners van Pernis. Eén van de doelstellingen uit het gebiedsplan is dan ook het aantrekkelijker maken van de Pernisse waterkant en het Pernisse park die hier deel van uitmaken. Het afgelopen jaar is geconstateerd dat het onderhoudsniveau minder is dan de inwoners in de buitengebieden gewend zijn. Aandacht hiervoor blijft geboden. 5. Woningbouw Enkele jaren geleden heeft het gemeentebestuur het bestemmingsplan Pernis vastgesteld. Hierin staan verschillende ontwikkelingen beschreven om het dorp voor de langere termijn vitaal en levensloopbestendig te maken. Op dit moment trekt ook de woningmarkt in Pernis aan. Bij de invulling en de uitwerking van de stedelijke opgaven dient ook rekening gehouden te worden met de woningbouwopgave voor Pernis en capaciteit en middelen daarvoor beschikbaar te stellen. 6. Bouwweg Het formaliseren van de bestaande bouwweg tot ontsluitingsweg draagt bij aan de ontlasting van verkeer op de oude Pastoriedijk. Ook kan de weg worden gebruikt als extra parkeer-voorziening op speeldagen van voetbalvereniging VV Pernis. Daarnaast zal de bouwweg (circa ,-) worden gebruikt voor de toekomstige woningbouwlocatie Madroelpark voor circa 125 woningen. 7. Arie den Arendplein In 2016 is een plan van aanpak opgesteld ten behoeve van het Arie den Arendplein. Een aantal winkelpanden staan leeg en in 2015 is een voormalig schoolgebouw gesloopt. Het plein is recent opgeknapt en geschikt gemaakt voor evenementen en andere activiteiten. Het is belangrijk dat ook de omgeving van het plein, dat het hart van het dorp is, weer levendig wordt en de leegstand een nieuwe invulling krijgt. 20

22 3.5. Knelpunten Een knelpunt is het formaliseren van de Bouwweg. De inspanning Bouwweg betreft het onderzoeken welke mogelijkheden bestaan om de huidige bouwweg aan de Noordkant van Pernis om te vormen tot een extra ontsluitingsweg. Hiermee wordt niet alleen de oude Pastoriedijk ontlast, maar kan de weg ook gebruikt worden als extra parkeervoorziening op speeldagen van de voetbalvereniging. De kosten voor de inspanning (onderzoek) zijn gedekt, echter de aanpassingen aan de weg zelf niet. De kosten die hiermee samenhangen betreffen circa Een ander knelpunt ishet beter benutten van de waterkant en het park. De waterkant van Pernis is uniek. Uit korte interviews, gehouden door twee leden van de klankbordgroep Pernis 2030, blijkt dat voor veel Pernissers de waterkant hun favoriete plek is. Om de waterkant beter te benutten en aantrekkelijker te maken wordt nagedacht over de mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld een hardloop, fiets- en skateronde die ook doorloopt in het park. Wanneer een hardloopronde ontwikkeld wordt, worden Pernissers gestimuleerd te sporten. Daarnaast kan gedacht worden aan kleine ontmoetingsplekken of rustplaatsen aan deze ronde, waar gebruikers rustig kunnen genieten van het uitzicht terwijl zij andere inwoners/gebruikers ontmoeten of weer energie opdoen om de ronde verder uit te rennen. Hierdoor kunnen mensen fitter worden en/of kan de eenzaamheid worden doorbroken. Daarnaast kwam uit de enquête van de klankbordgroep 2030 naar voren dat Pernissers graag een horecagelegenheid aan de Maas zien. Hier liggen dan ook kansen om aansluiting te zoeken bij de stedelijke programma s groen en recreatie langs de oevers van de Maas en levendige Stad. Aandachtspunt is het beheer. Het aantrekkelijker maken en beter benutten van de waterkant dan wel park kunnen gevolgen hebben voor het beheer. De kosten worden vooralsnog geschat op circa euro. Een ander knelpunt ishet Arie den Arendplein. Momenteel staan een aantal panden langs het plein leeg. Recent hebben een tweetal winkelpanden een andere invulling gekregen. Zo is de fysiotherapeut uitgebreid en is een dansstudio geopend. Ondanks deze positieve ontwikkelingen blijft het draagvlak van de winkels fragiel. Daarnaast is het de zorg of de overige twee winkels stand kunnen houden op hun huidige locatie. Het plein is recent op één hoogte gebracht waardoor het plein geschikter is voor evenementen en (wellicht in de toekomst) een markt. Hierdoor is en blijft het plein het hart van de Pernisser samenleving. Eind 2013 is de aan het plein grenzende basisschool leegkomen te staan. In het plan van aanpak zullen verschillende toekomst scenario s worden uitgewerkt. Het Arie den Arendplein is een plein waar Pernissers elkaar kunnen ontmoeten en samen kunnen participeren in de evenementen die georganiseerd worden. Verplaatsing van de huidige winkeliers en stimulering van ander gebruik van de ruimten of herontwikkeling van het voormalige schoolgebouw wordt geschat op circa Ontwikkelagenda Op de ontwikkelagenda staan de opgaven genoemd bij 3.4 voor de (midden)lange termijn De inspanningen voor de periode die in het gebiedsprogramma/gebiedsactieplan (DINschema) zijn opgenomen zijn financieel gedekt.overige ontwikkelpunten betreffen woningbouw zoals opgenomen in het bestemmingsplan voor de periode Daarnaast heeft het gebied Pernis te maken met ontwikkelingen door Partners in de omgeving met gevolgen voor de milieudruk en verkeer en vervoer in en rond Pernis, onder andere uitbreiding van bedrijven in de Petrochemische industrie, Waal- en Eemhavengebied (Coolport) en het doortrekken van de A4-Zuid en de intensivering van scheep- en binnenvaart. 21

23 Hoofdstuk 4: Participatie en communicatie 4.1 Participatie gebiedsprogramma Toelichting participatie Gebiedsprogramma 2015/2016 Op basis van de laatste statistische gegevens van de gemeente Rotterdam heeft de gebiedscommissie in september besloten niet een heel nieuw gebiedsprogramma te maken. Wel heeft de gebiedscommissie besloten om de inwoners bij de zogenaamde herijking van het gebiedsprogramma te betrekken. Aan de hand van een publiekversie (bijlage) van het huidige gebiedsplan is aan de bewoners gevraagd wat zij van het huidige gebiedsplan vinden. Ook is gevraagd welke punten voor verbetering vatbaar zijn. Op deze vraag zijn een groot aantal uiteenlopende reacties binnen gekomen. Ook is aan de leden van de participatie platforms gevraagd wat zij van het gebiedsplan vinden. De gezamenlijke reacties zijn vervolgens met de ambtenaren van de clusters besproken. Veel reacties hebben betrekking op de prioriteiten of inspanningen uit het gebiedsprogramma. Deze opmerkingen zullen bij de verdere uitwerking worden betrokken. Buitenruimte meldingen zijn doorgeven aan het cluster stadsbeheer. Ook zijn verschillende reacties ontvangen waaruit blijkt dat de reeds gedane inspanningen uit het gebiedsplan positief worden gewaardeerd. De resultaten zijn direct teruggekoppeld aan de bewoners door middel van een artikel in de gebiedskrant en pernisonline (zie bijlage). Verder zal het concept van het nieuwe gebiedsprogramma, voordat het aan de gebiedscommissie wordt voorgelegd, worden besproken in de verschillende participatie platforms. 4.2 Participatie Bij het opstellen van het DIN-schema en het gebiedsplan zijn de inwoners van Pernis betrokken. Het participatieproces was een interactief proces tussen ambtenaren en bewoners. Gezamenlijk brachten zij de ambitie voor Pernis en de belangrijkste thema s voor de toekomst van Pernis in beeld (zie bijlagen Gebiedsprogramma ). 22

24 Ambtenaren Bewoners Project Start Up (PSU) Maart 2013 Kick-off Pernis Mei e bijeenkomst 8 mei e bijeenkomst 21 Mei e bijeenkomst 29 mei e bijeenkomst 20 juni e bijeenkomst 10 juli e bijeenkomst 26 september 2013 Slotbijeenkomst 14 november e bijeenkomst 17 Juni 2013 Enquête / film jeugd / vragenlijst aan de waterkant Markt Pernis juli 2013 Slotbijeenkomst 9 oktober 2013 Met een groep van circa tien actieve Pernissers (klankbordgroep Pernis 2030) is tijdens vijf bijeenkomsten nagedacht over de toekomst van Pernis. Tijdens de eerste bijeenkomst zijn een viertal thema s naar voren gekomen die de klankbordgroep erg belangrijk vindt: voorzieningen, vrije tijd, jeugd en dorpscultuur. Binnen een aantal weken zijn de thema s verder aangevuld en uitgewerkt door middel van verschillende activiteiten. Zo is er voor het thema voorzieningen een enquête huis aan huis verspreid en digitaal beschikbaar gesteld. Ruim 150 Pernissers hebben de enquête ingevuld. Voor het thema jeugd is een filmpje gemaakt. In het filmpje worden vragen gesteld aan jongeren in Pernis over hun visie op Pernis in Daarnaast is een tekenwedstrijd gehouden om ook de jongere kinderen te betrekken. Voor het thema vrije tijd zijn de verenigingen van Pernis gevraagd een powerpoint presentatie aan te vullen met foto s en steekwoorden. In de presentatie werd gevraagd wat voor de verenigingen in de toekomst noodzakelijk is en wat zij graag in de toekomst zouden willen hebben (needto have, niceto have). Voor het thema dorpscultuur zijn vier gasten uitgenodigd uit andere dorpen om meer van elkaar te leren op het gebied van het versterken en behouden van de dorpscultuur. De resultaten van de verschillende activiteiten zijn samengekomen tijdens de markt Pernis 2030 op vrijdag 12 juli Bij de verdere uitwerkingen van de doelstellingen en inspanningen zullen de inwoners opnieuw betrokken worden. Naast de bewoners zijn bij het opstellen van het gebiedsplan ook de partners en instellingen (zoals Stichting welzijn Pernis, de Jongerenwerker, Woningcorporatie Woonbron, de milieudienst DCMR, en het Havenbedrijf) in het gebied via de accounthouders van de Clusters betrokken. Dit varieerde van gespreken met betrokkenen tot inhoudelijke werksessies. Bij de uitvoering van de afzonderlijke inspanningen zullen ook de partners weer worden betrokken. 23

25 Hoofdstuk 5:Gebiedsactieplan In hoofdstuk drie zijn de Gebiedsdoelen (voorheen gebiedsplan) beschreven die van belang zijn om de uiteindelijke ambitie voor Pernis te realiseren. In dit hoofdstuk wordt het Gebiedsactieplan beschreven. Het gebiedsactieplan een uitwerking van de gebiedsdoelen in te verrichten inspanningen met een looptijd van één jaar met een doorkijk naar latere jaren. Het gaan om concrete inspanningen die nodig zijn om de beoogde doelen van het gebied te bereiken. Het gaat dus niet om de reguliere inspanningen. In het gebiedsactieplan staan de inspanningen die voorheen in de verschillende uitvoeringsplannen en het gebiedsplan stonden. In de kolom resultaat 2016 staat welk resultaat/product gereed is al de inspanning is gedaan. In de kolommen 2017 en verder wordt een doorkijk gegeven voor de langere termijn. In deze kolommen staan nog een aantal maatregelen beschreven als maatregel X, omdat de definitieve inspanning pas geformuleerd kan worden als de inspanning uit 2016 gereed is. In paragraaf 5.2 wordt schematisch weergegeven welke stedelijke programma s landen in het gebied Pernis en omgekeerd welke inspanningen uit het gebiedsplan bijdragen aan de stedelijke doelstellingen. Schematisch ziet het er als volgt uit: Oude situatie Gebiedsprogramma Pernis Gebiedsplan Pernis + vier uitvoeringsplannen clusters ( ) ( ) Pilot Pernis en toekomstige situatie Gebiedsprogramma Pernis Gebiedsdoelen (visie, ambitie, strategie) + één gebiedsactieplan ( ) (2016 met doorkijk naar 2019) 24

26 5.1 Gebiedsactieplan 2016 en verder I. Inzet op milieu en duurzaamheid Gebiedsdoel: Wonen en w erken in harmonie naast elkaar (balans mens - milieu en economie) in een hele dynamische omgeving. Zelfvoorziendenderop het gebied van energie, duurzame ontw ikkeling en beheer. Inspanningen Cluster Partners I.1. Nauw ere SO (MO) Shell, samenw erking met de Deltalinqs, bedrijven en Stadshavens Stadshavens om Pernis heen, zoals Shell, op het gebied van: - w onen (vraag & behoefte), - w erken, - voorzieningen (crossing borders), - milieubelasting (voorlichting). Stedelijke program. resultaat Toelichting w ijkonderneming is opgezet en 2 casus zijn uitgew erkt In 2017 is het netw erk opgetuigd. Vanaf 2017 w orden de 4 thema's aangepakt. Onder leiding van Royal Haskoning w ordt gew erkt om samen met partners een w ijkonderneming voor Pernis op te zetten. I.2. Tegengaan w ateroverlast. SB Waterschap X (rioolvervang ing) publicatie gebiedskrant en pernis online en bew onersavond publicatie gebiedskrant en pernis online publicatie gebiedskrant en pernis online publicatie gebiedskrant en pernis online Enkele keren per jaar vindt voorlichting plaats. Tw ee concrete knelpunten w orden inzichtelijk gemaakt. I.3. Verduurzaming braakliggende terreinen SO (SB) MO inzetten op w ijksportvoorzienie ning en verenigingen (o.a. zw embad) verduurzamen X Verduurzamen Y maatregel x, I.4. Duurzaamheid in plannen (ver)bouw direct meenemen. SO Woonbron, SOR, Eneco w aar mogelijk meenemen in bouw plannen project energie advies Project Gratis energieadvies in Pernis met vrijblijvend aanbod. Inspanning gepland voor Waar mogelijk meenemen in bouw plannen. I.5. De Pernisse SO Waterkant en het park (SB/MO) (de groene gordel) aantrekkelijker maken en beter benutten. I.6. Meer groen binnen de ring: kosten beheer en onderhoud omlaag. SB I.7. veilig Informatievoorziening en voorlichting industriële veiligheid X (rivieroevers) 1 juli, Plan van maatregel x aanpak w aterkant afgerond Schets en raming. Dekking zoeken tijdelijke inrichting Arie den Aredplein. Mogelijkheden bekijken bij herinrichting Schalenkampplein stedelijke uitw erking moet nog plaatsvinden. Voorlichting brandw eer op scholen maatregel X (NAV de te ontw ikklen visie "kom op naar buiten (SO,MO,SB)" relatie met 1.5 voorlichting gebiedskrant/ pernis online plan van aanpak Pernisser Park maatregel X voorlichtingsbijeen komst industriele veiligheid maatregel x voorlichting gebiedskrant en info avond Plan van aanpak is gepresenteerd aan ondernemers en gebiedscommissie. Relatie me de te ontw ikklen visie "kom op naar buiten (SO,MO,SB)" meenemen in planvorming verschillende locaties. Zie ook II.3 I.8. Kleine Kernen Aanpak SO (SB, MO,DV) Analyse afgerond. Ontw ikkelrichting bepalen. maatregel x maatregel x maatregel x Het in dialoog met bew oners en stakeholders formuleren van een uitvoeringsagenda voor een toekomstbestendige w oonkern op basis van een gedragen toekomst scenario 25

27 II. Inzet op wonen en infrastructuur Gebiedsdoel: Behoud huidige bew oners, doorstroommogelijkheden voor de jeugd(w ooncarriere), instroom en regulering nieuw e bewoners(infrastructuur). Inspanningen II.1. Woonmonitor SO (MO) Doelgroep: - Gerichtheid ouderen en jongeren - Woonservicegebied - Nieuw bouw programma (X aantal w oningen) - Plan van aanpak beheer particuliere voorraad Cluster Partners Stedelijke program. resultaat Toelichting relatie met Langer thuis actieplan voor uitw erking gereed, relatie met programma langer thuis (pilot Pernis 2016) maatregel X maatregel x maatregel x zie ook I.8 kleine kernen en programma langer thuis. II.2. Vermaetw eg (bouw van nieuw e w oningen) SO Woonbron eerste paal medio 2016 oplevering w ordt regulier na bouw II.3. Parkeerproblematiek & interne mobiliteit SO (MO & Veilig) In 2016 w ordt IP gemaakt voor Schalenkampplein, fasering, dekking zoeken maatregel X maatregel X maatregel x II.4. Voorbereiden formaliseren Bouw w eg SB (SO) Q1 Raming van de kosten afronden. Indienen als knelpunt (deel) uitvoering opgave en knelpunt 26

28 III. Inzet op voorzieningen Gebiedsdoel: Aanwezigheid w inkels dagelijkse voorzieningen, (lagere) scholen, medische voorzieningen en voorzieningen voor ouderen. Inspanningen III.1. MFC; (scholen SO renoveren; (MO/SB) bibliotheekfunctie ontw ikkelen in MFC; CJGfunctie onw ikkelen in MFC; handhaven kinderen buitenschoolse opvang, peuterspeelzaal; verenigingsruimten ontw ikkelen in MFC. Cluster Partners Stedelijke program. resultaat Toelichting Q4 eerste paal IP gereed gunning voor verduurzamen scholen Q4 oplevering verduurzaming scholen afgerond Begin 2016 zal gunning ontw ikkelaar plaatsvinden. III.2. Tijdelijke invulling vrijkomende locaties SO particuliere ontw ikkelingen ondersteunen (Rehoboth Gereformeerd jeugdgebouw ) zie ook voorzieningenplan III.3 III.3. Updaten voorzieningenplan en zelfbeheer overige locaties: tennis, manege, kinderboerderij, speeltuin, VV Pernis. SO (MO) Vrijw illigers X (NME) uitw erking met ruimte voor zelfbeheer. - buurthuis ( 2018) - Oude secretaie (klusw oning) maatregel x buurthuis plan van aanpak maatregel x III.4. Handhaven faciliteiten / activiteiten Havenlicht MO Sonneburgh SOR SO Realiseren met Havenlicht en Sor borgen Uitw erking in het kader van gunning aanbesteding. III.5. Havenlicht aanpassen aan nieuw e situatie. SO/MO Sonneburgh omgevingsvergunning afgerond start verbouw Omgevingsvergunning moet nog ingediend w orden. III.6. Coördinatie zorgaanbieders en vrijw illigers en behouden zorgketen in Pernis MO Buurthuis uitw erken via PP uitw erken via pp vrijw illigersbank MO vrijw illegersdag MO in juni Uitw erking in het kader van gunning aanbesteding. III.7. Programmatische herstructurering Arie den Arendplein / kleine kernenbeleid MKB SO III.8. Integrale DV publieksverlening georganiseerd naar vraag / behoefte van de inw oners door gemeente, politie, w oonbron, w aterschap, rijk, provincie, HBR, DCMR, uitgaan/toerisme (conceptstore overheid) Woonbron OVP Q2 plan van aanpak afgerond Q3/4 richting bepalen/keuzes maken Stadsw inkel blijft behouden. Opzetten pilot zorg en w elzijn, buitenruimte, gebied en stadsw inkel maatregel X maatregel x maatregel x De projectleider heeft plan van aanpak toegelicht in gebiedscommissie van november (Opgave en knelpunt) maatregel X maatregel x Aandacht blijven vragen voor behouden stadsw inkel. Besluitvomring begin

29 Inspanningen IV.1. Zw embad open houden - Onderzoek naar mogelijkheden beheer - De exploitatielasten verlagen door middel van duurzaamheidsmaatreg elen IV.2. Perspectief op jeugd Cluster Partners Stedelijke program. resultaat Toelichting SO (MO) X (lekker fit) business case afronden, knelpunt indienen bij college MO X (jongeren aan de slag) opgenomen in gunning IV.3. Voortzetten schoolmaatschappelijk w erk & SoVa training IV.4. Voortzetten NME MO MO Scholen Scholen X (NME) in 2016 zijn maximaal 16 oudvsv-ers belopen w aarvan er 6 teruggleid zijn naar dagbesteding gerealiseerd in 2015, regulier IV.5. Alcohol & Drugs De huidige aanpak en netw erk in Pernis continueren behouden MO ondernemers X (Drugs & Alcohol) IV. Inzet op jeugd Doel: Meer perspectief voor de jeugd met voldoende evenementen en activiteiten, bestrijding eenzaamheid, alcohol- en drugsproblemen, benutten van talenten en de ontw ikkeling daarvan en goede w erkgelegenheidsmogelijkheden. actualiseren horeca convenant in beheer door bew oners (w arme overdracht) borgen maatregel X maatregel X maatregel X aansluiting aansluiting zoeken bij zoeken bij stedelijkje programma's o.a. stedelijkje Lekker fit, (Opgave en programma's knelpunt) o.a. Lekker fit, aansluiting zoeken bij stedelijke programma's o.a. 28

30 V. Inzet (dorps)cultuur en vrije tijd Gebiedsdoel: Karakteristieke dorpskern met goede (groen)voorzieningen, veilig met hoge sociale binding (men spreekt elkaar aan als dat nodig is, staat open voor nieuw komers) en veel gezamenlijke (uitvoerende) participatie met korte lijnen (snel schakelen).sport voorzieningen meer samen onderbrengen, actieve vrijw illigers en goede recreatie mogelijkheden. Inspanningen V.1. DV (GO) Gebiedsorganisaties en clusters sluiten aan bij identiteit en functioneren van de dorpsgemeenschap verenigingen, oppakken. V.2. Het organiseren Veilig van themabijeenkomsten voor bew oners op het gebied van veiligheid. V.3. Burengerucht / huiselijk gew eld Cluster Partners MO Stedelijke program. resultaat Toelichting X (w ijkveiligheid sactieprogram ma) X (w oonoverlas t, jeugd van DV) Aandacht blijven vragen bij partners en nieuw e ambtenaren. Zie III.8 (voorlichtings)bijeen komst organiseren, senioren en veiligheid veiligheidsmarkt inzet beschikbaar indien nodig Aandacht blijven vragen bij partners en nieuw e ambtenaren. (voorlichtings)bij eenkomsten organiseren inzet beschikbaar indien nodig Aandacht blijven vragen bij partners en nieuw e ambtenaren. (voorlichtings)bije enkomsten organiseren inzet beschikbaar indien nodig Aandacht Aandacht blijven vragen bij blijven vragen partners en nieuw e bij partners en ambtenaren. nieuw e ambtenaren. (voorlichtings) bijeenkomsten organiseren inzet beschikbaar indien nodig Overlast coordinator kan ingzet w orden indien nodig. Medew erker is aangelsoten bij w ijkteam V.4. Alternatieve vormen van beheer / onderhoud in Pernis jaarlijks vanaf Stadsbeheer is hier kaderstellend en niet bepalend voor gebruik van de openbare ruimte. SB (SO) 2 bew onersparticipati e/bew onersinitiatiev en 2 1 contract bew onerspartici zelfbeheer patie/bew onersi nitiatieven V.5. Matchen vrijw illigers V.6. Vergroten deelname sociaalculturele activiteiten. MO MO vacaturebank opzetten. Nieuw e vrijw illiegrs krijgen een inw erktraject dat w ordt georganiseerd door bestaande vrijw illigers. cultuurscout aangesteld, juni vrijw illigersdag nieuw cultureel evenement nieuw cultureel evenement uitw erking in het kader van gunning aanbesteding V.7. Publiekstrekker op GO het gebied van chemie in samenw erking met de industrie voor de schooljeugd en jongvolw assenen. relatie leggen met Schiedam en Heijplaat Kiosk geopend. Zie ook I.5 V.8. Imagocampagne - fietsverbinding promoten - w aterbus SO uitw erken *fotobank maken Pernis positief op de kaart zetten (op kernw aarden) voor halve dag toeristen en nieuw e bew oners: - sociale cohesie/kindvriendelijk dorp, - duurzaam, -evenementen / tijdelijk op de kaart nog Legenda: Stadsontwikkeling Stadsbeheer veilig Maatschappelijke Ontwikkeling Dienstverlening/gebiedsorganisatie opgaven knelpunt 29

31 Financien Duurzaam Openbare Ruimte Economie wonen 5.2 Stedelijke programma s Ruimtelijke ontwikkeling 1 kansrijke wijken Stedelijke programma's Pernis Gebiedsactieplan Jaar Opmerkingen 2 zelfbouw 3 4 versnelling nieuwbouw aanpak particuliere 5 Basis op orde 6 NPRZ 7 Langer Thuis Ontwikkel. Detailhandel Transformatie leegstand Roadmap Next Economy Stedelijk Verkeersplan x 2016 Pernis is pilot gebid (relatie met MO) 12 Fietsplan 13 Rivieroevers 14 Vergroening x 2016 inspanning I.5 A Prio 15 adaptatiestrategie Lucht kwaliteit (en 16 geluidshinder) Zon- en 17 windenergie 18 Grondexploitaties 19 Vastgoedontwikk eling > 8 mln. 30

32 Cultuur/Sport Welzijn GGD jeugd Sociaal Stevige start Kansrijk Opgroeien Drugs & Alchohol II x x x Risicojongeren Transformatie jeugdhulp x x Leren Loont! Aanpak jeugdoverlast en - Jongeren aan de slag x x x Kansrijke wijken Veilig Thuis verslavingszorg gezonde wijkaanpak voor mekaar tegenprestatie Huizen van de wijk activering en participatie Right to Challenge x 2016 Welzijn en Zorg Vroegsignalering Veilig thuis Eerder thuis(oggz) x x Langer thuis Doorontwikkeling zorg en welzijn Nieuw R'dams Welzijn Openbare gezondheidszorg Rotterdam Lekker Fit! Lekker Fit kinderopvang Lekker Fit! gebiedsaanpak Aansluiting preventie en zorg x x x x x pilot Pernis Cultuurnota Toekomst speeltuinen Beleidskader zwemmen Uitgangspuntenno titie x x x x UP sport x UP NME x kinderboerderij Pernis 31

33 Veilig 010 Toezicht en hadhaving Openbare werken schone stad Buitenruimte Afvalscheiding en hergebruik zwefvuil offensief containeradoptie x x x assetmangement x Integrale visie Spelen, Sporten, zie inspanning V 4 beheer aanpak groen x zelfbeheer rioolvervanging kentekenparkeren x x zuidoost hoek + Klein en groot Rijshoofd programatisch Handhaven x 2015 pilot meter regel Veilig hufter boetes x integrale wijkveiligheid x relatie SB High Impact crimes x zie paragfraaf 3.2 (V1) Veiligheid in de buurt Levendige stad Ondermijning Risicogroepen Jeugd Brand- en industriële Verkeersveiligheid X Expert en expertise wijkveiligheid X Horecagebiedsadviseur x x zie paragfraaf 3.2 (V1) zie paragfraaf 3.2 (V1) Expert en expertise wijkveiligheid Volgens mij toch meer stedelijk roodlicht negatie Vondelingenweg KVO zie paragfraaf 3.2 (V1) Horecanota/horec agebiedsplan x Horecagebiedsadviseur woonoverlast x relatie met SB wijkveiligactieprog ramma x senioren en ouderen 32

34 Bijlagen Gebiedsprogramma

35

36 Bijlage A. Ontwikkelagenda (paragraaf 3.5 van het gebiedsprogramma) -Woningbouw bestemmingsplan Verbeteren Pernisser Waterkant -Verbeteren Pernisser Park -Ontwikkelingen door partners in de omgeving met gevolgen voor de milieudruk en het verkeer en het vervoer in en rond Pernis, onder andere uitbreiding bedrijven Petrochemische industrie, ontwikkelingen Waal- en Eemhavengebied (Coolport) en doortrekken A4-Zuid en intensivering scheep- en binnenvaart

37 Bijlage B. DIN-schema Pernis

38 Bijlage C. Doelen-Inspanningen-Netwerk (DIN) - Methodiek AMBITIE ER - DOELEN 3. SMART-DOELEN 2030 SMART-DOELEN STRATEGIEËN 5. INDICATOREN 6. INSPANNINGEN 7. EFFECT-RESULTATEN

39 In dit hoofdstuk wordt de systematiek van het (Doelen-Inspanningen-Netwerk) DIN beschreven. Het DIN is een schematische weergave van de ambitie van het gebied. Vanuit de ambitie zijn de doelen (de gewenste maatschappelijke veranderingen) geformuleerd en de strategieën hoe deze doelen bereikt gaan worden. Daaronder staan de inspanningen die worden geleverd in de periode om op lange termijn dichterbij de doelen en de ambitie te komen. In het DIN worden de doelen geconcretiseerd en meetbaar gemaakt. Zo ontstaat inzicht in de opgave die de doelen inhouden. Vervolgens worden de inspanningen beschreven om deze opgave in te vullen. In het DIN worden doelen en inspanningen met elkaar verbonden zodat een netwerk ontstaat, het Doelen Inspanningen Netwerk. Op de vorige pagina staat een schematische weergave van het DIN. Bovenin het schema staat de ambitie (1.) voor Pernis geformuleerd. De ambitie geeft weer hoe Pernis op lange termijn eruit ziet. Het gaat om de stip op de horizon. Deze ambitie wordt vervolgens vastgelegd in ER doelen (2.). Een ER doel is een doel waarin de letters ER staan. Zoals bijvoorbeeld, beter, mooier en meer. Eén van de ER-doelen van Pernis is Aantrekkelijker groen tuindorp. Daaronder staan in het schema SMART-doelen voor 2018 en 2030 (3.). SMART staat voor Specifiek, Meetbaar, Acceptabel, Realistisch en Tijdgebonden. Wanneer alle inspanningen voor de periode zijn uitgevoerd zal een verandering optreden in het SMART-doel 2018 en op lange termijn in het SMART-doel Een voorbeeld van een SMART-doel is het indexcijfer tevredenheid woning algemeen. De gedachte is dat wanneer alle inspanningen zijn uitgevoerd het SMART-doel stijgt van 149 naar 154. Onder de SMART-doelen staan in het schema de strategieën (4.) waarmee de gestelde doelen behaald kunnen worden. Anders gezegd, strategieën zijn de paden ( hoe ) waarlangs de voor het dorp geformuleerde doelen bereikt worden. Onder de strategieën staan de inspanningen (6.). Door het ten uitvoer brengen van de geformuleerde inspanningen voor wordt het doel behaald. De inspanningen worden uitgewerkt en meetbaar gemaakt door ze te koppelen aan indicatoren (5.) uit onder andere het wijkprofiel. De uitgewerkte inspanningen van het DIN-schema Pernis zijn te vinden in de bijlage. Het wijkprofiel is een verzameling van statistische gegevens van de gemeente Rotterdam op het gebied van veiligheid, welzijn, voorzieningen en buitenruimte/omgeving die verkregen zijn door enquêtes. De enquêtes worden om de twee jaar afgenomen en de gegevens worden verwerkt door het Onderzoek en Business Intelligence (OBI) bureau van de gemeente Rotterdam. Zo is bijvoorbeeld in het DIN-schema Pernis de inspanning wateroverlast gekoppeld aan de indicator percentage vaak/soms wateroverlast tuinen binnenterreinen. De gedachte is dat wanneer de inspanning wateroverlast in de periode wordt uitgevoerd, een verandering optreedt in de indicator. Het effect en de resultaten staan onderin het schema (7.).

40 Bijlage D. Pernis In dit hoofdstuk wordt kort de historie van Pernis verteld. Daarna wordt aan de hand van statistische gegevens de bevolkingsopbouw beschreven. Historie Pernis behoort tot de oudste dorpen op het westelijke gedeelte van het eiland IJsselmonde. In de jaren werd het westelijke gedeelte van IJsselmonde geteisterd door overstromingen. Het land werd onbewoonbaar. Na het bedijken ontstond de polder Nieuw Pernis, waar het dorp in ligt. Waarschijnlijk is dit niet voor het jaar 1200 gebeurd, aangezien de omliggende polders uit de 13e en 14e eeuw stammen. Het exacte jaar van inpoldering is niet bekend, omdat er geen aktes of documenten gevonden zijn, waarin dit beschreven staat. Het oudst bekende archiefstuk waarin Pernis genoemd wordt dateert echter van januari Pernis was van oudsher een boerendorp. In de 18e eeuw ontstond de zeevisserij, waarvan de vissers tot aan IJsland voeren. Vanaf de 19e eeuw kende het ook een bloeiende zalmvisserij. Rond 1900 ging het minder met de visserij en kwam in Pernis en omgeving de industrialisatie op gang. Gaandeweg werden weilanden en tuinbouwgronden opgespoten of weggegraven voor de aanleg van havens en industrieterreinen. De oostkant van Pernis wordt vooral gekenmerkt door containeroverslag en de westkant van Pernis door petrochemische industrie met verschillende olieraffinaderijen. Pernis veranderde van een boeren- en vissersdorp naar een dorp tussen de havens en industrie. Bestuursvormen In haar uitgebreide geschiedenis heeft Pernis vele bestuursvormen gekend. Bij wet van 30 december 1933 werd gemeente Pernis bij Rotterdam gevoegd. Op dat moment telde Pernis inwoners. Dit was het einde van de zelfstandige gemeente Pernis. Jarenlang heeft een discussie plaatsgevonden over de bestuurlijke vorm voor Pernis. Wel of niet toevoegen bij de deelgemeente Hoogvliet of gemeente Albrandswaard et cetera. In de gemeenteraadsvergadering van 18 december 1997 werd uiteindelijk besloten dat Pernis een direct gekozen bestuur kreeg. De zogeheten wijkraad met bijbehorende beslissingsbevoegdheden werd 14 april 1998 officieel geïnstalleerd. Vanaf 3 maart 2010 werd Pernis officieel een deelgemeente van de gemeente Rotterdam. Vanaf maart 2014 verdwijnt de deelgemeentestructuur en krijgt Pernis een gebiedscommissie. Bevolkingsopbouw Pernis is een dorp in de Rotterdamse haven. Het dorpse karakter en de vriendelijke uitstraling van Pernis steekt schril af tegen de opeengestapelde containers, omliggende industrie en infrastructuur. Pernis neemt dan ook een bijzondere positie in ten opzichte van andere deelgemeentes van Rotterdam. Om een indruk te krijgen van de inwoners van Pernis wordt in dit hoofdstuk informatie over de bevolkingsopbouw gegeven, zoals leeftijdsopbouw, etniciteit en de bevolkingsprognose.

41 Aantal inwoners en leeftijdsopbouw Pernis had op 1 januari inwoners. In onderstaande figuur is de leeftijdsopbouw van Pernis per 1 januari 2013 weergegeven. In Pernis is de leeftijdsopbouw tussen mannen en vrouwen over het algemeen gelijk verdeeld: 50.8% vrouwen tegenover 49.2% mannen. In de jongste leeftijdscategorie (0-14 jaar) zijn meer mannen dan vrouwen evenals in de leeftijdscategorie jaar. Vanaf 65 jaar daarentegen zijn er meer vrouwen dan mannen. Figuur: Demografische opbouw van Pernis op 1 januari 2013 (Bron: OBI, De bevolking van Pernis is relatief oud en wijkt hiermee niet af van het landelijke beeld, waarbij vergrijzing de toon zet. Het aandeel 65-plusser in Pernis bedraagt 18%. In heel Rotterdam is dit percentage 15%. Pernis heeft huishoudens. Van alle huishoudens bestaat 31% uit eenpersoonshuishoudens, 44% van de huishoudens bestaat uit gehuwde stellen. Etniciteit Pernis heeft naar verhouding aanzienlijk minder inwoners met een niet-westerse achtergrond dan in Rotterdam, respectievelijk 9% tegenover 37%. Van de niet-westerse allochtonen vormen Surinamers de grootste groep, zo n 3% van de totale bevolking. Etniciteit % Surinamers 2,7 Antillianen 2,3 Kaapverdianen 0,5 Turken 0,5 Marokkanen 0,8 Overig niet-westers 2,3 Autochtoon 83,3 Ov. Europese Unie 4,5 Overig westers 3,1 Totaal 100 Tabel: Etniciteit in % Pernis Bron: GBA, bewerkt door COS (

42 Bevolkingsprognose Leeftijdsopbouw Pernis 2012 (realisatie) (prognose) Volgens de huidige prognose zal het bevolkingsaantal tussen 2012 en 2030 licht stijgen met 429 inwoners. Wanneer nieuwbouwlocaties worden gerealiseerd zal Pernis in 2030 naar verwachting inwoners hebben. Het aantal inwoners in de leeftijdscategorieën en zal de komende jaren toenemen Figuur: Bevolkingsontwikkeling Pernis Leefstijl Onderzoek wijst uit dat er vier basisleefstijlen zijn: de rode, de blauwe, de gele en de groene leefstijl. Uit de grote woontest 2012 in de regio Rotterdam komt naar voren dat een relatief groot deel van de Pernisser bevolking behoort tot de gele leefstijl. Mensen met een gele leefstijl hechten veel waarde aan goede, gezellige en sociale contacten in de buurt waar ze wonen. Ze hebben een open instelling, voelen zich betrokken bij anderen en zijn altijd bereid om een ander te helpen. Mensen met de gele leefstijl houden ervan op straat te zijn en activiteiten in de buurt te ondernemen. Een ontspannen en gezellige levendigheid. Tevens komt uit de Bron: De Grote Woontest 2012 in de regio Rotterdam test naar voren dat veel Pernissers behoren tot de groene leefstijl. Mensen met de groene leefstijl zijn mensen die een rustig leven leiden en zich voornamelijk bewegen in een kleine kring van familie, vrienden en/of buren waarmee ze intensieve contacten hebben. Mensen met een groene leefstijl doen dingen met mensen die ze kennen. Een relatief klein deel van de Pernissers hebben een blauwe en rode leefstijl. Mensen die behoren tot de blauwe leefstijl zijn mensen die niet zozeer behoefte hebben om allerlei dingen met andere bewoners te doen. Ze houden graag de touwtjes in eigen hand. Rust, netheid en veiligheid vindt men belangrijk. Mensen met de blauwe leefstijl wonen graag een beetje op zichzelf waarbij de zaken goed geregeld zijn. Ze wonen het liefst tussen gelijkgestemden. Mensen met de rode leefstijl zijn mensen die het liefst wonen tussen mensen uit alle lagen van de bevolking en tussen verschillende culturen. Ze bemoeien zich relatief weinig met elkaar. Het zijn mensen met een vrije geest die vrijheid en onafhankelijkheid belangrijk vinden. Voor mensen met de rode leefstijl is er meer dan alleen werk, het gezin of de buurt.

43 Bijlage E. Sidelist wijkspecifieke onderwerpen Pernis 1. Openbare voliëre GA Soetemanweg 2. Bewegwijzeringsbordjes Pernis 3. IJsbaan Nieuwendijk 4. Jongeren ontmoetingsplaats Pernis 5. Ouderencontainer Pernis 6. Muziektent Arie den Arendplein 7. Luchtmeetpunt Pernis 8. Geluidmeetpunt Pernis 9. Herinrichting Pastoriedijk fase 4

44 Gebiedsgerichte samenwerking Veiligheid Groen (Gordel) & Milieu compensatie Duurzaam gebiedsbeheer Voorlichting Gebiedsgerichte samenwerking Bijlage F. Uitwerking inspanningen DIN schema Aantrekkelijk(er) groen tuindorp Dorp met voldoende inwoners (5000) om zelfvoorzienend te zijn I. Inzet op milieu en duurzaamheid Wonen en werken in harmonie naast elkaar (balans mens milieu en economie) in een hele dynamische omgeving. Zelfvoorzienender op het gebied van energie, duurzame ontwikkeling en beheer. I.1. Nauwere samenwerking met de bedrijven en Stadshavens om Pernis heen, zoals Shell, op het gebied van: -wonen (vraag & behoefte); -werken; -voorzieningen (crossing borders); -milieubelasting (voorlichting). SO (MO) I.2. Voorlichting over wateroverlast. Wateroverlast onder woningen is de verantwoordelijkheid van huiseigenaren. Belangrijk is dat eigenaren hier goed over zijn geïnformeerd. SB I.3. Verduurzaming braakliggende terreinen (o.a. Madroelpark en Robbenoord). Door het plaatsen van bijvoorbeeld zonnepannelen op beide terreinen kan op een duuzame manier energie worden opgewekt. SO (SB) I.4. Duurzaamheid in plannen voor de bouw en verbouw direct meenemen. SO (Woonbron) I.5.A. De Pernisse Waterkant aantrekkelijker maken en beter benutten. SO (SB /MO) I.5.B. De Pernisse groen gordel aantrekkelijker maken. SB (SO/MO) I.6. Meer groen binnen de ring: kosten beheer en onderhoud neutraal. Zorgen voor een goed onderhouden groen gordel als gebruikspark. Behoud omvang van het groen binnen de ring. SB I.7. Informatievoorziening en voorlichting industriële veiligheid. Veilig I.8. Kleine Kernen Aanpak. SO

45 Aantrekkelijke(er) groen tuindorp Aantrekkelijk(er) groen tuindorp Dorp met voldoende inwoners (5000) om zelfvoorzienend te zijn De eerste strategie die moet leiden tot een aantrekkelijker dorp is de inzet op milieu en duurzaamheid. Wonen en werken in harmonie met elkaar (balans mens-milieu en economie) in een hele dynamische omgeving. De Pernissers, maar ook het dorp als geheel dient zelfvoorzienender te zijn op het gebied van energie, duurzame ontwikkeling en beheer van het gebied. Voor de bestuursperiode zijn een achttal inspanningen geformuleerd die via de bovengenoemde strategie een invulling geven aan een aantrekkelijker groen tuindorp. De eerste inspanning is een nauwere samenwerking met de bedrijven en Stadshavens om Pernis heen, zoals o.a. Shell, Deltalinqs en Interforest op het gebied van: wonen, werken, voorzieningen en milieubelasting. Binnen deze inspanning wordt een zogenaamde wijkonderneming opgezet. De pilot wijk/ gebiedsondernemen Pernis is een economisch- en particpatiemodel voor het gebied Pernis waarbij het lokale vermogen wordt geactiveerd. Dat kan zijn geld, energie, leefkwaliteit etc. De doelstelling is dat de publieke en private partijen samen de uitdaging oppakken en hier ook voor verantwoordelijk voor zijn. De tweede inspanning is het voorlichten van inwoners over wateroverlast. Wateroverlast in tuinen en onder huizen kunnen verschillende oorzaken hebben. Wanneer wateroverlast plaatsvindt is het de zorg van de gemeente om het water zo snel mogelijk af te voeren. Maar wanneer wateroverlast plaatsvindt door te laag liggende tuinen of een constructiefout in het huis is het aan de inwoners zelf om daar zorg voor te dragen. Om toch te zorgen voor minder overlast is het van belang dat de gemeente haar inwoners goed voorlicht over wateroverlast en aangeeft wanneer de veroorzaakte overlast onder verantwoordelijkheid valt van de gemeente of van de eigenaren van de woningen zelf. De derde inspanning is het verduurzamen van braakliggende terreinen. Momenteel zijn in Pernis een aantal terreinen die braak liggen en nog geen verdere invulling hebben gekregen. Eén van die terreinen is het voormalige volkstuinencomplex (Robbenoord). In de periode wordt gekeken of het terrein gebruikt kan worden voor zonnepanelen. De opgewekte energie kan gebruikt worden om het dorp te verwarmen. Uiteraard is het de bedoeling dat voor de inwoners van Pernis op termijn een energiebesparing optreedt. Daarnaast kunnen de kosten van beheer en onderhoud naar beneden wanneer braakliggende terreinen op termijn een duurzame invulling krijgen. De vierde inspanning is het meenemen van duurzaamheid in plannen voor (ver)bouw. Om Pernis een zelfvoorzienend groen dorp te maken wordt bij nieuwbouw en verbouw verduurzaming meegenomen in de plannen. Het resultaat in 2018 is dat circa 50 woningen in Pernis zijn verduurzaamd.

46 De vijfde inspanning is verdeeld in 2 aparte delen. De inspanning heeft betrekking tot het beter benutten van de waterkant en het park. De waterkant van Pernis is uniek. Uit korte interviews, gehouden door twee leden van de klankbordgroep Pernis 2030, blijkt dat voor veel Pernissers de waterkant hun favoriete plek is. Om de waterkant beter te benutten en aantrekkelijker te maken wordt nagedacht over de mogelijkheden, zoals bijvoorbeeld een hardloopronde die ook doorloopt in het park. Wanneer een fiets-, skate- en/of hardloopronde ontwikkeld wordt, worden Pernissers gestimuleerd te sporten. Daarnaast kan gedacht worden aan kleine ontmoetingsplekken of rustplaatsen aan deze ronde, waar gebruikers rustig kunnen genieten van het uitzicht terwijl ze andere inwoners/gebruikers ontmoeten of weer energie opdoen de ronde verder uit te rennen. Hierdoor kunnen mensen fitter worden en/of de eenzaamheid worden doorbroken. Daarnaast kwam uit de enquête van de klankbordgroep 2030 naar voren dat Pernissers graag een horecagelegenheid aan de Maas zien. Het intensiever gebruiken van het park levert een bijdrage aan het aantrekkelijker maken van het dorp. Pernis heeft een groot park met een groot aanbod van voorzieningen, zoals de kinderboerderij, het zwembad, het Kinderbos, de speeltuin en het hertenkamp. De voorzieningen zijn nu verspreid over het park. Nagedacht wordt om naast het aanleggen van bijvoorbeeld een hardloopronde de voorzieningen te verbinden en te versterken. De zesde inspanning betreft het groen binnen de ring. Pernis heeft een prachtige groene gordel. Helaas is binnen de ring minder kwalitatief groen aanwezig. De bevolking van Pernis wordt ouder en zal niet altijd meer in staat zijn om de afstand af te leggen naar de waterkant of naar het park. Om niet alleen de ouderen, maar ook de jongeren, te stimuleren om meer buiten te komen en te bewegen is het van belang dat in het dorp ook groene ontmoetingsplekken binnen de ring zijn. Om de kosten van het beheer en onderhoud van de ontmoetingsplekken binnen de ring betaalbaar te houden, wordt gekeken naar alternatieve mogelijkheden voor beheer, maar ook naar het gebruik van materialen die weinig of minder onderhoud vergen. De zevende inspanning is het organiseren van informatievoorziening en voorlichtingsbijeenkomsten over (industriële) veiligheid. Pernis ligt als buiten gebied in een bijzondere omgeving. Het is omringd door industrie en haven. De ligging brengt ook risico s met zich mee. Daarom is het van belang dat de inwoners goed geïnformeerd worden en blijven. De achtste inspanning is de Kleine Kernen Aanpak. De stedelijke hoofdopgave voor Pernis ligt vooral op het vlak van leefbaarheid van een zogenaamde kleine kern. Het dorp Pernis, maar ook de andere havendorpen Rozenburg en Hoek van Holland hebben een wezenlijke andere fysieke en sociale structuur, waarbij één van de hoofdkenmerken is dat er van elke voorziening maar één in het gebied is en dienen als compensatie voor de leefbaarheid ten aanzien van het overbelaste milieu. Ook de demografische opbouw en ontwikkeling is andere dan andere delen van Rotterdam Er is een meer duurzame en zelfvoorzienende aanpak nodig waarbij naar nieuwe financiële kaders en het mobiliseren van het aanwezige sociale kapitaal (bedrijven en burgers)wordt gekeken. Gelet op de ligging in het havengebied, de milieubelasting en de bevolkingsomvang zijn vanaf nu extra maatregelen nodig om de leefbaarheid van Pernis te waarborgen. Hiertoe wordt voor het gebied Pernis een kleine kernen aanpak opgesteld. De kleine kernen aanpak bestaat uit twee pijlers (duurzaamheid en participatie) en krijgt als onderlegger een diagnoseboek met een aantal uitgangspunten over strategisch beheer van de buitenruimte, een voorzieningenplan, detailhandelsvisie, een woning(zorg)marktanalyse, duurzamere woningvoorraad en participatie (samenwerking met en door marktpartijen, instellingen, bedrijven en bewoners). De kleine kernen aanpak is daarmee een beheer-,verdien- en een participatiemodel

47 Bereikbaarheid, verkeer en vervoer Woningvoorraad tegelijkertijd. De kern is een investeringsfonds waarin opbrengsten van de sectorale overheidsbudgetten en omliggende havengerelateerde bedrijven worden gebundeld voor gebiedsgerichte revitalisering. Het kleine kernenbeleid is derhalve concernbreed en vergt actief burgerschap waarin bewoners,bedrijven en instellingen graag willen participeren (bv via een wijkonderneming). Aantrekkelijk(er) groen tuindorp Dorp met voldoende inwoners (5000) om zelfvoorzienend te zijn. II. Inzet op wonen en infrastructuur Behoud huidige bewoners, doorstroom mogelijkheden voor de jeugd (wooncarrière), instroom en regulering nieuwe bewoners (infrastructuur). II.1. Woonmonitor Doelgroep: - Gerichtheid ouderen en jongeren; - Woonservice gebied; - Nieuwbouwprogramma (X aantal woningen); - Plan van aanpak beheer particuliere voorraad. SO (MO) II.2. Vermaetweg (bouw van nieuwe woningen). SO (Woonbron) II.3. Parkeerproblematiek & interne mobiliteit. SO (MO / Veilig) II.4. Voorbereiden uitbreiden bouwweg. SB (SO)

48 De tweede strategie van het ER-doel aantrekkelijk(er) groen tuindorp is de inzet op wonen en infrastructuur. Hierbij gaat het om het behouden van de huidige bewoners, doorstroommogelijkheden voor jongeren en jonge gezinnen (wooncarrière) en de instroom en regulering van nieuwe bewoners. De eerste inspanning is het uitvoeren van een zogenaamde woonmonitor. Pernis heeft veel verouderde kleine eengezinswoningen. Hierdoor is het lastig om een volledige wooncarrière in Pernis te doorlopen. In Pernis zijn nog enkele locaties waar nieuwbouw plaats kan vinden. Eén daarvan is op het Madroelpark, het voormalige Excelsior terrein dat na de fusering van de twee voetbalclubs is vrijgekomen. Op het Madroelpark is ruimte voor de bouw van ongeveer 125 woningen. Om de keuze te maken welk soort woningen op deze locatie, maar ook op de andere woningbouwlocaties uit het bestemmingsplan, gebouwd kunnen worden, is het van belang om een woonmonitor uit te voeren. Een woonmonitor geeft een goed beeld van de verschillende doel- en leeftijdsgroepen in relatie tot de woonmarkt in Pernis. De Monitor is inmiddels gereed. Voor de periode wordt een actieplan opgesteld. De tweede inspanning is het realiseren van circa woningen aan de Vermaetweg. De omgevingsvergunning is inmiddels afgegeven. Naar verwachting zal de eerste paal in 2016 worden geslagen. De derde inspanning is parkeerproblematiek en interne mobiliteit. Pernis is goed bereikbaar via de metro en via de weg. Eenmaal in Pernis kan het vinden van een parkeerplek op sommige locaties als lastig worden ervaren. Daarnaast is de parkeerdruk in Pernis gestegen door de toename van bedrijfsbusjes. Uit de klankbordgroep kwam duidelijk naar voren dat parkeren en de bedrijfsbusjes als een probleem wordt ervaren. De huidige parkeersituatie in Pernis wordt in kaart gebracht. Daarbij wordt gekeken of de parkeerbalans in Pernis sluitend is. Dit houdt in dat in Pernis voldoende parkeerplekken zijn in verhouding tot het aantal huishoudens. Op basis van de resultaten van deze inventarisatie zullen passende maatregelen worden opgesteld. Zo kan gedacht worden aan bijvoorbeeld parkeerplaatsen voor bedrijfsbusjes aan de rand van Pernis. Naast de ervaren parkeerdruk kwam uit de enquête naar voren dat de afstand naar de metro door sommigen als te groot wordt ervaren. Pernis ligt aan de metro en in de spits rijdt een bus. Echter in het weekend en buiten de spits is de metro voor met name ouderen en mensen die slecht ter been zijn moeilijk te bereiken. In Pernis rijdt momenteel wel een bus van stichting wijkbus Hoogvliet/Pernis. Het uitvoeren van de inspanning zal een bijdrage leveren aan de tevredenheid van de Pernissers over het openbaar vervoer en de parkeermogelijkheden. Binnen deze inspanning wordt een IP opgesteld voor het Schalenkampplein. Met verschillende gemeentelijke afdelingen en de RET is veastgesteld dat de inrichting en het gebruik verbetert kan worden. De vierde inspanning is het uitbreiden van de Bouwweg. De weg is in het verleden aangelegd ten behoeve van de bouw van de Woontoren aan de Uiterdijk en het woningbouwcomplex Deijffelbroek. De Bouwweg wordt gebruikt voor de ontlasting van de Pastoriedijk en wordt gebruikt om te parkeren bij voetbalwedstrijden. De studiefase is inmiddels afgerond en wordt gezocht naar financiële middelen. Naar verwachting kan uitvoering in 2016/2017 plaatsvinden.

49 Wijkinlooppunt (Wijk) Economie Woonzorgzone Maatschappelijke voorzieningen Vitaal Zelfredzaam(er), levensloopbestendiger en gezonder. III. Inzet op voorzieningen Aanwezigheid winkels, dagelijkse voorzieningen, (lagere) scholen, medische voorzieningen en voorzieningen voor ouderen III.1. MFC; (scholen renoveren; bibliotheekfunctie ontwikkelen in MFC; CJGfunctie ontwikkelen in MFC; dubbele sportvloer met LCC-functie in MFC; buurthuis in MFC; handhaven kinder- en buitenschoolse opvang, peuterspeelzaal; verenigingsruimten ontwikkelen in MFC). SO (MO) III.2. Tijdelijke invulling vrijkomende locaties. SO III.3. Updaten voorzieningenplan en zelfbeheer overige locaties: tennis, manege, kinderboerderij, speeltuin, VV Pernis. SO (MO) III.4. Havenlicht aanpassen aan nieuwe situatie.mo III.5. Handhaven faciliteiten / activiteiten Havenlicht. MO III.6. Coördinatie zorgaanbieders en vrijwilligers en behouden zorgketen in Pernis. MO III.7. Programmatische herstructurering Arie den Arendplein / kleine kernenbeleid MKB. SO III.8. Integrale publieksdienstverlening georganiseerd naar vraag/behoefte van de inwoners door gemeente, politie, woonbron, waterschap, Rijk, provincie, HBR, DCMR, uitgaan/toerisme (concept store overheid). DV

50 Vitaal Pernis is een vitaal dorp en moet dat in de toekomst ook blijven. Vitaal in de zin van gezond, maar ook zelfredzaam en levensloopbestendig. Om dit doel te bereiken zijn twee strategieën benoemd, namelijk inzet op voorzieningen en inzet op jeugd. De eerste strategie is inzet op voorzieningen. Pernis beschikt over basisvoorzieningen, zoals winkels voor dagelijkse boodschappen, twee basisscholen, een fysiotherapeut, twee huisartsen en cultuur- en sportverenigingen. De landelijke trend van vergrijzing en individualisering treft ook Pernis. Mede door deze ontwikkelingen komen voorzieningen onder druk te staan. In het DIN-schema staan een tiental inspanningen die via de strategie inzet op voorzieningen een bijdrage leveren aan het doel vitaal. De eerste drie inspanningen hangen samen met de bouw van de wijksport voorziening. De inspanning draagt bij aan het op orde houden van het sportieve en culturele leven van Pernis. Voor Wijksportvoorziening wordt de huidige gymzaal, die aan vervanging toe is, verplaatst naar de voormalige ligweide van de zwembadlocatie. De nieuwe sportzaal krijgt een tweede multifunctionele sportvloer (LCC), plus ruimten voor culturele activiteiten en verenigingen. Ook het programma en de functies van het buurthuis komen in het WSV. De twee basisscholen zullen worden gerenoveerd. Het binnenmilieu (frisse lucht) en het energieverbruik in de scholen zal worden verbeterd. Met de bouw van het WSV en de renovatie van de scholen zullen enkele locaties (in de toekomst) vrijkomen. De tweede inspanning betreft dan ook de invulling van deze locaties. Voor de invulling van deze locaties zal de komende periode een plan van aanpak opgesteld worden. Verder is het bestaande voorzieningenplan geactualiseerd. Onderdeel van het plan is invulling door zelfbeheer, zoals bijvoorbeeld door de tennisvereniging, ruitervereniging, kinderboerderij, speeltuinvereniging en de voetbalvereniging. Pernis heeft een woonzorgzone. Dit houdt in dat Pernis levensloopbestendige woningen heeft en dat binnen de zone een verhoogd voorzieningenniveau is op het gebied van ondersteuning, waaronder het verzorgingshuis Het Havenlicht en het servicepunt zorg. In het servicepunt zorg zijn twee huisartsen, de vraagwijzer, het CJG en het wijkteam zorg en welzijn gehuisvest. Door een verandering in wetgeving wordt het wonen en de zorg gescheiden. De lichte zorg wordt apart gefinancierd via de zorgverzekeringswet, Wmo, AWBZ en eventueel via eigen middelen. Inwoners met zorg betalen zelf voor het wonen, via huur of koop. Begeleiding en persoonlijke verzorging worden aan huis verricht. Dit heeft gevolgen voor het zorgcentrum t Havenlicht, het wijkservicepunt en de woonzorgzone. Om er voor te zorgen dat ouderen en minder validen in Pernis kunnen blijven wonen, ook als zij zorgbehoevend zijn, worden in de komende periode een viertal inspanningen uitgevoerd. De vierde inspanning is het Havenlicht aanpassen aan de nieuwe situatie. Aan het Havenlicht en de SOR is gevraagd om een plan te maken voor het omzetten van de bejaardenwoningen in zelfstandige woningen en verpleeghuisplaatsen. De verwachting is dat in 2016 met de verbouw van het Havenlicht begonnen zal worden. De vijfde inspanning is het borgen van de faciliteiten en activiteiten van het Havenlicht. De huidige faciliteiten en activiteiten die door het Havenlicht aan ouderen worden aangeboden en die door vrijwilligers van het Havenlicht (ruim 60) worden georganiseerd kunnen onder druk komen te staan. De gemeente zal zich de komende periode inspannen en met partners in gesprek gaan om de mogelijkheden te bespreken voor het behoud van de faciliteiten en activiteiten.

51 De zesde inspanning betreft de coördinatie van de zorgaanbieders en de vrijwilligers en het behouden van de zorgketen. In de nieuwe situatie kunnen verschillende zorgaanbieders de zorg aan ouderen en zorgbehoevende aanbieden. Om te zorgen voor een juiste coördinatie tussen de aanbieders en partners zal de komende periode een plan van aanpak opgesteld worden. De veranderende wetgeving heeft ook gevolgen voor de zorgketen en geeft de noodzaak tot het anders organiseren van de keten om zorgbehoevenden in Pernis te houden. De inspanningen hebben het doel dat ouderen en gehandicapten kunnen blijven wonen in Pernis, ook wanneer de persoon zorgbehoevend is. Al deze inspanningen dragen bij aan het doel vitaal. Samen zorgen we ervoor dat de voorzieningen voor ouderen en gehandicapten in Pernis blijven bestaan en dat ouderen in de toekomst kunnen blijven wonen in Pernis. Met het programma langer thuis neemt de gemeente Rotterdam maatregelen om ervoor te zorgen dat ouderen en mensen met een beperking zelfstandig kunnen (blijven) wonen. De maatregelen richten zich op geschikte woningen, een vitaal netwerk, toegankelijke wijken en voorzieningen en bundeling van nuttige informatie. Deze worden uitgevoerd in samenwerking met welzijnsinstellingen, zorgaanbieders, zorgverzekeraars, woningcorporaties en belangenorganisaties van de doelgroepen. De zevende inspanning is de programmatische herstructurering van het Arie den Arendplein. Momenteel staan een aantal winkelpanden langs het plein leeg. Recent hebben een tweetal winkelpanden een andere invulling gekregen. Zo is de fysiotherapeut uitgebreid en is een dansstudio geopend. Ondanks deze positieve ontwikkelingen blijft het draagvlak van de winkels fragiel. Daarnaast is het de zorg de overige twee winkels stand kunnen houden op hun huidige locatie. Het plein is recent op één hoogte gebracht waardoor het plein geschikter is voor evenementen en (wellicht in de toekomst) een markt. Hierdoor is en blijft het plein het hart van de Pernisser samenleving. In 2015 is de aan het plein grenzende basisschool leeggekomen en gesloopt. In 2016 de locatie tijdelijk worden ingericht en wordt gestart met het uitwerken van de toekomst scenario s. De aanpak van het Arie den Arendplein draagt via de inzet op voorzieningen bij aan het doel vitaal, maar ook aan het doel samen. Het Arie den Arendplein is een plein waar Pernissers elkaar kunnen ontmoeten en samen kunnen participeren in de evenementen die georganiseerd worden. Het voormalige deelgemeentekantoor is omgevormd tot gebiedskantoor (wijk-inlooppunt). Daar vinden alle activiteiten plaats die samenhangen met burgerschap, burgerparticipatie, dienstverlening aan inwoners en Pernisser gericht werken. In het wijk-inlooppunt wordt de publieksdienstverlening georganiseerd naar de vraag/behoefte van de inwoners. Voor de persoonlijke dienstverlening door de wijkagent, beheerders van Woonbron, het Waterschap ZHEW, Sociaal Raadslieden Rotterdam, Rijksbelastingdienst, jeugdoverlastcoördinator, dient het wijk-inlooppunt als ontvangstruimte en uitvalsbasis. Het wijk-inlooppunt dient als informatiepunt voor inwoners en voor (dag)toeristen die Pernis bezoeken (TIP). Op grond van de vraagwijzermethodiek worden in het wijk-inlooppunt met de inwoners en hun familie plannen gemaakt voor ondersteuning op het gebied van werk, inkomen, zorg of één van de anderelevensgebieden. De clusters, het Havenbedrijf Rotterdam, DCMR Milieudienst Rijnmond en de provincie Zuid Holland organiseren informatieavonden over hun plannen in en om Pernis. De vergunningen liggen er ter inzage.

52 Gezondheid Talentontwikkeling / onderwijs Evenementen en activiteiten Vitaal Zelfredzaam(er), levensloopbestendiger en gezonder. IV. Inzet op jeugd Meer perspectief voor de jeugd met voldoende evenementen en activiteiten, bestrijding eenzaamheid, alcohol- en drugsproblemen, benutten van talenten en de ontwikkeling daarvan en goede werkgelegenheidsmogelijkheden IV.1. Zwembad open houden - Onderzoek naar de mogelijkheden beheer; - De exploitatielasten verlagen door middel van duurzaamheidsmaatregelen. SO IV.2. Perspectief op jeugd. MO IV.3. Voortzetten schoolmaatschappelijk werk & SoVa training. MO IV.4. Voortzetten NME. MO IV.5. Alcohol & Drugs De huidige aanpak en netwerk in Pernis continueren en behouden. MO (Veilig)

53 De tweede strategie is de inzet op jeugd. Door in te zetten op jeugd kan hun perspectief worden vergroot. Het percentage jongeren dat in Pernis drinkt of drugs gebruikt is relatief hoog in vergelijking met het Rotterdams gemiddelde. Daarnaast blijkt uit de cijfers dat jongeren in Pernis zich relatief eenzaam voelen. Om de jongeren meer perspectief te bieden worden verschillende inspanningen uitgevoerd. Het talent van de jongeren zal worden gestimuleerd, zodat zij dit (verder) kunnen ontwikkelen. De eerste inspanning is het zwembad open houden. De jongeren in het filmpje dat gemaakt is door de klankbordgroep geven aan dat het zwembad voor hun heel belangrijk is en dat zij daar trots op zijn. Het zwembad vervult een zeer belangrijke maatschappelijke functie in het dorp, zowel op sportief als sociaal gebied. Het zwembad fungeert als een ontmoetingsplek waar de jeugd veilig kan zwemmen. Naast de jeugd maken ook andere Pernissers graag gebruik van het zwembad. De huidige exploitatie van het zwembad is echter duur. Om het zwembad in de toekomst open te houden is het belangrijk dat nagedacht wordt over een andere vorm van beheer. In 2015 is een werkgroep van bewoners gestart om de te kijken hoe en op welke voorwaarden het zwembad door vrijwilligers gerund kan worden. Uitgangspunt is dat de kosten van het zwembad omlaag worden gebracht om zo een mooi stukje Pernis in de toekomst te behouden. De uitkomsten worden medio 2016 verwacht. De tweede inspanning is perspectief op jeugd. De startkwalificatie van de Pernisse jongeren is lager dan het Rotterdams gemiddelde. Eén van de oorzaken is dat de jongeren opgroeien in een kindvriendelijke en veilige dorpsomgeving, maar middelbare schoolcarrière buiten Pernis doorlopen (Schiedam, Vlaardingen). Juist op deze leeftijd het belangrijk is goed zicht te hebben op hun handel en wandel. Laaggeschoolde arbeid is in de haven voldoende voor handen en betaalt goed. Hierdoor is het voor jongeren financieel niet aantrekkelijk om door te leren. Met ouders en middelbare scholen worden afspraken gemaakt om jongeren beter te volgen en hen te stimuleren een hogere startkwalificatie te halen. De derde inspanning is het voortzetten van schoolmaatschappelijk werk en sociale vaardigheidstraining. Uit onderzoek komt naar voren dat een deel van de jongeren last heeft van psychosociale problemen en eenzaamheid. Met name wanneer zij naar de middelbare school gaan. Kinderen groeien op in een kindvriendelijk dorp en een beschermde omgeving. Na de basisschool moeten de kinderen naar een middelbare school buiten het dorp. Voor veel kinderen is het een grote stap. Om de overgang minder groot te maken is het van belang dat kinderen door middel van sociale vaardigheidstraining goed voorbereid zijn. Daarnaast is het van belang dat eventuele psychosociale problemen al vroeg gesignaleerd worden. Daarbij is het van belang dat Pernis schoolmaatschappelijk werk heeft. Het voorzetten van schoolmaatschappelijk werk en sociale vaardigheidstraining dragen bij via de inzet op jeugd aan het samen-redzaam zijn van de jeugd. Dit is belangrijk want de jeugd is immers de toekomst. De vierde inspanning is het voortzetten van Natuur- en Milieueducatie (NME). Pernis ligt in een milieu belast gebied. Voor de jeugd is het van belang om te weten wat natuur en milieu is en waar bijvoorbeeld hun eten vandaan komt. De inspanning is dus zeker in Pernis belangrijk en de komende periode zal samen met de kinderboerderij en de scholen een plan van aanpak opgesteld worden om de NME voor te zetten en wellicht nog uit te breiden. De vijfde inspanning is alcohol en drugs. In Pernis drinken relatief veel jongeren alcohol. Vaak beginnen de kinderen al op vrij jonge leeftijd. Ook het drugsgebruik is relatief hoog. Het gebruik van alcohol hangt vaak samen met de eerder genoemde jeugdoverlast. Afgelopen jaren is in Pernis een alcoholbeleid opgesteld en uitgevoerd waarbij in samenwerking met verenigingen, horeca en scholen een plan van aanpak is geformuleerd om het alcoholgebruik onder jongeren terug te dringen. De inspanning is met name gericht op het behoud van het netwerk en het continueren van de aanpak. Het alcohol en drugsprobleem moet samen aangepakt worden en de inspanning zal bijdragen aan meer perspectief voor de jeugd.

54 Schoon en heel Veiligheid Buiten Gebieden Samen Samenlevingskarakter dorp behouden en waar mogelijk versterken: samenredzaam met hoge participatiegraad V. Inzet (dorps)cultuur en vrije tijd Karakteristieke dorpskern met goede (groen)voorzieningen, veilig met hoge sociale binding (men spreekt elkaar aan als dat nodig is, staat open voor nieuwkomers) en veel gezamenlijke (uitvoerende) participatie met korte lijnen (snel schakelen). Sport voorzieningen meer samen onderbrengen, actieve vrijwilligers en goede recreatie mogelijkheden V.1. Gebiedsorganisaties en clusters sluiten aan bij identiteit en functioneren van de dorpsgemeenschap, verenigingen, oppakken signalen. DV V.2. Het organiseren van themabijeenkomsten voor bewoners op het gebied van veiligheid. Veilig V.3. Burengerucht / huiselijk geweld MO (Veilig) V.4. Alternatieve vormen van beheer/onderhoud. Vanuit stadsbeheer faciliteren minimaal 3 bewoners/ ondernemersinitiatieven alternatief beheer/ onderhoud in Pernis jaarlijks vanaf Stadsbeheer is hier kaderstellend en niet bepalend voor gebruik van de openbare ruimte. SB Imago Vrijwilligers & Cultuur V.5. Matchen vrijwilligers. MO V.6. Vergroten deelname sociaal-culturele activiteiten MO V.7. Publiekstrekker op het gebied van chemie in samenwerking met de industrie voor de schooljeugd en jong volwassenen GO V.8. imagocampagne - Fietsverbindingen promoten - Waterbus. SO

55 Samen Samen Samenlevingskarakter dorp behouden en waar mogelijk versterken: samen-redzaam met hoge participatiegraad Om het samenlevingskarakter van Pernis te behouden en waar mogelijk te versterken wordt ingezet op dorpscultuur en vrije tijd. Pernis heeft een karakteristieke dorpskern met goede (groen)voorzieningen. Het is een relatief veilig gebied in verhouding tot het Rotterdams gemiddelde en het is kindvriendelijk. De sociale binding in Pernis is hoog. Men kent elkaar en spreekt elkaar aan als dat nodig is, maar staat ook open voor nieuwkomers. De sociale binding wordt ook door de jeugd als prettig ervaren. De betrokkenheid van de inwoners bij het dorp komt tot uiting in de vele activiteiten die in Pernis worden georganiseerd en de vele actieve vrijwilligers, die een bijdrage leveren aan het verenigingsleven. De gebiedsorganisatie en gemeentelijke clusters sluiten aan bij identiteit en functioneren van de dorpsgemeenschap. Ze hebben veelvuldig contact met inwoners, bedrijven en verenigingen. Signalen worden opgepakt en initiatieven gestimuleerd. Aan de werkgroepen Maatschappelijke Ontwikkeling, Stadsbeheer, Veilig en Fysiek nemen betrokken inwoners deel, die als klankbord voor voorstellen van en uitvoering door de clusters functioneren. Zij communiceren daarover actief met netwerken in de wijk. Zo zijn bijvoorbeeld in de werkgroep Maatschappelijke Ontwikkeling vertegenwoordigers namens sportverenigingen, ouderenverenigingen, jongerengroepen, kerken en betrokken diensten in zaken die inwoners bezig houden op het gebied van schoon, heel en veilig. De tweede inspanning is het organiseren van themabijeenkomsten voor bewoners op het gebied van veiligheid. Een voorbeeld is een themabijeenkomst over inbraakpreventie. In een dorp als Pernis kunnen inbraken een grote impact hebben. Het is daarom goed om de Pernissers te informeren door middel van themabijeenkomsten. De derde inspanning betreft burengerucht en huiselijk geweld. In tegenstelling tot de objectieve cijfers van burengerucht en huiselijk geweld wordt door de partners aangegeven dat burengerucht en huiselijk geweld in Pernis een probleem is. De inspanning is met name gericht op de preventieve kant. Dan gaat het om vroegsignalering. Om de vroegsignalering te verbeteren zal de wijkagent aan het wijkteam gaan deelnemen. Verder zullen stadstoezicht, woningcorporaties, woonoverlastcoördinator en politie in dit kader integraal samenwerken. Zij melden elkaar wat ze zien en horen. In het algemeen is het belangrijk dat de huidige actiegerichtheid en snelheid behouden blijft om zo effectief burengerucht en huiselijk geweld aan te pakken. Inmiddels heeft voorlichting aan professionals plaatsgevonden en is een medewerker aan het wijkteam toegevoegd. De vierde inspanning is gericht op alternatieve vormen van beheer. Door het uitvoeren van de inspanning kunnen particulieren en ondernemers participeren bij het beheer en onderhoud van hun openbare ruimte. Een voorbeeld van een alternatieve vorm van beheer zijn de schapen die momenteel in Pernis het gras in delen van het park kort houden. De inspanning draagt via de inzet op dorpscultuur en vrije tijd bij aan het doel samen. Samen participeren en samen de openbare ruimte onderhouden en aantrekkelijk houden. De vijfde inspanning is het matchen van vrijwilligers. Veel verenigingen geven aan dat het voor hen moeilijk is om voldoende vrijwilligers aan te trekken, andere geven aan dat er juist voldoende vrijwilligers zijn. Om de vraag naar vrijwilligers en het aanbod van vrijwilligers beter op elkaar af te stemmen is het belangrijk dat een goede vrijwilligersbank aanwezig is. Daarnaast is het belangrijk dat geïnteresseerden voldoende worden voorgelicht over vrijwilligerswerk. Over bijvoorbeeld vergoeding of verzekering. De inspanning wordt uitgevoerd binnen de opdracht aan Dynamisch Pernis (SWP en buurtprojecten) en zal bijdragen aan het doel samen.

56 De zesde inspanning is het vergroten deelname sociaal-culturele activiteiten. Uit het wijkprofiel komt naar voren dat Pernissers in vergelijking met Rotterdam weinig deelnemen aan sociaal-culturele activiteiten. Het nieuwe multifunctionele centrum biedt ruimte aan sport-, muziek- en toneelverenigingen, koren en het sociaal cultureel werk. Dit biedt een kans voor de verenigingen en SWP een (lange termijn) programma te ontwikkelen dat de deelname van Pernissers aan sociaal culturele activiteiten. SKVR, Stichting Sportsupport stimuleren en ondersteunen de vereniging bij het opstellen en het implementeren van dit programma. Vanaf eind 2015 is een cultuurscout voor Pernis aangesteld die de verenigingen hierbij kan ondersteunen. De zevende inspanning is het realiseren van een publiekstrekker op het gebied van chemie in samenwerking met de industrie voor de schooljeugd en jong volwassenen. De unieke locatie van Pernis, midden in de haven en industrie, maakt het een perfecte plek voor een publiekstrekker bijvoorbeeld op het gebied van chemie. In de komende periode zal in samenwerking met de industrie gesproken worden over de mogelijkheden. De inspanning draagt via de inzet op vrije tijd bij aan het aantrekkelijker maken van het dorp Pernis. De achtste inspanning is de imagocampagne. Het imago van Pernis is vaak negatief of het dorp heeft geen imago. Om Pernis in de toekomst aantrekkelijk en vitaal te houden is het van belang dat het imago van Pernis wordt verbeterd. In de campagne wordt ook aandacht gevraagd voor de fietsverbindingen. Momenteel worden fietsers niet door het dorp geleid, maar fietsen zij er omheen. Wanneer fietsers door Pernis geleid worden zullen zij zien wat het dorp te bieden heeft. Dit kan het imago positief beïnvloeden en kan een impuls geven voor de lokale ondernemingen. Daarnaast is het voor het imago van Pernis goed als het dorp wordt aangesloten op de waterbus. De waterbus maakt het voor bezoekers mogelijk om aan de waterkant te genieten van het uitzicht, te kijken naar de boten en een kleine wandeling te maken door het dorp heen.

57 Bijlage G. Samenvatting Participatietraject Samenvatting opbrengsten Klankbordgroep Pernis 2030 Foto gemaakt door: Marlieke van der Willik

58 Inleiding De deelgemeente Pernis is druk bezig met het opstellen van een toekomstplan. Het plan komt te staan in een DIN (Doelen-Inspanningen-Netwerk). Dat is een schema waarin de doelen en inspanningen voor de komende bestuursperiode ( ) in geformuleerd zijn. In mei 2013 is een groep bewoners gestart met het nadenken over de toekomst van Pernis. De klankbordgroep heeft tijdens een aantal bijeenkomsten vier thema s benoemd, die zij belangrijk vindt voor de toekomst van Pernis. De thema s zijn: voorzieningen, jeugd, vrije tijd en dorpscultuur. Binnen een aantal weken zijn de thema s verder aangevuld en uitgewerkt door middel van verschillende activiteiten. Zo is er voor het thema voorzieningen een enquête huis aan huis verspreid. Deze enquête kon ook door de Pernissers digitaal worden ingevuld. Voor het thema jeugd is een filmpje gemaakt. In het filmpje worden jongeren in Pernis een aantal vragen gesteld over hun visie op Pernis in Daarnaast is een tekenwedstrijd gehouden om ook de jongere kinderen te betrekken. Voor het thema vrije tijd zijn de verenigingen van Pernis gevraagd een powerpoint presentatie aan te vullen met foto s en steekwoorden. In de presentatie werd gevraagd wat voor de verenigingen in de toekomst noodzakelijk is en wat zij graag in de toekomst zouden willen hebben (need to have, nice to have). Voor het thema dorpscultuur zijn vier gasten uitgenodigd uit andere dorpen om meer van elkaar te leren op het gebied van het versterken en behouden dorpscultuur. De resultaten van de verschillende activiteiten zijn samengekomen tijdens de markt Pernis 2030 op vrijdag 12 juli 2013 (Deelgemeentekantoor Pernis). In dit document worden de opbrengsten van de verschillende activiteiten samengevat. Deze opbrengsten zullen samen de basis vormen voor het toekomstplan dat aan het bestuur van Rotterdam zal worden gepresenteerd. Daarnaast bevat dit document als bijlage de powerpointpresentatie die op vrijdag 12 juli 2013 is vertoond en de opmerkingen en ideeën van de klankbordgroep betreffende het DIN-schema. Verder zijn twee artikelen over het participatietraject als bijlage toegevoegd. De artikelen zijn gepubliceerd op de website van dé Weekkrant en dichtbij.nl.

59 Voor het thema voorzieningen is een korte vragenlijst opgesteld. De enquête is huis aan huis verspreid en was tevens digitaal in te vullen. Ruim 110 Pernissers hebben de papieren enquête ingevuld en 40 Pernissers hebben dit digitaal gedaan. VOORZIENINGEN De eerste vraag van de enquête betrof een opsomming van verschillende voorzieningen. De Pernissers werd gevraagd om aan te geven of zij de betreffende voorziening wel of niet voldoende in Pernis aanwezig vonden. De resultaten van de eerste vraag zijn als volgt: 5% 25% Zorgvoorzieningen 70% ja, voldoende aanwezig weet niet / geen mening nee, onvoldoende aanwezig 70% van de Pernissers heeft aangegeven dat voldoende zorgvoorzieningen in Pernis aanwezig zijn. 25% heeft aangeven dat niet voldoende zorgvoorzieningen aanwezig zijn. 5% heeft aangegeven het niet te weten / geen mening te hebben. Naast de drie keuze mogelijkheden was de mogelijkheid om aan te geven wat ontbreekt in Pernis aan zorgvoorzieningen. De tandarts wordt door velen als een gemis beschouwd. 61% geeft aan dat voldoende kinderopvang in Pernis aanwezig is. 3% geeft aan dat niet voldoende voorzieningen voor kinderopvang in Pernis aanwezig zijn. 33% heeft geen mening en 3% heeft geen antwoord ingevuld. 33% 3% 3% Kinderopvang 61% ja, voldoende aanwezig weet niet / geen mening nee, onvoldoende aanwezig

60 Basisschool 1% 12% 5% ja, voldoende aanwezig weet niet / geen mening 82% van de Pernissers heeft aangegeven dat voldoende basisscholen in Pernis aanwezig zijn. 12% vindt dat de voorziening onvoldoende aanwezig is. 1% heeft aangegeven het niet te weten / geen 82% nee, onvoldoende aanwezig mening te hebben en 5% heeft geen ingevuld. antwoord 67% van de respondenten is van mening dat er voldoende speelmogelijkheden zijn in Pernis voor kinderen. 19% van de respondenten heeft aangegeven dat onvoldoende speelmogelijkheden voor kinderen zijn. 13% van de respondenten weet het niet, heeft geen mening en 1% van de respondenten heeft geen antwoord ingevuld. Verder wordt opgemerkt dat de speeltuin te weinig open is en dat het kinderbos zich op de verkeerde locatie bevindt. 13% Speelmogelijkheden voor kinderen 19% 1% 67% ja, voldoende aanwezig weet niet / geen mening nee, onvoldoende aanwezig 41% van de respondenten is van mening dat Voorzieningen voor jongeren 25% 7% 27% 41% ja, voldoende aanwezig weet niet /geen mening nee, onvoldoende aanwezig geen antwoord voldoende voorzieningen in Pernis aanwezig zijn voor jongeren. 25% van de respondenten is van mening dat onvoldoende voorzieningen aanwezig zijn. 27% heeft geen mening en 7% heeft geen antwoord ingevuld. Verder wordt opgemerkt dat voor de jeugd meer voorzieningen moeten zijn waar de jongeren elkaar kunnen ontmoeten. Daarnaast wordt ook aangegeven dat de Jongeren Accommodatie Pernis (JAP) in het weekend niet open is en dat naast de JAP weinig andere voorzieningen zijn.

61 Voorzieningen voor ouderen 5% 0% ja, voldoende aanwezig 43% van de respondenten heeft aangegeven dat voldoende voorzieningen voor ouderen aanwezig zijn in 17% 35% 43% weet niet / geen mening nee, onvoldoende aanwezig Pernis. 17% van de respondenten vindt dat niet voldoende voorzieningen voor ouderen zijn. 35% heeft aangegeven geen mening te hebben / het niet te weten en 5% heeft geen antwoord ingevuld. Sport- en recreatievoorzieningen 63% van de respondenten geeft aan dat voldoende sporten recreatievoorzieningen in Pernis zijn. 21% van de respondenten geeft aan dat er niet voldoende voorzieningen zijn. 13% heeft geen mening / weet het niet en 3% heeft geen antwoord ingevuld. 3% 0% 21% 13% 63% ja, voldoende aanwezig weet niet / geen mening nee, onvoldoende aanwezig 39% 5% Winkels voor de dagelijkse boodschappen 1% 0% 55% ja, voldoende aanwezig weet niet / geen mening nee, onvoldoende aanwezig 55% van de respondenten geeft aan dat voldoende voorzieningen zijn voor het kopen van de dagelijkse boodschappen. 39% van de respondenten vindt dat er onvoldoende winkels zijn. 5% heeft geen mening / weet het niet en 1% heeft geen antwoord ingevuld.

62 8% van de respondenten geeft aan dat voldoende speciaalzaken in Pernis zijn. 69% geeft aan dat onvoldoende speciaalzaken in Pernis aanwezig zijn. 19 % van de respondenten heeft weet het niet / heeft geen mening en 3% heeft geen antwoord ingevuld. De meerderheid van de respondenten geeft dus aan dat te weinig speciaalzaken in Pernis zijn. Daar moet bij worden vermeld dat veel respondenten aangeven dat meer speciaalzaken door de grote van het dorp wellicht niet haalbaar is, maar dat een soort Hema of Blokker wel wenselijk is. 3% 0% 69% 9% Speciaalzaken 19% ja, voldoende aanwezig weet niet / geen mening nee, onvoldoende aanwezig 12% 3% 0% 25% 60% Horeca ja, voldoende aanwezig weet niet / geen mening nee, onvoldoende aanwezig 60% van de respondenten heeft aangegeven dat voldoende horeca in Pernis aanwezig is. 25% van de respondenten vindt dat er onvoldoende horecagelegenheden zijn. 12% heeft geen mening / weet het niet en 3% van de respondenten heeft de vraag niet ingevuld. Een groot aantal keer wordt door de respondenten aangegeven dat een leuke horecagelegenheid aan de Maas ontbreekt. 76% van de respondenten heeft aangegeven dat voldoende verenigingen aanwezig zijn. 10% van de respondenten geeft aan dat onvoldoende verenigingen zijn. 12% heeft geen mening / weet het niet en 2% heeft geen antwoord ingevuld. Veel respondenten geven aan dat voldoende verenigingen in Pernis zijn, wel wordt aangegeven dat goede locaties voor bijvoorbeeld optredens van de toneelvereniging ontbreken. 10% 2% 0% 12% Verenigingen 76% ja, voldoende aanwezig weet niet / geen mening nee, onvoldoende aanwezig

63 5% 34% Openbaar vervoer 2% 0% 59% ja, voldoende aanwezig weet niet / geen mening nee, onvoldoende aanwezig 59% van de respondenten geeft aan dat voldoende openbaar vervoer in Pernis aanwezig is. 34% geeft aan dat onvoldoende openbaar vervoer aanwezig is. 5% heeft geen mening / weet het niet en 2% heeft geen antwoord ingevuld. Over het algemeen is men tevreden over het openbaar vervoer. De metro rijdt goed. De afstand naar de metro wordt door verschillende Pernissers als te groot ervaren. Over de bus zijn de Pernissers minder tevreden. Veel mensen geven aan dat de bus te weinig rijdt en dat een directe verbinding met Hoogvliet ontbreekt. In de tweede vraag van de enquête wordt gevraagd of de respondent 5 voorzieningen kan noemen die in de toekomst voor hem of haar belangrijk zijn. Daarnaast wordt gevraagd deze voorzieningen te rangschikken waarbij de voorziening op nummer 1 gezien wordt als het belangrijkst en 5 het minst belangrijk. De vraag is helaas minder goed ingevuld. Veel respondenten hebben een opsomming gegeven wat ontbreekt. Tevens is de vraag vaak gebruikt als ruimte voor opmerkingen en suggesties. In de derde vraag van de enquête wordt gevraagd aan de respondenten of zij nog bepaalde voorzieningen in Pernis missen. Deze vraag is minder goed ingevuld dan de eerste. Wellicht heeft dit te maken met het feit dat de vraag dubbel is. De respondenten hadden ook in de eerste vraag al de mogelijkheid om aan te geven welke voorzieningen naar hun mening ontbreken in Pernis. 60% 40% Voorzieningen Ja 55% van de respondenten geeft aan voorzieningen te missen in Pernis. 26% van de respondenten vindt dat geen voorzieningen missen. 19% heeft geen antwoord 20% 0% Mist u nog bepaalde voorzieningen in Pernis Nee Geen antwoord ingevuld. Ook bij deze vraag was de mogelijkheid om aan te geven welke voorziening men mist. Tandarts, eetgelegenheden aan de Maas en sporthal zijn veel genoemde voorzieningen.

64 HUISVESTING Naast de vragen over voorzieningen zijn twee vragen gesteld over huisvesting. In vraag 4 van de enquête werd de respondenten gevraagd hun voorkeur aan te geven voor een bepaald type woning. Huisvesting Geen antwoord Anders Vrijstaand Kangoeroewoning Eengezinswoning Appartement Studio Kamer Zoals zichtbaar in de grafiek gaat de voorkeur van de respondenten naar het type eengezinswoning. Daarnaast gaat er ook een grote voorkeur uit naar appartementen. De respondenten geven minder de voorkeur aan een studio of een kamer. In vraag 5 is gevraagd of de respondenten een type woning missen in Pernis. 14% 48% 38% van de respondenten geeft aan een bepaald type woning te missen in Pernis. Het meest frequent is de kangoeroewoning als missende type woning benoemd. Een kangoeroewoning (ook wel tandemwoning genoemd) is een woonvorm waarbij mensen die zorg nodig hebben toch zelfstandig kunnen wonen en deel kunnen uitmaken van het huishouden van een mantelzorger. De woning bestaat uit twee zelfstandige woningen (de buidel- en hoofdwoning) met elk een eigenbadkamer, woonkamer, keuken, slaapkamer enzovoorts. 48% van de respondenten geeft aan geen type woning in Pernis te missen en 14% heeft geen antwoord ingevuld. Naast de kangoeroewoning zijn ook laagbouw en 55+ woningen genoemd als een type woning dat ontbreekt in Pernis. Mist u een type woning in Pernis? 38% Ja nee geen antwoord

65 TOT SLOT Ten slotte is aan de respondenten gevraagd om aan te geven wat hun leeftijd is. In onderstaande cirkel diagram is de verdeling weergegeven. Het grootste deel van de respondenten is 46 jaar of ouder (64%). Een kleiner deel, ongeveer 36% van de respondenten is 45 jaar of jonger. Wat is uw leeftijd? 25% 17% 6% 11% 8% 11% 22% 16 t/m t/m t/m t/m t/m 65 ouder dan 65 geen antwoord

66 JONGEREN Voor het thema jeugd zijn een aantal jongeren geïnterviewd. Zowel bij de Jongeren Accommodatie Pernis (JAP) als het zwembad is gefilmd. In de JAP zijn een aantal jongeren benaderd in samen werking met jongerenwerker Aad Groenewegen. In het zwembad zijn een aantal jongeren benaderd samen met een lid van de klankbordgroep Corrie Kranendonk. Aan de jongeren zijn een aantal vragen gesteld. De eerste vraag luidde: Wat moet blijven zodat jij in 2030 nog in Pernis woont? Voor de jongeren zijn de voorzieningen erg belangrijk, zoals goed onderhouden speeltuinen en een zwembad. Maar ook het voetbalveld en de supermarkt werden genoemd. De tweede vraag luidde: Wat moet er veranderen in Pernis?. Een aantal jongeren vonden dat er te weinig te doen is in Pernis. Ze zouden het leuk vinden als er bijvoorbeeld een discotheek of bioscoop in Pernis is. Ook voortgezet onderwijs werd genoemd en dan met name een vakopleiding. Daarnaast vonden ze dat meer prullenbakken langs de weg moeten staan. De laatste vraag luidde: Waar ben je het meest trots op in Pernis?. Uiteraard werden de JAP en het zwembad genoemd. Daarnaast waren de jongeren toch wel trots dat iedereen elkaar kent en dat het daardoor ook gezellig is. Tijdens de interviews gaven de jongeren aan dat ze toch graag in Pernis wonen en ook willen blijven wonen. Het aantal voorzieningen in Pernis is in principe prima alleen zullen ze wel behouden moeten blijven. Wat opvalt is dat het merendeel van de jongeren in de interviews naar voren bracht dat zij het fijn vinden dat iedereen elkaar kent. De jongeren hechten een grote waarde aan de sociale cohesie in het dorp. Het filmpje is te bekijken op het youtubekanaal PernisDorp. Link:

67 TEKENWEDSTRIJD De jongste jeugd van Pernis werd gevraagd om een tekening te maken over wat zij graag in de toekomst in het dorp zien. Tien kinderen hebben hun tekening ingeleverd. Een achtbaan, botsauto s en een spookhuis waren enkele ideeën. Op vrijdag 12 juli hebben de kinderen een cadeau gekregen. Foto gemaakt door: Marlieke van der Willik

68 Voor het thema vrije tijd zijn de verenigingen en de interkerkelijke commissie van Pernis benaderd met het verzoek een powerpointpresentatie aan te vullen. De voetbalvereniging en de Interkerkelijke Evangelisatie Commissie hebben een bijdrage aangeleverd. VV PERNIS De voetbalvereniging VV Pernis ziet zichzelf als een dorpse amateur voetbalvereniging met regionale uitstraling, waar plezier en prestatie hand in hand gaan, met een grote maatschappelijke en sociale functie. Voor de voetbalvereniging is het in de toekomst noodzakelijk dat de kleedkamers worden uitgebreid, dat een kunstgrasveld wordt aangelegd en een sportzaal aanwezig is. Daarnaast is het noodzakelijk dat er samenwerking is met andere sportverenigingen op één complex. INTERKERKELIJKE EVANGELISATIE COMMISSIE De Interkerkelijke Evangelisatie Commissie schets in enkele steekwoorden haar toekomstbeeld. Verscheidenheid en verbondenheid, waar mogelijk werken de kerken samen, rust- en bezinningsplaatsen voor iedereen, hulp bieden waar nodig onafhankelijk van de achtergrond. Voor de Interkerkelijke Evangelisatie Commissie is het in de toekomst noodzakelijk dat er ruimte / accommodatie beschikbaar is voor het organiseren van de kinder-, jongeren-, en ouderenactiviteiten. NIET-VERENIGDE BURGER Mariëtte Muizer-Nijssen en Marlieke van der Willik hebben ongeveer 25 Pernissers langs de waterkant benaderd, om zo ook de niet-verenigde burger van Pernis te bereiken. Bijna unaniem was de Pernisse waterkant de favoriete plek.

69 De Pernissers willen deze plek graag behouden en wellicht versterken door bijvoorbeeld meer picknickbankjes en een terrasje. Ook is de vraag gesteld wat zij het liefste doen in Pernis. De volgende antwoorden zijn gegeven: hardlopen, vissen, wandelen (met de hond) en muziek maken. Foto s gemaakt door: Marlieke van der Willik

70 Dorpscultuur werd door de leden van de klankbordgroep als laatste thema aangedragen. De klankbordgroep wil graag de dorpscultuur van Pernis behouden en waar nodig versterken. Want hoe zorg je ervoor dat een kleine kern als Pernis zijn dorpscultuur ook in de toekomst behoudt. Dit vraagstuk speelt niet alleen in Pernis maar ook in andere dorpen in het land. BEZOEK PERNIS Vier experts, die hun sporen elders hebben verdiend, zijn naar Pernis gekomen om te vertellen over hun ervaringen en om hun visie te geven op het dorp Pernis. Op vrijdag 12 juli 2013 zijn de genodigden in twee groepen rondgeleid door het dorp. De genodigden waren: André Kool en Klaas Kuipers uit Melissant (Goerree-Overflakkee), Glenn Priester uit Hoofdplaat (Sluis) en Bert Broekhuis (Vereniging Kleine Kernen). Na de wandeling door het dorp is tijdens het plenaire deel van de Markt Pernis 2030 een aantal vragen gesteld aan de experts. In antwoord op één van de vragen vertelde Bert Broekhuis dat initiatieven vanuit de bewoners kunnen bijdragen aan het behouden van de dorpscultuur. Daarnaast vond dhr. Broekhuis de verschillende architectuurstijlen die in Pernis te vinden zijn bijzonder. Hij vond dan ook dat het belangrijk is om deze bouwstijlen te behouden Ook werd naar voren gebracht door de twee heren uit Melissant dat in vergelijking met hun eigen dorp nog veel dingen door de (deel)gemeente opgepakt werden. Foto gemaakt door: Marlieke van der Willik