Kom verder. Saxion. OW Praktijkbeschrijving Studiekeuzegesprekken, wat werkt? De Redeneerketen. Colofon

Transcriptie

1 Kom verder. Saxion. Praktijkbeschrijving Studiekeuzegesprekken, wat werkt? De Redeneerketen OW Colofon Datum 15 maart 2010 Referentie Tender Studiekeuzegesprekken, wat werkt? Versie 2 Auteur Hans de Vries, Fanny Pliester, Gerda Perenboom

2 Redeneerketen Saxion, wat werkt Met het project studiekeuzegesprekken 1 wil Saxion onderzoeken welke interventies ertoe kunnen bijdragen om het aantal studenten dat het eerste jaar uitvalt te verminderen ten opzichte van voorgaande jaren. De interventie, het studiekeuzegesprek, bestaat uit het invoeren van een assessment gevolgd door verschillende gespreksvormen voorafgaand aan de daadwerkelijke inschrijving voor het eerste hbo-jaar van een opleiding. Doel is dat de inzet van dergelijke studiekeuzegesprekken tot een beter beeld van de studie, het beroep, en de daartoe gevraagde competenties van en bij de aspirant student zouden moeten leiden. Daarmee wordt de kans vergroot dat er een meer bewuste en beter gemotiveerde studiekeuze door de aspirant student kan plaatsvinden. Tegelijkertijd wordt met deze vorm van aandacht voor de aspirant student ook de kans bevorderd dat er bij de start van de studie een bindingsproces van de student met de opleiding in werking wordt gezet. De werkgroep gesprekken heeft in nauwe samenwerking met de werkgroep assessment de gespreksvormen voorbereid. Het gaat hier om de gespreksvormen: groepsgesprekken, driehoeksgesprekken en gesprekken met pre-aanmelders. De groepsgesprekken zijn gehouden in juni/ juli. In bijzonder gaat het hier over F M. 2

3 Deel 1: Context beschrijving FEM Doel: inzicht geven in de specifieke instellings- en opleidings context waarin de studiekeuzegesprekken worden gehouden. Instelling Soort instelling Soort opleiding HBO naam opleiding: FEM: Financiën, Economie en Management voltijd, fiscalisten specifieke toelatingseisen: nee Locatie Aanmeldingen Algemene kenmerken van de studenten binnen deze opleiding Saxion Deventer + Enschede Dit zijn de totale inschrijvingen van de Academie FEM; Instroom 2009/2010 blijkt 214 totaal te zijn, 63 Accountancy (Ac) 134 Bedrijfseconomie (BE) 17 Fiscale Economie (FE) [deelname aan SKG] Studenten met de Nederlandse nationaliteit Vooropleiding: Accountancy: HAVO = 57% ; MBO4 = 30%; VWO= 13%; Overige = 0% Bedrijfseconomie: HAVO = 59%; MBO4 = 36%; VWO= 3%; Overige = 2% Fiscale Economie: HAVO = 35%; MBO4 = 35%; VWO= 12%; Overige = 18% gemiddelde start leeftijd: 18 Datum instroom Het gaat over de instroom 2009; Van de FEM opleiding hebben er 3 personen in de eerste week van Juli 09 deelgenomen aan het self-assessment gevolgd met een studiekeuzegesprek; In september 2009 hebben nog 4 studenten het self-assessment instrument ingevuld en hebben zij het rapport met hun Studieloopbaanbegeleider (SLBer) besproken. Gemiddeld na een jaar: na twee jaar: Propedeuserendement Gemiddeld percentage : uitvallers hoeveel studenten behalen de prop na een jaar: 5 10% hoeveel studenten behalen de prop na twee jaar: 80% Het gaat over een gemiddelde van de afgelopen jaren. Hoeveel studenten vallen uit voor de prop30% Hoeveel studenten vallen uit na voor Propedeuse: 10% 3

4 Specifieke risicogroepen Bijzonderheden alle studenten die na 1 juni ingeschreven zijn studenten die voor december zich opgeven voor eenandere opleiding binnen de academie FEM. Uit ervaring over de voorliggende jaren de student veel switchen tussen de eigen opleidingen FE BE Ac visa versa en een deel vertrekt bij de Academie FEM. n.v.t. Deel 2: Redeneerketen FEM Doel: inzicht geven in de vooronderstellingen met betrekking tot de manier waarop de gesprekken zullen leiden tot het gewenste resultaat. groepsgesprek Diagnose en referenties: Tijdens het eerste studiejaar valt een te hoog percentage eerstejaarsstudenten uit en te weinig eerstejaars studenten halen na 1 jaar hun propedeuse. Veel studenten schrijven zich in voor meerdere HBO-opleidingen, omdat ze het beeld hebben nog gemakkelijk te kunnen switchen. Vaak sluit voorts de vooropleiding niet aan, het niveau van het HBO is voor m.n. studenten met een MBO-opleiding te hoog. De oorzaken worden gezocht in gedragsdeterminanten zoals gedefinieerd in het studiekeuzemodel van Kemper et al (2007) 2 : beeld van de studie, beroep, instelling en stad, de mate waarin men zich laat beïnvloeden door relevante anderen, en de inschatting van het eigen kunnen. Mede met het oog op het voorkomen van studieuitval en het bevorderen van studiesucces in het eerste jaar wordt in het verlengde van de voorgaande factoren uitgegaan van twee factoren: cognitieve en sociale binding (Pascarella & Terenzini, 1991) 3. Ook in dit stadium van voor-de-poort wordt met deze oorzaken al rekening gehouden. Interventie: Mechanismen: Outcome: 1. Alle aspirant-studenten schriftelijk uitnodigen De student bvoelt zich snel thuis binnen de opleiding De a.s. student neemt de persoonlijke uitnodiging 2 Kemper, P. Van Hoof, J. Visser, M. & De Jong, M. (2007). Studiekeuze in kaart gebracht, gedragsdeterminanten van scholieren bij het kiezen van een vervolgopleiding. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 25, Pascarella, E.T. & Terenzini, P.T. (1991). How colleges affect students. San Francisco: Jossey Bass. 4

5 voor een studiekeuzegesprek. De brief sluit aan bij de behoefte aan contact met de gekozen vervolgstudie om nog eens goed naar de studiekeuze te kijken. welbevinden De formulering in de brief stimuleert tot een eerste nadenken over zijn/haar studiekeuzeproces. Hij/zij is bereid om het assessment in te vullen en tijd te reserveren om op gesprek te komen. serieus en ervaart dat de instelling extra aandacht voor hem/haar heeft De a.s. student is in principe bereid om naar het studiekeuzegesprek te komen In de individuele planning wordt daadwerkelijk het studiekeuzegesprek en de voorbereiding daartoe middels een on-line assessment opgenomen. 2. Invullen van een intake assessment. De a.s student beantwoordt vragen over motivatie en geschiktheid voor de opleiding De kandidaat vindt het assessment interessant en relevant voor zichzelf in relatie tot de gekozen studie. De a.s. student vult daadwerkelijk het assessment in. De a.s. student krijgt een beeld van de opleiding en kan tot de conclusie komen dat de opleiding wel/niet bij hem/haar past De a.s. student reflecteert op een gestructureerde manier op zijn/haar beeld van de opleiding / competenties in relatie tot de studiekeuze. De a.s. student: - krijgt een beter beeld van de opleiding - krijgt een beter beeld van de benodigde competenties - krijgt een beter beeld van zichzelf - krijgt een idee in welke mate de opleiding bij hem/haar past - wordt in bepaalde mate al dan niet bevestigd in 5

6 zijn/haar keuze - wil daarover graag van gedachte wisselen met een SLB-er Door de vraagstelling verwerft de a.s. student op gestructureerde wijze informatie over de opleidingskenmerken en de relevante competenties die hij/zij met zijn/haar eigen informatiebasis kan vergelijken. Door het maken van het assessment ontstaat er: - meer binding met de opleiding - beter beeld van de opleiding - beter beeld van zichzelf - beter beeld van het werkveld Door het assessment wordt het voor de a.s. student duidelijk dat de opleiding wel/niet bij hem/haar past en wordt de student bevestigd in zijn/haar studiekeuze. 3. Afnemen van het Studiekeuzegroepsgesprek De a.s. student besluit daadwerkelijk om naar het studiekeuzegesprek te gaan. Daadkrachtig De groepsdynamiek stimuleert het persoonlijk denken over het beeld van de studie (beroep, instelling, stad) de daartoe gewenste competenties en de keuze van de opleiding. De a.s. student komt daadwerkelijk naar het gesprek De opleiding (SLBer) krijgt assessmentinformatie over de student voor het studiekeuzegesprek De a.s. student denkt nog eens dieper na over het beeld van studie (beroep, instelling, stad), de gewenste competenties en de gemaakte studiekeuze. student krijgt duidelijk wat hij van de opleiding kan verwachten en wat de De student heeft een beter beeld van de opleiding, van 6

7 opleiding van de student verwacht. De a.s. student is zich beter bewust van zijn/haar keuze het werkveld en de opleiding op deze instelling in deze stad waarvoor is gekozen. De student wordt bevestigd in de door hem/haar gemaakte studiekeuze. De aandacht wordt als positief ervaren waarbij een gevoel van binding in het positieve geval met de gekozen opleiding wordt versterkt. Door betere binding zal de student gemotiveerder voor de opleiding kiezen. De a.s. student zal zich voor minder opleidingen inschrijven. De a.s student kan in een vroeg stadium besluiten om een andere opleiding te gaan volgen. De student kan doorverwezen worden naar de studiekeuze- adviseur van Saxion, waar bekeken gaat worden welke opleiding binnen of buiten Saxion geschikt voor de kandidaat is. De student voelt een binding met de opleiding en kiest gemakkelijker voor de opleiding 4. De a.s. student kiest voor de opleiding en gaat deelnemen aan de studie. Het opleidingsprogramma stimuleert tot studeren De student studeert succesvol, valt niet uit en is tevreden met zijn / haar studiekeuze. 7

8 Deel 3: Operationalisering van het gekozen arrangement studiekeuzegesprekken Doel: beschrijven van de ontworpen aanpak voor het doen van studiekeuzegesprekken Studiekeuzegesprekken Met wie? Soort student Alle ingeschreven studenten Risicoprofielen Gesprekken met alle studenten van één specifieke richting ( fiscale economie) Gesprekken met alle studenten die zich na 1 juni hebben ingeschreven. De uitnodigingen voor het SKG zijn naar alle leerlingen verstuurd die zich eind Juni 09 hebben ingeschreven voor de opleiding FE. Maken risicoprofielen door middel van Online self-assessment Groepgesprek Initiatief voor gesprek Op uitnodiging van FEM: alle aspirant studenten die zich voor Fiscale Economie hebben ingeschreven Wanneer? Voor de poort, na inschrijving Rond september instroom, Duur Los of gekoppeld Alle gesprekken op één dag; een dagdeel; Duur SKG Groepsgesprek is ongeveer 50 minuten; Geïntegreerd binnen de introductie bijeenkomst Hoe? Vorm Groepsgesprek Waartoe? Doel Terugkoppeling van het bestaande beeld van de a.s. student van de opleiding, de beroepen en de instelling, Inzicht geven in de benodigde competenties en moeilijkheidsgraad van de opleiding Bepalen van een goede match tussen de student en de opleiding. D.m.v. het bespreken van het Self-Assessment, daarin worden de kwaliteiten/competenties van de opleiding en het beroep gemeten en visueel weergegeven in een webradar. Wat? Inhoud Inhoud van de opleiding Voorbeelden van beroepen Betekenis geven aan vorm van de opleiding; De student uitleg geven over hoe de opleiding opgebouwd is. 8

9 Format Onderdeel van het groepsgesprek Door wie? Gespreksvoerder Docenten + SLB-ers + alumni Leeftijd Docent: 35 SLB-er: 30 Alumni: 25 Voorafgegaan door? Gevolgd door? In samenhang met? Koppeling met Indien van toepassing: doel assessment Actie van Inbedding in overige voorlichting Met studieloopbaanbegeleiding Met selectie Met preadvies en bindend studieadvies Met summerschool / bijscholing Met Introductieweek Met onderwijs Digitaal (zelf-) assessment Risicoprofiel bepalen hulp bij het kiezen (studiekeuze vragenlijst inzicht in opleidingsprofiel + competenties Opleiding: gegevens vastleggen voor slb Student: reflectiedossier aanleggen en zelf houden / inbrengen in de opleiding (studieloopbaanbegeleiding) Informatie verstrekken Open dagen, tijdens studietry-out en tijdens meeloopdagen Studieloopbaanbegeleider krijgt uitslag zelfassessment; student houdt zelf vorderingen bij. Tijdens slb-gesprekken komt studiekeuze aan de orde; koppeling met zelf-assessment en groepsgesprek in juni n.v.t. n.v.t. Wat kost dat? Betaalbaarheid Voorbereiding slb-ers: 3 uur Gespreksvoering 8 uur Training:2 uur Digital assessment eenmalig vragen maken per opleiding 10 uur Dossiervorming: 1 uur per student Organisatie? Werkproces Propedeuse coordinator Eigenaar van het proces Training FEM Training van gespreksvoerders ( later stadium) 9

10 2. Redeneerketen Saxion, wat werkt (HBS) Met het project studiekeuzegesprekken 4 wil Saxion onderzoeken welke interventies ertoe kunnen bijdragen om het aantal studenten dat het eerste jaar uitvalt te verminderen ten opzichte van voorgaande jaren. De interventie, het studiekeuzegesprek, bestaat uit het invoeren van een assessment gevolgd door verschillende gespreksvormen voorafgaand aan de daadwerkelijke inschrijving voor het eerste hbo-jaar van een opleiding. Doel is dat de inzet van dergelijke studiekeuzegesprekken tot een beter beeld van de studie, het beroep, en de daartoe gevraagde competenties van en bij de aspirant student zouden moeten leiden. Daarmee wordt de kans vergroot dat er een meer bewuste en beter gemotiveerde studiekeuze door de aspirant student kan plaatsvinden. Tegelijkertijd wordt met deze vorm van aandacht voor de aspirant student ook de kans bevorderd dat er bij de start van de studie een bindingsproces van de student met de opleiding in werking wordt gezet. De werkgroep gesprekken heeft in nauwe samenwerking met de werkgroep assessment de gespreksvormen voorbereid. Het gaat hier om de gespreksvormen: groepsgesprekken, driehoeksgesprekken en gesprekken met pre-aanmelders. De groepsgesprekken zijn gehouden in juni/ juli. Bij FEM en HBS In bijzonder gaat het hier over HBS. 10

11 Deel 1: Context beschrijving HBS-HTRO Doel: inzicht geven in de specifieke instellings- en opleidings context waarin de studiekeuzegesprekken worden gehouden. Instelling Soort instelling Soort opleiding HBO HBS, Hospitality and Business School, onderdeel HTRO, Hospitality === nee Voltijd, deeltijd, duaal; Nederlandstalig Locatie Aanmeldingen Algemene kenmerken van de studenten binnen deze opleiding Saxion Deventer De instroom 2009/2010 blijkt totaal 251 te zijn Nederlandse (merendeel) + buitenlandse (vooral Duitse studenten) Benoemd als overige 43%; kan iets vervuiling inzitten, moet nog specifiek nagegaan worden. Is niet als aparte categorie benoemd in de Saxion inschrijvingsdatabase. HTRO: HAVO = 37% ; MBO4 = 18%; VWO= 2%; Datum instroom Propedeuserendemen[na een jaar]: t [na twee jaar]: September / februari hoeveel studenten behalen de propo na een jaar: 40% van de instroom hoeveel studenten behalen de prop na twee jaar: 63% van de overige studenten Gemiddeld percentage uitvallers[voor Propedeuse]: [na Propedeuse]: Hoeveel studenten vallen uit voor de prop: 37% van de ingeschreven studenten Hoeveel studenten vallen uit na voor Propedeuse: 3% van het tweede jaar Specifieke risicogroepen Studenten die moeite hebben met economie en talen; veel studenten hebben een naïef beeld van de beroepspraktijk (reizen) Bijzonderheden 11

12 Deel 2: Redeneerketen HBS-HTRO Doel: inzicht geven in de vooronderstellingen met betrekking tot de manier waarop de gesprekken zullen leiden tot het gewenste resultaat. Diagnose en referenties: Het instroombeleid van HBS-HTRO is versnipperd, scholenvoorlichting, pen dagen, doedagen, meeloopdagen. De uitval onder de eerstejaars studenten is te hoog, de kwaliteit van de studenten in de hoofdfase is niet altijs voldoende; de opleiding is breed, studenten kiezen voor de opleiding omdat ze reizen leuk vinden, maar hebben nauwelijks een beeld van de opleiding en van het werkveld. De oorzaken worden gezocht in gedragsdeterminanten zoals gedefinieerd in het studiekeuzemodel van Kemper et al (2007) 5 : beeld van de studie, beroep, instelling en stad, de mate waarin men zich laat beïnvloeden door relevante anderen, en de inschatting van het eigen kunnen. Mede met het oog op het voorkomen van studieuitval en het bevorderen van studiesucces in het eerste jaar wordt in het verlengde van de voorgaande factoren uitgegaan van twee factoren: cognitieve en sociale binding (Pascarella & Terenzini, 1991) 6. Ook in dit stadium van voor-de-poort wordt met deze oorzaken al rekening gehouden. Interventie: Mechanismen: Outcome: 1. Zorgen voor een inhoudelijke voorlichting over de opleiding en over het werkveld. Student neemt de informatie op en geeft deze een plaats binnen zijn referentiekader. Door een betere inhoudelijke voorlichting krijgt de a.s. student een beter beeld van de opleiding selecteert wat voor hem van toepassing is. Hij kan zo beter zijn/haar studiekeuze bepalen. 2. Alle aspirant studenten uitnodigen voor een studiekeuzegesprek De a.s. student denkt na of hij/zij daadwerkelijk de opleiding wil gaan volgen De a.s. student neemt de persoonlijke uitnodiging serieus. De formulering in de brief is uitnodigend Zet de student aan tot een eerste nadenken over De student ervaart dat de instelling extra aandacht 5 Kemper, P. Van Hoof, J. Visser, M. & De Jong, M. (2007). Studiekeuze in kaart gebracht, gedragsdeterminanten van scholieren bij het kiezen van een vervolgopleiding. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 25, Pascarella, E.T. & Terenzini, P.T. (1991). How colleges affect students. San Francisco: Jossey Bass. 12

13 zijn/haar studiekeuzeproces. voor hem/haar heeft De student ontvangt de brief De a.s. student reflecteert naar aanleiding van de brief op het studiekeuzeproces tot dan toe. De a.s. student is in principe bereid om naar het studiekeuzegesprek te komen. Hij/zij is bereid om tijd te reserveren om op gesprek te komen. In de individuele planning wordt daadwerkelijk het studiekeuzegesprek en de voorbereiding daartoe middels een on-line assessment opgenomen. De kandidaat komt daadwerkelijk naar het studiekeuzegesprek. 3. Invullen van een intakeassessment. De a.s. student beantwoordt vragen over motivatie en geschiktheid voor de opleiding De kandidaat vindt het assessment interessant en relevant voor zichzelf in relatie tot de gekozen studie. De a.s. student reflecteert op een gestructureerde manier op zijn/haar beeld van de opleiding / competenties in relatie tot de studiekeuze. De a.s. student krijgt een beeld van de opleiding en komt tot de conclusie dat de opleiding wel/niet bij hem/haar past. De a.s. student: - krijgt een beter beeld van de opleiding - krijgt een beter beeld van de benodigde competenties - krijgt een beter beeld van zichzelf - krijgt een idee in welke mate de opleiding bij hem / haar past - wordt in bepaalde mate al dan niet bevestigd in zijn / haar keuze - wil graag van gedachte wisselen 13

14 met een SLB-er Door de vraagstelling wordt de student gestimuleerd om op gestructureerde wijze na te denken over zijn/haar studiekeuze. De a.s. student gaat op een gestructureerde manier reflecteren op zijn/haar studiekeuze. Door het maken van het assessment ontstaat er: - meer binding met de opleiding - een beter beeld van de opleiding - en beter beeld van de benodigde competenties - een beter beeld van zichzelf - een beter beeld van het werkveld. 4. Lezen van het selfassessment rapport De a.s. student besluit daadwerkelijk om naar het studiekeuzegesprek te gaan Door het assessment wordt het voor de a.s. student duidelijk dat de opleiding wel / niet bij hem / haar past en wordt de student bevestigd in zijn / haar studiekeuze. De opleiding (SLB-er) krijgt assessment-informatie over de student voor het studiekeuze-gesprek De a.s. student komt daadwerkelijk naar het gesprek 5. Het afnemen van het studiekeuzegesprek. De groepsdynamiek stimuleert het persoonlijk denken over het beeld van de studie ( beroep, instelling, stad), de daartoe gewenste competenties en de keuze van de opleiding. De a.s. student denkt nog eens dieper na over het beeld van studie 9 beroep, instelling, stad), de gewenste competenties en de gemaakte studiekeuze. Het wordt duidelijk wat de student van de opleiding kan verwachten en wat de De a.s. student heeft een beter beeld van de opleiding, van het werkveld en de 14

15 opleiding van de student verwacht. opleiding op deze instelling in deze stad, waarvoor is gekozen. De a.s. is zich beter bewust van zijn / haar keuze. De student wordt bevestigd in de door hem / haar gemaakte studiekeuze Door betere binding zal de student gemotiveerder voor de opleiding kiezen De aandacht wordt als positief ervaren, waarbij een gevoel van binding in het positieve geval met de gekozen opleiding wordt versterkt. De a.s. student zal zich voor minder opleidingen inschrijven De a.s. student kan in een vroeg stadium besluiten om een andere opleiding te gaan volgen. De student kan doorverwezen worden naar de studiekeuze-adviseur van Saxion, waar bekeken gaat worden welke opleiding binnen of buiten Saxion geschikt voor de kandidaat is. De a.s. student voelt binding met de opleiding en kiest gemakkelijker voor de opleiding 6. De a.s. student kiest voor de opleiding en gaat deelnemen aan de studie De student is gemotiveerd De student blijft langer bij zijn besluit 15

16 Deel 3: Operationalisering van het gekozen arrangement studiekeuzegesprekken Doel: beschrijven van de ontworpen aanpak voor het doen van studiekeuzegesprekken Studiekeuzegesprekken Met wie? Soort student Alle ingeschreven studenten Risicoprofielen Gesprekken met alle studenten Gesprekken met laat insdchrijvers De SKGesprekken zijn gevoerd met een deel van de aanmelders/inschrijvers binnen het academie brede instroomprogramma: het pad van bewustwording. Na de vakantie zijn de late inschrijvers gevraagd in september 09 om alsnog het SGK Self-Assessment instrument in te vullen en te bespreken met hun SLB-er. Maken risicoprofielen door middel van Online vragenlijst Cijferlijsten Kenmerken van de student beschrijven Mening vooropleiding Initiatief voor gesprek Op basis van eigen aanmelding / op uitnodiging / iedereen Wanneer? Voor de poort en na de poort Rond september instroom, Welke maand(en) juli Duur Op één dag Duur was ongeveer 30 minuten; het waren er vijf groepen (van ongeveer 6 aankomende studenten) eind Juni 09 die hebben deelgenomen. Los of gekoppeld Koppeling aan introductieweek en summerschool Hoe? Vorm Groepsgesprek Waartoe? Doel Beeld geven van beroepstaken Motiveren van de student Hulp bieden bij keuze proces van de student Studnet breogtijdig binden aan ce opleiding deficiënties van de student in kaart brengen eventueel vroegtijdig doorverwijzen van de student Student inzicht geven in benodigde competenties en moeilijkheidsgraad 16

17 Wat? Inhoud Inhoud van de opleiding Voorbeelden van beroepen Betekenis geven aan vorm van de opleiding Format Structuur van het gesprek, Middels gespreksprotocol Door wie? Gespreksvoerder Docenten, SLB-ers, ouderejaars studenten Voorafgegaan door? Gevolgd door? In samenhang met? Leeftijd Koppeling met Indien van toepassing: Doel assessment Actie van Inbedding in overige voorlichting Met studie loopbaanbegeleiding Met selectie Met preadvies en bindend studieadvies Met summerschool / bijscholing Met Introductieweek Docenten: 35 jaar SLB-er: 35 jaar Oudere jaars studenten: 21 jaar Digitaal (zelf-) assessment Risicoprofiel bepalen hulp bij het kiezen (studiekeuze vragenlijst) toets kennis & vaardigheden Schriftelijk studieadvies van de opleiding Gegevens vastleggen voor slb-er Aanleggen van reflectiedossier aanleggen door student Bijhouden van reflectiedossier door de student en inbrengen in de opleiding Open dagen, Start van studieloopbaan van de student nee n.v.t. Ja, Aangeven in het gesprek, voor de buitenlandse studenten is er een summerschool; de studenten extra aandachtspunten meegeven Ja, De academie heeft de aankomende studenten aangeschreven om vooraf het SKG Self-Assessment instrument in te vullen; de betrokken SLB-ers hebben instructie gehad; SLB-ers voeren gesprek binnen het programma pad van de bewustwording ; Na SKGesprek doorspreken. 17

18 Met onderwijs Start van studieloopbaan SLB gesprekken Wat kost dat? Betaalbaarheid Voorbereiding slb-ers: 3 uur Gespreksvoering 8 uur Training:2 uur Digital assessment eenmalig vragen maken per opleiding 10 uur Dossiervorming: 1 uur per student Organisatie? Werkproces groepsgesprek Eigenaar van het proces Training Propedeuse coordinator Ja= gespreksvoering 18

19 Deel 1: Context beschrijving HBS-FM Doel: inzicht geven in de specifieke instellings- en opleidings context waarin de studiekeuzegesprekken worden gehouden. Instelling Soort instelling Soort opleiding HBO Hospitality Business School, Facility Management (HBS-FM) voltijd, deeltijd, duaal specifieke toelatingseisen: Locatie nee Saxion Deventer Aanmeldingen Ongeveer 180 per studiejaar, De instroom FM in 2009/2010 blijkt totaal 187 te zijn. Algemene kenmerken van de studenten binnen deze opleiding Studenten met de Nederlandse nationaliteit Vooropleiding: FM: HAVO = 49% ; MBO4 = 45%; VWO= 3%; Overige = 3% gemiddelde start leeftijd: Voltijd vanaf 16 jaar, deeltijd 22-40jaar Datum instroom September 2009 Gemiddeld Propedeuserendement hoeveel studenten behalen de propo na een jaar: 40% van de instroom hoeveel studenten behalen de prop na twee jaar: 63% van de overige studenten Gemiddeld percentage uitvallers Hoeveel studenten vallen uit voor de prop: 37% van de ingeschreven studenten Hoeveel studenten vallen uit na voor Propedeuse: 3% van het tweede jaar Specifieke risicogroepen Studenten die moeite met economie en met de talen hebben. 19

20 Deel 2: Redeneerketen HBS-FM Doel: inzicht geven in de vooronderstellingen met betrekking tot de manier waarop de gesprekken zullen leiden tot het gewenste resultaat. groepsgesprek Diagnose en referenties: Bij de Hospitality Business School, Facility Management, (HBS-FM) is de uitval onder de eerstejaars zo n 35% Het is een erg brede opleiding, waarin niet geheel duidelijk is voor de aspirant student, wat de opleiding en het beroep inhoudt. De kandidaat moet dus een beter beeld van de opleiding en het werkveld krijgen. De oorzaken worden gezocht in gedragsdeterminanten zoals gedefinieerd in het studiekeuzemodel van Kemper et al (2007) 7 : beeld van de studie, beroep, instelling en stad, de mate waarin men zich laat beïnvloeden door relevante anderen, en de inschatting van het eigen kunnen. Mede met het oog op het voorkomen van studieuitval en het bevorderen van studiesucces in het eerste jaar wordt in het verlengde van de voorgaande factoren uitgegaan van twee factoren: cognitieve en sociale binding (Pascarella & Terenzini, 1991) 8. Ook in dit stadium van voor-de-poort wordt met deze oorzaken al rekening gehouden. Interventie: Mechanismen: Outcome: 1. Zorgen voor een betere inhoudelijke voorlichting over de opleiding en over het werkveld Door een betere inhoudelijke voorlichting over opleiding en beroep kan de student een bewustere studiekeuze maken. Door een betere inhoudelijke voorlichting krijgt de a.s. student een beter beeld van de opleiding en van het beroepsveld en kan zo beter zijn/haar studiekeuze bepalen. 2. Alle aspirant studenten schriftelijk uitnodigen voor een studiekeuzegesprek De brief sluit aan bij de behoefte aan contact met de gekozen vervolgstudie om nog eens goed naar de studiekeuze te kijken De a.s. student neemt de persoonlijke uitnodiging serieus en ervaart dat de instelling extra aandacht voor hem/haar heeft. De formulering in de brief stimuleert tot een eerste nadenken over zijn/haar De a.s. student is in principe bereid om naar het studiekeuzegesprek te 7 Kemper, P. Van Hoof, J. Visser, M. & De Jong, M. (2007). Studiekeuze in kaart gebracht, gedragsdeterminanten van scholieren bij het kiezen van een vervolgopleiding. Tijdschrift voor Hoger Onderwijs, 25, Pascarella, E.T. & Terenzini, P.T. (1991). How colleges affect students. San Francisco: Jossey Bass. 20

21 studiekeuzeproces en de behoefte daarover nader met iemand van de gekozen opleiding te praten Hij/zij is bereid om een assessment in te vullen en tijd te reserveren om op gesprek te komen. komen. In de individuele planning wordt daadwerkelijk het studiekeuzegesprek en de voorbereiding daartoe middels een on-line assessment opgenomen. 3. Invullen van een intakeassessment. De a.s. student beantwoordt vragen over motivatie en geschiktheid voor de opleiding De aandacht wordt als positief ervaren, waarbij een gevoel van binding met de gekozen opleiding ontstaat. De a.s. student vindt het assessment interessant en relevant voor zichzelf voor zichzelf in relatie tot de gekozen studie. Door de vragen verwerft de a.s. student op gestructureerde wijze informatie over de opleidingskenmerken en de relevante competenties die hij/zij met zijn/haar eigen informatiebasis kan vergelijken. Er wordt daadwerkelijk tot het invullen van het on-line assessment overgegaan. De a.s. student vult het gehele assessment in. De a.s. student krijgt een beeld van de opleiding, de benodigde competenties en de overeenkomsten en verschillen met zijn/haar eigen beelden daarover. De a.s. student reflecteert op een gestructureerde manier op zijn/haar beeld van de opleiding / competenties in relatie tot de studiekeuze. 4. Het afnemen van het studiekeuzegroepsgesprek. Het studiekeuzegesprek werkt drempelverhogend. Tijdens het studiekeuzegesprek ontwikkelt zich een groepsdynamiek, die het persoonlijk denken over het beeld van de studie ( beroep, Door het maken van het assessment ontstaat er: - meer binding met de opleiding - een beter beeld van de opleiding - beter beeld van de benodigde competenties 21

22 instelling, stad), de daartoe gewenste competentie en de keuze van de opleiding stimuleert. - een beter beeld van zichzelf - een beter beeld van het - werkveld. Naar aanleiding van het gesprek kan duidelijk worden wat de student van de opleiding verwacht en wat de opleiding van de student verwacht. Door het invullen van het assessment wordt duidelijk of de student matcht met de opleiding Door het invullen van het assessment wordt de student wel/niet bevestigd in zijn/haar keuze en wil daarover van gedachte wisselen met een SLB-er De a.s. student plant om daadwerkelijk naar het studiekeuzegesprek te gaan. De a.s. student denkt nog eens dieper na over het beeld van de studie (beroep, instelling, stad) de gewenste competentie en de gemaakte studiekeuze 5. De a.s. student kiest voor de opleiding en gaat deelnemen aan de studie. De a.s. student is zich beter bewust van de gemaakte studiekeuze in zijn/haar besluitvormingsproces en resulteert erin dat een a.s. student wordt bevestigd in de door hem/haar gemaakte studiekeuze De a.s. student heeft een beter beeld van de opleiding, van het werkveld en de opleiding op deze instelling in deze stad, waarvoor is gekozen. De a.s. is zich bewust van zijn/haar keuze. De aandacht wordt als positief ervaren waarbij een gevoel van binding in het positieve geval met de gekozen opleiding wordt versterkt. De a.s. student kiest gemotiveerder voor zijn/haar studie, of schrijft zich voor minder opleidingen in of besluit een andere opleiding te gaan volgen. De student kan worden 22