Studiekeuzecheck HO De eerste ervaringen van havo/vwo-decanen

Transcriptie

1 Studiekeuzecheck HO De eerste ervaringen van havo/vwo-decanen Onderzoek Zeker weten wat je kiest AUGUSTUS 2014

2 KADER EN CONTEXT ONDERZOEK Stimulering LOB (Loopbaanoriëntatie en begeleiding) is een programma van de VO-raad dat scholen stimuleert om een kwaliteitsslag te maken op LOB, met als uiteindelijk doel effectief LOB in het voortgezet onderwijs. Het programma helpt schoolleiders, decanen en andere onderwijsprofessionals om leerlingen een weloverwogen keuze te laten maken voor een vervolgopleiding of loopbaan. Het programma moedigt voorts scholen aan een helder LOB-beleid te voeren en bevordert regionale samenwerking tussen de onderwijsinstellingen. Sluitstuk is de studiekeuzecheck (SKC), die met ingang van 2014 wordt uitgevoerd door een HO-instelling. Vanaf 2014 kunnen (en in sommige gevallen moeten) VO-leerlingen deze studiekeuzecheck doen als ze zich aanmelden. De check is bedoeld om te achterhalen of de leerling een goed beeld heeft van de studie. Past de gekozen opleiding echt bij hem of haar? Hoe groot is de kans van slagen? De VO-raad liet onderzoeksbureau Oberon medio 2014 onderzoeken wat de eerste ervaringen zijn van havo/vwo-decanen met de studiekeuzecheck. Dit kan het VO en HO van pas komen bij de evaluatie en de verfijning van de studiekeuzecheck voor het tweede jaar. De belangrijkste uitkomsten van het onderzoek treft u in deze brochure, voorzien van de eerste ervaringen en aanbevelingen van de respondenten. Ä113 Ä decanen havo/vwo hebben de vragenlijst ingevuld De studiekeuzecheck zorgt ervoor dat meer partijen zich verantwoordelijk voelen om de student op de juiste plaats te krijgen. STUDIEKEUZECHECK De studiekeuzecheck is onderdeel van een keten: (bron: LICA, Landelijk Informatieen expertisecentrum Aansluiting hbo - Pierre Poell) Oriëntatiefase Studiekeuze check Start opleiding en studieloopbaanbegeleiding 2 Studiekeuzecheck HO Zeker weten wat je kiest

3 LEERLINGEN GOED VOORBEREID? Iets meer dan de helft van de decanen kon naar eigen idee de leerlingen dit jaar voldoende voorbereiden op de studiekeuzecheck. Deze decanen hadden zicht op informatiedagen, websites en andere momenten + middelen van het HO en gaven die informatie per mail, klassikaal en/of op aanvraag door. Sommigen lieten leerlingen opdrachten maken en oefenen. Bijna de helft van de decanen geeft echter aan dat zij hun leerlingen onvoldoende konden voorbereiden. Ter toelichting merken zij onder meer op: inhoudelijk onvoldoende op de hoogte te zijn dat de studiecheck naar hun mening te veel buiten bereik VO ligt en dat er sprake is van een verwarrende, te grote diversiteit binnen het HO in regels, procedures en tijdstippen rond de studiekeuzecheck ÄDecanen Ä verschillen sterk van mening over de mate waarin zij hun leerlingen konden voorbereiden op de studiekeuzecheck Met welke SKC activiteiten krijgt uw leerling te maken? Graag meer eenduidigheid in de SKC! Niet al die verschillende termen, tijdstippen en procedures! De leerlingen zien door de bomen het bos niet meer! Studiekeuzecheck HO Zeker weten wat je kiest 3

4 WAARDERING HUIDIGE STUDIEKEUZECHECK Van de decanen waardeert 60% de huidige studiekeuzecheck als voldoende, 40% kiest voor matig. De resterende 10% kiest voor onvoldoende of juist goed. Er is volgens de decanen dus sprake van zruimte tot verbetering. Door de veelheid van activiteiten ben ik onvoldoende op de hoogte. Van de aangeboden activiteiten krijgt een gesprek tussen leerling en vertegenwoordiger HO de meeste waardering, direct gevolgd door proefstuderen. Alternatieven als open dagen en masterclasses in het HO, een toets, opdrachten die de leerling moet maken scoren veel minder hoog. De laagste score is voor een digitale vragenlijst als enige studiekeuzecheck; die krijgt van maar 10% een goed ÄDoor Ä de verschillen tussen instelllingen voor HO vinden decanen het lastig om een eenduidige waardering te geven. Hoe denken de decanen over de waarde van de studiekeuzecheck voor het keuzeproces van de leerling? Er is behoefte aan een meer persoonlijke of meer diepgaande benadering binnen de studiekeuzecheck-activiteit 4 Studiekeuzecheck HO Zeker weten wat je kiest

5 PLAATS EN BETEKENIS VAN DE STUDIEKEUZECHECK 86% van de decanen is het (helemaal) eens met de stelling dat de studiekeuzecheck dient als laatste check in een langduriger keuzeproces, dat start in het VO. De check zorgt voor meer gezamenlijke verantwoordelijkheid van VO en HO om de leerling op de juiste plek te krijgen na het VO. Eenduidiger invulling en uitvoering van de check komt de kwaliteit ten goede, aldus de decanen. Zorg ervoor dat de studiekeuzecheck een hulptool is, geen verkapte toelatingstest of selectiecriterium. Als bruikbare onderdelen van een gedegen check noemen zij onder meer: een gesprek tussen VO en scholier; heeft de leerling een goed beeld van de studie en de bijbehorende eisen? een specifieke vaardigheidstest per opleiding ÄDe Ä check zorgt voor bezinning leerling op juiste studiekeuze en daarmee voor terugdringen uitval. In de studiekeuzecheck moeten producten uit het LOB-proces van het VO meer ingezet worden. Overzicht belangrijkste keuzemogelijkheden HO-instellingen bij toepassing studiekeuzecheck en de daarmee samenhangende 1 mei-maatregel Terminologie Deelname Vorm en inhoud Studiekeuzeadvies Doelgroepen Bij aanmelding na 1 mei Studiekeuzeactiviteit, studiekeuzecheck, matching Verplicht, niet verplicht Digitaal instrument Activiteit op de instelling, bijvoorbeeld: College, opdracht, toets Proeflessen Huiswerk, reflectie-opdracht Persoonlijk gesprek en/of schriftelijk Met iedereen Met risicostudenten Alleen op verzoek Bijvoorbeeld: Voltijd wel verplicht, deeltijd niet Tot wanneer mogelijk? Bij aanmelding na 1 mei: advies bindend of niet (bron: LICA, Landelijk Informatieen expertisecentrum Aansluiting hbo - Pierre Poell) Studiekeuzecheck HO Zeker weten wat je kiest 5

6 HOE GAAT HET NU EN KAN DAT NOG BETER? Bijna iedereen (87%) noemt de studiekeuzecheck zinvol, voor àlle leerlingen. Bijna net zoveel decanen achten de studieadviseur van de HO-opleiding de aangewezen persoon voor een gesprek met de leerling, als belangrijk onderdeel van de check. Bij een negatief studieadvies is persoonlijke toelichting door het HO cruciaal om de teleurgestelde leerling tòch verder te helpen. Daarom dient die toelichting gepaard te gaan met verwijzing naar een studiekeuzecentrum of terugverwijzing naar VO-school leerling. Ook moet het HO dan zorgen voor terugkoppeling aan (de decaan van) de VO-school en de ouders. Slechts 10% van de VO-scholen ontving feedback op de studiekeuzecheck. Decanen achten die terugkoppeling wel gewenst, vooral om het LOB-proces te kunnen verbeteren en om ouders meer bij het keuzeproces van hun kind te betrekken. ÄTerugkoppeling Ä aan het VO is belangrijk voor verbetering van het LOB-proces. Als er een negatief advies wordt gegeven, doe dat dan mondeling! En koppel dit ook terug aan de decaan. Wie moet er volgens u SKC-gesprekken met de (toekomstige) student voeren? De feedback wisselt, soms is het goed en soms niet. Afhankelijk van de opleiding. 6 Studiekeuzecheck HO Zeker weten wat je kiest

7 SAMENWERKING TUSSEN VO EN HO Bijna alle decanen zijn voor meer samenwerking en afstemming tussen VO en HO in het kader van de studiecheck, want het VO kent de leerling en het HO kent de opleiding. Nog meer decanen (96%) vinden dat het initiatief tot meer samenwerking en afstemming bij het HO ligt. Zij zien ook graag dat het HO aanstuurt op: betere informatie over tijdstippen, procedures en invulling van de studiekeuzecheck meer eenduidigheid tussen de HO-instellingen en meer terugkoppeling van resultaten en bevindingen naar het VO De VO-decanen willen op hun beurt bijdragen aan verdere verbetering door: hun leerlingen goed op hun studiekeuze voor te bereiden door middel van een gedegen LOBtraject en het HO van leerlinginformatie te voorzien (portfolio s en doorstroomdossiers) Ook willen ze actief met het HO meedenken over de invulling van de studiekeuzecheck. ÄDe Ä studiekeuzecheck maakt de gezamenlijke verantwoordelijkheid van VO en HO zichtbaar om de leerling op de juiste plek te krijgen. Moeten VO en HO samenwerken aan de invulling van de studiecheck? Ga hiermee door! Zeer waardevolle aanvulling op het studiekeuzeproces, hopelijk gaat het tot een betere match leiden. Blijf als HO het proces in samenwerking met het VO ontwikkelen. Studiekeuzecheck HO Zeker weten wat je kiest 7

8 MEER INFORMATIE EN COLOFON Deze beknopte rapportage is gebaseerd op het rapport Zeker weten wat je kiest van onderzoeksen adviesbureau Oberon (Joke de Kruiter en Edith Hilbrink) d.d. augustus Het volledige rapport is te downloaden via Colofon Dit is een uitgave van het project Stimulering LOB van de VO-raad, mede mogelijk gemaakt door het ministerie van OCW. Project Stimulering LOB Postbus 8282 / 3503 RG Utrecht / T LOB@vo-raad.nl / Tekst en redactie Livia de Metz, Commutaal Met medewerking van Pierre Poell (voorzitter LICA - Landelijk Informatie- en expertisecentrum Aansluiting hbo) Vormgeving Pieters Media B.V., Groede - naar ontwerp van OSAGE / communicatie en ontwerp, Utrecht 8 Studiekeuzecheck HO Zeker weten wat je kiest