Stand van zaken opvang vluchtelingen en vergunninghouders 11 mei 2016

Transcriptie

1 Stand van zaken opvang vluchtelingen en vergunninghouders 11 mei 2016 De gemeente is druk bezig met voorbereidingen voor de komst van een asielzoekers en het zoeken naar mogelijkheden om vergunninghouders op te vangen. In deze memo vatten we kort samen wat de stand van zaken rond deze twee onderwerpen is op dit moment. Hoewel de onderwerpen voor inwoners erg op elkaar lijken, zijn het wel degelijk twee verschillende trajecten. Asielzoekers en statushouders in Borger-Odoorn Het Rijk verplicht alle Nederlandse gemeenten om alle asielzoekers met een verblijfsvergunning, zogenaamde vergunning- of statushouders, te huisvesten in huurwoningen. Het precieze aantal hangt af van het inwonersaantal van een gemeente. Iedere regio is gekoppeld aan een azc ergens in Nederland. De vergunninghouders hoeven dus niet uit Borger-Odoorn of uit Drenthe te komen. Tot 2015 was er voor vergunninghouders in Borger-Odoorn nog voldoende ruimte in het reguliere woningaanbod van woningcorporaties Woonservice en Lefier. Door de toegenomen vluchtelingeninstroom en de krapte op de huurmarkt in Borger-Odoorn wordt het echter moeilijker om alleen via die weg aan de taakstelling te voldoen. We hebben vorig jaar 17 mensen niet kunnen plaatsen, een achterstand die we in het eerste kwartaal van 2016 nog hebben kunnen inlopen. Voor dit jaar geldt echter een forsere taakstelling van minimaal 60 te plaatsen vergunninghouders. Om die uitdaging aan te gaan onderzoeken we als gemeente, samen met de woningcorporaties en onze buurgemeenten, verschillende andere mogelijkheden om deze nieuwe inwoners te huisvesten. Naast de zorg voor vergunninghouders, is de gemeente ook druk met de voorbereidingen van de komst van een (regulier) asielzoekerscentrum in Borger. Dit centrum biedt straks plaats aan maximaal 500 mensen. De bevolking van het centrum bestaat globaal uit: a) Mensen die in een procedure voor een vergunning/status zitten en ; b) Mensen die al een verblijfsvergunning/status hebben (dus in Nederland mogen blijven wonen), maar nog geen woonruimte toegewezen hebben gekregen, omdat er geen reguliere woonruimte beschikbaar is in de regio waar het azc aan gekoppeld is. Zodra de vergunninghouders het azc kunnen verlaten omdat er geschikte woonruimte is, komt er weer ruimte vrij in het centrum om asielzoekers op te vangen. Dit heeft geen invloed op het aantal vergunninghouders dat we als gemeente moeten opvangen, want deze vergunninghouders komen uit een azc in een andere regio.

2 1) Stand van zaken komst azc Vanaf december 2015 is een ambtelijke projectgroep bezig met de voorbereidingen voor de komst van een azc in Borger. Deze projectgroep houdt zich alleen bezig met de realisatie van het azc, dus niet met de opvang van statushouders. Uiteraard is er wel sprake van onderlinge informatie-uitwisseling. Klankbordgroepen Om draagvlak te bevorderen zijn er twee klankbordgroepen opgericht. De twee klankbordgroepen (één met omwonenden/omliggende buurtverenigingen en één met ondernemers/dorpsbelangen) zijn meerdere keren bij elkaar gekomen om met elkaar in gesprek te gaan over o.a. de inrichting, veiligheid op en om het terrein, onderwijs en werkgelegenheid. Beide groepen worden geleid door een onafhankelijk voorzitter. De klankbordgroep voor omwonenden/buurtverenigingen wordt geleid door Annegreet Groeneveld, GGD Drenthe, en is nu 4 keer bij elkaar geweest. De groep met ondernemers en Stichting Dorpsbelangen is twee keer samen gekomen onder leiding van Tanja Haseloop, raadslid en voormalig wethouder in de gemeente Leek. De vergaderfrequentie is op dit moment ongeveer eens in de drie of weken en hangt af van de onderwerpen die aan bod (moeten) komen. De bijeenkomsten verlopen goed. De leden van de klankbordgroep kijken met een constructieve, maar ook kritische blik naar de zaken die we op de agenda zetten. Ze komen zelf ook met inbreng en vragen. Hoewel we natuurlijk niet overal een antwoord op hebben en niet aan ieders wensen tegemoet kunnen komen, is de sfeer goed. De verslagen/actielijst van de klankbordgroepbijeenkomsten worden met elkaar gedeeld, zodat iedereen kan zien wat er besproken wordt. De voorzitters hebben ook onderling contact waarbij ze bijeenkomsten bespreken. Er is elke bijeenkomst een medewerker van het COA aanwezig om toelichting te geven op de dagelijkse gang van zaken op het terrein en de mogelijkheden m.b.t. de inrichting. De deelnemers van beide klankbordgroepen hebben een azc bezocht om zich een beeld te kunnen vormen van hoe dit er uitziet en hoe het er hier aan toegaat. Bestuursovereenkomst Er zijn, na de informatiebijeenkomsten en de raadsbijeenkomst in december, drie gesprekken geweest met het COA over de bestuursovereenkomst. De gesprekken verlopen constructief en geven elke keer weer nieuwe informatie. Het COA heeft aangegeven dat er mogelijkheden voor de gemeente zijn om zelf de aanbesteding en uitvoering voor de realisatie van het opvangcentrum op zich te nemen. De mogelijkheden en de risico s voor de gemeente, dan wel ondernemers, worden nu uitgezocht door de inkoopmedewerker en een jurist. Een keuze voor regie vanuit de gemeente heeft invloed op de inhoud van de bestuursovereenkomst. De gemeente stuurt deze maand een concept bestuursovereenkomst naar het COA. Het COA laat dit door hun juridische afdeling toetsen en zal met opmerkingen terugkomen bij de gemeente. In een vervolgoverleg worden nadere afspraken gemaakt. Communicatie De gemeentepagina in Week in Week uit wordt gebruikt als voornaamste communicatiemiddel voor de andere bewoners van Borger en overige geïnteresseerden.

3 Eens in de paar weken wordt aandacht besteed aan de voortgang door een uitgebreid nieuwsbericht. Er worden dan items uitgelicht die op dat moment spelen. Deze informatie wordt ook op de website geplaatst en is verstuurd naar de raadsleden. Naast deze vorm van actief informeren, krijgt de gemeente ook vragen binnen via de mail. Deze vragen gaan op dit moment met name over de veiligheid van burgers, werkgelegenheid en hulpaanbod. Als de vragen niet per te beantwoorden zijn, worden mensen uitgenodigd voor een gesprek. Zo hebben er bijvoorbeeld gesprekken plaatsgevonden met lokale ondernemers en vertegenwoordigers van de kerk in Borger. Realisatie Samen met de klankbordgroepen wordt gekeken naar een goede inrichting van het terrein. Een en ander is afhankelijk van de eisen die het COA heeft. Veel hiervan is nog niet bekend. Zodra we weten welke voorzieningen er op het terrein moeten passen en met welke units gebouwd wordt, maakt het COA een vlekkenplan. De klankbordgroepen mogen meedenken en hier hun advies over geven. Er is een drietal onderzoeken voor het terrein uitgezet: archeologisch onderzoek, milieuonderzoek en een geluidsonderzoek. Daarnaast wordt een rapport opgemaakt waaruit blijkt of de gemeentelijke gebouwen asbest bevatten. Een belangrijk agendapunt uit de klankbordgroep van omwonenden is de ontsluiting van het azc. De klankbordgroep maakt zich hard voor een veilige verkeerssituatie rond het toekomstige azc en wil graag een ontsluiting aan de N374 ter hoogte van de voormalige Rolderstraat. Er liggen echter afspraken met de provincie dat er geen afritten meer aan deze weg komen. De voorkeur van de groep is echter duidelijk, dus met dit signaal gaan we naar de provincie. Het moet nog duidelijk worden of de gemeente zelf gaat aanbesteden of dat zij alles aan het COA laat. Dit heeft invloed op de capaciteit die medewerkers van de gemeente Onderwijs Er zijn gesprekken gaande met het onderwijs, zowel primair als voortgezet. In beide gevallen heeft de gemeente een verantwoordelijkheid met betrekking tot de huisvesting. Bij het primair onderwijs wordt door basisscholen in de regio sterk geadviseerd om de eerste tien maanden op de opvanglocatie les te geven. Er wordt naar een passende oplossing gezocht. Actiepunten komende periode De komende periode richten we ons vooral op onderhandeling over en ondertekening van de bestuursovereenkomst. Ook moet de huurovereenkomst opgesteld en ondertekend worden. Er moet duidelijkheid komen over hoe de aanbesteding plaatsvindt. Met het onderwijs en gezondheidszorg moeten afspraken worden gemaakt en vastgelegd. Er moet een inrichtingsschets van het terrein gemaakt worden. Deze wordt besproken met de klankbordgroep(en).

4 Planning De planning is gebaseerd op huidige inzichten en is aan veranderingen onderhevig. Eventuele niet voorziene ontwikkelingen in het proces zorgen mogelijk voor een aanpassing van deze planning: Mei/juni Mei/juni Mei Mei Mei Mei/Juni Juni/Juli Juli/Augustus/September Oktober/November/ December Opstellen en vastleggen bestuursovereenkomst Opstellen en vastleggen huurovereenkomst Uitvoeren onderzoeken bodem terrein Strijkijzer (Milieu, geluid, archeologie) Gesprekken met het onderwijs over huisvesting Gesprekken met gezondheidszorg over afstemming zorgaanbod Inrichtingsplan maken voor het terrein Omgevingsvergunning afgeven aan het COA Bouwrijp maken van het terrein voor het COA Bouw azc door COA

5 2) Stand van zaken huisvesting vergunninghouders Samen met de woningcorporaties en onze buurgemeenten Emmen en Coevorden onderzoeken we verschillende mogelijkheden om het huisvestingsvraagstuk mee op te lossen. - Reguliere sociale huurwoningen Dit is tot nu toe de reguliere manier om vergunninghouders te huisvesten. Hier valt mogelijk meer uit te halen door het percentage vergunninghouders dat woningcorporaties verplicht in reguliere huurwoningen moeten vestigen, te verhogen. - Nieuwbouw sociale huurwoningen Bijvoorbeeld door middel van het naar voren halen van toekomstige nieuwbouwplannen. In regionaal verband bekijken we welke locaties hiervoor het meest geschikt zouden zijn. - Kamergewijze verhuur/woningdelen In een eengezinswoning met een aantal slaapkamers kunnen verschillende alleenstaanden gevestigd worden. Zij hebben dan elk een eigen kamer en maken gebruik van een gemeenschappelijke keuken, toilet en badkamer. Momenteel loopt er in de gemeente Emmen een pilot op dit gebied. Wij monitoren dit proces nauwgezet en bekijken met de woningbouwcorporaties of dit voor onze gemeente ook een goede en toekomstbestendige oplossing kan zijn. - Ombouwen leegstaand commercieel vastgoed Leegstaande kantoren en winkels kunnen worden omgebouwd naar wooneenheden voor vergunninghouders. - Ombouwen van leegstaand maatschappelijk vastgoed Leegstaande panden met een publieke functie (zoals voormalige scholen en het voormalige pand Andes) kunnen worden omgebouwd naar wooneenheden voor vergunninghouders. - Tijdelijke woonunits Het permanent toevoegen van woningen kan om diverse redenen, maar vooral met het oog op bevolkingskrimp, minder gewenst zijn. Om die reden is het tijdelijk toevoegen van woonunits of het leasen daarvan vaak een reële optie. Ook hier spelen het vinden van de juiste locatie en het financiële aspect een rol Het is vanuit financieel oogpunt wenselijk dat bijvoorbeeld de ondergrondse infrastructuur aanwezig is. Eventueel gezamenlijk inkopen van units is ook een optie die regionaal wordt verkend. - Particuliere initiatieven Particuliere woningen die al geruime tijd leegstaan of in de verkoop staan, worden bij de gemeente aangeboden. Samen met de woningbouwcorporaties wordt bekeken of zij een rol op het gebied van beheer en verhuur kunnen spelen. De verschillende oplossingen brengen verschillende soorten gevolgen met zich mee, op bijvoorbeeld het gebied van spreiding, huurmarkt, kosten en leegstand. Het is dus een ingewikkelde puzzel om een plekje te vinden voor alle vergunninghouders die aan onze gemeente toegewezen zijn. Daarbij hanteren we echter een aantal duidelijke uitgangspunten: zoveel mogelijk kleinschalige huisvesting en een evenwichtige spreiding over de verschillende kernen, om de integratie zo goed mogelijk te laten verlopen. Optie maatschappelijk vastgoed

6 Een van de mogelijkheden die op korte termijn een oplossing zou kunnen bieden voor de opvang van vergunninghouders, is het ombouwen van maatschappelijk vastgoed naar wooneenheden voor vergunninghouders. Om die reden zijn we een aantal maanden geleden gestart met het inventariseren van mogelijk geschikte panden. Dat heeft geleid tot de volgende opties: - voormalig pand van Andes in Exloo (eigendom Woonservice) - voormalig pand van school De Bark in Valthe (eigendom gemeente) - voormalig pand van School 24 in Nieuw-Buinen (eigendom gemeente) - voormalig pand van School De Buyne in Buinen (eigendom gemeente) Om te bepalen of een pand definitief geschikt is voor de huisvesting van vergunninghouders, doorlopen we de volgende stappen: 1. Onderzoeken van de bouwtechnische staat van onderhoud van het pand Samen met een aannemer worden de panden bouwtechnisch bekeken. Daarbij wordt een inschatting gemaakt van de kosten van benodigde aanpassing aan het pand. 2. Onderzoeken van de financiële haalbaarheid van het project De Rijksoverheid stelt financiële middelen beschikbaar voor het ombouwen van panden. Die middelen zijn echter niet toereikend om de totale verbouwing te bekostigen. Bovendien is de financiering in dit soort trajecten een bijzonder complexie materie. Vanuit het Rijk worden we daarom door het OTAV (OndersteuningsTeam Asielzoekers en Vergunninghouders) ondersteund bij het rondkrijgen van het financiële plaatje. Zodra we de mogelijkheden op basis van deze analyse helder in beeld hebben, kan het college definitief vaststellen of een pand wel of niet bruikbaar is voor de huisvesting van vergunninghouders. Communicatie We spannen ons er maximaal voor in om nieuwe informatie zo helder mogelijk te presenteren zodra deze beschikbaar is, om daarmee met alle betrokkenen op een goede manier van gedachten te kunnen wisselen. Door deze manier van met elkaar omgaan willen we zoveel mogelijk draagvlak creëren voor de te nemen besluiten. Bij bijvoorbeeld inwoners en dorps-/belangenverenigingen, maar ook de gemeenteraad. Binnen afzienbare tijd willen we (samen met de woningcorporaties) de gemeenteraad nader bijpraten over de verschillende sporen die we onderzoeken, en de mogelijkheden en onmogelijkheden die daarbij horen. Met de omwonenden van de oud-schoolpanden willen we al in gesprek gaan voordat de uitkomsten van de financiële en bouwtechnische analyse bekend zijn. We hebben alle begrip voor eventuele zorgen, en willen hen bovendien graag betrekken bij de uitdaging die voor ons ligt. Daarom zullen we op korte termijn een aantal informatiebijeenkomsten organiseren, waarin we vragen proberen te beantwoorden en met betrokkenen van gedachten willen wisselen. Die aanpak is vergelijkbaar met die rondom het voormalige Andes-pand in Exloo, aan het begin van het traject. Verschil is dat in dat geval in het dorp al geruchten over de mogelijke invulling van het pand ontstonden toen we nog niet verder gevorderd waren dan een eerste schouw van de potentiële panden. Om verdere onrust te voorkomen hebben we toen reactief op korte termijn een informatiebijeenkomst georganiseerd.

7 Vragen of meer informatie? Voor meer informatie over de komst van het azc of de huisvesting van vergunninghouders kunt u contact opnemen met: Azc Mark Hoving, m.hoving@borger-odoorn.nl, T (0591) Huisvesting vergunninghouders Wietze van der Harst, w.vanderharst@borger-odoorn.nl, T (0591)

8