Plan van aanpak huisvesting statushouders Gemeente Krimpen aan den IJssel

Transcriptie

1 Plan van aanpak huisvesting statushouders Gemeente Krimpen aan den IJssel Juli

2 1 Aanleiding De huisvesting van statushouders is een wettelijke taak van de gemeenten. Gemeenten ontvangen twee keer per jaar een opgave van het aantal te huisvesten statushouders. De provincies hebben de taak om toezicht te houden op de voortgang. Sinds 2014 is de instroom van asielzoekers en daarmee ook de hoogte van de taakstelling huisvesting statushouders fors toegenomen. De provincie Zuid-Holland vraagt gemeenten om een plan van aanpak op te stellen waarin staat aangegeven welke maatregelen we voor de periode tot 1 juli 2017 (zullen) nemen om de huisvestingsopgave van vergunninghouders te realiseren. Het gaat hier om maatregelen die hun basis vinden in het bestuursakkoord Verhoogde Asielinstroom. 2 Aanpak instroom 2015 De instroom van asielzoekers werd per juni 2015 dermate hoog dat het COA, het rijk en gemeenten naarstig op zoek gingen naar noodopvanglocaties en reguliere opvang locaties. Door de grote instroom nam ook de taakstelling toe. Hieronder is de ontwikkeling van de taakstelling voor de gemeente Krimpen aan den IJssel weergegeven in een tabel. De ontwikkeling in Krimpen aan den IJssel volgt de landelijke trend. Taakstelling gemeente Krimpen aan den IJssel e half jaar 2e half jaar Van Crisisnoodopvang naar noodopvang/aanvullende opvang Ook de gemeente Krimpen aan den IJssel heeft actief gezocht naar een manier om bij te dragen aan deze problematiek. Na een onderzoek naar mogelijke opvanglocaties en opvangvormen met een meer permanent karakter heeft dit geresulteerd in een crisisopvang voor 100 personen in sporthal De Boog gedurende 3 weken en vervolgens een noodopvang, voor dezelfde 100 personen, in het voormalig hotel De Stuw. Beide locaties zijn opgezet en gerund door de gemeente met behulp van vele enthousiaste vrijwilligers, organisaties en inzet van gemeentepersoneel. Naast het organiseren van het verblijf zijn er tevens

3 activiteiten georganiseerd, met name gericht op integratie; taal, werkstages, zelfredzaamheidsactiviteiten: zoals een kookploeg voor de maaltijdverzorging, een fietsenrepaircafé en deelname aan bestaande activiteiten. Voor de leerplichtige leerlingen zijn er 2 extra taalklassen opgericht in het basisonderwijs. De oudere leerlingen werden geplaatst op VO scholen in de omgeving waarbij daarnaast toegewerkt is naar een ISK klas dichterbij in Capelle aan den IJssel (start per augustus 2016). Voor de peuters zijn plekken ingekocht bij de kinderopvang. De noodopvang is in mei 2016 overgenomen door het COA in de vorm van een aanvullende opvanglocatie. Huisvesting van hervestigers Eind 2014 is de gemeente gestart met het huisvesten van een beperkt aantal hervestigers; statushouders die in de opvangkampen in de crisisgebieden geselecteerd worden en direct na aankomst in een gemeente gehuisvest worden in een, door de gemeente ingerichte, woning. Het betreft vluchtelingen waarvoor geldt dat zij extra kwetsbaar zijn en meer zorg nodig hebben. De gemeente Krimpen aan den IJssel wilde een bijdrage leveren in de huisvesting van deze kwetsbare groep. Bovendien zijn er in de woning voorraad meer woningen die geschikt zijn voor gezinnen, dan voor 1-2 persoonshuishoudens. Sinds 2014 zijn 19 personen geplaatst in nauw overleg met partners als samenwerkingsverbanden van scholen, Krimpens Sociaal Team, huisartsen, Vluchtelingenwerk en Qua Wonen. Huisvesten van reguliere statushouders 2015 Bij het vinden van huisvesting voor reguliere statushouders werkt de gemeente samen met woningbouwvereniging QuaWonen. Tot nu toe is aan het einde van ieder kalenderjaar voldaan aan de huisvestingstaakstelling. Er was wel een aantal malen sprake van een administratieve achterstand omdat de plaatsingen nog niet administratief verwerkt waren. Ook in 2015 is voldaan aan de, behoorlijk verhoogde, taakstellingshuisvesting van 50 personen door 52 personen te huisvesten. Eind 2015 was de laatste plaatsing administratief nog niet verwerkt waardoor er een achterstand van 3 personen geregistreerd is. 3 Aanpak instroom 2016 en verder In november 2015 zijn de eerste gesprekken met QuaWonen gevoerd over het voldoen aan de verhoogde taakstelling in De inschatting was dat het mogelijk moest zijn om daaraan te voldoen, ondanks de verwachting dat het passend toewijzen een knelpunt zou kunnen zijn. Deze conclusie werd getrokken op basis van; - de gemiddelde bezettingsgraad van 3,71 vergunninghouders per woning; - de toewijzing van 13%, gezien als beperkt, van de vrijgekomen woningen in 2015 aan statushouders; - de maatregel van QuaWonen om de problemen met het passend toewijzen op te vangen d.m.v. een aanpassing van het Strategisch Voorraad Beleid de huurprijzen van een deel van de woningen onder de aftoppingsgrenzen vast te stellen; - een nieuwbouwproject met oplevering in 2017 wordt geacht in 2017 weer lucht te geven door de toevoeging van 91 sociale huurappartementen in het voorjaar van 2017 waaraan in 2020 nog eens 61 sociale huurappartementen worden toegevoegd. De verhoogde taakstelling zou verhoging van de wachttijden voor sociale huurwoningen kunnen betekenen. Er werd afgesproken eerst de cijfers over 2015 in kaart te brengen voordat verdere actie ondernomen zou worden. Dit werd mede ingegeven door de druk op 3

4 het gemeentelijk apparaat vanwege de organisatie rondom de noodopvang en de vertraging in het proces van overname daarvan door het COA. Achterstand taakstelling In april 2016 ontstond, voor de eerste keer in jaren, een achterstand met betrekking tot de realisering van de taakstelling. De oorzaak leek gelegen te zijn in de volgende factoren: - De gemiddelde bezettingsgraad van de woningen die toegewezen werden aan statushouders zakte naar 1,8 personen per woning als gevolg van het achterblijven van gezinsherenigingen; - Het gebrek aan woningen met 1 of 2 slaapkamers voor alleenstaanden of echtparen; - De mutatiegraad onder de geschikte woningen bleef sterk achter bij de gangbare mutatiegraad; - Het aantal toegekende urgenties (22 in april 2016) nam sterk toe en was al bijna even hoog als het totaal aantal urgenties in 2015 ( 20). Daarnaast is er de uitdrukkelijke wens om de asielzoekers die in Krimpen aan den IJssel geplaatst zijn - eerst in de crisisopvang en vervolgens in de noodopvang- na statusverlening te huisvesten in Krimpen aan den IJssel omdat deze groep inmiddels redelijk geïntegreerd is in de gemeente Krimpen aan den IJssel in termen van netwerk, stages en scholing. Huisvesting in Krimpen aan den IJssel betekent een winst in de snelheid waarmee de groep kan integreren. De overname van de opvanglocatie door het COA liep vertraging op maar intussen werden er wél statushouders uit andere opvanglocaties aan de gemeente gekoppeld. Voortgang Taakstelling 2016 geplaatst cumulatief te plaatsen* cumulatieve voortgang plaatsing verschil jan feb mrt apr mei juni juli *uitgaande van de administratieve achterstand van 3 personen die meegenomen zijn alsof zij zijn geplaatst in januari. De personen opgevoerd in juli zijn de personen die gekoppeld zijn aan woningen die in juli opgeleverd worden. Tweewekelijks overleg: hoger percentage vrijgekomen woningen naar statushouders In overleg met QuaWonen is er vanaf april een tweewekelijkse bijeenkomst georganiseerd tussen de medewerkers van QuaWonen en de gemeente om te bepalen of er geschikte woningen vrijgekomen zijn voor de huisvesting van statushouders. Het doel hiervan is om sneller te kunnen bepalen welke vrijgekomen woningen passen bij de statushouders op de wachtlijst. Daarnaast is het percentage woningen dat toegewezen wordt aan statushouders opgeschroefd. 4

5 Het effect daarvan is zichtbaar in de 9 statushouders die gekoppeld zijn aan woningen die in juli vrij komen. De verwachting is dat deze trend zich zal doorzetten mits voldoende woningen vrij komen. De inschatting is dan ook dat de opgelopen achterstand eind 2016 ingelopen zal zijn. Deze aanpak betekent wel dat de druk op wachtlijsten toeneemt en het aanbod aan reguliere woningzoekenden afneemt. Onderzoek effecten van toegenomen aantal urgenten: zowel statushouders als reguliere urgenten In maart is gestart met het onderzoek naar de wenselijkheid om extra huisvesting te realiseren om de ontstane druk op de sociale woningvoorraad te verlichten. Het onderzoek leverde de volgende inzichten op: In 2015 werd 31% van alle beschikbare woningen (met een huurprijs tot 629,- per maand) toegewezen aan urgenten ( zowel vergunninghouders als andere bijzondere groepen). Door Rijksbeleid betreffende het Sociaal Domein zal het aantal reguliere urgenten toenemen. Gecombineerd met de hogere taakstelling van het aantal te huisvesten vergunninghouders, zal dit percentage in de toekomst verder stijgen, in 2016 (e.v.) naar zo n 43%, en daarmee de wachttijden voor reguliere woningzoekenden verder verlengen. Het aantal beschikbare woningen voor de reguliere woningzoekenden wordt minder door de dalende mutatiegraad. Door meer woningen toe te wijzen aan vergunninghouders, wordt het er voor de reguliere woningzoekenden niet makkelijker op. De oplevering van 91 sociale huurappartementen in het voorjaar van 2017 en 61 sociale huurappartementen in 2020 zal op langere termijn de druk doen afnemen maar nog onvoldoende om de verhoogde druk voor de komende jaren op te vangen. Verkende oplossingsmogelijkheden - Bestaande gebouwen en het gemeentelijk versnellingsarrangement Uit het onderzoek naar mogelijke opvanglocaties voor asielzoekers eind 2015 bleek dat in de gemeente geen gebouwen zijn die geschikt zijn voor het ombouwen tot woonruimte voor statushouders in de vorm van een GVA. De gebouwen zijn te klein, te duur of zijn gedeeltelijk in gebruik door ondernemingen. De bijkomende kosten voor verbouwingen zijn fors. Bovendien is er de uitdrukkelijke wens om statushouders rust te bieden om aan hun integratie te werken. Tijdelijke onzelfstandige huisvesting draagt daar niet aan bij. - Verkameren Uit ervaring met het verkameren van woningen in het verleden is geleerd dat dit relatief vaak tot problemen leidt. Deze problemen kunnen beperkt worden door een selectie op herkomst en geloofsovertuiging en door intensieve begeleiding te organiseren. Dat biedt echter geen garantie op succes en betekent een behoorlijke investering in met name begeleiding (van zowel omwonenden als bewoners) en beheer. De kans dat een gedeelte van een dergelijke woning voor een langere periode leeg staat is bovendien niet ondenkbeeldig. De verwachting is bovendien dat woningen die verkamerd zullen worden op weinig sympathie in de buurt mogen rekenen. Er wordt gerekend met een extra kostenpost van ca tot per kamer per jaar. 5

6 Vervolg: onderzoek naar tijdelijke( ca. 15 jaar) woonunits Op basis van voorgaande is besloten dat het vooralsnog de voorkeur geniet om de mogelijkheden en kosten voor huisvesting van statushouders in, nieuw te bouwen, tijdelijke woonunits te onderzoeken. Tijdelijk betekent in dit geval een periode van ca. 15 jaar. Dit onderzoek is gestart en zal naar verwachting leiden tot besluitvorming in het laatste kwartaal van Conclusie De gemeente Krimpen aan den IJssel heeft een achterstand op de realisering van de taakstelling per juli Deze achterstand zal weggewerkt worden in de 2 e helft van Het aantal reguliere urgenten neemt eveneens toe door ontwikkelingen binnen het sociaal domein en daarnaast zorgt het passend toewijzen voor een hogere druk op de beschikbaarheid van geschikte huurwoningen. Het inlopen van de achterstand in de taakstelling huisvesting asielzoekers betekent dat de toegang tot de sociale huurwoningen voor reguliere woningzoekenden beperkt wordt. In 2017 zullen er 91 sociale huurappartementen toegevoegd worden aan de woningvoorraad waardoor de toegang voor de reguliere woningzoekenden verbeterd zal worden. Dat zal onvoldoende zijn om de extra druk in de komende jaren op te vangen. Om de toegang en de druk op de wachtlijsten te verminderen wordt onderzocht wat de kosten en mogelijkheden zijn van het realiseren van tijdelijke woonunits voor statushouders eventueel gecombineerd met woonunits die toegankelijk zijn voor starters of alleenstaanden. De besluitvorming daarover wordt verwacht in het laatste kwartaal van