Wat is een standaardmaat?

Transcriptie

1 Meten kun je op veel verschillende manieren. Als we iets meten dan vergelijken we dit met een afgesproken standaardmaat. Wat is een standaardmaat? Lang geleden is er afgesproken dat de afstand tussen twee lijnen op een stuk metaal (platina - iridium) precies een meter is. Dit is dus de standaardmaat. Een meter bestaat uit 100 centimeter. Dus als je 1 meter in precies honderd even grootte stukjes verdeeld dan weet je hoe groot 1 centimeter op jouw liniaal moet zijn. Het zelfde is afgesproken voor de kilo. In Frankrijk staat een metalen (platina - iridium) cilinder van precies een kilo (zie figuur 1). Dit is het standaardgewicht voor een kilo over de hele wereld. Zo zijn ook standaardmaten afgesproken voor tijd, temperatuur, druk en volume. Figuur 1 Wat kun je allemaal meten? - Afstanden - Tijd - Temperatuur - Gewicht - Druk - Volume Pagina 1 van 8

2 Afstanden Een afstand kan op verschillende manieren gemeten worden en in verschillende eenheden worden uitgedrukt. Afstanden kun je meten met bijvoorbeeld een: - Kilometerteller - Liniaal - Meetlint - Rolmaat. - Schuifmaat Een kilometerteller zit in een auto en kun je gebruiken om grote afstanden te meten in kilometers. Kilometer is dan de eenheid waar in gemeten wordt. Kilo betekent Dus 1 Kilometer (Km) = 1000 meter (m). Meter is dus ook een eenheid. Kilometerteller In het vak Techniek wordt er voornamelijk gemeten en gerekend in centimeter, millimeter en micrometer. In de onderstaande tabel vind je de meeste gebruikte eenheden voor lengte. Kilometer (km) 1 km 10 hm 100 dam 1000 m Hectometer (hm) 1 hm 10 dam 100 m 1000 dm Decameter (dam) 1 dam 10 m 100 dm 1000 cm Meter (m) 1 m 10 dm 100 cm 1000 mm Decimeter (dm) 1 dm 10 cm 100 mm Centimeter (cm) 1 cm 10 mm Millimeter (mm) 1 mm 10 µm Micrometer (µm) 1 µm 0,001 mm 0,0001 cm Voor een uitgebreidere lijst zie: Pagina 2 van 8

3 Tijd Tijd kan gemeten worden met een klok of een stopwatch. De tijd kan uitgedrukt worden in verschillende eenheden. Stopwatch In de onderstaande tabel vind je de meeste gebruikte eenheden voor tijd. Uren (h) 1 h 60 min 3600 sec Minuten (min) 1 min 60 sec 600 ms Seconden (sec) 1 sec 1000 ms Milliseconde (ms) 1 ms sec Voor een uitgebreidere lijst zie: Pagina 3 van 8

4 Temperatuur Temperatuur kan gemeten worden met een thermometer. De temperatuur kan uitgedrukt worden in verschillende eenheden. In Nederland wordt voornamelijk gewerkt met graden. Dit wordt aangegeven met een. 1 graad Celcius = 1 C Thermometer Digitale thermometer Andere eenheden zijn: Celsius (C) Fahrenheit (F) Kelvin (K) Rankine (Ra) Réaumur (R) Rømer (Rø) Deze verschillende eenheden kun je omrekenen. 1 graad Celsius = 33,8 graden Fahrenheit 1 C = 33,8 F Om de verschillende eenheden om te rekenen kun je gebruiken maken van de volgende website: Pagina 4 van 8

5 Gewicht Gewicht kan gemeten worden met een weegschaal. Het gewicht kan uitgedrukt worden in verschillende eenheden. Meestal spreken we over grammen en kilo s. Weegschaal Balans In de onderstaande tabel vind je de meeste gebruikte eenheden voor gewicht. Kilogram (kg) 1 kg 10 hg 100 dag 1000 g Hectogram (hg) 1 hg 10 dag 100 g 1000 dg Decagram (dag) 1 dag 10 g 100 dg 1000 cg Gram (g) 1 g 10 dg 100 cg 1000 mg Decigram (dg) 1 dg 10 cg 100 mg Centigram (cg) 1 cg 10 mg Milligram (mg) 1 mg 10 µg Microgram (µg) 1 µg 0,001 mg 0,00001 cg Voor een uitgebreidere lijst zie: Een aantal van de eenheden zijn ook wel bekend onder een andere naam. 0,5 kg = 1 pond 1 hectogram = 1 ons Pagina 5 van 8

6 Druk Druk is de kracht waarmee een vloeistof of gas ergens tegen aanduwt. Druk kun je meten met een drukmeter. Lucht is een gas. Je kunt dus de druk in je fietsband opmeten. Hoe meer lucht er in je fietsband zit hoe groter de druk is. Hoe meer lucht er in je fietsband zit, hoe harder de lucht tegen de binnenkant van de fietsband aanduwt, hoe harder je band wordt. De eenheid van druk is bar. In Amerika wordt in plaats van bar nog vaak gebruik gemaakt van psi. Vaak staat op de zijkant van een fietsband hoeveel bar of psi er in de band moet. Het opmeten van de druk in een autoband. Pagina 6 van 8

7 Volume Volume is de hoeveelheid ruimte dat iets in neemt. Als je in de winkel cola koopt dan heb je die in verschillende maten. Je hebt blikjes, kleine flessen en grote flessen cola. In een blikje kan minder cola dan in een fles. Dat betekent dus de fles meer ruimte heeft om cola in te stoppen dus een groter volume heeft. Als een fles cola helemaal vol zit dan bestaat het volume van de fles helemaal uit cola. Als je de helft van de cola opdrinkt dan komt er lucht in de fles dus dan zit in het volume van de fles cola en lucht. Een verschil in volume Volume wordt uitgedrukt in kubieke meter. De afkorting van kubieke meter is m 3. Kubieke meter = lengte x breedte x hoogte. Een kist van 1 meter lang, 1 meter breed en 1 meter hoog heeft dus een volume van 1 x 1 x 1 = 1 m 3. In de onderstaande tabel vind je de meeste gebruikte eenheden voor volume. Kubieke meter (m 3 ) 1 m 3 10 dm cm mm 3 Kubieke decimeter (dm 3 ) 1 dm 3 10 cm mm µm 3 Kubieke centimeter (cm 3 ) 1 cm 3 10 mm µm 3 Kubieke millimeter (mm 3 ) 1 mm 3 10 µm 3 Kubieke micrometer (µm 3 ) 1 µm 3 0,001mm 3 0,0001 cm 3 Kubieke meter is in de volksmond ook wel beter bekend als Kuub. 1 dm 3 = 1 liter. Kubieke centimeter (cm 3 ) wordt ook vaak aangeduid met cc. Denk bijvoorbeeld maar aan brommers, scooters of motoren. Daarbij wordt het volume van de motor aangegeven in cc. Zo heeft een standaard brommer of scooter een 50 cc motor. Pagina 7 van 8

8 Begrippenlijst Centimeter 0,01 meter = een honderdste deel van een meter Cilinder Een buisvormig stuk materiaal Druk Een kracht die ergens tegen aan duwt Eenheden Meerdere maten die als standaard worden gebruikt Eenheid Een maat die als standaard wordt gebruikt. Platina Iridium Een mengsel (legering) van de metalen platina en iridium Standaardgewicht Een door meerdere mensen samen afgesproken gewicht Standaardmaat Een door meerdere mensen samen afgesproken maat Temperatuur De hoeveelheid warmte aangegeven in een eenheid Tijd De lengte en/of duur van een gebeurtenis Volume De inhoud van een object Pagina 8 van 8