DIT IS HET DiKiBO-BOEK VAN

Transcriptie

1 Groep 5 6 &

2 2 DIT IS HET DiKiBO-BOEK VAN TIP PAS OP 2 HOE? hoi, ik ben DiKiBO samen met mijn vrienden help ik jou bij het leren

3 3 COLOFON DiKiBO presenteert het complete reken-zakboek voor groep 5 & 6 3 Auteur: Nicolette de Boer Vanderwel B.V. info@nicolettedeboer.com Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch of door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de auteur.

4 4 UITLEG BIJ DE KAARTEN In dit boekje staan memorykaarten met het complete rekenen van groep 5 & 6. DiKiBO behandelt op iedere kaart een bepaald soort som en geeft er uitleg over via voorbeeldsommen, schema s en stappenplannen. DiKiBO werkt met kleuren, symbolen en figuren zodat je de stof makkelijker kunt begrijpen en onthouden. 4 De rekenstof is verdeeld in de hoofdstukken: optellen en aftrekken, keer- en deelsommen, kommagetallen, breuken en verhoudingen, getallen, meten, tijd en geld. De gekleurde tabbladen geven deze verdeling aan. Ook staan de kaartnummers en titels erop vermeld. Zo is alles makkelijk terug te vinden. DiKiBO neemt geen verantwoording voor oneigenlijk gebruik van het DiKiBO-materiaal.

5 5 INHOUDSOPGAVE 5 7 stappenplan rekenen 8 stappenplan verhaalsommen 9-10 tabblad optellen en aftrekken optellen optellen onder elkaar aftrekken aftrekken onder elkaar tabblad keer- en deelsommen keersommen deelsommen de tafels de deeltafels

6 6 INHOUDSOPGAVE 72 tabblad breuken en meer kommagetallen breuken eerlijk delen verhoudingstabel 92 tabblad getallen getallen schatten en afronden 109 honderdveld 110 tabblad meten, tijd en geld het metrieke stelsel tijd geld 6

7 7 STAPPENPLAN REKENEN HOE? Deze hulpmiddelen heb ik nodig: kladpapier, kleurtjes, liniaal, potlood, puntenslijper en gum Kan ik bij deze som hoofdrekenen? 2. Moet ik een precies antwoord geven of mag ik schatten? 3. Hoe ga ik de som uitrekenen? 4. Ik reken de som uit. 5. Ik check het antwoord.

8 8 STAPPENPLAN VERHAALSOMMEN Deze hulpmiddelen heb ik nodig: kladpapier, kleurtjes, liniaal, potlood, puntenslijper en gum. 1. Ik lees het verhaal en ik bekijk de plaatjes. 2. Ik zeg in mijn hoofd wat ik NU weet. 3. Welke som ga ik uitrekenen? 4. Ik reken de som uit. 5. Ik check het antwoord. 8

9 9 TABBLAD OPTELLEN EN AFTREKKEN Kaartnummer: Titel: 9 11 optellen met verwisselen met dubbel 14 aanvullen tot een tiental 15 rekenen met een rond getal 16 rijgen 17 splitsen 18 via een simpele som som optellen onder elkaar L E E R H U L P. N L

10 10 TABBLAD OPTELLEN EN AFTREKKEN Kaartnummer: Titel: aftrekken via aanvullen 23 via een rond getal 24 rijgen 25 splitsen 26 via een simpele som som aftrekken onder elkaar lenen van 0 10 L E E R H U L P. N L

11 11 OPTELLEN ik ga verwisselen = = = = = = 139 de omgekeerde som rekent beter

12 12 OPTELLEN ik ga rekenen met dubbel = = = 21 \ / = = = 22 \ / de dubbelsommen weet ik uit mijn hoofd dat rekent makkelijk!

13 13 OPTELLEN ik ga omvormen tot dubbel = = = = = = HOE? aan de ene kant van het plusteken erbij dan aan de andere kant eraf

14 14 OPTELLEN ik ga aanvullen tot een tiental 5 / \ = = = 12 \ / / \ = = = 63 \ / 60

15 15 OPTELLEN ik ga rekenen met een rond getal een getal met nullen = = = = = = HOE? aan de ene kant van het plusteken erbij dan aan de andere kant eraf

16 16 OPTELLEN ik ga rijgen = 83 / \ 20 7 / \ = = \ / = \ / = 83 rijgen kan altijd!

17 17 OPTELLEN ik ga splitsen = = = = = = 376

18 18 OPTELLEN ik maak een simpele som die eigenlijk hetzelfde is = = 14 dus = = = 12 dus = = = 6 dus = let op hoeveel nullen je achter het antwoord zet! 18

19 19 OPTELLEN ONDER ELKAAR plus 6 is opschrijven, 1 onthouden plus 3 is 7, erbij 1 is

20 20 OPTELLEN ONDER ELKAAR HOE? 1. ik zet het grootste getal boven 2. ik zet het kleinste getal eronder 3. ik zet de cijfers precies onder elkaar ik tel de cijfers die onder elkaar staan op 5. ik werk van rechts naar links bij 10 of hoger ga ik onthouden

21 21 AFTREKKEN ik ga aanvullen = 260 ik maak een getallenlijn het verschil tussen 380 en 640 is = 260

22 22 AFTREKKEN ik ga aanvullen = 260 grootste getal kleinste getal 1. ik maak van de minsom een optelsom 2. ik maak een getallenlijn 3. ik start op de getallenlijn bij het kleinste getal 4. ik tel door tot het grootste getal 5. het verschil tussen kleinste getal en het grootste getal is het antwoord 22

23 23 AFTREKKEN ik maak een rond getal een getal met nullen 9-4 = 10-5 = = = = = aan beide kanten van het minteken doe ik hetzelfde!

24 24 AFTREKKEN ik ga rijgen = = = = = = =

25 25 AFTREKKEN ik ga splitsen = = = = = = 123 de antwoorden tel ik bij elkaar op

26 26 AFTREKKEN ik maak een simpele som die eigenlijk hetzelfde is = 8-6 = 2 dus = = 9-5 = 4 dus = = 14-6 = 8 dus = Let op hoeveel nullen je achter het antwoord zet! 26

27 27 AFTREKKEN ONDER ELKAAR min 7 kan niet wordt 4 wordt 13 ik leen bij de = 6 3 wordt = min 7 is 6 de 5 is nu een 4 4 min 2 is 2

28 28 AFTREKKEN ONDER ELKAAR 1. ik zet het grootste getal boven. 2. ik zet het kleinste getal eronder 3. ik zet de cijfers precies onder elkaar 4. ik trek de cijfers die onder elkaar staan af ik werk van rechts naar links Als ik tekort kom, ga ik lenen Ik zet een streep onder het getal waarvan ik 1 leen Dat getal wordt 1 minder

29 29 lenen van 0 AFTREKKEN ONDER ELKAAR lenen van 0 kan niet lenen van 0 kan niet lenen van 20 kan wel lenen van 200 kan wel 20 tientallen 19 tientallen 200 tientallen 199 tientallen 6 eenheden 16 eenheden 6 eenheden 16 eenheden ik zet een leenstreep onder het hele getal waarvan ik er 1 leen

30 30 AFTREKKEN ONDER ELKAAR HOE? lenen van 0 als ik tekort kom ga ik lenen staat er 0 dan neem ik 0 en het cijfer dat ervoor staat, samen in dit voorbeeld 20 lenen van 20 kan wel, dat wordt 19 staat er 00 dan neem ik 00 en het cijfer dat er voor staat, samen in dit voorbeeld 200 lenen van 200 kan wel, dat wordt

31 31 TABBLAD KEER- EN DEELSOMMEN Kaartnummer: Titel: keersommen met verwisselen 34 keersommen met splitsen via een simpele som 37 ombouwen 38 rekenen via een rond getal onder elkaar met een rond getal 45 deelsommen met splitsen 46 via een simpele som ik maak er een keersom van de staartdeling met een rond getal L E E R H U L P. N L

32 32 TABBLAD TAFELS Kaartnummer: Titel: de tafels van 0 tot en met de tafels van 12 en 12,5 62 de tafels van 15 en de tafels van 50 en de deeltafels van 1 tot en met de deeltafels van 12 en 12,5 70 de deeltafels van 15 en de deeltafels van 50 en 100 L E E R H U L P. N L

33 33 KEERSOMMEN ik ga verwisselen 7 x 3 = 21 3 x 7 = x 4 = 60 4 x 15 = 60 de omgekeerde som rekent beter het antwoord is hetzelfde!

34 34 KEERSOMMEN ik ga splitsen 5 x 238 = x 200 = x 30 = x 8 = = 1.190

35 35 KEERSOMMEN ik maak een simpele som die eigenlijk hetzelfde is x 6 0 = 3(0) x 6(0) = 3 x 6 = x 6 0 = x 5 0 = 4(00) x 5(0) = 4 x 5 = x 5 0 =

36 36 KEERSOMMEN ik maak een simpele som die eigenlijk hetzelfde is 1. ik zet alle nullen tussen haakjes 2. ik reken de eenvoudige som uit ik zet alle nullen achter het antwoord van de eenvoudige som let op hoeveel nullen je achter het antwoord zet!

37 37 KEERSOMMEN ik ga ombouwen 4 x 12,5 = 2 x 25 = 1 x 50 = 50 : 2 x 2 : 2 x x 25 = 2 x 50 = 1 x 100 = 100 : 2 x 2 : 2 x 2 16 x 500 = 8 x = : 2 x 2 TIP ombouwen is handig bij getallen die eindigen op 0 / 0,5 / 5 / 50 / 500 zo krijg ik een mooi rond getal dat rekent beter!

38 38 KEERSOMMEN ik maak een rond getal een getal met nullen 6 x 147 = getal A getal B ik reken via een rond getal dat vlakbij getal B ligt = x 147 = (6 x 150) - (6 x 3) = = 882

39 39 KEERSOMMEN ONDER ELKAAR 26 3 x 39 3 x 6 is 18 8 opschrijven 1 onthouden 3 x 2 is 6 erbij 1 is 7 denk aan het onthouden! 26 3 x 78

40 40 KEERSOMMEN ONDER ELKAAR 1. ik schrijf het grootste getal boven 2. ik schrijf het kleinste getal eronder HOE? 3. ik zet de cijfers precies onder elkaar ik vermenigvuldig het onderste getal met het bovenste getal 5. ik werk van rechts naar links 6. bij 10 of hoger ga ik onthouden

41 41 KEERSOMMEN MET EEN ROND GETAL keersommen met nullen deze nullen komen erbij x 4 = x 4 = x 4 = x 4 = x 400 =

42 42 KEERSOMMEN MET EEN ROND GETAL keersommen met nullen deze nullen komen erbij X 10-tal 0 X 100-tal 00 X tal 000 X tal

43 43 KEERSOMMEN MET EEN ROND GETAL keersommen met nullen ik verschuif de komma naar rechts per 0 1 plaats naar rechts x 3,20 = 32,0 = x 1,4 = 100 x 1,400 = 140,0 = x 4,8 = x 4,8000 = 4.800,0 = Ik zet nullen achter het kommagetal. Dat mag! 4,8 = 4,80 = 4,8000

44 44 KEERSOMMEN MET EEN ROND GETAL keersommen met nullen ik verschuif de komma naar rechts per 0 1 plaats naar rechts 44 x 10-tal x 100-tal x tal x tal,,,, keer rechts

45 45 DEELSOMMEN ik ga splitsen 258 : 6 = HOE? komt voor in een uitkomst van de tafel van 6 3 x 6 = kan ik splitsen in 18 en : 6 = : 6 = = 43

46 46 46 DEELSOMMEN ik maak een simpele som die eigenlijk hetzelfde is 720 : 90 = 8 ik check: 720 : 90 = 8 x 90 = : 9 = 8 het antwoord klopt : 100 = 200 ik check: : 100 = 200 x 100 = : 1 = 200 het antwoord klopt aan beide kanten van het deelteken streep ik evenveel nullen weg!

47 47 DEELSOMMEN ik maak er een keersom van 60 : 5 = 12 hoe vaak past 5 in 60? : 5 = x want 10 x 5 = x + want 2 x 5 = dit heet de hapmethode of moderne staartdeling

48 48 DEELSOMMEN ik maak er een keersom van 720 : 90 = 8 ik kan rekenen met dubbelen! 1 x 90 = 90 2 x 90 = = x 90 = = x 90 = = x en 10x zijn ook makkelijk, kijk maar: 1 x 90 = x 90 = x 90 = de helft van 900 = 450

49 49 DEELSOMMEN de staartdeling 372 : 6 = / \ x 6 = x 6 = : 6 = 62

50 50 DEELSOMMEN de staartdeling 372 : 6 = 62 HOE? 1. ik schrijf de som zo op 6 / 372 \ 2. hoe vaak gaat 6 in 3 0 keer ik pak de 7 erbij 3. hoe vaak gaat 6 in 37 6 keer 6 x 6 = = 1 5. hoe vaak gaat 6 in 1 0 keer ik pak de 2 erbij 6. hoe vaak gaat 6 in 12 2 keer 2 x 6 = het antwoord is 62 50

51 51 DEELSOMMEN MET EEN ROND GETAL deelsommen met nullen deze nullen streep ik weg : 10 = : 100 = : = 5 PAS OP : = : = 10

52 52 52 DEELSOMMEN MET EEN ROND GETAL deelsommen met nullen 500 : 100 = 5 deze nullen streep ik weg : 10-tal : 100-tal : tal : tal aan beide kanten van het : teken streep ik evenveel nullen weg!

53 53 DEELSOMMEN MET EEN ROND GETAL deelsommen met nullen ik verschuif de komma naar links per 0 1 plaats naar links : 10 = 32,0 : 10 = 3,2 120 : 100 = 120,0 : 100 = 1, : = 5.500,0 : = 5,5 ik maak er een kommagetal van dat mag! 32 = 32,0 = 32,00 = 00032,000

54 54 54 DEELSOMMEN MET EEN ROND GETAL deelsommen met nullen ik verschuif de komma naar links per 0 1 plaats naar links : 10-tal : 100-tal : tal : tal,,,, delen links

55 55 DE TAFELS VAN 0 EN 1 De tafel van 0 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x De tafel van 1 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x

56 56 DE TAFELS VAN 2 EN 3 De tafel van 2 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x De tafel van x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x

57 57 DE TAFELS VAN 4 EN 5 De tafel van 4 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x De tafel van 5 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x

58 58 DE TAFELS VAN 6 EN 7 De tafel van 6 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x De tafel van x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x

59 59 DE TAFELS VAN 8 EN 9 De tafel van 8 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x De tafel van 9 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x

60 60 60 DE TAFEL VAN 10 De tafel van 10 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x Makkelijk zeg, ik zet er gewoon 0 achter!

61 61 DE TAFELS VAN 12 EN 12,5 De tafel van 12 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x De tafel van 12,5 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x 12, , , , ,5 125

62 62 DE TAFELS VAN 15 EN 25 De tafel van 15 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x De tafel van x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x

63 63 DE TAFELS VAN 50 EN 100 De tafel van 50 1 x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x De tafel van x 2 x 3 x 4 x 5 x 6 x 7 x 8 x 9 x 10 x

64 64 DE DEELTAFELS VAN 1 EN 2 De deeltafel van 1 : = De deeltafel van 2 64 : =

65 65 DE DEELTAFELS VAN 3 EN 4 De deeltafel van 3 : = De deeltafel van 4 : =

66 66 DE DEELTAFELS VAN 5 EN 6 De deeltafel van 5 : = De deeltafel van 6 66 : =

67 67 DE DEELTAFELS VAN 7 EN 8 De deeltafel van 7 : = De deeltafel van 8 : =

68 68 DE DEELTAFELS VAN 9 EN 10 De deeltafel van 9 : = De deeltafel van : =

69 69 DE DEELTAFELS VAN 12 EN 12,5 De deeltafel van 12 : = De deeltafel van 12,5 : 12,5 12, , , , ,5 125 =

70 70 DE DEELTAFELS VAN 15 EN 25 De deeltafel van 15 : = De deeltafel van : =

71 71 DE DEELTAFELS VAN 50 EN 100 De deeltafel van 50 : = De deeltafel van 100 : =

72 72 TABBLAD BREUKEN EN MEER KOMMAGETALLEN, BREUKEN EN VERHOUDINGEN Kaartnummer: Titel: 73 kommagetallen-lijnen kommagetallen optellen 76 kommagetallen aftrekken breuken 80 breukenstroken 81 teller en noemer 82 breuken op de getallenlijn 83 helen uit een breuk halen 84 breuken van gelijke waarde breuken vereenvoudigen eerlijk delen verhoudingstabel 72 L E E R H U L P. N L

73 73 KOMMAGETALLEN-LIJNEN 0 0,1 0,2 0,3 0,4 0,5 0,6 0,7 0,8 0,9 1 tienden 73 0,10 0,11 0,12 0,13 0,14 0,15 0,16 0,17 0,18 0,19 0,20 honderdsten 0,110 0,111 0,112 0,113 0,114 0,115 0,116 0,117 0,118 0,119 0,120 duizendsten 0,1 = 0,10 0,11 = 0,110 soms rekent dit makkelijker!

74 74 KOMMAGETALLEN OPTELLEN Samen = 1 0,1 + 0,9 = 1 0,2 + 0,8 = 1 0,3 + 0,7 = 1 0,4 + 0,6 = 1 0,5 + 0,5 = 1 0,6 + 0,4 = 1 0,7 + 0,3 = 1 0,8 + 0,2 = 1 0,9 + 0,1 = = 1 het eerste cijfer achter de komma heet een tiende! 74

75 75 KOMMAGETALLEN OPTELLEN Samen 1 0,25 + 0,75 = 1,00 0,90 + 0,10 = 1,00 0,50 + 0,50 = 1,00 0,80 + 0,20 = 1,00 0,75 + 0,25 = 1,00 0,70 + 0,30 = 1,00 75 het tweede cijfer achter de komma heet een honderdste! 0,99 + 0,01 = 1,00 0,78 + 0,22 = 1,00 0,49 + 0,51 = 1,00 0,33 + 0,67 = 1,00 0,29 + 0,71 = 1,00 0,47 + 0,53 = 1, honderdsten = 1

76 76 KOMMAGETALLEN AFTREKKEN Samen = 1 1-0,9 = 0,1 1-0,8 = 0,2 1-0,3 = 0,7 1-0,4 = 0,6 1-0,5 = 0,5 1-0,6 = 0,4 1-0,7= 0,3 1-0,8 = 0,2 1-0,9 = 0,1 1-1 = 0 0,7 + 0,3 = 1 het klopt! 76

77 77 BREUKEN een breuk een kommagetal , ,5 14 0, , , , , , ,01

78 78 BREUKEN Breukentaal Breukentekening Breukgetal Een hele 1 Een halve ½ of ½ 78 Een kwart ¼ of ¼ Een achtste ⅛ of ⅛

79 79 BREUKEN Breukentaal Breukentekening Breukgetal Een vijfde ⅕ of ⅕ 79 Een tiende 1/10 of 110 Een derde Een zesde ⅓ of ⅓ ⅙ of ⅙

80 1 80 BREUKENSTROKEN 1 ½ ½ ⅓ ⅓ ⅓ ¼ ¼ ¼ ¼ ⅕ ⅕ ⅕ ⅕ ⅕ ⅙ ⅙ ⅙ ⅙ ⅙ ⅙ ⅛ ⅛ ⅛ ⅛ ⅛ ⅛ ⅛ ⅛

81 81 TELLER EN NOEMER een breuk bestaat uit een teller en een noemer teller 1 noemer 4 81 noemer: - de naam van de breuk - het aantal stukken, waarin 1 hele is verdeeld - 1 hele delen door 4 teller: - telt het aantal stukken dat je gebruikt - 1 van de 4 stukken = 14-2 van de 4 stukken = 24-3 van de 4 stukken = 34-4 van de 4 stukken = 44

82 82 BREUKEN OP DE GETALLENLIJN een breuk ligt tussen 2 hele getallen in de lijn is verdeeld in 8 stukjes achtsten =3 82 de lijn is verdeeld in 6 stukjes zesden =5 TIP tel de stukjes in plaats van de strepen

83 83 HELEN UIT EEN BREUK HALEN als de teller groter is dan de noemer dan kan ik een hele uit de breuk halen teller : noemer : 2 = 4 82 = : 8 = 1 rest ⅜ 181 = 1 rest ⅜

84 84 BREUKEN VAN GELIJKE WAARDE De breuken op een rij zijn even groot!

85 85 BREUKEN VEREENVOUDIGEN ik maak de breuk zo klein mogelijk ik deel teller en noemer door hetzelfde getal 12 : : : : 2 5 verder delen kan niet of in 1 keer 12 : : 4 5

86 86 BREUKEN VEREENVOUDIGEN ik maak de breuk zo klein mogelijk 1. ik deel teller en noemer door hetzelfde getal 2. komen teller en noemer in één tafel voor dan gebruik ik dit getal en 20 komen allebei voor in de tafel van 4 12 : : 4 5 kan ik beide getallen delen door 2? door 3? door 4? door 5?

87 87 EERLIJK DELEN 2 kinderen verdelen 1 pizza 1 pizza 1 ieder krijgt 2 kinderen 2 pizza 87 6 kinderen verdelen 5 chocolade repen 5 repen 5 ieder krijgt 6 kinderen 6 de pizza ligt op de tafel en de chocolade ook reep

88 88 EERLIJK DELEN ik deel het aantal helen door het aantal mensen dat verdeelt HOE? het aantal helen het aantal mensen dat verdeelt 88 3 repen 3 4 kinderen ieder krijgt 4 de repen liggen op de tafel

89 89 VERHOUDINGSTABEL Sanne loopt 10 kilometer in 2 uur hoeveel kilometer loopt Sanne in 3 uur? 15 km 89 afstand in km 10 tijd in uren wat ik in het bovenste vak doe, moet ik ook in het onderste vak doen en andersom! : 2 x 3 afstand in km tijd in uren : 2 x 3

90 90 VERHOUDINGSTABEL MAKEN 0,5 kilo (kg) appels kost 0,65 hoeveel kost 3 kilo appels? 1. ik teken een tabel boven de streep zet ik kg onder de streep zet ik HOE? 2. ik zet de getallen van de som in de tabel en reken de som uit boven en onder de streep keer of deel ik met hetzelfde getal x 2 x 3 kg 0, ,65 1,30 3,90 x 2 x 3

91 91 VERHOUDINGSTABEL de trein rijdt 150 kilometer in een 12 uur hoeveel kilometer rijdt de trein in uur? km afstand in km 150 tijd in uren afstand in km tijd in uren wat ik in het bovenste vak doe, dat moet ik ook in het onderste vak doen en andersom! = ik tel het aantal kilometers van 15 uur en van 12 uur bij elkaar op

92 92 Kaartnummer: GETALLEN Titel: getallenlijnen plaats-waarde schema grote getallen namen voor getalgrootte Romeinse getallen 104 schatten afronden 109 het honderdveld 92 L E E R H U L P. N L

93 93 GETALLENLIJNEN 0 2,5 5 7, , , ,

94 94 GETALLENLIJNEN Duizendtallen Tienduizendtallen steeds een 0 erbij! Honderdduizendtallen

95 95 PLAATS-WAARDE SCHEMA HD TD D. H T E Eenheden = 8 7 Tientallen = 70 6 Honderdtallen = Duizendtallen = TienDuizendtallen = HonderdDuizendtal = honderd vijfenveertig duizend zeshonderd achtenzeventig

96 96 PLAATS-WAARDE SCHEMA HD TD D. H T E E dit is de plaats van de Eenheden T Tientallen H Honderdtallen D Duizendtallen TD TienDuizendtallen HD HonderdDuizendtallen 96 de plaats van het cijfer geeft aan hoeveel het cijfer waard is

97 97 PLAATS-WAARDE SCHEMA HD TD D. H T E 97 de punt komt na het Duizendtal en voor het Honderdtal op de plaats van de punt zeg ik duizend

98 98 GROTE GETALLEN Op de plaats van de punt zeg je duizend. HD TD D. H T E Honderd vijfenveertig duizend HD TD D. H T E Honderd vijfenveertig duizend een 98 HD TD D. H T E Honderdvijfenveertig duizend driehonderd eenentwintig

99 99 GROTE GETALLEN Naam Getal Aantal nullen 99 tien 10 1 honderd duizend tienduizend honderdduizend miljoen miljard

100 100 NAMEN VOOR GETALGROOTTE voorvoegsel symbool getalnaam getalgrootte giga G miljard mega M miljoen kilo k duizend hecto h honderd 100 deca da tien 10 deci d tiende 0,1 centi c honderdste 0,01 milli m duizendste 0,001 micro μ miljoenste 0, nano n miljardste 0,

101 101 NAMEN VOOR GETALGROOTTE als er kilo voor staat, is het x zo groot 1 kilometer = meter 1 kilogram = gram 101 als er deci voor staat, is het 10 x zo klein 1 deciliter = 0,1 liter 1 decimeter = 0,1 meter als er mega voor staat, is het miljoen x zo groot 1 megabyte = 1 miljoen byte = byte als er giga voor staat, is het miljard x zo groot 1 gigabyte = 1 miljard byte = byte handig, die namen voor getalgrootte

102 102 ROMEINSE GETALLEN 1 I 11 XI 1 I 2 II 12 XII 5 V 3 III 13 XIII 10 X 4 IV 14 XIV 50 L 5 V 15 XV 100 C 6 VI 16 XVI 500 D 7 VII 17 XVII M 8 VIII 18 XVIII 9 IX 19 XIX 10 X 20 XX 102

103 103 ROMEINSE GETALLEN 1. ik lees van links naar rechts 2. ik vertaal de letters in cijfers 3. ik tel de cijfers bij elkaar op 103 II is = 2 III is = 3 VIII is = 8 XVIII is = 18 4 = IV de I voor de V 5-1 = 4 9 = IX de I voor de X 10-1 = 9 14 = XIV = = XIX = 19

104 104 SCHATTEN Moet ik precies rekenen of mag ik schatten? ik schat: 1. als er ongeveer in de som staat 2. om handig en snel te rekenen 3. om het antwoord op de som te controleren als ik ga schatten, dan moet ik afronden ik maak getallen met nullen: 10, 100, 170,

105 105 AFRONDEN afronden op een tiental het nieuwe getal eindigt op HOE? als het cijfer waar ik 0 van maak: 4 of lager is blijft het cijfer ervoor hetzelfde 5 of hoger is wordt het cijfer ervoor 1 meer 11 wordt wordt

106 106 AFRONDEN afronden op een honderdtal het nieuwe getal eindigt op 00 HOE? als de twee cijfers waar ik 00 van maak: 49 of lager zijn blijft het cijfer ervoor hetzelfd 50 of hoger zijn wordt het cijfer ervoor 1 meer 50 wordt wordt

107 107 AFRONDEN afronden op een duizendtal het nieuwe getal eindigt op als de drie cijfers waar ik 000 van maak: 499 of lager zijn blijft het cijfer ervoor hetzelfde wordt en dan? dat staat zeker op de achterkant...

108 108 AFRONDEN afronden op een duizendtal het nieuwe getal eindigt op 000 als de drie cijfers waar ik 000 van maak: 500 of hoger zijn wordt het cijfer ervoor 1 meer wordt Zo wordt afronden heel makkelijk!

109 109 HONDERDVELD

110 110 TABBLAD METEN, TIJD EN GELD Kaartnummer: Titel: 111 lengte in meters 112 inhoud in liters 113 gewicht in grammen het metrieke stelsel 116 andere maten oppervlakte 119 analoge tijd digitale tijd tijd de maanden van het jaar geld 110 L E E R H U L P. N L

111 111 LENGTE IN METERS 111 afkorting: naam: hoeveel meter: 1 km kilometer hm hectometer dam decameter 10 1 m meter 1 1 dm decimeter 0,1 1 cm centimeter 0,01 1 mm millimeter 0,001

112 112 INHOUD IN LITERS afkorting: naam: hoeveel liter: 1 kl kiloliter hl hectoliter dal decaliter 10 1 l liter 1 1 dl deciliter 0,1 1 cl centiliter 0,01 1 ml milliliter 0,

113 GEWICHT IN GRAMMEN afkorting: naam: hoeveel gram: 1 kg kilogram hg hectogram dag decagram 10 1 g gram 1 1 dg decigram 0,1 1 cg centigram 0,01 1 mg milligram 0,001

114 114 HET METRIEKE STELSEL groot klein lengte km hm dam m dm cm mm inhoud kl hl dal l dl cl ml gewicht kg hg dag g dg cg mg vak naar rechts 0 erbij of komma 1 plaats naar rechts 1 vak naar links 0 eraf of komma 1 plaats naar links

115 115 HET METRIEKE STELSEL van groot naar klein ik ga naar rechts de komma ook km = 10 hm = 100 dam = m 1 m = 10 dm = 100 cm = mm van klein naar groot ik ga naar links de komma ook 1 m = 0,1 dam = 0,01 hm = 0,001 km 1 mm = 0,1 cm = 0,01 dm = 0,001 m 1 mag ik schrijven als 0001,000 zo kan ik de komma makkelijk verschuiven

116 116 ANDERE MATEN oppervlakte: 1 hectare (ha) = m 2 1 are (a) = 100 m 2 inhoud: 1 cc = 1 ml gewicht: 1 pond = 500 g 1 ons = 100 g 116 Deze maten zijn ouderwets maar worden nog wel gebruikt. Bijvoorbeeld 1 ons kaas of een weiland van 10 are.

117 117 OPPERVLAKTE 117 l e n g 5 x 8 = 40 m 2 t e 5 m breedte 8 m oppervlakte = lengte x breedte bij oppervlakte schrijf ik 2 ik noem 1 m 2 1 vierkante meter

118 118 OPPERVLAKTE VAN EEN DRIEHOEK lengte: 3 cm breedte: 5 cm een driehoek is een halve rechthoek ik bereken de oppervlakte van de rechthoek 118 de oppervlakte van de rechthoek is 3 x 5 = 15 cm 2 de oppervlakte van de driehoek is de helft 15 cm 2 : 2 = 7,5 cm 2

119 119 ANALOGE TIJD 119 heel kwart voor half kwart over

120 120 DIGITALE TIJD : voor 12 uur - na 12 uur

121 121 DIGITALE TIJD enkele voorbeelden :00 uur is 1 uur s middags = 1 14:10 uur is 10 over 2 s middags = 2 16:15 uur is kwart over 4 s middags = 4 18:09 uur is 9 over 6 s avonds = 6 20:05 uur is 5 over 8 s avonds = 8 23:18 uur is 18 over 11 s avonds = 11 het verschil is steeds 12

122 122 TIJD 1 seconde: duurt 1 tel 1 minuut: 60 seconden 1 kwartier: 15 minuten 900 seconden (15 x 60) 1 half uur: 2 kwartier 30 minuten seconden (30 x 60) uur: 4 kwartier 60 minuten seconden (60 x 60)

123 123 TIJD 1 dag : 12 uur 1 etmaal: 24 uur 1 week: 7 dagen maand: 4 weken - 30 of 31 dagen 1 jaar: 12 maanden - 52 weken dagen 1 eeuw: 100 jaar 1 millennium: jaar een schrikkeljaar heeft 366 dagen!

124 124 DE MAANDEN VAN HET JAAR de maand: aantal dagen: januari 31 februari 28 maart 31 april 30 februari heeft in een mei 31 schrikkeljaar 29 dagen! juni 30 juli 31 augustus 31 september 30 oktober 31 november 30 december

125 125 DE MAANDEN VAN HET JAAR M O D N J F A M J J A S 125 op de knokkel 31 dagen tussen de knokkels 30 dagen

126 126 GELD afbeelding: naam munt: hoeveel munten in 1 euro: euro 1 50 eurocent 2 2 x 50 = 100 eurocent = 1 euro eurocent 5 5 x 20 = 100 eurocent = 1 euro 10 eurocent x 10 = 100 eurocent = 1 euro

127 127 GELD afbeelding: naam munt: hoeveel munten in 1 euro: euro eurocent x 5 = 100 eurocent = 1 euro 2 eurocent x 2 = 100 eurocent = 1 euro 1 eurocent x 1 = 100 eurocent = 1 euro