LOW LEVEL LASER THERAPIE IN DE BEHANDELING VAN ORALE MUCOSITIS. Véronique Van de Velde

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "LOW LEVEL LASER THERAPIE IN DE BEHANDELING VAN ORALE MUCOSITIS. Véronique Van de Velde"

Juliana de Haan
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 LOW LEVEL LASER THERAPIE IN DE BEHANDELING VAN ORALE MUCOSITIS Véronique Van de Velde Prof. Dr. C. Dhooge Pediatric Hemato-Oncology and SCT Unit Ghent University Hospital, Belgium Prof. Dr. Rita Cauwels Afdeling kindertandheelkunde, Dept. of Paediatric Densitry & Special Care, PaeCaMed-research, Dental school, Ghent University, Ghent, Belgium Verpleegkundigen in de oncologie: hou jezelf up-to-date De Valkaart Oostkamp - 6 februari

2 INHOUD 1. Inleiding: Mucositis en Low Level Laser Therapie 2. De start in 2007: pilootstudie en casussen 3. Waar staan we anno 2016? A. LLLT = Standard of Care B. Literatuur C. Registratie UZ : mei 2009 tot januari 2016 D. Gerandomiseerde studie 24 versus 48 uur LLLT 4. Conclusie 2

3 1. Inleiding: Mucositis INLEIDING: MUCOSITIS = een inflammatoire respons t.h.v. de mondmucosa = pijnlijke bijwerking van antitumorale therapie met weinig behandel opties = geassocieerd met: chemotherapie hoofd-hals radiotherapie stamceltransplantatie = resultaat van een cascade, een opeenvolging van gebeurtenissen in de gehele mucosa 3

4 1. Inleiding: Mucositis INLEIDING: MUCOSITIS = gekenmerkt door: erytheem oedeem pijn branderig gevoel ulceraties pseudomembraan bloedingen = vnl. gesitueerd thv niet-verhoornd gedeelte van de orale mucosa 4

5 1. Inleiding: Mucositis Pathofysiologie = complex proces Fase 1: Initiatie Fase 2: Signalering Fase 3: Amplificatie Fase 4: Ulceratie Fase 5: Genezing Adapted from Sonis. Nat Rev Cancer. 2004; 4:

6 INLEIDING: MUCOSITIS 1. Inleiding: Mucositis Incidentiecijfers: grote variatie omwille van variabele leeftijd diagnose - behandelingen criteria voor scores risicofactoren Volwassenen: tussen % +/- 40 % bij standaard behandeling Kinderen: tussen % +/- 65 % bij chemotherapie > 90 % bij kinderen < 12 jaar (Cheng, Chang & Yuen, 2004, Cheng et al, 2008, Childers et al 1993, Fayle & Curzon, 1991, Cheng et al, 2004, Epstein & Shubert, 2003, Kuhn, Porto, Miraglia & Brunetto, 2009, Cheng et al, 2001, Sonis en Clark, 1991) 6

7 INLEIDING: MUCOSITIS 1. Inleiding: Mucositis Incidentie varieert en is afhankelijk van risico factoren - Patiënt gerelateerd Hoge dosissen chemotherapie regimes - bolus en continue infusies alkylerende producten - combinatie met radiotherapie - conditionerings regime Geslacht (vrouwen ) laag aantal neutrofielen leeftijd (jonge leeftijd ) lijden aan een systeemziekte - voorgaande mucositis episodes Maar ook voedingsstatus mondstatus - angstniveau misselijkheid en braken waarden van leverenzymen en creatinine BMI alcohol en tabak gebruik tumorlocatie genetische aanleg - - Behandelings gerelateerd 7

8 8 INLEIDING: MUCOSITIS

9 2. LLLT: STANDARD of CARE Training of health care professionals INLEIDING: MUCOSITIS 9

10 INLEIDING: MUCOSITIS 1. Inleiding: Mucositis Scores: - Common Toxicity Criteria Scale for Grading of Stomatitis of the National Cancer Institute - Oral Assesment Guide (OAG) 10

11 INLEIDING: MUCOSITIS 1. Inleiding: Mucositis Scores: - Common Toxicity Criteria Scale for Grading of Stomatitis of the National Cancer Institute - Oral Assesment Guide (OAG) - Oral Mucositis Assesment Scale (OMAS) 11

12 INLEIDING: MUCOSITIS 1. Inleiding: Mucositis Scores: - Common Toxicity Criteria Scale for Grading of Stomatitis of the National Cancer Institute - Oral Assesment Guide (OAG) - Oral Mucositis Assesment Scale (OMAS) - EORTC Scale - Oral Mucositis Index 12

13 INLEIDING: MUCOSITIS 1. Inleiding: Mucositis Scores: - Common Toxicity Criteria Scale for Grading of Stomatitis of the National Cancer Institute - Oral Assesment Guide (OAG) - Oral Mucositis Assesment Scale (OMAS) - EORTC Scale - Oral Mucositis Index - Oral Mucositis Rating Scale - WHO Mucositis Scale - 13

14 WHO Mucositis Schaal Graad 0: Geen symptomen MUCOSITIS Definition Graad 1: Erytheem, roodheid Gevoelige mucosa Graad 2: Ulceraties (eventueel erytheem) Pijnlijk, voeding en drank mogelijk Graad 3: Samenvloeiende ulceraties, (eventueel exsudaat) Uiterst pijnlijk, Voeding is onmogelijk, drank is mogelijk Graad 4: Diepe ulceraties, eventueel necrose Extreem pijnlijk, Voeding en drank onmogelijk 14

15 1. Inleiding: Mucositis Preventie: geen enkele interventie is 100% succesvol (Bjordal et al, 2011) Basis mondzorg: incidentie INLEIDING: MUCOSITIS - Medium tandenborstel zacht bij mucositis - Spoelen met water Chloorhexidine 0,05 % bij mucositis - Tandpasta uitspuwen en niet spoelen - Gebruik van dental floss, interdentale ragers en tongschraper - Aanpassing van de richtlijnen op basis van de leeftijd 15

16 INLEIDING: MUCOSITIS 1. Inleiding: Mucositis Preventie Informatie en educatie voor patiënt: - Mondelinge informatie vóór de start van de behandeling - Brochures, folders, Informatie en educatie voor personeel - Opleidingen - On-the-job trainingen

17 1. Inleiding: Mucositis Preventie is onvoldoende Ernstige mucositis veroorzaakt: INLEIDING: MUCOSITIS - Ernstige pijn verhoogde nood aan pijnmedicatie - Nutritionele tekorten enterale voeding of TPN - Slaaptekort - Impact op communicatievermogen Ernstige mucositis leidt tot: - risico op infectie - goede mondhygiëne - orale inname van medicatie - gezondheidskosten en verlengde hospitalisatie 17

18 INLEIDING: MUCOSITIS 1. Inleiding: Mucositis Ernstige mucositis heeft een directe impact op behandelplanning - Uitstel van behandeling - Dosis reductie - Eventueel stopzetten van behandeling Impact op welbevinden en kwaliteit van leven! 18

19 1. Inleiding: LLLT Low Level Laser Therapie = een lokale toepassing van een monochrome, coherente lichtbron INLEIDING: LLLT een medische techniek waarbij expositie aan low level laser licht cellulaire functies kan stimuleren en zo kan leiden tot een beter klinisch effect 19

20 INLEIDING: LLLT 1. Inleiding: LLLT Mechanisme is complex, nog steeds onderwerp van studie en debat Maar er wordt nog steeds geloofd dat: low level laser radiatie intra cellulair geabsorbeerd wordt door fotoreceptoren in de membranen van de mitochondriën 20

21 INLEIDING: LLLT 1. Inleiding: LLLT Low Level Laser Therapie is recommended by MASCC en ISOO 2013: The panel recommends that, for centers able to support the necessary technology and training, LLLT be used to attempt to reduce the incidence of OM and its associated pain in patients receiving high dose chemotherapy or chemotherapy before HSCT MASSC: Multinational Association of Supportive Care in Cancer ISOO: International Society for Oral Oncology 21

22 Stimulatoire effecten Klinische applicaties - Stimulatie van β-endorphines en bradykines Analgesie INLEIDING: LLLT - Inhibitie van produktie van prostaglandines en interleukins - Verhoogde cellulaire activiteit en angiogenese Anti-inflammatoir Wondheling 22

23 Verpleegkundige Juridische Adviesgroep VJA 3 juni 2008 Lasertherapie in het kader van inwendige mondbehandeling In de lijst der technische verpleegkundige verstrekkingen en de toevertrouwde geneeskundige handelingen staat onder 1.5 huid en zintuigen B2-handeling: Toepassen van therapeutische lichtbronnen. (waaronder laserapparaat) INLEIDING: LLLT In de lijst der technische verpleegkundige verstrekkingen en de toevertrouwde geneeskundige handelingen staat onder 6. verpleegkundige activiteiten die verband houden met het stellen van de diagnose en de behandeling B2-handeling: Gebruik van apparaten voor observatie en behandeling van de verschillende functiestelsels. Toestellen die noodzakelijk zijn om bepaalde lichaamsfuncties te stimuleren of in stand te houden, kunnen door de verpleegkundigen bediend worden, mits de arts een voorschrift heeft gemaakt, het gebruik van het toestel door middel van een procedure wordt beschreven en de verpleegkundige de nodige opleiding heeft gekregen. Besluit De verpleegkundige mag wettelijk gezien de lasertherapie in de mondholte zelfstandig uitvoeren mits aan de bovengenoemde voorwaarden voldaan is Universitair Ziekenhuis 23

24 INLEIDING: LLLT 1. Inleiding: LLLT Dio Beam 830 Laser: - AsGaAL diode laser - Golflengte: 830 nm - Vermogen: 500 mw Draadloos, licht en gemakkelijk in gebruik Zichtbaar rood gidslicht 24

25 1. Inleiding: LLLT INLEIDING: LLLT 25

26 INLEIDING: LLLT 1. Inleiding: LLLT 5 settings: 1 Joule/cm²~ 2 sec ~ preventie 2 Joule/cm² ~ 4 sec ~ graad 1 4 Joule/cm² ~ 8 sec ~ graad 2 8 Joule/cm² ~ 16 sec ~ graad 3 16 Joule/cm² ~ 32 sec ~ graad 4 De ingestelde energie (Joule) is afhankelijk van de graad van mucositis 26

27 1. Inleiding: LLLT Om beschadiging van de ogen te vermijden: - Filter bril: klasse 3 B - In geval van accidentele expositie INLEIDING: LLLT 27

28 Alternatieve toestellen: INLEIDING: LLLT Rene -Jean Bensadoun, M.D., Ph.D.,1 and Raj G. Nair, M.Sc. (Oral Med), Ph.D., MRACDS (Oral Med)2

29 DE START IN DE START IN 2007: PILOOTSTUDIE Doel: Beoordeling van de effectiviteit, klinische effecten en kwalitatieve outcomes + bepalen van de behandel frequentie 16 patiënten Leeftijd: mediaan: 9.1 jaar Diagnoses: Leukemie and Lymfoom (n = 12) Neuroblastoom (n = 1) Osteosarcoom ( n = 1) Ewing sarcoom (n = 1) kiemcel tumor (n = 1) 29

30 2. PILOOT STUDIE DE START IN 2007 LLLT elke 48 uur Registratie: Locatie Mucositis graad: WHO sore Energie Duur van mucositis episode Pijn scores ( VAS / FPS-R) WBC, nutritionele intake, 30

31 2. PILO0T STUDIE LLLT, in combinatie met basis mondzorg, zorgt voor een onmiddellijk pijnstillend effect DE START IN to 3 LLLT sessies per mucositis episode leken een realistisch behandel schema Verbeterd patiënten comfort door versnelde heling van de letsels 31

Vergelijkbare documenten

Preventie en behandeling van orale mucositis. Michiel Daem / Verpleegkundig specialist oncologie UZG

Preventie en behandeling van orale mucositis Michiel Daem / Verpleegkundig specialist oncologie UZG GUIDELINES Geen evidentie voor chloorhexidine als preventie of behandeling OM Chloorhexidine bij die