DE REGIOACADEMIE DEFINITIEF AANBOD

Transcriptie

1 1 DE REGIOACADEMIE DEFINITIEF AANBOD

2 2 DE REGIOACADEMIE DEFINITIEF AANBOD VOORWOORD De regioacademie is een samenwerking tussen de Samenwerkingsverbanden 41-07, 41.02, 41.1 en Vanaf augustus 2014 gaan de SWV 41-07, en verder onder de naam Driegang. Doelstelling is om een zo breed mogelijk cursusaanbod aan te bieden op het gebied van passend onderwijs voor iedereen die betrokken is bij een van deze samenwerkingsverbanden. Dit is het definitieve aanbod voor het schooljaar Er is geprobeerd om een zo breed mogelijk aanbod neer te zetten. Het aanbod is grotendeels gericht op de vraag vanuit de praktijk. Het aanbod met de titel in BLAUW is voor het Primair Onderwijs, in ROOD voor het Voortgezet Onderwijs, in GROEN voor zowel PO als VO. VAN EN VOOR WIE IS DE REGIO- ACADEMIE? De Regio-Academie is er voor alle medewerkers van de Samenwerkingsverbanden Driegang en SWV VO Het aantal aanmeldingen in de voorinschrijving heeft bepaald welke cursussen in het definitieve aanbod zijn gekomen. Er kan nu nog alleen ingeschreven worden op de cursussen die in het definitieve aanbod staan. Bij sommige cursussen staat al aangegeven dat deze volgeboekt zijn. Hier kan alleen nog worden ingeschreven om op de reservelijst geplaatst te worden. In het definitieve aanbod zijn een aantal cursussen onder voorbehoud in het aanbod gezet. Deze cursussen hebben op dit moment nog niet voldoende aanmeldingen maar we verwachten dat deze cursussen nog meer aanmeldingen gaan krijgen. Mocht dit niet gebeuren dan bestaat de mogelijkheid dat deze cursussen definitief niet doorgaan. Daarnaast is als extra opgenomen in het aanbod een flyer en format van bijeenkomsten P.O - V.O voor taal en rekenen. Hier kan ook voor ingeschreven worden. Aanmelding bij de voorinschrijving wordt gezien als een definitieve aanmelding. Er kan individueel worden aangemeld, maar ook kunnen scholen alle aanmeldingen in een keer versturen. De aanmelding voor een cursus kan plaatsvinden op een van de volgende manieren: Individueel: een naar Elsemieke Leijh: e.leijh@ecrotonde.nl met opgave van naam, naam en adres van de school en een juist adres en de naam van de te volgen cursus

3 3 Of: Per school: opsturen van de overzichtslijst inschrijvingen en lijst met adressen van de leraren naar In de bijlage is een formulier te vinden waarop alle cursussen aangegeven staan. Daarop kan de naam van de leerkracht ingevuld worden en een kruisje gezet worden achter de juiste cursus. Dit formulier kan samen met het formulier waarop de adressen ingevuld dienen te worden, teruggestuurd worden naar Twee weken voor aanvang van de cursus wordt er naar de deelnemer en de school een herinneringsmail gestuurd. Het blijft natuurlijk in eerste instantie altijd de eigen verantwoordelijkheid van de cursisten om de data van de cursus te onthouden. Voor cursussen kan alleen bij zwaarwegende redenen afgemeld worden. Anders wordt de cursus gewoon in rekening gebracht bij de school. De cursist of de school kan natuurlijk wel altijd een vervanger regelen. Iedere deelnemer ontvangt een bewijs van deelname. Deze wordt door de regioacademie verstrekt aan de aanbieders van de cursussen. Zij zorgen ervoor dat deze bij de deelnemers komen. Informatie Voor meer informatie omtrent de regioacademie, cursussen, scholing, studiereizen en opleidingen kan contact worden opgenomen worden met: Elsemieke Leijh De cursussen worden (tenzij anders aangegeven) gegeven op cursuslocatie: SBO De Rotonde / Dr. Hiemstralaan KK Gorinchem / Cursussen die enkel voor het V.O. bestemd zijn, worden gegeven op locatie: Herman de Ruiterstraat ZM Gorinchem Met vriendelijke groet, Elsemieke Leijh Mede namens Piet Vogel / Bert Boels / Arlé Troost / Piet Franke / Ben Kennedie

4 4 INHOUDSOPGAVE Voorwoord... 2 Inhoudsopgave... 4 Algemeen Basiscursus Onderwijsassistent en Passend Onderwijs Cursus Kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking Het Lerende Brein Kindermishandeling, wat is het en hoe kan je het stoppen Trainen gesprekstechnieken vermoeden van kindermishandeling en/of huiselijk geweld Workshop Systeemdenken / Beelddenken Passende perspectieven Mindset Observeren Sensorische Integratie binnen het primair onderwijs Ambulant begeleiders en orthopedagogen Kijken naar/ Observeren van kinderen Verrassend Tekenen / Tekenenderwijs Onderwijzen Didactiek Co-Teaching Leerlijn Breuken, Procenten, verhoudingen Leerlijn Rekenen t/m 10, 20 en Problemen met contexten bij rekenen Rekenen in groep 1 en Coöperatieve leerstrategieën Overgang van 1 naar 2 naar 3 en de dilemma s bij najaarskinderen Goede gesprekken met. kinderen Leerkrachtvaardigheden bij begrijpend lezen Training Beter leren door krachtige feedback Training De kunst van het vragen stellen - Denkstimulerende Gespreksmethodieken Beginnende geletterdheid en de voorschotbenadering Workshop Kennismaken met woordenschatdidactiek volgens de viertakt Teach like a champion basismodule PO Taalontwikkelingsstoornissen, Meertaligheid en Slechthorendheid Cursus Taalontwikkelingsstoornis Pedagogiek Introductiebijeenkomst Groepsplan Gedrag... 43

5 5 48 Verdiepingscursus Groepsplan Gedrag PO Verdiepingscursus Groepsplan Gedrag VO Als binnen niet buiten kan komen, kan buiten niet binnen komen Cursus Oplossingsgericht werken aan psychopathologie Van onmogelijkheden naar mogelijkheden: leerkracht zijn met hart en ziel Krachtig van Start Meidenvenijn Training Bouwen aan een prettige groep Coördinator MBT (Meer Begaafden Traject) Omgaan met opvallend gedrag (kleuters) Omgaan met opvallend gedrag (basisschool) Opleidingen Praktische Cursus Train de Faalangsttrainer Beter omgaan met Faalangst! Regioacademie Master Sen Passend Onderwijs en Zorg Taalcoördinator of Leescoördinator Taalcoördinator of Leescoördinator- losse modules PO-VO Bijeenkomsten taal en rekenen Educatieve diners Educational Dinner gambia Teken je gesprek Educatief diner: De Partituur voor Passend Onderwijs Talent als focus Educatief diner: Executieve functies en de Cogmed werkgeheugentraining Lezingen We geven een baby echt geen boerenkool met worst Studiereizen Studiereizen Nederland België Oostenrijk Engeland Denemarken Amerika, Connecticut Amerika, Boston Gambia... 86

6 ALGEMEEN 6

7 7 1 BASISCURSUS ONDERWIJSASSISTENT EN PASSEND ONDERWIJS Deze cursus is volgeboekt. Er kan nog ingeschreven worden voor de reservelijst. Doelgroep Onderwijsassistenten, die samen met leraren leerlingen begeleiden met uiteenlopende onderwijsvragen. Waar gaat het over? Vanaf 2014 gaat Passend Onderwijs officieel volledig van start. De Zorgplicht zal dan worden ingevoerd. De groepen zullen meer divers worden, dat wil zeggen meer leerlingen met zeer uiteenlopende achtergronden zitten in dezelfde groep. Extra ondersteuning door onderwijsassistenten is dan gewenst. Hiervoor is deze basiscursus voor onderwijsassistenten ontwikkeld. Deze cursus bestaat uit de volgende vijf modulen: 1. Rollen en verantwoordelijkheden (3 uur). 2. Communicatie (3 uur). 3. Omgaan met gedrag (6 uur). 4. Ethiek en juridische onderwerpen (3 uur). 5. Effectieve instructie (6 uur). Doel van de cursus is dat onderwijsassistenten een professionele educatieve bijdrage leveren aan de extra ondersteuning binnen en buiten de groepen in de school. Wat u verder nog moet weten Tijdens de cursus worden vele praktische handreikingen gegeven in de vorm van observatieinstrumenten en methodieken. Het is de bedoeling dat het geleerde meteen in de praktijk kan worden gebracht. Hier wordt dan op de vervolgbijeenkomsten teruggekomen. De voortgang van de professionele ontwikkeling van de onderwijsassistent wordt bijgehouden middels de webbased competentiemeter. Er bestaat ook een vervolgcursus van drie modulen, die later na de basiscursus kan worden gevolgd. Diploma/certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en voldoende beoordeling van de opdrachten. Praktische informatie Omvang : 7 bijeenkomsten van 3 uur en huiswerkopdrachten Groepsgrootte : Maximaal 15 Data : groep 1: woensdagmiddag: 3-9, 10-9, 17-9, 24-9, 8-10, en van uur Data : groep 2 : woensdagavond: 3-9, 10-9, 17-9, 24-9, 8-10, en van uur Locatie : Dr. Hiemstralaan KK Gorinchem Tel Kosten : 430,-- per persoon Docent : mw. Arianne Dekker en dhr. Rob Franke

8 8 3 CURSUS KINDEREN EN JONGEREN MET EEN LICHT VERSTANDELIJKE BEPERKING Deze cursus gaat, onder voorbehoud, door. Er moeten minimaal 9 deelnemers zijn. Doelgroep Leerkrachten, docenten, remedial teachers, intern begeleiders en zorgcoördinatoren die hun kennis van kinderen en jongeren met een licht verstandelijke beperking (LVB) willen vergroten. Waar gaat het over? Basiscursus LVB bestaat uit 1 module. De module bestaat uit een theoretisch kader, ondersteund door middel van beeldmateriaal en/of casuïstiek met een vertaalslag naar de onderwijspraktijk. Diploma/certificaat De module wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang De cursus bestaat uit 1 bijeenkomst van 2 ½ uur. Groepsgrootte De cursus gaat door bij 10 deelnemers, maximaal 20 Data Woensdagmiddag 10 december van uur uur Locatie Dr Hiemstralaan KK Gorinchem Kosten 75,00 Docent Trainer Yulius Onderwijs

9 9 4 HET LERENDE BREIN Voor deze cursus zijn zoveel inschrijvingen dat er twee groepen gemaakt gaan worden. Doelgroep Leerkrachten PO en V.O. Waar gaat het over? In deze basiscursus maakt u kennis met de werking van het brein: hoe verloopt de ontwikkeling van het brein van baby tot volwassene? Hoe functioneert het brein? Veel aandacht gaat uit naar het zogenaamde lerende brein. Hoe verloopt het normale leerproces? Wat werkt stimulerend en wat belemmerend voor het leren? Het gaat hierbij zowel om leerlingen met als zonder leer-, gedragsen/of ontwikkelingsproblemen. Centraal staat de meest recente kennis over het brein, afgewisseld met werkopdrachten, discussies en uitwisseling van praktische ervaringen met collega s. In de cursus maken we gebruik van aansprekend filmmateriaal, maar ook van video-opnames van herkenbare praktijksituaties. U leert kennis rondom de werking van de hersenen te vertalen naar de praktijk in de klas. Cursusinhoud De volgende onderwerpen komen aan de orde: De bouw en werking van de hersenen De ontwikkeling van het kinderbrein, van baby tot volwassene Het lerende brein: hoe werkt het normale leerproces? Veel aandacht voor het werkgeheugen, het lange termijngeheugen en executieve functies Het brein en ontwikkelingsstoornissen, zoals adhd, autisme, angst- en gedragsstoornissen, zwakbegaafdheid Het brein en leerstoornissen: dyslexie, dyscalculie, e.d. Breinkennis toepassen in de klas Wat is de opbrengst voor de deelnemers? Kennis over de bouw, werking en ontwikkeling van de hersenen Kennis over het lerende brein Kennis over het toepassen van breinkennis in de klas Wat u nog meer moet weten Aan het begin van iedere bijeenkomst reikt de cursusleider steeds de te behandelen stof uit, met literatuurverwijzingen en diverse nuttige tips. In de volgende bijeenkomst komt hij hier kort op terug. De cursist ontvangt een certificaat van deelname als hij/zij beide bijeenkomsten aanwezig is geweest. Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 16 Data Woensdagmiddag 1 april en 13 mei 2015 van uur Locatie Dr. Hiemstralaan KK Gorinchem Kosten 250,00 per persoon, inclusief het boek Breinsleutels Docent Harry Kelderman, CED groep

10 10 5 KINDERMISHANDELING, WAT IS HET EN HOE KAN JE HET STOPPEN Doelgroep De training is voor onderwijsassistenten, leerkrachten, leerlingbegeleiders, zorg coördinatoren, directie en verder iedereen die meer hierover wil weten(p.o en V.O). Waar gaat het over? Globaal bestaat de training uit de volgende onderdelen: Bewustwording bij de deelnemers van de eigen, persoonlijke en professionele opvattingen over kindermishandeling en huiselijk geweld; Vroegsignalering in de zin van het ontwikkelen van gevoeligheid voor het herkennen van zorgwekkende signalen en van de vaardigheid om deze te objectiveren; Oefenen van gespreksvaardigheden gericht op het bespreekbaar maken van zorgwekkende signalen met de direct betrokkenen (ouders en kinderen/jeugdigen), aan de hand van realistische casuïstiek; Bespreking van de meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling, de interne meldroute die daarop is gebaseerd, taken en bevoegdheden van het Advies- en Meldpunt Kindermishandeling en het Steunpunt Huiselijk Geweld. Omgaan met dilemma's en privacygevoelige informatie. Naast bewustwording en kennisoverdracht ligt het accent vooral op het aanreiken van praktische handvatten voor de dagelijkse praktijk. De training is interactief van karakter met veel ruimte voor eigen casuïstiek. Er wordt ingegaan op de individuele leerbehoeften en vragen van de deelnemers. Bewustwording, observeren en signaleren Bewustwording van de eigen, persoonlijke en professionele opvattingen over kindermishandeling en huiselijk geweld en de invloed daarvan op het beroepsmatig handelen. Kennis over kindermishandeling en huiselijk geweld, risicofactoren, herkennen en vroegtijdig signaleren van zorgen rond een kind en gezin. Kennis over de gevolgen op volwassen leeftijd van slachtoffers. Contact leggen en signalen bespreekbaar maken Het maken van contact en het bespreken van signalen. De deelnemers vergroten hun kennis en vaardigheden op het gebied van gespreksvoering met ouders en kinderen over zorgwekkende signalen. Bij het oefenen gaat het onder meer om aandacht voor houdings- en communicatieaspecten, die helpend zijn bij het maken van contact. Handelen bij signalen Welke interventies zijn aan de orde als er zorgen bij een kind zijn gesignaleerd. Instellingsprotocol en basismodel meldcode huiselijk geweld en kindermishandeling; taken en verantwoordelijkheden van de deelnemers binnen de grenzen van hun functie; (meldplicht) Omgaan met dilemma's en privacygevoelige informatie; Er is dan ook nog ruimte om specifieke vragen te bespreken. Het is wenselijk dat alle deelnemers alle dagdelen aanwezig zijn. Praktische informatie Omvang Drie bijeenkomsten van drie uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 15 Data 9 en 30 oktober en 20 november 2014 van uur uur Locatie Dr Hiemstralaan 85, 4205KK Gorinchem Kosten 110,00 per persoon Docent Lisette Nelemans

11 11 6 TRAINEN GESPREKSTECHNIEKEN VERMOEDEN VAN KINDERMISHANDELING EN/OF HUISELIJK GEWELD Verdiepingstraining kindermishandeling wat is het en hoe kan je het stoppen. Doelgroep: De training is voor onderwijsassistenten, leerkrachten, leerlingbegeleiders, zorg coördinatoren, directie en verder iedereen die meer hierover wil weten ( P.O en V.O.) Waar gaat het over? De training is interactief van aard en het is wenselijk dat deelnemers de cursus` Kindermishandeling wat is het en hoe kan je het stoppen` gevolgd hebben. De training is opgedeeld in twee delen, gesprekstechnieken ouders en gesprekstechnieken kinderen/jongeren. Tijdens de training wordt er gebruik gemaakt van een trainers acteur en wordt inzichtelijk gemaakt hoe te handelen en hoe het vermoeden bespreekbaar te maken. Deelnemers worden intensief getraind in houding, contact leggen en houden met de gesprekspartners ondanks het onderwerp. Daarnaast worden deelnemers getraind in hoe men een gesprek wat negatief van aard is geworden positiever kunnen maken. De deelnemers vergroten hun kennis en vaardigheden op het gebied van gespreksvoering met ouders en kinderen over zorgwekkende signalen. Bij het oefenen gaat het onder meer om aandacht voor houdings- en communicatieaspecten, die helpend zijn bij het maken van contact. Er worden verschillende gesprekstechnieken aangeboden. - Gesprekstechnieken het jonge kind. - Gesprekstechnieken kind/jongere. - Gesprekstechnieken gesloten ouders. - Gesprekstechnieken boze ouders. - Gesprekstechnieken ontkennende ouders. - Het doel van de training is dat de deelnemers weten hoe men gesprekken omtrent dit thema aan kunnen gaan, dat de deelnemers de ouders betrokken kunnen laten voelen en het gevoel van `samen zorgen en samen hulp zoeken` kunnen bieden. Wenselijk dat men beide dagdelen aanwezig zijn. Praktische informatie Omvang twee bijeenkomsten van drie uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 15 Data maandagavond 12 januari en 9 februari 2015 van uur uur Locatie Dr Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 175,00 per persoon Docent Lisette Nelemans

12 12 8 WORKSHOP SYSTEEMDENKEN / BEELDDENKEN Deze cursus is volgeboekt. Er kan alleen nog voor op de reservelijst worden ingeschreven. Doelgroep Leraren PO en VO Waar gaat het over? De toekomstige generatie zal nog meer dan wij moeten leren denken in gehelen (systemen). Daarmee kunnen zij zich handhaven in complexe systemen. Daarnaast denkt de huidige generatie veel in beelden. Deze workshop gaat over speciale (ICT) tools die het denken in beelden en systemen mogelijk maken. We bespreken gedragspatroongrafieken, relatiecirkels, causale lussen en mindmappen. We oefenen daarmee, zowel op papier als digitaal. Wat u verder nog moet weten. De theorie is in deze workshop beperkt, maar u leert wel een aantal goede tools te gebruiken. Daarmee kunt u de volgende dag in uw eigen praktijk aan de slag. Diploma/ certificaat Na de workshop ontvangt u een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang Groepsgrootte Data en tijd(en) Locatie Kosten Materialen Docent De workshop duurt 2,5 uur Minimaal 10 en maximaal 12 deelnemers Donderdag 20 november 2014 van uur uur Dr. Hiemstralaan KK Gorinchem 110,00 per persoon ( inclusief materialen) Hiervoor ontvangt u een licentie voor een jaar om te kunnen mindmappen met imindmap HD op een tablet ( IOS en/of Android) of met imindmap for web Robert Pastoor

13 13 10 PASSENDE PERSPECTIEVEN Deze cursus gaat,onder voorbehoud, door. Er moeten minimaal negen deelnemers zijn. Doelgroep Leerkrachten groep 5 8 en intern begeleiders Waar gaat het over? Hebt u leerlingen in de groep die niet meer mee kunnen komen met het klassikale rekenen of spelling of lezen en een jaar of meer achterlopen? Hebt u leerlingen op school die uit gaan stromen naar LWOO of PROO? Hebt u leerlingen die met moeite de fundamentele lijn in de rekenmethode kunnen maken? Met de komst van de referentieniveaus mag u ze niet zomaar meer een jaar terugzetten. Maar hoe kun je deze leerlingen dan nog wel mee laten doen met de groep? Welke doelen kun je dan stellen? Welke hulpmiddelen mogen deze leerlingen gebruiken? De Passende Perspectieven die zijn ontwikkeld door de SLO helpen u hierbij! Tijdens deze twee bijeenkomsten gaan we aan de slag met het verkennen van deze Passende perspectieven en de manier waarop u ze in de praktijk kunt inzetten om een passend onderwijsaanbod voor betreffende leerling(en) te realiseren. Na de eerste bijeenkomst maakt u een plan voor een leerling van uw school. Tijdens de tweede bijeenkomst bespreken we de gemaakte plannen en bespreken we de vragen en knelpunten die tijdens het maken en uitvoeren van het plan worden ervaren. Wat u verder nog moet weten Tijdens de bijeenkomst zullen we een aantal opdrachten uitvoeren. Wanneer u de (toets)gegevens van een leerling meeneemt die uit gaat stromen onder fundamenteel niveau, kunt u daar meteen mee aan de slag! Praktische informatie Omvang Groepsgrootte Locatie Data Kosten Docent 2 bijeenkomsten van 3 uur minimaal 10 en maximaal 15 personen Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem 13 november en 11 december 2014 van uur uur 170,00 per persoon Martie den Pater MSc en Drs. Jeanet Drost vanuit Centraal Nederland

14 14 11 MINDSET Deze cursus is volgeboekt. Er kan alleen nog ingeschreven worden voor op de reservelijst. Doelgroep Leerkrachten en intern begeleiders die meer willen weten over de verhouding tussen motivatie en presteren en die kinderen aan de hand daarvan willen helpen om tot betere prestaties te komen. Ook zeer geschikt voor leerkrachten van een plusklas of leerkrachten en intern begeleiders die affiniteit hebben met hoogbegaafdheid. Ook geschikt voor leraren VO. Waar gaat het over? Twee kinderen met een gelijke intelligentie zien een moeilijke opdracht en geven daar een eerste reactie op. Kind 1: Dat ziet er moeilijk uit. Daar ben ik vast niet slim genoeg voor. Kind 2: Gaaf, dat is een uitdagende opdracht! Eén opdracht met twee totaal verschillende reacties en uiteindelijk ook twee verschillende resultaten. Kind 2 vond het namelijk geweldig en zette door toen het moeilijk werd, terwijl kind 1 na 10 minuten al zuchtend de moed opgaf. Het verschil zit hem in de mindset van de kinderen. Kind 1 heeft een statische mindset. Hij gaat er vanuit dat intelligentie, karakter en persoonlijkheid vaststaande gegevens zijn en is er van overtuigd (na het zien van de opdracht) dat het toch te moeilijk voor hem is. Kind 2 heeft daar in tegen een op groei gebaseerde mindset. Hij gaat er vanuit dat je basiskwaliteiten kunt ontwikkelen door er moeite voor te doen. Na het maken van de opdracht wilde hij nog een opdracht maken die nog net wat moeilijker was. Tijdens deze cursus leer je over de verschillende mindsets en kom je erachter wat je in de klas kunt doen om kinderen met een statische mindset te begeleiden. Aan het einde van de cursus ben je bekend met het de verschillende mindsets; weet je van jezelf welke mindset je hebt; kun je van een paar kinderen in je klas aangeven welke mindset ze hebben; heb je kennis gemaakt met manieren om kinderen met een statische mindset te begeleiden. Diploma/certificaat De bijeenkomst wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 20 Data Donderdag 16 oktober van uur uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 40,00 per persoon Docent Sascha Jansen

15 15 12 OBSERVEREN Doelgroep Leerkrachten die meer zicht willen krijgen op het gedrag en de werkhouding van kinderen in hun klas door middel van observeren. Waar gaat het over? In de klas gebeurt de hele dag van alles. Als leerkracht ben je druk in de weer met het geven van instructie, verlengde instructie, het voeren van gesprekken met kinderen en het geven van feedback op het gemaakte werk. Door al deze bezigheden komen we er nauwelijks nog aan toe om te observeren. En dat is ontzettend jammer want het levert een schat aan informatie op over de kinderen in je klas. Tijdens deze cursus maak je kennis met een aantal observatiemethoden die goed toepasbaar zijn in de praktijk. Daarnaast kijken we naar mogelijkheden om het observeren een vaste plek te geven in het jaarrooster/ de weekplanning. Aan het einde van de cursus; heb je kennis van een aantal praktische observatiemethoden; heb je voor jezelf bedacht hoe je het observeren een vast onderdeel in je planning kunt geven. Diploma/certificaat De bijeenkomst wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Wat u verder nog moet weten Het is handig om het jaarrooster van de school en de weekplanning van jouw groep mee te nemen. Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 2,5 uur Groepsgrootte Maximaal 20 Data Maandagavond 12 januari van uur uur Locatie Dr. Hiemstralaan KK Gorinchem Kosten 40,00 per persoon Docent Sascha Jansen

16 16 14 SENSORISCHE INTEGRATIE BINNEN HET PRIMAIR ONDERWIJS AMBULANT BEGELEIDERS EN ORTHOPEDAGOGEN Doelgroep Ambulant begeleiders en orthopedagogen binnen het primair onderwijs, die hun inzicht willen vergroten t.a.v. de SI binnen de ontwikkeling van het kind. De SI van de leerling in de klas. Hoe kunnen we met elkaar samenwerken, aangezien SI niet los te koppelen is van de ontwikkeling van hogere cognitieve functies. De cursus is gericht op: SI binnen de ontwikkeling van het kind: Het verwerven van inzicht in zintuiglijke informatieverwerking in relatie tot de totale ontwikkeling van het kind. Zuigelingen tijd, tot 2 jaar en ouder. Theoretische achtergrond en vertaald naar de praktijk van alle dag. Hoe ontwikkelt een kind zich waarbij de integratie vlot verloopt en wat kunnen de effecten zijn wanneer dat niet zo is? Wat betekent dit b.v. voor de spraak-taal ontwikkeling, de motoriek, concentreren, automatiseren, uitvoeren van complexere taken, sociaal emotionele ontwikkeling.. Hoe herkent u de signalen? Wat kunnen signalen betekenen voor het kind en de omgeving. SI van de leerling in de klas. Hoe signaleert u problemen in de prikkelverwerking in de klas? De praktijk laat vaak zien dat sommige kinderen b.v. helemaal niet opvallen alleen thuis volledig ontladen. Ook zien we uiteraard de drukkere beweeglijkere kinderen.. Wat kunnen nog meer oorzaken zijn van deze signalen? Denk bijvoorbeeld aan een disharmonisch ontwikkelingsprofiel, ASS of toch niet, sluit de aangeboden methode aan bij de leerstrategie van het kind, welke dynamiek is er aanwezig in de klas en welke effecten heeft dit op het gevoel van basisveiligheid want onveiligheid maakt (over)alert. Wat kan een SI therapeut voor het kind en omgeving betekenen? Wat is de meerwaarde in de klas wanneer de SI in kaart is gebracht? Hoe kan dit gerealiseerd worden? Sensorisch dieet wat is dat en wat houdt dat in? Welke hulpmiddelen worden ingezet en welk doel dient het? Symptoom aanpak of basale verandering? Werken met de motormeter hoe gaat dat? Borstel en Gewrichtsdruk, wat is dat, hoe werkt, wanneer wordt er voor gekozen en wat kunnen de effecten zijn en zijn deze blijvend? Hoe kunnen we met elkaar samenwerken: Aangezien SI niet los te koppelen is van de ontwikkeling van hogere cognitieve functies is het belangrijk dat kinderen met evt. SI problemen herkend gaan worden. Deze scholing helpt daarbij. Door de scholing leer je de signaleren van evt. SI problematiek meer te herken. We zullen door ook praktisch te werken je laten ervaren hoe het is om onder en/of over te registreren van de huid, lichaamsgevoel, visueel, evenwichtsorgaan. Na de signalering kan een onderzoek van de SI plaatsvinden, waarna een advies volgt. Er wordt uitleg gegeven waaruit dit onderzoek bestaat en hoe het is opgebouwd. Ook zullen delen uit het onderzoek met elkaar uitgevoerd worden om te ervaren wat het inhoudt. N.a.v. het advies zal samenwerking essentieel zijn, omdat de SI niet is los te koppelen van de andere ontwikkelingsgebieden en de SI problematiek vaak ingebed is en onderdeel is van een bredere problematiek. Afstemming onderling is dus essentieel.

17 17 Op welke wijze kunnen wij elkaars werk versterken en samenwerken? Dat kunnen met elkaar gaan ontdekken. Doel Het doel van de cursus is dat ambulant begeleiders en orthopedagogen (meer) inzicht hebben in de het neurologische proces van de zintuiglijke informatie verwerking en de effecten op de ontwikkelingsgebieden welke later in het brein ontstaan (de spraak-taal ontwikkeling, de motoriek, concentreren, automatiseren, uitvoeren van complexere taken, sociaal emotionele ontwikkeling.. Daarnaast is de cursist in staat de SI te vertalen naar de praktijk door zelf te ervaren en deze ervaring te koppelen naar de leerling (middels casuïstiek). Het plaatsen van SI binnen de ontwikkeling en de omgeving van de leerling zal duidelijker zijn. Advies voor nader SI onderzoek zal door eigen observatie beter onderbouwd kunnen worden. De grondhouding om, in het belang van het kind, samen te werken met betrokken disciplines is verder gegroeid. Wat u verder nog moet weten Het is de bedoeling dat u voorafgaand aan de cursus aangeeft hoe u SI meeneemt in uw huidige werken/visie op kinderen aan de hand van een casus en wat u wilt bereikt hebben nadat u de cursus gevolgd heeft, hoe ziet uw benadering van de zelfde casus er na de cursus uit. Theorie en praktijk gaan in deze cursus gaan hand in hand en wat is nou leuker om dit met elkaar te doen. We hebben ten slotte allemaal de ervaring opgebouwd. Er is tijdens cursus de voldoende ruimte om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren. Diploma/certificaat De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en voldoende beoordeling van de opdrachten. Praktische informatie Omvang 4 bijeenkomsten van 3 uur en huiswerkopdrachten. Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data maandagochtend 13 oktober, 24 november, 8 december 2014 en 19 januari 2015 van 9.00 uur uur Locatie Dr. Hiemstralaan KK Gorinchem Tel Kosten 380,00 per persoon Docent Christel Gevers en andere docent

18 18 15 KIJKEN NAAR/ OBSERVEREN VAN KINDEREN Kwalitatieve observatie, meer leren zien door anders te kijken Wat je denkt te zien is meer wat je denkt, dan wat je ziet Deze cursus gaat, onder voorbehoud, door. Er moeten minimaal 9 deelnemers zijn. Doelgroep: Leerkrachten en hun (intern) begeleiders die hun observatievaardigheid willen vergroten. We observeren onze kinderen voortdurend in verschillende situaties: spontaan, doelgericht en systematisch. Observeren is het waarnemen van een persoon en het beschrijven van wat je ziet. Maar wat zie? En wat zie je niet? Jij als observant bepaalt voor een groot deel wat er te zien valt. Deze en andere thema s komen in de training aan bod. Waar gaat het over? Waarnemen is de eerste en belangrijkste fase van de cyclus Handelingsgericht Werken. We kijken de hele dag naar hoe onze kinderen leren, werken en spelen. We gebruiken de stimulerende factoren die we zien, als aanknopingspunten om de ontwikkeling van de kinderen te ondersteunen. Maar wat als we geen/weinig stimulerende factoren meer zien? In deze training gaan we op zoek naar de zichtbare en onzichtbare inzet van kinderen. De volgende inhouden komen op een interactieve manier aan bod: Wat wil jij graag zien? En wat niet? Oordeel of waarneembaar gedrag? Stimulerende factoren en aanknopingspunten Verschillende perspectieven op één situatie Opstellen van hypotheses Rijker kijken, ook naar jezelf! Wat je verder nog moet weten In deze training werken we met praktijkopdrachten en, indien mogelijk, met opnames die door de deelnemers zelf gemaakt zijn. Belangrijk om te vermelden is dat jij als deelnemer eigenaar blijft van de opnames en bepaalt of en op welke wijze ze gebruikt worden in de training. Praktische informatie Omvang: Drie bijeenkomsten van drie uur met praktijkopdrachten Data: 28 oktober; 18 november en 20 januari steeds van U krijgt door de regio academie een broodje aan geboden. Groepsgrootte: Minimaal 10, maximaal 20 deelnemers Locatie: Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 330,00 per persoon Trainer: Marianne Soeters onderwijsspecialist bij NTO-Effekt

19 19 16 VERRASSEND TEKENEN / TEKENENDERWIJS ONDERWIJZEN Doelgroep Leerkrachten en intern begeleiders P.O. en V.O. die zich realiseren, dat creativiteit een belangrijk aspect van het mens zijn en de samenleving is. Waar gaat het over? Het is een ervaringsgerichte cursus. Verrassend Tekenen biedt: * Visie en voorbeelden. * (weer meer) plezier in tekenen. Tekenenderwijs Onderwijzen stimuleert: * motoriek. * creativiteit. * sociale vaardigheden. * emotionele vaardigheden. * oplossingsgericht vermogen. * zelfvertrouwen. Wat U verder nog moet weten: Per dagdeel wordt een module uitgereikt met verschillende tekenideeën en een huiswerkopdracht om in de tussenliggende weken op school mee aan het werk te gaan. Ervaringen worden uitgewisseld en bruikbare ideeën toegevoegd aan de module. Diploma / certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en voldoende beoordeling van de opdrachten. Praktische informatie Omvang 5 bijeenkomsten van 3 uur en huiswerkopdrachten. Groepsgrootte Minimaal 10, maximaal 15 personen Data Woensdagmiddag 7 januari, 18 februari, 25 maart, 8 april, 20 mei 2015 van uur. Locatie Dr. Hiemstralaan KK Gorinchem Kosten 350,00 per persoon Docent Thea Zweije

20 DIDACTIEK 20

21 21 17 CO-TEACHING Doelgroep Leraren, begeleiders en onderwijsassistenten, die samen een groep begeleiden P.O. Waar gaat het over? Vroeger stond de leraar er alleen voor in de groep. Nu de groepen meer divers worden, meer leerlingen met zeer uiteenlopende achtergronden, gebeurt het meer en meer dat twee volwassenen voor de groep staan. We noemen dat Co-Teaching. Hoe ziet dat er nu precies uit? Er worden zes vormen van Co-Teaching onderscheiden. 1. Eén onderwijst en één observeert. 2. Eén onderwijst en één loopt rond. 3. Station onderwijzen. 4. Parallel onderwijzen. 5. Alternatief onderwijzen. 6. Team onderwijzen. Deze vormen worden uitgelegd met voorbeelden uit de praktijk. Wat u verder nog moet weten Tijdens de cursus zullen vele praktische handreikingen worden gegeven in de vorm van observatieinstrumenten en aanpakken. Het is bedoeling dat het geleerde meteen in de praktijk kan worden gebracht. Hier wordt dan op de vervolgbijeenkomsten teruggekomen. Diploma/certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en voldoende beoordeling van de opdrachten. Praktische informatie Omvang : 3 bijeenkomsten van 3 uur en huiswerkopdrachten. Groepsgrootte : Minimaal 10 en maximaal 20 Data : maandagavond: 2-2, 9-2 en van uur Locatie : Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten : 200,00 per persoon met boek en DVD Docent : mevr. Arianne Dekker en dhr. Rob Franke

22 22 20 LEERLIJN BREUKEN, PROCENTEN, VERHOUDINGEN Doelgroep Leerkrachten groep 6 t/m 8, intern begeleiders en rekencoördinatoren die gerichter willen leren werken. Waar gaat het over? Een van de onderdelen van diagnosticerend onderwijzen is gericht leren werken tijdens de rekenlessen. Daarvoor is nodig dat je als leerkracht weet waar de leerling behoefte aan heeft. Elke leerlijn kent vier hoofdfasen: begripsvorming, procedureontwikkeling, vlot leren rekenen en breed en flexibel toepassen. De methode biedt voor elke fase activiteiten. De vraag is of er voor elke fase voldoende activiteiten worden geboden. We gaan in deze bijeenkomst kijken naar de leerlijnen breuken, procenten en verhoudingen. Wat is er nodig in welke fase? Welke activiteiten biedt uw methode? Is dat voldoende voor alle leerlingen? Ook voor de zwakke rekenaars? Of moet u voor de zwakke rekenaars extra activiteiten inzetten in bepaalde fasen? Doel van de cursus is dat u zicht krijgt op genoemde leerlijnen en er in de praktijk gericht mee kunt werken. Wat u verder nog moet weten Theorie en praktijk gaan in deze cursus hand in hand. Het is de bedoeling dat u methodeboeken (leerling boeken van groep 6,7 en 8) meeneemt. Diploma/certificaat Iedere deelnemer krijgt een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur. Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data Woensdagavond 8 oktober van uur uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 60,00 per persoon Docent Ceciel Borghouts

23 23 21 LEERLIJN REKENEN T/M 10, 20 EN 100 Doelgroep Leerkrachten, intern begeleiders en rekencoördinatoren die gerichter willen leren werken. Waar gaat het over? Een van de onderdelen van diagnosticerend onderwijzen is gericht leren werken tijdens de rekenlessen. Daarvoor is nodig dat je als leerkracht weet waar de leerling behoefte aan heeft. Elke leerlijn kent vier hoofdfasen: begripsvorming, procedureontwikkeling, vlot leren rekenen en breed en flexibel toepassen. De methode biedt voor elke fase activiteiten. De vraag is of er voor elke fase voldoende activiteiten worden geboden. We gaan in deze bijeenkomst kijken naar de leerlijnen rekenen t/m 10, 20 en 100. Wat is er nodig in welke fase? Welke activiteiten biedt uw methode? Is dat voldoende voor alle leerlingen? Ook voor de zwakke rekenaars? Of moet u voor de zwakke rekenaars extra activiteiten inzetten in bepaalde fasen? Doel van de cursus is dat u zicht krijgt op genoemde leerlijnen en er in de praktijk gericht mee kunt werken. Wat u verder nog moet weten : Theorie en praktijk gaan in deze cursus hand in hand. Het is de bedoeling dat u methodeboeken (leerlingboeken van groep 3-4 en evt. 5) meeneemt. Diploma/certificaat Men krijgt een certificaat van deelname Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 3 uur. Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data Woensdagavond 28 januari 2015 van uur uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 60,00 Docent Ceciel Borghouts

24 24 22 PROBLEMEN MET CONTEXTEN BIJ REKENEN Deze cursus is volgeboekt. Er kan alleen nog ingeschreven worden voor op de reservelijst. Doelgroep Leerkrachten en intern begeleiders die constateren dat de CITO-toetsen rekenen en/of de contextopgaven uit de methode voor veel leerlingen problemen opleveren. Waar gaat het over? Vaak wordt als oorzaak van bovengenoemde problemen het talige karakter van de Cito-toets genoemd. In deze cursus bespreken we of de problemen niet wat dieper liggen. Maar we kijken vooral wat je er in je lessen aan kunt doen! En dat is: werken met de vertaalcirkel. De theorie en de praktijk van de vertaalcirkel komt uitgebreid aan de orde. Ook wordt de relatie gelegd met het protocol ERWD (ernstige rekenwiskunde-problemen en dyscalculie). Doel van de cursus is dat leerkracht de principes van de vertaalcirkel kent en er in de praktijk mee kan werken. Voor de leerlingen heeft dat tot effect dat ze minder problemen hebben met contextopgaven. Wat u verder nog moet weten : Theorie en praktijk gaan in deze cursus hand in hand. Het is de bedoeling dat u in de groep met de vertaalcirkel aan de gang gaat. Er is tijdens cursus de ruimte om ervaringen uit te wisselen en van elkaar te leren. Diploma/certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en uitvoeren van de huiswerkopdrachten Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur en huiswerkopdrachten. Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 15 Data woensdagmiddag 19 november en 10 december 2014 van uur uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 130,00 Docent Ceciel Borghouts

25 25 23 REKENEN IN GROEP 1 EN 2 Doelgroep Leerkrachten groep 1 en 2 Waar gaat het over? Jonge kinderen beginnen al vroeg met het willekeurig uitspreken van getallen. In groep 3 maken ze sommetjes als Wat gebeurt er eigenlijk tussen deze twee momenten? En wat houdt getalbegrip nu precies in en hoe kun je hier aan werken? Naast alle aandacht die er is voor tellen, is meten ook een belangrijk onderdeel van het dagelijks leven. Maar hoe besteed je op een zinvolle en leuke manier aandacht aan meten? In de bijeenkomsten komen de volgende onderwerpen aan bod: Uit welke elementen bestaat getalbegrip en op welke manier kun je dit stimuleren? Hoe verloopt de ontwikkeling van het tellen naar het rekenen in groep 1 3? Hoe krijg je kinderen die uit dreigen te vallen in beeld? En welke activiteiten zet je daarna in? Hoe zorg je voor een goede aansluiting op groep 3? Hoe zien de leerlijnen meten en vergelijken eruit voor groep 1 tot en met 3? Wat zijn cruciale momenten op deze leerlijn? Welke activiteiten kun je inzetten om aan de tussendoelen op deze lijn te werken? Hoe kun je werken aan niveauverhoging binnen deze leerlijn? Bovendien is er aandacht voor leuke tips, uitwisseling en materialen. Praktische informatie Omvang Groepsgrootte Locatie Data Kosten Docent 2 bijeenkomsten van 3 uur minimaal 10 en maximaal 15 personen Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem 7 oktober en 18 november 2014 van uur uur 170,00 per persoon Martie de Pater MSc vanuit Centraal Nederland

26 26 27 COÖPERATIEVE LEERSTRATEGIEËN Deze cursus is volgeboekt. Er kan alleen nog ingeschreven worden voor de reservelijst. Doelgroep Leerkrachten PO Waar gaat het over? Door het inzetten van coöperatieve leerstrategieën in uw lessen verdriedubbelt u de opbrengst: meer sociale verbondenheid, hogere leeropbrengsten en een goed georganiseerde klas. Voor leerkrachten die doelgericht coöperatieve werkvormen willen toepassen om hun lessen effectiever te maken. Coöperatieve leerstrategieën zijn een krachtig onderwijsmiddel. Door ze juist in te zetten kunt u zorgen voor: Meer effectieve leertijd Meer interactie over de leerstof en meer oefenkansen Betere aansluiting bij de behoeften, mogelijkheden en talenten van leerlingen. Leerlingen voelen zich competent. Versterken van sociaal klimaat, leerlingen ontwikkelen sociale vaardigheden Leerlingen die beter verwoorden hoe ze hun opdrachten aanpakken en oplossen. Hierdoor leren ze bewuster. En dat levert betere leerresultaten op! Goed georganiseerd klassenmanagement. De groep neemt gezamenlijk verantwoordelijkheid voor elkaar en het functioneren van de groep. Cursusinhoud Het cursusmateriaal bestaat uit een werkboek en infokaart. Er wordt gewerkt volgens de principes en aanpak van Prof. Dr. Spencer Kagan. De cursus wordt verzorgd door een gecertificeerde trainer. Wat is de opbrengst voor de deelnemers? De deelnemers kennen de acht coöperatieve basis leerstrategieën en kunnen ze toepassen Door de juiste inzet van coöperatieve leerstrategieën zorgt de deelnemer voor een grotere betrokkenheid van leerlingen en een verbetering van hun samenwerkingsgedrag in zijn klas Wat u nog meer moet weten De cursist ontvangt een certificaat van deelname als hij/zij bij beide bijeenkomsten aanwezig is geweest. Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 16 Data Maandagavond 5 en 26 januari 2015 van uur uur Locatie Dr. Hiemstralaan KK Gorinchem Kosten 235,00 per persoon, inclusief werkboek en infokaart Docent Erna Bod, CED-Groep

27 27 28 OVERGANG VAN 1 NAAR 2 NAAR 3 EN DE DILEMMA S BIJ NAJAARSKINDEREN Deze cursus heeft zoveel aanmeldingen dat de deelnemers over twee groepen verdeeld worden. Er kan daardoor nog ingeschreven worden. Doelgroep Leerkrachten groep 1, 2 en 3 en IB-ers Waar gaat het over? De tijd dat kleuters in groep 1 en 2 doorbrengen kan sterk verschillen. Kleuters, die bijv. jarig zijn in mei zitten doorgaans 2 jaar in groep 1/2. Kinderen die jarig zijn in oktober, november en december (najaarskinderen) kunnen ofwel bijna drie jaar ofwel ruim anderhalf jaar in de kleutergroep zitten. Een immens verschil met gevolgen voor de verdere schoolloopbaan. De inspectie geeft aan dat kinderen in beginsel binnen een tijdvak van 8 aaneensluitende jaren het primair onderwijs doorlopen. Het ontwikkelingsproces en het welbevinden van kinderen mag niet verstoord worden. Verlenging van de kleuterbouw mag geen zittenblijven inhouden, maar moet een voortgang zijn van wat een kind al kan. De keuze voor verkorting of verlenging heeft vooral te maken met het wel of niet bevorderen van doorgaande ontwikkeling van kinderen. De voortgang in ontwikkeling is bepalend, niet de kalenderleeftijd. Het kind moet de kans krijgen om te starten met het leesproces. Deze uitgangspunten doen een groot beroep op leerkrachten en het schoolbeleid. Het blijft altijd een kwestie van afwegen per individueel kind. Het is een grote verantwoordelijkheid van de school om (samen met de ouders) de beslissing te nemen. Het steunt de beslissing als er aannemelijke criteria zijn, goed overleg met ouders en collega s en als de school passend aanbod kan bieden voor kinderen in de groepen 1 tot 4. Cursusinhoud Twee bijeenkomsten op de Regioacademie waarin de volgende onderwerpen aan de orde komen: Het belang van preventief handelen, vroegtijdige signalering en interventies op leerbehoeftes van jonge kinderen Praktijkvoorbeelden van protocollen (raamwerk) De invloed van de overgang van groep 1 naar 2 op de latere overgang van 2 naar 3 Criteria voor de afweging verlengen of verkorten van de kleuterperiode Verlenging van de kleuterbouw mag geen zittenblijven mag inhouden, maar een voortgang van wat een kind al kan. Inzetten van de voorschotbenadering en overig passend aanbod. Aanbod voor najaarskleuters bij verlenging en verkorting van de kleuterperiode. Risicosignalen rekenen en lezen, sociaal emotionele ontwikkeling en werkhouding Signaleringstoetsen zoals de toets risicokleuters uit het landelijke protocol dyslexie Overleg met ouders en verantwoordelijkheden op schoolniveau Eventueel twee schoolspecifieke bijeenkomsten met groep 1 /2 en 3, omdat iedere school zijn eigen afweging maakt. Per school wordt gekeken naar de huidige (handelings-) plannen voor verlengen en verkorten. Waar nodig worden verbeteradviezen gegeven. Er wordt nagegaan welk aanbod najaarskleuters nodig hebben bij verlenging of verkorting van de kleuterperiode. Een raamwerk voor het opstellen van een eigen protocol wordt besproken. Deze schoolspecifieke bijeenkomsten moeten apart ingekocht worden. Wat is de opbrengst voor de deelnemers? Inzicht in de gewenste gang van zaken rond de doorgaande lijn in de groepen 1, 2 naar 3. Informatie om te komen tot een op schoolniveau doordacht protocol voor de overgang 1, 2 en 3, met daarin de handelwijze voor najaarskinderen. Zicht op preventiemaatregelen om kinderen een doorgaande lijn te bieden.

28 28 Wat u nog meer moet weten De cursist ontvangt een certificaat van deelname als hij/zij bij beide bijeenkomsten aanwezig is geweest en bij een voldoende beoordeling van de opdrachten. Praktische informatie Omvang 2 bijeenkomsten van 2,5 uur (en eventueel extra in te kopen 2 school specifieke bijeenkomsten) Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 16 Data Dinsdagavonden 4 en 18 november van uur uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 190,00 per persoon Docent Renate de Jong, CED-Groep

29 29 30 GOEDE GESPREKKEN MET. KINDEREN Deze cursus gaat, onder voorbehoud, door. Doelgroep: Leerkrachten en hun (intern) begeleiders die hun gespreksvaardig met kinderen willen vergroten. Waar gaat het over? Het is iedere keer weer verrassend om te horen wat kinderen te vertellen hebben. Maar hoe krijgen we ze zover? Wat maakt een gesprek tot een goed gesprek? En is dat bij kinderen anders dan bij volwassenen? Een goed gesprek begint met contact maken en de ander goed volgen. Met actief luisteren, dus. Met de oprechte nieuwsgierigheid naar de ervaring, mening en beleving van de leerling. In deze training ontdek je hoe je kinderen uitnodigt om te vertellen wat er in hen omgaat. Om kinderen te begrijpen praten we vaak over hen met collega s, de IB-er of hulpverleners. Maar hoe vaak praat je eigenlijk mét de kinderen zelf? Om je onderwijs echt goed te kunnen afstemmen op wat een kind nodig heeft, is het belangrijk dat je met de leerlingen in gesprek gaat. Hoe ervaart het kind jouw onderwijs? Begrijpt het wat het van jou moet doen, hoe het onderwijs op hem of haar afgestemd is? Goede gesprekken met kinderen is bedoeld om daar achter te komen. Wat je verder nog moet weten? Je leert de verschillende soorten gesprekken kennen. Bijvoorbeeld het gesprek met als doel een vertrouwensrelatie op te bouwen. Het gesprek om de taalontwikkeling te stimuleren, om het kind te laten reflecteren op het eigen leerproces, om het kind te stimuleren in denken en leren, om tot een gedragsverandering te komen, om diagnostische informatie te krijgen, om Voor al deze gesprekken leer je bijpassende vaardigheden. Je leert hoe je een gesprek begint, hoe je doorvraagt, welke vragen je kunt stellen, enzovoorts. En je leert wat je te weten kunt komen door op lichaamstaal te letten. Een leerkracht vertelt Deze training heeft me een belangrijke sleutel gegeven in de interactie met het kind. Ik kan nu veel beter tot een écht gesprek met mijn leerlingen komen. Daardoor geven ze me veel informatie waardoor ik mijn aanbod beter kan afstemmen op de behoeften van elk kind. Hoe werkt het? De training bestaat uit vier bijeenkomsten van drie uur. Tussen de bijeenkomsten door krijg je een praktijkopdracht. In de sessies maken we video-opnames om gesprekken te analyseren. Ook gebruiken we intervisie om duidelijk te maken waar je tegenaan kunt lopen in gesprekken met kinderen en welke mogelijkheden er zijn. Iedere leerkracht bewandelt een eigen ontwikkelingsweg door te reflecteren op het eigen handelen en de feedback van de trainer. De training is bedoeld voor zowel individuele leerkrachten als een heel team en ook geschikt voor scholen die (nog) niet handelingsgericht werken of de afstemmingstaal niet kennen. Praktische informatie Omvang: Vier bijeenkomsten van drie uur met praktijkopdrachten Data: 7 oktober; 4 november, 13 januari en 3 februari steeds van U krijgt door de regioacademie een broodje aan geboden. Groepsgrootte: Minimaal 12, maximaal 20 deelnemers Locatie: Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 415,00 per persoon Trainer: Dera Petter onderwijsspecialist bij NTO-Effekt

30 30 33 LEERKRACHTVAARDIGHEDEN BIJ BEGRIJPEND LEZEN Doelgroep: Leerkrachten van groep 4-8 en intern begeleiders Deze cursus is volgeboekt. Er kan nog alleen ingeschreven worden voor de reservelijst. Waar gaat het over? Wie heeft ze niet in de klas? Leerlingen die moeite hebben met begrijpend lezen en onvoldoende scoren op methode- en Cito-toetsen. Er zijn diverse leerkrachtvaardigheden die een rol spelen bij begrijpend lezen. Eén van deze vaardigheden is het hardop denkend voordoen van leesstrategieën (modelling). Tijdens deze workshop gaan we hiermee aan de slag. Deze workshop biedt u: achtergrondinformatie over begrijpend lezen en de leesstrategieën die er echt toe doen; kennismaking met modelling aan de hand van teksten en voorbeeldfilmpjes; directe oefeningen met modelling. Praktische informatie Omvang Groepsgrootte Locatie Data Kosten Docent 1 bijeenkomst van 3 uur minimaal 10 en maximaal 15 personen Dr Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem woensdag 14 januari 2015 van uur uur 85,00 per persoon Drs. Jeanet Drost vanuit Centraal Nederland

31 31 36 TRAINING BETER LEREN DOOR KRACHTIGE FEEDBACK Deze cursus is volgeboekt. Er kan nog alleen ingeschreven worden voor op de reservelijst. Doelgroep Iedereen die met leerlingen werkt: leerkrachten, klassen- of onderwijsassistenten, leerkrachtondersteuners, RT ers, tutoren, etc. Waar gaat het over? Pak je werkboek. Op bladzijde 11 en 12 staan opdracht 2, 3 en 4. Als je klaar bent met het maken van deze opdrachten, leg je je schrift op de kast. Daarna pak je een boek om te lezen. De leerlingen weten wat ze moeten doen. Ze werken zelfstandig. De leerkracht is beschikbaar bij vragen. Toch kan deze leerkracht ervoor zorgen dat de prestaties van al zijn/haar leerlingen door zijn/haar toedoen verbeteren Een krachtig middel hiertoe is het geven van feedback. Maar hoe ziet effectieve feedback er eigenlijk uit? Welke feedback zorgt ervoor dat leerlingen optimaal leren? Deelnemers aan deze cursus zijn straks in staat om leerlingen te voorzien van effectieve feedback, waardoor het leereffect van het schoolse aanbod toeneemt! Wat u verder nog moet weten Tijdens een praktische en interactieve mini-training ontwikkel je vaardigheden waarmee jij leerlingen beter kunt laten profiteren van feedback. Jouw feedback leidt tot betere leerprestaties van je leerlingen! Aan de orde komen: het belang van feedback als middel om leerprestaties te verbeteren; kennis van verschillende vormen van feedback; kennis van kenmerken van effectieve feedback; praktische toepassing van feedback in de klas; en uiteraard het opdoen van vaardigheden in het geven van effectieve feedback. Theorie wordt gebruikt als achtergrond; de nadruk ligt op het praktisch opdoen van vaardigheden! Na de eerste bijeenkomst ga je in je werk aan de slag met het geleerde. Tijdens de tweede en derde bijeenkomst verdiep je je vaardigheden o.a. door het leren van en met elkaar. Je persoonlijke leervragen zijn hierbij het uitgangspunt. Diploma/certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en voldoende beoordeling van de opdrachten. Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2 uur. Groepsgrootte minimaal 8 en maximaal 10 deelnemers. Data 1 e bijeenkomst: , dinsdag 10 februari e bijeenkomst: , dinsdag 10 maart e bijeenkomst: , dinsdag 7 april 2015 Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 110,00 per deelnemer. Docent drs. Carola Klop, orthopedagoog, OPDC Citadel

32 32 37 TRAINING DE KUNST VAN HET VRAGEN STELLEN - DENKSTIMULERENDE GESPREKSMETHODIEKEN Doelgroep Leerkrachten uit het primair onderwijs. Waar gaat het over? Tegenwoordig hechten we waarde aan onderwijs waarin kinderen samenwerkend en strategisch leren. Ook het mede-eigenaar zijn van je eigen leerproces krijgt steeds meer aandacht binnen het onderwijs. Om dit te bereiken worden er in het huidige onderwijs veel gesprekken gevoerd met kinderen. Het voordeel van deze visie op onderwijs is dat het leerlingen in de gelegenheid stelt belangrijke vaardigheden op het gebied van taal en denken te ontwikkelen. Maar hoe begeleid je als leerkracht de leerlingen in het ontwikkelen van deze vaardigheden? Hoe krijg je als leerkracht vaardigheden voor het voeren van kwalitatief goede gesprekken echt in de vingers? Weten hoe het moet, zorgt er immers niet meteen voor dat je het ook kunt toepassen. Marion Blank, Amerikaans orthopedagoog, heeft een methode ontwikkeld om bij deze leerlingen denkvaardigheden te stimuleren, waardoor hun cognitieve vermogens gestimuleerd worden. De kern van de methode vormt het denkgesprek. Gedurende dit gesprek komen verschillende taaldenkvaardigheden aan bod zoals: benoemen/begrijpen beschrijven oorzaak-gevolg redeneren; ontdekken van overeenkomsten en verschillen; bedenken van oplossingen. Tijdens deze training leren leerkrachten hoe ze op een goede manier een denkgesprek kunnen voeren en hoe ze vragen in hun reguliere lessen kunnen integreren. Hierbij is een duidelijke link naar taalontwikkeling in interactie (TOI) Wat u verder nog moet weten De deelnemer: leert denkgesprekken te voeren met kinderen; wordt zich bewust van eigen interactievaardigheden: Hoe zet ik de taalgroeimiddelen taalaanbod, taalruimte en feedback in tijdens een gesprek? Welke vragen stel ik eigenlijk? Aan welke kinderen stel ik welke vragen? Prikkelen mijn vragen genoeg tot nadenken? leert de basisprincipes die nodig zijn om goed met kinderen te praten; leert het antwoord van een kind te analyseren en effectief te reageren op antwoorden van kinderen. Diploma/certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 3 uur op woensdagmiddag. Van tot uur Groepsgrootte minimaal 8, maximaal 16 deelnemers. Datum woensdagmiddag 21 januari, 11 februari en 11 maart 2015 Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 140,00 per deelnemer. Docent Hanne van Zanten, logopediste OPDC Citadel.

33 33 39 BEGINNENDE GELETTERDHEID EN DE VOORSCHOTBENADERING Doelgroep Leerkrachten groep 1 en 2 en intern begeleiders. Waar gaat het over? Wat zijn nu precies de voorwaarden om in groep 3 goed te kunnen starten met leren lezen? Tijdens deze workshop wordt ingezoomd op het belang van het taalbewustzijn en het alfabetisch principe met oog op het leren lezen in groep 3. daarnaast is voor kleuters met onvoldoende fonemisch bewustzijn en letterkennis de voorschotbenadering in te zetten. Tijdens de bijeenkomst komt het volgende aan bod: Wat zijn onze minimumdoelen? Hoeveel tijd plannen we in per dag? Het invullen van een checklist beginnende geletterdheid Hoe zorg ik voor een beredeneerd aanbod? Hoe kan een groepsplan worden ingevuld? Wat houdt de voorschotbenadering in? Na een theoretische uitleg wordt een praktijkvoorbeeld gepland. Omvang Groepsgrootte Locatie Data Kosten Docent 1 bijeenkomst van 3 uur Minimaal 10 en maximaal 15 personen Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem maandagavond 29 september van uur uur 90,00 per persoon Drs. Jeanet Drost van Centraal Nederland

34 34 40 WORKSHOP KENNISMAKEN MET WOORDENSCHATDIDACTIEK VOLGENS DE VIERTAKT Deze cursus is volgeboekt. Er kan nog alleen ingeschreven worden voor op de reservelijst. Doelgroep Leerkrachten, RT ers, IB ers en directie van het primair onderwijs. Waar gaat het over? Woorden zijn de bouwstenen van de taal, waardoor kinderen in staat zijn te communiceren. Een goede woordenschat heeft een nauwe relatie met sociaal-emotioneel welbevinden en de cognitieve ontwikkeling. Een grotere woordenschat leidt tot betere schoolprestaties. Er is steeds meer bekend over de belangrijke relatie tussen woordenschat, vlot technisch lezen en begrijpend lezen. De woordenschat van kinderen kun je systematisch opbouwen. De aanpak van Met Woorden in de Weer, ontwikkeld door Marianne Verhallen en Dirkje van den Nulft maakt dit mogelijk. Deze is gebaseerd op de viertakt. De aanpak leert je hoe je woorden bewust selecteert en ze semantiseert (uitlegt). Door deze woorden, die zichtbaar zijn in de klas, duurzaam in te slijpen (consolideren) en als laatste stap deze te controleren, is het mogelijk om de woordenschat van kinderen systematisch en creatief succesvol uit te breiden. Werken aan woordenschat is werken aan schoolsucces! Deze workshop is bedoeld om een eerste kennismaking te krijgen met de aanpak volgens de viertakt, maar het is zeker dat u de volgende dag anders naar uw lesstof kijkt en bewuster omgaat met onbekende woorden! Wat u verder nog moet weten De deelnemers maken kennis met: de uitgangspunten van deze effectieve en gestructureerde woordenschatdidactiek; de wijze waarop woorden en begrippen in een logisch verband en een functionele context aangeboden kunnen worden; de manier waarop woordclusters visueel worden weergegeven; de wijze van consolideren en controleren. De deelnemers krijgen inzicht in het traject en de inhoud van de Training woordenschatdidactiek volgens de viertakt op teamniveau: training, klassenbezoeken, coaching, implementatie en borging. Diploma/certificaat Men krijgt een bewijs van deelname. Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 2,5 uur. Groepsgrootte minimaal 6 en maximaal 15 deelnemers. Datum maandagavond 15 september tot uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 55,00 per deelnemer 75 euro per deelnemer Docenten Wilmy van Hartingsveldt, logopedist, OPDC Citadel.

35 35 41 TEACH LIKE A CHAMPION BASISMODULE PO Doelgroep Leerkrachten PO Waar gaat het over? De cursus Teach like a Champion is gebaseerd op het gelijknamige boek van Doug Lemov dat door de CED-Groep vertaald is voor de Nederlandse onderwijsmarkt. In de basiscursus worden de belangrijkste basistechnieken uit Teach Like a Champion behandeld. Deze technieken hebben te maken met het neerzetten van een sterke gedragscultuur, hoge verwachtingen hebben van leerlingen en het genereren van een grote mate van betrokkenheid van leerlingen. Er wordt gebruik gemaakt van praktijkvoorbeelden, simulatieactiviteiten en reflectieopdrachten. Dit wordt ondersteund door voorbeelden uit de Nederlandse en Amerikaanse onderwijspraktijk. Er ligt een sterke nadruk op leerkrachtvaardigheden in relatie tot opbrengstgericht en resultaatgericht werken. Cursusinhoud Tijdens de cursus komen o.a. aan bod: Basistechnieken t.a.v. het opbouwen van een sterke gedragscultuur in de klas: o.a. 100 Procent, VLORK en Overwicht; Basistechnieken 'Hoge verwachtingen hebben van leerlingen': o.a. Goed is Goed, Weet niet geldt niet en De formulering telt; Basistechnieken t.a.v. leerlingen betrokken en geactiveerd houden tijdens de lessen; o.a. de P-factor en Positief inkleden; Teachtechnieken in relatie tot lesmodellen en opbrengstgericht werken. Wat is de opbrengst voor de deelnemers? Kennisgemaakt met de belangrijkste basistechnieken van Teach like a champion. Een aantal basistechnieken in de praktijk uitgeprobeerd. Wat u nog meer moet weten Meer informatie over Teach Like a Champion is te vinden op de website Bij de opdrachten behoort het bestuderen van de literatuur. Van de deelnemers wordt verwacht dat zij gedurende de cursus twee maal video-opnamen maken van lessen waarin zij gebruik maken van Teach-technieken. Het is van belang dat er gebruik gemaakt wordt van toestemmingverklaringen van ouders. Voorbeelden hiervan kunt u bij de cursusleiding vragen. De cursist ontvangt een certificaat van deelname bij minimaal 75 % aanwezigheid en voldoende beoordeling van de opdrachten. Praktische informatie Omvang 4 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 16 Data Maandagavond 22 september en 27 oktober 2014, 19 januari en 16 februari 2015 van uur Locatie Dr. Hiemstralaan KK Gorinchem Kosten 420,00 per persoon, inclusief boek Docent Rianda Heintz, CED-groep

36 36 44 TAALONTWIKKELINGSSTOORNISSEN, MEERTALIGHEID EN SLECHTHORENDHEID Een cursus in zes modules voor onderwijsassistenten en pedagogisch medewerkers Deze cursus is volgeboekt. Er kan nog alleen ingeschreven worden voor op de reservelijst. Doelgroep Onderwijsassistenten en pedagogische medewerkers Deze cursus bestaat uit vijf modules. Voor deze modules kan ook los worden ingeschreven. Module 1 en 2 zijn een vervolg op elkaar. Module 1,2,3 en 6 zijn ook geschikt voor pedagogisch medewerkers. Module 1 Herken ESM ( ernstige spraaktaalmoeilijkheden) Waar gaat het over? Herken ESM is een workshop over Vroegsignalering van spraak/taal/communicatie problematiek bij het jonge kind voor voorschoolse voorzieningen en onderwijs. Wat u verder nog moet weten De workshop wordt landelijk gegeven en deelnemers zijn enthousiast over de duidelijke en praktische informatie. Je kan met het geleerde de volgende dag aan de slag! De inhoud van de workshop richt zich op: Zicht krijgen op de normale en afwijkende spraak en taalontwikkeling van peuters en kleuters Aandacht voor 4 onderdelen in de spraak- en taalontwikkeling: Luisterhouding Taalproductie Taalbegrip Spraak Aan de hand van observatie van videobeelden signalen onderkennen en bespreken van de evt. achterstand / stoornis in de spraak- en/of taalontwikkeling Cursisten krijgen een hand out met inhoudelijke informatie Module 2 Aan de Slag met Taal Waar gaat het over? De workshop Aan de slag met taal toont aan de hand van praktijkvoorbeelden hoe je de taalontwikkeling van jonge kinderen kan stimuleren. De beelden laten zien dat soms veel winst valt te halen met een andere aanpak. Niet alleen in een één op één situatie, maar ook in de groep. Wat u verder nog moet weten Deze workshop is een vervolgtraject op de workshop Herken ESM. In Herken ESM ligt het accent op de signalering en bij Aan de slag met Taal ligt de nadruk op de praktijk; hoe kan je kinderen talig stimuleren en begeleiden? Hoe doe je dat? Welke materialen kan je hiervoor gebruiken? Ook voor deze workshop geldt dat deze landelijk wordt gegeven, informatief en praktisch is en enthousiast wordt ontvangen.

37 37 Hoe ziet de workshop eruit? De volgende onderwerpen worden met behulp van filmbeelden uit de praktijk behandeld: Algemene taalprincipes over werken met het jonge kind 5 basisregels stimuleren spraak-/taalontwikkeling Stimuleren bij specifieke problemen m.b.t. a. Luisterhouding b. Taalbegrip c. Taalproductie d. Spraak e. Stille kinderen f. Meertalige kinderen Cursisten krijgen een hand out met inhoudelijke informatie Module 3 Woordenschatuitbreiding bij jonge kinderen. Waar gaat het over? De ontwikkeling van woordenschat bij jonge kinderen met taalontwikkelingsstoornissen verloopt niet vanzelfsprekend. In deze module leer je hoe deze verloopt. Wat is de invloed van woordenschat op de informatieverwerking, leren en communiceren? In deze bijeenkomst ontvang je handelingsgerichte adviezen op woordenschatstimulering en woordenschatonderwijs. Uitgangspunt is de benadering van Marianne Verhallen e.a. die staat voor de Viertakt uit Dit is een veel gebruikt didactisch model dat de principes van INTERACTIEF taalonderwijs volgt. Wat u verder nog moet weten Waarom is het uitbreiden van woordenschat nu zo belangrijk? Uit onderzoek is gebleken dat een grote woordenschat zorgt voor schoolsucces! Daarom is een ruime woordenschat zo belangrijk voor onze kinderen. Module 4 Hoe kan je leerlingen met een zwakke of gestoorde taalontwikkeling bij het lezen ondersteunen? Wat zijn de oorzaken en wat kan je er aan doen? Waar gaat het over? Wat is de relatie tussen taalontwikkelingsstoornissen en de leesvaardigheid van kinderen in de onderbouw? We bespreken in deze module deze relatie en gaan in op de leesontwikkeling en fonologisch bewustzijn. Je krijgt handelingsadviezen voor het stimuleren van de leesvoorwaarden en leesontwikkeling in de onderbouw. Je leert risicoleerlingen te signaleren. Wat u verder nog moet weten Na afloop van de module heb je kennis en inzichten gekregen over de relatie tussen taalontwikkelingsstoornissen en lezen en ben je in staat risicoleerlingen te signaleren en kan je de handelingsadviezen in de praktijk brengen. Module 5 Meertaligheid in de klas, wat kan je ermee? Waar gaat het over? Wat jaren geleden gebruikten we de term NT-2 onderwijs en NT-2 leerlingen. De nieuwe term die wordt gehanteerd is Meertalige kinderen en Meertaligheid.

38 38 Een kind is meertalig wanneer hij afwisselend meer dan één taal gebruikt ten behoeve van de interactie met andere kinderen. Een andere mindset In de beleving van mensen die eentalig opgegroeid zijn is eentaligheid de normale situatie om in op te groeien, terwijl een meertalige situatie onbekend en ingewikkeld is. Wanneer we de situatie omdraaien en kijken vanuit mensen die in een meertalige situatie opgegroeid zijn en geleefd hebben, dan is het voor hen ondenkbaar dat iemand maar 1 taal zou spreken. Wanneer je kijkt vanuit een meertalige mindset, dan verandert het perspectief totaal. De criteria voor wat normaal is, veranderen eveneens. Meertaligheid is dan normaal, geen uitzondering, één van de mogelijke taalomgevingen. Wat u verder nog moet weten Meertalige ontwikkeling is op sommige punten anders dan ééntalige ontwikkeling, maar niet moeilijker en niet de oorzaak van een taalstoornis. Dit perspectief is een veel beter uitgangspunt bij de begeleiding van meertalige leerlingen in het onderwijs. Module 6 Een slechthorende leerling in de klas Doelgroep Onderwijsassistenten en pedagogische medewerkers. Waar gaat het over? In deze module gaat het over kinderen met een auditieve beperking, slechthorende leerlingen. Je krijgt informatie over de werking van het geluid, het gehoor, soorten slechthorendheid, de zitplaats in de groep, akoestiek, het belang van visuele ondersteuning en de invloed van de slechthorendheid op de taalontwikkeling. Wat u verder nog moet weten Na het volgen van de module heb je kennis over de slechthorendheid bij kinderen en de gevolgen daarvan voor het kind en zijn omgeving. Je weet wat slechthorende leerlingen nodig hebben aan ondersteuning in de groep en op school. Praktische informatie Omvang 6 bijeenkomsten van 2 ½ uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 15 deelnemers. Data woensdagmiddag 5, 26 november 2014 en 14 januari 2015 van uur uur en dinsdagavond 3 februari, 17 en 31 maart 2015 van uur uur. Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 300,00 per persoon. Losse modules: 60,00 Docent docent van Auris

39 39 45 CURSUS TAALONTWIKKELINGSSTOORNIS Deze cursus bestaat uit zeven modules en negen bijeenkomsten van twee en een half uur. Er kan ook ingeschreven worden op losse modules. Module 1 Wat is een taalontwikkelingsstoornis ( TOS)? Doelgroep Leerkrachten, remedial teachers, interne begeleiders basisonderwijs Waar gaat het over? De oude term ESM wordt vervangen door TOS: Taalontwikkelingsstoornis. Wat houdt de term Taalontwikkelingsstoornis eigenlijk in? In deze module krijg je informatie over een normaal verlopende taalontwikkeling, een gestoorde taalontwikkeling en wanneer er sprake is van een afwijkende taalontwikkeling. Je krijgt inzichten in de processen en vaardigheden die een rol spelen bij het waarnemen en of verwerken van informatie die auditief wordt aangeboden. Wat u verder nog moet weten Na deze module ben je in staat om een leerling met taalontwikkelingsstoornissen en de problemen die daar mee samen hangen beter te herkennen. Module 1B Waar gaat het over? Spreken en Verstaan In deze module staat de spraak centraal. We zoemen in op het normale verloop van de spraakontwikkeling, op spraakproductie- en vloeiendheidsproblemen. Daarnaast kijken we ook naar de ontwikkeling van verstaan van spraak en de factoren die daar een rol bij spelen. Ten slotte komen gevolgen van de problematiek op andere ontwikkelingsgebieden en de ondersteuningsbehoeften van de leerling met TOS aan bod. Wat u verder nog moet weten Je herkent spraakverstaan- en spraakproductieproblemen. Je ziet hiervan de invloed op het leerproces en je hebt inzicht in de ondersteuningsbehoeften hiervan. Module 2 Woordenschat helpt verwoorden! Waar gaat het over? De ontwikkeling van woordenschat bij kinderen met taalontwikkelingsstoornissen verloopt niet vanzelfsprekend. In deze module leer je hoe deze ontwikkeling verloopt. Wij behandelen de invloed van woordenschat op de informatieverwerking, leren en communiceren. Je krijgt handelingsgerichte adviezen op woordenschatstimulering en woordenschatonderwijs. Uitgangspunt is de benadering van Marianne Verhallen e.a. die staat voor de Viertakt uit Dit is een veel gebruikt didactisch model dat de principes van INTERACTIEF taalonderwijs volgt. Wat u verder nog moet weten Wat is de invloed van woordenschat op de informatieverwerking, leren en communiceren? In deze bijeenkomst ontvang je handelingsgerichte adviezen op woordenschatstimulering en woordenschatonderwijs.

40 40 Module 3 Taalproductie en taalgebruik, hoe geef je taal vorm? Waar gaat het over? Leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS) hebben vaak moeite met zins- en verhaalopbouw Je leert essentiële bestanddelen van een zin en een verhaal te herkennen. Je krijgt inzicht in de specifieke problemen die kinderen met een taalontwikkelingsstoornis hebben met het vormen van zinnen, verhaalopbouw en gespreksontwikkeling. Je krijgt handelingsgerichte adviezen op het ontwikkelen van vertelvaardigheden. Wat u verder nog moet weten Je hebt handvatten en ideeën om te werken aan zinsbouw en verhaalopbouw met leerlingen met een taalontwikkelingsstoornis (TOS). Module 4 Waar gaat het over? TOS en taal-denken, gedrag ver taal d Hoe werkt de innerlijke taal bij kinderen met een taalontwikkelingstoornis (TOS)? Wij behandelen de taal-denkrelaties, oorzaak en gevolg, tijd en planning. Je krijgt meer inzicht in de relatie tussen taaldenken, leren en communiceren. Wij staan stil bij de relaties tussen taal-denken en gedragskenmerken (internaliserend en externaliserend gedrag). Je krijgt handvatten die van belang zijn voor taal en taal-denken in gesprekken met anderen, bij het aanleren van leerstrategieën en het plannen van handelen. Wij geven je handelingsgerichte adviezen en materialen die je kunt gebruiken als leerlingen problemen hebben met taal en gedrag. Wat u verder nog moet weten Je hebt kennis over de innerlijke taal en de vaardigheid om te werken aan de ontwikkeling van de innerlijke taal bij je leerlingen. Je hebt praktische adviezen en materialen gekregen om hier direct mee aan de slag te gaan. Module 5 TOS en de invloed op leren lezen en spellen voor kinderen in de onderbouw Waar gaat het over? Wat is de relatie tussen een taalontwikkelingsstoornis (TOS) en de leesvaardigheden van kinderen in de onderbouw? Wij behandelen in deze cursus deze relatie en gaan in op de leesontwikkeling en het fonologisch bewustzijn. Je krijgt handelingsgerichte adviezen voor het stimuleren van de leesvoorwaarden en leesontwikkeling in de onderbouw. Wat u verder nog moet weten Je hebt kennis en inzichten verworven over de relatie tussen TOS en leesontwikkeling. Je bent in staat risicoleerlingen te signaleren en je weet welke taalaspecten verlengde instructie en extra aandacht. Module 5 TOS en de invloed op leren lezen en spellen voor kinderen in de Bovenbouw Waar gaat het over? Wat is de relatie tussen een taalontwikkelingsstoornis (TOS) en de leesvaardigheden van kinderen in de bovenbouw? Er wordt ingegaan op taalbegrip en woordenschat in relatie tot begrijpend lezen en zaakvakken.

41 41 Je leert handelingsgerichte adviezen te geven en wat je kunt doen aan pre-teaching en remedial teaching bij de bovengenoemde vakken. Wat u verder nog moet weten Je hebt kennis en inzichten verworven over de relatie tussen TOS en lees-en leerontwikkeling. Je herkent mogelijke taalproblemen bij de didaktiek rondom lezen en leren, en weet hoe je hier gericht op kunt ondersteunen. Module 6 TOS en de invloed op andere ontwikkelingsgebieden Waar gaat het over? Een taalontwikkelingsstoornis (TOS) kan meer betekenen dan taalproblemen. De stoornis kan invloed hebben op de motoriek, de planningsvaardigheden, de manier van leren en de sociaal emotionele ontwikkeling. Wat u verder nog moet weten Je hebt kennis en inzichten verworven over mogelijke co-morbiditeit (samengaande ontwikkelingsachterstanden), of invloed die een taalontwikkelingsstoornis kan hebben op andere ontwikkelingsgebieden. Je kunt met deze kennis en inzichten gericht ondersteunen. Module 7 Denkstimulerende gespreksmethodiek; De kunst van het vragen stellen! Waar gaat het over? In deze training maak je kennis met een methode om kinderen met een auditieve en/of communicatieve beperking zelfstandig te leren denken. Je leert denkstimulerende gesprekstechnieken in te zetten waardoor je kinderen stimuleert te praten en tot interactie te komen. Deze methode is inzetbaar voor leerlingen van alle leeftijden. De methode is gebaseerd op de Denkstimulerende gespreksmethodiek van M. Blank; Praten doe je met z n tweeën van A. Hanen en Taalruimte Taalaanbod Feedback van M. Verhallen. Wat u verder nog moet weten Met deze training werk je aan de kwaliteit van je eigen ondersteuningsvaardigheden. Praktische informatie Omvang 9 bijeenkomsten van 2 ½ uur Groepsgrootte minimaal 10 en max 20 deelnemers Data donderdagavonden 9 en 16 oktober, 13 en 27 november 2014, 8 en 29 januari, 5 en 19 februari en 5 maart 2015 van uur uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, KK Gorinchem Kosten 450,00 per persoon. Losse modules per bijeenkomst 60,00 Docent docent vanuit Auris

42 PEDAGOGIEK 42

43 43 47 INTRODUCTIEBIJEENKOMST GROEPSPLAN GEDRAG Doelgroep Leraren po/vo, intern/ambulant begeleiders, zorgcoördinatoren, mentoren en directieleden. Waar gaat het over? Kees van Overveld schreef twee boeken over het Groepsplan Gedrag. In november 2012 verscheen het boek voor het primair onderwijs, in april 2014 het boek voor het voortgezet onderwijs. Het boek kent twee functies: Bronnenboek over gedrag en gedragsproblemen. Planningsinstrument om gedrag in de school te voorkomen en aan te pakken. Het boek voor het primair onderwijs is door leraren, scholen en samenwerkingsverbanden omarmd en kent inmiddels al een 5 e druk. Onderdelen die aan de orde komen zijn o.a.: Preventie en aanpak van gedragsproblemen Preventieve aanpak in de klas door middel van klassenmanagement, groepsvorming en sociaal-emotioneel leren Interventies en strategieën bij kwetsbare leerlingen Interventies en strategieën bij ernstig probleemgedrag Gebruik van Groepsplan Gedrag in de praktijk Doel van de bijeenkomst is u te informeren over het werken met een Groepsplan Gedrag in uw eigen klas of school. Daarnaast krijgt u informatie over het voorkomen en aanpakken van gedragsproblemen. Wat u verder nog moet weten Deze bijeenkomst bestaat vooral uit informatieoverdracht, zodat u zich een goed beeld kunt vormen van de mogelijkheden van het groepsplan. De academie biedt ook een verdiepingscursus aan waarin op interactieve wijze wordt gewerkt aan het gebruik van het Groepsplan Gedrag in de eigen klas en/of school. Zie elders in dit aanbod. Praktische informatie Omvang 1 bijeenkomst van 2 uur Groepsgrootte nvt Data 10 september 14:00-16:00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205KK Gorinchem Kosten 25,00 Docent Dr. Kees van Overveld (

44 44 48 VERDIEPINGSCURSUS GROEPSPLAN GEDRAG PO Doelgroep Leraren primair onderwijs, intern/ambulant begeleiders Waar gaat het over? Kees van Overveld schreef voor het primair onderwijs het boek Groepsplan Gedrag. Planmatig werken aan passend onderwijs. Het boek voorziet in een behoefte en is inmiddels door vele leraren, scholen en samenwerkingsverbanden aangeschaft. Het boek kent twee functies: - Bronnenboek over gedrag en gedragsproblemen. - Planningsinstrument om gedrag in de school te voorkomen en aan te pakken. In deze verdiepingscursus leren leraren en begeleiders hoe je het planningsinstrument kunt gebruiken in de eigen klas of school. Onderdelen die aan de orde komen zijn o.a.: Preventieniveau 1: hoe voorkom ik door een groepsaanpak problemen? Preventieniveau 2: omgaan met lichte gedragsproblemen Preventieniveau 3: omgaan met zware gedragsproblemen Doel van de bijeenkomsten is dat u leert werken met een Groepsplan Gedrag in uw eigen klas of school. In iedere bijeenkomst zal een van de drie preventieniveaus nader worden uitgewerkt. U krijgt inhoudelijke informatie en praktische tips om het groepsplan zo goed mogelijk uit te voeren. Wat u verder nog moet weten Iedere deelnemer wordt geacht boek Groepsplan Gedrag aan te schaffen. Tijdens de bijeenkomsten zal gewerkt worden met praktische opdrachten. Deelnemers wordt gevraagd een laptop of tablet mee te nemen. Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 20 personen Data 15 sep, 22 sep, 6 okt 18:30-21:00 uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 260,00 Docent Dr. Kees van Overveld ( )

45 45 49 VERDIEPINGSCURSUS GROEPSPLAN GEDRAG VO Deze cursus gaat alleen door bij voldoende aanmeldingen na de introductiebijeenkomst. Doelgroep Leraren voortgezet onderwijs, mentoren, zorgcoördinatoren Waar gaat het over? Kees van Overveld schreef voor het voortgezet onderwijs het boek Groepsplan Gedrag in het voortgezet onderwijs. Planmatig werken aan passend onderwijs. Het boek kent twee functies: - Bronnenboek over gedrag en gedragsproblemen. - Planningsinstrument om gedrag in de school te voorkomen en aan te pakken. In deze verdiepingscursus leren leraren hoe je het planningsinstrument kunt gebruiken in de eigen klas of school. Onderdelen die aan de orde komen zijn o.a.: Preventieniveau 1: hoe voorkom ik door een groepsaanpak problemen? Preventieniveau 2: omgaan met lichte gedrags- of emotionele problemen (o.a. motivatie, zelfbeeld, faalangst) Preventieniveau 3: omgaan met zware gedragsproblemen (o.a. agressie, geweld in jongerenrelaties, pesten) Doel van de bijeenkomsten is dat u leert werken met een Groepsplan Gedrag in uw eigen klas, afdeling of school. In iedere bijeenkomst zal een van de drie preventieniveaus nader worden uitgewerkt. U krijgt inhoudelijke informatie en praktische tips om het groepsplan zo goed mogelijk uit te voeren. Wat u verder nog moet weten Iedere deelnemer wordt geacht boek Groepsplan Gedrag in het voortgezet onderwijs aan te schaffen. Tijdens de bijeenkomsten zal gewerkt worden met praktische opdrachten. Deelnemers wordt gevraagd een laptop of tablet mee te nemen. Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte minimaal 10 en maximaal 20 personen Data 27 okt, 3 nov, 10 nov 18:30-21:00 uur Locatie Herman de Ruiterstraat ZM Gorinchem Kosten 260,00 Docent Dr. Kees van Overveld ( )

46 46 51 ALS BINNEN NIET BUITEN KAN KOMEN, KAN BUITEN NIET BINNEN KOMEN Wat zit er achter het gedrag, hoe dring ik door of kan ik een ander contact krijgen? Deze cursus is volgeboekt. Er kan nog alleen ingeschreven worden voor op de reservelijst. Doelgroep Voor P.O en V.O. Iedereen die nieuwsgierig is naar wat er achter het zichtbare gedrag van kinderen, ouders en in feite één ieder kan zitten. Wat maakt nu dat je bij het ene kind zo makkelijk op weerstand stuit en bij een ander zo makkelijk in contact komt. Een ieder die meer wil weten, over de samenwerking tussen cognities en de psychologische achtergrond. Wat zit er van binnen verscholen wat aan de buitenkant niet gezien kan worden maar wat wel voor lastig gedrag kan zorgen. Hoe kan ik daar anders mee omgaan. Waar gaat het over? Het gaat over de ( vaak onzichtbare) processen die zich van binnen afspelen en die zorgen voor het zichtbare gedrag als: in zichzelf terug trekken, vluchten, macho gedrag, vechten, leider worden, pesten, slachtoffer zijn en blijven. We gaan aan de slag met slachtoffer dader dynamiek, deze dynamiek is vooral bij pesten te zien. De onzichtbare binnenwereld, die vaak verscholen is achter het gedrag, komt uit de kast en gaan we bekijken. Met tal van levendige voorbeelden worden jullie meegenomen in deze vaak onzichtbare binnenwereld. We maken hem zichtbaar zodat er steeds meer inzicht komt in de verschillende processen. Door meer inzicht in deze processen, zie je welke uitspraken of gedrag we onbewust zaken versterken en welke juist niet. Je blikveld wordt verruimd zodat je meer inzicht in de ander en in jezelf gaat krijgen. Wat verder van belang is (Bij voorbeelden die gebruikt worden, wordt zorg gedragen voor de privacy.) De cursus heeft een heel open karakter. Dit houdt in dat we vooral vanuit de praktijk aan het werk gaan. Praktische uitleg van binnen en buitenwereld aan de hand van voorbeelden uit mijn praktijk voor integratieve kindertherapie en vanuit mijn ervaring als leerkracht, intern begeleider, cluster 4 leerkracht en ambulant begeleider. Deze voorbeelden nemen jullie mee naar de andere kant van het gedrag. * Denk hierbij aan angst, onmacht, onzekerheid, aangepast zijn, onderdrukte boosheid, onderdrukte angst. Hierbij is er vanuit mijn kant veel openheid en kan alles er zijn. Hierdoor is er ruimte voor alles en kan er bij iedereen steeds meer inzicht en helderheid ontstaan. Dit geeft je meer kracht in je leerkrachten schap en in je eigen autonomie. Theoretische modellen: Drama driehoek uitleg en leren zien bij kinderen en volwassenen. Slachtoffer dader dynamiek (bij pesten is dit van groot belang) Inzicht in deze dynamiek versterkt je handelend vermogen. Balletjes model ( kan gebruikt worden tijdens oudergesprekken) simpel visuele uitleg over afweer/bescherming, gedrag en autonomie. Theoretische achtergrond als naslagwerk. Huiswerk: Aan het einde van iedere bijeenkomst krijg je de mogelijkheid aangeboden om een item in de aankomende tijd te bekijken, waar dan in de volgende bijeenkomst op terug gekomen kan worden. Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2,5 uur. Groepsgrootte minimaal 8 en maximaal 12 Data Woensdagavonden 10 februari, 10 maart en 8 april van uur uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 170,00 (Inclusief map met theoretische modellen). Docent mw. Marian Jansen-Noyon

47 47 52 CURSUS OPLOSSINGSGERICHT WERKEN AAN PSYCHOPATHOLOGIE Doelgroep Voor P.O en V.O. Inhoud Er zijn kinderen met een psychopathologische stoornis. De kans dat u één of meer kinderen met een stoornis in de klas heeft of krijgt is groot. Kennis hebben van stoornissen is één, er op een oplossingsgerichte manier mee om kunnen gaan is twee. Daar is deze cursus dan ook op gericht; al moet u geen wonderen verwachten. Doel Doel is het verkrijgen van inzicht in verschillende vormen van psychopathologie én het met elkaar delen van handelingsgerichte suggesties om hiermee in een onderwijsomgeving om te gaan. Elke bijeenkomst staat een bepaald aspect centraal. Op de twee bijeenkomsten ruimen we tijd in voor intervisie. Bijeenkomst 1: oplossingsgericht werken. Bijeenkomst 2: autisme spectrum stoornissen. Bijeenkomst 3: aandachttekortstoornissen. Bijeenkomst 4: oppositionele stoornissen. Bijeenkomst 5: angst- en stemmingsstoornissen. Bijeenkomst 6: traumatische stoornissen. Doelgroep Leraren en ondersteuningsfunctionarissen. Diploma/certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en voldoende beoordeling van de opdrachten. Praktische informatie Omvang 6 bijeenkomsten van 2,5 uur en huiswerkopdrachten. Groepsgrootte minimaal 10, maximaal 20 deelnemers. Data Dinsdagavond 16 en 30 september, 14en 28 oktober en maandagavond 17 november en 1 december 2014 van uur uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 270,00 per deelnemer. Docent Ton Lenting, orthopedagoog, GZ-psycholoog, management consultant, OPDC Citadel.

48 48 53 VAN ONMOGELIJKHEDEN NAAR MOGELIJKHEDEN: LEERKRACHT ZIJN MET HART EN ZIEL Drie wervelende soms confronterende avonden over gedrag, denken en handelen op school en in de groep door Pierre den Hartog. Doelgroep Leerkrachten, intern begeleiders en directeuren. Waar gaat het over? Over jou als mens, die het prachtig vindt om met kinderen om te gaan en daar graag 3 avonden met humor en praktijk over wil nadenken. Na deze drie inspirerende avonden is je vak beslist nog mooier. Een greep uit onderwerpen die op een avond de revue passeren. Al uitgemarzanood? Hoezo Handelingsgericht werken? Veel te veel werk. Sudderen in eigen braadvet. Gedrag reguleren zonder straf, kan dat? Die aanpak is een pleister op een houten been. Opbrengstgericht onderwijs en het welbevinden van het kind dan? Waar blijft mijn welbevinden? Werken SOVA trainingen? De consequenties van labellen. En ook nog passend onderwijs? The Nanny, is dat opvoeden? De onzin van het perfecte kind. Waartoe sta jij in hemelsnaam voor de klas? Opvoeden is samen creatief zijn. Waartoe voed jij eigenlijk je kinderen op? Wanneer is je opvoeding geslaagd? Gedragsproblematiek komt doordat er geen mannen meer zijn voor de klas. Respect van en voor kinderen: leer eens Korczakken. Realiseer psychologisch kapitaal bij kinderen (Korthagen). Vergeet nooit: relatie voor prestatie (Stevens). Kids don t care how much you know, they wanna know how much you care. Mogen peuters nog peuteren en kleuters nog kleuteren? Kanamori en Hikikomori. Ecologische pedagogiek: alles komt uit alles. Hoe stuur ik de groep aan? Krijg geen overwicht. Dat ene kind kan ik soms wel wurgen maar dat mag niet. Wat nu? Help. Morgen succesvol aan de slag met gedragsproblematiek. Knowing in action. Extern attribueren is mijn hobby. Als het niet goed gaat in de klas ligt dit aan jou of aan jou. Gebruik je hersens en laat je hart spreken (of andersom?). Hebben jullie ook zoveel waardeloze regels? Leerkracht zijn met hart en ziel.

49 49 Wie is Pierre den Hartog? Pierre den Hartog heeft na vijf jaren gewerkt te hebben op de lagere school, zo n 20 jaar in het speciaal basisonderwijs gewerkt. Daarnaast heeft hij als docent bij diverse posthbo-opleidingen gewerkt zoals Ichthus hogeschool Rotterdam en Seminarium voor orthopedagogiek. Momenteel is hij voorzitter Zorgplatform, coördinator WSNS SWV en beleidsmedewerker bij Acis stichting openbaar onderwijs Hoeksche Waard. Reacties deelnemers Delft : - "Pierre blijft dicht bij de dagelijkse onderwijspraktijk en spreekt ook uit zijn ervaring als leerkracht. Hij doorspekt de hele cursus met voorbeelden die aanspreken. - Het eerste wat je moet doen is dat lijntje met het kind zoeken. Bij sommige kinderen heb je dat vanzelf al en met andere kinderen zal je er meer naar op zoek moeten gaan. Ik merkte de laatste tijd dat ik me steeds meer aan een bepaalde leerling ging storen in de klas. Door de masterclass heb ik weer vernieuwde energie in het contact gestoken en dat heeft nu al resultaat. -Ik heb genoten van Pierre den Hartog. Het heeft me weer kritisch naar mijn lesgeven aan de kinderen laten kijken. En me aan het denken gezet over hoe ik contact wil maken met een kind. We zijn met 5 collega s naar de masterclass geweest en hebben veel met elkaar over zijn ideeën gesproken. Soms was het bijna een avondje uit, we hebben ook heerlijk gelachen. Pierre kan het heel beeldend vertellen, zo herkenbaar. Als ik thuis kwam was ik moe, maar voldaan. Een aanrader voor mijn andere collega s binnen mijn team. -Mijn houding naar kinderen toe gelijk nog positiever. Met positieve berichten gelijk naar ouders toe komen. HP samen met het kind maken. Niet te veel regels, verbinding zoeken met het kind etc. etc. Kortom; werken vanuit je hart!!!" Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2 uur. Tijd: Groepsgrootte Minimaal 10 deelnemers en maximaal 40 Data Dinsdag 3 en 17 februari en 3 maart 2015 Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 210,00 per persoon

50 50 54 KRACHTIG VAN START Grip op de groep in de praktijk Doelgroep Leerkrachten die willen werken aan hun pedagogische klimaat in de klas. Je leert hoe je samen met je leerlingen een fijn en positief groepsklimaat kunt creëren, zodat kinderen hun energie en aandacht kunnen richten op het leerproces. Onderzoek toont aan dat jij hierop, als leerkracht, veel invloed hebt en dat de start van het schooljaar de toon zet voor de rest van het jaar. Je voorkomt lesverstoringen en pestgedrag waardoor kinderen zich prettig en veilig kunnen voelen bij jou in de klas. Waar gaat het over? Door het volgen van deze E-Learning module krijgt je zicht en grip op wat er toe doet bij groepsvorming en het realiseren van groepsnormen. Je gaat aan de slag met vragen als: Welke stappen zet ik om een positieve, goed functionerende groep te realiseren? Hoe krijg ik zicht op de rollen van kinderen en onderlinge relaties in mijn groep? Wat doe je als het groepsklimaat negatief is? Hoe kan ik pestgedrag voorkomen of aanpakken? Wij raden je aan te starten met deze module meteen aan het begin van het nieuwe schooljaar. Je krijgt wekelijks handige tips en werkvormen om in de eerste acht schoolweken actief te werken aan een positief leef- en leerklimaat in uw groep. Wat je verder nog moet weten Per week verkent de deelnemer aspecten die er toe doen om een krachtige start met de groep te maken. Deze verkenning wordt in eerste instantie individueel gedaan aan de hand van filmbeelden, praktijkvoorbeelden, informatieblokjes en opdrachten waarbij meteen feedback gegeven wordt. Elke week wordt afgesloten met een aantal praktijkopdrachten, zodat wat ertoe doet, direct toegepast kan worden in de eigen groep. Daarbij worden veel praktische tips en suggesties gegeven, waaruit een ieder kan kiezen passend bij de eigen praktijksituatie. Per week wordt naar achtergrondinformatie verwezen in artikelen en boeken. Ten slotte worden er per week tips voor collegiaal overleg gegeven, zodat er van en met elkaar geleerd kan worden, bijv. tijdens de team- en/of bouwbijeenkomsten. We baseren ons op de theorie van Grip op de Groep en Goed van Start. De training is eerder aangeboden via de regioacademie. 85% van de deelnemers beveelt deze training bij andere collega s aan. Meer info kijk op: Praktische informatie De kosten voor de E-Learning training Krachtig van Start bedragen 75,--.

51 51 55 MEIDENVENIJN Doelgroep Leerkrachten bovenbouw basisonderwijs Waar gaat het over? Heeft u ook meiden in de klas die niet goed met elkaar kunnen opschieten? Roddelen? Buitensluiten? Meidenvenijn is een vorm van agressie tussen meiden onderling die in veel klassen voorkomt. Rivaliteit speelt hierin een grote rol en komt tot uitdrukking in roddelen, buitensluiten, negeren en het uitdelen van valse blikken. Voor leerkrachten is meidenvenijn vaak ongrijpbaar gedrag waarop moeilijk grip te krijgen is. In deze workshop bekijken we: hoe meidenvenijn eruit ziet; wat je kunt doen om (weer) een prettige sfeer in de klas te krijgen. Praktische informatie Omvang Groepsgrootte Locatie Data Kosten Docent 1 bijeenkomst van 3 uur minimaal 10 en maximaal 15 personen Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem woensdag 1 oktober 2014 van uur uur 90,00 per persoon Karen Postma vanuit Centraal Nederland

52 52 56 TRAINING BOUWEN AAN EEN PRETTIGE GROEP Doelgroep Leerkrachten. Waar gaat het over? Je prettig en veilig voelen op school is een belangrijke voorwaarde om tot leren te komen. Dit ontstaat als de leerlingen met elkaar een positieve, samenhangende groep vormen. De leerkracht en de leerlingen voelen zich medeverantwoordelijk voor de groep, hebben respect voor elkaar en zijn bereid om samen te werken. Dit brengt rust en een prettige sfeer, die een goede basis is om op een effectieve manier onderwijs te geven. Vanzelfsprekend biedt dit grotere kansen voor leerlingen om zichzelf te ontwikkelen; in het leren en als persoon! De leerkracht heeft zicht op het proces van groepsvorming en heeft kennis van effectief leerkrachtgedrag om de groepsvorming te begeleiden, zodat een positieve groep kan ontstaan. Twee momenten in het schooljaar lenen zich bij uitstek voor het bouwen aan een positieve groep: na de zomervakantie en na de kerstvakantie. Wat u verder nog moet weten In een training van 3 keer 2 uur krijg je naast theorie over groepsvorming, handvatten hoe jij als leerkracht het groepsproces kan begeleiden, zodat een positieve groep kan ontstaan. Je leert welk leerkrachtgedrag op welk moment bijdraagt aan positieve groepsvorming. Je krijgt handige tools en ideeën aangereikt die direct toepasbaar zijn in de klas. Evaluatie en bijsturing van het groepsproces krijgen hierbij nadrukkelijk de aandacht in de tweede en derde bijeenkomst. Diploma/certificaat De training wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en voldoende beoordeling van de opdrachten. Praktische informatie Omvang 3 bijeenkomsten van 2 uur. Groepsgrootte minimaal 8 en maximaal 12 deelnemers. Data 1 e bijeenkomst: donderdag 11 september 2014, e bijeenkomst: donderdag 2 oktober 2014, e bijeenkomst: donderdag 30 oktober 2014, Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Kosten 100,00 per deelnemer. Docenten drs. Carola Klop, orthopedagoog, OPDC Citadel.

53 53 59 COÖRDINATOR MBT (MEER BEGAAFDEN TRAJECT) Deze cursus gaat, onder voorbehoud, door. Er moeten minimaal 9 deelnemers zijn. Doelgroep (voor wie) Coördinatoren meerbegaafden Waar gaat het over? (inhoud) Bijeenkomst 1 met accent op kennis Bijeenkomst 2 met accent op curriculum Bijeenkomst 3 met accent op begeleiding Bijeenkomst 4 met accent op beleid Optioneel: schoolbezoeken (actieplannen) Wat u verder nog moet weten.. Deze training is door het Centrum voor Begaafdheidsonderzoek (Universiteit Nijmegen) en School aan Zet gecertificeerd. Greetje van Dijk is geautoriseerd deze training te geven. De coördinatoren MBT worden getraind zodat zij in staat zijn om op hun scholen op structurele wijze passend onderwijs op te zetten voor de begaafde en intelligente leerling. Optioneel legt de trainer schoolbezoeken af waar scholen worden gesteund en gevoed in het structureel oppakken van het onderwerp. Diploma/certificaat: De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang vier bijeenkomsten van 3 uur Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 20 Het verdient aanbeveling met twee leraren van één school deel te nemen. Data en tijd(en) Bij voldoende inschrijvingen worden de data vastgesteld. Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205KK Gorinchem Kosten 480,00 per persoon inclusief materialen Optioneel: schoolbezoeken 545,- per schoolbezoek (dagdeel) Docent Drs. Greetje van Dijk, OnderwijsAdvies

54 54 61 OMGAAN MET OPVALLEND GEDRAG (KLEUTERS) Doelgroep (voor wie) Leerkrachten onderbouw, intern begeleiders, onderbouw bouwcoördinatoren Waar gaat het over? (inhoud) Opvallend gedrag en gedragsproblemen bij kleuters Wat u verder nog moet weten.. Deelnemers worden geïnformeerd over, en krijgen handvatten om verantwoord om te gaan met jonge kinderen met opvallend gedrag en gedragsproblemen in de onderbouw. Het herkennen en erkennen van de behoeften van kind en groep staat centraal. Ingegaan wordt op de impact van opvallend gedrag op de groep en hoe te handelen. Deelnemers oefenen aan de hand van verschillende casussen het gebruik van de Kijk en doe-wijzer' die praktische handvatten biedt om kinderen op de groep te ondersteunen. Vaak is de onderbouw de plaats waar opvallend gedrag voor het eerst gesignaleerd wordt. Ook op zeer jonge leeftijd zijn er kinderen die afwijkend gedrag vertonen. Als leerkracht kan je te maken krijgen met extreem drukke, opvallend teruggetrokken of juist bijzonder aanhankelijke kinderen. Op een goede manier omgaan met deze kinderen en de groep vraagt professionele expertise. Natuurlijk hebben niet alle opvallende kinderen gedragsproblemen. In bepaalde ontwikkelfasen is druk, teruggetrokken of aanhankelijk gedrag heel normaal, maar er kan ook sprake zijn van een blijvend en ernstiger probleem. Vroegtijdig signaleren, observeren en inspelen op de behoefte van een kind is zeer waardevol voor de verdere ontwikkeling. Diploma/ certificaat De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang De cursus bestaat uit 3 bijeenkomsten van 2 1/2 uur. Groepsgrootte Minimaal 10 en maximaal 20 personen Data en tijd(en) Maandagavond 13 oktober en 3 november en donderdagavond 27 november 2014 van uur uur Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205KK Gorinchem Kosten 285,00 per persoon inclusief materialen Docent Drs. Martine Geerts-Helmers, OnderwijsAdvies

55 55 62 OMGAAN MET OPVALLEND GEDRAG (BASISSCHOOL) (Vervolg) Deze cursus is volgeboekt. Er kan alleen nog ingeschreven worden voor op de reservelijst. Doelgroep (voor wie) Leerkrachten onderbouw, intern begeleiders, onderbouw bouwcoördinatoren Waar gaat het over? (inhoud) Opvallend gedrag en gedragsproblemen bij kinderen in de basisschoolleeftijd Wat u verder nog moet weten.. Deze cursus is een logisch vervolg op de cursus omgaan met opvallend gedrag van kleuters en speelt in op de implicaties van passend onderwijs. Omgaan met opvallend gedrag (basisschool) is een praktische cursus waarbij aandacht voor verdieping van kennis rondom psychische stoornissen, gekoppeld aan handelingsadviezen voor in de klas om te komen tot gerichte handelingsplanning en kindbegeleiding, van handelingsverlegen naar handelingsbekwaam. Deelnemers worden geïnformeerd over en krijgen handvatten om verantwoord om te gaan met kinderen met opvallend gedrag en gedragsproblemen in de basisschoolleeftijd. Het herkennen en erkennen van de behoeften van kind èn groep staat centraal. Ingegaan wordt op de impact van opvallend gedrag op de groep en hoe te handelen. Als leerkracht kan je te maken krijgen met extreem drukke, opvallend teruggetrokken of juist bijzonder aanhankelijke kinderen. Op een goede manier omgaan met deze kinderen en de groep vraagt professionele expertise. Deelnemers oefenen aan de hand van verschillende casussen het gebruik van de Kijk en doe-wijzer' die praktische handvatten biedt om kinderen binnen de groep te ondersteunen. Bijeenkomst 1: Onveiligheid/ongeborgenheid (Hechting) Teruggetrokkenheid/sociaal isolement (Faalangst) Bijeenkomst 2: Pervasieve ontwikkelstoornis (Autisme) Dwangmatig gedrag / Tics (OCD/Tourette) Bijeenkomst 3: Agressie/Grensverlegging (ODD) Gebrekkig normbesef (CD) Aandachtstekort / Hyperactiviteit (ADD/ADHD) Diploma/ certificaat De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname. Praktische informatie Omvang Groepsgrootte Data en tijd(en) Locatie Kosten Docent De cursus bestaat uit 3 bijeenkomst van 2 1/2 uur. Minimaal 10 en maximaal 20 personen Dinsdagavond 6, 20 januari en 17 februari 2015 van uur uur Dr. Hiemstralaan 85, 4205KK Gorinchem 285,00 per persoon Inclusief materialen Drs. Martine Geerts-Helmers, OnderwijsAdvies

56 OPLEIDINGEN 56

57 57 63 PRAKTISCHE CURSUS TRAIN DE FAALANGSTTRAINER BETER OMGAAN MET FAALANGST! Doelgroep Leerkrachten/sova-trainers/RT ers/ib ers/orthopedagogen, die opgeleid willen worden tot faalangsttrainer in het BAO, SBO en VO. De inhoud van de cursus is ook zinvol en praktisch voor groepsleerkrachten die faalangstig gedrag ervaren bij hun leerlingen en hun eigen praktische vaardigheden in de dagelijkse praktijksituatie willen vergroten. Waar gaat het over? De cursisten leren effectief en verantwoord een training te geven aan groepjes leerlingen met faalangst. Inhoud van de cursus: werken vanuit de contextuele visie; theorie en achtergronden van faalangst; observeren, signaleren en diagnosticeren; begeleidersvaardigheden, o.a. het uitvoeren van een geleide nabespreking; het geven van ontspannings- en ademhalingsoefeningen; gebruik van het G-denken met Helpende gedachten; oplossingsgerichte gespreksvoering; het werken met symbolen en ankers; organisatie op school; evaluatie en verslaglegging. Praktijkopdrachten worden vanuit diverse trainingsprogramma's geoefend. Elke deelnemer begeleidt als trainer oefeningen met de cursusgroep. De meeste oefeningen zijn hiernaast ook direct klassikaal te gebruiken. Wat u verder nog moet weten De cursus bestaat uit 5 bijeenkomsten voor cursisten die de opleiding tot sova-trainer hebben gevolgd en 6 bijeenkomsten voor cursisten die voor het eerst als trainer aan de slag gaan. Tijd per bijeenkomst: 2½ uur. Deelname aan alle bijeenkomsten wordt verplicht gesteld. Na enkele maanden wordt een terugkom les aangeboden. Na afloop van de cursus worden de deelnemers in staat geacht om in de werksituatie Faalangsttrainingen/Durftrainingen te geven aan groepen kinderen in de leeftijd van 8 tot 14 jaar. Veel oefeningen zijn tevens klassikaal te gebruiken. U kunt er direct mee aan de slag! Diploma/certificaat De cursus wordt afgesloten met een certificaat van deelname, bij minimaal 80% aanwezigheid en uitvoering van de opdrachten. Praktische informatie Omvang 5 of 6 bijeenkomsten van 2½ uur. Groepsgrootte minimaal 8, maximaal 10 deelnemers, liefst 2 personen per school. Data woensdag avond van uur. 17 september 2014; 1 en 15 en 29 oktober 2014; 12 en 26 november (alternatief woensdag middag uur. 17 september 2014; 1, 15 en 29 oktober 2014; 12 en 26 november Kosten 230,00 per deelnemer voor 5 bijeenkomsten; 270,00 per deelnemer voor 6 bijeenkomsten. Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem Docenten Alie Bootsma, gedragstrainer, en drs. Katinka Bouman, orthopedagoog/gedragstrainer, OPDC Citadel.

58 58 65 REGIOACADEMIE MASTER SEN PASSEND ONDERWIJS EN ZORG Doelgroep Leerkrachten, intern begeleiders, coördinatoren e.a.) die zich willen specialiseren in sociaalemotionele ontwikkeling, gedrag en de interactie tussen het kind en de pedagogisch werkende professionals in een onderwijsomgeving. Uw onderwijsomgeving, want uw werkpraktijk is uitgangspunt van uw opleiding. Waar gaat het over? U werkt in een zich snel en dynamisch ontwikkeld beroep. Dat ervaart u elke dag weer. Passend onderwijs brengt u en uw collega s daarin veel uitdagingen die om groeiend vakmanschap vragen. U bent professional en u wilt zich verder bekwamen en zo toegerust blijven voor uw vak. Samen met de Regioacademie ontwikkelden we een aanbod dat u praktisch gereedschap geeft om nog beter met onderwijsbehoeften van leerlingen op het gebied van passend onderwijs om te kunnen gaan. Uw werkpraktijk en deze opleiding zijn zo nauw verbonden met elkaar dat de thema s die aan de orde komen door huidige cursisten van ons, collega s net als u, met hoge evaluaties worden gewaardeerd (maar liefst 8 tot 8,5). U krijgt thema s in een heel haalbaar studietempo aangeboden De thema s uit de opleiding In Thema 1: Orthopedagogiek Thema 2: Communicatie, in contact met.. Thema 3: Gedragsontwikkeling: belemmeringen en mogelijkheden Thema 4: Probleemgedrag: preventie en interventie In Thema 5: School en sociaal emotioneel leren Thema 6: Passend handelen bij complex gedrag Thema 7 Begeleiden van collega s Thema 8: Keuzethema in vrije ruimte Het Praktijkgericht Onderzoek loopt gedurende twee jaar Voor de totale opleiding is een elektronische leeromgeving ingericht. Deze is ondergebracht in Sharepoint, het intranet van Hogeschool Utrecht. Niet voor niets werd deze opleiding beoordeeld met: 1. Orthopedagogiek Dit thema vormt de start van de opleiding. Het is bedoeld om u een theoretisch en praktisch kader te bieden voor het traject dat voor u ligt. U bestudeert o.a. thema s als handelingsgericht werken, praktijktoepassingen over de oplossingsgerichte benadering 2. Communicatie: In contact met In uw beroep komt u in contact met vele en diverse gesprekspartners: leerlingen, collega s en ouders. Het kennen en kunnen hanteren van gespreksstructuren en -technieken en het kiezen van de juiste interactiestijl zijn daarbij van belang. 3. Gedragsontwikkeling: belemmeringen en mogelijkheden

59 59 In dit thema is optimalisatie van de normale gedragsontwikkeling door interactie het uitgangspunt. Hoe kunnen ontwikkelingsbelemmeringen de dialoog en interactie tussen opvoeder, kind/jongere en omgeving verstoren en hoe spelen we daarop in? 4. Probleemgedrag: preventie en interventie Binnen dit thema is het model van handelingsgericht werken het theoretische kader voor de omgang met gedragsproblemen. Zowel het voorkomen als het aanpakken van probleemgedrag wordt verder uitgewerkt. 5. School en sociaal emotioneel leren Voor een toekomstig Specialist Gedrag is het nuttig om te kijken naar de schoolaanpak rondom sociaal emotioneel leren. In dit thema staat vooral de kwaliteitszorg op schoolniveau centraal. Deze kwaliteitszorg is te plaatsen in een model voor integrale preventie: de preventiepiramide. 6. Passend handelen bij complex gedrag Gedrag van leerlingen vraagt om toegesneden competenties van de leerkracht. Het gaat om situaties waar de basiskennis en de vaardigheden tekort schieten. Het gaat hier niet alleen om het goed kunnen beschrijven van gedrag, maar ook om het verklaren van gedrag. 7. Vrije ruimte Door de keuzeruimte kan het programma nog meer afgestemd worden op specifieke wensen. In het kader van deze huisopleiding ligt het voor de hand om dat te doen door het kiezen van een onderwerp dat iemand zelf interesseert en ook van belang is voor de organisatie. 8. Begeleiden van collega s Samen maak je als team de school; voor en met de kinderen. Een groep wordt niet zomaar een team en samen sterk staan in het werk vereist onderhoud. Vanuit collegiaal perspectief kun je elkaar geweldig steunen in je werk. Praktijkgericht Onderzoek U verricht een praktijkgericht onderzoek naar een onderwijskundig of pedagogisch aspect van de wijze waarop in uw eigen praktijk wordt omgegaan met verschillen. Ook voor dit onderdeel werken we samen met uw samenwerkingsverband, met R&D. Wat u verder nog moet weten Meld uw belangstelling bij : e.leijh@ec-rotonde.nl. We wijzen u verder de weg. Het aanvragen van een lerarenbeurs kan vanaf (HU brinnr. 25 DW en croho 44103) Diploma/certificaat U ontvangt het door de overheid officieel erkende Masterdiploma en u mag Msen als titel voeren. Deze opleiding is geaccrediteerd door de NVAO Praktische informatie Omvang Groepsgrootte Maximaal Data Locatie Kosten Docenten Contactpersoon : rooster met bijeenkomsten van 3,5 uur met pauze : 25 deelnemers :in overleg: (gemiddeld) 2 avonden per 3 weken : voornamelijk op het expertisecentrum van de Rotonde : 2 x jaarlijkse collegegeld ad 1649,- (huidig tarief). Dit kan volledig worden gedekt door de lerarenbeurs. Ook vervanging kan worden aangevraagd. Dat maakt de opleiding gratis! : hoog opgeleide praktijkmensen (docenten Seminarium) : drs. Jacques Verheijke via jacques.verheijke@hu.nl

60 60 66 TAALCOÖRDINATOR OF LEESCOÖRDINATOR Op het gebied van taal en lezen gebeurt er veel in de regio! De wens is op veel plaatsen aanwezig om een geschoolde taal- en/of leescoördinator in school te hebben, die verbeteringen op het gebied van taal / lezen invoert, implementeert en borgt. Dit signaal was voor de Regio-academie reden om hiervoor passende professionalisering te ontwikkelen en schoolnabij aan te bieden. Het voordeel hiervan is, dat de lesstof die aangeboden wordt overeenkomt met datgene wat op de scholen overgedragen wordt, bv. in de taal- /leesverbetertrajecten. Doelgroep De opleiding is het meest geschikt voor IB ers en leerkrachten met enige jaren ervaring en affiniteit met taal-/leesonderwijs. Door hun directie moeten zij in staat worden gesteld de opleiding te volgen, een beleidsplan voor de school op te zetten en andere activiteiten uit te voeren die horen bij de taak van een coördinator. Waar gaat het over? Met een taal- of leescoördinator heeft de school iemand in huis die de kwaliteit van het taal- of leesonderwijs bewaakt, die voor het team vraagbaak en stimulator is op het gebied van lezen of taal en die de veranderingen planmatig aanpakt. Je kunt als coördinator een centrale rol spelen bij vernieuwingen en verbeteringen op het gebied van taal- of leesonderwijs. Je voert in overleg met het management en leerkrachten van de school stapsgewijs verbeteringen door en bent in staat een beleidsplan op te stellen. Een taal- of leescoördinator is op de hoogte van de meest actuele informatie. Afhankelijk van de gekozen cursus komen de volgende thema s aan bod: Leescoördinator Taalcoördinator 1.De taken van een taal- of leescoördinator. 2. Effectief leesonderwijs beginnende geletterdheid/ aanvankelijk lezen 3. Effectief leesonderwijs m.b.t. voortgezet lezen 2. Referentiekader taal 3. Mondelinge taal 4. Coaching/ Collegiale ondersteuning 5. Begrijpend lezen 5. Schrijven (stellen) 6. Woordenschat 7. Leesbevordering 7. Spellen 8. Stagnatie leesproces 8. Taal in alle vakken

61 61 Wat u verder nog moet weten Omvang studiebelasting van 140 uur, waarvan 9 bijeenkomsten van 2,5 uur Groepsgrootte Minimaal 10 bij taal, minimaal 12 bij lezen, maximaal 18 deelnemers Data Maart 2015 t/m juni 2016, data nader vast te stellen Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, Kosten 1000,00 per mastercourse Als beiden gevolgd: 1850,00 Docent en Cees Hereijgens, Margo van den Berg, Anneke Hendriks, Wilmy van Hartingsveldt, Erna Slingerland Informatie Leescoördinator: Erna Slingerland Taalcoördinator: Wilmy van Hartingsveldt

62 62 67 TAALCOÖRDINATOR OF LEESCOÖRDINATOR- LOSSE MODULES Binnen de cursus tot leescoördinator of taalcoördinator komen alle aspecten van het taalleesonderwijs aan bod, verdeeld over verschillende avonden. Wanneer je niet de gehele mastercourse wilt volgen maar wel geïnteresseerd bent in een of meerdere thema s, dan kan daar voor worden ingeschreven en kan de betreffende avond worden bijgewoond. U krijgt dan actuele informatie over het onderwerp. Er hoeven dan geen opdrachten te worden uitgevoerd. Doelgroep Het volgen van deze losse modules is geschikt voor leerkrachten en IB ers die kennis willen opdoen m.b.t. bepaalde aspecten van het taal/leesonderwijs, maar niet de volledige cursus tot coördinator willen volgen. Waar gaat het over? Er kan gekozen worden uit de volgende thema s: Effectief leesonderwijs beginnende geletterdheid/ aanvankelijk lezen (1) Effectief leesonderwijs m.b.t. voortgezet lezen (2) Coaching/ Collegiale ondersteuning (3) Begrijpend lezen (4) Woordenschat (5) Leesbevordering (6) Stagnatie leesproces (7) Referentiekader taal (8) Mondelinge taal (9) Schrijven (stellen) (10) Spellen (11) Taal in alle vakken (12) Wat u verder nog moet weten Omvang Een avond van uur Groepsgrootte afhankelijk van doorgaan van mastercourse en afhankelijk van aantal deelnemers bij mastercourse Data Maart 2015 t/m juni 2016, data nader vast te stellen Locatie Dr. Hiemstralaan 85, 4205 KK Gorinchem, Kosten 50,00 per module per persoon Docent en Zie opleiding tot leescoördinator of taalcoördinator. Informatie Leescoördinator: Erna Slingerland Taalcoördinator: Wilmy van Hartingsveldt

63 63 68 PO-VO BIJEENKOMSTEN TAAL EN REKENEN Doelgroep Leerkrachten groepen 7 en 8, docenten Nederlands en rekenen/ wiskunde, taal- en rekencoördinatoren Waar gaat het over? Vooraankondiging POVO-bijeenkomsten taal en rekenen In de overgang tussen primair en voortgezet onderwijs is op het gebied van doorlopende leerlijnen taal en rekenen veel winst te behalen. Leerlingen, leerkrachten en docenten ervaren een behoorlijke drempel bij die overgang, zowel qua niveau, inhoud als aanpak. Weliswaar werken scholen in de regio aan een warme overdracht van leerlingen, maar leerinhoudelijke en didactische afstemming voor taal- en rekenonderwijs kan worden versterkt. Daarom organiseert de werkgroep taal en rekenen vanuit de samenwerkingsverbanden PO en VO een zestal inhoudelijke bijeenkomsten over doorlopende leerlijnen; twee bijeenkomsten voor de regio Gorinchem, twee bijeenkomsten voor Sleeuwijk en twee voor Leerdam. De bijeenkomsten zijn bedoeld voor schoolleiders, teamleiders, intern begeleiders, taal- en rekencoördinatoren, leerkrachten van groep 7 en 8 en docenten Nederlands en rekenen/wiskunde. De doelstelling is het huidige taal- en rekenbeleid, het leerstofaanbod gebaseerd op de referentieniveaus en de didactische werkwijzen in PO en VO voor (deel)domeinen van taal en rekenen te inventariseren en te leren van de uitwisseling met elkaar. Op basis van de inventarisatie zal de werkgroep inhoudelijke aanbevelingen doen voor vervolg om te komen door betere doorlopende leerlijnen voor taal en rekenen in Gorinchem en omstreken. De eerste twee data zijn bekend en wel voor de regio Leerdam. Werkt u op één van de PO- of VOscholen in Leerdam of omstreken en bent u geïnteresseerd in het verbeteren van de aansluiting tussen het basis- en het voortgezet onderwijs? Noteert u dan alvast woensdag 15 oktober en woensdag 19 november 2014 van tot uur in uw agenda. Meer informatie volgt! Wat u nog meer moet weten Omvang 2 Bijeenkomsten van 2 uur Groepsgrootte Data Woensdag 15 oktober en woensdag 19 oktober 2014 van uur uur Locatie Heerenlanden College, Locatie Joost de Jonge, Leerdam Kosten Docent Workshops worden gegeven door leerkrachten en docenten

64 64

65 65 EDUCATIEVE DINERS Plaats: De Til Breestraat BS Giessenburg Plaats: Merewade College W. de Vries Robbéweg AK Gorinchem Programma: uur Inloop en koffie uur Lezing uur Diner Programma: uur Inloop uur Diner uur Lezing De kosten zijn: 37,50 p.p. (graag betalende instantie aangeven) Opgeven via mail: e.leijh@ec-rotonde.nl Maximaal kunnen 40 belangstellenden deelnemen per diner in de Til en 25 belangstellenden in het Merewade VR. Bij elk diner staat aangegeven op welke plaats het gegeven wordt. Wanneer u een dieet volgt dit gaarne van tevoren opgeven bij bovenstaand adres.

66 66 69 EDUCATIONAL DINNER GAMBIA Donderdag 18 september 2014 De Til te Giessenburg In oktober 2012 is het programma Train the Trainer, voor leerkrachten van de Yakanu Nursery en Lower Basic schools in Gambia gestart. ECR en kbs de Mariëngaarde werken hierbij samen met de Stichting Bundung. Deze stichting is sinds 1998 actief in Gambia. De bedoeling van het Train the Trainer programma is om de professionele kwaliteiten van de leerkrachten op de scholen in Gambia te verhogen. We investeren vooral in de persoonlijke ontwikkeling van de leerkrachten. In Gambia wordt de situatie in het lokaal bepaald door een leerkracht voor de klas, een bord en een krijtje en een klas die mee doet met wat wordt opgedragen. In deze fase van de samenwerking richten we ons vooral op de verbetering van lees en rekenonderwijs. In de week van maandag 15 september tot vrijdag 19 september komt een groep leerkrachten op uitnodiging van ons naar Nederland. Tijdens deze week ook weer veel nadruk op lees en rekenonderwijs. Goed onderwijs in Gambia is geheel afhankelijk van de persoonlijke inzet van mensen ter plekke. Er is wel enige overheidsfinanciering,maar een goede school is afhankelijk van de ondernemerskwaliteiten van de directeur. Op 18 september zal Lamin Kandeh, de directeur/eigenaar van de scholen jullie inzicht geven in de manier waarop onderwijs georganiseerd is in Gambia en dat samenwerking met en ondersteuning van de partners in Nederland tot bijzondere resultaten leidt. En natuurlijk is er volop tijd om met de gasten uit Gambia in gesprek te gaan.

67 67 70 TEKEN JE GESPREK Een visuele gespreksmethode Dinsdag 28 oktober 2014 in de Til te Giessenburg Teken je gesprek is een interactieve visuele gespreksmethode voor begeleiders van kinderen (vanaf + 7 jaar), jongeren en volwassenen. De methode stimuleert het zelfoplossend vermogen van jong en oud. Zij ondersteunt en visualiseert oplossingsgerichte werkwijzen. En is goed te gebruiken naast methodes zoals: Cognitieve gedragstherapie, Kids skills, Mission possible, RET en NLP. Alhoewel de methode niet specifiek voor mensen met autisme, pdd-nos, Adhd of Add ontwikkeld is, hebben zij veel baat bij deze visuele aanpak. Ook mensen die chaotisch of associatief denken, profiteren van de visuele gespreksvoering. De kracht van de methode is, dat de tekening een kernachtig, logisch en visueel overzicht biedt aan de probleemdrager. De probleemdrager wordt als onderzoeker van zijn eigen uitdaging gezien en aangesproken. Er wordt door de begeleider tijdens het gesprek geschetst en genoteerd met sprekende, logische kleuren. Bv rood voor niet helpende gedachten en handelingen; en groen voor helpende en effectieve gedachten en handelingen. De begeleider en de onderzoeker zitten naast elkaar. De onderzoeker heeft daardoor zicht op de visuele weergave van zijn denken, gevoelens en gedrag. De begeleider noteert en schets kort en kernachtig. Op een groot vel (A3) verschijnt een soort landkaart van elk gesprek. De kern van het probleem is als het ware in één oogopslag te zien. De methode geeft daardoor de onderzoeker zelf overzicht en duidelijkheid. Het biedt de mogelijkheid aan de onderzoeker om zelf tot inzichten en passende oplossingen te komen. Dit bevordert de motivatie en het zelfoplossend vermogen. Na een aantal gesprekstekeningen, kan de onderzoeker zelf zijn problemen visualiseren en oplossen. (Dit is natuurlijk wel afhankelijk van de aard van de problemen en de vaardigheden van de probleemdrager). Teken je gesprek stimuleert de volgende ontwikkeling bij kinderen/jongeren: zelf meer verantwoordelijkheid nemen voor hun gedrag. oplossend gericht denken bewustwording eigen gedrag en denken inzicht en begrip krijgen voor het gedrag van zichzelf en anderen

68 68 sociale en emotionele vaardigheden In het educatieve diner zal zij vertellen over de nieuwe mogelijkheden die een getekend gesprek geven. Zij hoopt jullie te inspireren om ook gesprekken te gaan visualiseren. Citaat van een jongen leerwegondersteunend onderwijs: 14 jaar (gedragsproblemen, driftig, pestgedrag): "De tekeningen maken alles veel duidelijker en helderder. Het is dan stukken simpeler om het probleem te zien en te begrijpen. Het is veel logischer als het op papier staat dan dat je er over praat. Je snapt dan beter zelf al wat je fout hebt gedaan en wat je er aan kunt doen of zeggen. Op deze manier begrijp je het probleem, de oorzaak en de oplossing. Eigenlijk alles wat je moet begrijpen om het de volgende keer beter te doen. En dat werkt bij mij." Voorbeeld: een meisje onderzoekt haar gedachten/gevoelens over een proefwerk wiskunde. Adinda de Vreede is Remedial teacher, leerling coach en speltherapeute. Zij heeft ruim 20 jaar in het basisonderwijs gewerkt en is nu met veel plezier werkzaam op een Middelbare school. Zij heeft een boek geschreven: Teken je gesprek over faalangst en is de bedenker van de coachingkaartjes: Helpende gedachten Boek: Teken je gesprek over faalangst of andere dingen waar je over piekert. uitgeverij Pica Groene helpende gedachten: 12,50, in eigen beheer: zie website Helpende gedachten: 12,50 uitgeverij Pica

69 69 71 EDUCATIEF DINER: DE PARTITUUR VOOR PASSEND ONDERWIJS Rob Franke Framework Educatieve Dienstverlening Dinsdag 11 november 2014 in de Til te Giessenburg De Partituur is een webbased invoeringsprogramma om Passend onderwijs op een planmatige wijze in te voeren binnen de eigen school, bestuur en samenwerkingsverband. Het biedt een aantal stappen om van de huidige naar de gewenste situatie te komen. Een groot aantal scholen heeft inmiddels de Schoolmeter Passend Onderwijs ingevuld. Naast een individueel profiel van ieder teamlid, is het ook mogelijk een schoolprofiel Passend Onderwijs op te leveren. Dit profiel is gebaseerd op de dertien pijlers voor Passend Onderwijs. Hoe nu verder? Het profiel geeft een beeld van de huidige situatie. Hoe ziet onze gewenste situatie eruit? Hoe ver willen ze zijn met Passend Onderwijs over twee, drie of vier jaar? Met de Partituur kunnen we dat voor eigen school uitwerken. Met twee scholen uit het samenwerkingsverband is ervaring opgedaan met het werken met de Partituur. Het zijn de Mariëngaarde en SBO De Rotonde. Tijdens dit diner zullen zij hun ervaringen met ons delen.

70 70 72 TALENT ALS FOCUS Datum: 24 maart 2015 De Til te Giessenburg Nelly ter Voert Orthopedagoog Talentkids / KidsCompas Nelly@talentkids.nl Wij geloven in de kracht van kinderen. Ieder kind heeft talenten die hij als kracht in kan zetten. Het is aan ons als opvoeders en leerkrachten om kinderen te ondersteunen bij het ontdekken van hun talenten en deze op een optimale manier leren inzetten. Passend onderwijs is hier een voorbeeld van. Het is onze passie om het ontdekken en ontwikkelen van talenten bij kinderen handen en voeten te geven. Over Talent Staatsecretaris van onderwijs Sander Dekker beschrijft in zijn laatste onderwijs nota dat de kern van goed onderwijs is: ieder kind het beste uit zichzelf laten halen. Om talenten te ontwikkelen, moet je ze eerst (her)kennen. Ze erkennen is de start van het benutten ervan. We laten kinderen op reis gaan, ontdekken hun talenten en brengen ze in kaart. We laten een kind zien wie het is, waarom het is zoals het is en vooral waarom het uniek is. De Talentenscan begeleidt ons op die reis; samen maken we de kaart. Over KidsCompas Het kidscompas is een instrument dat zicht geeft op de talenten van een kind. En het bijzondere is dat als je weet waar de natuurlijke aangeboren talenten van kinderen liggen dat dit je de weg wijst naar hun interne motivatie en leervoorkeuren. De combinatie van deze drie onderdelen maakt dat je een kind op een makkelijke manier kan helpen om het beste uit zichzelf te (laten) halen. De maatschappij vraag steeds meer om specialisten. We leiden kinderen nog steeds op tot generalisten. Geloven in de kracht van het kind en dit benutten maakt dat kinderen stevig in hun schoenen komen staan, gelukkig en vol zelfvertrouwen de huidige wereld in kunnen. Meer informatie

71 71 73 EDUCATIEF DINER: EXECUTIEVE FUNCTIES EN DE COGMED WERKGEHEUGENTRAINING Jacqueline Smits Delta, praktijk voor orthopedagogiek Cogmed Coach Dinsdag 2 juni 2015 in Merewade VR Versterken van de executieve functies van kinderen is de basis voor goede leerprestaties. Executieve functies zijn de cognitieve processen die nodig zijn om activiteiten te plannen en te sturen, zoals taakinitialisatie, doorzettingsvermogen, werkgeheugen, volgehouden aandacht en onderdrukking van impulsen. Executieve functies zijn aangeboren, maar zijn te ontwikkelen en te stimuleren. In de schoolpraktijk kunnen we dit dagelijks toepassen, opgerichte en eenvoudige wijze. Eén manier om enkele van de executieve functies te stimuleren is de Cogmed werkgeheugen en concentratie training. Wat is het Cogmed trainingsprogramma? Cogmed ontwikkelt programma's voor het trainen van het werkgeheugen, gebaseerd op baanbrekend onderzoek waaruit blijkt dat het werkgeheugen kan worden getraind. Door het Cogmed Werkgeheugen Trainingsprogramma leren mensen/kinderen met werkgeheugen- en concentratieproblemen op een effectieve manier hun concentratievermogen te verbeteren, controle te krijgen over impulsief gedrag en probleemoplossend vermogen sterk te verbeteren. Kleuters en hele jonge kinderen trainen met Cogmed JM (15-20 minuten). Kinderen vanaf 7 jaar trainen met het zogenaamde Cogmed RM trainingsprogramma (45-60 minuten). Elke trainingsdag begeleidt Cogmed JM/RM zijn gebruiker door verschillende oefeningen. Deze oefeningen zijn speciaal gemaakt op het trainen van zowel het visuele als het verbale werkgeheugen. De moeilijkheidsgraad van de oefeningen past zich continu aan op de prestaties van de gebruiker. Het gehele proces wordt begeleid door een gekwalificeerde Cogmed Coach. Van de ouders van een kind wordt verwacht dat zij het kind coachen en motiveren tijdens de training. Omdat de coachbegeleiding via de telefoon en via het internet wordt gedaan, kan de training gewoon thuis plaatsvinden. De grote kracht van Cogmed is dat een hele specifieke centrale cognitieve functie intensief getraind wordt: het werkgeheugen. Een goed getraind werkgeheugen heeft effect op afleidbaarheid, volgehouden aandacht en op schoolse vaardigheden (met name rekenen). Het Cogmed Werkgeheugen Trainingsprogramma kan kinderen en volwassenen met ADD/ADHD effectief helpen met het verbeteren van hun werkgeheugen. Zodoende kunnen deze mensen zich beter focussen en hebben ze meer controle over hun gedrag. Wat zeggen de deskundigen? Cogmed is opgenomen in de Databank Effectieve Jeugdinterventies van het Nederlands Jeugdinstituut. Alleen interventies die de strenge toetsing van de Erkenningscommissie hebben doorstaan worden opgenomen in deze databank. Cogmed is de enige werkgeheugentraining die deze toetsing heeft doorstaan. In deze presentatie ga ik in op de waarde van executieve functies, het beïnvloeden daarvan in de dagelijkse praktijk en laat ik u op een actieve manier kennis maken met de inhoud, achtergronden en uitgangspunten van het programma.