Kwaliteitsstandaarden professionalisering

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Kwaliteitsstandaarden professionalisering"

Transcriptie

1 Rapport Kwaliteitsstandaarden professionalisering Petra Leeuwestein-Verbeek John Jeninga

2 Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door de financiële ondersteuning van het ministerie Onderwijs, Cultuur en Wetenschap aan het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit. Ruud de Moor Centrum - Open Universiteit, 2012 Tenzij anders aangegeven mag het materiaal uit deze uitgave zonder voorafgaande toestemming openbaar gemaakt en verveelvoudigd worden door instellingen die gefinancierd worden uit publieke middelen, scholen, opleidingsinstituten en non-profitorganisaties ten behoeve van onderwijs- en onderzoeksdoeleinden, mits de naam van de auteursrechthebbende daarbij wordt vermeld: Ruud de Moor Centrum - Open Universiteit. Bij gebruik door andere instellingen / bedrijven of bij gebruik voor andere doeleinden dient eerst toestemming te worden gevraagd aan het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit. Printed in The Netherlands. 2

3 Inhoudsopgave Woord vooraf 4 Samenvatting 5 1 Inleiding 6 2 Context en achtergrond 7 3 Onderzoeksopzet en verzameling gegevens 10 4 Verwerking van de gegevens 11 5 Onderzoeksresultaten 12 6 Conclusies en aanbevelingen 17 Literatuur 19 Bijlagen 20 Over de auteurs 151 Colofon 152 Eerder verschenen RdMC-rapporten en publicaties 153 Kwaliteitsstandaarden professionalisering 3

4 Woord vooraf Het Ruud de Moor Centrum (RdMC) van de Open Universiteit is het wetenschappelijk kennis- en expertisecentrum voor de professionalisering van, voor en door leraren. Scholen, vakverenigingen en groepen leraren kunnen ondersteuning bij het RdMC aanvragen bij professionaliseringsvragen. De beroepsvereniging van leraren, de Onderwijscoöperatie, kan mede aangeven waar leraren precies mee zitten als het gaat om hun professionalisering en hiermee richting geven aan de thema s en vragen die het RdMC oppakt. Samen met management en leraren gaat het RdMC op zoek naar praktische oplossingen en koppelt hieraan wetenschappelijk onderzoek zodat we weten wat waarom werkt en wat niet bij de professionalisering van leraren. De nadruk ligt op informeel leren op de werkplek, vaak ondersteund door ict. Deze werkwijze leidt tot lokale oplossingen, tot praktische kennis en instrumenten die leraren kunnen gebruiken op de werkplek en wetenschappelijke publicaties zoals deze. Dit rapport beschrijft een project waarin voor het Platform beroepsverenigingen onderwijs, zorg en arbeid een conceptmodel is ontwikkeld voor een beroepsregister. In dat beroepsregister zouden inschrijving en herinschrijving moeten worden gekoppeld aan een periodieke toetsing van professionaliseringsactiviteiten. Alle instrumenten en publicaties zijn vrij beschikbaar op onze website. J.J.M. (Jos) Kusters Msm Directeur Ruud de Moor Centrum 4

5 Samenvatting Het Platform beroepsverenigingen onderwijs, zorg en arbeid, vertegenwoordiger van vijf beroepsverenigingen van leraren, ontplooit initiatieven in de richting van een beroepsregister. Het betreft de Landelijke Beroepsvereniging Remedial Teachers, de Landelijke beroepsgroep voor Intern Begeleiders, de Landelijke beroepsgroep voor Ambulant Begeleiders, de Internationale Beroepsvereniging van Autismespecialisten en de Landelijke beroepsgroep voor gedragsspecialisten. In dat beroepsregister zouden inschrijving en herinschrijving moeten worden gekoppeld aan een periodieke toetsing van professionaliseringsactiviteiten. Door de kwaliteit van professionalisering binnen deze beroepsgroepen hierbij als centraal aangrijpingspunt te nemen, hoopt het Platform een kwaliteitsverbetering van het onderwijs te bewerkstelligen. Niet ingegeven van bovenaf, maar vanuit de beroepsgroep zelf. Doel van project was een model te ontwikkelen waarmee aan vorm en inhoud van professionaliseringsactiviteiten een kwalificerende waarde kan worden toegekend. Dit moet vervolgens leiden tot kwaliteitsstandaarden voor professionalisering met criteria voor opname in een register (beginniveau) en doorgroei naar hogere niveaus (expertniveau), ten dienste van de vijf genoemde beroepsverenigingen. Het RdMC wil met het project inzicht verkrijgen in de mate waarin de gevolgde werkwijzen en methoden (panelbijeenkomsten in combinatie met een virtuele werkomgeving) op een adequate manier leiden tot de beoogde resultaten. Deze resultaten zijn grotendeels behaald: - Er is een generiek conceptmodel ontwikkeld waarmee kwaliteit van professionalisering gedefinieerd kan worden, in samenwerking met leden van de betrokken beroepsverenigingen en in de ledenraadpleging in belangrijke mate onderschreven. Op basis van dit model worden formats voor bewijslast met criteria en eisen uitgewerkt, specifiek voor elke beroepsvereniging. - Niveaus in professionalisering moeten in het ontwikkelde conceptmodel nog uitgewerkt worden. - Een eerste opzet voor een register is beschreven in de vorm van instroomeisen voor een basisregister en voor een kwaliteitsregister. Verder zijn eisen voor verplichte herregistratie geformuleerd. - De beoogde werkwijze van panels in combinatie met een virtuele werkomgeving bleek niet goed werkbaar. Het heeft veel inspanning gekost om leden van de beroepsvereniging te mobiliseren. Uiteindelijk heeft de projectgroep op basis van een eerste input vanuit een aantal panelbijeenkomsten concepten uitgewerkt en door middel van ledenraadplegingen voorgelegd aan de beroepsverenigingen. Maar weinig leden zijn daadwerkelijk betrokken geweest. Het betreft beroepsuitoefenaren die zich actief en met plezier richten op nieuwe ontwikkelingen en deze toepassen in hun werk. Ze zijn voorstander van een beroepsregister en van een actieve rol van de beroepsgroepen bij de ontwikkeling hiervan. Aanbevolen wordt nu eerst te gaan werken aan vergroting van het draagvlak binnen de beroepsgroepen. De positieve signalen vanuit het project rechtvaardigen communicatie van de behaalde resultaten naar een breder publiek. De inzet van een digitale omgeving ten behoeve van het kwaliteitsregister moet overwogen worden. Kwaliteitsstandaarden professionalisering 5

6 1 Inleiding Kwaliteitsverbetering van het onderwijs staat hoog op de politieke agenda van het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. Nederland heeft de ambitie om te behoren tot de top vijf van kenniseconomieën. Dit vraagt om versterking van de kwaliteit van het onderwijs [ ] Het actieplan Leerkracht van Nederland (Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, 2007) om [ ] en de kwaliteit en positie van leraren te versterken, wordt voortgezet. [ ] Binnen een jaar komt de sector met een beroepsregister waarbij de inschrijving is gekoppeld aan een periodiek bijscholingsvereiste. Aldus enige citaten uit het Regeerakkoord VVD CDA (Rijksoverheid, 2010). Brede betrokkenheid van de onderwijssector is hierbij cruciaal, met meer invloed voor de beroepsgroep. De positie van de leraar moet verstevigd worden, niet ingegeven van bovenaf, maar vanuit de beroepsgroep zelf. Het Platform beroepsverenigingen onderwijs, zorg en arbeid (i.o.), vertegenwoordiger van vijf beroepsverenigingen van leraren, ontplooit initiatieven in deze richting. Deze vijf beroepsverenigingen zijn de Landelijke Beroepsvereniging Remedial Teachers (LBRT), de Landelijke beroepsgroep voor Intern Begeleiders (LBiB), de Landelijke beroepsgroep voor Ambulant Begeleiders (LBaB), de Internationale Beroepsvereniging van Autismespecialisten (IBvA) en de Landelijke beroepsgroep voor gedragsspecialisten (LBgS). Het platform wil deze beroepsgroepen zichtbaar maken, sterker op de politieke kaart zetten, door/voor/met de leraren binnen deze beroepsgroepen. De kwaliteit van professionalisering binnen deze beroepsgroepen is hierbij het centrale aangrijpingspunt. Een kwaliteitsslag kan worden gemaakt door kwaliteitsstandaarden te ontwikkelen voor een register. De LBRT kent al registratie, maar deze is vooral aantrekkelijk voor haar leden die in een eigen praktijk werken. Het bevorderen van registratie voor leden werkzaam in het onderwijs ziet de LBRT als belangrijk voor de positionering van de remedial teacher in het onderwijs. Bovendien is de bestaande registratie ingevoerd vanuit bestuurlijk niveau. Er is weinig draagvlak vanuit de beroepsgroep zelf. De Stichting Beroepskwaliteit Leraren (SBL) werkt al aan de invoering van een landelijk lerarenregister in 2011, het Werkverband Opleidingen Speciaal Onderwijs (WOSO) is verantwoordelijk voor onder meer de professionalisering binnen de vijf beroepsgroepen. Samen met het Platform willen SBL en WOSO gaan werken aan kwaliteitsontwikkeling en borging van professionalisering door een register. 6

7 2 Context en achtergrond Het Platform beroepsverenigingen onderwijs, zorg en arbeid heeft voor de ontwikkeling van een kwaliteitsregister ten behoeve van de beroepsverenigingen LBRT, LBiB, LBaB, IBvA en LBgS een projectaanvraag ingediend bij en toegekend gekregen door het Ruud de Moor Centrum van de Open Universiteit. Doel van het project is de ontwikkeling van een model waarmee aan vorm en inhoud van professionaliseringsactiviteiten een kwalificerende waarde kan worden toegekend. Dit moet vervolgens leiden tot kwaliteitsstandaarden voor professionalisering voor de vijf genoemde beroepsverenigingen. Het Platform en het RdMC willen met het project bereiken dat er aan het einde van de projectperiode voor de vijf beroepsgroepen een eerste aanzet is geformuleerd voor kwaliteitsstandaarden van professionalisering met criteria voor opname in een register (beginniveau) en doorgroei naar hogere niveaus (expertniveau). Daarnaast wil het RdMC met het project inzicht verkrijgen in de mate waarin de gevolgde werkwijzen en methoden (panelbijeenkomsten in combinatie met een virtuele werkomgeving) op een adequate manier leiden tot de beoogde resultaten. De doelstellingen van de opdrachtgever en van het RdMC hebben geleid tot de volgende onderzoeksvragen: - In hoeverre is het mogelijk c.q. wordt kwaliteit van professionalisering gedefinieerd? - In hoeverre is het mogelijk c.q. worden niveaus in professionalisering gedefinieerd? - In hoeverre is het mogelijk c.q. worden kwaliteitsstandaarden geformuleerd? - In hoeverre is het mogelijk c.q. wordt een eerste opzet voor een register beschreven? - In hoeverre is het werken met panels gecombineerd met een virtuele werkomgeving een adequate werkwijze voor het behalen van de beoogde projectresultaten? In het projectplan (RdMC, 2010) zijn de volgende resultaten geformuleerd. Projectresultaat Opleverdatum A. Virtuele werkomgeving jan-2011 B. Beschrijving model febr-2011 C. Bijstelling model vanuit beroepsgroep mei-2011 D. Eerste aanzet tot formulering oktober-2011 kwaliteitsstandaarden E. Eerste ontwerp voor register november-2011 F. Eindrapport / onderzoeksrapport december-2011 G. Lessons learned rapportage december-2011 Kwaliteitsstandaarden professionalisering 7

8 De volgende concrete activiteiten zijn in het projectplan beschreven: Resultaat Activiteit Opleverdatum 1.1 Functioneel ontwerp Ontwerpen virtuele werkomgeving jan Virtuele omgeving Bouwen virtuele werkomgeving jan Concept modelbeschrijving Literatuurstudie febr Rapportage Organiseren panelbijeenkomsten maart Modelbeschrijving Aanpassen concept mei-2011 modelbeschrijving 4.1 Concept beschrijving Literatuurstudie juni-2011 kwaliteitsstandaarden 4.2 Rapportage Organiseren panelbijeenkomsten juni Beschrijving kwaliteitsstandaarden Aanpassen concept beschrijving kwaliteitsstandaarden oktober Beschrijving criteria Formuleren van criteria voor november-2011 opname/doorgroei in register 6.1 Deelrapport Afnemen vragenlijst, invullen november-2011 prototype 6.2 Deelrapport Enkele diepte-interviews november Rapport Eindsituatie in kaart brengen november Eindrapport Samenvatten van project december-2011 Om de betrokken beroepsgroepen te kunnen betrekken bij het project (onder andere raadpleging over concepten ontwikkeld in de panelbijeenkomsten) is een virtuele werk- en leeromgeving ontworpen. Deze website dient als platform waarop projectdeelnemers en panelleden materialen kunnen plaatsen (bijvoorbeeld relevante literatuur, concepten, formulieren), informatie kunnen uitwisselen, van waaruit vragenlijsten kunnen worden afgenomen, enzovoort. Aan het eind van het project wordt bekeken of het wenselijk is de site te laten voortbestaan. Als dat het geval is, moet gezocht worden naar een partij die het onderhoud van de site voor haar rekening gaat nemen. Voor het concept modelbeschrijving is een ordeningsschema (zie bijlage 3.1) ontworpen, gebaseerd op enerzijds beroepsprofiel/bekwaamheidseisen en anderzijds type professionaliseringsactiviteiten. Dit raamwerk is vervolgens ingevuld met door professionals concreet uitgevoerde professionaliseringsactiviteiten (zie bijlage 3.2). Het bijgestelde model diende als basis voor een eerste aanzet voor formulering van kwaliteitsstandaarden (zie bijlage 3.3) en heeft geleid tot een eerste registerontwerp (zie bijlagen 3.4, 3.5 en 3.6). Elk tussentijds resultaat is tot stand gekomen via nauwgezet toetsen bij de betrokken professionals. 8

9 In het project Kwaliteitsstandaarden professionalisering heeft het RdMC een adviserende/faciliterende en beschrijvende/onderzoekende rol. Het RdMC is verantwoordelijk voor de bouw van een virtuele werk- en leeromgeving en voert het benodigde onderzoek uit. Het Platform is verantwoordelijk voor voldoende betrokkenheid van de vijf beroepsgroepen (waaronder voldoende deelnemers aan de panels). Platform en RdMC voeren samen de activiteiten uit die hierboven zijn genoemd onder de punten 2 tot en met 5. SBL ondersteunt de projectactiviteiten met adviezen. Kwaliteitsstandaarden professionalisering 9

10 3 Onderzoeksopzet en verzameling gegevens In het project met het RdMC staan de volgende onderzoeksvragen centraal: - In hoeverre is het mogelijk c.q. wordt kwaliteit van professionalisering gedefinieerd? - In hoeverre is het mogelijk c.q. worden niveaus in professionalisering gedefinieerd? - In hoeverre is het mogelijk c.q. worden kwaliteitsstandaarden geformuleerd? - In hoeverre is het mogelijk c.q. wordt een eerste opzet voor een register beschreven? - In hoeverre is het werken met panels gecombineerd met een virtuele werkomgeving een adequate werkwijze voor het behalen van de beoogde projectresultaten? Voor de beantwoording van deze onderzoeksvragen is gekozen voor de volgende onderzoeksopzet. Bij de panelbijeenkomsten in het voorjaar 2011 is met een vragenlijst een eerste meting gedaan om de kenmerken van de deelnemers aan de panels en hun mening over de ontwikkeling van een kwaliteitsregister in kaart te brengen. Deze vragenlijst Kwaliteitsstandaarden professionalisering (zie bijlage 1.1) is samengesteld uit onder meer onderdelen van de bronzen vragenlijst van het RdMC (RdMC, 2009). Het RdMC gebruikt de bronzen vragenlijst om de zogenaamde kernvariabelen te meten die het van belang acht voor zijn projectoverstijgend onderzoek. Verder bevat de vragenlijst Kwaliteitsstandaarden professionalisering enkele projectspecifieke items over de ontwikkeling van een beroepsregister en de rol van de beroepsgroepen daarbij. Aan het eind van het project is een soortgelijke vragenlijst (zie bijlage 1.2) afgenomen onder deelnemers aan de tweede ledenraadpleging in november De resultaten uit het vragenlijstonderzoek zijn in november 2011 aangevuld met kwalitatieve gegevens uit semigestructureerde interviews. Deze interviews zijn gehouden met vertegenwoordigers uit: opleidingen voor de betrokken beroepsgroepen, namelijk - Fontys-OSO, voor de opleiding van gedragsspecialisten - Seminarium voor Orthopedagogiek, voor de opleiding van remedial teachers - Windesheim-OSO, voor de opleiding van intern en ambulant begeleiders Onderwijscoöperatie / SBL en mede bedoeld als externe review over de opbrengsten van het project. De interviewvragen (zie bijlage 1.3) zijn specifiek voor het project ontwikkeld. Met het vragenlijstonderzoek en de semigestructureerde interviews heeft het RdMC het ontwikkelproces naar een eerste aanzet voor een kwaliteitsregister ten behoeve van de beroepsverenigingen LBRT, LBiB, LBaB, IBvA en LBgS en de daarbij gevolgde methode onderzocht. Op basis van de verzamelde gegevens is nagegaan in hoeverre de uitgevoerde interventies succesvol zijn gebleken en de projectdoelstelling gerealiseerd is. 10

11 4 Verwerking van de gegevens De uitkomsten van de twee vragenlijsten zijn voor statistische analyse met SPSS verwerkt en vastgelegd. De analyse heeft eerst per vraag plaats gevonden: de uitkomsten zijn beschrijvend weergegeven, onder meer in de vorm van gemiddelden en standaarddeviaties. Verder is bij de resultaten van de eerste afname onderzocht in hoeverre er een verband is tussen de uitkomsten op de gestelde vragen. De sterkte van de samenhang is hiertoe, voor zover mogelijk gezien het meetniveau, onderzocht met Pearson s r (r-toets). Cramer s V (chi-kwadraattoets) en h 2 (univariate analyse) zijn gebruikt om de invloed van de beroepsgroep te analyseren. Bij de resultaten van de tweede afname is alleen de invloed van de beroepsgroep onderzocht. Van de interviews zijn geluidsopnamen en vervolgens transcripties gemaakt. Kwaliteitsstandaarden professionalisering 11

12 5 Onderzoeksresultaten We beschrijven achtereenvolgens de resultaten van het vragenlijstonderzoek (paragraaf 4.1) en de semigestructureerde interviews (paragraaf 4.2). 5.1 Vragenlijsten Voorjaar 2011 hebben de deelnemers aan de panelbijeenkomsten schriftelijk een vragenlijst ingevuld (n=19) (eerste meting; zie bijlage 1.1). De nadruk lag daarbij op het beschrijven van kenmerken van de paneldeelnemers en hun mening over de ontwikkeling van een kwaliteitsregister. Aan het eind van het project is een soortgelijke vragenlijst afgenomen onder deelnemers aan de tweede ledenraadpleging in november 2011 (tweede meting, zie bijlage 1.2). We bespreken hieronder achtereenvolgens de resultaten Voorjaar 2011 Een gedetailleerde beschrijving van de paneldeelnemers in de vorm van frequenties c.q. gemiddelden en standaardafwijkingen is opgenomen in bijlage 2.1 in de tabellen tot en met De resultaten van dit eerste vragenlijstonderzoek in voorjaar 2011 levert het volgende beeld van de paneldeelnemers op. De 19 paneldeelnemers bestaan grotendeels uit vrouwen, zijn voornamelijk werkzaam in het basisonderwijs en hbo-geschoold. Ruim de helft is werkzaam als remedial teacher of intern begeleider. Beide beroepsgroepen zijn ongeveer in gelijke mate vertegenwoordigd. Gedragspecialisten en autismespecialisten zijn relatief ondervertegenwoordigd. Ambulant begeleiders hebben niet deelgenomen aan de panelbijeenkomsten. De paneldeelnemers onderschrijven de geponeerde stellingen (een score lager dan het schaalgemiddelde van 4 op een schaal van 1: geheel mee eens, naar 7: ), waarbij op een aantal stellingen zelfs zeer bevestigend wordt geantwoord (een score van kleiner dan of gelijk aan 2 dan wel groter dan of gelijk aan 6 bij de ontkennend gestelde stellingen). Het betreft hier de volgende categorieën. 1 Mening over een beroepsregister en de rol van de beroepsgroepen daarbij, met de vragen: - Er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen. - Kwaliteit van professionalisering moet worden gedefinieerd. - Niveaus in professionalisering moeten worden gedefinieerd. - De beroepsgroepen moeten een actieve rol spelen bij het tot stand komen van een beroepsregister. 2 Handelen als professional, met de vragen: - Iets nieuws proberen vind ik leuk. 12

13 - Ik heb geen zin om nieuwe dingen te leren. - Ik ben nieuwsgierig naar nieuwe ontwikkelingen. - Ik houd me bezig met wat er om me heen gebeurt. De meningen lopen bij deze extreem gescoorde vragen niet ver uiteen (sd<1,5); alleen bij de vraag er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen zijn de meningen wat meer verdeeld (sd>1,5). Een uitsplitsing naar beroepsgroep laat zien dat deze grotere spreiding niet veroorzaakt wordt door een specifieke beroepsgroep (p = 0,841). Een kanttekening hierbij is dat de onderzochte aantallen per beroepsgroep erg klein zijn. Er is dan ook geen significant verschil gevonden (zie tabel en in bijlage 2.1). Bij een aantal vragen is sprake van een relatief wat grotere spreiding in uitkomsten (sd>1,5). Het betreft hier de volgende categorieën. 1 Mening over een beroepsregister en de rol van de beroepsgroepen met de vragen: - Er moet een lerarenregister komen. - Er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen. - Vanavond is het echt over mijn beroep gegaan. 2 Loopbaanambitie met de vragen: - Ik wil blijven werken in mijn huidige functie. - Ik wil bij mijn huidige werkgever promotie maken naar een hogere functie. - Ik wil een andere functie in het onderwijs, bij een andere werkgever. - Ik wil stoppen met werken. Uitsplitsing naar beroepsgroep bij deze vragen laat zien dat de beroepsgroep hierbij een rol speelt (zie tabel in bijlage 2.1). Zo lopen de meningen bij remedial teachers nogal uiteen over de uitspraken er moet een lerarenregister komen en ik wil blijven werken in mijn huidige functie. De gedragsspecialisten zijn het niet eens over de uitspraken die betrekking hebben op loopbaanambitie. Ook hierbij weer de kanttekening dat de onderzochte aantallen per beroepsgroep erg klein zijn. De verschillen tussen de beroepsgroepen zijn dan ook niet significant (zie tabel in bijlage 2.1) Berekening van verbanden tussen de uitkomsten op de gestelde vragen laat het volgende zien. A. Pearson s r (r-toets) Significante correlaties (zie tabel in bijlage 2.1) geven aan over de paneldeelnemers, algemeen geformuleerd: - hoe jonger, hoe meer tevreden over functie - hoe langer werkzaam in het onderwijs, hoe minder tevreden over werkgever en functie - een voorstander van een beroepsregister is niet per definitie ook een voorstander van een lerarenregister en omgekeerd - een voorstander van een beroepsregister is van mening dat de beroepsgroepen een actieve rol moeten spelen bij het ontwikkelen van een beroepsregister Kwaliteitsstandaarden professionalisering 13

14 - de voorstanders van een beroepsregister richten zich actief en met plezier op nieuwe ontwikkelingen en passen deze toe in hun werk. B. Cramer s V (chi-kwadraattoets) De onderzochte aantallen bleken te klein voor het uitvoeren van chi-kwadraattoetsen. De samenhang tussen de variabele beroepsgroep en de variabelen geslacht, onderwijssector en opleidingsniveau bij de paneldeelnemers is niet groot, maar wel in redelijke mate aanwezig. Zo blijken vrouwelijke paneldeelnemers bij alle beroepsgroepen veruit in de meerderheid te zijn, behalve bij de remedial teachers. Daar zijn vrouwen slechts licht in de meerderheid. Zie tabel in bijlage 2.1. Relatief veel paneldeelnemers zijn afkomstig uit het basisonderwijs, relatief weinig zijn werkzaam in het speciaal onderwijs. Zie tabel in bijlage 2.1. Qua opleidingsniveau zitten bijna alle deelnemers op hbo-niveau. Zie tabel in bijlage 2.1. C. h 2 (univariate analyse) In hoeverre de beroepsgroepen verschillen in hun mening over de ontwikkeling van een beroepsregister, het handelen als professional en hun loopbaanambitie is onderzocht met univariate analyse. Deze laat drie significante resultaten zien (tabel in bijlage 2.1) op de 29 vragen die hierop betrekking hebben: de autismespecialisten en de gedragsspecialisten geven duidelijk meer dan de anderen aan iedere dag iets nieuws te leren, op de gedragsspecialisten na is men niet tegen nieuwe ontwikkelingen en met name intern begeleiders en autismespecialisten zijn nieuwsgierig naar nieuwe ontwikkelingen. Hierbij de kanttekening dat de autismespecialisten en gedragsspecialisten ondervertegenwoordigd zijn. Al met al is er bij de paneldeelnemers weinig sprake van verschillen tussen de beroepsgroepen bij deze variabelen. Samenvattend kunnen we stellen dat de paneldeelnemers zich actief en met plezier richten op nieuwe ontwikkelingen en deze toepassen in hun werk. Ze zijn duidelijk voorstander van een beroepsregister en van een actieve rol van de beroepsgroepen bij de ontwikkeling hiervan. Er zijn hierbij nauwelijks verschillen tussen de beroepsgroepen, waarbij aangetekend moet worden dat de onderzochte aantallen gering zijn Eind 2011 Een gedetailleerde beschrijving van de deelnemers aan de tweede ledenraadpleging in de vorm van frequenties c.q. gemiddelden en standaardafwijkingen is opgenomen in bijlage 2.2 in de tabellen tot en met De resultaten van dit tweede vragenlijstonderzoek in november 2011 levert het volgende beeld op van de deelnemende leden van de betrokken beroepsgroepen. 14

15 De 20 deelnemers aan de tweede ledenraadpleging bestaan net als de paneldeelnemers grotendeels uit vrouwen, zijn voornamelijk werkzaam in het basisonderwijs en hbo-geschoold. De helft is werkzaam als intern begeleider, een kwart als remedial teacher. Gedragspecialisten hebben nauwelijks deelgenomen aan deze ledenraadpleging, ambulant begeleiders en autismespecialisten ontbraken geheel. Een ruime tot zeer ruime meerderheid is het eens met de aan hen voorgelegde onderdelen van het concept voor een kwaliteitsregister. Bij de onderdelen Ontwikkelen van scholing en producten en innovatie / verbetering van trajecten en hiermee een bijdrage leveren aan de profilering van de beroepsgroep, Publiceren, Onderzoek, Stagebegeleiding en/of supervisor/mentor, Activiteiten voor de beroepsgroep is de instemming daarmee beduidend minder: 20% tot 50% onderschrijft deze onderdelen. Een kleine meerderheid is van mening dat dit concept zal bijdragen aan de eigen vakinhoudelijke kennis en aan een verbetering van de kwaliteit van het eigen handelen in de school/instelling/eigen praktijk. Over een bijdrage van het concept aan een verbetering van de kwaliteit van het eigen handelen in contacten met leerlingen/cliënten denkt men minder positief: 40% is deze mening toegedaan. In hoeverre het concept een bijdrage gaat leveren aan de eigen pedagogische en didactische kennis en vaardigheden, en aan meer inzicht in het eigen functioneren, wordt door de helft bevestigend geantwoord, door de helft ontkennend. Er zijn nauwelijks significante verschillen gevonden tussen de beroepsgroepen voor wat betreft bovenstaand geformuleerde meningen. Alleen over het aspect verbetering van de kwaliteit van het eigen handelen in de school/instelling/eigen praktijk verschillen de beroepsgroepen significant van mening. Een kleine meerderheid heeft ook deelgenomen aan de eerste ledenraadpleging. Vergelijken we de uitkomsten op de categorieën Mening over een beroepsregister en de rol van de beroepsgroepen daarbij, Handelen als professional en Loopbaanambitie, waarop ook de paneldeelnemers bevraagd zijn, dan worden in de categorie Mening over een beroepsregister en de rol van de beroepsgroepen daarbij de stellingen er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen en niveaus in professionalisering moeten worden gedefinieerd iets minder extreem positief onderschreven. Ook nu zijn de meningen echter positief. In de categorie Loopbaanambitie is men het meer eens met de stelling ik wil in mijn huidige functie blijven werken, maar niet bij deze werkgever en meer oneens met de stelling ik wil stoppen met werken. Tussen de beroepsgroepen zijn bij deze drie categorieën geen significante verschillen gevonden. Er zijn dan ook geen aanwijzingen dat de deelnemers aan de tweede ledenraadpleging essentieel verschillen van de deelnemers aan de panelbijeenkomsten. 5.2 Interviews Kwaliteitsstandaarden professionalisering 15

16 Registratie/herregistratie ten behoeve van een kwaliteitsregister wordt door de externe reviewers (zie bijlage 2.3) als wenselijk gezien. Het zorgt voor kwaliteit in het beroep, draagt bij aan de positionering van het beroep. Professionalisering wordt hiermee een continu proces, waarbij het register helpt hieraan inhoud te geven. Zowel de vertegenwoordigers uit de opleidingen voor de betrokken beroepsgroepen als de vertegenwoordiger uit de Onderwijscoöperatie maken kritische kanttekeningen bij de focus in het concept op reflectie: - Reflectie is moeilijk, moet gestandaardiseerd gebeuren, vereist veel ondersteuning en structuur. - De bewijslast door de beroepsuitoefenaar in de vorm van een reflectieverslag kan gemakkelijk uitlopen op veel administratieve verplichtingen, kosten en tijdsinvestering. - De beroepsverenigingen zullen een modus moeten vinden voor de kwalitatieve beoordeling van reflectie(verslagen). Structurele samenwerking tussen opleidingen en beroepsgroepen ten dienste van het kwaliteitsregister is hierbij aan te raden: er moet afstemming zijn tussen enerzijds het opleidingsaanbod en anderzijds de eisen die de beroepsverenigingen stellen aan registratie en herregistratie. Opleidingen hebben daarbij de taak nieuwe ontwikkelingen en resultaten van (praktijk)onderzoek door te geven. De uitvoering van registratie is een zaak voor de beroepsverenigingen. De onderwijscoöperatie is primair gericht op leraren. Maar de beroepsverenigingen kunnen zelf exploreren welke relatie zij met de coöperatie als wenselijk zien en daarover met de coöperatie in gesprek gaan. Wat betreft de gevolgde werkwijze bij de ontwikkeling van een kwaliteitsregister halen de reviewers de geringe belangstelling bij de beroepsgroepen voor de panelbijeenkomsten en de ledenraadplegingen naar voren, die wel goed als graadmeter voor bekendheid met en draagvlak voor een kwaliteitsregister gebruikt kan worden. Ook de digitale werkomgeving is weinig benut. In het kader van registratie is een digitale omgeving een absoluut vereiste. De beroepsverenigingen zullen gebruik moeten maken van de voordelen van ict gezien de huidige geringe budgetten en inspanningsmogelijkheden. 16

17 6 Conclusies en aanbevelingen Het beoogde projectresultaat, aan het einde van de projectperiode is voor de vijf beroepsgroepen een eerste aanzet geformuleerd voor kwaliteitsstandaarden van professionalisering met criteria voor opname in een register (beginniveau) en doorgroei naar hogere niveaus (expertniveau), is grotendeels behaald. De onderzoeksvragen kunnen wij als volgt beantwoorden. 1. In hoeverre is het mogelijk c.q. wordt kwaliteit van professionalisering gedefinieerd? Er is een generiek conceptmodel ontwikkeld waarmee kwaliteit van professionalisering gedefinieerd kan worden. Dit model is tot stand gekomen in nauwe samenwerking met leden van de betrokken beroepsverenigingen en wordt in de ledenraadpleging in belangrijke mate onderschreven. Op basis van dit model zullen formats voor bewijslast met criteria en eisen uitgewerkt worden specifiek voor elke beroepsvereniging. 2. In hoeverre is het mogelijk c.q. worden niveaus in professionalisering gedefinieerd? Niveaus in professionalisering moeten in het ontwikkelde conceptmodel nog uitgewerkt worden. Dit bleek binnen het project niet haalbaar. Het definiëren van kwaliteit van professionalisering nam alle binnen het project beschikbare tijd in beslag. 3. In hoeverre is het mogelijk c.q. worden kwaliteitsstandaarden geformuleerd? In het ontwikkelde model zijn generieke kwaliteitsstandaarden geformuleerd. Deze zullen door elke beroepsvereniging in formats (zie punt 1) specifieker omschreven worden. 4. In hoeverre is het mogelijk c.q. wordt een eerste opzet voor een register beschreven? Een eerste opzet voor een register is beschreven in de vorm van instroomeisen voor een basisregister en voor een kwaliteitsregister. Verder zijn eisen voor verplichte herregistratie geformuleerd. 5. In hoeverre is het werken met panels gecombineerd met een virtuele werkomgeving een adequate werkwijze voor het behalen van de beoogde projectresultaten? De beoogde werkwijze van panels in combinatie met een virtuele werkomgeving is niet echt van de grond gekomen. Het heeft veel inspanning gekost om een eerste serie panelbijeenkomsten te houden. De deelnemers waren vooral te spreken over de fysieke aanwezigheid die motiveerde tot het met elkaar in gesprek gaan over kwaliteit van professionalisering. Een tweede serie panelbijeenkomsten bleek gezien het beschikbare tijdpad niet meer haalbaar. Er is daarop besloten om intern op basis van de input uit de panelbijeenkomsten een eerste concept uit te werken. Dit werd getoetst door middel van een ledenraadpleging.bijstelling van dit concept daarna vond eveneens intern plaats, waarna een tweede ledenraadpleging volgde. Beide ledenraadplegingen zijn uitgezet via de betrokken beroepsverenigingen, waarbij bij de eerste ledenraadpleging naast directe mailing ook geprobeerd is de digitale werkomgeving te benutten. Van deze mogelijkheid werd echter nauwelijks gebruik gemaakt. De tweede ledenraadpleging verliep via een online enquête. Kwaliteitsstandaarden professionalisering 17

18 We kunnen concluderen dat een eerste aanzet tot een kwaliteitsregister tot stand is gekomen op basis van inzet van leden van de vijf beroepsverenigingen. Hierbij is echter een gering deel van het totale aantal leden betrokken geweest. Het betreft beroepsuitoefenaren die zich actief en met plezier richten op nieuwe ontwikkelingen en deze toepassen in hun werk. Ze zijn voorstander van een beroepsregister en van een actieve rol van de beroepsgroepen bij de ontwikkeling hiervan. We zouden ze kunnen omschrijven als gemotiveerde voortrekkers. Wij bevelen aan nu eerst te gaan werken aan meer draagvlak binnen de beroepsgroepen. De positieve signalen vanuit het project rechtvaardigen communicatie van de behaalde resultaten naar een breder publiek. Overwogen dient te worden de inzet van een digitale omgeving ten behoeve van het kwaliteitsregister. 18

19 Literatuur - Bruïne, E. de, & Smeets, K. (2010). Eindkwalificaties en het competentieprofiel in de master SEN opleidingen van WOSO: kaders en uitgangspunten. Opgehaald op 27 januari 2011, van - Internationale Beroepsvereniging van Autismespecialisten (2209). Beroepsprofiel Autismespecialist Opleiding, kennis, vaardigheid en attitude. Intern document. - Landelijke beroepsvereniging voor Intern Begeleiders (2009). De beroepsstandaard voor de intern begeleider. Functieomschrijving, bekwaamheidseisen en ethische code. Huizen: Pica. - Landelijke Beroepsvereniging voor Remedial Teachers (2006). Koersplan Remedial teaching. Opgehaald op 27 januari 2011, van - Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (2007). Actieplan LeerKracht van Nederland. Opgehaald op 13 juli 2011, van - RdMC (2010). Projectplan Kwaliteitsstandaarden professionalisering. Versie 1 december Intern document Ruud de Moor Centrum. - RdMC (2009). Van Projectplan tot Workingpaper. Intern document Ruud de Moor Centrum. Heerlen: RdMC. - Rijksoverheid (2010). Vrijheid en verantwoordelijkheid. Regeerakkoord VVD CDA. Opgehaald op 13 juli 2011, van - Stichting Beroepskwaliteit Leraren en ander onderwijspersoneel (2005). Competentiematrix. Opgehaald op 9 november 2010, van Kwaliteitsstandaarden professionalisering 19

20 Bijlage 1.1: Vragenlijst Kwaliteitsstandaarden professionalisering voorjaar 2011 Ten behoeve van het project kwaliteitsstandaarden professionalisering van het Platform beroepsverenigingen onderwijs, zorg en arbeid in samenwerking met het Ruud de Moor Centrum willen wij u vragen deze vragenlijst in te vullen. De gegevens zullen geheel anoniem blijven. Wij vragen u dan ook om deze zo eerlijk mogelijk in te vullen. De vragenlijst bestaat uit 31 vragen. Het invullen van de vragenlijst neemt ongeveer 10 minuten in beslag. Deze gaarne vanavond inleveren bij de gespreksleider. LOCATIE: Den Haag / Eindhoven / Zwolle (omcirkel hetgeen van toepassing is) Algemeen Dit deel van de vragenlijst bevat algemene vragen over uw eigen situatie. Het is de bedoeling dat u door middel van het invullen van de stippellijn of door het rondje aan te kruisen de vragen beantwoordt. 1. Wat is uw geslacht? O man O vrouw 2. Wat is uw geboortejaar? 3. In welke onderwijssector bent u werkzaam? O basisonderwijs O speciaal onderwijs O VMBO O HAVO O VWO O BVE: bol 1, 2, 3, mbo, bbl 4. Wat is uw hoogst genoten opleiding? O voortgezet onderwijs O MBO O HBO O universiteit 20

21 5. Wat is uw aanstellingsomvang (in fte)? (1 dag = 0.2 fte, 2 dagen = 0.4 fte, 2 ½ dag = 0.5 fte, volledige baan = 1 fte) fte 6. Aantal jaren werkzaam in het onderwijs (dit schooljaar meegerekend) jaar 7. Werkzaam als O remedial teacher O intern begeleider O ambulant begeleider O autismespecialist O gedragsspecialist O anders, namelijk. Mening Dit deel van de vragenlijst gaat in op uw mening over een aantal aspecten. Het is de bedoeling dat u bij iedere uitspraak aangeeft in hoeverre u het ermee eens bent. Dit doet u door het rondje aan te kruisen waarvan u denkt dat deze het best uw mening weergeeft. 8. Ik vind dat er een beroepsregister voor leraren moet komen. 9. Ik vind dat er een beroepsregister voor mijn beroepsgroep moet komen. Mijn beroepsgroep is: O remedial teachers O intern begeleiders O ambulant begeleiders O autismespecialisten O gedragsspecialisten O anders, namelijk. 10. Het is belangrijk dat kwaliteit van professionalisering wordt gedefinieerd. Kwaliteitsstandaarden professionalisering 21

22 11. Het is belangrijk dat er niveaus in professionalisering worden gedefinieerd. 12. Het is belangrijk dat de beroepsgroepen zelf een actieve rol spelen bij het tot stand komen van een beroepsregister. 13. Deze avond heeft bijgedragen aan een actieve rol van de beroepsgroepen bij het tot stand komen van een beroepsregister. 14. Deze avond heeft een bijdrage geleverd aan het tot stand komen van een beroepsregister. 15. Ik denk dat mijn stem vanavond goed is gehoord. 16. Vanavond is het echt over mijn beroep gegaan. 17. Ik heb de volgende suggesties voor verbetering: 22

23 Handelen als professional Dit deel van de vragenlijst gaat in op uw handelen als professional. Het is de bedoeling dat u bij iedere uitspraak aangeeft in hoeverre u het ermee eens bent. Dit doet u door het rondje aan te kruisen waarvan u denkt dat deze het best uw mening weergeeft. 18. Iets nieuws proberen vind ik leuk. 19. Ik heb geen zin om nieuwe dingen te leren. 20. Ik leer iedere dag iets nieuws. 21. Ik kan de ontwikkelingen om me heen niet goed bijhouden. 22. Al die nieuwe ontwikkelingen hoeven voor mij niet zo. 23. Ik ben nieuwsgierig naar nieuwe ontwikkelingen. 24. Ik houd me bezig met wat er om me heen gebeurt. 25. Ik ben goed op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen. Kwaliteitsstandaarden professionalisering 23

24 Loopbaanambitie Dit deel van de vragenlijst gaat in op uw loopbaan. Het is de bedoeling dat u bij iedere uitspraak aangeeft in hoeverre u het ermee eens bent. Dit doet u door het rondje aan te kruisen waarvan u denkt dat deze het best uw mening weergeeft. 26. Ik wil blijven werken in mijn huidige functie 27. Ik wil bij mijn huidige werkgever promotie maken naar een hogere functie 28. Ik wil in mijn huidige functie blijven werken, maar niet bij deze werkgever 29. Ik wil een andere functie in het onderwijs, bij een andere werkgever 30. Ik wil een baan vinden buiten het onderwijs 31. Ik wil stoppen met werken Ruimte voor aanvullende opmerkingen: 24

25 Bijlage 1.2: Vragenlijst Kwaliteitsstandaarden professionalisering november 2011 Het RdMC vraagt jullie ten behoeve van het project de volgende vragenlijst in te vullen. De gegevens zullen geheel anoniem blijven. De vragenlijst bestaat uit 37 vragen. Het invullen van de vragenlijst neemt ongeveer 10 minuten in beslag. Algemeen Dit deel van de vragenlijst bevat algemene vragen over uw eigen situatie. Het is de bedoeling dat u door middel van het invullen van de stippellijn of door het rondje aan te kruisen de vragen beantwoordt. 1. Wat is uw geslacht? O man O vrouw 2. Wat is uw geboortejaar? 3. In welke onderwijssector bent u werkzaam? O basisonderwijs O speciaal onderwijs O praktijkonderwijs O VMBO O HAVO O VWO O BVE: bol 1,2,3,mbo,bbl 4. Wat is uw hoogst genoten opleiding? O voortgezet onderwijs O MBO O HBO O universiteit 5. Wat is uw aanstellingsomvang (in fte)? (1 dag = 0.2 fte, 2 dagen = 0.4 fte, 2 ½ dag = 0.5 fte, volledige baan = 1 fte) fte 6. Aantal jaren werkzaam in het onderwijs (dit schooljaar meegerekend) jaar Kwaliteitsstandaarden professionalisering 25

26 7. Werkzaam als O remedial teacher O intern begeleider O ambulant begeleider O autismespecialist O gedragsspecialist O anders, namelijk. Mening Dit deel van de vragenlijst gaat in op uw mening over een aantal aspecten. Het is de bedoeling dat u bij iedere uitspraak aangeeft in hoeverre u het ermee eens bent. Dit doet u door het rondje aan te kruisen waarvan u denkt dat deze het best uw mening weergeeft. 8. Ik vind dat er een beroepsregister voor leraren moet komen. 9. Ik vind dat er een beroepsregister voor mijn beroepsgroep moet komen. Mijn beroepsgroep is: O remedial teachers O intern begeleiders O ambulant begeleiders O autismespecialisten O gedragsspecialisten O anders, namelijk. 10. Het is belangrijk dat kwaliteit van professionalisering wordt gedefinieerd. 11. Het is belangrijk dat er niveaus in professionalisering worden gedefinieerd. 12. Het is belangrijk dat de beroepsgroepen zelf een actieve rol spelen bij het tot stand komen van een beroepsregister. 26

27 13. Hebt u deelgenomen aan de vorige ledenraadpleging in juni 2011? O ja (ga verder met vraag 14) O nee (ga verder met vraag 18) 14. De vorige ledenraadpleging in juni 2011 heeft bijgedragen aan een actieve rol van de beroepsgroepen bij het tot stand komen van een beroepsregister. 15. De vorige ledenraadpleging in juni 2011 heeft een bijdrage geleverd aan het tot stand komen van een beroepsregister. 16. Ik denk dat mijn stem via de vorige ledenraadpleging in juni 2011 goed is gehoord. 17. Bij de vorige ledenraadpleging in juni 2011 is het echt over mijn beroep gegaan. 18. Deze ledenraadpleging in november 2011 levert een bijdrage aan een actieve rol van de beroepsgroepen bij het tot stand komen van een beroepsregister. 19. Deze ledenraadpleging in november 2011 levert een bijdrage aan het tot stand komen van een beroepsregister. 20. Ik denk dat mijn stem via deze ledenraadpleging in november 2011 goed wordt gehoord. 21. Bij deze ledenraadpleging in november 2011 gaat het echt over mijn beroep. Kwaliteitsstandaarden professionalisering 27

28 22. Deze ledenraadpleging is voor mij een goede manier om mijn stem te laten horen. 23. Ik heb de volgende suggesties voor verbetering van de ledenraadplegingen: Handelen als professional Dit deel van de vragenlijst gaat in op uw handelen als professional. Het is de bedoeling dat u bij iedere uitspraak aangeeft in hoeverre u het ermee eens bent. Dit doet u door het rondje aan te kruisen waarvan u denkt dat deze het best uw mening weergeeft. 24. Iets nieuws proberen vind ik leuk. 25. Ik heb geen zin om nieuwe dingen te leren. 26. Ik leer iedere dag iets nieuws. 27. Ik kan de ontwikkelingen om me heen niet goed bijhouden. 28. Al die nieuwe ontwikkelingen hoeven voor mij niet zo. 28

29 29. Ik ben nieuwsgierig naar nieuwe ontwikkelingen. 30. Ik houd me bezig met wat er om me heen gebeurt. 31. Ik ben goed op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen. Loopbaanambitie Dit deel van de vragenlijst gaat in op uw loopbaan. Het is de bedoeling dat u bij iedere uitspraak aangeeft in hoeverre u het ermee eens bent. Dit doet u door het rondje aan te kruisen waarvan u denkt dat deze het best uw mening weergeeft. 32. Ik wil blijven werken in mijn huidige functie 33. Ik wil bij mijn huidige werkgever promotie maken naar een hogere functie 34. Ik wil in mijn huidige functie blijven werken, maar niet bij deze werkgever 35. Ik wil een andere functie in het onderwijs, bij een andere werkgever 36. Ik wil een baan vinden buiten het onderwijs 37. Ik wil stoppen met werken Kwaliteitsstandaarden professionalisering 29

30 Ruimte voor aanvullende opmerkingen: 30

31 Bijlage 1.3: Leidraad interview november 2011 Kwaliteitsstandaarden professionalisering Leidraad interviews Te interviewen 1. Evenredige vertegenwoordiging over de drie OSO-opleidingen en de vijf beroepsgroepen: Fontys-OSO: GS Seminarium voor Orthopedagogiek: RT Windesheim-OSO: IB/AB 2. Onderwijscoöperatie / SBL 3. RdMC Vooraf toesturen met verzoek om in te vullen (vóór interview ingevuld retour): concept Registratie en herregistratie kwaliteitsregister: eisen en bewijslast (zonder vragenlijst RdMC) Inhoud interview 1. refereren aan ingevulde lijst (mening over concept): vraag 1a Hoe sta je tegenover dit model voor registratie/herregistratie ten behoeve van een kwaliteitsregister? DOORVRAGEN zo nodig items langs lopen 2. aanvullende vragen: vraag 2a Hoe sta je tegenover registratie/herregistratie ten behoeve van een kwaliteitsregister? DOORVRAGEN in het algemeen DOORVRAGEN voor deze vijf beroepsgroepen vraag 2b (alleen voor 1) Welke bijdrage zouden opleidingen kunnen leveren aan een kwaliteitsregister? DOORVRAGEN Vind je dat wenselijk? DOORVRAGEN Wat is het meest belangrijk? DOORVRAGEN Wat kan praktijkonderzoek hieraan bijdragen? DOORVRAGEN Welke bijdrage verwacht je van de beroepsgroepen c.q beroepsverenigingen? vraag 2c (alleen voor 1) Heb jij / heeft jouw opleiding al contacten met vertegenwoordigers van deze beroepsgroepen? DOORVRAGEN Met welke beroepsgroep? DOORVRAGEN Op welk niveau / met welke functionaris? DOORVRAGEN Is de huidige situatie ook de gewenste situatie? DOORVRAGEN Waarover? DOORVRAGEN Is de huidige situatie ook de gewenste situatie? DOORVRAGEN Wie neemt het initiatief? DOORVRAGEN Is de huidige situatie ook de gewenste situatie? vraag 2b (alleen voor 2 en 3) Welke bijdrage zou jouw instelling kunnen leveren aan een kwaliteitsregister? DOORVRAGEN Vind je dat wenselijk? DOORVRAGEN Wat is het meest belangrijk? DOORVRAGEN Welke bijdrage verwacht je van de beroepsgroepen c.q beroepsverenigingen? Kwaliteitsstandaarden professionalisering 31

32 vraag 2c (alleen voor 2 en 3) Wat is je mening over de gevolgde werkwijze? DOORVRAGEN Gebruik van panelbijeenkomsten DOORVRAGEN Gebruik van ledenraadplegingen DOORVRAGEN Gebruik van digitale werkomgeving 32

33 Bijlage 2.1: Resultaten vragenlijst Kwaliteitsstandaarden professionalisering voorjaar 2011 TABEL Overzicht van frequenties naar geslacht frequentie Man 3 vrouw 16 totaal 19 TABEL Overzicht van frequenties naar onderwijssector frequentie BO 13 SO 3 totaal 16 TABEL Overzicht van frequenties naar opleidingsniveau frequentie VO 1 HBO 16 UNIV 1 totaal 18 TABEL Overzicht van frequenties naar beroepsgroep frequentie RT 5 IB 6 AS 2 GS 2 anders 3 Totaal 18 TABEL Overzicht van gemiddelden en standaardafwijkingen N Minimum Maximum Mean Std. Deviation Kwaliteitsstandaarden professionalisering 33

34 geboortejaar ,78 12,577 aanstellingsomvang 18,3 1,0,767,2446 aantal jaren werkzaam in ,12 11,472 onderwijs er moet een ,58 1,865 lerarenregister komen er moet een ,84 1,537 beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen kwaliteit van ,44,616 professionalisering moet worden gedefinieerd niveaus in ,00 1,202 professionalisering moeten worden gedefinieerd de beroepsgroepen ,53 1,020 moeten een actieve rol spelen bij het tot stand komen van een beroepsregister de panelbijeenkomst ,05 1,026 heeft bijgedragen aan een actieve rol van de beroepsgroepen bij het tot stand komen van een beroepsregister de panelbijeenkomst ,42 1,427 heeft een bijdrage geleverd aan het tot stand komen van een beroepsregister ik denk dat mijn stem ,78 1,353 vanavond goed is gehoord vanavond is het echt ,50 1,618 over mijn beroep gegaan iets nieuws proberen vind ik leuk ,53 1,172 34

35 ik heb geen zin om nieuwe dingen te leren ik leer iedere dag iets nieuws ik kan de ontwikkelingen om me heen niet goed bijhouden al die nieuwe ontwikkelingen hoeven voor mij niet zo ik ben nieuwsgierig naar nieuwe ontwikkelingen ik houd me bezig met wat er om me heen gebeurt ik ben goed op de hoogte van nieuwe ontwikkelingen ik wil blijven werken in mijn huidige functie ik wil bij mijn huidige werkgever promotie maken naar een hogere functie ik wil in mijn huidige functie blijven werken, maar niet bij deze werkgever ik wil een andere functie in het onderwijs, bij een andere werkgever ik wil een baan vinden buiten het onderwijs ik wil stoppen met werken ,47 1, ,26 1, ,53 1, ,89 1, ,83 1, ,89 1, ,26, ,58 1, ,06 1, ,65 1, ,59 1, ,76 1, ,88 1,708 TABEL Overzicht naar beroepsgroep werkzaam als N Minimum Maximum Mean Std. Deviation Kwaliteitsstandaarden professionalisering 35

36 RT IB AS GS anders er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen ,40, ,50, ,00, ,50, ,67 2,887 TABEL Kruskal-Wallis toets Test Statistics a,b er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen Chi-square 1,419 df 4 Asymp. Sig.,841 a. Kruskal Wallis Test b. Grouping Variable: werkzaam als TABEL Overzicht naar beroepsgroep werkzaam als N Minimum Maximum Mean Std. Deviation RT er moet een lerarenregister komen er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen vanavond is het echt over mijn beroep gegaan ik wil blijven werken in mijn huidige functie ,00 2, ,40, ,80, ,20 2,168 36

37 IB AS ik wil bij mijn huidige werkgever promotie maken naar een hogere functie ik wil een andere functie in het onderwijs, bij een andere werkgever ik wil stoppen met werken er moet een lerarenregister komen er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen vanavond is het echt over mijn beroep gegaan ik wil blijven werken in mijn huidige functie ik wil bij mijn huidige werkgever promotie maken naar een hogere functie ik wil een andere functie in het onderwijs, bij een andere werkgever ik wil stoppen met werken er moet een lerarenregister komen er moet een beroepsregister voor mijn beroepsgroep komen vanavond is het echt over mijn beroep gegaan ik wil blijven werken in mijn huidige functie ,75 1, ,75, ,50 1, ,67, ,50, ,67 1, ,83, ,50 2, ,50 1, ,80 1, ,00, ,00, ,50, ,00 1,414 Kwaliteitsstandaarden professionalisering 37

1. In hoeverre onderschrijft u de hieronder geformuleerde instroomeisen voor opname in het basisregister en voor opname in het kwaliteitsregister?

1. In hoeverre onderschrijft u de hieronder geformuleerde instroomeisen voor opname in het basisregister en voor opname in het kwaliteitsregister? DEEL A: ledenraadpleging door Platform Het Platform vraagt jullie mening over de volgende 14 punten. 1. In hoeverre onderschrijft u de hieronder geformuleerde instroomeisen voor opname in het basisregister

Nadere informatie

Registratie en herregistratie kwaliteitsregister: eisen en bewijslast Globaal overzicht (conceptversie oktober 2011)

Registratie en herregistratie kwaliteitsregister: eisen en bewijslast Globaal overzicht (conceptversie oktober 2011) Concept voor eerste registerontwerp Registratie en her kwaliteitsregister: eisen en bewijslast Globaal overzicht (conceptversie oktober 2011) Remedial Teacher Autisme specialist Gedragsspecialist Intern

Nadere informatie

Het Platform vraagt jullie mening over de volgende punten.

Het Platform vraagt jullie mening over de volgende punten. Het Platform vraagt jullie mening over de volgende punten. 1. Instroom eisen voor basisregistratie kwaliteitsregister: Afgeronde HBO / WO studie (leerkracht, psycholoog, fysiotherapeut, logopedist, maatschappelijk

Nadere informatie

Het register. van, voor en door de leraar

Het register. van, voor en door de leraar Het register van, voor en door de leraar Waarom een lerarenregister? Het lerarenregister is het beroepsregister van leraren in het primair, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. Het initiatief

Nadere informatie

De AOb krijgt veel vragen over de Wet Beroep Leraar. Wij hebben de meest gestelde vragen voor jullie onder elkaar gezet.

De AOb krijgt veel vragen over de Wet Beroep Leraar. Wij hebben de meest gestelde vragen voor jullie onder elkaar gezet. 25 augustus 2017 Vragen en antwoorden over Wet Beroep Leraar De AOb krijgt veel vragen over de Wet Beroep Leraar. Wij hebben de meest gestelde vragen voor jullie onder elkaar gezet. 1. Wanneer gaat de

Nadere informatie

Deeltijdwerken in het po, vo en mbo

Deeltijdwerken in het po, vo en mbo Deeltijdwerken in het po, vo en mbo 1. Inleiding In Nederland wordt relatief veel in deeltijd gewerkt, vooral in de publieke sector. Deeltijdwerk komt met name voor onder vrouwen, maar ook steeds meer

Nadere informatie

Huiswerkbegeleiding. Hoe ervaren ouders huiswerkbegeleiding, hoe zetten zij dit in en welke rol speelt de school hierin?

Huiswerkbegeleiding. Hoe ervaren ouders huiswerkbegeleiding, hoe zetten zij dit in en welke rol speelt de school hierin? Huiswerkbegeleiding Hoe ervaren ouders huiswerkbegeleiding, hoe zetten zij dit in en welke rol speelt de school hierin? 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 Conclusies 8 Resultaten 1. Zetten ouders huiswerkbegeleiding

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2011 2012 32 396 Wijziging van de Wet op het primair onderwijs, de Wet op de expertisecentra, de Wet op het voortgezet onderwijs, de Wet educatie en beroepsonderwijs,

Nadere informatie

Kris Verbeeck (KPC Groep) en Liesbeth Baartman (TU Eindhoven) Waarom samenhangend toetsbeleid?

Kris Verbeeck (KPC Groep) en Liesbeth Baartman (TU Eindhoven) Waarom samenhangend toetsbeleid? Opbrengstgericht werken: samenhangend beleid bij toetsen en volgen van de ontwikkeling van leerlingen in het basisonderwijs en het voortgezet onderwijs Kris Verbeeck (KPC Groep) en Liesbeth Baartman (TU

Nadere informatie

Jaar 3: Deelrapportage 4. Werkbevlogenheid docenten Montaigne Lyceum, mei 2010

Jaar 3: Deelrapportage 4. Werkbevlogenheid docenten Montaigne Lyceum, mei 2010 Programmalijn: Expeditie Durven, Delen, Doen: Onderwijs is populair, personeel is trots Jaar 3: Deelrapportage 4 Onderwijsontwikkeling Montaigne Lyceum Werkbevlogenheid docenten Montaigne Lyceum, mei 2010

Nadere informatie

Rapport 834 Oud, W., & Emmelot, Y. (2010). De visitatieprocedure cultuurprofielscholen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut.

Rapport 834 Oud, W., & Emmelot, Y. (2010). De visitatieprocedure cultuurprofielscholen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. Samenvatting Rapport 834 Oud, W., & Emmelot, Y. (2010). De visitatieprocedure cultuurprofielscholen. Amsterdam: Kohnstamm Instituut. In 2007 is de Vereniging CultuurProfielScholen (VCPS) opgericht, het

Nadere informatie

Het register. van, voor en door de leraar

Het register. van, voor en door de leraar Het register van, voor en door de leraar Lerarenregister: leraren in positie Het lerarenregister is het beroepsregister van leraren in het basis-, speciaal, voortgezet en middelbaar beroepsonderwijs. De

Nadere informatie

WAARDERING GEMEENTEBESTUUR KOGGENLAND

WAARDERING GEMEENTEBESTUUR KOGGENLAND WAARDERING GEMEENTEBESTUUR KOGGENLAND Gemeente Koggenland Maart 2016 www.ioresearch.nl COLOFON Uitgave I&O Research Piet Heinkade 55 1019 GM Amsterdam 020-3330670 Rapportnummer 2016/concept Datum Maart

Nadere informatie

Studiehadleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging

Studiehadleiding. Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Studiehadleiding Opleiding: hbo-masteropleiding Islamitische Geestelijke Verzorging Naam onderwijseenheid: Methoden en vaardigheden voor praktijkonderzoek Code onderwijseenheid: HBOMIGV015MV Jaar: Onderwijsperiode:

Nadere informatie

Toekomstgericht onderwijs. Schoolrapport eerste jaar Algemeen deel Maart 2017

Toekomstgericht onderwijs. Schoolrapport eerste jaar Algemeen deel Maart 2017 Toekomstgericht onderwijs Schoolrapport eerste jaar Algemeen deel Maart 2017 Inhoud Inleiding... 3 Hoofdstuk 1. Toelichting op de gebruikte instrumenten en begrippen... 4 1.1 Participanten... 4 1.2 Instrumenten...

Nadere informatie

E-Health en de huisarts. Digitaal Stadspanel Rotterdam. Achtergrond. Methode. Contact met de huisarts

E-Health en de huisarts. Digitaal Stadspanel Rotterdam. Achtergrond. Methode. Contact met de huisarts E-Health en de huisarts Digitaal Stadspanel Rotterdam Achtergrond Een taak van de gemeente is het bevorderen van de gezondheid van haar inwoners. In haar nota Publieke Gezondheid 2016-2020 Rotterdam Vitale

Nadere informatie

Glazen Huis peiling Leids JongerenPanel. Colofon. Serie Statistiek 2011 / 08

Glazen Huis peiling Leids JongerenPanel. Colofon. Serie Statistiek 2011 / 08 Glazen Huis 2011 peiling Leids JongerenPanel Colofon Serie Statistiek 2011 / 08 Gemeente Leiden Afdeling Strategie en Onderzoek, BOA Postbus 9100, 2300 PC Leiden E-mail: boa@leiden.nl Website: www.leiden.nl/jongerenpanel

Nadere informatie

ENQUÊTE: toetsing op maat

ENQUÊTE: toetsing op maat ENQUÊTE: toetsing op maat Bezoekers van de website van de PO-Raad konden hun mening geven over toetsing op maat. Tussen 22 januari en 6 februari 2013 hebben 201 mensen de enquête volledig ingevuld. De

Nadere informatie

Laat zien wat je waard bent. Sta in het register. Van, voor en door de leraar

Laat zien wat je waard bent. Sta in het register. Van, voor en door de leraar Laat zien wat je waard bent. Sta in het register. Van, voor en door de leraar De Onderwijscoöperatie bestaat uit de bovenstaande vijf lidorganisaties 2 Scan registerleraar.nl voor extra s! Heb je na het

Nadere informatie

Presenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015!

Presenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015! Voorstellen voor onderzoekspresentaties Mbo Onderzoeksdag Presenteer je eigen onderzoek op de Mbo Onderzoeksdag op 12 november 2015! Indienen van een voorstel kan tot en met 15 mei 2015 via e-mailadres:

Nadere informatie

Handleiding Startwijzer

Handleiding Startwijzer Handleiding Startwijzer Aan de slag met de Startwijzer VO De Startwijzer VO is een digitale scan die in beeld brengt hoe startende leraren op school ingewerkt en begeleid worden en op welke onderdelen

Nadere informatie

koopzondagen 2012 def KOOPZONDAGEN EN KOOPAVONDEN DE MENING VAN DE BURGER

koopzondagen 2012 def KOOPZONDAGEN EN KOOPAVONDEN DE MENING VAN DE BURGER koopzondagen 2012 def KOOPZONDAGEN EN KOOPAVONDEN DE MENING VAN DE BURGER Oktober 2012 2 Opdrachtnemer: Opdrachtgever: Team Financieel Advies, Onderzoek & Statistiek Camiel De Bruijn Ard Costongs Economie

Nadere informatie

(Samen)werken aan christelijk leraarschap

(Samen)werken aan christelijk leraarschap (Samen)werken aan christelijk leraarschap Laura Boele de Bruin MSc Dit materiaal is onderdeel van het compendium over christelijk leraarschap, van het lectoraat Christelijk leraarschap van Driestar hogeschool.

Nadere informatie

Samenvatting en conclusies

Samenvatting en conclusies Samenvatting en conclusies Inleiding In het kader van de Monitor en evaluatie Tweede Fase HAVO / VWO heeft het ITS voor het Ministerie van OCenW, directie voortgezet onderwijs, onderzoek gedaan in het

Nadere informatie

TEVREDEN WERKEN IN HET PRIMAIR ONDERWIJS. Onderzoek naar de tevredenheid en werkbeleving van personeel in het primair onderwijs.

TEVREDEN WERKEN IN HET PRIMAIR ONDERWIJS. Onderzoek naar de tevredenheid en werkbeleving van personeel in het primair onderwijs. ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers TEVREDEN WERKEN IN HET PRIMAIR ONDERWIJS Onderzoek naar de tevredenheid en werkbeleving van personeel in het primair onderwijs april 2016 1

Nadere informatie

Voortgezet Onderwijs. 6 juni Inhoud. Examens. Onderzoek eerste en tweede correctie. Examens. Onderzoek eerste en tweede correctie.

Voortgezet Onderwijs. 6 juni Inhoud. Examens. Onderzoek eerste en tweede correctie. Examens. Onderzoek eerste en tweede correctie. Bekijk de online versie Voortgezet Onderwijs 6 juni 2016 Inhoud Examens Onderzoek eerste en tweede correctie Leraren Wetsvoorstel lerarenregister Lerarenbeurs 2016 Extra studieverlof voor zittende leraren

Nadere informatie

LEOZ Generiek competentieprofiel leraar Passend Onderwijs: de ontwikkelscan

LEOZ Generiek competentieprofiel leraar Passend Onderwijs: de ontwikkelscan LEOZ Generiek competentieprofiel leraar Passend Onderwijs: de ontwikkelscan oktober 2011 Erica de Bruïne (Hogeschool Windesheim) Hans van Huijgevoort (Fontys OSO) Hettie Siemons (Hogeschool Utrecht, Seminarium

Nadere informatie

Ellen van Wijk - Ruim baan voor creatief talent B 3. Survey commitment van medewerkers

Ellen van Wijk - Ruim baan voor creatief talent B 3. Survey commitment van medewerkers Survey commitment van medewerkers B 3 Survey commitment van medewerkers 229 230 Ruim baan voor creatief talent, bijlage 3 Voor je ligt een vragenlijst waarin gevraagd wordt naar verschillende aspecten

Nadere informatie

Werkdruk in het onderwijs

Werkdruk in het onderwijs Rapportage Werkdruk in het primair en voortgezet onderwijs DUO ONDERWIJSONDERZOEK drs. Vincent van Grinsven dr. Eric Elphick drs. Liesbeth van der Woud Maart 2012 tel: 030-2631080 fax: 030-2616944 email:

Nadere informatie

FACTSHEET MTO Villa Attent BV, Nijverdal 7,9

FACTSHEET MTO Villa Attent BV, Nijverdal 7,9 Het onderzoek FACTSHEET MTO 2017 Villa Attent BV, Nijverdal Online, van 10 april t/m 22 mei Aantal benaderde medewerkers: 11 Aantal ingevulde vragenlijsten: 11 Respons: 100% Algemene waardering voor Villa

Nadere informatie

Cultuursurvey. Betrouwbaarheidsonderzoek voor Stichting LeerKRACHT. Maaike Ketelaars Ton Klein

Cultuursurvey. Betrouwbaarheidsonderzoek voor Stichting LeerKRACHT. Maaike Ketelaars Ton Klein Cultuursurvey Betrouwbaarheidsonderzoek voor Stichting LeerKRACHT Maaike Ketelaars Ton Klein Inhoudsopgave 1 Inleiding... 5 2 Eerste voorstel voor de aanpassing van de vragenlijst... 7 2.1 Oorspronkelijke

Nadere informatie

Voorwoord. Uitkomsten enquête 19-06-2011

Voorwoord. Uitkomsten enquête 19-06-2011 Voorwoord In mijn scriptie De oorlog om ICT-talent heb ik onderzoek gedaan of Het Nieuwe Werken als (gedeeltelijke) oplossing kon dienen voor de aankomende vergrijzing. Hiervoor werd de volgende onderzoeksvraag

Nadere informatie

Professionele ruimte. - onderzoek onder werknemers binnen zorg en welzijn. Den Haag Mei 2015

Professionele ruimte. - onderzoek onder werknemers binnen zorg en welzijn. Den Haag Mei 2015 Professionele ruimte - onderzoek onder werknemers binnen zorg en welzijn Den Haag Mei 2015 Mei 2015 Inhoud Inleiding... 3 Algemene gegevens... 4 Richtlijnen... 6 Reflectie... 8 Conclusies... 10 2 Inleiding

Nadere informatie

Toelichting competenties

Toelichting competenties Toelichting competenties De vraag van dit onderzoek was of leerkrachten, intern begeleiders en schoolleiders die werken met nieuwkomers aanvullende of extra competenties nodig hebben bovenop de bekwaamheidseisen

Nadere informatie

Excellente leerkracht basisonderwijs OPTIMUS primair onderwijs 1

Excellente leerkracht basisonderwijs OPTIMUS primair onderwijs 1 Functieomschrijving Excellente Leerkracht basisonderwijs in de groep Salarisschaal : LB Werkterrein : Onderwijsproces Leerkrachten Activiteiten : Verzorgen van het primaire proces Dit profiel vormt de

Nadere informatie

Leeswijzer Jeugdgezondheidszorg Utrecht tabellen

Leeswijzer Jeugdgezondheidszorg Utrecht tabellen Leeswijzer Jeugdgezondheidszorg Utrecht tabellen In de volgende werkblad(en) staan tabellen behorend bij een bepaald thema. De tabellen zijn toegespitst op de door u opgevraagde leeftijdscategorie. In

Nadere informatie

Wat vraagt lesgeven met en over ict van leraren? Aanknopingspunten voor professionalisering van leraren in het PO, VO en MBO

Wat vraagt lesgeven met en over ict van leraren? Aanknopingspunten voor professionalisering van leraren in het PO, VO en MBO Wat vraagt lesgeven met en over ict van leraren? Aanknopingspunten voor professionalisering van leraren in het PO, VO en MBO Marjoke Bakker, Rianne Kooi, Marijke Kral, Carolien van Rens & Dana Uerz Leren

Nadere informatie

Tweede Kamer der Staten-Generaal

Tweede Kamer der Staten-Generaal Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 0 03 30 079 VMBO Nr. 36 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Den Haag, 9 oktober

Nadere informatie

REGISTERLERAAR.NL. Reglement van Registratie en Herregistratie 2015. Ingangsdatum: 25 augustus 2015 versie 3.0

REGISTERLERAAR.NL. Reglement van Registratie en Herregistratie 2015. Ingangsdatum: 25 augustus 2015 versie 3.0 REGISTERLERAAR.NL Reglement van Registratie en Herregistratie 2015 Ingangsdatum: 25 augustus 2015 versie 3.0 Dit reglement regelt de registratie en herregistratie als leraar ten behoeve van het lerarenregister.

Nadere informatie

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Tussenmeting 2015 Portret samenwerkingsverband P029 Opdrachtgever: ministerie van OCW Utrecht, oktober

Nadere informatie

HANDLEIDING VOOR HET OPSTELLEN VAN MEETBARE DOELSTELLINGEN

HANDLEIDING VOOR HET OPSTELLEN VAN MEETBARE DOELSTELLINGEN HANDLEIDING VOOR HET OPSTELLEN VAN MEETBARE DOELSTELLINGEN drs. A.L. Roode Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) juni 2006 Centrum voor Onderzoek en Statistiek (COS) Auteur: drs. A.L. Roode Project:

Nadere informatie

De Politieke Barometer Onderwijs

De Politieke Barometer Onderwijs De Politieke Barometer Onderwijs (meting januari 2012) Utrecht, januari 2012 DUO ONDERWIJSONDERZOEK drs. Vincent van Grinsven Cécile Mutgeert MEd Postbus 6813 500 AR Utrecht telefoon: 030 263 1080 e-mail:

Nadere informatie

Loopbanen in het onderwijs? Analyse van de loopbaanontwikkeling van onderwijspersoneel

Loopbanen in het onderwijs? Analyse van de loopbaanontwikkeling van onderwijspersoneel Loopbanen in het onderwijs? Analyse van de loopbaanontwikkeling van onderwijs 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding 2. Resultaten Karin Jettinghoff en Jo Scheeren, SBO Januari 2010 2 1. Inleiding Tot voor kort

Nadere informatie

The Daily Mile. Jorien Slot-Heijs Amika Singh. Februari Mulier Instituut. The Daily Mile

The Daily Mile. Jorien Slot-Heijs Amika Singh. Februari Mulier Instituut. The Daily Mile Jorien Slot-Heijs Amika Singh Februari 2019 Mulier Instituut Inhoudsopgave Pagina 1. Inleiding en methode 3 2. 5 2.1 Bekendheid en deelname 6 2.2 Deelnemende scholen 7 2.3 Scholen in overweging 9 2.4 Gestopte

Nadere informatie

Schoolondersteuningsprofiel. 10GE00 Bs De Vier Heemskinderen

Schoolondersteuningsprofiel. 10GE00 Bs De Vier Heemskinderen Schoolondersteuningsprofiel 10GE00 Bs De Vier Heemskinderen Inhoudsopgave Toelichting... 3 DEEL I INVENTARISATIE... 6 1 Typering van de school... 7 2 Kwaliteit basisondersteuning... 7 3 Basisondersteuning...

Nadere informatie

ANALYSE PATIËNTERVARINGEN ELZ HAAKSBERGEN

ANALYSE PATIËNTERVARINGEN ELZ HAAKSBERGEN ANALYSE PATIËNTERVARINGEN ELZ HAAKSBERGEN Dr. C.P. van Linschoten Drs. P. Moorer Definitieve versie 27 oktober 2014 ARGO BV Inhoudsopgave 1. INLEIDING EN VRAAGSTELLING... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Vraagstelling...

Nadere informatie

Kadernotitie professionalisering

Kadernotitie professionalisering Kadernotitie professionalisering 2015-2020 Colofon Uitgave : ZAAM interconfessioneel voortgezet onderwijs Voorgenomen besluit College van Bestuur : 31 maart 2015 Instemming GMR : 24 april 2015 Vastgesteld

Nadere informatie

VERANTWOORDINGSTEKST Profielproduct KJKramer. 1. Inleiding

VERANTWOORDINGSTEKST Profielproduct KJKramer. 1. Inleiding VERANTWOORDINGSTEKST Profielproduct KJKramer 1. Inleiding In 2009 heeft de Inspectie van het Onderwijs een rapport uitgebracht over de aansluiting van het voortgezet onderwijs op het basisonderwijs (Inspectie

Nadere informatie

Samenvatting. Auteur: Anno Droste Co-auteurs: Karien Dekker, Jessica Tissink

Samenvatting. Auteur: Anno Droste Co-auteurs: Karien Dekker, Jessica Tissink ÉÉN KIND, ÉÉN GEZIN, TWEE STELSELWIJZIGINGEN Een onderzoek naar de succesfactoren van samenwerking tussen onderwijs en gemeenten ten aanzien van de verbinding tussen passend onderwijs en jeugdzorg. Auteur:

Nadere informatie

Managen van professioneel behandelgedrag door en voor fysiotherapeuten

Managen van professioneel behandelgedrag door en voor fysiotherapeuten Managen van professioneel behandelgedrag door en voor fysiotherapeuten Saxion University of Applied Sciences Kenniskring Ondernemend in de Zorg Monique Filart, Jos van der Werf Mei 2015 Aanleiding Behoefte

Nadere informatie

EFFECTEN VAN DE WEEKEND- SCHOOL VAN STICHTING WITTE TULP. - eindrapport - dr. Marga de Weerd. Amsterdam, november 2009

EFFECTEN VAN DE WEEKEND- SCHOOL VAN STICHTING WITTE TULP. - eindrapport - dr. Marga de Weerd. Amsterdam, november 2009 EFFECTEN VAN DE WEEKEND- SCHOOL VAN STICHTING WITTE TULP - eindrapport - dr. Marga de Weerd Amsterdam, november 2009 Regioplan Beleidsonderzoek Nieuwezijds Voorburgwal 35 1012 RD Amsterdam Tel.: +31 (0)20-5315315

Nadere informatie

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Comfortzorg Heerenveen. Zorg Thuis Verslagjaar Uitgevoerd door Bureau De Bok, Franeker

Rapport Cliëntervaringsonderzoek. Comfortzorg Heerenveen. Zorg Thuis Verslagjaar Uitgevoerd door Bureau De Bok, Franeker Rapport Cliëntervaringsonderzoek Heerenveen Verslagjaar 2015 Uitgevoerd door Bureau De Bok, Franeker 1 Inhoudsopgave 1. Inleiding... 2 2. Respons en benadering cliënten... 3 Resultaten... 4 1. Gemiddelde

Nadere informatie

SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding

SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding SWPBS en HGW in curriculum lerarenopleiding Inleiding Het LEOZ (Landelijk Expertisecentrum Onderwijs en Zorg) is een samenwerkingsproject van: Fontys Hogescholen, Opleidingscentrum Speciale Onderwijszorg,

Nadere informatie

Onderzoeksopzet wijkplatforms gemeente Barneveld

Onderzoeksopzet wijkplatforms gemeente Barneveld Onderzoeksopzet wijkplatforms gemeente Barneveld December 2011 1. Inleiding In 2003 bezocht de burgemeester van de gemeente Barneveld samen met de politie en de woningstichting de dorpskernen van de gemeente

Nadere informatie

Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam

Interfacultaire Lerarenopleidingen, Universiteit van Amsterdam Paper 3: Onderzoeksinstrumenten Aantal woorden (exclusief bijlage, literatuur en samenvatting): 581 Jeffrey de Jonker Naam auteur(s) Vakgebied Titel Onderwerp Opleiding Jeffrey de Jonker Biologie Differentiëren

Nadere informatie

Nieuw! : Kies je eigen programma

Nieuw! : Kies je eigen programma Informatiebijeenkomst 2015 Lucas Onderwijs Master Sen opleiding Nieuw! : Kies je eigen programma Lucas Onderwijs & het Seminarium voor Orthopedagiek regio Zuidwest-Nederland Seminarium: Innovatief opleiden!

Nadere informatie

Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting

Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting xvii Invloed van IT uitbesteding op bedrijfsvoering & IT aansluiting Samenvatting IT uitbesteding doet er niet toe vanuit het perspectief aansluiting tussen bedrijfsvoering en IT Dit proefschrift is het

Nadere informatie

EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017

EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 EINDRAPPORTAGE OUDERTEVREDENHEIDSONDERZOEK 2017 DE SLEUTELBLOEM BAKEN ADVIESGROEP JUNI 2017 AUTEUR: ANNE MOSTERT 1 INLEIDING Voor u ligt de eindrapportage Oudertevredenheidsonderzoek van basisschool De

Nadere informatie

Omnibusonderzoek PO & VO Schoolleiders en leraren

Omnibusonderzoek PO & VO Schoolleiders en leraren Omnibusonderzoek PO & VO Schoolleiders en leraren Schooljaar 2018-2019 INLEIDING VOOR WIE? In november 2018 en mei 2019 verrichten wij Omnibusonderzoeken onder schoolleiders en leraren uit het primair

Nadere informatie

Omnibusonderzoek PO & VO Schoolleiders en leraren

Omnibusonderzoek PO & VO Schoolleiders en leraren Omnibusonderzoek PO & VO Schoolleiders en leraren Schooljaar 2018-2019 INLEIDING VOOR WIE? RESPONS In november 2018 en mei 2019 verrichten wij Omnibusonderzoeken onder schoolleiders en leraren uit het

Nadere informatie

FORMELE GESPREKKEN, REGELDRUK EN REGELRUIMTE. Analyse op basis van het Personeels- en Mobiliteitsonderzoek mei 2016

FORMELE GESPREKKEN, REGELDRUK EN REGELRUIMTE. Analyse op basis van het Personeels- en Mobiliteitsonderzoek mei 2016 ARBEIDSMARKTPLATFORM PO. Van en voor werkgevers en werknemers FORMELE GESPREKKEN, REGELDRUK EN REGELRUIMTE Analyse op basis van het Personeels- en Mobiliteitsonderzoek 2014 mei 2016 1 Arbeidsmarktplatform

Nadere informatie

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel Het meten van het effect van leren en ontwikkelen is een belangrijk thema bij onze klanten. Organisaties willen de toegevoegde waarde van leren weten en verwachten een professionele aanpak van de afdeling

Nadere informatie

Teaching and Learning International Survey Nederland

Teaching and Learning International Survey Nederland Teaching and Learning International Survey Nederland Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling www.talis2013.nl Talis 2013 Teaching and Learning International Survey Sjoerd Slagter, voorzitter

Nadere informatie

Opdrachten speciaal herontworpen voor eerstejaars studenten

Opdrachten speciaal herontworpen voor eerstejaars studenten Opdrachten speciaal herontworpen voor eerstejaars studenten Auteur: Dick Vrenssen, docent pedagogiek psychologie onderwijskunde, Fontys Hogeschool Kind en Educatie In het schooljaar 2013/ 2014 heeft het

Nadere informatie

Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen. Rapportage derde meting juni 2016

Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen. Rapportage derde meting juni 2016 Draagvlakmonitor huisvesting vluchtelingen Rapportage derde meting juni 2016 Introductie Waarom dit onderzoek? Zijn Nederlanders de afgelopen maanden anders gaan denken over de opvang van vluchtelingen

Nadere informatie

We berekenen nog de effectgrootte aan de hand van formule 4.2 en rapporteren:

We berekenen nog de effectgrootte aan de hand van formule 4.2 en rapporteren: INDUCTIEVE STATISTIEK VOOR DE GEDRAGSWETENSCHAPPEN OPLOSSINGEN BIJ HOOFDSTUK 4 1. Toets met behulp van SPSS de hypothese van Evelien in verband met de baardlengte van metalfans. Ga na of je dezelfde conclusies

Nadere informatie

Teamontwikkeling basisschool Aan de Bron

Teamontwikkeling basisschool Aan de Bron Rapport Teamontwikkeling basisschool Aan de Bron Petra Leeuwestein-Verbeek Marijke van der Meulen Sandra Perreijn Natascha Heeroma Ruud de Moor Centrum Ruud de Moor Centrum Open Universiteit Open Universiteit

Nadere informatie

2017D04668 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG

2017D04668 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG 2017D04668 INBRENG VERSLAG VAN EEN SCHRIFTELIJK OVERLEG Binnen de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben enkele fracties de behoefte om vragen en opmerkingen voor te leggen over de

Nadere informatie

Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR

Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR Feedback conceptvisie KUNST & CULTUUR Reactieformulier Curriculum.nu visie Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het primair

Nadere informatie

gegevens analyseren Welk onderzoekmodel gebruik je? Quasiexperiment ( 5.5) zonder controle achtergronden

gegevens analyseren Welk onderzoekmodel gebruik je? Quasiexperiment ( 5.5) zonder controle achtergronden een handreiking 71 hoofdstuk 8 gegevens analyseren Door middel van analyse vat je de verzamelde gegevens samen, zodat een overzichtelijk beeld van het geheel ontstaat. Richt de analyse in de eerste plaats

Nadere informatie

Tekst: Anita Michgelsen, Magda van der Wulp & Alyce Zandbergen

Tekst: Anita Michgelsen, Magda van der Wulp & Alyce Zandbergen De intern begeleider is een belangrijke professional als het gaat om de kwaliteit van het onderwijs. Je bent de spil in de ondersteuning van leraren bij de begeleiding van hun leerlingen en hebt, afhankelijk

Nadere informatie

Tevredenheidsonderzoek schooljaar 2011/2012: een inspectiebreed beeld

Tevredenheidsonderzoek schooljaar 2011/2012: een inspectiebreed beeld Tevredenheidsonderzoek schooljaar 2011/2012: een inspectiebreed beeld 1. Inleiding De Inspectie van het Onderwijs voert al lange tijd tevredenheidsonderzoeken uit onder besturen en scholen in de sectoren

Nadere informatie

Spreektekst Leraar register

Spreektekst Leraar register Spreektekst Leraar register voorzitter, Vandaag is het de dag van de leraar, En iedereen die naar school is geweest weet uit zijn eigen ervaring hoe de leraar het verschil kan maken. Maar ook langjarig

Nadere informatie

Onderwijs in programmeren in het voortgezet onderwijs: een benadering vanuit de Pedagogical Content Knowledge

Onderwijs in programmeren in het voortgezet onderwijs: een benadering vanuit de Pedagogical Content Knowledge 153 Samenvatting Onderwijs in programmeren in het voortgezet onderwijs: een benadering vanuit de Pedagogical Content Knowledge Informatica is een vak dat de laatste 20 jaar meer en meer onderwezen wordt

Nadere informatie

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek

Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek Deelopdracht 1: Onderzoek naar het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek In deze deelopdracht ga je het onderwijsconcept van jouw leerwerkplek onderzoeken. Geerts en van Kralingen (2011) definiëren onderwijsconcept

Nadere informatie

Rapportage Peiling Duurzame Inzetbaarheid onder leden van SIGRA. 14 februari 2018

Rapportage Peiling Duurzame Inzetbaarheid onder leden van SIGRA. 14 februari 2018 Rapportage Peiling Duurzame Inzetbaarheid onder leden van SIGRA 14 februari 2018 Inhoud 1. Inleiding... 2 2. Resultaten... 3 2.1 Aandacht voor duurzame inzetbaarheid... 3 2.2 Directie is enthousiast over

Nadere informatie

ICT IN HET BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS SCHOOLJAAR 2007/2008 TECHNISCH RAPPORT

ICT IN HET BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS SCHOOLJAAR 2007/2008 TECHNISCH RAPPORT ICT IN HET BASIS- EN VOORTGEZET ONDERWIJS SCHOOLJAAR 2007/2008 TECHNISCH RAPPORT Utrecht, maart 2008 INHOUDSOPGAVE 1 Inleiding en probleemstelling 5 2 Resultaten basisonderwijs 7 2.1 Representativiteit

Nadere informatie

Beroepsnorm Deskundigheidsbevordering verpleegkundigen & verzorgenden

Beroepsnorm Deskundigheidsbevordering verpleegkundigen & verzorgenden Beroepsnorm Deskundigheidsbevordering verpleegkundigen & verzorgenden Over de Beroepsnorm Deskundigheidsbevordering In 2006 heeft Verpleegkundigen & Verzorgenden Nederland (V&VN), door de Minister erkend

Nadere informatie

RAPPORT VAN EEN INCIDENTEEL ONDERZOEK ONDERZOEK NAAR DE MIDDENMETING LOCATIES NOORD EN ZEEBURG VAN BASISSCHOOL AS-SIDDIEQ (23HR)

RAPPORT VAN EEN INCIDENTEEL ONDERZOEK ONDERZOEK NAAR DE MIDDENMETING LOCATIES NOORD EN ZEEBURG VAN BASISSCHOOL AS-SIDDIEQ (23HR) RAPPORT VAN EEN INCIDENTEEL ONDERZOEK ONDERZOEK NAAR DE MIDDENMETING LOCATIES NOORD EN ZEEBURG VAN BASISSCHOOL AS-SIDDIEQ (23HR) Haarlem, 2 april 2008 VASTSTELLING Dit rapport bevat de resultaten van

Nadere informatie

Certificering HR Professional

Certificering HR Professional Certificering HR Professional Certificering HR Professional Het personeelsmanagement kenmerkt zich door een grote mate van diversiteit, in de diepte en de breedte. De inhoud van het personeelsmanagement

Nadere informatie

Bijlage 4. Vragenlijst voorstudie. Jeugdparticipatie. Beleidsparticipatie door jongeren binnen de gemeente. Maart 2009 Mei Codering: A..

Bijlage 4. Vragenlijst voorstudie. Jeugdparticipatie. Beleidsparticipatie door jongeren binnen de gemeente. Maart 2009 Mei Codering: A.. Vragenlijst voorstudie Jeugdparticipatie Beleidsparticipatie door jongeren binnen de gemeente Maart 2009 Mei 2009 Codering: A.. 158 Graag zou ik u willen vragen voorafgaand aan het interview onderstaande

Nadere informatie

De arbeidsmarkt voor leraren po Regio Noord-Gelderland

De arbeidsmarkt voor leraren po Regio Noord-Gelderland De arbeidsmarkt voor leraren po 2015-2020 Regio Noord-Gelderland datum 16 maart 2015 auteurs dr. Hendri Adriaens dr.ir. Peter Fontein drs. Marcia den Uijl CentERdata, Tilburg, 2015 Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

Management Summary. Evaluatie onderzoek naar Peer Review voor de MfN-registermediator

Management Summary. Evaluatie onderzoek naar Peer Review voor de MfN-registermediator Management Summary Evaluatie onderzoek naar Peer Review voor de MfN-registermediator Uitgevoerd door onderzoekers van het Montaigne Centrum voor Rechtspleging en Conflictoplossing van de Universiteit Utrecht

Nadere informatie

toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011

toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011 TAAL EN REKENEN VAN BELANG toetsresultaten vmbo en mbo in de regio Den Haag oktober 2011 INHOUD Inleiding... 5 Hoofdstuk 1 Resultaten VMBO in de regio Den Haag... 7 1.1 Totaal overzicht van de afgenomen

Nadere informatie

ICT in het basis- en voortgezet onderwijs. Schooljaar

ICT in het basis- en voortgezet onderwijs. Schooljaar ICT in het basis- en voortgezet onderwijs Schooljaar 2007-2008 Technisch Rapport Versie 0.1 Maart 2008 Inspectie van het Onderwijs Afdeling Kennis Wietske Idema TR ICT Maart 2008.doc Pagina 1 van 21 Gemaakt

Nadere informatie

Werkbelevingsonderzoek 2013

Werkbelevingsonderzoek 2013 Werkbelevingsonderzoek 2013 voorbeeldrapport Den Haag, 17 september 2014 Ipso Facto beleidsonderzoek Raamweg 21, Postbus 82042, 2508EA Den Haag. Telefoon 070-3260456. Reg.K.v.K. Den Haag: 546.221.31. BTW-nummer:

Nadere informatie

Leeswijzer Jeugdgezondheidszorg Utrecht tabellen

Leeswijzer Jeugdgezondheidszorg Utrecht tabellen Leeswijzer Jeugdgezondheidszorg Utrecht tabellen In de volgende werkblad(en) staan tabellen behorend bij een bepaald thema. De tabellen zijn toegespitst op de door u opgevraagde leeftijdscategorie. In

Nadere informatie

Feedback conceptvisie MENS & MAATSCHAPPIJ

Feedback conceptvisie MENS & MAATSCHAPPIJ Feedback conceptvisie MENS & MAATSCHAPPIJ Negen ontwikkelteams, leraren en schoolleiders werken aan de actualisatie van het curriculum voor alle leerlingen in het primair en voortgezet onderwijs. Dit doen

Nadere informatie

DE IMPACT VAN MASTEROPLEIDINGEN OP LERAREN EN HUN WERKOMGEVING

DE IMPACT VAN MASTEROPLEIDINGEN OP LERAREN EN HUN WERKOMGEVING DE IMPACT VAN MASTEROPLEIDINGEN OP LERAREN EN HUN WERKOMGEVING VELON 2018 Roermond, 12 maart Marco Snoek, Dubravka Knezic Arjan Heyma, Emina van den Berg, Henk Sligte en Yolande Emmelot 0 AANLEIDING EN

Nadere informatie

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016

Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Terugkoppeling monitor subsidieregeling Versterking samenwerking lerarenopleidingen en scholen 2013-2016 Beginmeting 2014 Portret samenwerkingsverband P029 Opdrachtgever: ministerie van OCW Utrecht, september

Nadere informatie

Tijdschrift voor Didactiek der B-wetenschappen 7 (1989) nr.1 79

Tijdschrift voor Didactiek der B-wetenschappen 7 (1989) nr.1 79 Tijdschrift voor Didactiek der B-wetenschappen 7 (1989) nr.1 79 Boekbespreking Techniek in het natuurkunde-onderwijs M.J. de Vries, Uitg.: Technische Universiteit Eindhoven, 1988 Dissertatie, 278 p. De

Nadere informatie

Profiel Product Verantwoording. LOB (Loopbaan oriëntatie en begeleiding) Leraren Opleiding. Management & Organisatie

Profiel Product Verantwoording. LOB (Loopbaan oriëntatie en begeleiding) Leraren Opleiding. Management & Organisatie Opdracht: Profiel Product Verantwoording LOB (Loopbaan oriëntatie en begeleiding) Leraren Opleiding Management & Organisatie Naam auteur(s) Vakgebied Bart Deelen M&O Student nr 10761799 Titel Onderwerp

Nadere informatie

Schoolportret samenwerkingsverband Roermond. vo- docenten over Passend onderwijs (vmbo tot en met gymnasium)

Schoolportret samenwerkingsverband Roermond. vo- docenten over Passend onderwijs (vmbo tot en met gymnasium) Schoolportret samenwerkingsverband Roermond vo- docenten over Passend onderwijs (vmbo tot en met gymnasium) Schoolportret samenwerkingsverband Roermond vo- docenten over Passend onderwijs (vmbo tot en

Nadere informatie

De arbeidsmarkt voor leraren po Regio Drenthe / Overijssel

De arbeidsmarkt voor leraren po Regio Drenthe / Overijssel De arbeidsmarkt voor leraren po 2015-2020 Regio Drenthe / Overijssel datum 16 maart 2015 auteurs dr. Hendri Adriaens dr.ir. Peter Fontein drs. Marcia den Uijl CentERdata, Tilburg, 2015 Alle rechten voorbehouden.

Nadere informatie

SAAM wijzer Professioneel statuut De Fonkeling

SAAM wijzer Professioneel statuut De Fonkeling 1 SAAM wijzer Professioneel Statuut 1.1 Aanleiding Vanaf 1 augustus 2017 is de wet Beroep leraar en lerarenregister (WBL) van kracht. Met deze wet wordt beoogd dat de positie van de leraar versterkt wordt,

Nadere informatie

Doelgroep Het instrument analyseert de zorg op het niveau van: met name geschikt voor Individuele basisschool Ja O O Speciale basisschool 0 Ja O

Doelgroep Het instrument analyseert de zorg op het niveau van: met name geschikt voor Individuele basisschool Ja O O Speciale basisschool 0 Ja O Volledige naam van het instrument De Zorgmeter Afkorting Doelgroep Het instrument analyseert de zorg op het niveau van: met name geschikt voor ook geschikt voor Individuele basisschool Ja O O Speciale

Nadere informatie

Tabellenboek 'Bekendheid van verzekerden met de polisvoorwaarden en de inhoud van de zorgverzekering

Tabellenboek 'Bekendheid van verzekerden met de polisvoorwaarden en de inhoud van de zorgverzekering Dit rapport is een uitgave van het NIVEL. De gegevens mogen worden gebruikt met bronvermelding. Tabellenboek 'Bekendheid van verzekerden met de polisvoorwaarden en de inhoud van de zorgverzekering Behorende

Nadere informatie

Nederlandse Vereniging van Doktersassistenten

Nederlandse Vereniging van Doktersassistenten Nederlandse Vereniging van Doktersassistenten Wat gaan we doen? Programma Aanleiding voor het instellen register, doelstelling uit visie document van de NVDA Achtergrond kwaliteitsregister - BIG Wat houdt

Nadere informatie

Toelichting ontwikkelingsperspectief

Toelichting ontwikkelingsperspectief Toelichting ontwikkelingsperspectief Dit document is bedoeld als achtergrond informatie voor de scholen, maar kan ook (in delen, zo gewenst) gebruikt worden als informatie aan ouders, externe partners

Nadere informatie