Evolutie van voet en enkel

Transcriptie

1 ISPO 2016 LOOPPATROON BIJ MENSEN MET EEN TRANSTIBIALE PROTHESE Han Houdijk Faculteit der Gedrags- en Bewegingswetenschappen Vrije Universiteit Amsterdam Heliomare Revalidatie, Wijk aan Zee Evolutie van voet en enkel ArdipithecusRamidus (6 miljoen jaar oud) LOPEN MET EEN TRANSTIBIALE PROTHESE Algemene verschillen ÿ Gewrichtshoeken ÿ Grondreactiekracht ÿ Gewrichtsmomenten ÿ Gewrichtsvermogen Effect van prothese componenten ÿ Loadingresponse ÿ Midstance ÿ Terminal stance 1

2 GEWRICHTSHOEKEN GRONDREACTIEKRACHT Gewrichtshoek Sanderson and Martin, Gait & Posture 1997 Sanderson and Martin, Gait & Posture 1997 GEWRICHTSMOMENTEN GEWRICHTSVERMOGEN normal amputee normal amputee Winter & Sienko, J. Biomech Winter & Sienko, J. Biomech LOPEN MET EEN TRANSTIBIALE PROTHESE Biomechanica van looppatroon na TT amputatie* - maximale plantair flexie van de enkel in terminal stance kleiner - knie flexie in loading response kleiner - plantairflecterend enkel moment lager in terminal stance - knie extensie moment tijdens loading response kleiner - piek vermogen rond de enkel verlaagd - vermogensproductie rond heup toegenomen (H1 en H3) - zwaaifase dynamica relatief gelijk *NB bij dragen van conventionele voet 2

3 LOADING RESPONSE Functioneel doel: schokdemping, stabiliteit - hielkussen - hielrocker - enkel plantairflexie - knie flexie MIDSTANCE MIDSTANCE: ROLL-OVER SHAPE Functioneel doel: gecontrolleerde progressie, stabiliteit - enkel dorsaalflexie - enkelmoment (stijfheid) - afwikkeling, druk onder de voet naar voor Hanssen & Childress, Disabil Rehab 2010 PROGRESSIE MIDSTANCE Belangrijke parameters mbt Roll-overshape: ÿ straal ÿ middelpunt ÿ orientatie (indien niet circelvormig) ÿ lengte Allignmentheeft groot effect op uiteindelijke Roll-overshape (en daarmee gedrag) van de voet. Curtze et al, J. Biomech 2009 Hanssen, Disabil Rehab

4 PROGRESSIE Adamczyk et al. J Exp Biol 2006 Functioneel doel: push off, initieren swing Energie voor de stap-naar-staptransitie - enkel plantair flexie - knie flexie - enkel plantair flexie moment en vermogen toe-off, P Energie voor stap-naar-staptransitie hangt af van bijdrage van enkelgewricht External work for step-to-step transition dual support 0.4 single support 5 External power (W/kg) trailing limb leadinglimb E metabolic (W/kg) r = 0,49* ,8-0,6-0,4-0,2 0 Step duration % E mechanical (W/kg) toe-off, P Control Prosthesis trail Control Prosthesis trail Houdijk et al

5 Hofstad et al. Cochrane 2004 n.s. ESAR Segal et al n.s. SACH Herr & Grabowsky % Wezenberg et al 2014 Fey et al, Clin Biom 2011 Morgenroth et al, Gait & Posture 2011 Effecten van prothese voeten en uitlijing op looppatroon - Een goede hiel/enkel geeft adequate demping en voorkomt instabiliteit rond de knie in loading response - Een goed roll-over shape hangt af van eigenschappen van de prothese voet en de uitlijning - Een goede roll-over shape bevordert progressie van het lichaam tijdens midstance, bevordert knieflexie in terminal stance en voorkomt overload op het intacte been - Een dynamische enkel bevordert enkelvermogen in terminal stance, dit leidt tot ontlasting van het intacte been, maar heeft niet zondermeer voordelen voor energieverbruik. 5