Strategische agenda LAD 2013

Transcriptie

1 Strategische agenda LAD 2013 Voor de medische sector zijn het dynamische tijden. Door de verslechterde economische situatie zijn hervormingen in de sector in urgentie toegenomen. De stijgende ziektekosten eisen doelmatigheid van de zorg en flexibiliteit van de arts. De arts in dienstverband heeft zich bewezen als inhoudelijke, verantwoordelijke en hardwerkende arts, die onderdeel uitmaakt van de zorginstelling en gaat voor een goede balans werk-privé. De LAD ondersteunt de arts in dienstverband op meerdere fronten, al dan niet met samenwerkingspartners zoals de KNMG, beroepsverenigingen en zorginstellingen, zodat hij 1 zijn talenten ook in roerige tijden ten volste kan inzetten. Om de rol van de arts verder te versterken, benadrukt de LAD het belang van competenties als communicatie, samenwerking en maatschappelijk handelen. Dit vraagt om ontwikkeling en versterking van deze en andere competenties, zoals vastgelegd in het CANMEDS-profiel 2. Welke thema s de LAD daarnaast in 2013 hoog op de agenda heeft staan, blijkt uit deze strategische agenda. 1. Positie van de arts Als hoogopgeleide professional is de arts één van de sleutelfiguren binnen de zorg. Om die rol met succes te vervullen, heeft de arts een bepaalde verantwoordelijkheid en werkhouding. De arts denkt mee in het belang van de patiënt, de organisatie waarvoor hij werkt en de Nederlandse gezondheidszorg. Landelijk/maatschappelijk Verschillende partijen, waaronder de politiek en zorgverzekeraars, komen met plannen om de zorg te herstructureren. Het is voor deze partijen lastig in te schatten wat de gevolgen van hun voorstellen op de werkvloer en voor de patiëntenzorg zijn. Om over dergelijke plannen op inhoudelijk niveau te kunnen discussiëren, dienen medische professionals gesprekspartners te zijn. Het is belangrijk om als beroepsgroep met een luide stem te spreken. De LAD moedigt artsen in dienstverband aan om de LAD deelgenoot te maken van hun opvattingen, zodat de LAD in dienstverbandspecifieke gevallen voor de leden als collectief kan spreken naar de betrokken partijen of de pers. Ook kan de LAD de belangen van haar leden behartigen in algemene zorgdiscussies via samenwerkingspartners zoals de KNMG en federatiepartners 3. 1 hij = hij/zij 2 Canadian Medical Education Directives for Specialists: medisch handelen, communicatie, samenwerking, kennis en wetenschap, maatschappelijk handelen, organisatie en professionaliteit 3 Federatiepartners: Koepel Artsen Maatschappij en Gezondheid (KAMG), Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV), Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB), Nederlandse Vereniging voor Verzekeringsgeneeskunde (NVVG), Orde van Medisch Specialisten (OMS), Specialisten in ouderengeneeskunde (Verenso) 1

2 Binnen de organisatie Artsen in dienstverband hebben binnen een zorginstelling een verantwoordelijke functie. Deze verantwoordelijkheid richt zich niet alleen op het welbevinden van een patiënt, maar is van toepassing op het algehele functioneren van de organisatie. De arts in dienstverband signaleert en communiceert richting collega s en bestuurders om de organisatie sterker te maken. De LAD treedt met werkgevers in overleg over de cultuur- en attitudeomslag die daarvoor nodig is, bij werknemers en werkgevers. Artsen hebben ruimte, verantwoordelijkheden en bevoegdheden nodig om de rol van sleutelfiguur binnen de organisatie te kunnen vervullen. Om dit te bereiken zijn er managementdevelopmentprogramma s ontwikkeld, die het management ondersteunen en instrueren om de benodigde cultuuromslag te bereiken. Werknemers kunnen de ruimte claimen die de bestuurders creëren en deze professioneel en met medeverantwoordelijkheid voor de organisatie invullen. Zowel de belangen van de zorg, arts en organisatie worden hiermee gediend: de professional krijgt ruimte en werkplezier en de organisatie krijgt werknemers die zich verantwoordelijk voelen voor hun organisatie. De positie van de arts binnen de organisatie is een belangrijk onderwerp voor de LAD in cao-onderhandelingen. Zo wil de LAD een herkenbare positie van de arts in de randvoorwaarden van bijvoorbeeld de AMS en de HAMS 4, maar ook in andere regelingen, en stimuleert de LAD deelname van artsen in medezeggenschapsorganen. De LAD ondersteunt daarnaast, in samenwerking met partners, de individuele arts. Daarbij kan gedacht worden aan trainingen gericht op (individuele) zelfsturing en zeggenschap. 2. Het functioneren van de arts: aandacht voor communicatie Om als arts goed te kunnen functioneren is communicatie essentieel. Tijdens de opleiding wordt er aandacht besteed aan gespreksvaardigheden die nodig zijn voor het voeren van patiëntgesprekken. Maar ook de communicatie binnen een organisatie is van belang wanneer artsen hun verantwoordelijkheid willen nemen. Het presenteren van ideeën aan, en het bespreken van misstanden met, bestuurders of collega s vraagt om heldere formuleringen en goedonderbouwde argumenten. Deze moet de arts op een constructieve manier presenteren. Actief luisteren is daarbij een onmisbare eigenschap. Wederzijdse verantwoordelijkheid en respect is het uitgangspunt. De LAD is van mening dat de input van artsen in dienstverband essentieel is en helpt haar achterban mede via samenwerkingspartners, bijvoorbeeld door het aanbieden van ondersteunende instrumenten, zoals programma s die het individueel functioneren en het functioneren van groepen artsen ondersteunen. De LAD richt zich hierbij op de competenties communicatie en samenwerking. Tevens stuurt de LAD aan op het maken van afspraken over jaargesprekken binnen cao s. Dit is al voor veel cao s gerealiseerd. 4 AMS: Arbeidsvoorwaardenregeling Medisch Specialisten in algemene ziekenhuizen > onderdeel van Cao Ziekenhuizen HAMS: Honoreringsregeling Academisch Medisch Specialisten > onderdeel van Cao Universitair Medische Centra 2

3 3. Moderne tijden vragen om moderne arbeidsomstandigheden Werk-privé Goede arbeidsomstandigheden zijn cruciaal voor het welzijn en functioneren van artsen. De LAD heeft door de jaren heen al veel bereikt in haar strijd om de omstandigheden te verbeteren. Bijvoorbeeld door artsen in dienstverband te steunen bij cao-onderhandelingen en daarbuiten. Het werk is echter nooit gedaan, tijden veranderen en zo ook de wensen van de arts. Het kostwinnersmodel heeft plaatsgemaakt voor het tweeverdienermodel en de arts van tegenwoordig kijkt anders naar de balans tussen werk en privé. Mannelijke en vrouwelijke artsen met een sterk arbeidsethos die behoefte hebben aan een goede combinatie van werk en privé zijn meer regel dan uitzondering geworden. Om dit te realiseren dienen er redelijke werktijden gehanteerd te worden en is er ondersteuning en flexibiliteit nodig om knelpunten in de privésfeer op te vangen. Werktijden De LAD is tegen het opleggen van een excessief aantal werkuren en pleit voor fatsoenlijke en verantwoorde roostering. Dit is een essentiële randvoorwaarde om de patiëntveiligheid en de kwaliteit van de zorg niet in gevaar te brengen. Voor alle artsen geldt dat het draaien van teveel werkuren gevaren met zich meebrengt, niet alleen voor de eigen gezondheid maar ook voor de patiëntveiligheid en de kwaliteit van de zorg. Artsen worden minder scherp en lopen het risico dat zij niet de gedegen zorg kunnen leveren die zij onder normale werkomstandigheden wél zouden kunnen leveren. Daarnaast voorkomt een fatsoenlijke roostering knelpunten in de privésfeer voor de generatie artsen met een jong gezin en kan de oudere generatie artsen, die vanwege de opvoering van de pensioengerechtigde leeftijd langer door moet werken, vitaler en met plezier blijven werken. De LAD heeft zich altijd sterk gemaakt voor verantwoorde werktijden en zal dit ook blijven doen. Dit onderwerp is dan ook één van de focuspunten in de AMS-onderhandelingen. Ook de handhaving van de het arbeidstijdenbesluit voor aios is een blijvend aandachtspunt. Agressie & geweld Een ander blijvend aandachtspunt is de veiligheid van de arts op de werkvloer. Agressie en geweld gericht tegen werknemers in de zorg komt regelmatig voor en dan betreft het niet alleen de afdeling Spoedeisende Hulp. Onder meer kinderartsen, bedrijfsartsen, verzekeringsartsen, specialisten ouderengeneeskunde en gynaecologen worden geconfronteerd met agressie en geweld door patiënten of familieleden van de patiënt. De LAD maakt zich sterk voor een veilige werkomgeving. Met de invoering van arbocatalogi, de programma s Veilige Zorg en Veilige Publieke Taak en het actieplan Veilig werken in de zorg, waar de LAD via de FBZ bij betrokken was, is er al veel gedaan. De problematiek is bekend en oplossingsgerichte maatregelen zijn voorgesteld: niet alleen fysieke maatregelen als het herinrichten van spreekkamers en het plaatsen van alarmknoppen, maar ook samenwerking met autoriteiten en partners. Het is nu van belang dat dergelijke maatregelen overal geïmplementeerd en nageleefd worden. De arts kan zelf het initiatief nemen en hij vervult hierin een voorbeeldfunctie. De LAD gaat artsen hierin ondersteunen, onder meer door het thema blijvend op de agenda te zetten en werkgevers aan te jagen om er op instellingsniveau aanhoudend aandacht aan te besteden. Daarnaast zal de LAD artsen stimuleren om hun voorbeeldfunctie in te vullen door bijvoorbeeld deel te nemen aan activiteiten (zoals trainingen) op instellingsniveau. 3

4 4. Arbeidsvoorwaarden in tijden van bezuinigingen Wentel de rekening van de crisis niet af op de werknemers Vanwege de economische crisis bezuinigt het kabinet fors op de zorg en sturen zorgverzekeraars op meer efficiency. Dit betekent concreet dat men meer zorg met minder middelen wil realiseren. De LAD wil er, in samenwerking met inhoudelijke verenigingen, voor waken dat bezuinigingen afbreuk doen aan de kwaliteit van de zorg. De zorg kan doelmatiger worden ingericht, maar de bezuinigingen mogen niet gehaald worden door artsen te korten in hun arbeidsvoorwaarden. Met name de eerstelijnszorg heeft te maken fikse bezuinigingen terwijl de werklast aanzienlijk toeneemt. Om de werksituatie voor zowel de eerstelijns- als de tweedelijnszorg houdbaar te houden, volgt de LAD de wensen van de politiek, zorgverzekeraars en werkgevers op de voet. Daarbij gaat de LAD na in hoeverre dergelijke wensen realiseerbaar zijn op de werkvloer. Als belangen van artsen in dienstverband geschaad dreigen te worden, laat de LAD een duidelijk geluid horen richting de initiërende partijen. LAD: uw partij aan de onderhandelingstafel Ondanks de economische situatie blijft de LAD zich inzetten voor verbetering van de arbeidsvoorwaarden, waaronder een reële inkomensontwikkeling. Maar verbetering zal ook gezocht moeten worden in de combinatie van werk en privé, in opleidingsmogelijkheden, bestrijding van werkdruk, normale werktijden, verbetering van de veiligheid op de werkvloer en bescherming van de professionele onafhankelijkheid. Om tot een volwaardige arbeidsverhouding te komen is een arbeidsvoorwaardenpakket nodig waarin verantwoordelijkheden en arbeidsvoorwaarden in evenwicht zijn. De LAD speelt een actieve rol bij het bepalen van arbeidsvoorwaarden. De LAD zit zowel direct, als indirect via de FBZ, aan bijna alle cao-tafels in de zorg 5. De invloed die de LAD aan een onderhandelingstafel kan uitoefenen is groot en daar waar dit niet het geval is wordt invloed uitgeoefend op alternatieve manieren. Hiertoe investeert de LAD in relaties met onder meer andere werknemersorganisaties, werkgevers, zorgverzekeraars en overheid. LAD: behartiger van uw individuele belangen De LAD behartigt ook de individuele belangen van haar leden door het verlenen van individuele rechtshulp. De juristen van de LAD geven advies over onder andere arbeidsvoorwaarden, salarissen, pensioenen, functiewaardering, ziekte/ arbeidsongeschiktheid, cao s en sociale verzekeringen. Ook beoordelen zij arbeidsovereenkomsten, bemiddelen zij bij (dreigende) arbeids- en opleidingsconflicten, voeren (gerechtelijke) procedures en verlenen juridische bijstand bij fusies en reorganisaties. 5 De LAD neemt deel aan onderhandelingen voor cao's en een aantal arbeidsvoorwaardenregelingen in de zorgsector. Cao s: Arbo Unie, Gehandicaptenzorg, Gezondheidscentra, GGZ (Geestelijke Gezondheidszorg), Hidha (Huisarts in dienst bij een huisarts), Jeugdzorg, Nederlandse Universiteiten, SBOH / aios huisartsgeneeskunde, SBOH / aios ouderengeneeskunde, UMC (Universitair Medische Centra), VVT (Verpleegen Verzorgingshuizen en Thuiszorg), Ziekenhuizen. Arbeidsvoorwaardenregelingen: AHG (Arbeidsvoorwaardenregeling Huisartsen in Gezondheidscentra) > onderdeel van Cao Gezondheidscentra, AMS (Arbeidsvoorwaardenregeling Medisch Specialisten in algemene ziekenhuizen) > onderdeel van Cao Ziekenhuizen, HAMS (Honoreringsregeling Academisch Medisch Specialisten) > onderdeel van Cao Universitair Medische Centra 4

5 Langer doorwerken onder de juiste omstandigheden. Een veelbesproken onderwerp tijdens cao-onderhandelingen is de verhoging van de pensioengerechtigde leeftijd en de gevolgen die hieraan kleven voor de arts in dienstverband. Door de toenemende vergrijzing en ontgroening van de Nederlandse bevolking wordt de AOW op termijn onbetaalbaar en is de huidige opgebouwde pensioenpot ontoereikend. De oplossing wordt deels gezocht in langer doorwerken (tot 67 jaar). Om doorwerken na 65 jaar aantrekkelijk te maken, is een vooruitzicht op een goed (of door doorwerken verbeterd) pensioen noodzakelijk. De LAD is geen tegenstander van langer doorwerken, maar is wel van mening dat hiervoor aan een aantal eisen moet worden voldaan. Een modern instroom- en doorstroombeleid, dat rekening houdt met de gewijzigde omstandigheden op de arbeidsmarkt, is nodig. Dit beleid moet alle (dus ook oudere) werknemers uitdagingen bieden die passen bij hun levensfase. En in cao s moeten, daar waar dit nog niet is gebeurd, de juiste randvoorwaarden worden opgenomen. Langer doorwerken vergt ook een omslag in het denken bij de werknemers zelf. De LAD investeert in en zoekt samenwerking met strategische partners om de benodigde cultuuromslag bij zowel werkgevers en werknemers te bewerkstelligen. Met als doel dat artsen geïnspireerd en gezond langer door kunnen werken. 5. Voorkom kapitaalvernietiging: laat goed opgeleide artsen niet thuis zitten Voor de LAD geldt dat artsen die een intensieve opleiding gevolgd hebben niet aan de zijlijn mogen staan. Dit betekent dat vraag en aanbod van artsen goed op elkaar afgestemd moeten zijn. Het vergt maatwerk om in te schatten hoeveel artsen er per specialisatie in de toekomst nodig zijn. De arbeidsmarkt is geen statisch geheel. Naast de stijgende zorgvraag, die een opwaarts effect heeft op de vraag naar artsen, zijn er ook ontwikkelingen gaande, bijvoorbeeld op het gebied van e-health en centralisering van de zorg, die een neerwaarts effect hebben op de vraag naar artsen. De LAD houdt de ontwikkelingen op dit gebied goed in de gaten. De LAD is van oudsher (o.a. via het capaciteitsorgaan en SWG) nauw betrokken bij de arbeidsmarkt voor artsen. In de toekomst wordt in samenwerking met de federatie KNMG, medische beroepsverenigingen, werkgevers in de verschillende sectoren (met de bijbehorende arbeidsmarktfondsen) en de overheid gewerkt aan verruiming van de mogelijkheden om tekorten en overschotten te voorkomen. De groei van de zorgvraag kan niet direct door de LAD worden beïnvloed. Maar de LAD kan wel op het aantal artsen dat in een sector wil werken invloed uitoefenen, onder andere door het imago van (specifieke) artsen in loondienst positief te beïnvloeden. Het verbeterde imago kan artsen (o.a. in sectoren met een overschot) doen besluiten om (tijdelijk) een functie te vervullen in een sector waar er een tekort aan artsen is ontstaan. Tot slot Met deze strategische agenda wil de LAD ook in 2013 bijdragen aan een goede werkomgeving voor artsen en physician assistents en een dynamische omgeving creëren waar het verantwoordelijkheidsgevoel van artsen voor de patiënt, de organisatie en de maatschappij concreet vorm kan krijgen. 5