Investeringskosten energiebesparing gedekt
|
|
- Femke Meijer
- 7 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Afdrukdatum Investeringskosten energiebesparing gedekt Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm en op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opname of op enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van Atriensis b.v.. Atriensis b.v. Insulindelaan 122 Postbus AV Eindhoven T F I E info@atriensis.nl KvK Oost Brabant ABN AMRO
2 Inhoudsopgave 1 Investeren 3 2 Woningwaardering 5 3 Dekking meerkosten 9 4 Bijlage 1: rekenresultaten illustratie Bijlage 2: toelichting Excelblad 20
3 1 Investeren Woningcorporaties ontwikkelen op grote schaal plannen voor energiebesparing in de bestaande woningvoorraad. In het Convenant Energiebesparing corporatiesector van najaar 2008 staat als doelstelling in de periode van 2008 tot en met % besparing te realiseren. 1.1 Praktijk 3 Waar staat de gemiddelde woningcorporatie nu? De energie-index van de totale bestaande sociale voorraad schommelt rond 1,8 ofwel midden in energielabel D. Oudere woningen scoren uiteraard beduidend slechter en jongere beter. De verwachting is dat het energielabel het komende decennium met ruim 20% verbetert naar gemiddeld energielabel C. Dat geschiedt door sloop en verkoop van energetisch slechte woningen en door energiezuinige nieuwbouw. Daarnaast realiseren woningcorporaties uiteraard besparende maatregelen in de bestaande en in exploitatie te houden woningen. Ontbrekende dak-, vloer- en muurisolatie wordt het komende decennium aangebracht, enkelglas vervangen door HR++ beglazing en alle woningen hebben in 2018 een HR107 ketel. Inmiddels zijn er steeds meer corporaties die voor hun totale voorraad het gemiddelde energielabel B als ambitie vaststellen. Dit houdt veelal een verbetering met maar liefst 30 tot 40% in. Het compleet isoleren van woningen in combinatie met een HR107 ketel is niet meer voldoende. Aanvullende maatregelen zijn vereist. Het al aanwezige dubbelglas vervangen deze ambitieuze corporaties door HR++ beglazing, waardoor in 2018 alle beglazing de HR++ kwaliteit heeft. Voor het gemiddelde energielabel B zijn daarnaast aanvullende installatietechnische maatregelen vereist. Dit vormt uiteraard maatwerk per complex. Te verwachten oplossingen gezien de stand van de techniek anno heden zijn de toepassing van vraaggestuurde ventilatie en benutting van zonne-energie. Inmiddels stimuleert de overheid de realisatie van minimaal energielabel B. Dit gebeurt enerzijds met het naar verwachting medio 2010 in te voeren aangepaste
4 woningwaarderingsstelsel. Hierin is een forse bonus voor de energielabels A en B verdisconteerd. Anderzijds is er de tijdelijke mogelijkheid om subsidie (EIA, energie investeringsaftrek) te ontvangen in de vorm van vermindering van vennootschapsbelasting. Hiervoor dient een woningcorporatie met minstens twee maatregelen een verbetering met minstens twee labelstappen te realiseren of de energielabels A of B Investering energiebesparing ing gedekt? Veel woningcorporaties zijn inmiddels al flink op weg met de bepaling van hun ambitie op het gebied van energiebesparing in de bestaande voorraad. Hier rollen concrete bouwkundige en installatietechnische ingrepen voor de bestaande voorraad uit inclusief de wijze en het moment van uitvoeren. In financieel opzicht handelt het dan steeds om de meerkosten ten opzichte van de exploitatiekosten in de situatie dat die ingreep niet zou plaatsvinden. Hoofdstuk 2 beschrijft de gevolgen van het aangepaste woningwaarderingsstelsel. Tenslotte behandelt hoofdstuk 3 de vraag hoe meerkosten te dekken vanuit extra huuropbrengsten. Welke benaderingswijzen zijn mogelijk? En hoe bepaal je of die opbrengsten opwegen tegen de meerkosten? De berekeningen bij de illustraties zijn uitgevoerd met een Excelblad, dat zich baseert op de voorgenomen wijzigingen in het woningwaarderingsstelsel. De rekenresultaten van die illustratie zijn te vinden in bijlage 1. Dit Excelblad stelt Atriensis aan corporaties ter beschikking. In bijlage 2 is een korte toelichting opgenomen op dit Excelblad.
5 2 Woningwaardering Op 2 juli 2009 heeft VROM in een brief aan de Tweede Kamer een forse wijziging van het woningwaarderingsstelsel voorgesteld. Doel is om vooral verhuurders van woningen te stimuleren tot het treffen van energiebesparende maatregelen. De energielabels A en B worden fors beloond. Deze brief is te downloaden via onder het nieuws van 18 juli 2009: Flinke rugwind energiebesparing. De geplande invoeringsdatum is 1 juli Vanwege de instemming van Aedes en de Woonbond is de verwachting dat deze planning realistisch is. 5 Uit de huidige woningwaardering verdwijnen onder blok 3 Centrale verwarming de punten voor de ketel. De punten voor verwarmde vertrekken blijven bestaan. Daarbij verdwijnt het verschil tussen stadsverwarming en centrale verwarming met gasketels en de punten voor thermostatische radiatorkranen vervallen eveneens. Er resteren alleen twee punten per verwarmd vertrek en 1 punt per overige ruimte met een maximum van vier overige ruimtes. Uit de huidige woningwaardering vervallen onder blok 4 Warmte-isolatie alle punten voor dubbelglas, spouw-, vloer-, dak- en gevelisolatie. Hiervoor in de plaats komt één cijfer gebaseerd op het energielabel en de vraag of het een eengezins- of meergezinswoning betreft. Ook zijn er twee noemenswaardige overgangsmaatregelen. Ten eerste is er tot 1 januari 2012 geen sprake zijn van huurverlaging als de huurprijs van woningen door een lager puntenaantal als gevolg van het (eventueel ontbrekende) energielabel boven de maximaal redelijke huurprijs uitkomt. Ten tweede zal voor woningen zonder bij SenterNovem afgemeld energielabel vanaf 1 januari 2012 het label gebaseerd worden op het bouwjaar van de woning. Tot die tijd geldt nog het oude woningwaarderingsstelsel voor die woningen.
6 Schema: Woningwaardering gekoppeld aan bouwjaar en energielabel 6 Label Punten eengezins- woning met energielabel Koppeling bouwjaar eengezinswoning zonder afgemeld energielabel vanaf 2012 aan energielabel Punten meergezins- woning met energielabel Koppeling bouwjaar b meergezinswoning zonder afgemeld energielabel vanaf 2012 aan energielabel A A A en later en later B C D E F G of ouder of ouder Een illustratie Een eengezinswoning heeft als bouwjaar De kale huur is 450 per maand en het puntenaantal conform het bestaande woningwaarderingsstelsel is 150 (najaar 2009). Die huurprijs is 66% van de maximaal redelijke huurprijs. Onderdeel hiervan zijn 6 punten voor de in 2007 geplaatste HR107 combiketel plus 9 punten voor de warmte-isolatie. Dit laatste cijfer is gebaseerd op 6 punten voor het in 1992 geplaatste dubbelglas (15 m 2 à 0,4 punt per m 2 ), 2 punten voor de dakisolatie ten tijde van de bouw en 1 punt voor de spouwisolatie die eveneens tijdens de bouw al aangebracht is. De corporatie overweegt om zonder huurverhoging gecombineerd met de reeds geplande schilderbeurt in 2010 bij zittende huurders alle ruiten te vervangen door HR++ beglazing en om de vloeren te isoleren. Welke situaties ontstaan er dan? Hierna volgt een beschrijving van een viertal situaties: de woning zonder en met die extra isolatie én de eventuele beschikking over een afgemeld energielabel daarbij.
7 1 Huidige situatie zonder extra isolatie met afgemeld energielabel Het bij SenterNovem afgemelde energielabel is D. Dit levert 14 punten op in plaats van de 15 punten uit het oude woningwaarderingsstelsel. Kortom de totale woningwaardering verlaagt vanaf 2010 per saldo met 1 punt tot 149 punten en de gemiddelde puntprijs van 3,00 per maand wijzigt slechts marginaal. Dit is 66% van de maximaal redelijke huurprijs. 2 Huidige situatie zonder extra isolatie en zonder afgemeld energielabel 7 Omdat de corporatie niet over een bij SenterNovem afgemeld energielabel beschikt, geldt tot en met 2011 de huidige woningwaardering van 150 punten. Vanaf 1 januari 2012 geldt het energielabel G gebaseerd op het bouwjaar Dit strookt met 0 punten, waardoor de woningwaardering dan daalt met 15 punten naar 135 punten. De gemiddelde puntprijs bedraagt op dat moment op basis van prijspeil najaar ,33, ofwel 73% van de maximaal redelijke huurprijs. 3 Nieuwe situatie met afgemeld energielabel De woningcorporatie vervangt begin 2010 alle bestaande isolatieglas door HR++ beglazing en isoleert tegelijk de vloeren door de kruipruimtes te vullen met schelpen. De corporatie stelt meteen een nieuwe energielabel op en meldt dit af bij SenterNovem. Dit fraaie label B levert 32 punten op, waardoor de woningwaardering uitkomt op 167 punten: 15 punten eraf en 32 punten erbij. Omdat in dit voorbeeld zittende huurders geen extra huur betalen, daalt de puntprijs naar 2,69, ofwel ongeveer 59% van de maximaal redelijke huurprijs. De corporatie kan er natuurlijk voor kiezen om bij mutaties de puntprijs weer op te trekken naar 3,00 per maand. Dit correspondeert met een maandhuur van ongeveer 500, ofwel een verhoging van 50 per maand. 4 Nieuwe situatie zonder afgemeld energielabel Stelt dat de corporatie deze HR++ beglazing en vloerisolatie begin 2010 doorvoert zonder een energielabel op te stellen. Conform het bestaande woningwaarderingstelsel zijn er tot 1 januari 2012 alleen 2 extra punten voor de vloerisolatie. Hierdoor stijgt de totale woningwaardering naar 152 punten. Als er geen huuraanpassing is, daalt daarmee de gemiddelde puntprijs beperkt naar 2,96 op basis van prijspeil najaar Vanaf 1 januari 2012 wordt op basis van het bouwjaar 1974 het energielabel G aangehouden, wat strookt met 0 punten, waardoor de woningwaardering daalt met 17 punten naar 135 punten. De gemiddelde puntprijs stijgt daardoor op dat moment op basis van prijspeil najaar 2009 naar 3,33, ofwel 73% van de maximaal redelijke huurprijs.
8 De illustratie toont aan dat de gewijzigde woningwaardering grote gevolgen heeft: 8 De labels C en vooral de labels B en A leiden tot een fors puntenaantal. Dit betekent dat de gemiddelde puntprijs van reeds energiezuinige woningen met afgemelde energielabels flink daalt. Corporaties die bij mutaties de huren aanpassen tot een bepaald percentage van maximaal redelijk kunnen in deze woningen een flinke verhoging doorvoeren. De vraag is natuurlijk of dit gezien het huurbeleid wenselijk is. Daarnaast spelen de begrenzingen van bereikbaarheid en huurtoeslag De gewijzigde woningwaardering leidt bij energieonzuinige woningen in veel gevallen tot een lager puntenaantal als energielabels opgesteld en afgemeld worden. De gemiddelde puntprijs stijgt. Woningen die zich nu al kort bij de maximaal redelijke huurprijs bevinden, komen mogelijk hierboven uit, waardoor er vanaf 2012 eventueel zelfs sprake is van huurverlaging Energiebesparingsprojecten die tot sprongen richting energielabel B of zelfs A leiden, leveren een flink aantal extra punten op door energielabels op te stellen en af te melden. Bij zittende huurders daalt daarmee de gemiddelde puntprijs aanzienlijk. Corporaties die bij mutaties de huren aanpassen tot een bepaald percentage van maximaal redelijk, kunnen in deze energetisch verbeterde woningen een flinke huurverhoging doorvoeren. De vraag is natuurlijk of dit gezien het huurbeleid wenselijk is. Daarnaast spelen de begrenzingen van bereikbaarheid en huurtoeslag Het niet opstellen en afmelden van energielabels vóór 1 januari 2012 is een onwenselijke situatie. In veruit de meeste woningen ouder dan vijftien jaar, leidt dit tot een beduidend lagere woningwaardering dan op basis van een afgemeld energielabel te verwachten is. Het gaat daarmee om ongeveer 90% van de corporatievoorraad. Dit leidt tot allerlei discussies, mogelijke gemiste huuropbrengsten en een moeizaam proces om tot verantwoord huurbeleid te komen
9 3 Dekking meerkosten 9 Corporaties hebben dekking nodig voor de extra kosten door de energiebesparende maatregelen ten opzichte van de situatie zonder die maatregelen. In feite handelt het dan om de complete exploitatielasten en niet enkel om de investeringskosten. In de praktijk wijzigen de variabele exploitatiekosten van het vastgoed amper door de energiebesparing. De onderhoudslasten, verzekeringen en belastingen zullen niet stijgen. Daarom volstaat het om de investeringskosten te spiegelen aan de extra opbrengsten en kunnen de variabele exploitatielasten buiten beschouwing worden gelaten. Uitzondering hierop zijn compleet nieuwe installaties, die met name extra onderhoudslasten met zich meebrengen. In dat geval moeten corporaties zich afvragen of ook de gestegen variabele exploitatielasten betrokken moeten worden bij de bepaling van de te realiseren opbrengsten. Uiteraard streeft elke corporatie een zo optimaal mogelijke energiebesparing bij een zo beperkt mogelijke meerinvestering na. Toch kan op enig moment de vraag opdoemen op welke wijze die extra investering door opbrengsten gedekt wordt. Natuurlijk wordt zo goed mogelijk een beroep op subsidies gedaan. Maar uiteindelijk blijft in de meeste gevallen de vraag op welke wijze een deel of soms zelfs de totale meerkosten vanuit huuraanpassing gedekt kunnen worden. We gebruiken voor de verduidelijking van de mogelijkheden dezelfde woning als in het vorige hoofdstuk. Deze eengezinswoning heeft als bouwjaar 1974 en de kale huur is 450 per maand. De woningwaardering bedraagt volgens het bestaande stelsel 150 punten, waarvan 15 punten voor de verwarmingsinstallatie en isolatie. De woningwaardering bedraagt op basis van het afgemelde energielabel D (15 punten eraf en 14 punten erbij) in de huidige staat totaal 149 punten. De corporatie overweegt om gecombineerd met de reeds geplande schilderbeurt in 2010 bij zittende huurders alle ruiten te vervangen door HR++ beglazing en om de vloeren te isoleren. Het energielabel B (32 punten) is het resultaat, waardoor de woningwaardering stijgt naar 167 punten indien dit label ook daadwerkelijk afgemeld wordt. De meerkosten bedragen per woning De corporatie verlangt dat vanuit extra huuropbrengsten per woning gedekt wordt. In de boeken staat het einde van de exploitatie op Volgens ramingen daalt de energienota 20 per maand. De mutatiegraad is 9%.
10 Ter verduidelijking komen hierna drie scenario s aan bod om de meerinvestering te dekken vanuit huuraanpassing in dit complex: 1. Alleen huuraanpassing bij zittende huurders (zie 3.1) 2. Geringe huuraanpassing bij zittende huurders en verhoogd bij mutaties (zie 3.2) 3. Alleen huuraanpassing bij mutaties (zie 3.3) De berekeningen zijn uitgevoerd in het Excelblad dat Atriensis aan corporaties ter beschikking stelt. De gedetailleerde invoer voor de berekeningen is te vinden in bijlage 1. Een toelichting voor de gebruikers van het Excelblad bevindt zich in bijlage 2. Aan het einde van dit hoofdstuk volgt een vergelijking op hoofdlijnen van die drie scenario s (3.4). 3.1 Alleen huuraanpassing bij zittende huurders 10 Om te dekken is bij alle zittende huurders is een huurverhoging vereist van ongeveer 15 per maand, ofwel zo n 180 per jaar (prijspeil 2009). Dit ligt iets onder de verwachte besparing van 20 per maand. Bij mutaties wordt de huur niet verder aangepast. De gemiddelde puntprijs daalt van 3,02 naar 2,78 doordat er maar liefst 18 extra punten gerealiseerd worden op basis van afgemelde labels: van 149 naar 167 punten. De huurverhoging ligt 25% onder de voorspelde besparing. Toch zal de corporatie alles uit de kast moeten halen om huurders tot deelname te overtuigen. De managementinspanning zal daardoor hoog zijn. De kans is natuurlijk aanwezig dat de corporatie niet komt tot een 100% deelname en de juridische afdwingbaarheid is geen zekerheid. Doorvoering van energiebesparing bij zittende huurders op basis van een huurverhoging vraagt om een gedegen voorbereiding. Aan de andere kant leidt een dialoog met huurders tot grotere intrinsieke motivatie van huurders bij het thema energiebesparing. Mogelijke bouwstenen voor een succesvolle doorvoering van besparingsmaatregelen bij zittende huurders op basis van een huurverhoging zijn: 3.2 Geringe huuraanpassing bij zittende huurders en verhoogd bij mutaties Om te dekken is voor dit tweede scenario bij alle zittende huurders is een huurverhoging vereist van ongeveer 10 per maand, ofwel zo n 120 per jaar. Dit is slechts de helft van de verwachte besparing. Om de investering van deze illustratie te dekken, dient bij mutaties de huur verder aangepast tot een totale verhoging van ongeveer 20 per maand, ofwel zo n 240 per jaar. Dit is gelijk aan de verwachte besparing. Een nieuwe huurder heeft echter geen vergelijking met de oorspronkelijke situatie van vaak jaren terug. De gemiddelde puntprijs daalt doordat er maar liefst 18 extra punten gerealiseerd worden. De puntprijs bij zittende huurders daalt van 3,02 naar 2,75: veel extra punten tegenover een beperkte stijging van de huur. Na mutaties stijgt deze puntprijs door de extra huur weer naar gemiddeld 2,81.
11 De verhoging voor de huidige huurders is 50% lager dan de voorspelde besparing. Toch zal de corporatie overtuigingskracht nodig hebben om huurders tot deelname te verleiden. De managementinspanning is daardoor nog wel flink, maar minder hoog dan bij het vorige scenario. De kans is blijft aanwezig dat de corporatie niet komt tot een 100% deelname. Aan de andere kant leidt een dialoog met huurders tot grotere intrinsieke motivatie van huurders bij het thema energiebesparing. Doorvoering van energiebesparing bij zittende huurders op basis van een huurverhoging vraag om een gedegen voorbereiding. 3.3 Alleen huuraanpassing bij mutatie 11 Bij zittende huurders is er geen huurverhoging. Om toch het bedrag van uit dit voorbeeld te dekken, is bij mutaties een verhoging van de huur nodig met ongeveer 30 per maand, ofwel zo n 360 per jaar. Dit is meer dan de verwachte besparing. Een nieuwe huurder heeft echter geen vergelijking met de oorspronkelijke situatie van jaren terug. De gemiddelde puntprijs daalt doordat er maar liefst 18 extra punten gerealiseerd worden. De puntprijs bij zittende huurders daalt van 3,02 naar 2,69. Er zijn namelijk wel meer punten, maar geen extra huur. Na mutaties stijgt deze puntprijs door de extra huur weer naar gemiddeld 2,87. De corporatie zal relatief weinig overtuigingskracht nodig hebben om de huidige huurders tot deelname te overtuigen. De managementinspanning zal relatief beperkt zijn. Zonder extra huur is er een besparing op energielasten. Het is een zekerheid dat alle maatregelen ook daadwerkelijk doorgevoerd zullen worden. Aan de andere kant zal het ontbreken van een dialoog met huurders niet tot grotere intrinsieke motivatie van huurders bij het thema energiebesparing leiden.
12 3.4 Vergelijking Eerder onderzoek van Atriensis wees uit dat een verbetering van minimaal 20% op de energetische kwaliteit in de bestaande voorraad tot ongeveer aan meerinvestering per woning leidt (Perspectief energiebesparing sociale voorraad, Atriensis, april 2009). Corporaties streven normaal gesproken zoveel mogelijk energiebesparing tegen zo laag mogelijke kosten na. Voor de meerinvestering ten opzichte van de reguliere exploitatielasten kan dekking gezocht worden zonder de huur te verhogen. In veel gevallen is hierna toch nog een huurverhoging nodig voor een gezonde exploitatie. Hiervoor bestaan drie scenario s: 1. Alleen huuraanpassing bij zittende huurders 2. Geringe huuraanpassing bij zittende huurders en verhoogd bij mutaties 3. Alleen huuraanpassing bij mutaties 12 In de illustratie in dit hoofdstuk is uitgegaan van een bedrag van per woning, die vanuit extra huuropbrengsten gedekt moet worden. De energiebesparing is 20 per maand, de mutatiegraad is 9% en de restant exploitatieperiode 25 jaar. Welke huurverhoging is nodig in welk scenario? In het onderstaande schema zijn de scenario s onderling vergeleken: 1 Alleen huuraanpassing bij zittende huurders 2 Geringe huuraanpassing bij zittende huurders en verhoogd bij mutaties 3 Alleen huuraanpassing bij mutaties Meerinvestering (per woning) Energiebesparing (per woning per maand) Verhoging zittende huurders (per maand) Verhoging totaal bij mutaties (per maand) Managementinspanning invoering Hoog Gemiddeld Laag Bijdrage aan intrinsieke motivatie huurders Hoog Gemiddeld Laag Zekerheid 100% doorvoering maatregelen Laag Gemiddeld Hoog Voor een verantwoorde scenariokeuze spelen natuurlijk nog veel meer aspecten. Denk aan de liquiditeitspositie, verwachtingen ten aanzien van mutatiegraad, het huurprijsbeleid, de visie op communicatie met zittende en nieuwe huurders of de duur van de restant exploitatieperiode. Zo biedt een hoge mutatiegraad extra kansen om inkomsten pas te gaan realiseren via de nieuwe huurders. Indien de restant exploitatieperiode slechts 20 jaar is, biedt realisatie van inkomsten via huuraanpassing bij mutaties minder soelaas. Omgekeerd biedt een relatief lange restant exploitatietermijn juist weer weel veel kansen voor huurbeleid op het mutatiemoment.
13 Het eerste scenario van de volledige huuraanpassing bij zittende huurders vraagt om de hoogste managementinspanning, leidt bij succes tot veel draagvlak, maar heeft het hoogste risicoprofiel. Het derde scenario van de volledige huuraanpassing bij mutaties leidt juist tot de minste managementinspanning, geeft echter minder draagvlak bij zittende huurders voor energiebesparing, maar leidt tot een grote mate van zekerheid op doorvoering van alle maatregelen. Voor overeenstemming met zittende huurders is het zaak een goed maatregelenpakket samen te stellen. Meer ingrijpende pakketten met huurverhoging voor zittende huurders vragen om een omvangrijker maatregelenpakket. De keuze voor aard en omvang van bouwstenen voor succesvolle communicatie met huurders is maatwerk. Figuur: Bouwstenen voor succesvolle samenwerking met huurders 13 Maak afspraken met de overkoepelende huurdersorganisatie Faciliteer in deskundige ondersteuning voor de overkoepelende huurdersorganisatie Overleg met bewonerscommissies vooraf Werf per complex één van de bewoners als energie-ambassadeur Overleg transparant met bewoners op complexniveau Overweeg een modelwoning Beperk overlast door de uitvoering Overweeg een woonlastenwaarborg Communiceer op woningniveau de verwachte energiebesparing versus de huurverhoging Ondersteun bij de aanvraag van verlaging van voorschotnota energiebedrijf Hulp bij het aanvragen van huurtoeslag bij de belastingdienst Heb aandacht voor een comfortabel, veilig en gezond binnenklimaat Verleen waar nodig praktische hulp voor bewoners rondom de uitvoering Stel een vast aanspreekpunt binnen de corporatie voor bewoners beschikbaar Verzorg gezamenlijk positieve publiciteit Evalueer de resultaten na afloop Tenslotte de opmerking dat bij de bepaling van de extra huur het zaak blijft om volkshuisvestelijke aspecten als de grens van de huurtoeslag en de verdeling van het woningbezit over de categorieën goedkoop, betaalbaar en duur te blijven bewaken. Grens huurtoeslag Goedkoop Betaalbaar Duur Indicatieve maandhuur 650 euro <350 euro >350 en <550 euro >550 euro
14 4 Bijlage 1: rekenresultaten illustratie 4.1 Alleen huuraanpassing bij zittende huurders 14 Schema 1: Uitgangspunten Door te belasten meerinvestering prijspeil (heden) Bouwjaarklasse (vul cijfer in volgens klasse-indeling rechts) 1 Maandhuur bestaande situatie 450 Woningtype: e=eengezins en m=meergezins e Woningwaardering totaal oude situatie (zie schema rechts) 150 Punten installatie en isolatie oude situatie 15 Energielabel oude situatie (A++;A+;A;B;C;D;E;F;G) D Energielabel nieuwe situatie (A++;A+;A;B;C;D;E;F;G) B Energiebesparing prijspeil 2009 (heden) per jaar 240 Huurverhoging bij mutatie prijspeil 2009 (heden) per jaar 180 Huurverhoging bij zittende huurder prijspeil 2009 (heden) per jaar 180 Rente (percentage) 6 Stijging energietarieven (percentage) 2,25 Inflatie cq jaarlijkse huurverhoging (percentage) 2,25 Mutatiegraad (percentage) 9 Jaren na heden dat huuropbrengst eindigt 25
15 Schema 2: Resultaten dekking investering Netto contante waarde huurverhoging tijdens exploitatie Ongedekte investering 151 Netto contante waarde energiebesparing tijdens exploitatie Schema 3: Resultaten huur (grenswaarden, zie schema rechts) Huur bestaande situatie (per maand) 450 Nieuwe huur voor zittende huurders (per maand) 465 Nieuwe huur na mutaties (per maand) 465 Schema 4: Analyses woningwaardering, puntprijs en percentage maximaal redelijk Woningwaardering Gemiddelde puntprijs Verhouding t.o.v. max. redelijk (%) Oude situatie zonder afgemeld energielabel tot en met ,00 65,61 Oude situatie zonder afgemeld energielabel vanaf ,33 73,31 Oude situatie met afgemeld energielabel 149 3,02 66,08 Nieuwe situatie zonder afgemeld label zittende huurder (vanaf 2012) 135 3,44 75,75 Nieuwe situatie met afgemeld energielabel zittende huurder 167 2,78 60,59 Nieuwe situatie zonder afgemeld energielabel na mutatie 135 3,44 75,75 Nieuwe situatie met afgemeld energielabel na mutatie 167 2,78 60,59
16 4.2 Geringe huuraanpassing bij zittende huurders en verhoogd bij mutaties 16 Schema 1: Uitgangspunten Door te belasten meerinvestering prijspeil (heden) Bouwjaarklasse (vul cijfer in volgens klasse-indeling rechts) 1 Maandhuur bestaande situatie 450 Woningtype: e=eengezins en m=meergezins e Woningwaardering totaal oude situatie (zie schema rechts) 150 Punten installatie en isolatie oude situatie 15 Energielabel oude situatie (A++;A+;A;B;C;D;E;F;G) D Energielabel nieuwe situatie (A++;A+;A;B;C;D;E;F;G) B Energiebesparing prijspeil 2009 (heden) per jaar 240 Huurverhoging bij mutatie prijspeil 2009 (heden) per jaar 240 Huurverhoging bij zittende huurder prijspeil 2009 (heden) per jaar 120 Rente (percentage) 6 Stijging energietarieven (percentage) 2,25 Inflatie cq jaarlijkse huurverhoging (percentage) 2,25 Mutatiegraad (percentage) 9 Jaren na heden dat huuropbrengst eindigt 25
17 Schema 2: Resultaten dekking investering Netto contante waarde huurverhoging tijdens exploitatie Ongedekte investering 92 Netto contante waarde energiebesparing tijdens exploitatie Schema 3: Resultaten huur (grenswaarden, zie schema rechts) Huur bestaande situatie (per maand) 450 Nieuwe huur voor zittende huurders (per maand) 460 Nieuwe huur na mutaties (per maand) Schema 4: Analyses woningwaardering, puntprijs en percentage maximaal redelijk Woningwaardering Gemiddelde puntprijs Verhouding t.o.v. max. redelijk (%) Oude situatie zonder afgemeld energielabel tot en met ,00 65,61 Oude situatie zonder afgemeld energielabel vanaf ,33 73,31 Oude situatie met afgemeld energielabel 149 3,02 66,08 Nieuwe situatie zonder afgemeld label zittende huurder (vanaf 2012) 135 3,41 74,94 Nieuwe situatie met afgemeld energielabel zittende huurder 167 2,75 59,94 Nieuwe situatie zonder afgemeld energielabel na mutatie 135 3,48 76,57 Nieuwe situatie met afgemeld energielabel na mutatie 167 2,81 61,24
18 4.3 Alleen huuraanpassing bij mutatie 18 Schema 1: Uitgangspunten Door te belasten meerinvestering prijspeil (heden) Bouwjaarklasse (vul cijfer in volgens klasse-indeling rechts) 1 Maandhuur bestaande situatie 450 Woningtype: e=eengezins en m=meergezins e Woningwaardering totaal oude situatie (zie schema rechts) 150 Punten installatie en isolatie oude situatie 15 Energielabel oude situatie (A++;A+;A;B;C;D;E;F;G) D Energielabel nieuwe situatie (A++;A+;A;B;C;D;E;F;G) B Energiebesparing prijspeil 2009 (heden) per jaar 240 Huurverhoging bij mutatie prijspeil 2009 (heden) per jaar 360 Huurverhoging bij zittende huurder prijspeil 2009 (heden) per jaar 0 Rente (percentage) 6 Stijging energietarieven (percentage) 2,25 Inflatie cq jaarlijkse huurverhoging (percentage) 2,25 Mutatiegraad (percentage) 9 Jaren na heden dat huuropbrengst eindigt 25
19 Schema 2: Resultaten dekking investering Netto contante waarde huurverhoging tijdens exploitatie Ongedekte investering 26- Netto contante waarde energiebesparing tijdens exploitatie Schema 3: Resultaten huur (grenswaarden, zie schema rechts) Huur bestaande situatie (per maand) 450 Nieuwe huur voor zittende huurders (per maand) 450 Nieuwe huur na mutaties (per maand) Schema 4: Analyses woningwaardering, puntprijs en percentage maximaal redelijk Woningwaardering Gemiddelde puntprijs Verhouding t.o.v. max. redelijk (%) Oude situatie zonder afgemeld energielabel tot en met ,00 65,61 Oude situatie zonder afgemeld energielabel vanaf ,33 73,31 Oude situatie met afgemeld energielabel 149 3,02 66,08 Nieuwe situatie zonder afgemeld label zittende huurder (vanaf 2012) 135 3,33 73,31 Nieuwe situatie met afgemeld energielabel zittende huurder 167 2,69 58,64 Nieuwe situatie zonder afgemeld energielabel na mutatie 135 3,56 78,20 Nieuwe situatie met afgemeld energielabel na mutatie 167 2,87 62,55
20 5 Bijlage 2: toelichting Excelblad lad Hoewel bij het ontwikkelen van dit Excel rekenblad door Atriensis de uiterste zorg is nagestreefd, kan voor eventuele rekenfouten of onjuiste interpretaties niet worden ingestaan en neemt Atriensis BV geen enkele aansprakelijkheid. Atriensis is benieuwd naar reacties van gebruikers van het Excelblad. Dit leidt mogelijk tot verbeteringen en uitbreiding van mogelijkheden. Mail naar Tabblad 1: Invoer plus resultaat 20 Schema 1: Uitgangspunten (blauw) De gebruiker vult alleen in schema 1 gegevens in. Alle berekeningen per woning invullen. Dit kan dus zowel een individueel adres zijn, een gemiddelde woning in een complex of de gemiddelde woning van de corporatie. Het rekenmodel bepaalt alles in bedragen van eind 2009 en gaat er ook vanuit dat een energiebesparende ingreep per heden doorgevoerd wordt. Bij punten installatie en isolatie gaat het om de punten die verdwijnen vanuit het bestaande woningwaarderingsstelsel. Uit de huidige woningwaardering verdwijnen onder blok 3 Centrale verwarming de punten voor de ketel. De punten voor verwarmde vertrekken blijven bestaan. Daarbij verdwijnt het verschil tussen stadsverwarming en centrale verwarming met gasketels en de punten voor thermostatische radiatorkranen vervallen eveneens. Er resteren alleen twee punten per verwarmd vertrek en 1 punt per overige ruimte met een maximum van vier overige ruimtes. Uit de huidige woningwaardering vervallen onder blok 4 Warmte-isolatie alle punten voor dubbelglas, spouw-, vloer-, dak- en gevelisolatie. Hiervoor in de plaats komt één cijfer gebaseerd op het energielabel en de vraag of het een eengezins- of meergezinswoning betreft. Bij de huurverhoging bij mutatie gaat het om de totale verhoging. Dus hier zowel de huurverhoging invullen die bij zittende huurders doorgevoerd wordt als de extra verhoging op het mutatiemoment. Stel dat een corporatie bij zittende huurders 10 per maand in rekening brengt en geen extra bedrag bij mutaties, dan handelt het in beide velden (huurverhoging bij mutatie en huurverhoging bij zittende huurder) om 120. Schema s 2, 3 en 4 met resultaten (geel) De resultaten zijn gepresenteerd op basis van prijspeil najaar 2009 en zijn bedragen per woning. Rechts van deze drie schema s zijn de indicatieve begrenzingen van de huurtoeslag en de indeling van huurwoningen naar de klassen goedkoop, betaalbaar en duur weergegeven.
21 Tabblad 2: Berekeningen De gebruiker vult hier niets in. Hier rekent het blad voor de restant exploitatieperiode de huuropbrengst vanuit de extra huur bij zittende huurders en vanuit de extra huur bij mutaties, rekening houdend met de jaarlijkse huurverhoging. De totale extra huuropbrengst wordt bepaald aan de hand van de mutatiegraad. De eerste regel met cijfers presenteert de netto contante waarde over de totale exploitatieperiode. Tabblad 3: Woningwaardering De gebruiker vult hier niets in. Er is een vijftal schema s: Schema 1: Woningwaardering gekoppeld aan bouwjaar en/of energielabel Schema 2: Woningwaardering bij woningen zonder energielabel vanaf 2012 Schema 3: Woningwaardering behorend bij energielabel invoer in dit blad Schema 4: Woningwaardering behorend bij bouwjaar invoer in dit blad Schema 5: Maximaal redelijke huurprijs per juli 2009
Investeringskosten energiebesparing gedekt
Datum 28 september 09 Afdrukdatum 27 09 09 1 Investeringskosten energiebesparing gedekt Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een
Nadere informatieScenario's voor huurverhoging bij energiebesparing
1 Scenario's voor huurverhoging bij energiebesparing Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of
Nadere informatieEnergiebesparingspact met bewoners
Afdrukdatum 09 06 2009 1 Energiebesparingspact met bewoners Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand
Nadere informatieScenario's voor huurverhoging bij energiebesparing
1 Scenario's voor huurverhoging bij energiebesparing Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of
Nadere informatieBenchmark energetische kwaliteit sociale huursector 2011
Afdrukdatum 23 03 2012 1 energetische kwaliteit sociale huursector 2011 Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
Nadere informatieAtriensis b.v. Insulindelaan 124 Postbus AV Eindhoven T F I E KvK Oost Brabant
1 Benchmark energetische kwaliteit sociale huursector 2010 Atriensis b.v. Insulindelaan 124 Postbus 842 5600AV Eindhoven T 040 2367859 F 040 2364278 I www.atriensis.nl E info@atriensis.nl KvK Oost Brabant
Nadere informatieBenchmark energetische kwaliteit sociale huursector 2012
Afdrukdatum 06 04 2013 1 Benchmark energetische kwaliteit sociale huursector 2012 Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
Nadere informatieBenchmark energetische kwaliteit sociale huursector 2009
1 Benchmark energetische kwaliteit sociale huursector 2009 Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand
Nadere informatieVan energielabels naar energiebesparingsbeleid
Afdrukdatum 05 12 2008 1 Van energielabels naar energiebesparingsbeleid Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
Nadere informatieEnergetisch verbeterplan Complex 2075 Brabantse Waard
Project Energetisch verbeterplan complex 2075 Versie 2.0 Afdrukdatum 11 februari 2015 1 Energetisch verbeterplan Complex 2075 Brabantse Waard Atriensis b.v. Pastoor Petersstraat 170-40 Postbus 842 5600AV
Nadere informatieHemelbestorming of aardverschuiving?
oktober 2012 1 Hemelbestorming of aardverschuiving? Aandachtspunten bij introductie van zonnepanelen en zonneboilers in Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd,
Nadere informatieNieuwe woningwaarderingsstelsel. (puntenstelsel) en het energielabel
19 april 2010, HBV Maaskant Nieuwe woningwaarderingsstelsel (puntenstelsel) en het energielabel Susan Huijbregts Campagnemedewerker energieteam Waarom energie besparen? Woonlasten verlagen (de afgelopen
Nadere informatieEffecten van aanpassing van de energetische punten in het WWS
Effecten van aanpassing van de energetische punten in het WWS Effecten van aanpassing van de energetische punten in het WWS Uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van VROM B. Blijie, R.J. van Til en
Nadere informatieVASTGOEDSTURING OP COMPLEXNIVEAU
VASTGOEDSTURING OP COMPLEXNIVEAU INLEIDING In onze voorgaande blog hebben we verschillende gangbare waarderingsmethoden toegelicht: de historische kostprijs, de bedrijfswaarde en de marktwaarde. Dit deden
Nadere informatieHemelbestorming of aardverschuiving?
1 Hemelbestorming of aardverschuiving? Aandachtspunten bij introductie van zonnepanelen en zonneboilers in Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd,
Nadere informatiePerspectief energiebesparing sociale voorraad
April 2009 1 Perspectief energiebesparing sociale voorraad Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand
Nadere informatieEnergie-Index advies tbv huursector
Energie-Index advies tbv huursector Ulft, 2 juli 2015. Project: ATAG E-I oplossingen Projectnummer: 2015-018 Woningtype: Rij-tussenwoningen bj 46/64, 65/74, 75/91 Opdrachtgever: ATAG Verwarming Nederland
Nadere informatieAan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus EA DEN HAAG
> Retouradres Postbus 20011 2500 EA Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Ministerie van Turfmarkt 147 Den Haag Postbus 20011 2500 EA Den Haag
Nadere informatieEnergielabel onderzoek Wijksteunpunten Wonen, mei 2011
Energielabel onderzoek Wijksteun Wonen, mei 2011 De conclusies Het Stedelijk Bureau heeft onderzocht wat de gevolgen zijn van de invoering van het energielabel in het Woning Waardering Systeem (WWS) voor
Nadere informatieHuur beleid Ru t te II. Een overzicht van de impact. van het huidige huurbeleid op huurders, woningzoekenden en de huursector.
Huur beleid Ru t te II Een overzicht van de impact van het huidige huurbeleid op huurders, woningzoekenden en de huursector. Januari 2015 Inleiding De huren zijn de afgelopen twee jaar fors gestegen.
Nadere informatieOvereenkomst uitvoering energiebesparende maatregelen
Overeenkomst uitvoering energiebesparende maatregelen Stichting Woningbouw Slochteren, Stichting Bewonersraad Slochteren 1. Doelstelling, aanpak en reikwijdte 1.1 De overeenkomst richt zich op het bereiken
Nadere informatieEnergie besparen met uw huurders
Energie besparen met uw huurders Mijn e-loket helpt u: uw energiebeleid te communiceren energielabels inzichtelijk te maken CO2 uitstoot met uw huurder te verminderen Mijn e-loket helpt uw huurders: bewust
Nadere informatieMeer huur voor minder huis. Gereguleerde huren in de commerciële sector
Meer huur voor minder huis Gereguleerde huren in de commerciële sector Gereguleerde huren in de commerciële sector Meer huur voor minder huis AANLEIDING Corporaties en commerciële verhuurders bieden beiden
Nadere informatieAchterbanbijeenkomst AH Woon 20 april 2015 Haren, Vries, Nieuw-Roden, Annen 20-04-15
Achterbanbijeenkomst AH Woon 20 april 2015 Haren, Vries, Nieuw-Roden, Annen 20-04-15 Agenda 1. Welkomstwoord voorzitter AH Woon. 2. Huurbeleid 2015 en verder 3. Wat heeft AH Woon gedaan 4. Pauze 5. Er
Nadere informatieInvesteren in groen en betaalbaar wonen
Verkort Beleidsplan Het Gooi en Omstreken 2013-2018 Investeren in groen en betaalbaar wonen Ambities in 2017 In Baarn, Blaricum, Bunschoten, Gooise Meren, Hilversum en Wijdemeren Voorwoord Maarten van
Nadere informatieRendement duurzame energie verklaard
Afdrukdatum 06 01 2011 1 Rendement duurzame energie verklaard Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand
Nadere informatieEnergie-Index advies t.b.v. huursector
Energie-Index advies t.b.v. huursector Ulft, 11 februari 2016. Project: ATAG E-I oplossingen Projectnummer: 2015-018 Woningtype: Rij-tussenwoningen bj 46/64, 65/74, 75/91 Opdrachtgever: ATAG Verwarming
Nadere informatieEnergie-Index advies tbv huursector
Energie-Index advies tbv huursector Ulft, 11 februari 2016. Project: ATAG E-I oplossingen Projectnummer: 2014-050 Woningtype: Portiekwoningen bj 46/64, 65/74, 75/91 Opdrachtgever: ATAG Verwarming Nederland
Nadere informatieDe woningcorporatiesector in beeld 2016
De woningcorporatiesector in beeld 1 De Autoriteit woningcorporaties (Aw) brengt jaarlijks de financiële positie en prestaties van de woningcorporatiesector in beeld. Dit gebeurt op basis van de cijfers
Nadere informatieBenchmark Onderhoudslasten Kalenderjaar 2010 Oost West Thuis Best
Afdrukdatum 22 06 2011 1 Benchmark Onderhoudslasten Kalenderjaar 2010 Atriensis b.v. Insulindelaan 122 Postbus 842 5600AV Eindhoven T 040 2367859 F 040 2364278 I www.atriensis.nl E info@atriensis.nl KvK
Nadere informatieHuurronde 1 juli Status document: Gekwalificeerd Adviestraject afgerond
Huurronde 1 juli 2017 Status document: Gekwalificeerd Adviestraject afgerond Voor akkoord, Datunj/2^/. / H.P.A.jvl/Bosch, Directeur-bestuurder Waterweg Wonen J. Sloot, Voorzitter Huurdersraad Waterweg
Nadere informatieEnergiebesparing. Handleiding en stappenplan voor huurdersorganisaties
Energiebesparing Handleiding en stappenplan voor huurdersorganisaties Eerste druk, november 2007 ENERGIEBESPARING Handleiding en stappenplan voor huurdersorganisaties Eerste druk, november 2007 2007, Nederlandse
Nadere informatieEnergiebesparing! Waarom Energielabel en WWS Woonlastenwaarborg Pilot Noord
18 mei 2010, Stichting Huurdersraad Spijkenisse Energiebesparing! Waarom Energielabel en WWS Woonlastenwaarborg Pilot Noord Jaap van Leeuwen Energieconsulent Nederlandse Woonbond Waarom energie besparen?
Nadere informatieRendement duurzame energie verklaard
1 Rendement duurzame energie verklaard Atriensis b.v. Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze rapportage mag worden verveelvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand of openbaar gemaakt,
Nadere informatieConcept second opinion voor de Schaepmanstraat, Katwijk
Concept second opinion voor de Schaepmanstraat, Katwijk Geert-Jan Persoon Adviseur woningkwaliteit Vereniging Nederlandse Woonbond Nieuwe Achtergracht 17 1018 XV Amsterdam 020-5517784 www.woonbond.n www.bespaarenergiemetdewoonbond.nl
Nadere informatieEnergieverspilling is zinloos
Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 2/25 3/25 1. Praktijk van het verleden
Nadere informatieSamenvatting en conclusies Het huurbeleid van Woningbouwvereniging Langedijk voor 2017 tot en met 2019 bestaat uit de volgende onderdelen:
MEMO Aan : Raad van Commissarissen Van : Tim van Ruiten Memonr : 7-002 Datum : 9 januari 207 Betreft : Notitie Huurbeleid 207 Inleiding In 206 is wet- en regelgeving van kracht geworden, die grote invloed
Nadere informatieIr. G.N. Sweringa (Truus)
Verduurzaming Woningmarktdebat woningbestand Apeldoorn 15 april 2010 Ir. G.N. Sweringa (Truus) Directeur Bestuurder 7-5-2010 1 MISSIE OFW Het bieden van een kansrijke woon- en leefomgeving voor mensen
Nadere informatieRapportage kwantitatieve resultaten project Blok voor Blok
Rapportage kwantitatieve resultaten project Blok voor Blok December 2013 Van: werkgroep Monitoring Aan: projectgroep Blok voor Blok 0. Inleiding Deze rapportage is tot stand gekomen op basis van aangeleverde
Nadere informatieHUURPRIJSBELEID. Wonen Midden-Delfland. Maasland, februari 2019
HUURPRIJSBELEID 2019 Wonen Midden-Delfland Maasland, februari 2019 1 2 Inleiding In het najaar van 2016 is het huurbeleid 2016-2017 vastgesteld. Voor het huurbeleid 2018-2019 gelden dezelfde uitgangspunten
Nadere informatieAchtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE BETAALBAAR- HEID
Achtergrondinformatie Woonsymposium WONEN IN STAD.NL SESSIE BETAALBAAR- HEID donderdag 19 maart 2015 BETAAL- BAARHEID Groningen is de jongste stad van Nederland. Van de totaal circa 200.000 inwoners zijn
Nadere informatieRotterdam. Stook je rijk 2015. Monitoring Energiebesparing Huursector
Rotterdam Stook je rijk 2015 Monitoring Energiebesparing Huursector 9-10-2015 Inhoud Nieuwe Woningwet per 1 juli 2015 Doelstellingen landelijke Energieakkoord Stand van Zaken in Nederland Rotterdamse doelstellingen
Nadere informatieHuurconvenant 2012 2022
Huurconvenant 2012 2022 Trudo heeft al vele jaren een overeenkomst met het Klantenplatform over haar huurprijsbeleid. In het zogenaamde huurconvenant zijn duidelijke afspraken vastgelegd over zaken als
Nadere informatieCasus VerbeterUwHuis.nl
Casus VerbeterUwHuis.nl Project Naam deelnemer >>Als het gaat om energie en klimaat 1 A. In de gesprekken die jullie met bewoners gaan voeren is het van belang om zo veel mogelijk informatie boven tafel
Nadere informatieGevolgen Woonakkoord voor corporaties
Gevolgen Woonakkoord voor corporaties Johan Conijn en Wolter Achterveld 14 februari 2013 Inhoudsopgave 1 Inleiding... 3 2 Doorrekening Woonakkoord... 3 2.1 Uitgangspunten... 3 2.2 Financiële randvoorwaarden...
Nadere informatieENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN
4 juli 2007 19:11 uur Blz. 1 / 8 cursus Luc Volders - 2-7-2007 ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN Opdrachtgever: FB Projectgegevens: testpand 1234AB Software: EPA-W Kernel 1.09 07-06-2007 Vabi Software
Nadere informatieHuurinkomsten van corporaties, De gevolgen van het regeerakkoord
Huurinkomsten van corporaties, 2012 2021. De gevolgen van het regeerakkoord Johan Conijn & Wolter Achterveld Inleiding Op verzoek van Aedes heeft Ortec Finance de financiële gevolgen van het regeerakkoord
Nadere informatieBespaar op energie én uw woonlasten samen met Woonpartners
ENERGIE ZUINIGER WONEN! Bespaar op energie én uw woonlasten samen met Woonpartners 1 Energiebesparingsproject Energie besparen is een zaak van iedereen. Daarom investeert Woonpartners samen met haar huurders
Nadere informatieWWS Energie. Uitgevoerd in opdracht van VROM-WWI. Berry Blijie & Roelf-Jan van Til. april 2008 r2008-0045bb
WWS Energie WWS Energie Uitgevoerd in opdracht van VROM-WWI Berry Blijie & Roelf-Jan van Til april 2008 r2008-0045bb ABF RESEARCH VERWERSDIJK 8 2611 NH DELFT T [015] 2123748 WWS ENERGIE Inhoudsopgave
Nadere informatie3 Energiegebruik huidige situatie
3 Energiegebruik huidige situatie 3.1 Het Energie Prestatie Certificaat In het kader van de Europese regelgeving (EPBD) bent u verplicht om, bij verkoop of verhuur van de woning, een energiecertificaat
Nadere informatieRapportage Energiebus. BC Kleine Jan, Huizen
Rapportage Energiebus BC Kleine Jan, Huizen Type woningen: 54 eengezinswoningen met een oppervlak van 100 m2. Bouwjaar: 1957 Op verzoek van: Bewonerscommissie Verhuurder: De Alliantie Datum bezoek: 21-6-2013
Nadere informatieEnergieverspilling is zinloos
Aan de slag in de Bestaande Bouw Energieverspilling is zinloos in het verleden en daarna samengesteld door: Martin Liebregts Haico van Nunen Donderdag 13 september 2007 Milieu - Aandacht in de tijd 2/31
Nadere informatieENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN
Beta Testbedrijf E. van Dijk 007 Kleveringweg 12 2616 LZ Delft info@vabi.nl Delft, 8 februari 2007 ENERGIE PRESTATIE ADVIES VOOR WONINGEN Opdrachtgever: Opdrachtgever BV A. Bee Projectgegevens: Voorbeeldproject
Nadere informatieVOORBEELD. Woningwaarderingsstelsel 2015. Tekst en uitleg voor huurdersorganisaties. over het vernieuwde Puntenstelsel. Eerste druk, oktober 2015
Woningwaarderingsstelsel 2015 Tekst en uitleg voor huurdersorganisaties over het vernieuwde Puntenstelsel Eerste druk, oktober 2015 WONINGWAARDERINGSSTELSEL 2015 Eerste druk, oktober 2015 2015 Nederlandse
Nadere informatieGevolgen van Woningwet en Regeerakkoord voor het lokale speelveld
Gevolgen van Woningwet en Regeerakkoord voor het lokale speelveld Futuraplatform - vrijdag 16 november 2012 Leo Gerrichhauzen Gerrichhauzen en Partners 2012 Van verzelfstandiging naar publieke sturing
Nadere informatieVerduurzaming woningportefeuille: de woonbundel. 4 maart 2013
Verduurzaming woningportefeuille: de woonbundel 4 maart 2013 Verduurzamingsambitie woningcorporaties onder druk Het belang van verduurzaming van het corporatiebezit wordt erkend: Convenant Energiebesparing
Nadere informatieUpdate Nieuw stelsel energieprestaties 2020
Update Nieuw stelsel energieprestaties 2020 Ons kenmerk 18112(HM)notitie update Op 1 januari 2020 gaat een nieuw stelsel in rondom de energieprestatie van gebouwen. Deze notitie beschrijft: 1 1 Waarom
Nadere informatieENERGIE BESPARING IN DE AMERSFOORTSE HUURSECTOR
ENERGIE BESPARING Energiebesparing huurwoningen Amersfoort terugblik en vooruitblik Donderdag 16 oktober 2014 WELKOM! IN DE UTRECHTSE HUURSECTOR ACHTERGROND VAN DEZE AVOND www.stookjerijk.nl Samenwerking
Nadere informatieHuurronde 1 juli 2018
Huurronde 1 juli 2018 Status document: definitief, afgerond gekwalificeerd adviestraject Voor gezien, J. Sloot Voorzitter Huurders raad Waterweg Wonen Huurronde 1 juli 2018 1. Inleiding Waterweg Wonen
Nadere informatieHUURBELEIDSPLAN WOONPARTNERS MIDDEN-HOLLAND
HUURBELEIDSPLAN WOONPARTNERS MIDDEN-HOLLAND 2019-2020 Waddinxveen, 28 maart 2019 Inhoudsopgave 1. Vooraf... 3 2. Beleidsvarianten... 3 2.1 Marktsituatie... 3 2.2 Uitgangspunten... 3 2.3 Beleidskeuzes...
Nadere informatieAanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen. 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider
Aanpak energiebesparing woningvoorraad Portaal Nijmegen 13 mei 2014 Stephan Huisman afdeling Strategie & Vastgoed Senior projectleider Wat loopt er allemaal? Duurzaamheid is: Energiebesparing Gezond wonen
Nadere informatieFinanciële bijdrage van de huurder bij investeringen in verduurzaming en vergroening
O P I N I E S T U K Financiële bijdrage van de huurder bij investeringen in verduurzaming en vergroening Bijna iedereen is het er wel over eens dat een significante vermindering van het energieverbruik
Nadere informatieHuurverhoging 2019 Vragen en antwoorden
Huurverhoging 2019 Vragen en antwoorden Inhoud Algemeen... 3 1. Waarom verhoogt Mooiland ieder jaar de huur (meer/minder)?... 3 2. Hoeveel mag de huur maximaal stijgen per 1 juli 2019?... 3 3. Hoe bepaalt
Nadere informatieEnergiebesparing in de Leidse huursector
- Leiden - 2014 Rondetafel 26 juni Energiebesparing in de Leidse huursector Bert Bakker StookjerijkTrofee 2014 prijsuitreiking op slotbijeenkomst do avond 20 november te Utrecht Energieprestaties 2013
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2007 2008 30 196 Duurzame ontwikkeling en beleid Nr. 36 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR WONEN, WIJKEN EN INTEGRATIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der
Nadere informatieBenchmarkrapportage 2013
Benchmarkrapportage 2013 Hartelijk dank voor het deelnemen aan de monitoringronde 2013. Voor u liggen de resultaten voor uw corporatie ten opzichte van de totale groep deelnemende corporaties. Graag vernemen
Nadere informatieAedes-benchmark Duurzaamheid. Prestatieveld letter. Prestatieveld letter. Energetische prestatie. Energie-Index. CO2-uitstoot.
SAMENGEVAT Dit jaar presenteert Aedes voor de vierde keer de Aedes-benchmark. In deze corporatiemonitor vindt u op hoofdlijnen informatie over de samenstelling van de prestatievelden en de belangrijkste
Nadere informatiePrestatieafspraken Gemeente Wormerland, WormerWonen, Huurders voor Huurders
Prestatieafspraken -2020 Gemeente Wormerland, WormerWonen, Huurders voor Huurders Inleiding Per 1 juli 2015 is de nieuwe Woningwet van kracht geworden. Hoeksteen van deze hervorming is de lokale verankering
Nadere informatieBETAALBAARHEID EN ENERGIEBESPARING
BETAALBAARHEID EN ENERGIEBESPARING Dilemma s en (on)mogelijkheden Henk Heeger (Havensteder en OTB, TU DELFT) 12 november 2014 13-11-2014 1 INLEIDING Voorstellen Henk Heeger: werkt zowel bij het OTB (TU-Delft)
Nadere informatieBuildDesk kennisdocument
BuildDesk kennisdocument Energiebesparing en huurverhoging: volop kansen Welke wettelijke mogelijkheden zijn er om bij woningverbetering een huurverhoging te vragen? Het verkrijgen van 70% instemming hoeft
Nadere informatieu kunt er niet omheen
EPA-W Advies Het energielabel: u kunt er niet omheen Eigenaren van woningen zijn bij de verkoop of verhuur verplicht om een Energielabel te overhandigen aan de koper of huurder. Als erkend EPA-W Adviseur
Nadere informatieMEDEDELING AAN DE RAAD
MEDEDELING AAN DE RAAD Aan: In afschrift aan: Van: Datum: Onderwerp: Registratienr.: Zaaknr.: Bijlage(n): De gemeenteraad De buitengewone leden van de gemeenteraad Wethouder G.J.W. Toonen 14 augustus 2013
Nadere informatieBuilding4life. Wilt u weten hoe? Building4life. Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus 1069 4801 BB Breda
Wilt u weten hoe? Ga stap voor stap door onze aanpak: - Kennismaking Building4life - De Building4life werkwijze - Uitgewerkte case Amarant Tilburg Building4life Jan van Polanenkade 26B1 4811 KM Breda Postbus
Nadere informatieENERGETISCHE VERBETERINGSMAATREGELEN IN DE SOCIALE HUURSECTOR ENKELE UITKOMSTEN VAN DE SHAERE-MONITOR 2010-2013
ENERGETISCHE VERBETERINGSMAATREGELEN IN DE SOCIALE HUURSECTOR ENKELE UITKOMSTEN VAN DE SHAERE-MONITOR 2010-2013 1 WAT IS DE SHAERE-MONITOR? In de afgelopen jaren zijn allerlei initiatieven ontplooid om
Nadere informatieDIR/SdB/ Adviesaanvraag huurverhoging per 1 juli 2015
Huurdersplatform KleurrijkWonen Secretariaat Kon.Wilhelminalaan 39 4247 EM KEDICHEM Kenmerk Onderwerp DIR/SdB/ Adviesaanvraag huurverhoging per 1 juli 2015 Datum Bijlage: Wettelijk kader Huurprijsbeleid
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal 2 Vergaderjaar 2008 2009 30 196 Duurzame ontwikkeling en beleid Nr. 72 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR WONEN, WIJKEN EN INTEGRATIE Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der
Nadere informatieGéén huurverhoging per 1 juli Waarom krijg ik per 1 juli 2018 géén huurverhoging?... 6
Huuraanpassing 2018 Vragen en antwoorden Inhoud Algemeen... 3 1. Waarom verhoogt Mooiland ieder jaar de huur (meer/minder)?... 3 2. Hoeveel mag de huur maximaal stijgen per 1 juli 2018?... 3 3. Hoe bepaalt
Nadere informatieBijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven. 1 Inleiding
Bijlage I 20111278-07 Investeringen en energielasten Energiesprong woningbouw Maria van Bourgondiëlaan te Eindhoven Datum Referentie Behandeld door 13 december 2011 20111278-07 P. Smoor/LSC 1 Inleiding
Nadere informatieTweede Kamer akkoord met wetsvoorstel energieprestatievergoeding voor nul-op-de-meter-woning
Regelingen en voorzieningen CODE 4.1.7.90 Tweede Kamer akkoord met wetsvoorstel energieprestatievergoeding voor nul-op-de-meter-woning bronnen aedes.nl, Kamer neemt wetsvoorstel energieprestatievergoeding
Nadere informatieAanpassing woningwaarderingsstelsel per 1 juli 2010
> Retouradres Postbus 30941 2500 GX Den Haag de colleges van burgemeester & wethouders, de besturen van de toegelaten instellingen, Aedes, de Vereniging van Institutionele Beleggers in Vastgoed, Nederland
Nadere informatieStookjerijkTrofee 2014 prijsuitreiking op slotbijeenkomst donderdagavond 20 november te Utrecht
StookjerijkTrofee 2014 prijsuitreiking op slotbijeenkomst donderdagavond 20 november te Utrecht Stookjerijk 2014 Rondetafel Energiebesparing in de Haarlemse huursector Systematiek energielabels Waar gaat
Nadere informatieENERGIEZUINIG HUREN IN AMERSFOORT
ENERGIEZUINIG HUREN IN AMERSFOORT Hoe krijgen we de sociale woningvoorraad energieneutraal in 2030 Terugblik en vooruitblik Donderdag 4 juni 2015 WELKOM! ACHTERGROND VAN DEZE AVOND Samenwerking van diverse
Nadere informatieADVIES HUURVERHOGING 2016
ADVIES HUURVERHOGING 2016 1 Enschede, 30 maart 2016 Advies aan: Door: R. K. Woningcorporatie Ons Huis Postbus 1305 7500 BH Enschede St. Huurdersbelang Ons Huis p.a. Hertmebrink 335 7544 DK Enschede Betreft:
Nadere informatieStook je rijk 2014. Rondetafel Energiebesparing in de Helmondse huursector. 29 Oktober 2014
Stook je rijk 2014 Rondetafel Energiebesparing in de Helmondse huursector 29 Oktober 2014 Programma 19.00 uur Inloop 19.30 uur Opening en aanleiding 19.40 uur Presentatie Woonbond, Robert Willé 19.50 uur
Nadere informatieVOORBEELD. Huurders en asbest. Informatie en tips voor individuele huurders. en bewonersorganisaties. Eerste druk, augustus 2013
Huurders en asbest Informatie en tips voor individuele huurders en bewonersorganisaties Eerste druk, augustus 2013 HUURDERS EN ASBEST Informatie en tips voor individuele huurders en bewonersorganisaties
Nadere informatieInvoering energiebeleid door corporaties onder de loep
1 Invoering energiebeleid door corporaties onder de loep Enqueteresultaten in het kader van de praktijkuitwisseling Bewonerscommunicatie, hoe krijg ik mijn huurders mee? 20 maart 2012 Weert Atriensis b.v.
Nadere informatieHet energiebeleid van Habeko wonen Martin Bogerd directeur bestuurder.
Verslag bijeenkomst 21 januari 2015 van Stichting Bewonersbelangen Habeko Wonen (SBHW) in samenwerking met Habeko wonen en gastspreekster Antoinette Vunderink van Het Energiehuis over Hoe houd ik mijn
Nadere informatieDe Energiebesparingsverkenner woningbouw voor professionals
De Energiebesparingsverkenner woningbouw voor professionals Voor van uw klanten of huurders Breng de mogelijkheden voor energiebesparing snel en gemakkelijk in beeld energiebesparingsverkenner.rvo.nl Wilt
Nadere informatieRekenkamer Metropool Amsterdam T.a.v. de heer J. de Ridder Postbus 202 1000 AE Amsterdam
pagina 1 / 5 Rekenkamer Metropool Amsterdam T.a.v. de heer J. de Ridder Postbus 202 1000 AE Amsterdam Datum: 15 maart 2016 Kenmerk: 201/0007, JvdV Archiefnummer: 5.90/3 Betreft: Bestuurlijke Reactie op
Nadere informatieMEMO (vertrouwelijk) In 2017 zijn de huren als volgt verhoogd:
MEMO (vertrouwelijk) Aan : leden Koepel Grave en KMAS Van : directie Mooiland Onderwerp : Adviesaanvraag huurverhoging en huurverlaging 1 juli 2018 Datum : 30 januari 2018 Voorgenomen besluit huurverhoging
Nadere informatieBijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Ooststellingwerf. Samen werken aan goed en betaalbaar wonen
Bijdrage 2018 WoonFriesland aan de woonvisie gemeente Ooststellingwerf Samen werken aan goed en betaalbaar wonen Goed en betaalbaar wonen in Ooststellingwerf Onze bijdrage 2018 aan uw woonvisie Gewoon
Nadere informatieActiviteiten Huizen. Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ bovenwoning 95% 5.209
Activiteiten Huizen Woningbezit Zelfstandige huurwoningen naar woningtype = 3.028 704 1.675 88 5.495 Eengezinswoning Galerijflat Portiekflat Beneden-/ Totaal bovenwoning Bovenstaand woningbezit is exclusief
Nadere informatieThema Huurbeleid. Algemene Ledenvergadering HBO HUURBELEID. Jaarlijkse ledenvergadering. Aanleiding
Algemene Ledenvergadering HBO HUURBELEID Thema Huurbeleid Aanleiding Op de jaarlijkse ledenvergadering is het thema Huurbeleid besproken. Ook TBV-wonen was uitgenodigd om hun huurbeleid toe te lichten.
Nadere informatieSamenvatting: Winst en waarde van energie renovaties in de woningbouw
Samenvatting: Winst en waarde van energie renovaties in de woningbouw De opgave is groot De Rijksoverheid streeft naar een energieneutrale bebouwde omgeving in 2050. Op weg daar naar toe is de ambitie
Nadere informatiesamen met huurders voor een krachtig huurbeleid
De Nieuwe Wind BEWEEGT Adviesdocument Huurbeleid 2017 samen met huurders voor een krachtig huurbeleid Nu en in de toekomst, huren met een glimlach in Zoeterwoude Adviesvoorstel Huurbeleid 2017 Onderwerp
Nadere informatieVerbetering energieprestatie: een zaak van kleine stapjes?
Verbetering energieprestatie: een zaak van kleine stapjes? Nico Nieboer 3 november 2015 Delft University of Technology Challenge the future Inleiding Presentatie uitkomsten onderzoek naar verbetering energieprestatie
Nadere informatie4- Wki. ï\ \0; Toelichting maatwerk Woningen Gemeente Bloemendaal. najaar 2008. Bezoekdatum. Gemeentelijk woning bestand. Complex omschrijving
4- Wki Toelichting maatwerk Woningen emeente Bezoekdatum Complex omschrijving Naam Adres Postcode en woonplaats Contactpersoon unctie najaar 2008 emeentelijk woning bestand emeentebloemendaal Brouwerskolkweg
Nadere informatieLekker wonen, lagere lasten
Lekker wonen, lagere lasten Lees hoe u energie kunt besparen met het energiepakket van Woonservice. Het energiepakket Een huishouden is gemiddeld 150,- per maand kwijt aan energie. Dat is een kwart van
Nadere informatieWSW trendanalyse woningcorporaties 2013-2017
WSW trendanalyse woningcorporaties 2013-2017 Risico s voor borgstelsel nemen toe Corporaties nemen maatregelen om de financiële conti - nuïteit te waarborgen. Dit is het gevolg van de overheidsmaatregelen
Nadere informatieSpatter-Fortuinstraat Informatieavond. 19 februari 2014
Spatter-Fortuinstraat Informatieavond 19 februari 2014 2 Welkom Dirk van der Grijn 3 Toekomst complex Hoezo? We gaan een besluit nemen We willen hiervoor zo veel mogelijk draagvlak creëren We onderbouwen
Nadere informatie