Rapport Monitor Naturalisatieceremonie

Transcriptie

1 Rapport Monitor Naturalisatieceremonie Periodieke rapportage van het verloop van de invoering van de naturalisatieceremonie oktober 2006 tot januari 2007 Juni 2007 IND Informatie- en Analysecentrum

2 Samenvatting In juni 2005 heeft de Tweede Kamer ingestemd met de invoering van een verplichte ceremonie ter verkrijging van het Nederlanderschap. Sinds 1 januari 2006 zijn de gemeenten verplicht ceremonies te organiseren, in elk geval ook op de nationale naturalisatiedag (24 augustus). Sinds 1 oktober 2006 zijn optanten en naturalisandi verplicht aan een ceremonie deel te nemen, waarin hun het optie- of naturalisatiebesluit wordt uitgereikt. In opdracht van de directeur Inburgering en Integratie heeft het Informatie- en Analyse centrum van de IND een monitor opgezet, waarvan het doel is zicht te krijgen op het verloop van de invoering van de ceremonie bij de Nederlandse gemeenten, ambassades en consulaten. De monitor omvat vijf metingen, waarbij relevante gegevens over de ceremonie worden verzameld. Het huidige rapport doet verslag van de tweede meting van de monitor, waarin is bekeken in hoeverre en op welke wijze in de periode van 1 oktober 2006 tot 1 januari 2007 de gemeenten hebben voldaan aan de verplichting tot het organiseren van ceremonies en de naturalisandi hebben voldaan aan de verplichting tot het deelnemen aan de ceremonie. In de tweede meting van de monitor was het responspercentage gelijk aan 48%. De vragenlijst is in het merendeel van de gemeenten (90%) door een medewerker van de afdeling burgerzaken ingevuld. Ruim driekwart van de gemeenten heeft minstens één keer een ceremonie gehouden in de periode van 1 oktober 2006 tot 1 januari Van het resterende deel heeft slechts 15% aangegeven dat zij van plan was een ceremonie te houden, maar dat deze door omstandigheden niet is doorgegaan. De belangrijkste reden hiervoor was dat er geen optiebevestigingen en naturalisatiebesluiten waren om uit te reiken. De ceremonie is in de meeste gemeenten (78%) één of twee keer gehouden. Meer dan de helft van de gemeenten (58%) hanteerde in die periode geen vaste planning van ceremoniedagen. Als reden hiervoor noemden de gemeenten vaak het lage of onregelmatige aantal optiebevestigingen en naturalisatieverzoeken om uit te reiken. Ongeveer tweederde van de gemeenten hield de ceremonie in de middag. Zowel het officiële als het informele gedeelte van de ceremonie duurde in de meeste gevallen (70%) niet langer dan een uur. Het opkomstpercentage bij de ceremonie varieert van 96% bij de grote gemeenten tot 100% bij de kleine gemeenten. De ceremonies zijn in de meeste gevallen (55%) door de burgemeester geleid. Hij of zij heeft ook meestal de toespraak op de ceremonie gehouden (61%). In de andere gevallen was het voornamelijk een ambtenaar burgerzaken of publiekszaken die de leiding nam en/ of de toespraak hield. In de toespraak op de ceremonie is er het vaakst gesproken over de nieuw verkregen grondrechten bij het verkrijgen van het Nederlanderschap en de diversiteit in de Nederlandse samenleving. Door enkele gemeenten is aangegeven dat niet echt sprake was van een toespraak, maar dat op de ceremonie meestal de burgemeester een persoonlijk gesprek hield met de nieuwe Nederlander. In de meeste gevallen stonden op het programma van de ceremonie: een receptie/ borrel (76%), het overhandigen van een cadeau en/ of aandenken (70%) aan de personen die Nederlander zijn geworden en de uitreiking van documenten als boekjes of folders over de gemeente en/ of over Nederland (67%). Van alle naturalisatieaanvragen die in de periode van 1 oktober 2006 tot 1 januari 2007 door de IND zijn ingewilligd, zijn er (97,4%) op een ceremonie en 5 (0,1%) op een andere wijze bekendgemaakt. De IND heeft van de gemeenten geen terugmeldingen ontvangen van naturalisatiebesluiten die niet zijn bekendgemaakt aan de naturalisant. Van het overige deel (2,5%) is de wijze van bekendmaking niet bekend, omdat het terugmeldformulier daarvan nog niet is ontvangen van de gemeenten. Volgens de gegevens uit INDIS is bekend dat van de optiebevestigingen uit dezelfde periode er door de gemeenten zijn bekendgemaakt aan optanten. De wijze waarop de bekendmakingen hebben plaatsgevonden is niet bekend. Slechts in 3% van de gemeenten was er 1 of 2 personen die een verzoek ingediend hebben om wegens zwaarwegende redenen uitgezonderd te worden van de regel in persoon op de ceremonie te verschijnen. De gemeenten hebben geen bezwaar- noch beroepschriften ontvangen van optanten en naturalisandi tegen de wijze van uitreiking van de optiebevestiging respectievelijk het naturalisatiebesluit op grond van zwaarwegende redenen. 1

3 De datum waarop de eerste uitnodiging plaatsvindt van de naturalisant is gemiddeld ongeveer 2 weken na de aanmaakdatum van de kennisgeving aan de gemeenten. De doorlooptijd tussen de datum van de eerste uitnodiging van de naturalisant en de daadwerkelijke datum van de eerste naturalisatieceremonie waarvoor de betrokkene (of de wettelijke vertegenwoordiger) is uitgenodigd bedraagt ongeveer 2,5 week. In bijna 90% van de ingewilligde naturalisatieverzoeken vindt bekendmaking plaats op de datum van de eerste ceremonie waarvoor de naturalisant is uitgenodigd. In 5% van de gevallen duurt het nog minimaal 1 dag tot ongeveer 2 maanden na de datum van de eerste ceremonie voordat de bekendmaking daadwerkelijk plaatsvindt. In het overige deel is (nog) niet bekend hoe lang dit duurt. Driekwart van de gemeenten gaf aan over het algemeen tevreden tot zeer tevreden te zijn over de ceremonie. Slechts 2% van de gemeenten was ontevreden over de ceremonie. Over de organisatie (83%), de opkomst (91%), de sfeer (83%) en de reactie van de deelnemers op de ceremonie (86%) waren de gemeenten overwegend tevreden tot zeer tevreden. Het percentage lag iets lager voor de tevredenheid over het programma van de ceremonie (76%). Zowel in het algemeen als op de afzonderlijke aspecten beoordeelden de gemeenten positiever dan in de eerste meting. Bijna eenderde van de gemeenten (30%) zegt echter nog veranderingen te willen zien in bepaalde aspecten van de ceremonie. Dit percentage is lager dan in de vorige meting. De gemeenten noemden de aspecten vormgeving en planning relatief het vaakst als verbeterpunten. Ook zegt een aanzienlijk deel van de gemeenten (45%) momenteel geen verbeterpunten te zien. Het gebruik van een handreiking onder de gemeenten is afgenomen ten opzichte van de vorige meting. Minder dan de helft van alle gemeenten (46%) maakte in de periode van 1 oktober 2006 tot 1 januari 2007 nog gebruik van een handreiking voor de ceremonie. Het grootste deel hiervan (83%) gebruikte de Handreiking Ceremonie bij Naturalisatie (uitgave van BZK in 2002). Vrijwel alle gemeenten (95%) beoordeelden de werkbaarheid van de handreiking die zij hebben gebruikt als voldoende tot goed. Bijna driekwart (72%) van de gemeenten, die geen gebruik maakten van een handreiking, zegt geen behoefte te hebben aan een handreiking voor de ceremonie. Dit is meer dan in de eerste meting, toen nog iets meer dan de helft van de gemeenten dit zeiden. Het kleine aantal gemeenten (15%) dat wel behoefte heeft aan een handreiking, heeft die met name nodig voor het opstellen van het programma (67%) en de vormgeving van de ceremonie (58%). 2

4 Inhoudsopgave Samenvatting 1 Inhoudsopgave 3 1. Inleiding Achtergrond Indeling van het rapport 5 2. Onderzoeksopzet Onderzoeksvragen Onderzoeksontwerp Methode Onderzoeksscope 7 3. Algemene statistieken Kenmerken responsgroep 9 4. Naturalisatieceremonies Organisatie van de ceremonie Aantal gehouden ceremonies Planning van ceremoniedagen Reden voor geen ceremonie Kenmerken naturalisatieceremonie Dagdeel en duur van de ceremonie Opkomst bij de ceremonie Vormgeving van de ceremonie Sprekers op de ceremonie Toespraak op de ceremonie Invulling van de ceremonie Bekendmaking naturalisatiebesluiten Aantal uitgereikte naturalisatiebesluiten en optiebevestigingen Afwezigheid wegens zwaarwegende redenen Doorlooptijden Beleving van de ceremonie Tevredenheid over de ceremonie Gewenste verandering in de ceremonie Gebruik van handreiking voor de ceremonie Beoordeling werkbaarheid van handreiking Behoefte aan handreiking 22 Bijlage 1 - Deelvragen van de monitor 23 Bijlage 2 - Methoden van dataverzameling 24 Bijlage 3 - Enquêteformulier tweede meting monitor Naturalisatieceremonie 26 3

5 1. Inleiding De wettelijke invoering van de ceremonie ter verkrijging van het Nederlanderschap door vreemdelingen is de aanleiding geweest voor het opzetten van de monitor naturalisatieceremonie. De monitor heeft als doel zicht te krijgen op het verloop van de invoering van de ceremonie bij de Nederlandse gemeenten, ambassades en consulaten. Dit gebeurt door middel van het periodiek verzamelen van zowel kwantitatieve als kwalitatieve gegevens betreffende de uitvoering van de wet- en regelgeving rond de ceremonie. Deze informatie zal mede als input dienen voor de evaluatie van de invoering van de ceremonie, die door het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) wordt uitgevoerd. Daarin wordt nagegaan of het doel dat met de invoering van een (verplichte) ceremonie wordt nagestreefd, wordt bereikt. Uiterlijk 1 oktober 2008 zal de evaluatie van de ceremonie worden opgeleverd. De monitor naturalisatieceremonie wordt in opdracht van de Directie Inburgering en Integratie (DI&I) door het Informatie- en Analysecentrum van de IND (INDIAC) uitgevoerd in samenwerking met de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG), de Nederlandse Vereniging voor Burgerzaken (NVVB), het Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum (WODC) en het Ministerie van Buitenlandse Zaken. De monitor levert over een aantal vastgestelde perioden een rapportage op van de relevante gegevens over het verloop van de ceremonie. Het huidige rapport is opgesteld door Jocelyn Liu, werkzaam bij het INDIAC, en geeft verslag van de tweede meting van de monitor Achtergrond Met ingang van 1 januari 2006 is door de toenmalige minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie de verplichte ceremonie ingevoerd om tegemoet te komen aan de wens van de Tweede Kamer om meer cachet te geven aan de verkrijging van het Nederlanderschap door vreemdelingen. Met het aannemen van de Nederlandse nationaliteit geven optanten en naturalisandi uiting aan hun verbondenheid met Nederland en verwerven zij alle rechten en plichten die aan het Nederlanderschap zijn verbonden. Dit is een bijzondere gebeurtenis zowel voor de nieuwe staatsburger als voor de Nederlandse samenleving en zou daarom meer aandacht moeten krijgen. In een feestelijke ceremonie georganiseerd door de gemeente is er de gelegenheid om stil te staan bij het belang van de verkrijging van het Nederlandse staatsburgerschap. De naturalisatieceremonie wordt in drie fasen ingevoerd: Fase 1 Verplichting voor gemeenten tot organisatie van een ceremonie Per 1 januari 2006 zijn de gemeenten verplicht om ceremonies te organiseren, waarvan er in ieder geval één op de nationale naturalisatiedag (24 augustus 2006) moet plaatsvinden 1. Omdat de vreemdeling het Nederlanderschap vóór 1 oktober 2006 heeft verkregen (zie fase 2), is er voor hem geen verplichting om aan een ceremonie deel te nemen. Hij kán de uitnodiging voor de ceremonie wel aannemen. 1 Op 1 januari 2006 is de regeling van 29 september 2005 tot wijziging van de Regeling verkrijging en verlies Nederlanderschap (RvvN) in werking getreden. 4

6 Fase 2 Verplichting voor de betrokkene tot bijwonen van de ceremonie Per 1 oktober 2006 zijn optanten en naturalisandi verplicht de ceremonie bij te wonen, ook bij een naturalisatie in het buitenland 2. Het besluit tot verkrijging van het Nederlanderschap wordt bekend gemaakt op de ceremonie, die plaatsvindt bij de gemeente of de buitenlandse post en treedt pas in werking na uitreiking hiervan. Wanneer de betrokkene niet binnen één jaar na vaststelling van het besluit op de ceremonie verschijnt, dan vervalt het besluit van rechtswege en kan hij desgewenst een nieuw verzoek indienen. Als betrokkene wegens zwaarwegende redenen niet op een ceremonie kan verschijnen, kan de bekendmaking aan een gemachtigde worden uitgereikt of per post aan betrokkene worden toegestuurd. Fase 3 Verplichting voor de betrokkene tot afleggen van een verklaring van verbondenheid Naar verwachting zal per 1 april 2008 de betrokkene als voorwaarde voor de verkrijging van het Nederlanderschap een verklaring van verbondenheid met Nederland dienen af te leggen tijdens de ceremonie. Indien hij de verklaring niet aflegt, treedt het besluit niet in werking en wordt hij geen Nederlander. De gewijzigde regelgeving geldt voor optie- en naturalisatieprocedures die in Nederland of bij een post in het buitenland zijn gestart 3. De regelgeving geldt dus nog niet voor optie- en naturalisatieprocedures die in de Nederlandse Antillen of Aruba zijn gestart Indeling van het rapport Dit rapport richt zich op het verloop van de tweede fase van de invoering van de naturalisatieceremonie. In hoofdstuk 2 wordt ingegaan op de opzet van het onderzoek, waarin de onderzoeksvragen en onderzoeksmethoden besproken worden. Hoofdstuk 3 geeft een aantal algemene statistieken op basis van de ingevulde vragenlijsten. In hoofdstuk 4 wordt bekeken in hoeverre gemeenten in de periode van 1 oktober 2006 tot 1 januari 2007 hebben voldaan aan de verplichting tot het organiseren van ceremonies. Hoofdstuk 5 gaat in op de kenmerken van de ceremonie en de wijze waarop de gemeenten hier vorm en inhoud aan hebben gegeven. Hoofdstuk 6 bespreekt de mate waarin naturalisandi gehoor hebben gegeven aan de verplichting tot het deelnemen aan de ceremonie en de wijze waarop hun het naturalisatiebesluit is bekendgemaakt. Ten slotte wordt in hoofdstuk 7 besproken hoe de beleving van de ceremonie was door de gemeenten. 2 Op 1 oktober 2006 is het Besluit van 19 mei 2006 tot wijziging van het Besluit verkrijging en verlies Nederlanderschap (BvvN) in werking getreden. Tevens zijn op deze datum de relevante onderdelen van de regeling van 16 augustus 2006 tot wijziging van de Regeling verkrijging en verlies Nederlanderschap (RvvN) in werking getreden. 3 Voor opties bevestigd door de posten geldt een afwijkende datum van inwerkingtreding, te weten 1 januari

7 2. Onderzoeksopzet In dit hoofdstuk wordt uiteengezet op welke onderzoeksvragen een antwoord wordt gezocht in de monitor (par. 2.1) en op welke wijze de monitor is ingericht (par. 2.2). Vervolgens wordt in paragraaf 2.3 besproken met welke methoden er in de monitor gegevens worden verzameld, waarmee de onderzoeksvragen worden beantwoord. Als laatste wordt in paragraaf 2.4 ingegaan op de reikwijdte van de monitor Onderzoeksvragen In de monitor staat de beantwoording van de volgende vragen centraal: 1. Hoe vindt de organisatie van de ceremonies door de gemeenten en buitenlandse posten plaats? 2. Hoe wordt aan de ceremonie vorm- en inhoud gegeven? 3. Hoe vaak heeft de uitreiking en bekendmaking van de optiebevestiging of het naturalisatiebesluit via de ceremonie dan wel op andere wijze plaatsgevonden? 4. Wat zijn de doorlooptijden in de naturalisatieprocedure na invoering van de naturalisatieceremonie? De centrale vragen zijn onderverdeeld in een aantal deelvragen, die opgenomen zijn als bijlage Onderzoeksontwerp De monitor kent vijf meetmomenten die betrekking hebben op de voorgaande perioden. Over elk van die perioden zal een rapportage opgesteld worden. Daarmee kan inzicht in het verloop van de invoering van de eerste, tweede en (een beperkt deel van de) derde fase van de naturalisatieceremonie verkregen worden. 1e meting: periode vóór 1 januari 2006 en 1 januari 2006 tot 1 oktober 2006 De eerste meting vond plaats medio november In de eerste rapportage is verslag gedaan van de periode waarin voor gemeenten de verplichting tot organisatie van de ceremonie is ingegaan en genaturaliseerden door optie of naturalisatie vrijwillig konden deelnemen aan de ceremonie. Er is apart aandacht besteed aan de nationale naturalisatiedag (24 augustus 2006) en aan de periode voorafgaand aan de invoering van de eerste fase van de naturalisatieceremonie (1 januari 2006). Het laatste betreft het in kaart brengen van de mate waarin de ceremonie reeds voor de wettelijke invoering hiervan bij de gemeenten werd georganiseerd. 2e meting: periode 1 oktober 2006 tot 1 januari 2007 De tweede meting vindt plaats medio februari In de rapportage zal een overzicht gegeven worden van de ontwikkelingen in het eerste kwartaal na het ingaan van de verplichting voor de optanten en naturalisandi tot het bijwonen van de ceremonie (1 oktober 2006). In juni 2007 zal de tweede rapportage opgesteld worden. 3e meting: periode 1 januari 2007 tot 1 juli 2007 De derde meting vindt plaats medio juli De rapportage geeft een overzicht van de ontwikkelingen in het eerste halfjaar van In september 2007 zal de derde rapportage opgesteld worden. 4e meting: periode 1 juli 2007 tot 1 januari 2008 De vierde meting vindt plaats medio januari De rapportage geeft een overzicht van de ontwikkelingen in het tweede halfjaar van Daarin wordt ook de 2e officiële naturalisatiedag, 24 augustus 2007, meegenomen. In maart 2008 zal de vierde rapportage opgesteld worden. 6

8 5e meting: periode 1 januari 2008 tot 1 juli 2008 De vijfde meting vindt plaats medio juli De rapportage geeft een overzicht van de ontwikkelingen in het eerste halfjaar van Daarin zal ook aandacht besteed worden aan de periode na de invoering van de verplichting voor optanten en naturalisandi tot het afleggen van de verklaring van verbondenheid (1 april 2008). In september 2008 zal de vijfde rapportage opgesteld worden Methode De monitor levert over de in paragraaf 2.2 genoemde perioden een rapportage op van de relevante gegevens over het verloop van de ceremonie. Daarbij zal het gaan om zowel kwantitatieve als kwalitatieve gegevens die op vier manieren verkregen zullen worden. 1. Er zullen periodiek bij de IND gegevens opgevraagd worden uit het geautomatiseerde systeem INDIS. 2. De gemeenten en buitenlandse posten zullen gevraagd worden een (elektronisch) vragenformulier in te vullen met vragen over onder andere de organisatie, de vormgeving, de invulling en de beleving van de ceremonie. De vragenlijst voor de gemeenten in de tweede meting van de monitor is als bijlage 3 te vinden. 3. Er wordt door middel van participerende observatie bij verschillende gemeenten, aanvullende informatie verzameld over de naturalisatieceremonie op de nationale naturalisatiedag van 24 augustus Er is in deze monitor in de vorige meting gebruik gemaakt van de informatie van het Ministerie van Justitie, die aan Postbus 51 de opdracht verstrekt heeft alle gemeenten na te bellen met een tweetal vragen over de naturalisatieceremonie die door haar gehouden is op de nationale naturalisatiedag in In bijlage 2 wordt nader ingegaan op de verschillende methoden waarop de gegevens verkregen zijn. 2.4 Onderzoeksscope De monitor heeft hoofdzakelijk betrekking op de eerste en tweede fase van de invoering van de naturalisatieceremonie (van 1 januari 2006 tot 1 april 2008). Daarvoor worden aspecten van de ceremonies onderzocht die in die periode zijn georganiseerd door de gemeenten en de buitenlandse posten en bijgewoond zijn door (meerder- en minderjarige) optanten en naturalisandi, die bij deze instanties een verzoek tot verkrijging van het Nederlanderschap hebben ingediend. Daarnaast zal ook de derde fase van de invoering van de ceremonie in een beperkte mate in de monitor terugkomen. In de wet- en regelgeving is opgenomen dat de ceremonie in de Nederlandse Antillen en Aruba op een later tijdstip wordt ingevoerd. Optie- en naturalisatieprocedures die in deze gebiedsdelen zijn gestart, vallen daarom buiten de scope van deze monitor. Voor de monitor worden in de beginfase alle en daarna afhankelijk van de respons een deel van de gemeenten in Nederland benaderd. Van de buitenlandse posten is momenteel nog niet duidelijk in welke mate deze voor de monitor benaderd zullen worden. De bevraging van de optant en naturalisandus maakt geen onderdeel uit van de monitor, maar komt aan de orde bij de evaluatie. 7

9 3. Algemene statistieken Op 8 februari 2007 is de vragenlijst ten behoeve van de tweede meting van de monitor naturalisatieceremonie voor de gemeenten opengesteld. De vragenlijst is een maand beschikbaar gesteld voor beantwoording. In dit hoofdstuk worden enkele algemene statistieken gegeven met betrekking tot de ingevulde vragenlijsten. Paragraaf 3.1 geeft het responspercentage en de ontwikkeling hiervan weer in de weken van de responsperiode. In paragraaf 3.2 wordt de verdeling naar inwoneraantal bekeken in de responsgroep en wordt weergegeven door wie binnen de gemeente aan de monitor is meegewerkt. 3.1 Responspercentage In totaal zijn 222 ingevulde vragenlijsten ontvangen van 221 verschillende gemeenten. Van 1 gemeente hebben twee medewerkers de vragenlijst beantwoord. In de analyses is van deze gemeente 1 respondent meegenomen om de resultaten zo zuiver mogelijk te houden. Dit betekent dat in de tweede meting bijna de helft van alle gemeenten (48%) heeft meegewerkt aan de monitor (221 respondenten van in totaal 458 gemeenten). Vergeleken met de eerste meting, waaraan ongeveer eenderde van de gemeenten meededen, is dit een behoorlijke toename in het responspercentage. In grafiek 3.1 is de ontwikkeling van het responsaantal en responspercentage over de weken weergegeven. Grafiek 3.1 Ontwikkeling responsaantal en responspercentage cumulatief over de weken (25%) 170 (37%) 194 (42%) 214 (46%) 221 (48%) responsaantal (%) cumulatief 50 0 w eek 1: 8 t/m 14 feb w eek 2: w eek 3: w eek 4: 15 t/m 21 feb 22 t/m 28 feb 1 t/m 7 mrt na 7 mrt Het responsaantal is met name in de eerste twee weken van de responsperiode hoog. In de tweede week heeft tevens de NVVB in haar nieuwsbrief een oproep gedaan voor het invullen van de vragenlijst. Met de week neemt het responsaantal af, zoals in grafiek 3.2 is te zien. In de grafieken is eveneens te zien dat ook na de responsperiode (na 7 maart) nog ingevulde vragenlijsten binnengekomen zijn van gemeenten. Deze gemeenten hebben de vragenlijst op papier ingevuld in plaats van digitaal, omdat de beschikbaarheid van de electronische vragenlijst inmiddels was afgesloten. Grafiek 3.2 Ontwikkeling responsaantal en responspercentage per week w eek 1: 8 t/m 14 feb 115 (25%) 55 (12%) 24 (5%) 20 (4%) w eek 2: w eek 3: w eek 4: 15 t/m 21 feb 22 t/m 28 feb 1 t/m 7 mrt na 7 mrt 7 (2%) responsaantal (%) 8

10 3.2 Kenmerken responsgroep In grafiek 3.3 is de verdeling van de gemeenten naar grootte in de responsgroep weergegeven. Voor het grootste deel (73%) zijn het de kleinere tot middelgrote gemeenten met tot inwoners, die gereageerd hebben op de oproep. In de verdeling naar inwoneraantal zijn slechts kleine veranderingen waar te nemen ten opzichte van de vorige meting. Ter vergelijking is tevens de verdeling naar gemeentegrootte in Nederland in januari 2006 opgenomen, waarvan de gegevens afkomstig zijn van het CBS. Zoals uit de vergelijking van de twee grafieken blijkt, komt de verdeling naar gemeentegrootte in de responsgroep redelijk overeen met die in Nederland. Dat betekent dat de responsgroep een redelijk goede weerspiegeling is van alle gemeenten in Nederland. Grafiek 3.3 Verdeling naar inwoneraantal van de Grafiek 3.4 Verdeling naar gemeenten in gemeenten in de responsgroep Nederland op 1 januari 2006 Responsgroep 2% 2% 10% 4% 1% 8% 31% 42% minder dan tot tot tot tot tot tot of meer Nederland, januari % 2% 3% 9% 2% 12% 39% 32% minder dan tot tot tot tot tot tot of meer In de tweede meting is gevraagd naar de functie die de respondent vervult binnen zijn of haar gemeente. Uit tabel 3.1 blijkt dat de vragenlijst hoofdzakelijk door een medewerker van de afdeling burgerzaken is ingevuld (90%). Deze persoon kan het hoofd van de afdeling zijn geweest of een andere (senior) medewerker. Tabel 3.1 Functie in de gemeente van respondent Aantal Percentage Burgemeester 5 2% Medewerker burgerzaken % Medewerker publiekszaken 4 2% Medewerker integratiebeleid 8 4% Anders 6 3% Totaal % 9

11 4. Naturalisatieceremonies Met de inwerkingtreding van de wijziging van de Regeling verkrijging en verlies Nederlanderschap op 1 januari 2006, hebben gemeenten vanaf die datum een verplichting tot het organiseren van ceremonies. Vanaf 1 oktober 2006 moeten zij tevens meerdere ceremonies per jaar organiseren ter afronding van de naturalisatie- en optieprocedures. Dit hoofdstuk gaat in op de mate waarin de gemeenten in de periode van 1 oktober 2006 tot 1 januari 2007 gehoor hebben gegeven aan deze verplichting (par. 4.1), op de kenmerken van de ceremonies die de gemeenten in die periode hebben georganiseerd (par. 4.2), hoe de gemeenten hier vorm aan hebben gegeven (par. 4.3) en met welke onderdelen zij het programma vulden (par. 4.4). 4.1 Organisatie van de ceremonie In de periode van 1 oktober 2006 tot 1 januari 2007 heeft ongeveer driekwart van de gemeenten (76%) minstens 1 keer een naturalisatieceremonie gehouden. Het merendeel daarvan (73%) heeft deze alleen voor de inwoners van hun eigen gemeente georganiseerd. Een klein aantal gemeenten (2%) heeft een gezamenlijke ceremonie gehouden met andere omliggende gemeenten. De naturalisatieceremonie is in vrijwel alle gevallen (98%) door medewerkers van de gemeente(n) georganiseerd. Een kwart van de gemeenten heeft dus in het laatste kwartaal van 2006 geen naturalisatieceremonie gehouden. Over de reden waarom de gemeenten in die periode geen ceremonie hebben gehouden wordt in paragraaf ingegaan. Tabel 4.1 Organisatie van ceremonies in de periode van 1 okt tot 1 januari 2007 Aantal Percentage Alleen voor eigen gemeente % Voor eigen gemeente en ook voor andere gemeente(n) 1 0% Niet in eigen gemeente, maar wel in andere gemeente 5 2% Niet in eigen gemeente en ook niet in andere gemeente 53 24% Totaal % Aantal gehouden ceremonies Het merendeel van de gemeenten die een (gezamenlijke) naturalisatieceremonie hebben georganiseerd, heeft deze in de periode van 1 oktober 2006 tot 1 januari 2007 een- of tweemaal gehouden (78%). Tabel 4.2 Aantal door gemeenten gehouden ceremonies in de periode van 1 okt tot 1 januari 2007 Aantal Percentage 1 keer 70 42% 2 keer 61 36% 3 keer 19 11% 4 keer 8 5% 5-7 keer 5 3% 8-11 keer 3 2% Onbekend 2 1% Totaal % Planning van ceremoniedagen Veel gemeenten (58%) hadden in de periode van 1 oktober 2006 tot 1 januari 2007 geen vaste planning van ceremoniedagen gehanteerd, waarin vastgelegd is om de hoeveel weken een ceremonie wordt georganiseerd. Gezien het feit dat het merendeel van de gemeenten de ceremonie in die periode slechts een- of tweemaal hebben georganiseerd, is dit niet vreemd. Hiermee hangt uiteraard samen hoeveel optiebevestigingen en/ of naturalisatiebesluiten er zijn om uit te reiken. 10

12 Tabel 4.3 Vaste planning van ceremoniedagen Aantal Percentage Een vaste planning van ceremoniedagen en hieraan gehouden % Een vaste planning van ceremoniedagen, maar hier niet aan gehouden. 5 3% Geen vaste planning van ceremoniedagen % Onbekend 3 2% Totaal % In tabel 4.4 is te zien welke redenen de gemeenten genoemd hebben voor het (nog) niet hebben van een vaste planning van ceremoniedagen. Het lage of onregelmatige aantal optiebevestigingen en naturalisatieverzoeken om uit te reiken is vaak als reden genoemd. Tabel 4.4 Redenen geen vaste planning van ceremoniedagen Aantal Percentage Weinig optiebevestigingen en naturalisatiebesluiten om uit te reiken % Te onregelmatig aantal optiebevestigingen en naturalisatiebesluiten om uit te reiken % Voor iedere naturalisandus/ optant afzonderlijk een ceremonie of gesprek met de burgemeester 2 2% Vanaf 1 januari 2007 een vaste planning van ceremoniedagen 3 3% Anders 2 2% Totaal % Reden voor geen ceremonie Het is mogelijk dat de gemeenten, die in de periode van 1 oktober 2006 tot 1 januari 2007 geen ceremonie hebben gehouden, dat wel wilden maar dat deze door omstandigheden niet is doorgegaan. Tabel 4.5 Niet doorgaan van ceremonie wegens omstandigheden Aantal Percentage Ja 8 15% Nee 45 85% Totaal % Uit de analyse van de antwoorden blijkt dat dit slechts bij 15% (4% van de responsgroep) van deze gemeenten het geval is geweest. De belangrijkste reden hiervoor was dat er geen optiebevestigingen en naturalisatiebesluiten waren om uit te reiken. Dat betekent dat 85% (20% van de responsgroep) geen ceremonie heeft georganiseerd in de genoemde periode waarvan de reden niet bekend is. Dit percentage is opvallend hoog. Het is mogelijk dat een deel van de gemeenten deze vraag verkeerd of anders heeft begrepen. 4.2 Kenmerken naturalisatieceremonie Dagdeel en duur van de ceremonie In bijna tweederde van de gevallen (65%) is de lokale ceremonie gehouden op de middag tussen en uur. Minst populair is s avonds een ceremonie te houden. 11

13 Tabel 4.6 Dagdeel van de ceremonie Aantal Percentage Vóór uur 37 22% Tussen en uur % Na uur 18 11% Weet niet / onbekend 3 2% Totaal % Bij iets meer dan een kwart (27%) van de gemeenten heeft zowel het officiële als het informele gedeelte van de ceremonie niet meer dan 30 min. geduurd. Echter, in de meeste gevallen (70%) duurden deze niet langer dan 1 uur. Tabel 4.7 Duur van de ceremonie Officiële gedeelte Informele gedeelte Minder dan 30 min. 30 tot 60 min. 1 tot 1,5 uur 1,5 tot 2 uur Weet niet / onbekend Niet van toepassing Minder dan 30 min. 46 (27%) 18 (11%) 5 (3%) 0 (0%) 0 (0%) 12 (7%) 127 (76%) 30 tot 60 min. 28 (17%) 25 (15%) 7 (4%) 2 (1%) 1 (1%) 5 (3%) 96 (57%) 1 tot 1,5 uur 3 (2%) 6 (4%) 2 (1%) 1 (1%) 0 (0%) 0 (0%) 15 (9%) 1,5 tot 2 uur 0 (0%) 3 (2%) 1 (1%) 0 (0%) 0 (0%) 0 (0%) 4 (2%) Weet niet / onbekend 1 (1%) 2 (1%) 0 (0%) 0 (0%) 0 (0%) 0 (0%) 4 (2%) Totaal 78 (46%) 54 (32%) 15 (9%) 3 (2%) 1 (1%) 17 (10%) 168 (100%) Totaal Opkomst bij de ceremonie In het merendeel (57%) is voor een ceremonie niet meer dan 5 optanten of naturalisandi uitgenodigd. Het aantal voor de ceremonie uit te nodigen personen hangt uiteraard samen met het aantal inwoners dat de gemeente heeft. In tabel 4.8 is tevens te zien dat in de meeste gevallen het aantal deelnemers gelijk is aan het aantal optanten en naturalisandi dat uitgenodigd is. Tabel 4.8 Aantal genodigden en deelnemers aan de ceremonie Deelgenomen Uitgenodigd Totaal (59%) 1 (1%) (59%) (1%) 25 (15%) (16%) (1%) 25 (15%) (16%) (1%) 5 (3%) 1 (1%) 0 8 (5%) (2%) 0 4 (2%) (1%) 1 (1%) Totaal 98 (60%) 28 (17%) 27 (16%) 5 (3%) 5 (3%) 1 (1%) 164 (100%) Tabel 4.9 geeft het opkomstpercentage weer bij de ceremonie voor de gemeenten van verschillende grootte. De deelname is in alle gevallen hoog gebleken. Tabel 4.9 Opkomstpercentage bij de ceremonie naar gemeentegrootte Gemeentegrootte Aantal Opkomstpercentage Minder dan niet bekend 5000 tot % tot %* tot % tot % tot % tot % of meer 4 96% * Een opkomstpercentage boven de 100% komt mogelijk door deelname van minderjarige kinderen onder de 16 jaar aan de ceremonie. Zij worden niet opgeroepen om de ceremonie bij te wonen zijn of haar ouder of wettelijk vertegenwoordiger wordt opgeroepen - maar mogen er wel bij aanwezig zijn. Ook in de tweede meting was het aantal aanwezige gasten (familieleden, vrienden, enz.) bij een ceremonie ongeveer even groot of zelfs groter dan het aantal deelnemende optanten en naturalisandi. 12

14 Tabel 4.10 Aantal gasten op de ceremonie Aantal Percentage Geen 17 10% % % % % % % Weet niet / onbekend 3 2% Totaal % 4.3 Vormgeving van de ceremonie Zoals aangegeven in de brief van 10 januari 2006 (kenmerk /05) van de toenmalige minister voor Vreemdelingenzaken en Integratie, mogen de gemeenten vrijelijk experimenteren met de inhoud en vorm van de ceremonie. In de ceremonie dient echter wel een aantal aspecten centraal te staan. De ceremonie moet allure hebben en de naturalisandi en optanten op een positieve manier verwelkomen. Het is daarom wenselijk dat de burgemeester de ceremonie leidt. Daarnaast moet de ceremonie erop gericht zijn de naturalisant en optant te doordringen van de bijzondere verbondenheid met Nederland, die met de verwerving van het Nederlanderschap intreedt. In de ceremonie dient daarom aandacht te zijn voor de rechten en plichten van de nieuwe staatsburger en de politieke geschiedenis van Nederland Sprekers op de ceremonie De ceremonies zijn in de meeste gevallen (55%) door de burgemeester geleid. Hij of zij heeft ook meestal de toespraak op de ceremonie gehouden (61%). In de andere gevallen was het voornamelijk een ambtenaar burgerzaken of publiekszaken die de leiding nam en/ of de toespraak hield. Hierbij dient opgemerkt te worden dat een klein aantal gemeenten (4%) aangegeven hebben dat er tijdens de ceremonie geen sprake was van een echte toespraak, maar dat een persoonlijk gesprek met de optant(en) of naturalisant(en) is onderhouden (zie ook par ). Tabel 4.11 Leiding tijdens de ceremonie Aantal Percentage Burgemeester 92 55% Loco-burgemeester 4 2% Ambtenaar burgerzaken/ 33 20% publiekszaken Wethouder 12 7% Burgemeester en ambtenaar 9 5% burgerzaken/ publiekszaken Burgemeester en wethouder 4 2% Anders 14 8% Totaal % Tabel 4.12 Spreker tijdens de ceremonie Aantal Percentage Burgemeester % Loco-burgemeester 3 2% Ambtenaar burgerzaken/ 26 15% publiekszaken Wethouder 12 7% Burgemeester en wethouder 6 4% Anders 19 11% Totaal % 13

15 4.3.2 Toespraak op de ceremonie De gemeenten hebben aangegeven over welke onderwerpen gesproken is in de toespraak tijdens de ceremonies. Bij de beantwoording van deze vraag konden zij uit een aantal mogelijkheden kiezen. Hierbij gold geen beperking op het aantal keuzemogelijkheden. Grafiek 4.1 laat zien in welk percentage van de gemeenten de verschillende onderwerpen aan bod zijn gekomen. Grafiek 4.1 Onderwerpen toespraak op de ceremonie 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 74% 57% 48% 48% 43% 41% 34% 34% 38% 24% 13% 4% 6% 8% a b c d e f g h i j k l m n a= De nieuw verkregen grondrechten (d.w.z. het actieve en het passieve kiesrecht, en de benoembaarheid in alle functies van de openbare dienst) b= Andere belangrijke grondrechten (zoals het anti-discriminatiebeginsel, de gelijkwaardigheid tussen man en vrouw, het recht op vrije meningsuiting en het recht op vrijheid van godsdienst) c= Nederlandse democratische principes d= Burgerschap e= Diversiteit in de Nederlandse samenleving f= Landelijke politiek g= EU-burgerschap h= Gemeentelijke politiek i= Wederzijdse verwachtingen tussen de gemeente en de mensen die Nederlander zijn geworden j= Geschiedenis van Nederland of van de gemeente k= Praktische redenen voor naturalisatie l= Geen toespraak, maar eerder een persoonlijk gesprek met optant(en) en naturalisant(en) m= Weet niet/ onbekend n= Anders De nieuw verkregen grondrechten bij het verkrijgen van het Nederlanderschap zijn bij driekwart van de gemeenten aan bod gekomen in de toespraak op de ceremonie(s). Daarnaast is er relatief vaak gesproken over de diversiteit in de Nederlandse samenleving (57%). Zoals eerder gezegd, hebben enkele gemeenten aangegeven dat in de meeste gevallen de burgemeester een persoonlijk gesprek hield met de nieuwe Nederlander. Vaak ging dat om kleinere gemeenten die slechts weinig of een enkele optiebevestiging/ naturalisatiebesluit uit te reiken hadden. 4.4 Invulling van de ceremonie Aanvullend op de eerder genoemde aspecten zijn de gemeenten vrij om te bepalen hoe zij verder aan de ceremonie invulling geven. Aan de gemeenten is gevraagd welke onderdelen er naast de toespraak ook op het programma van de ceremonie(s) stonden. In grafiek 4.2 is te zien bij hoeveel gemeenten de verschillende onderdelen op het programma stonden 14

16 Grafiek 4.2 Programmaonderdelen van de ceremonie 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 76% 67% 70% 21% 24% 0% 5% 6% 4% 0% 4% 2% 5% a b c d e f g h i j k l m a= Receptie/ borrel b= Ontbijt of diner c= (Live) muziek d= Vertonen van een (promotie)film e= Vraaggesprek met of toespraak van de mensen die Nederlander worden f= Uitreiking van documenten zoals boekjes of folders over het Nederlanderschap, de gemeente en/ of over Nederland g= Cadeau en/ of aandenken h= Zingen van het volkslied i= Een culturele manifestatie j= Rondleiding (incl. (bus)tour, boottocht, e.d.) k= (Groeps)foto van/ met de nieuwe Nederlanders l= Weet niet/ onbekend m= Anders De ceremonies gingen in de meeste gevallen gepaard met een receptie/ borrel (76%), de uitreiking van documenten als boekjes of folders over de gemeente en/ of over Nederland (67%) en het overhandigen van een cadeau en/ of aandenken (70%) aan de personen die Nederlander zijn geworden. Overigens stonden van deze onderdelen de twee laatstgenoemde minder vaak op het programma dan tijdens de eerste meting van de monitor, waarbij de percentages rond de 80% lagen. 15

17 5. Bekendmaking naturalisatiebesluiten In dit hoofdstuk wordt ingegaan op het aantal naturalisatiebesluiten dat de gemeenten hebben kunnen uitreiken vanaf 1 oktober 2006 en de wijze waarop dat is gebeurd aan de naturalisant (par 5.1). Van de optiebevestigingen wordt alleen het aantal gegeven dat volgens de gegevens uit INDIS bekendgemaakt is aan de optant. De wijze van bekendmaking van de optiebevestiging wordt niet aan de IND teruggemeld en is daardoor niet bekend voor de optanten. Daarnaast komt aan de orde hoe vaak door de optanten en naturalisandi een beroep gedaan is op vrijstelling van de verplichting in persoon op de ceremonie te verschijnen en hoe vaak daar rechtsmiddelen voor zijn aangewend (par. 5.2). In de laatste paragraaf worden de doorlooptijden weergegeven vanaf het moment dat de IND de naturalisatieaanvraag heeft afgesloten tot het moment van de uitreiking van het naturalisatiebesluit aan de naturalisant. 5.1 Aantal uitgereikte naturalisatiebesluiten en optiebevestigingen Van de naturalisatieaanvragen die de IND in de periode van 1 oktober 2006 tot 1 januari 2007 heeft ingewilligd zijn er (97,4%) op een ceremonie en 5 (0,1%) op een andere wijze bekendgemaakt. De IND heeft van de gemeenten geen terugmeldingen ontvangen van naturalisatiebesluiten die niet zijn bekendgemaakt aan de naturalisant. Van het overige deel (2,5%) is de wijze van bekendmaking niet bekend, omdat het terugmeldformulier daarvan nog niet is ontvangen van de gemeenten. Van de 10 naturalisatieverzoeken die via het ministerie van Buitenlandse Zaken zijn binnengekomen en door de IND zijn ingewilligd, zijn er 6 tijdens de ceremonie bij de buitenlandse posten bekendgemaakt. Van de overige 4 naturalisatiebesluiten is de wijze van bekendmaking niet bekend. Volgens de gegevens uit INDIS is bekend dat van de optiebevestigingen uit dezelfde periode er door de gemeenten zijn bekendgemaakt aan optanten. De gemeenten handelen zonder de tussenkomst van de IND optieprocedures af. Pas wanneer een optant de Nederlandse nationaliteit heeft verkregen en dus de optiebevestiging is bekendgemaakt, wordt dit in het informatiesysteem van de IND zichtbaar. Dit betekent dat het genoemde aantal in een later stadium hoger kan uitvallen, als blijkt dat er optiebevestigingen zijn die later bekendgemaakt zijn dan op het moment van het opstellen van deze rapportage. Optanten die bij de buitenlandse posten een optieverklaring hebben ingediend dienen vanaf 1 januari 2007 op de ceremonie te verschijnen om Nederlander te kunnen worden. 5.2 Afwezigheid wegens zwaarwegende redenen Het aantal personen dat een verzoek heeft ingediend om wegens zwaarwegende redenen uitgezonderd te worden van de regel in persoon op de ceremonie te verschijnen, is beperkt gebleven. Slechts in 3% van de gemeenten was sprake van 1 of 2 gevallen. Tabel 5.1 Aantal ingediende verzoeken om uitzondering van de verplichting in persoon op ceremonie te verschijnen Aantal Percentage % 1 3 2% 2 2 1% Onbekend 2 1% Totaal % De gemeenten hebben geen bezwaar- noch beroepschriften ontvangen van optanten en naturalisandi tegen de wijze van uitreiking van de optiebevestiging respectievelijk het naturalisatiebesluit op grond van zwaarwegende redenen. 16

18 5.3 Doorlooptijden De gemiddelde doorlooptijden tussen verschillende stappen in de naturalisatieprocedure worden in tabel 5.2 in dagengegeven. De doorlooptijd tussen de datum van de naturalisatieaanvraag en de datum van bekendmaking van het naturalisatiebesluit is gemiddeld bijna 6 maanden. De tijd tussen de datum van opvoer van de naturalisatieaanvraag door de IND en de datum van bekendmaking bedraagt gemiddeld iets langer dan 4 maanden. Vrij snel na de datum van het KB vindt kennisgeving plaats van de IND aan de gemeenten over het naturalisatieverzoek. De doorlooptijd hiertussen was gemiddeld 4 dagen. Tussen de aanmaakdatum van de kennisgeving aan de gemeenten en de datum waarop de eerste uitnodiging plaatsvindt van de naturalisant zit gemiddeld ongeveer 2 weken. In 40% van de gemeenten worden de eerste uitnodigingen voor de ceremonie binnen 1 week verstuurd na het ontvangen van de kennisgevingen van de IND. Dit gebeurt in 60% van de gemeenten binnen 2 weken. De doorlooptijd tussen de datum van de eerste uitnodiging van de naturalisant en de daadwerkelijke datum van de eerste naturalisatieceremonie waarvoor de betrokkene (of de wettelijke vertegenwoordiger) is uitgenodigd bedraagt ongeveer 2,5 week. Tabel 5.2 Gemiddelde doorlooptijden in de naturalisatieprocedure Aanvraagdatum tot datum bekendmaking Opvoerdatum tot datum bekendmaking Datum KB tot aanmaakdatum kennisgeving Aanmaakdatum kennisgeving tot datum eerste uitnodiging Datum eerste uitnodiging tot datum eerste ceremonie Dagen In tabel 5.3 wordt vermeld hoeveel van de ingewilligde naturalisatieverzoeken bekendgemaakt wordt tijdens de eerste ceremonie waarvoor de naturalisant is uitgenodigd. In bijna 90% van de ingewilligde naturalisatieverzoeken vindt bekendmaking plaats op de datum van de eerste ceremonie. In 5% van de gevallen duurt het nog minimaal 1 dag tot ongeveer 2 maanden na de datum van de eerste ceremonie voordat de bekendmaking daadwerkelijk plaatsvindt. Tabel 5.3 Doorlooptijd tussen datum eerste ceremonie en datum bekendmaking Aantal Percentage 0 dagen % 1 tot 14 dagen 39 1% 15 tot 30 dagen 107 2% 31 tot 60 dagen 91 2% 61 tot 90 dagen 22 0% meer dan 90 dagen 8 0% Onbekend* 280 5% Totaal % 17

19 6. Beleving van de ceremonie Dit hoofdstuk gaat in op de beleving van de ceremonie bij de gemeenten. Paragraaf 6.1 geeft de tevredenheid weer van de gemeenten over verschillende aspecten van de ceremonie. In paragraaf 6.2 wordt belicht op welke aspecten van de ceremonie de gemeenten een verandering willen zien. In de laatste paragraaf (6.3) wordt het gebruik van een handreiking door gemeenten bij de organisatie van de ceremonie besproken. 6.1 Tevredenheid over de ceremonie Een meerderheid (75%) van de gemeenten is over het algemeen tevreden tot zeer tevreden over de ceremonie. Slechts 2% van de gemeenten heeft aangegeven ontevreden te zijn over de ceremonie. Vergeleken met de resultaten uit de eerst meting hebben meer gemeenten aangegeven tevreden en minder gemeenten ontevreden te zijn geweest. Grafiek 6.1 Tevredenheid over de ceremonie in het algemeen 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 2% 20% 68% 7% Ontevreden Neutraal Tevreden Zeer tevreden 3% Weet niet / geen mening Een ruime meerderheid (83%) van de gemeenten zegt tevreden tot zeer tevreden te zijn over de organisatie van de ceremonie(s). Geen enkele gemeente was hier niet tevreden over. Over de organisatie van de ceremonie zijn gemeenten meer tevreden geweest dan tijdens de vorige meting van de monitor. Grafiek 6.2 Tevredenheid over de organisatie van de ceremonie 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 15% 73% 10% 2% Neutraal Tevreden Zeer tevreden Weet niet / geen mening Over het programma van de ceremonie(s) was driekwart van de gemeenten tevreden tot zeer tevreden. De overige gemeenten waren hier neutraal over (21%). Ook dit punt hebben de gemeenten positiever beoordeeld dan de vorige keer. 18

20 Grafiek 6.3 Tevredenheid over het programma van de ceremonie 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 21% 70% 6% 2% Neutraal Tevreden Zeer tevreden Weet niet / geen mening De tevredenheid over de opkomst bij de ceremonie(s) is duidelijk toegenomen. Een ruime meerderheid (91%) van de gemeenten is tevreden tot zeer tevreden over de opkomst op de ceremonie(s). Slechts 1% heeft aangegeven hier zeer ontevreden over te zijn geweest. Grafiek 6.4 Tevredenheid over de opkomst op de ceremonie 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1% Zeer ontevreden 6% 57% 34% Neutraal Tevreden Zeer tevreden 2% Weet niet / geen mening De gemeenten zijn niet veranderd in hun mening over de sfeer bij de ceremonie. Het merendeel (83%) is hier nog steeds positief over. Een enkele gemeente was hier ontevreden over. Grafiek 6.5 Tevredenheid over de sfeer op de ceremonie 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1% 14% 66% 17% Ontevreden Neutraal Tevreden Zeer tevreden 2% Weet niet / geen mening Ook de tevredenheid over de reactie van de deelnemer(s) aan de ceremonie(s) is licht toegenomen. Meer gemeenten (86%) zijn hier tevreden of zeer tevreden over geweest. Het aantal gemeenten dat hier geen goede ervaring mee had bleef beperkt (1%). 19

21 Grafiek 6.6 Tevredenheid over de reactie van deelnemers aan de ceremonie 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 1% 11% 63% 23% Ontevreden Neutraal Tevreden Zeer tevreden 3% Weet niet / geen mening 6.2 Gewenste verandering in de ceremonie Dat de tevredenheid van de gemeenten over de ceremonie(s) over het geheel genomen enigszins is toegenomen, is terug te zien in het percentage gemeente dat heeft aangegeven verbeterpunten te zien voor de ceremonies. In de tweede meting heeft iets minder dan eenderde (30%) van de gemeenten dit aangegeven, terwijl bij de vorige meting dit nog 40% bedroeg. Grafiek 6.7 geeft weer welke aspecten van de ceremonie verbetering behoeft volgens de gemeenten. Grafiek 6.7 Aspecten van de ceremonie die de gemeente zou willen veranderen 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0% 45% 5% 7% 7% 6% 4% 25% Geen Organisatie Vormgeving Planning Programma Sfeer Weet niet / onbekend 13% Anders De aspecten vormgeving en planning worden nog het vaakst genoemd als verbeterpunten, maar de bijbehorende percentages zijn lager dan tijdens de eerste meting. Zoals verwacht, betreft de grootste daling in percentage het aspect planning. Bijna de helft van de gemeenten (45%) heeft deze keer aangegeven geen aspecten te zien die zij willen verbeteren. Dit percentage is aanzienlijk hoger dan in de eerste meting het geval was (13%). De gemeenten was gelegenheid geboden ook andere aspecten van de ceremonie te noemen dan die in grafiek 6.7 staan, die zij veranderd zouden willen zien. Deze aspecten worden in tabel 6.1 weergegeven. 20

22 Tabel 6.1 Andere aspecten van de ceremonie die de gemeente zou willen veranderen Aantal Percentage Verplicht organiseren van de ceremonie 5 24% Verplicht bijwonen van de ceremonie door 3 14% naturalisandi en optanten Datum nationale naturalisatiedag 2 10% Aard van de ceremonie 2 10% Frequentie van de ceremonie 2 10% Overig 7 33% Totaal % Enkele gemeenten zeggen moeite te hebben met de verplichting tot het organiseren van de ceremonie. Ook het verplicht verschijnen op de ceremonie door naturalisandi en optanten zou wat betreft enkele gemeenten afgeschaft mogen worden. 6.3 Gebruik van handreiking voor de ceremonie Minder dan de helft van de gemeenten die een ceremonie heeft georganiseerd, heeft gebruik gemaakt van een handreiking. Dit percentage is lager dan de vorige keer, toen nog 59% van de gemeenten zeiden dat zij een handreiking gebruikten. Het is aannemelijk dat gemeente vooral in de beginperiode een handreiking nodig hadden bij de organisatie van een ceremonie. Tabel 6.2 Gebruik van handreiking voor de ceremonie Aantal Percentage Ja 77 46% Nee 80 48% Weet niet/ onbekend 11 7% Totaal % De gemeenten hebben met name gebruik gemaakt van de Handreiking Ceremonie bij Naturalisatie die in mei 2002 door het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is uitgegeven. Een ruime meerderheid (83%) gaf dit aan tegenover 9% dat gebruik maakte van een zelf opgestelde handreiking. Tabel 6.3 Soort handreiking voor de ceremonie Aantal Percentage Van een handreiking opgesteld door de 7 9% gemeente zelf Van een handreiking van het Rijk 64 83% ( Handreiking Ceremonie bij Naturalisatie') Anders 6 8% Totaal % Beoordeling werkbaarheid van handreiking Bijna alle gemeenten (95%) beoordelen de werkbaarheid van de handreiking die zij hebben gebruikt als voldoende tot goed. Geen enkele gemeente heeft deze keer aangegeven dat de handreiking niet voldoende werkbaar is voor de organisatie van de ceremonie. Tabel 6.4 Beoordeling van werkbaarheid van de handreiking voor de ceremonie Aantal Percentage Voldoende 42 54% Goed 32 41% Zeer goed 1 1% Weet niet / geen mening 3 4% Totaal % 21

23 6.3.2 Behoefte aan handreiking Van de gemeenten die geen gebruik maakten van een handreiking, heeft bijna driekwart (72%) geen behoefte aan een handreiking voor de ceremonie. Dit is meer dan in de eerste meting, toen nog iets meer dan de helft van de gemeenten dit zeiden. Slecht 15% zegt wel graag een handreiking te willen hebben. Tabel 6.5 Behoefte aan handreiking voor de ceremonie Aantal Percentage Ja 12 15% Nee 57 72% Weet niet / onbekend 10 13% Totaal % De gemeenten die behoefte hebben aan een handreiking, hebben die met name nodig voor het opstellen van het programma (67%) en de vormgeving van de ceremonie (58%). Tabel 6.6 Aspecten van de ceremonie waarop behoefte is aan een handreiking Aantal Percentage Organisatie 5 42% Vormgeving 7 58% Opstellen van het programma 8 67% Maken van de planning 1 8% Anders 2 17% Totaal % 22