Soorten voetulcera? Wondzorg Diabetische voet. Neuropatisch Ulcus. Neuro-ischemisch ulcus. Neuropatisch Ulcus. Inhoud

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Soorten voetulcera? Wondzorg Diabetische voet. Neuropatisch Ulcus. Neuro-ischemisch ulcus. Neuropatisch Ulcus. Inhoud"

Pieter Wauters
8 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Wondzorg Diabetische voet Inhoud Soorten ulcera Diagnostiek: - risicofactoren/oorzaken - lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Behandeling Debridement Classificatie Texas Evidence wondbehandeling Discussie Casussen Marije Oude Lenferink, wondconsulent ZGT Robbert Meerwaldt, vaatchirurg MST Neuropatisch Ulcus Soorten voetulcera? ingeponste onderbreking van de huidstructuur, veelal circulair van vorm met een roze granulerende wondbodem omgeven door een ring van callus gewoonlijk niet pijnlijk de meeste plantaire ulcera ontstaan onder de voorvoet en middenvoet Neuropatisch Ulcus Neuro-ischemisch ulcus meestal aan uiteinden tenen en voetrand en onder de teennagels het eerste teken is meestal een blaar als gevolg van mechanische stress vervolgens een oppervlakkig ulcus met bleek paarse granulatie atrofische wondranden meestal pijnlijk, soms extreem vooral s nachts (korte loopafstand) klachten kunnen door de neuropathie afwezig zijn wees alert bij afwezigheid pulsaties op ischemie (vraagt specifiek onderzoek) geen callus 1

ingeponste onderbreking van de huidstructuur, veelal circulair van vorm met een roze granulerende wondbodem omgeven door een ring van callus gewoonlijk niet pijnlijk de meeste plantaire ulcera

2 Neuro-ischemisch ulcus Diagnostiek Anamnese Risicofactoren Oorzaken Lichamelijk onderzoek Aanvullend onderzoek Risicofactoren Atherosclerose Aderverkalking Atherosclerose Pathofysiologie Diabetische Voet Neuropathie Ischaemie Trauma 2

Risicofactoren Atherosclerose Aderverkalking

3 Directe oorzaak / trauma voetulceratie Callus, reactie op mechanische stress inadequaat of nieuw schoeisel onbehandelde callus niet herkend trauma (blote voeten) brandwond (heet bad, kruik, heet strand) likdoornpleister bedrust (hieldecubitus) interactie voetzool met schoen of vloer (schuif-krachten) relatief gefixeerde voet op de vloer (frictie, verticale druk) haematoom onder callus: voorloper ulcus! Oorzaken te laat signaleren voetwond Etiologie van de Wond slecht gezichtsvermogen (retinopathie) veelal oudere patiënt met gestoord looppatroon en niet in staat de voeten te inspecteren ontbreken waarschuwingssignalen sociaal, maatschappelijke factoren Etiologie van de Wond? LIMITED JOINT MOBILITY GESTOORDE AFWIKKELING 3

haematoom onder callus: voorloper ulcus!

protectieve sensibiliteit arteriële pulsaties (a. dorsalis pedis en a. tibialis posterior)?

4 Limited Joint Mobility Schoenconflict NEUROPATHIE EN TRAUMA ZGT Krentenwegge Diabetische Voet Symposium 2014 juni 2013 Lichamelijk onderzoek Lichamelijk Onderzoek Voet Beoordeling van huid, nagels kleur en vorm van de voet stand van de tenen protectieve sensibiliteit arteriële pulsaties (a. dorsalis pedis en a. tibialis posterior)??? Bron:IWGDF 2011 ZGT Krentenwegge Diabetische Voet Symposium 2014 juni 2013 Controleer altijd op aanwezigheid pulsaties Betrouwbaarheid LO Dorsalis Pedes Tibialis Posterior 4

5 Betrouwbaarheid LO Behandeling Over algemeen goed betrouwbaar (Cournot et al JVS 2007) Cave diabetes!!!! Neuropathie Warme voet fraaie kleur = Fata Morgana 1 e prioriteit: infectie behandeling 2 e prioriteit: oorzaak en fatoren die wond in stand houden wegnemen 3 e prioriteit: wond debridement Pascal Steenvoorde De Grote Ep en de twee verschikkelijke I s Infectie behandeling Infectie Wondkweek? Antibiotica? Osteomyelitis onderzoek? Osteomyelitis behandeling? wat zijn de kenmerken? valkuilen? ja/ nee welke? dosering? duur? botsonderen, bezinkingslab, X-foto, evt aangevuld met MRI? AB obv kweek? chirugisch debridement? Speciale uitgave Boerhaave cursus Ischemie behandeling Waarom debridement? Ischemie Onderzoek Behandeling wat zijn de kenmerken? pulsaties ADP en ATP Doppler ADP en ATP E/A index, teendrukmeting, Duplex, DSA arterieel + voetarcade? PTA Bypass Amputatie Stagnatie in de inflammatie-fase Het is moeilijk om de wond te beoordelen Het is moeilijk om infectie te beoordelen Het is moeilijk om de wond vochtig te houden Wondranden kunnen elkaar niet bereiken Psychologisch Abces-formatie Vermindering biofilms Stimulatie van groeifactoren 5

Pascal Steenvoorde De Grote Ep en de twee verschikkelijke I s Infectie behandeling Infectie Wondkweek? Antibiotica? Osteomyelitis onderzoek? Osteomyelitis behandeling? wat zijn de kenmerken?

6 Debridement ABC = EMC 2 Autolytisch Biologisch Chirurgisch Enzymatisch Mechanisch Chemisch Debridement ABC = EMC 2 Autolytisch -> Hydrogels, Alginaten: eigen enzymen en vocht = oplossen Biologisch -> maden Chirurgisch -> mes, scherpe lepel Enzymatisch -> bijv collagenase (Novuxol ) Mechanisch -> Versajet Chemisch -> Peroxide, Natrium hypochloriet Bron: Debridement Debridement + - UT (University of Texas) Classificatie Autolytisch Geen pijn Langzaam (weken) Maceratie Graad 0: Genezen wond of risicovoet Biologisch Selectief Geen narcose nodig Relatief snel (week) Anearobe infecties Pijn Jakkie-bakkie Tijdrovend Kennis noodzakelijk Graad 1: Oppervlakkige wond, niet tot pezen, kapsel of bot Graad 2: Wond penetreert tot kapsel of pees Chirurgisch Snel Enige methode bij sepsis Anesthesie Relatief duur (opname e.d.) Anatomische kennis noodzakelijk Graad 3: Wond penetreert in gewricht of botcontact Bloedingen Enzymatisch Geen pijn Bewijs uit studies dat het werkt Langzaam Duur Mechanisch Goedkoop (tenzij bubbelbad..) Pijnlijk Niet-selectief Gevaar hulpverlener Chemisch Goedkoop (pijnlijk) Niet-selectief UT Indeling Stadium Ulcus Stadium A: Niet geïnfecteerde wond met goede doorbloeding Stadium B: Geïnfecteerde wond met goede doorbloeding Stadium C: Niet geïnfecteerde wond met ischemie A Genezen wond, of Risico voet Oppervlakkige wond, niet tot pees, kapsel bot Wond penetreert tot op kapsel of pees Wond penetreert tot op bot, of in gewricht B Infectie Infectie Infectie Infectie Stadium D: Geïnfecteerde wond met ischemie C Ischemie Ischemie Ischemie Ischemie D Infectie en ischemie Infectie en ischemie Infectie en ischemie Infectie en ischemie 6

nl/wondverzorging/debridement/debridement.

7 PRAKTIJK NIET BLOKKEREN Geen bewijs effectiviteit is niet hetzelfde als geen effectiviteit Straks alleen maar droge en natte gaasjes plakken Wondpatiënt Kosten M/V gemiddeld 82 jaar Co-morbiditeiten Veelal zorgafhankelijk Decubitus Ulcus cruris Postoperatieve/posttraumatische wonden Oncologische wonden Diabetische voetwonden Brandwonden Gemiddelde genezingsduur 3 maanden (LPZ Rapportage resultaten 2012) 100 miljoen materialen (ten laste van ziektekostenverzekeraars(2004)) 1,5 miljard aan indirecte kosten (ziekenhuisopnames, ziekteverzuim, personele kosten, extramurale kosten) Dit is ca. 3% van de totale kosten van de gezondheidszorg. 7

voetwonden Brandwonden Gemiddelde genezingsduur 3 maanden (LPZ Rapportage resultaten 2012) 100 miljoen materialen (ten laste van ziektekostenverzekeraars(2004))

8 Antimicrobiële middelen Plaats voor locale antimicrobiële middelen bij de diabetische voet? Discussie antimicrobiële middelen Een wond hoeft niet steriel te zijn om te genezen Het is moeilijk te verantwoorden als je locale antimicrobiële middelen toepast bij een goed genezende wond Jodium (cadexomeer en PVP) Zilver Natrium hypochloriet (Eusol) Azijnzuur Waterstof peroxide Chloorhexidine Cocktail van vloeistoffen (Dermacyn) Honing Polyhexanide (PHMB) (Prontosan) Antibiotica, Fucidine Maden? Standaard Wondzorg Wondinspectie en omgeving wond Zonodig herhaald scherp debridement Regelmatig verwijderen van callus Drukontlasting Vochtig wondmilieu GEEN voetbaden of lokale antibiotica 8

goed genezende wond Jodium (cadexomeer en PVP) Zilver Natrium hypochloriet (Eusol) Azijnzuur Waterstof peroxide Chloorhexidine Cocktail van vloeistoffen (Dermacyn) Honing

9 Casus 1 Soort wond? Infectie? Soort wond? Infectie? Debridement Tulle en viltpadding Casus 2 Dhr S Klachten Soort ulcus en behandeling? Mijn voet paste vanochtend niet meer in mijn schoen Voelt u zich ziek? wat grieperig Pulsaties aanwezig Holvoeten in confectie schoeisel Dhr S Behandeling Wond na 1 mnd X- voet: geen ossale afwijking Scherp debridement Wondkweek Klinische opname Cipro/ clinda iv. Offloading: Mabal schoen 9

Mijn voet paste vanochtend niet meer in mijn schoen Voelt u zich ziek?

10 Wond na 2 mnd Casus geduld bij autolyseproces na PTA , droog houden , kapje laat los , kapje laat los , hallux amputatie voorkomen 10

18-11-2008, kapje laat los 18-11-2008, kapje

11 Casus 4 Schoeisel te smal Botcontact, wat nu? Casus 5 toename roodheid en wondvocht tussen tenen Toename roodheid en wondvocht tussen tenen Toename roodheid en wondvocht tussen tenen Botcontact + 11

12 Na 6 weken antibiotica, offloading in TCC Casus 5? 1 WEEK LATER 12

13 WEGNEMEN MECHANISCHE STRESS 13

Vergelijkbare documenten

Wondherkenning. valkuilen in de dagelijkse pedicure praktijk. René Ottens diabetespodotherapeut

Wondherkenning. valkuilen in de dagelijkse pedicure praktijk. René Ottens diabetespodotherapeut Wondherkenning valkuilen in de dagelijkse pedicure praktijk René Ottens diabetespodotherapeut Ingestuurde casus In mijn praktijk kwam een dochter met moeders voor een voetbehandeling, dochter had afspraak