Alleen ter besluitvorming door het College. Collegevoorstel Openbaar. Onderwerp Visie Ruimtelijke Kwaliteit Ruimte voor de Waal Nijmegen

Transcriptie

1 Collegevoorstel Openbaar Onderwerp Visie Ruimtelijke Kwaliteit Ruimte voor de Waal Nijmegen Programma / Programmanummer Grondbeleid / 1032 BW-nummer Portefeuillehouder J. van der Meer Samenvatting De ambitie van de gemeente Nijmegen op het gebied van ruimtelijke kwaliteit voor het project Ruimte voor de Waal Nijmegen is in 2012 vastgelegd in een aantal documenten. De belangrijkste documenten zijn: het Plan, het Beeldkwaliteitsplan, het bestemmingsplan, de voorlopige ontwerpen voor de bruggen en de kade en de contractstukken voor de aanbesteding. Om te borgen dat deze ambitie integraal wordt doorvertaald in de realisatiefase van het project, waarbij de losse projectonderdelen en objecten in hun samenhang worden bezien, is de aannemer gevraagd een Visie Ruimtelijke Kwaliteit op te stellen. Vooraf is afgesproken dat dit document door het College wordt vastgesteld. De Visie RK wordt als nadere invulling van het Beeldkwaliteitplan door het Projectmanagmentteam en het IQ team gebruikt als toetskader voor de ruimtelijke kwaliteit bij de verdere uitwerking van het project. Ter besluitvorming door het college 1. Kennis te nemen van het advies van het IQ-team. 2. Hoofdstuk 1 tot en met 7 van de Visie Ruimtelijke Kwaliteit vast te stellen. Directie/afdeling, ambtenaar, telefoonnr. OB10, Karsten Schipperheijn, 2710 Datum ambtelijk voorstel 17 januari 2013 Registratienummer D Paraaf akkoord Datum Leidinggevende Programmamanager Marco van Lente Programmadirecteur P. Steijn Alleen ter besluitvorming door het College Besluit B&W d.d. 29 januari 2013 nummer: 3.2 Conform advies Aanhouden Anders, nl. Bestuursagenda Paraaf akkoord Datum Gemeentesecretaris Portefeuillehouder Collegevoorstel.doc

2 Collegevoorstel 1 Probleemstelling Om meer ruimte te geven aan de rivieren in Nederland en zo overstromingen te voorkomen, geeft het Rijk op meer dan 30 plaatsen meer ruimte aan de rivieren. In Nijmegen gebeurt dat door teruglegging van de Lentse Waaldijk en de aanleg van een nevengeul in de uiterwaarden. Daarbij zijn twee hoofddoelstellingen geformuleerd: de veiligheid en de ruimtelijke kwaliteit dienen te worden versterkt. Met het plan Ruimte voor de Waal Nijmegen dat in 2010 door het college van B&W en in februari 2011 door de Staatssecretaris is vastgesteld ontstaat er - in het hart van Nijmegen - een eiland in de Waal met ruimte voor wonen, recreatie en cultuur, water en natuur. Het eiland wordt verbonden met Nijmegen-Noord door middel van drie bruggen: twee nieuwe bruggen en een verlenging van de Waalbrug. In 2012 heeft de gemeente samen met een aantal externe architectenbureaus een voorlopig ontwerp gemaakt voor de nieuwe kade, de nevengeul en de drie bruggen. Deze ontwerpen waren integraal onderdeel van de aanbesteding van het plan in De gemeente Nijmegen heeft de uitvoering van het project Ruimte voor de Waal Nijmegen in de zomer van 2012 gegund aan de combinatie i-lent. Deze aannemerscombinatie, die wordt gevormd door Dura Vermeer Divisie Infra BV en Ploegam BV, zal gaan zorgen voor het verleggen van de dijk, het graven van een zogenaamde nevengeul in de uiterwaarden en de bouw van drie bruggen en nieuwe kade en nog enkele andere objecten. Alle onderdelen van het project Ruimte voor de Waal Nijmegen moeten door i-lent van het voorlopige ontwerp tot uitvoeringsontwerp worden uitgewerkt en vervolgens worden gerealiseerd. Om de Ruimtelijke Kwaliteit tot en met de uitvoering goed te borgen en ervoor te zorgen dat de objecten in hun samenhang en in samenhang met de omgeving buiten het projectgebied worden ontwikkeld, is in de contractstukken opgenomen dat i-lent een integrale Visie Ruimtelijke Kwaliteit (vanaf hier Visie RK) dient op te stellen. 2 Juridische aspecten Geen. 3 Doelstelling Het plan Ruimte voor de Waal-Nijmegen is door de gemeente Nijmegen ontworpen met de insteek dat de veiligheid en de ruimtelijke kwaliteit van cruciaal belang zijn voor het gebied. De door i-lent opgestelde Visie RK is een nadere uitwerking invulling van deze door de gemeente opgestelde plannen en ontwerpen die zijn meegegeven bij de aanbesteding. 4 Argumenten Status De Visie RK is een belangrijk instrument voor de gemeente Nijmegen als opdrachtgever. Het is een middel voor het College van B&W, het Project Managementteam (PMT) en het IQ team om de producten van i-lent te kunnen begeleiden en toetsen op ruimtelijke kwaliteit. De Visie RK is een nadere concretisering in tekst en beeld van het Beeldkwaliteitplan Ruimte voor de Waal (21 maart 2012 vastgesteld als bijlage bij het Bestemmingsplan door de gemeenteraad). Dit Beeldkwaliteitplan is nog steeds voldoende geschikt en actueel als kader voor de uiteindelijke welstandstoets van de Omgevingsvergunning. Het IQ team zal deze beoordeling op redelijke eisen van welstand voorbereiden en de Commissie Beeldkwaliteit zal dit overnemen. De inhoudelijke relatie van de Visie RK met het door de gemeenteraad vastgestelde Beeldkwaliteitsplan wordt in paragraaf 8 van dit document uiteengezet.

3 Collegevoorstel Vervolgvel 2 Te leveren producten in het kader van de uitvoering het project i-lent moet voorafgaand aan de realisatie van de objecten een aantal producten leveren om zo stap voor stap tot de juiste uitvoeringsontwerpen te komen (zie bovenstaand schema). Het eerste product, het vooral procesmatig ingestoken plan van aanpak ruimtelijke kwaliteit, voldoet aan de gestelde eisen en is inmiddels door het IQ team en het Project Managementteam van de gemeente Nijmegen geaccepteerd. Hierin zijn de procesafspraken over en de borging van de ruimtelijke kwaliteitsambities in het ontwerp- en uitvoeringstraject vastgelegd door de opdrachtnemer. Dit nu voorliggende besluit betreft het tweede product, de Visie RK. In de Visie RK zijn de richtinggevende principes, het kader voor het Ruimtelijk Inrichtingsplan, het uitwerken van de verschillende objecten tot Definitief Ontwerp (DO) en het uitvoeringsontwerp aangegeven en vastgelegd door i-lent. De Inhoud De Visie RK bestaat uit twee delen; Deel 1: het inhoudelijk visiedeel (hoofdstuk 1 tot en met 8)

4 Collegevoorstel Vervolgvel 3 Deel 2: het deel dat een overzicht geeft van de stand van zaken van het ontwerpproces van de diverse objecten. De Visie RK is in een intensief werkproces van drie maanden door i-lent opgesteld. De coördinerend architect van i-lent, dhr. van Nieuwenhuijze, heeft hierin een leidende rol vervuld. In een aantal ateliersessies heeft i-lent het IQ team, het ontwerpteam van de gemeente, de architecten en het PMT van de opdrachtgever meegenomen in het werkproces. i-lent stelt in de Visie RK twee hoofdopgaven aan de orde: i-lent geeft een overall visie op het Stedelijk Rivierpark Nijmegen en definieert en benoemt de verschillende objecten binnen het plangebied. Daarbij zorgt het samenhangende landschapsontwerp voor de ruimtelijke verbinding tussen bruggen, kade en landschap. De punten waar de deelprojecten elkaar ontmoeten krijgen bijzondere aandacht (de aanlandingen van de bruggen, de pijlers ed.). De verbindingen en aansluitingen verlopen geleidelijk en zijn zorgvuldig uitgewerkt waardoor er geen harde grenzen zichtbaar worden. De padenstructuur is met behulp van een waterkalender verder uitgewerkt. Voor vijf veel voorkomende waterstanden zijn specifieke routes en gebruiksmogelijkheden van het Stedelijk Rivierpark nader uitgewerkt. Ook bevat de Visie RK een nadere uitwerking van techniek en vormgeving van de drie bruggen. De bruggen met elk hun eigen uitstraling (Verlengde Waalbrug, Promenadebrug en Citadelbrug) zijn in de vorige planfase door drie verschillende architectenbureaus ontworpen op VO-niveau. i-lent heeft samen met de architecten de brugontwerpen nog eens nader onderzocht op haalbaarheid. De interactie tussen constructie en uitvoeringstechniek heeft daarbij veel aandacht gekregen. Dit zelfde geldt voor de kwalitatief hoogwaardige materialisering en detaillering van de nieuwe kade. Het tijdelijk gebruik van het plangebied tijdens de uitvoering komt ook aan bod. I-Lent streeft er naar om binnen de kaders van veiligheid en planning de strandzone langs de Waal zo min mogelijk af te sluiten en met de bouw van tijdelijke steigertrappen bij de Snelbinder en de Waalbrug zal tijdens de bouwfase het veelvuldig gebruikte rondje bruggen in stand blijven. Voor een inhoudelijke samenvatting van de Visie wordt verwezen naar bijlage 1. De eerste zeven hoofdstukken van deel 1 worden nu voorgelegd ter vaststelling door het College van B en W, hoofdstuk 8 en deel 2 van de Visie RK zijn informatief en dus niet bedoeld voor vaststelling. Er is, ook door het IQ-team en het Ontwerpteam van de opdrachtgever, kritisch bezien of de Visie RK op belangrijke onderdelen afwijkt ten opzichte van het vastgestelde Beeldkwaliteitplan. De conclusie is dat Visie RK een verdere concretisering is binnen de kaders van het Beeldkwaliteitplan en dus niet afwijkt. Toekomstige aanvragen Omgevingsvergunning zijn nog steeds afdoende te beoordelen met het vastgestelde Beeldkwaliteitplan. Als nadere concretiseringen van de Visie RK binnen het kader van het Beeldkwaliteitsplan zijn te noemen: - de padenstructuur en de markeringen van de entrees in het Stedelijk Rivierenpark; - het accentueren van de indeling van de landtong in verschillende eilanden; - het tijdelijk gebruik (TAB); - de cultuurhistorie en archeologie; - natuurontwikkeling en -beheer; - de verlichting in het plan. Met deze Visie RK bevestigt i-lent dat zij de ruimtelijke kwaliteit een belangrijkste plaats toebedeelt in het project. Dit komt tot uitdrukking in de geformuleerde ambities, de uitgewerkte hoofdprincipes voor het Stedelijk Rivierpark en de visie op de verschillende bouwkundige objecten zoals de kade en de bruggen. Hiermee wordt de Visie RK concreet en heeft zowel het

5 Collegevoorstel Vervolgvel 4 IQ-team als het PMT een stevig toetskader tot zijn beschikking om er op toe te zien dat de geformuleerde ruimtelijke kwaliteit tot en met de uitvoering kan worden vastgehouden. De projectorganisatie en het onafhankelijk IQ-team adviseren dan ook om deze Visie RK, verwoord in de eerste zeven hoofdstukken van deel 1, vast te stellen. Het advies van het IQteam treft u aan als bijlage 2. Er is, ook door het IQ-team in haar advies vermeld, een aantal aandachtspunten te benoemen waar i-lent in de volgende planfase extra aandacht aan dient te geven: Als eerste betreft dit het integrale ontwerp voor de knoop Parmasingel (inclusief de onderdoorgang) en het ontwerp voor de nieuwe trappen van de Snelbinder. De richtinggevende hoofdprincipes en ontwerpen behoeven nog aandacht, waaronder het nieuwe fietspad bij de Griftdijk-Zuid en het comfortabel kunnen overbruggen van de diverse hoogteverschillen door fietsers en voetgangers, maar kunnen met extra zorg voor de vormgeving in relatie tot de locatie wel degelijk goed worden opgelost. Dit punt heeft ook de uitdrukkelijke aandacht van het IQ-team. Het tweede punt betreft de uitwerking van het beheer van de o.a. de kade en de bruggen. In de Visie RK wordt hier geen expliciete aandacht aan gegeven. Met i-lent is afgesproken dat dit punt in de direct hierop volgende planfase nader wordt uitgewerkt. 5 Klimaat Het gehele project betreft een nadere invulling van het duurzaam bestendig maken van Nederland tegen het hoogwater van de grote rivieren. De Visie RK bevat tevens een plan van aanpak voor het opstellen van een energievisie in de volgende stap in het planproces. De energievisie zal een nadere invulling geven aan een duurzame strategie voor de omgang met grondstoffen en toe te passen materialen in het project. 6 Financiën De Visie RK heeft geen consequenties voor het uitvoeringsbudget. 7 Communicatie Communicatie over de Visie Ruimtelijke Kwaliteit zal via de gebruikelijke communicatiekanalen gaan die voor het project Ruimte voor de Waal worden benut: website, digitale nieuwsbrief. Daarnaast vinden over de Visie, maar vooral ook over de verdere doorvertaling van de visie bilaterale gesprekken plaats door het IQ-team met de Commissie Beeldkwaliteit en met belanghebbenden in het gebied. 8 Uitvoering en evaluatie Na het vaststellen van de Visie RK start i-lent met de stap in het proces, het opstellen van het Ruimtelijk Inrichtingsplan en het uitwerken van de verschillende objecten tot op DOniveau. 9 Risico De Visie RK is geen vervanging van het Beeldkwaliteitsplan omdat de Visie RK niet door de raad wordt vastgesteld. Dit feit wordt bepaald in artikel 12a, lid 1 van de Woningwet. Om de Visie RK te kunnen gebruiken als toetsingskader op grond waarvan een bouwvergunning kan worden geweigerd of worden verleend (artikel 2.10 lid 1 sub d Wabo), moet deze derhalve

6 Collegevoorstel Vervolgvel 5 zijn vastgesteld door de gemeenteraad. Wanneer een bestuursorgaan bij het nemen van een besluit toetst aan onbevoegd vastgesteld beleid, zal een eventueel bezwaar op dat punt gegrond zijn. De Visie RK is een nadere concretisering in tekst en beeld van het door uw college en de gemeenteraad vastgestelde Beeldkwaliteitsplan. De welstandstoetsing vindt dus plaats binnen de kaders van het in maart 2012 vastgestelde Beelkwaliteitsplan. Bijlagen: 1. Samenvatting Visie Ruimtelijke Kwaliteit Ruimte voor de Waal Nijmegen 2. Advies IQ-team dd 21 januari 2012

7 Collegevoorstel Vervolgvel 6 Bijlage 1: Samenvatting Visie Ruimtelijke Kwaliteit Ruimte voor de Waal Nijmegen Deze tekstsamenvatting van de visie is een handleiding om het goed geïllustreerde visiedocument snel en efficiënt te doorgronden. Het Visiedocument bestaat uit twee delen; een inhoudelijk visiedeel (hoofdstuk één tot en met acht) en een deel met een overzicht van het ontwerpproces. De eerste zeven hoofdstukken worden voorgelegd ter vaststelling door het College van B en W, hoofdstuk acht en het tweede deel zijn ter informatie. Dit tweede deel geeft een overzicht in de voortgang van de diverse ontwerpwerkzaamheden. Voor een eerste goede indruk van de visie is het lezen van hoofdstuk drie (ambities voor het stedelijk rivierpark), hoofdstuk vier (concept voor het stedelijk rivierpark) en hoofdstuk vijf (fysieke dragers en hoofdprincipes) aan te bevelen. Na de inleiding wordt in hoofdstuk twee de scope en opgave van het visiedocument binnen de contractuele mogelijkheden geschetst. De opgave wordt conform de hoofduitgangspunten in het Beeldkwaliteitsplan bondig samengevat: Ontwikkel een concept voort het Stedelijk Rivierpark Nijmegen waarbij tevens een analyse is gemaakt welke onderdelen nog een specifieke uitwerkingsslag behoeven. In hoofdstuk drie en vier wordt de opgave vertaald in ambities en een concept voor het nieuwe Stedelijke Rivierpark dat ontstaat door de uitvoering van het project Ruimte voor de Waal. Er zijn in hoofdstuk drie vijf richtinggevende ambities toegelicht: 1. Benut de dynamiek van het water met behulp van een waterkalender voor de specifieke gebruiksfuncties in het rivierpark; 2. Natuurontwikkeling als expressie van de rivierdynamiek; 3. Het Stedelijk Rivierpark is vrij toegankelijk, kent een diversiteit aan gebruiksmogelijkheden en markeert de nieuwe oriëntatie van Nijmegen ten opzichte van de Waal; 4. Een volgende unieke stap in de geschiedenis en gaat daarbij respectvol om met bestaande en verdwenen archeologische en historische elementen; 5. Is flexibel naar de toekomst en biedt daarmee ruimte voor verschillende vormen van tijdelijk gebruik en toekomstige ontwikkelingen. Vervolgens zijn in hoofdstuk vier deze ambities gekoppeld aan zes sterke fysieke dragers voor het stedelijk rivierpark waarbij veiligheid en ruimtelijke kwaliteit en cultuur en natuur sterk op elkaar betrokken zijn. In hoofdstuk vijf worden de zes fysieke dragers toegelicht. Men onderscheidt als fysieke drager het Watersysteem, het Ecologisch systeem, de Gebruiksruimte, het Netwerk, de Bruggen en Cultuurhistorie en Archeologie. Elke fysieke drager bestaat uit verschillende onderdelen waarvoor ruimtelijke hoofdprincipes zijn opgesteld. Deze ruimtelijke hoofdprincipes zijn richtinggevend voor de verdere uitwerking van het definitief ontwerp (DO) en dus van essentieel belang voor een goede sturing in het verdere project. Hoe werkt dit? De fysieke drager het watersysteem bestaat uit de hoofdwaterkering, de geul en de verschillende oevers. De hoofdwaterkering is vervolgens nader beschouwd voor de kade en kademuur, de nieuwe Groene dijk en de bestaande Oosterhoutsedijk waarvoor vervolgens richtinggevende principes zijn opgesteld. Dezelfde methode is ook gevolgd voor de overige vijf fysieke dragers. Het plan kent een aantal bouwkundige onderdelen die beeldbepalend en essentieel voor het functioneren van het stedelijk rivierpark zijn. In hoofdstuk zes is voor deze onderdelen een specifieke ontwerpvisie ontwikkeld en zijn de cruciale details die samenhangen met het concept of visie benoemd. Het daarbij om de Harde kade, de Snelbinder met de nieuwe stijg- en daalpunten, de Promenadebrug, de Citadelbrug, de Verlengde Waalbrug met het landhoofd

8 Collegevoorstel Vervolgvel 7 Veur-Lent, de Zone Parmasingel met daarin de Parmasingelbrug en tot slot de Drempel. In deel twee komen deze onderdelen, met inzicht in de cruciale details, terug. Hoofdstuk zeven biedt een blik op de specifieke thema s waarvoor ook richtinggevende uitspraken zijn opgesteld. Het gaat daarbij om het terreinbeheer van de natuurlijke en stedelijke onderdelen, het tijdelijk gebruik, ook tijdens de uitvoering, duurzaamheid en sociale veiligheid en het verlichtingsplan. Zo wordt tijdens de bouwfase het rondje bruggen in stand gehouden met de bouw van tijdelijke trappen bij zowel de Snelbinder als de Waalbrug. Voor duurzaamheid en duurzame energie zal in de vervolgfase door de TU Delft een haalbaarheidsstudie worden gedaan. De resultaten daarvan kunnen in het definitief ontwerp worden meegenomen. Hoofdstuk acht maakt de balans op en geeft een vooruitblik voor het volgende plandocument; het Ruimtelijk Inrichtingsplan. In deel twee geeft men inzicht in het actuele ontwerpproces voor de uitwerking van de alle objecten van het plan en de onderdelen daarbinnen aan de hand van ontwerpvragen, oplossingsrichtingen en openstaande ontwerpvragen. Het uitwerkingsniveau verschilt per onderdeel, maar zal tijdens de volgende planfase van het Ruimtelijk inrichtingsplan zoveel mogelijk op één niveau worden gebracht.

9 IQ team Ruimte voor de Waal Advies Visie Ruimtelijke Kwaliteit van i Lent Nijmegen, 21 januari 2013 Geacht College van Burgemeester en Wethouders, U heeft het IQ team Ruimte voor de Waal verzocht een advies uit te brengen over de Visie Ruimtelijke Kwaliteit (hierna de noemen Visie RK) die opdrachtnemer i Lent heeft opgesteld voor het Project Ruimte voor de Waal Nijmegen. Wij willen u bij deze ons advies schriftelijk aanbieden en zijn gaarne bereid een en ander mondeling nader toe te lichten. Inleiding Om meer ruimte te geven aan de rivieren in Nederland en zo overstromingen te voorkomen, geeft het Rijk op meer dan 30 plaatsen meer ruimte aan de rivieren. In Nijmegen gebeurt dat door teruglegging van de Lentse Waaldijk en de aanleg van een nevengeul in de uiterwaarden. Met het plan Ruimte voor de Waal Nijmegen dat in 2011 is vastgesteld ontstaat er in het hart van Nijmegen een eiland in de Waal met ruimte voor wonen, recreatie en cultuur, water en natuur. Het eiland wordt verbonden met Nijmegen Noord door middel van drie bruggen: twee nieuwe bruggen en een verlenging van de Waalbrug. Eind 2016 moet het werk zijn afgerond. Het plan Ruimte voor de Waal Nijmegen is door de gemeente Nijmegen ontworpen met de insteek dat de veiligheid maar ook de ruimtelijke kwaliteit van cruciaal belang zijn voor het gebied. In 2012 heeft de gemeente samen met een aantal externe architectenbureaus een voorlopig ontwerp gemaakt voor de nieuwe kade, de nevengeul en de drie bruggen. Deze ontwerpen vormen integraal onderdeel van de aanbesteding van het plan in 2012 en zijn eind 2011 vastgesteld door het college van B&W De gemeente Nijmegen heeft de uitvoering van het project Ruimte voor de Waal Nijmegen in de zomer van 2012 gegund aan de combinatie i Lent. Deze aannemerscombinatie, die wordt gevormd door Dura Vermeer Divisie Infra BV en Ploegam BV, moet gaan zorgen voor het verleggen van de dijk, het graven van een zogenaamde nevengeul in de uiterwaarden, de bouw van drie bruggen en een nieuwe kade. Alle onderdelen van het plan Ruimte voor de Waal Nijmegen moeten door i Lent van het voorlopige ontwerp tot uitvoeringsontwerp worden uitgewerkt en vervolgens worden gerealiseerd. IQ team Vanaf het begin van het project Ruimte voor de Waal, is het IQ team Ruimte voor de Waal adviseur van uw College van BenW inzake de ruimtelijke kwaliteit van het project. Het IQ team bestaat uit de volgende leden: Jan Brouwer (voorzitter), Bob van Reeth en Eric Luiten en is door uw College benoemd. Tezamen hebben de leden een brede expertise en ervaring op het gebied van stedenbouw, architectuur, landschapsarchitectuur, infrastructuur en vormgeving, die in de loop van de planvorming van waarde is gebleken. Het IQ team heeft na de fase van gunning, in de uitvoeringsfase, de taak om de door de opdrachtnemer te leveren producten die betrekking hebben op de ruimtelijke kwaliteit te begeleiden en te toetsen. Het IQ team doet dat zowel informeel (begeleiding en collegiaal commentaar tijdens de totstandkoming van producten) als formeel (beoordeling van 1

10 eindproducten en advisering aan uw College over onder andere bouwaanvragen (welstandstoets namens de Commissie Beeldkwaliteit). i Lent moet in het kader van de uitvoering de volgende producten leveren (zie schema: a. Plan van aanpak Ruimtelijke Kwaliteit b. Visie Ruimtelijke Kwaliteit c. Uitwerken van verschillende objecten tot op DO niveau d. Definitief Ruimtelijk Inrichtingsplan e. Uitvoeringsontwerp f. De concrete uitvoering van het project Schema proces Ruimtelijke Kwaliteit (Visie RK omcirkeld) Het vooral procesmatig ingestoken Plan van aanpak ruimtelijke kwaliteit (a) voldoet aan de gestelde eisen en is inmiddels door het IQ team en het Project Managementteam van de gemeente Nijmegen geaccepteerd. Hierin zijn de procesafspraken over en de borging van de ruimtelijke kwaliteitsambities in het ontwerp en uitvoeringstraject vastgelegd door de opdrachtnemer. Doel Visie RK Het nu voorliggende advies van het IQ team betreft de Visie Ruimtelijke Kwaliteit (b). In de inhoudelijke Visie RK worden de richtinggevende ruimtelijke principes en kaders voor het Definitieve ontwerp, het Ruimtelijk Inrichtingsplan en het Uitvoeringsontwerp aangegeven en vastgelegd door i Lent. De Visie RK vormt daarmee een kader voor ontwerp en uitvoering voor i Lent. 2

11 Status Visie Ruimtelijke Kwaliteit De Visie RK is een belangrijk instrument voor de opdrachtgever. Het is een middel voor het College van B en W, het Project Managementteam (PMT) en het IQ team om de producten van i Lent te kunnen begeleiden en toetsen op ruimtelijke kwaliteit. Het is een nadere concretisering in tekst en beeld van het Beeldkwaliteitplan Ruimte voor de Waal (21 maart 2012 vastgesteld als bijlage bij het Bestemmingsplan door de gemeenteraad). Dit Beeldkwaliteitplan is naar onze mening nog steeds voldoende geschikt en actueel als kader voor de uiteindelijke welstandstoets van de Omgevingsvergunning. Het IQ team zal deze beoordeling op redelijke eisen van welstand voorbereiden en de Commissie Beeldkwaliteit zal dit overnemen. Op de inhoudelijke relatie van de Visie RK met het door de gemeenteraad vastgestelde Beeldkwaliteitsplan zullen wij later nog terugkomen. De vaststelling van de Visie RK door uw College is een belangrijk besluit voor de gemeente Nijmegen inzake de begeleiding en sturing op contractbasis door PMT en IQ team van de uitvoering van het plan Ruimte voor de Waal Nijmegen. Hierbij moet worden opgemerkt dat de Visie het Beeldkwaliteitsplan niet vervangt omdat ze niet door de raad is vastgesteld. De welstandstoetsing vindt dus plaats binnen de kaders van het in maart 2012 door de gemeenteraad vastgestelde Beelkwaliteitsplan, de Visie RK wordt door PMT en IQ team gebruikt voor de begeleiding en sturing op basis van het met i Lent gesloten contract. Omdat deze sturing van groot belang is heeft het IQ team de totstandkoming van de Visie RK dan ook intensief begeleid en getoetst. In het onderstaande advies wil het IQ team haar bevindingen graag delen met uw College. Korte inhoud van Visie Ruimtelijke Kwaliteit De Visie RK is in een intensief werkproces van drie maanden door i Lent opgesteld. De coördinerend architect van i Lent, dhr. van Nieuwenhuijze, heeft hierin een leidende rol vervuld. In een aantal ateliersessies heeft i Lent het IQ team, de architecten en het PMT van de opdrachtgever meegenomen in het werkproces. De Visie RK bestaat uit twee delen; Deel 1: het inhoudelijk visiedeel (hoofdstuk 1 tot en met 8) Deel 2: het deel dat een overzicht geeft van de stand van zaken van het ontwerpproces van de diverse objecten. Na de inleiding wordt in hoofdstuk 2 de opgave van de Visie geschetst binnen de contractuele mogelijkheden. In hoofdstuk 3 en 4 wordt de opgave vertaald in een visie voor het nieuwe Stedelijke Rivierpark dat ontstaat door de uitvoering van het project Ruimte voor de Waal. In hoofdstuk 5 wordt het concept voor het Stedelijk Rivierpark in een aantal fysieke dragers en richtinggevende ruimtelijke hoofdprincipes onderverdeeld. Voor een aantal specifieke bouwkundige onderdelen, zoals de kade en de bruggen, is in hoofdstuk 6 de ruimtelijke hoofdprincipes verder uitgewerkt. Hoofdstuk 7 biedt een blik op een aantal specifieke thema s zoals tijdelijk gebruik, duurzaamheid, sociale veiligheid en verlichting en hoofdstuk 8 geeft de mogelijke doorwerking van de Visie op het nog op te stellen Ruimtelijk Inrichtingsplan weer. Het tweede deel geeft een overzicht van diverse ontwerpopgaven die momenteel nog worden uitgewerkt. Voor een meer inhoudelijke samenvatting van de Visie wordt verwezen naar de bijlage. 3

12 De eerste zeven hoofdstukken van deel 1 worden nu voorgelegd ter vaststelling door het College van B en W, hoofdstuk 8 en het tweede deel van de Visie RK zijn informatief en dus niet bedoeld voor vaststelling. Relatie Visie met de door het College van B en W vastgestelde documenten en contractstukken. De ambitie van de gemeente Nijmegen op het gebied van ruimtelijke kwaliteit voor het project Ruimte voor de Waal Nijmegen is vastgelegd in een aantal eerder vastgestelde documenten. De belangrijkste documenten zijn: het Plan Ruimte voor de Waal, het Beeldkwaliteitsplan, het bestemmingsplan en de voorlopige ontwerpen voor de bruggen en de kade. Naast deze stukken moet de Visie RK passen binnen de kaders van het contract; de Vraagspecificatie deel 1 (VS1), het programma van eisen en Vraagspecificatie deel 2 (VS2), de proceseisen. Advies IQ team Het IQ team heeft veel waardering voor de inhoud en ambitie die met de Visie RK wordt uitgestraald. Het is duidelijk dat i Lent nog steeds veel prioriteit geeft aan de opgave rond de ruimtelijke kwaliteit in het project. Het IQ team vertrouwt erop en zal er op toezien dat i Lent deze kwaliteit in de vormgeving, materialisatie en detaillering vast houdt tot en met de uitvoering en adviseert het college om deze visie RK vast te stellen. i Lent stelt in de Visie RK twee hoofdopgaven aan de orde: i Lent geeft een overall visie op het Stedelijk Rivierpark Nijmegen en definieert en benoemt de verschillende objecten binnen het plangebied. Het samenhangende landschapsontwerp zorgt voor de ruimtelijke verbinding tussen bruggen, kade en landschap. De punten waar de deelprojecten elkaar ontmoeten krijgen bijzondere aandacht (de aanlandingen van de bruggen, de pijlers ed.). De verbindingen en aansluitingen verlopen geleidelijk en zijn zorgvuldig uitgewerkt waardoor er geen harde grenzen zichtbaar worden. Tevens bevat de Visie een nadere uitwerking van techniek en vormgeving van de drie bruggen. De bruggen met elk hun eigen uitstraling (Verlengde Waalbrug, Promenadebrug en Citadelbrug) zijn in de vorige planfase door drie verschillende architectenbureaus ontworpen op VO niveau. i Lent heeft samen met de architecten de brugontwerpen onderzocht op haalbaarheid. De interactie tussen constructie en uitvoeringstechniek heeft daarbij veel aandacht gekregen en het IQ team zal er op toezien dat i Lent dit kwaliteitsniveau ook in de uitvoering laat zien. Dit zelfde geldt voor de kwalitatief hoogwaardige materialisering en detaillering van de nieuwe kade. Wij hebben kritisch bezien of de Visie RK op belangrijke onderdelen afwijkt ten opzichte van het vastgestelde Beeldkwaliteitplan. Wij constateren dat de Visie RK een verdere concretisering omvat en dus niet afwijkt van het Beeldkwaliteitsplan. Toekomstige aanvragen Omgevingsvergunning zijn nog steeds afdoende te beoordelen zijn met het vastgestelde Beeldkwaliteitplan. Als nadere concretiseringen binnen het kader van het Beeldkwaliteitsplan zijn te noemen: de padenstructuur en de markeringen van de entrees in het Stedelijk Rivierenpark; het accentueren van de indeling van de landtong in verschillende eilanden; het tijdelijk gebruik (TAB); de cultuurhistorie en archeologie; 4

13 natuurontwikkeling en beheer; de verlichting in het plan. Het IQ team zal er op toezien dat deze onderdelen in het Ruimtelijk Inrichtingsplan naar tevredenheid worden uitgewerkt. Dan is er nog een aantal punten waarover het IQ team zich zorgen maakt: Dit betreft onder andere de uitwerking van de Citadelbrug. Onze zorg gaat voornamelijk uit naar de materialisering van de brug in hout en beton. De in het ontwerp gebruikte forse houten balken van 5.60 meter lang, 60 cm breed en 25 cm dik, verhouden zich moeilijk tot het duurzaamheids beleid van uw gemeentebestuur. Het IQ team acht dit materiaalgebruik dan ook onverantwoord en gaat ervan uit dat de opdrachtnemer opnieuw gaat studeren op een kwalitatief hoogwaardige en duurzame oplossing van dit onderwerp. Bovendien willen wij u nog wijzen op een tweetal ontwerpopgaven die nog veel aandacht behoeven en waar het IQ team zorgvuldig op zal toezien: namelijk het integrale ontwerp voor de knoop Parmasingel (inclusief de onderdoorgang) en het ontwerp voor de nieuwe trappen van de Snelbinder. De richtinggevende hoofdprincipes en ontwerpen behoeven nog aandacht, maar kunnen met extra zorg voor de vormgeving in relatie tot de locatie wel degelijk goed worden opgelost. Ondanks deze zorgpunten heeft het IQ team er vertrouwen in dat met behulp van plan van aanpak ruimtelijke kwaliteit, de contractstukken en de begeleiding van het IQ team deze punten tot een goede oplossing gebracht kunnen worden Daarnaast is het IQ team bijzonder begaan met de kansen en risico s rond het ontwerp en de vormgeving van het Eiland Veur Lent. In de contractstukken is opgenomen dat i Lent de drie hectare bebouwbaar terrein moet ophogen tot 16 meter +NAP. Het IQ team vindt dit zorgwekkend aangezien er nog geen plannen zijn voor de inrichting, het programma en de vormgeving van het Eiland en de huidige bebouwing op Veur Lent op circa 13,30 meter + NAP ligt. U kunt zich voorstellen dat het IQ team verheugd is te vernemen dat de gemeente Nijmegen zelf de regie wil voeren over deze nog te ontwikkelen locatie. Wij zullen graag met u het gesprek aan gaan over een kwalitatief hoogwaardige inrichting van het eiland op de korte en de langere termijn. Ter afsluiting wil het IQ team nog uw aandacht vragen voor de aansluiting van het project Ruimte voor de Waal Nijmegen op de Waalsprong. Vooral de deelprojecten de Hoge Bongerd, de Stelt en de Citadel gaan een ruimtelijke relatie aan met Ruimte voor de Waal Nijmegen. Een stedenbouwkundige visie op het gebied als geheel kan bijdragen aan de totstandkoming van een kwalitatief goed en toekomstbestendig nieuw stadsdeel. Namens het IQ team Ruimte voor de Waal Nijmegen, Prof. Ir. Jan Brouwer voorzitter 5

14 Visie ruimtelijke kwaliteit Ruimte voor de Waal Combinatie Dura Vermeer Ploegam

15 Voorzijde: visualisatie Ruimte voor de Waal, 2011 Documentcode RVDW Status Definitief Datum 11 januari Versie 2.0 Object Ruimte voor de Waal Activiteittype 2.1 Ontwerp Werkpakket n.v.t

16 Visie ruimtelijke kwaliteit Ruimte voor de Waal Combinatie Dura Vermeer Ploegam Wijzigingen Versie 2.0 Distributielijst Omschrijving wijzigingen Projectgegevens: Contactgegevens Opdrachtnemer: i-lent t.a.v. de heer A. de Jong Organisatie Projectrol Aantal Digitaal ja/nee Gemeente Nijmegen Contractmanager 2 Ja i-lent - Ja Contactgegevens Opdrachtgever: Gemeente Nijmegen t.a.v. de heer R. Pot Kort Nieuwstraat HG Nijmegen ruimtevoordewaal@nijmegen.nl Contractnummer:

17 4 i-lent Copyright Thea van den Heuvel fotografie

18 Inhoud Deel 1 Visie Hoofdstuk 1 Inleiding 7 Hoofdstuk 2 Scope en opgave 9 Hoofdstuk 3 Ambities voor het Stedelijk Rivierpark 17 Hoofdstuk 4 Concept voor het Stedelijk Rivierpark 31 Hoofdstuk 5 Fysieke dragers en hoofdprincipes voor het Stedelijk Rivierpark 37 Hoofdstuk 6 Visie bouwkundige objecten 69 Hoofdstuk 7 Uitwerking thema's 83 Hoofdstuk 8 Epiloog en vooruitblik 95 Deel 2 Voortgang ontwerpproces objecten 101 Colofon i-lent

19 Copyright Thea van den Heuvel fotografie

20 Hoofdstuk 1 Inleiding Voor u ligt de Visie Ruimtelijke Kwaliteit. In deel 1 van dit visiedocument legt de bouwcombinatie i-lent, vanuit de invalshoek ruimtelijke kwaliteit, de kaders vast voor de nog op te stellen definitieve ontwerpen en de uitvoeringsplannen. De visie ruimtelijke kwaliteit is de eerste stap in de inhoudelijke uitwerking van het plan van aanpak ruimtelijke kwaliteit (documentcode RVDW-00211), en wordt daarna geconcretiseerd in het Ruimtelijk Inrichtingsplan. Deel 2, geeft inzicht in de voortgang van de diverse ontwerpwerkzaamheden en neemt op onderdelen al een voorschot op het Ruimtelijk inrichtingsplan. Plan van aanpak RK: vastleggen procesafspraken over de ontwikkeling en borging van de ruimtelijke kwaliteitsambities in het ontwerp- en uitvoeringstraject van het project Ruimte voor de Waal Nijmegen. (uitwerking van het EMVI 3 document i-lent) Visie RK: vastleggen van de richtinggevende ruimtelijke principes en kaders voor het definitief ontwerp en de uitvoeringsplannen. (vervolg op het Beeldkwaliteitsplan, feb 2012, Ruimte voor de Waal Nijmegen, definitief rapport) Ruimtelijk inrichtingsplan: vertaling en concretisering van de visie RK in één integrale plankaart voor alle inrichtingswerkzaamheden. Het ruimtelijk inrichtingsplan wordt in twee fasen opgeleverd; één voor (voorlopig ruimtelijk inrichtingsplan) en één na de DO's (definitief ruimtelijk inrichtingsplan) van de verschillende objecten. (vervolg op plankaart Ruimte voor de Waal Nijmegen) De visie ruimtelijke kwaliteit is in een intensief werkproces van drie maanden tussen de verschillende ontwerpteams van de objecten (bruggen, landschap en kade) en de coördinerend architect en ontwerpcoördinator tot stand gekomen. In een aantal atelier-/carrouselsessies hebben ook de voorzitter van het IQ team en de architecten en technici van de opdrachtgever haar visie en opvattingen kunnen overdragen en zijn de diverse uitwerkingen en tussenproducten besproken en informeel getoetst. De visie ruimtelijke kwaliteit wordt in een aantal stappen aan u gepresenteerd. In hoofdstuk 2 wordt op basis van de contractuele uitgangspunten de opgave voor dit visiedocument geschetst. Vervolgens wordt deze opgave vertaald in ambities voor het te realiseren Stedelijk Rivierpark (hoofdstuk 3), die in hoofdstuk 4 worden vertaald in het Concept voor het Rivierpark. Vervolgens wordt dit concept uitgewerkt en uiteengelegd in een aantal planlagen als fysieke dragers en ruimtelijke hoofdprincipes voor het park (hoofdstuk 5). In hoofdstuk 6 zoomen we vervolgens in op de ruimtelijke principes die kaderstellend zijn voor de uitwerking van de verschillende objecten. Hoofdstuk 7 gaat in op een aantal specifieke thema s en we sluiten af met een vooruitblik (hoofdstuk 8) op de doorwerking van de visie in het op te stellen ruimtelijke inrichtingsplan. i-lent pakt het project aan in deelprojecten met elk een eigen ontwerpteam. De ontwerpteams zijn zodanig samengesteld dat voortdurend interactie tussen vormgeving en techniek binnen de kaders van contract, tijd en budget kan plaatsvinden. Binnen elk ontwerpteam is daarom een architect, een technisch ontwerper en een projectleider vertegenwoordigd. Samen doorlopen zij in elke planfase een cyclisch proces van onderzoek tot ontwerp. 7 i-lent

21

22 Hoofdstuk 2 Scope en opgave 2.1 Scope; Ruimte voor de Rivier en vraagspecificatie In het programma Ruimte voor de Rivier neemt het project bij Nijmegen een bijzondere positie in. Het is het meest integrale en complexe project in de reeks. Naast de waterhuishoudkundige maatregelen aanleg nevengeul met inlaatwerk, dijkverleggingen en natuurontwikkeling maakt de bouw van drie bijzondere bruggen en de ontwikkeling van een bewoond eiland in de rivier dit project uniek. Zo uniek, dat er nationale en internationale belangstelling is voor het project, met name omdat in Nijmegen de ambitie van het integreren van de dubbele doelstelling Veiligheid en Ruimtelijke Kwaliteit echt wordt waargemaakt. Ruimtelijke kwaliteit neemt daarom een belangrijke positie in bij de planuitwerking. In de vraagspecificatie van de opdrachtgever zijn de eisen aan werkzaamheden en producten als volgt geformuleerd; Eisen aan Werkzaamheden en producten (paragraafnummers verwijzen naar Vraagspecificatie II) 1) De Opdrachtnemer mag pas aanvangen met de Ontwerpwerkzaamheden Definitief Ontwerp als de door haar opgestelde Documenten plan van aanpak Ruimtelijke Kwaliteit en Visie Ruimtelijke kwaliteit door Opdrachtgever zijn geaccepteerd. Opdrachtnemer dient voorafgaand aan de start van het opstellen van het plan van aanpak Ruimtelijke kwaliteit overleggen in te plannen met het IQ-team (beschreven in paragraaf 6.1 sub d) en Projectmanagementteam van Opdrachtgever. Doel van deze overleggen is om de gedeelde mening te krijgen op de mogelijke aanpak en de kwaliteit hiervan. Het plan van aanpak Ruimtelijke kwaliteit dient aan te sluiten op en uitwerking te geven aan het TMP bedoeld in paragraaf 5.1. Onder meer, maar niet uitsluitend, moeten de volgende onderdelen zijn opgenomen: a) Een beschrijving van de aanpak van ruimtelijke kwaliteit in het proces van totstandkoming van het Definitief Ontwerp voor alle relevante objecten. Eveneens voor de fase van uitvoering. b) Een beschrijving van hoe ruimtelijke kwaliteit gewaarborgd wordt. c) Een beschrijving hoe aspecten in relatie met ruimtelijke kwaliteit wordt geïntegreerd in de besluitvormingsprocessen. 2) De Opdrachtnemer dient een Visie Ruimtelijk Kwaliteit op te stellen en dat gebaseerd is op het in lid1) bedoelde plan van aanpak Ruimtelijke Kwaliteit. Opdrachtnemer dient voorafgaand aan de start van het opstellen van de visie Ruimtelijke kwaliteit overleggen in te plannen met het IQ-team (beschreven in paragraaf 6.1 sub d) en Projectmanagementteam van Opdrachtgever. Doel van deze overleggen is om de gedeelde mening te krijgen over de door ON gewenste kwaliteit te krijgen op de visie. In het visiedocument worden minimaal de volgende onderdelen zijn opgenomen : a) De scope van het Werk. b) Een beschouwing van de ruimtelijke relevante raakvlakken tussen de verschillende objecten. c) Een visuele onderbouwing van de Visie Ruimtelijke Kwaliteit van de objecten en de onderlinge ruimtelijke raakvlakken (o.a. via tekeningen, schetsen, e.d.). d) De Visie Ruimtelijke Kwaliteit is richtinggevend voor de ruimtelijke kwaliteit van de afzonderlijke objecten en dient zich zowel te richten op eisen voor het integrale visie als op detailniveau. e) De Visie Ruimtelijke Kwaliteit moet ook aandacht besteden aan sociale veiligheid (de objectieve en subjectieve component) conform de CROWpublicatie ) De Opdrachtnemer dient een Ruimtelijk inrichtingsplan op te stellen dat de integratie moet zijn van de Visie Ruimtelijke kwaliteit en de wijze waarop deze is verwerkt in de afzonderlijke ontwerpen van de objecten. Waarin onder meer, maar niet uitsluitend, de onderdelen moeten zijn opgenomen conform art ), met toevoeging van 3Dvisualisaties en specifieke aspecten zoals verlichting, beplanting, e.d. Visualisatie Ruimte voor de Waal, i-lent

23 2.2 Opgave De ambitie van de opdrachtgever met betrekking tot ruimtelijke kwaliteit is vastgelegd in drie documenten: het plan Ruimte voor de Waal (doc CD-078) het beeldkwaliteitsplan (doc CD-077) het bestemmingsplan (doc CD-076) VO's van de 3 bruggen en de kade De visie op de ruimtelijke kwaliteit is met name verwoord en verbeeld in het beeldkwaliteitsplan. Daarom vormt het beeldkwaliteitsplan ook het vertrekpunt voor dit op te stellen visiedocument. Reagerend op de vraagspecificatie, stellen we in de visie ruimtelijke kwaliteit twee hoofdopgaven aan de orde, waarvoor vervolgens richtinggevende uitspraken worden geformuleerd. 1. Wat is de visie op het project als geheel, cq. wat zijn de relevante raakvlakken tussen de verschillende objecten. Deze vraag is geherformuleerd als: ontwikkel een visie op het Stedelijke Rivierpark Nijmegen. 2. Lever de onderbouwing voor de ruimtelijke kaderstellende uitgangspunten van de verschillende objecten. Deze vraag is geherformuleerd als: benoem de onderscheidende objecten binnen het plangebied en formuleer voor elk object de ruimtelijke hoofdprincipes (gerelateerd aan en afgeleid van de ruimtelijke schetsen op VO niveau). 1. Realiseer een levendig rivierpark voor iedereen Maak de natuurlijke processen van de rivier beleefbaar Creer verschillende condities voor natuur en wisselende landschapsbeelden De drie ambities van de gemeente Nijmegen 2. Het rivierpark wordt gedragen door een aantal krachtige ruimtelijke structuren en elementen Ontwerp de Hoofstructuur die verdere stedelijke ontwikkeling faciliteert Geef ruimte geven aan tijdelijke voorzieningen Behoud en versterk publiekstrekkende functies Ga zorgvuldig om met archeologie en cultuurhistorie 3. Het rivierpark geeft ruimte aan een zich ontwikkelde stad Verbindt de Waalsprong met bestaande stad Maak het gebied toegankelijkheid voor recreatief gebruik Realiseer mogelijkheden voor stedelijke ontwikkeling in tijdelijke en definitieve situatie 10 i-lent

24 2.2.1 Opgave: ontwikkel een concept voor het Stedelijk Rivierpark Nijmegen De gemeente Nijmegen heeft haar ambities voor het project als geheel samengevat in een drietal hoofduitgangspunten: 1. realiseer een levendig rivierpark voor iedereen 2. het rivierpark wordt gedragen door een aantal krachtige ruimtelijke structuren en elementen 3. het rivierpark geeft ruimte aan een zich ontwikkelende stad. Deze drie ambities leiden nog niet zomaar tot een helder concept voor het fenomeen Stedelijk Rivierpark en ook de kwestie wat nu de krachtige ruimtelijke dragers zijn is nog niet beantwoord. Na lezing van het beeldkwaliteitsdocument zijn we tot de conclusie gekomen dat een visie op het Stedelijk Rivierpark ontwikkeld kan worden door: Stap 1. Eerst de ambities zorgvuldiger van elkaar te onderscheiden en te benoemen Stap 2. Op basis daarvan een concept te ontwikkelen Stap 3. Geïnspireerd door ambitie en concept de verschillende planlagen in te vullen; de fysieke dragers Deze drie stappen zijn te integreren tot een matrix, welke het raamwerk levert om de visie ook daadwerkelijk te kunnen ontwikkelen (hoofdstukken 3, 4 en 5) Matrix 11 i-lent

25 2.2.2 Opgave: benoem de objecten in het plangebied en formuleer voor elk object de ruimtelijke hoofdprincipes 1. Verlengde Waalbrug 2. Promenadebrug 3. Citadelbrug Vijf deelprojecten Ruimte voor de Waal maakt onderscheid in vijf deelprojecten, hier verbeeldt met de huidige plankaart als basis. Op de bovenste tekening zijn de drie bruggen te zien, met elk hun eigen expressieve uitstraling. Daaronder bevindt zich de laag van het samenhangende landschapsontwerp. De onderste laag staat voor het deelproject integrale gebiedsontwikkeling : het samengaan van bruggen en landschapsontwerp, waarbij de contactpunten en zones zorgvuldig zijn uitgewerkt. Deelprojecten 1, 2, & 3: de bruggen De contactpunten en zones tussen (en binnen) de deelprojecten krijgen extra aandacht binnen de integrale gebiedsontwikkeling. Binnen het deelproject landschap bevinden zich veel contactpunten en zones die nadere aandacht verdienen. Dat geldt zeker ook voor de contactpunten die voortkomen uit de confrontatie tussen de laag van het landschap met de drie bruggen: de aanlandingen, de pijlers en dergelijke. De drie bruggen als deelprojecten In de vorige planfase hebben drie verschillende toparchitecten elk een unieke brug ontworpen tot op VO-niveau. Elke brug kent een eigen positie binnen het plangebied, zijn eigen type gebruik en een daarmee samenhangend expressief architectonisch idioom. Met elkaar geven de nieuwe en reeds aanwezige bruggen een bijzondere meerwaarde aan Nijmegen als stad aan de Waal en de Noordoever in het bijzonder. Deelproject 4: Landschap & kade ingekleurde delen zijn onderdeel van het uit te Ingekleurde delen zijn onderdeel van het uit te voeren voeren landschapsplan landschapsplan De ruimtelijke kwaliteit van de bruggen en de kade zijn cruciale onderdelen van Ruimte voor de Waal. Gemeente Nijmegen heeft in het voortraject zeer veel aandacht besteed aan deze onderdelen. De ruimtelijke ambities ten aanzien van deze objecten zijn scherp getypeerd in het beeldkwaliteitsplan. Vervolgens zijn architecten geselecteerd die in opdracht van de gemeente de ambities op hun eigen wijze geïnterpreteerd hebben en daarna vertaald in afzonderlijke ontwerpen. De brugontwerpen zijn uitgewerkt op het detailniveau van DO's, maar ook zij verdienen vanaf de start van i-lent meteen volop aandacht, vooral wat betreft de interactie vormgeving - techniek. 12 i-lent

26 Het samenhangende landschap als deelproject i-lent beschouwt het samenhangende landschap (alles behalve de bruggen) als één deelproject dat alleen in zijn geheel uitgewerkt kan worden. De zachte componenten (onder andere de uiterwaard, de geul en de dijken) en de harde componenten (onder andere kademuren, trappen en het inlaatwerk) kennen immers een zeer sterke onderlinge relatie. Er zijn hier en daar contrasten, maar de werkelijke plankwaliteit hangt voor een groot deel samen met zorgvuldige aansluitingen en geleidelijke overgangen. Als voorbeeld noemt i-lent de aansluiting van de Lentse Kade naar de groene dijken, die in het Beeldkwaliteitsplan omschreven wordt als een geleidelijke overgang. Ook tussen de schalen bestaan er geen echte grenzen. Details in het landschap moeten vanzelfsprekend passen binnen het grotere geheel. Het samenhangende landschap vormt bovendien een eenduidig fundament voor de drie verschillende bruggen die hier bovenop tot hun eigen expressie komen. Integrale gebiedsontwikkeling als deelproject Juist bij een complex project als Ruimte voor de Waal hangt de uiteindelijke gerealiseerde kwaliteit niet alleen af van de afzonderlijke onderdelen, maar vooral van de wijze waarop deze met elkaar één zowel vanzelfsprekend als verrassend geheel vormen. Een gebied met eenheid en een vanzelfsprekend karakter waar het moet, en veel contrast en expressiviteit waar het mag. Met zorgvuldig ontworpen details die passen binnen het heldere totaalconcept. Een gebied dat goed aansluit op zijn omgeving, waarbij de plangrenzen van nu lang niet altijd de landschappelijke grenzen van de toekomst vormen. Een gebied dat ruimte schept voor water en natuur daarbij volop mogelijkheden kent voor gebruik. Voor een deel laat dit gebruik zich voorspellen. Maar er liggen ongetwijfeld onbekende (wellicht tijdelijke) initiatieven en waardevolle spontane ontwikkelingen in het verschiet. Het gebied wordt daarom robuust en duurzaam ingericht met behulp van de fysieke dragers (zie hoofdstuk 5) Deelproject 5: Integrale gebiedsontwikkeling Contactpunten en zones Contactpunten tussen de deelprojecten en ruimere omgeving Contactzones tussen de deelprojecten en de ruimere omgevin Contactzones Contactpunten tussen tussen de objecten de van objecten het landschapsplan van het landschapsplan 13 i-lent

27 Analyse uitwerkingsniveaus objecten De Visie Ruimtelijke Kwaliteit start met een analyse van de vijf deelprojecten (3 bruggen, landschap, integrale gebiedsontwikkeling) over de stand van zaken van de architectonische uitwerking. Opvallend is dat het uitwerkingsniveau van de kade en de bruggen veel verder is dan de uitwerking van een groot deel van het landschap van de uiterwaard. Deze zijn (vrijwel) op VO-niveau. Hier is nog vooral aanscherping nodig door confrontatie met techniek en uitvoeringsaspecten. Verder is opvallend dat de landschappelijke onderdelen van het plan veel globaler zijn uitgewerkt dan de technische / constructieve delen zoals de bruggen en de kade. Het landschap vraagt dus om extra aandacht. De verschillende objecten van het landschapsplan en de 3 bruggen (zie ook tabel) In de kaart architectonische uitwerking zijn de objecten binnen Ruimte voor de Waal en hun uitwerkingsniveau schematisch weergegeven. De volgende vier uitwerkingsniveaus zijn daarbij gehanteerd: 0. Ambitie & ontwerpopgave nog niet concreet geformuleerd (rood de legenda ) 1. Globale projectomschrijving voorzien van een kwaliteitsambitie (oranje in de legenda) 2. Masterplanniveau met referentiebeelden en beeldkwaliteitscriteria (lichtgroen in de legenda) 3. Voorlopig Ontwerp gereed (donkergroen in de legenda) Analyse architectonisch uitwerkingsniveau van de verschillende objecten Voor de rode gebieden is de visie en/of ontwerpopgave nog niet concreet geformuleerd. Het gaat hierbij onder meer om in de toekomst te bebouwen delen. In nevenstaande tabel zijn de interpretaties van het uitwerkingsniveau weergegeven, ingedeeld naar de verschillende deelprojecten en bijbehorende objecten. Dit is gebeurd o.b.v. de vier door i-lent onderscheiden uitwerkingsniveaus (0, 1, 2 & 3). 0: Ambitie en ontwerpopgave en ontwerpopgave nog niet concreet nog geformuleerd niet concreet geformuleerd 1: Globale projectomschrijving voorzien van een kwaliteitsambitie voorzien van een kwaliteitsambitie 2: Uitgewerkt masterplanniveau masterplanniveau met beeldkwaliteitscriteria met beeldkwaliteitscriteria 3: Voorlopig Ontwerp Ontwerp gereed met beeldkwaliteitscriteria gereed met beeldkwaliteitscriteria 14 i-lent