Portefeuille- en Assetmanagement bij woningcorporaties

Transcriptie

1 OTB Onderzoek voor de gebouwde omgeving Faculteit Bouwkunde 4-daagse cursus Portefeuille- en Assetmanagement bij woningcorporaties 13/14 oktober en 17/18 november 2015 Conferentiecentrum Kaap Doorn, Doorn

2 4-daagse cursus Portefeuille- en Assetmanagement bij woningcorporaties Niveau Type management Resultaat/output Proces Strategisch Tactisch Operationeel Portefeuille management Asset management Property management Ondernemingsplan Portefeuillestrategie Complexstrategieën Complexbeheerplannen Uitvoering, verhuur, onderhoud, beheer Visie en missie Portefeuilleniveau en evalueren Gebiedsniveau en strategieën en evalueren Complexniveau en strategieën en evalueren en en strategieën en evalueren en strategieën Woningniveau uitvoeren en en toetsen communiceren uitvoeren en Uitwerken tot Woningstrategie communiceren en beheerplan en toetsen uitvoeren en en Complexstrategie Uitwerken tot en beheerplan en toetsen communiceren Uitwerken tot uitvoeren en Gebiedsplan en en toetsen communiceren uitvoeringsplannen Portefeuilleplan en beleidsplannen 13/14 oktober en 17/18 november 2015 Het portefeuillebeleid is een van de belangrijkste beleidsthema s bij corporaties. Het doel van het portefeuillebeleid is vastgoed en diensten zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de wensen van huidige en toekomstige bewoners. Er wordt bij portefeuillebeleid vaak onderscheid gemaakt in strategisch niveau (portefeuillemanagement), tactisch niveau (assetmanagement) en operationeel niveau (property management), zie afbeelding. De cursus richt zich op het strategisch en tactisch niveau. Het portefeuillebeleid moet uiteraard passen binnen de organisatorische en financiële kaders van de eigen organisatie en binnen de externe kaders waarbinnen de corporaties opereren, zoals Europees beleid, rijksbeleid, gemeentelijk beleid en ontwikkelingen op de woningmarkt. De corporatie analyseert voortdurend de beleidsomgeving en ze interpreteert de marktontwikkelingen, wijkvisies en wensen van bewoners. Ook beoordeelt ze het huidige corporatiebezit op bouwtechnische staat en verhuurmogelijkheden en op de passendheid aan de eigen doelstellingen. Op basis daarvan neemt de corporatie besluiten over onder meer gewenste bewoners (doelgroepen), woningen (wensportefeuille) en het financieel en maatschappelijk rendement. Deze kaders worden uitgewerkt naar verkoop-, huur-, verhuur-, onderhouds-, investerings- en nieuwbouwbeleid en vervolgens naar keuzes op complex- en woningniveau. Deze cursus, die nu voor de derde keer wordt gehouden, vervangt de cursus Strategisch voorraadbeleid en beheerplannen bij woningcorporaties, die al vanaf 1998 werd georganiseerd. Het verschil tussen beide cursussen is de grotere nadruk op de (verplichte) marktwaardering van het vastgoed, het sturen op rendement, het begrippenkader en het inzoomen op de instrumenten/knoppen van een assetmanager; verkoopbeleid, huurbeleid, onderhoudsbeleid, woningverbetering en sloop/nieuwbouw. Ontwikkelingen zoals de nieuwe Woningwet, de verplichte marktwaardering en de Algemene Maatregel van Bestuur, waarin details over de uitvoering van de wet zijn vastgelegd, maken het assetmanagement actueler dan ooit. Opzet en thema s Het doel van deze cursus is om te leren zelf het portefeuillebeleid te ontwikkelen. Daarbij houden we rekening met verschillende soorten corporaties (groot, klein, woningmarktgebied, financiële positie, etc.). In het eerste cursusblok ligt de nadruk op het portefeuillemanagement (d.w.z. het strategisch niveau). In het tweede cursusblok ligt de nadruk op het assetmanagement (d.w.z. het tactisch niveau, complexgericht). Thema s die hierbij aan de orde komen, zijn onder andere: overheidsbeleid en woningmarktontwikkelingen, het proces, de organisatie van portefeuillebeleid, verkoop- en huurbeleid, meten en begroten van direct en indirect rendement, afweging van mogelijke strategieën op complexniveau, uitwerking van complexstrategieën naar operationele beheerplannen, en het takenpakket en interne positionering van de portefeuille- en assetmanager. Bij elk onderwerp tonen de sprekers heel veel praktijkvoorbeelden, zowel van kleine als grote corporaties. De groepsopdrachten sluiten nauw aan bij de inhoud van de lezingen. Op verzoek van de cursisten kunnen we echter een of meer opdrachten vervangen door discussie over specifieke thema s. In de thuisopdracht kunnen de deelnemers een keuze maken uit vier verschillende opdrachten. Cursusleiding De cursusleider is werkzaam bij een woningcorporatie. Hij heeft uiteraard ruime ervaring met portefeuillebeleid. Voor een groot aantal thema s hebben we deskundige sprekers ingeschakeld, die ingaan op eigen praktijkervaringen. Doelgroep De cursus is vooral bestemd voor woningcorporaties: directieleden, leden van het managementteam, portefeuillemanagers, assetmanagers, programmamanagers en beleidsmedewerkers. Incompany Op verzoek kan het OTB ook een op maat verzorgde incompanycursus organiseren, die gericht wordt op uw specifieke situatie. En uiteraard blijft het OTB graag bereid u concreet te ondersteunen bij het maken van uw portefeuilleplan, complexstrategieën of complexbeheerplannen.

3 Programma Dinsdag 13 oktober 2015 Portefeuillemanagement: proces, wensportefeuille, financiële begrippen Woensdag 14 oktober 2015 Portefeuillemanagement: instrumenten 9:30 Ontvangst 9:45 Introductie programma cursusblok 1 Thema s, sprekers, kennismaking 10:15 Procesmodel Portefeuillebeleid Begripsbepaling: portefeuillemanagement, portfoliomanagement, assetmanagement, strategisch voorraadbeleid Beleidskaders, nieuwe Woningwet De instrumenten van een portefeuillemanager Toelichting op het stappenplan Henk Heeger, adviseur/onderzoeker Faculteit Bouwkunde, OTB, TU Delft en adviseur Programma en Innovatie bij Havensteder, Rotterdam 11:15 Koffie-/theepauze 11:30 Wensportefeuille Relevante externe ontwikkelingen Benodigde analyses Benoemen van wensportefeuille Relatie met facetbeleid (huur, verkoop en onderhoudsbeleid) Consequenties van vastgelegde wensportefeuille Anne Damen, manager Vastgoedsturing, Staedion, Den Haag 12:45 Lunch 13:30 Financiële begrippen Bedrijfswaarde versus marktwaarde Wat is financieel rendement? Waarom financieel rendement? Hoe wordt de rendementseis op portefeuilleniveau bepaald? Hoe kijken beleggers naar rendement? Onderhoud en verbeteringen, kosten en investeringen Verhuren of verkopen? Klaas Franken, Fineut*, Culemborg 14:45 Koffie-/theepauze 15:00 Groepsopdracht A: Optimaliseren van rendement 15:40 Bespreken van groepsopdracht A Klaas Franken 16:00 Programmabreak 16:30 Portefeuillestrategie en huurbeleid Financiële en maatschappelijke doelstellingen Betaalbaarheid en beschikbaarheid Optimaliseren van huurkortingen; naar een doelmatige sociale voorraad Gevolgen van de passendheidstoets Hoe bepalen we de markthuur? Maarten Vos, manager Strategie en Innovatie, Vidomes, Delft 17:45 Groepsopdracht B: huurbeleid 18:45 Bespreken van groepsopdracht B Henk Heeger 9:00 Start programma 9:05 Interne kaders: het organiseren van portefeuillebeleid Kenmerken en opgave van Stadgenoot Transparantie in beslissingen, driekamermodel Organisatie: taken en verantwoordelijkheden Implementatie van portefeuille- en assetmanagement Draagvlak binnen de organisatie Jacqueline van Ham, directeur Strategie, Portefeuille en Assetmanagement, Stadgenoot, Amsterdam 10:20 Koffie-/theepauze 10:45 Portefeuillestrategie en kwaliteitsbeleid Sturen op kwaliteit is sturen op kosten Referentiekwaliteiten om strategisch en tactisch te kunnen sturen De KiB-methodiek (Kwaliteit in Balans), een nieuw instrument voor het vastleggen van feitelijke en gewenste kwaliteit Henk Heeger, OTB, TU Delft en Havensteder 12:00 Lunch 13:00 Groepsopdracht C: kwaliteitsbeleid Differentiatie in onderhoudsinspanningen Kwaliteit van een binnendeur Kwaliteit van een keuken 14:00 Bespreking groepsopdracht C Henk Heeger 14:45 Koffie-/theepauze 15:15 Portefeuillestrategie en verkoopbeleid Waarom verkoop? Welke complexen? Hoe verkopen? Uitponden of complexgewijs? Ministeriële Regeling Circulaire verkoop corporatiewoningen Hoe groot moet de verkoopvijver zijn? Met rekenvoorbeelden Do s en don ts Gert Roelofsen, manager Verkoop en Zakelijke Verhuur, Mitros, Utrecht 16:30 Afsluiting Introductie thuisopdracht: uitwerking van een van de volgende thema s: 1. Van corporatiestrategie naar complexaanpak 2. Verkoopbeleid 3. Kwaliteitsbeleid 4. Huurbeleid Evaluatie programma 13/14 oktober en eventuele wensen voor tweede blok 19:15 Afsluiting en diner

4 Dinsdag 17 november 2015 Assetmanagement: complexniveau, taken van een assetmanager, marktwaarderen Woensdag 18 november 2015 Operationele uitvoering van assetmanagement 9:30 Ontvangst 9:45 Introductie programma cursusblok 2 Thema s en sprekers 10:00 Assetmanagement op complexniveau Proces: analyse, doelstellingen en strategieën, voorspellen en toetsen, uitwerken tot plannen, verankeren, uitvoeren en communiceren, monitoren en evalueren Koppelingen met portefeuilleniveau De knoppen voor de assetmanager Henk Heeger, OTB, TU Delft en Havensteder 11:15 Koffie-/theepauze 11:30 De werkzaamheden van een assetmanager Assetmanagement in de praktijk Verschil in assetmanagement tussen corporaties en beleggers Sturen op rendement: hold/sell, complexstrategieën, de jaarbegroting en performance analyse Belangrijkste taken en verantwoordelijkheden van een assetmanager Benodigde vaardigheden voor een assetmanager Plek in de organisatie Carole Vermolen, Vastgoedsturing, Den Haag/Zwolle 12:45 Lunch 13:45 Bespreking thuisopdracht De gemaakte huiswerkopdrachten worden voor dit blok verspreid en in kleine groepen besproken. Elke groep richt zich op bepaalde thema s, problemen en oplossingen. 15:15 Koffie-/theepauze 15:45 Rekenen aan investeringsvoorstellen Marktwaarde versus bedrijfswaarde: impact op investeringsbeslissingen Interactieve rekencasus: sloop/nieuwbouw Interactieve rekencasus: renovatie Carole Vermolen, Vastgoedsturing, Den Haag/Zwolle 17:15 Programmabreak 17:45 Bepalen complexstrategie: afwegen complexscenario s Benodigde informatie en betrokkenen Scenario s en het toetsen daarvan Instrumenten, software Taken van de assetmanager bij de afweging Vertalen van strategie naar begroting Mano Otten, manager Vastgoed/vastgoedstrateeg, de Alliantie, Huizen 19:00 Afsluiting en diner 9:00 Start programma 9:05 Assetmanagement bij een corporatie in een krimpgebied Betekenis van een krimpgebied voor het assetmanagement Organisatie en samenwerking met andere betrokkenen Maken van keuzes op buurt- en complexniveau Jeannette Dekker, directeur-bestuurder, Thús Wonen, Dokkum 10:20 Koffie-/theepauze 10:35 Assetmanagement bij een belegger: het onderhoud Beleggen in vastgoed Kenmerken van het woningbezit van Delta Lloyd Onderhoud in relatie tot rendement Gewenste kwaliteit Verkrijgen beeld van onderhoudstoestand: hoe gedetailleerd? Onderhouds- en renovatiebegroting Van meerjarenbegroting naar jaarbegroting Bewaking budget in relatie tot realisatie Kees Korver, senior portfoliomanager Vastgoed, Delta Lloyd Vastgoed, Amsterdam 11:50 Bespreken thuisopdrachten Discussie over dilemma s en oplossingen 12:15 Lunch 13:00 Bespreken thuisopdrachten (vervolg) Discussie over dilemma s en oplossingen 14:15 Assetmanagement bij een middelgrote corporatie Taken en verantwoordelijkheden Organisatie en samenwerking met andere betrokkenen Ontwikkelingen bij DeltaWonen Implementatie van assetmanagement Gertjan Wolleswinkel, assetmanager, DeltaWonen, Zwolle 15:30 Koffie-/theepauze 15:45 Daadwerkelijk realiseren van assetmanagement: property management Integratie en verbinding; sleutelrol assetmanagement Kaderstellende complexbeheerplannen Efficiënt verhuurproces: vermijden van leegstand, doelgroepen en woningtoewijzing, betaalbaarheid als dilemma, onderscheid DAEB en niet-daeb-bezit, verkoop Technisch: efficiënt uitvoeren van mutatieonderhoud en dagelijks onderhoud, eigen onderhoudsdienst Financieel: realiseren markthuur, lage onderhouds- en beheerskosten Quick-wins in property-management, zoals aansluitend verhuren van woningen Omgaan met wensen van bewoners Désirée den Ouden, manager Wonen en Maarten Oomes, assetmanager, Zayaz, s-hertogenbosch 17:00 Afsluiting, uitreiking getuigschriften en borrel

5 Meer informatie Data 13/14 oktober en 17/18 november 2015 Locatie Conferentiecentrum Kaap Doorn Postweg 9, 3941 KA Doorn tel.: (0343) Cursusgeld en getuigschrift De kosten voor de cursus bedragen 2.195,-. Bij deze prijs is inbegrepen: het documentatiemateriaal, lunches, diners, koffie en thee. Over dit bedrag is geen BTW verschuldigd. Cursisten die de gehele cursus hebben bijgewoond en de (thuis)opdracht met goed gevolg hebben afgerond, ontvangen een getuigschrift. Overnachtingsmogelijkheid U kunt gebruikmaken van de overnachtingsmogelijkheden in Conferentiecentrum Kaap Doorn op 13 oktober en 17 november De overnachtingen zijn niet bij de cursusprijs inbegrepen. De kosten hiervoor bedragen 90,- per nacht (incl. ontbijt). U kunt bij aanmelding opgeven of u gebruik wenst te maken van de overnachtingsmogelijkheid. Het OTB zorgt er dan voor dat er een kamer voor u beschikbaar is. Aanmelding en betaling U kunt zich voor deze cursus aanmelden via Kies voor cursus Portefeuille- en Asset management bij woningcorporaties. U treft daar een omschrijving van de cursus en een link naar het aanmeldformulier. Aan deze cursus kunnen maximaal 22 personen deelnemen. Wij hanteren bij overintekening een maximum van twee deelnemers per organisatie. Bij de bevestiging van uw inschrijving ontvangt u tevens een routebeschrijving naar Conferentiecentrum Kaap Doorn. Indien u kiest voor betaling per factuur, wordt deze apart toegezonden door de financiële administratie van de TU Delft. Het deelnamebedrag dient 10 werkdagen vóór aanvang van de cursus ontvangen te zijn. Indien vanwege onjuist ingevulde gegevens de factuur opnieuw verzonden dient te worden, wordt 25,- aan administratiekosten doorberekend. Annulering U kunt alleen schriftelijk annuleren. Afmelding zonder verplichting tot betaling kan slechts indien de annulering schriftelijk is ontvangen vóór 15 september Cursisten die tussen 15 september en 29 september 2015 annuleren, zijn 50% van de cursuskosten verschuldigd. Bij latere annulering brengen wij het volledige cursusbedrag in rekening. Bij verhindering is het mogelijk een collega gebruik te laten maken van uw reservering. Het OTB behoudt zich het recht voor bij onvoldoende belangstelling de cursus te annuleren. Hiervan ontvangt de cursist tijdig bericht. Bij annulering van de cursus door het OTB ontvangen de cursisten direct het cursusgeld terug. Cursusleiding Henk Heeger, adviseur portefeuillebeleid en technisch beheer, OTB Onderzoek voor de gebouwde omgeving, Faculteit Bouwkunde, Technische Universiteit Delft. Hij is tevens werkzaam als adviseur Programma en Innovatie bij de corporatie Havensteder in Rotterdam. Informatie Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van het OTB: tel.: (015) a.d.dersjant@tudelft.nl. OTB - Onderzoek voor de gebouwde omgeving Het OTB, afdeling van de faculteit Bouwkunde van de TU Delft, verricht onderzoek en verleent adviezen op het gebied van het bouwen en de gebouwde omgeving. Het onderzoek van het OTB is multidisciplinair, beleids- en oplossingsgericht. Ook aan kennisoverdracht wordt veel aandacht besteed in de vorm van onderwijs, beleids- en onderzoeksrapporten, scholing en training en het organiseren van studiedagen, congressen en cursussen.

6 Cursus-/studiedagprogramma 2015 Cursus/studiedag Data Kosten Seminar Entrepreneurial Neighbourhoods 9/10 september ,- Discussiedagen Toekomst van de sociale huisvesting 24/25 september ,- 4-daagse cursus Recente ontwikkelingen in het wonen 7/8 oktober en 2/3 december ,- 2-daagse cursus Trends in de woonruimteverdeling 12/13 oktober ,- OTB/Platform31 Wooncongres: Naar nieuwe verhoudingen in het wonen 3 november ,- 4-daagse cursus De wijkaanpak: sociaal, fysiek en economisch Najaar ,- Kijk voor een actueel overzicht op: U kunt zich hier ook inschrijven. Kies dan cursus Portefeuille- en Assetmanagement bij woningcorporaties. Projectcode: AOO