Portefeuille- en Assetmanagement bij woningcorporaties. de gebouwde omgeving Faculteit Bouwkunde. OTB - Onderzoek voor.

Transcriptie

1 OTB - Onderzoek voor de gebouwde omgeving Faculteit Bouwkunde 4-daagse cursus Portefeuille- en Assetmanagement bij woningcorporaties 20/21 april en 1/2 juni 2016 Conferentiecentrum Kaap Doorn, Doorn

2 4-daagse cursus Portefeuille- en Assetmanagement bij woningcorporaties Niveau Type management Resultaat/output Proces Strategisch Tactisch Operationeel Portefeuille management Asset management Property management Ondernemingsplan Portefeuillestrategie Complexstrategieën Complexbeheerplannen Uitvoering, verhuur, onderhoud, beheer Visie en missie Portefeuilleniveau Gebiedsniveau en strategieën Complexniveau en strategieën en en strategieën en strategieën Woningniveau uitvoeren en en toetsen communiceren uitvoeren en Uitwerken tot Woningstrategie communiceren en beheerplan en toetsen uitvoeren en en Complexstrategie Uitwerken tot en beheerplan en toetsen communiceren Uitwerken tot uitvoeren en Gebiedsplan en en toetsen communiceren uitvoeringsplannen Portefeuilleplan en beleidsplannen 20/21 april en 1/2 juni 2016 Het portefeuillebeleid is een van de belangrijkste beleidsthema s bij corporaties. Het doel van het portefeuillebeleid is vastgoed en diensten zo goed mogelijk aan te laten sluiten op de wensen van huidige en toekomstige bewoners. Er wordt bij portefeuillebeleid vaak onderscheid gemaakt in strategisch niveau (portefeuillemanagement), tactisch niveau (assetmanagement) en operationeel niveau (property management), zie afbeelding. De cursus richt zich op het strategisch en tactisch niveau. Opzet en thema s Het doel van deze cursus is om te leren zelf het portefeuillebeleid te ontwikkelen en uit te voeren. Daarbij houden we rekening met verschillende soorten corporaties (groot, klein, woningmarktgebied, financiële positie, etc.). In het eerste cursusblok ligt de nadruk op het portefeuillemanagement (d.w.z. het strategisch niveau). In het tweede cursusblok ligt de nadruk op het assetmanagement (d.w.z. het tactisch niveau, complexgericht). Deze cursus, die nu voor de vierde keer wordt gehouden, vervangt de cursus Strategisch voorraadbeleid en beheerplannen bij woningcorporaties, die vanaf 1998 tot 2014 werd georganiseerd. De introductie van de nieuwe Woningwet en nieuwe ontwikkelingen op - met name - het gebied van assetmanagement hebben geresulteerd in een actualisatie van het programma. Thema s die aan de orde komen zijn zowel inhoudelijk als organisatorisch van aard. Op organisatorisch vlak wordt uitgebreid stilgestaan bij het proces en de organisatie van portefeuillebeleid, waaronder het takenpakket en interne positionering van de portefeuille- en assetmanager. Inhoudelijk wordt veel aandacht besteed aan de opzet van een portefeuillestrategie en het bijbehorend facetbeleid: het verkoop-, onderhouds- en huurbeleid. Vervolgens worden de instrumenten van de assetmanager uitvoerig toegelicht. Een belangrijk onderwerp betreft het keuzeproces van mogelijke complexstrategieën en vervolgens de uitwerking van complexstrategieën naar operationele beheerplannen. In de cursus wordt uiteraard veel aandacht besteed aan de (effecten van de) marktwaardering, het sturen op financieel en maatschappelijk rendement, en het belang van vastgoedrekenen. Bij elk onderwerp tonen de sprekers heel veel praktijkvoorbeelden, zowel van kleine als grote corporaties. De groepsopdrachten sluiten nauw aan bij de inhoud van de lezingen. Op verzoek van de cursisten kunnen we echter een of meer opdrachten vervangen door discussie over specifieke thema s. In de thuisopdracht kunnen de deelnemers een keuze maken uit vier verschillende opdrachten. We bieden de mogelijkheid om aansluitend aan deze cursus uitgebreider in te gaan op het vastgoedrekenen. Dit onderdeel wordt separaat aangeboden door Carole Vermolen. Tijdens de cursus krijgt u hierover meer informatie. Cursusleider De cursusleider is werkzaam bij een woningcorporatie. Hij heeft uiteraard ruime ervaring met portefeuillebeleid. Voor een groot aantal thema s hebben we deskundige sprekers ingeschakeld, die ingaan op eigen praktijkervaringen. Doelgroep De cursus is vooral bestemd voor woningcorporaties: directieleden, leden van het managementteam, portefeuillemanagers, assetmanagers, programmamanagers en beleidsmedewerkers. Incompany Op verzoek kan het OTB ook een op maat verzorgde incompanycursus organiseren, die gericht wordt op uw specifieke situatie. En uiteraard blijft het OTB graag bereid u concreet te ondersteunen bij het maken van uw portefeuilleplan, complexstrategieën of complexbeheerplannen.

3 Programma woensdag 20 april 2016 Portefeuillemanagement: proces, wensportefeuille, financiële begrippen donderdag 21 april 2016 Portefeuillemanagement: de instrumenten 9.30 Ontvangst 9.45 Introductie programma cursusblok 1 Thema s, sprekers, kennismaking Procesmodel Portefeuillebeleid Begripsbepaling: portefeuillemanagement, portfoliomanagement, assetmanagement, strategisch voorraadbeleid Beleidskaders, nieuwe Woningwet De instrumenten van een portefeuillemanager Toelichting op het stappenplan Henk Heeger, OTB, TU Delft en Havensteder, Rotterdam Koffie-/theepauze Wensportefeuille Relevante externe ontwikkelingen Benodigde analyses Benoemen van wensportefeuille Relatie met facetbeleid (huur, verkoop en onderhoudsbeleid) Consequenties van vastgelegde wensportefeuille Anne Damen, manager Vastgoedsturing, Staedion, Den Haag Lunch Financiële begrippen Bedrijfswaarde versus marktwaarde Wat is financieel rendement? Waarom financieel rendement? Hoe wordt de rendementseis op portefeuilleniveau bepaald? Hoe kijken beleggers naar rendement? Onderhoud en verbeteringen, kosten en investeringen Verhuren of verkopen? Klaas Franken, Fineut*, Culemborg Koffie-/theepauze Groepsopdracht A: optimaliseren van rendement Bespreken van groepsopdracht A Klaas Franken Programmabreak Portefeuillestrategie en huurbeleid Huursombenadering Optimaliseren van huurkortingen; naar een doelmatige sociale voorraad Gevolgen van de passendheidstoets Hoe bepalen we de markthuur? Maarten Vos, manager Strategie en Innovatie, Vidomes, Delft Groepsopdracht B: Bepalen van de wensportefeuille Bespreken van groepsopdracht B Henk Heeger 9.00 Start programma 9.05 Interne kaders: het organiseren van portefeuillebeleid Kenmerken en opgave van Stadgenoot Transparantie in beslissingen, driekamermodel Organisatie: taken en verantwoordelijkheden Implementatie van portefeuille- en assetmanagement Draagvlak binnen de organisatie Jacqueline van Ham, directeur Strategie, Portefeuille en Assetmanagement, Stadgenoot, Amsterdam Koffie-/theepauze Portefeuillestrategie en kwaliteitsbeleid Sturen op kwaliteit is sturen op kosten Referentiekwaliteiten om strategisch en tactisch te kunnen sturen De KiB-methodiek (Kwaliteit in Balans), een nieuw instrument voor het vastleggen van feitelijke en gewenste kwaliteit Henk Heeger, OTB, TU Delft en Havensteder, Rotterdam Lunch Groepsopdracht C: kwaliteitsbeleid Bespreking groepsopdracht C Henk Heeger Koffie-/theepauze Portefeuillestrategie en verkoopbeleid Waarom verkoop? Welke complexen wel/niet? Soorten verkoop: uitponden en dispositie Verkoopstimulerende maatregelen VvE s en positie van de corporatie Positie van bewoners: huurders en kopers Caroline Nolet, manager Woonloket, Ymere, Amsterdam Afsluiting Introductie thuisopdracht: uitwerking van een van de volgende thema s: 1. Complexstrategieën 2. Verkoopbeleid 3. Kwaliteitsbeleid 4. Huurbeleid Introductie rekenmodel ten behoeve van presentatie Carole Vermolen Evaluatie programma 20/21 april en eventuele wensen voor tweede blok Afsluiting en diner

4 woensdag 1 juni 2016 Assetmanagement: complexniveau, taken van een assetmanager, marktwaarderen donderdag 2 juni 2016 Uitvoering van assetmanagement 9.30 Ontvangst 9.45 Introductie programma cursusblok 2 Thema s en sprekers Assetmanagement op complexniveau Proces: analyse, doelstellingen en strategieën, voorspellen en toetsen, uitwerken tot plannen, verankeren, uitvoeren en communiceren, monitoren Koppelingen met portefeuilleniveau De knoppen voor de assetmanager Henk Heeger, OTB, TU Delft en Havensteder, Rotterdam Koffie-/theepauze De werkzaamheden van een assetmanager Verschil in assetmanagement tussen corporaties en beleggers Sturen op rendement: complexstrategieën, de jaarbegroting en performance analyse Belangrijkste taken en verantwoordelijkheden van een assetmanager Benodigde vaardigheden voor een assetmanager Plek in de organisatie Carole Vermolen, Vastgoedsturing, Den Haag/Zwolle Lunch Rekenen aan investeringsvoorstellen Marktwaarde versus bedrijfswaarde: impact op investeringsbeslissingen Interactieve rekencasus: sloop/nieuwbouw Interactieve rekencasus: renovatie Carole Vermolen, Vastgoedsturing, Den Haag/Zwolle Koffie-/theepauze Bespreking thuisopdracht De gemaakte huiswerkopdrachten worden voor dit blok verspreid en in kleine groepen besproken. Elke groep richt zich op bepaalde thema s, problemen en oplossingen Bepalen complexstrategie: afwegen complexscenario s Benodigde informatie en betrokkenen Het gebruik van taxaties Scenario s en het toetsen daarvan Hold-sell analyses Instrumenten, software Taken van de assetmanager bij de afweging Vertalen van strategie naar begroting Joost de Vries, assetmanager, Woningcorporatie Parteon, Wormerveer Afsluiting en diner 9.00 Start programma 9.05 Assetmanagement bij een middelgrote corporatie Taken en verantwoordelijkheden Organisatie en samenwerking met andere betrokkenen Ontwikkelingen bij DeltaWonen Implementatie van assetmanagement Gertjan Wolleswinkel, assetmanager, DeltaWonen, Zwolle Koffie-/theepauze Assetmanagement bij een corporatie in een krimpgebied Betekenis van een krimpgebied voor het assetmanagement Organisatie en samenwerking met andere betrokkenen Maken van keuzes op buurt- en complexniveau Jeannette Dekker, directeur-bestuurder, Thús Wonen, Dokkum Lunch Bespreken thuisopdrachten (vervolg) Discussie over dilemma s en oplossingen Assetmanagement bij een belegger: het onderhoud Beleggen in vastgoed Onderhoud in relatie tot rendement Gewenste kwaliteit Verkrijgen van beeld van onderhoudstoestand: hoe gedetailleerd? Onderhouds- en renovatiebegroting Van meerjarenbegroting naar jaarbegroting Bewaking budget in relatie tot realisatie Kees Korver, senior portfoliomanager Vastgoed, Delta Lloyd Vastgoed, Amsterdam Koffie-/theepauze Daadwerkelijk realiseren van assetmanagement: property management Aansluiting op complexstrategie en -beheerplan Samenwerking met assetmanagers: halen en brengen van informatie Efficiënt verhuurproces: vermijden van leegstand, doelgroepen en woningtoewijzing, betaalbaarheid als dilemma, onderscheid daeb en niet-daeb-bezit Technisch: efficiënt uitvoeren van mutatieonderhoud en dagelijks onderhoud, eigen onderhoudsdienst Financieel: realiseren markthuur, lage onderhouds- en beheerskosten Quick-wins in property-management, zoals aansluitend verhuren van woningen Omgaan met wensen van bewoners Omgaan met wanbetalers Désirée den Ouden, manager Wonen, Zayaz, s-hertogenbosch Afsluiting, uitreiking getuigschriften en borrel

5 Meer informatie Data 20/21 april en 1/2 juni 2016 Locatie Conferentiecentrum Kaap Doorn Postweg 9, 3941 KA Doorn tel. (0343) Cursusgeld en getuigschrift De kosten voor de cursus bedragen 2.195,-. Bij deze prijs is inbegrepen: het documentatiemateriaal, lunches, diners, koffie en thee. Over dit bedrag is geen BTW verschuldigd. Cursisten die de gehele cursus hebben bijgewoond en de opdrachten met goed gevolg hebben afgerond, ontvangen een getuigschrift. Overnachtingsmogelijkheid U kunt gebruikmaken van de overnachtingsmogelijkheden in Conferentiecentrum Kaap Doorn op 20 april en 1 juni De overnachtingen zijn niet bij de cursusprijs inbegrepen. De kosten hiervoor bedragen 90,- per nacht (incl. ontbijt). U kunt bij aanmelding opgeven of u gebruik wenst te maken van de overnachtingsmogelijkheid. Het OTB zorgt er dan voor dat er een kamer voor u beschikbaar is. Aanmelding en betaling U kunt zich voor deze cursus aanmelden via Kies voor cursus Portefeuille- en Assetmanagement bij woningcorporaties. U treft daar een omschrijving van de cursus en een link naar het aanmeldformulier. Aan deze cursus kunnen maximaal 22 personen deelnemen. Wij hanteren bij overintekening een maximum van twee deelnemers per organisatie. Bij de bevestiging van uw inschrijving ontvangt u tevens een routebeschrijving naar Conferentiecentrum Kaap Doorn. Indien u kiest voor betaling per factuur, wordt deze apart toegezonden door de financiële administratie van de TU Delft. Het deelnamebedrag dient 10 werkdagen vóór aanvang van de cursus ontvangen te zijn. Indien vanwege onjuist ingevulde gegevens de factuur opnieuw verzonden dient te worden, wordt 25,- aan administratiekosten doorberekend. Annulering U kunt alleen schriftelijk annuleren. Afmelding zonder verplichting tot betaling kan slechts indien de annulering schriftelijk is ontvangen vóór 23 maart Cursisten die tussen 23 maart en 6 april 2016 annuleren, zijn 50% van de cursuskosten verschuldigd. Bij latere annulering brengen wij het volledige cursusbedrag in rekening. Bij verhindering is het mogelijk een collega gebruik te laten maken van uw reservering. Het OTB behoudt zich het recht voor bij onvoldoende belangstelling de cursus te annuleren. Hiervan ontvangt de cursist tijdig bericht. Bij annulering van de cursus door het OTB ontvangen de cursisten direct het cursusgeld terug. Cursusleiding Henk Heeger, adviseur portefeuillebeleid en technisch beheer, OTB Onderzoek voor de gebouwde omgeving, Faculteit Bouwkunde, Technische Universiteit Delft. Hij is tevens werkzaam als adviseur Programma en Innovatie bij de corporatie Havensteder in Rotterdam. Informatie Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van het OTB: tel. (015) a.d.dersjant@tudelft.nl. OTB - Onderzoek voor de gebouwde omgeving Het OTB, afdeling van de Faculteit Bouwkunde van de TU Delft, verricht onderzoek en verleent adviezen op het gebied van het bouwen en de gebouwde omgeving. Het onderzoek van het OTB is multidisciplinair, beleids- en oplossingsgericht. Ook aan kennisoverdracht wordt veel aandacht besteed in de vorm van onderwijs, beleids- en onderzoeksrapporten, scholing en training en het organiseren van studiedagen, congressen en cursussen.

6 Cursus-/studiedagprogramma 2016 Cursus/studiedag Data Kosten 4-daagse cursus Nieuwe wegen in technisch beheer Symposium/boekpresentatie Bouwstenen uit de recente geschiedenis van de stedelijke ontwikkeling 4-daagse cursus De nieuwe wijkaanpak 4-daagse cursus Recente ontwikkelingen in het wonen 17/18 februari en 30/31 maart maart /14 april en 1/2 juni /6 oktober en 30 november/1 december ,- N.v.t , ,- Kijk voor een actueel overzicht op: U kunt zich hier ook inschrijven. Kies dan cursus Portefeuille- en Assetmanagement bij woningcorporaties. Projectcode: AOO