Stedelijke Adviesraad voor Milieu en Natuur

Transcriptie

1 Stedelijke Adviesraad voor Milieu en Natuur Verslag algemene vergadering Tijdstip Dinsdag 8 september 2015, 19u00 Plaats Milieudienst, Braemkasteelstraat 41, 9050 Gentbrugge (vergaderzaal) Organiserende dienst Stedelijke Adviesraad voor Milieu en Natuur p.a. Milieudienst Braemkasteelstraat Gentbrugge contactpersoon : Arthur Depuydt tel fax arthur.depuydt@stad.gent Uitgenodigd De leden van de Stedelijke Adviesraad voor Milieu en Natuur en de leden van de Gemeentelijke Commissie Ruimtelijke Ordening Inhoud Hierna volgt een overzicht van de te behandelen punten (items kunnen aan de agenda toegevoegd worden tot de aanvang van de algemene vergadering) Nr. Punt Doel 1 Goedkeuring verslag vorige Goedkeuring vergadering 2 Op te volgen punten: - Aanpak gevaarlijk transport - Geluidsgrenzen - Milieuvergunningen - Reizigersspoorlijn langs kanaal richting Nederland - GEN rond Gent - Afdamming Schelde - Inventaris stedelijke projecten gemiste opportuniteiten - To do lange termijn - Visie op landbouw in stedelijke omgeving - Ruimte voor Gent 1

2 3 Agendapunten - Visie op landbouw in stedelijke omgeving: toelichting - Ruimte voor Gent: voorstellen GMF en verslag bespreking concepten op 12/5 - Pleinprofileringsnota: stand van zaken - Open Minaraad - Casinoplein: rooien Treures 4 Opvolging Adviezen: /26: Duurzame wijken /01: Mobiliteitsplan vervolgadvies /05: Straat- en monumentverlichting /07: Water- en energieverbruik stadsgebouwen 5 Vaste items Projecten milieuadaptatie. Good practices 6 Varia Bespreking / advies Bespreking / advies Bespreking / advies Bespreking Bespreking / advies Antwoord ontvangen (zie sharepoint) Korte brainstorm 1. Verslag vorige vergadering 2. Op te volgen punten Geen opmerkingen. Het verslag wordt goedgekeurd. Op te volgen punten: Milieuvergunningen: Kennisgeving project-mer windturbines in Skaldenpark: nota werd al opgesteld op 28/06. Kennisgeving Project-MER Elia System Operator Adelheid zal beide aanvragen opvolgen. 3. Agendapunten - Visie op landbouw in stedelijke omgeving: Voor dit agendapunt werden zowel de leden van de Mina-Raad als de leden van de GECORO uitgenodigd. Mevrouw Ann Coussement, ruimtelijk planner bij de Dienst Stedenbouw en Ruimtelijke Planning, en mevrouw Sarah Verbeeren, ingenieur bij de 2

3 Groendienst, lichtten samen met mevrouw Tine Heyse, schepen van Milieu, Klimaat, Energie en Noord-Zuid en mevrouw Hilde de Sutter, adjunct van de directie bij de Dienst Economie, het eindrapport toe van de studieopdracht Visie op landbouw in de stedelijke omgeving van Gent in 2030 en de ruimtelijke vertaling ervan. Schepen Heyse benadrukt dat het geen officiële adviesvraag betreft. Advies geven kan uiteraard, maar is niet verplicht. De presentatie die tijdens de toelichting getoond werd is te vinden op de sharepoint onder de documenten van de vergadering van 8 september. Analyse Grootste deel van het rapport bestaat uit een analyse van de situatie, veel cijfermateriaal. Enkele belangrijke conclusies uit de analyse: - Er zijn 154 landbouwbedrijven in Gent, waarvan de gemiddelde oppervlakte toeneemt hectare heeft een agrarische bestemming volgens het gewestplan, terwijl er 3309 hectare land in landbouwgebruik is. Het gaat vooral over grasland, maïsvelden en andere voedergewassen. - Bedrijfseconomische waarde van de landbouwbedrijven is in Gent niet evenredig met de oppervlakte. Zo vertegenwoordigt de sierteelt bijvoorbeeld op een beperkte oppervlakte verhoudingsgewijs meer economische waarde ten opzichte van de landbouwbedrijven met graasdieren. - De verhouding pacht/eigendom ligt in Gent rond 70/30. Dit is vergelijkbaar met Vlaanderen. - 54% van de Gentse landbouwers zijn ouder dan 50 jaar - 55 % van hen heeft geen opvolging voor het bedrijf. - 25% van de landbouwgrond wordt gebruikt door boeren die hun zetel niet in Gent hebben. - De vraag naar verbreding naar zorg is groter dan het aanbod. - Hobbylandbouw vertegenwoordigt 30 tot 40% (vergelijkbaar met Vlaanderen). - Gent telt een 80-tal nieuwe stadsgerichte initiatieven (cfr. stadslandbouw). - 25% van de agrarische bestemming is momenteel niet in landbouwgebruik. 3

4 - 32 % van het Gentse landbouwgebruik vindt bovendien niet plaats in agrarische gebieden. Het rapport beschouwt de opdeling van het grondgebied die gehanteerd wordt in het oude Ruimtelijke Structuurplan als een goede basis om zich verder op te baseren, de opdeling kan verder verfijnd worden. Er werden ook gebieden gedetecteerd waar nu al landbouw zit, op plekken waar die daar ook zou moeten kunnen blijven. Vaak gaat het om restgebieden van landbouw, bijvoorbeeld in Mariakerke, Wondelgem, Sint Amandsberg, die niet langer in een groter gebied omvat zitten, maar zijn ingesloten in bebouwing. Visie Uitganspunten: landbouw moet 1. stadsgerichter en 2. klimaatneutraal worden. Stadgericht: boer moet zich meer richten op stad en de stad meer op de boer. Toe te passen Bouwstenen: 1. inzetten op korte keten stadsgericht 2. meervoudig ruimtegebruik stimuleren 3. kringlopen sluiten (landbouw moet zich daarop richten) klimaatneutraal Vertaling naar ruimte: vrijwaren van open ruimte (gebruik) voor en door een duurzame landbouw (boeren als beheerders van open ruimte). Huidige landbouwbedrijven kunnen in een aantal types ingedeeld worden. Het rapport stelt een toekomstvisie voor met nieuwe types, dit zijn dezelfde landbouwbedrijven die meer rekening houden met de 2 uitgangspunten (stadsgericht en klimaatneutraal). Bij de ruimtelijke vertaling van deze visie in Gent komt men tot de opdeling volgens functies voor land: - Centrum: landbouw als sociaal bindmiddel - Randstad: landbouw als sociaal economisch systeem - Groenpolen: als multifunctionele landschapsparken - Landelijk Gent: als beschermer van de open ruimte (en als voedselvoorziener) Het rapport stelt stadsregionale landbouwpoorten voor als verbindende hefboomprojecten. De focus moet hier vooral liggen op uitwisseling van lokale productie, een markt die zowel groot- als kleinhandel kan voorzien en waar boeren uit Gent hun waar kunnen aanbieden. Er worden 3 stadsregionale landbouwpoorten voorzien in het rapport, wat volgens mevrouw Coussement misschien wat te ambitieus is om op korte termijn te realiseren. 4

5 Er worden ook kleinere afzetmarkten voorgesteld aan de 4 groenpolen, markten waar vooral particulieren terecht kunnen bij lokale boeren. Streefdoel: voor elke wijk 1 lokale markt voor streekproducten, met de groenassen als groene verbindingen tussen de afzetmarkten en de burgers. Het caseonderzoek in het rapport onderzocht 7 cases (zowel in het centrum, aan de groenpolen, de stadsrand als in het buitengebied) waar de hierboven beschreven visie concreet op het terrein werd toegepast. Hoe kan je in een volledig ingesloten landbouwgebied bijvoorbeeld nog op een zinvolle manier bepaalde vormen van landbouw organiseren? case 1 - Halewijnkouter case 2 - Groenpool Parkbos case 3 - Ham case 4 - Randstad Mariakerke case 5 - Poort Houtjen case 6 - Randstad St-Amands case 7 - Randstad - ZM Beleidsaanbevelingen Het rapport bundelt 80 beleidsaanbevelingen: 66 aanbevelingen aan het lokaal beleid en 8 aan hogere overheden. De overige aanbevelingen eisen verder onderzoek om uitspraken over te doen. Onderverdeling aanbevelingen: - generieke/gebiedsgerichte aanbevelingen - types aanbevelingen (informeren en sensibiliseren, ondersteunen en faciliteren, rechtszekerheid, hefbomen, monitoren) - termijn waarbinnen ze realistisch uitgevoerd kunnen worden kort: binnen de lopende legislatuur middellang: binnen de 10 jaar langer dan 10 jaar Conclusie De samenwerking tussen stadsdiensten was uniek volgens de studiebureaus die het rapport opmaakten, maar er is wel nood aan overkoepelende visie. De Stad Gent kan ook een actievere rol op nemen in de transitie naar een duurzamere landbouw: niet te regulerend werken, wel meer ondersteunen, coördineren en samenwerking stimuleren. Ook met GIS kan men anders omgaan. Het participatieproces bleek alvast zeer verrijkend. Vragen opmerkingen Natuurpunt Gent: Stadslandbouw is eigenlijk reactie op een al te marktgerichte landbouw in het buitengebied. In de studie lijkt geen transitiemodel naar duurzaamheid voorzien voor deze marktgerichte sector die nu al in financiële problemen zit. 5

6 Deze stelling is deels waar volgens schepen Heyse, maar het rapport is natuurlijk een beginpunt. Er zijn geen hefbomen aanwezig voor het landbouwbeleid. Dit wordt immers veelal door hogere overheden geregeld. Wat de stad zeker wel zal meenemen is meer de link leggen tussen de 2 types landbouw, de opdeling is immers kunstmatig. Landbouwbedrijven meer aan korte keten verkoop laten doen in de stad bijvoorbeeld, kan ook voor meer waardering voor landbouwers vergroten. Volgens Toon Tessier (voorzitter GECORO) is er onvoldoende in kaart gebracht wat het betekent om handel te drijven in de landbouw. Er is geen zicht op de handelsrelaties met bijvoorbeeld Rusland, China, kortom de wereldhandel, en onvoldoende zicht op de haalbaarheid van een korte keten model voor de landbouwers zelf. Klopt voor een deel, maar dat was ook niet het opzet van de studie. Er zijn heel wat stadslandbouwinitiatieven, waar boeren momenteel niet in betrokken worden. De stad wil weten welke mogelijkheden er daar liggen. Het klopt weliswaar dat de studie antwoorden biedt, maar ook veel vragen oproept. Stadslandbouw ok, maar de bestemming moet gerespecteerd worden. En dat betekent geen landbouw in de groenpolen wat betreft Natuurpunt. Waar gaat men de agrarische gebieden plaatsen? Gaat men de markt laten spelen? Men moet er zorgvuldig mee omspringen zodat er geen verdringing optreedt. Eerste doelstelling van de studie was een beeld scheppen, de resultaten wordt niet onmiddellijk toegepast in Gent. De bezorgdheid dat multifunctionaliteit een aantal waardevolle gebieden kan verdringen is niet overal terecht. Een project als Roof Food bijvoorbeeld, waar landbouwproducten op daken in de stad verbouwd worden, betekent geen concurrentie voor andere functies in de stad. Men zou de landbouw meer kunnen afstemmen op andere afnemers zoals scholen, ziekenhuizen, horeca, hoewel heel wat barrières dat nog zullen verhinderen. Dit is in de beleidsaanbevelingen van het rapport opgenomen. Er bestaan al heel wat korte keten-initiatieven zoals het steunpunt hoeveproducten en de voedselteams. De vraag is of dit beperkt moet worden tot de stad zelf? Vlaanderen is ook nog lokaal. De case studies in het rapport komen ook bij heel wat boeren over als wereldvreemd. Er zal moeten gewerkt worden aan een wederzijdse dialoog. Hoewel het vernieuwingsproces sowieso natuurlijk zal verlopen. Transitie van een landbouwbedrijf gaat bovendien heel traag, gezien de grote kosten die met investeringen in de sector gepaard gaan. Hoeveel van de aanbevelingen zijn gericht naar landbouwsector? Alle aanbevelingen in het rapport zijn gericht naar overheid. 6

7 Er is een gebrek aan intensieve begeleiding voor boeren en stadslandbouwers, de stad moet transitie stimuleren door in te zetten op begeleiding. Er is vandaag al een behoorlijk aanbod aan begeleidingsinitiatieven. De stad denkt verder aan samenwerking met de provincie om landbouw stadsregionaler te benaderen. Landbouw beperkt zich immers inderdaad niet tot de stad. Ook voor de korte keten wordt nu al buiten Gent gekeken. De GECORO is meer voorstander van enkele vernieuwende transitie-initiatieven die werken, dan van een allesomvattend ruimtelijk plan dat uiteindelijk niet veel verandering brengt. Waar wil men naar toe: iets allesomvattend, of eerder lokale initiatieven projectmatig opstarten in een bepaald gebied. De bedoeling is dat dit vanzelf op beide sporen gaat lopen. Het plan gaat geen nieuwe afbakeningen doen, maar eerder de bestaande vraagstukken oplossen. Bijvoorbeeld hoe de stad moet omgaan met een hobbylandbouw die in agrarisch gebied te veel in ruimte toeneemt? De stad zal ook vragen van boeren die ruimte zoeken, bundelen en bekijken welke initiatieven daaruit kunnen voortvloeien. Het is in elk geval niet de bedoeling om een landbouw-rup op te maken op basis van het rapport. Landbouw als sociaal weefsel: zorgtrajecten hebben nood aan buitenruimte en aan begeleiding. Het is niet te onderschatten welke energie dit kost. Bij vele burgers heerst er een negatieve houding tegenover bepaalde initiatieven in het kader van deze zorgtrajecten, een weerstand die is ingegeven door gebrek aan kennis erover. Hoe ziet het vervolgtraject er uit? De info wordt eerst ter beschikking gesteld aan een ruimere groep: - Overlegplatform land en tuinbouw + landbouwforum - Website stad gent - Artikel stadsmagazine - projectgroep bepaalt in november wat meegenomen kan worden in de ruimtelijke structuurvisie. - de denktank RSV (Ruimtelijke Structuur Visie) organiseert verder in november een brainstorm over de aanpak van de vertaling naar de RSV. - Projectteam RSV (stadsintern) stelt de nota output eindrapport voor RSV op. - In januari 2015 volgt nog ambtelijk overleg met andere overheden en een workshop. Er was overigens wat verwarring over de gebruikte afkorting RSV, de afkorting voor Ruimtelijke Structuur Visie (Gent) door heel wat leden van de Mina-Raad en Gecoro geïnterpreteerd werd als RSV= Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, waardoor men verkeerdelijk dacht dat Gent 7

8 met deze studie naar Vlaanderen zou stappen in het voorgestelde vervolgtraject. De GECORO zal advies geven op de resultaten van het eindrapport. De opmerking volgt dat de studie niet beleidsklaar lijkt. Dat is ze ook niet volgens schepen Heyse. Veel zaken moeten nog onderzocht worden. De stad is tevreden over bepaalde onderdelen studie, maar heeft ook wel een lijst van zaken die sterker onderzocht moeten worden. Het vervolgtraject is gericht op het beleid. Is het een optie om de testcases die in de studie zitten uit te werken? Aanbeveling 1 uit het einderapport is het oprichten van een landbouwcel, die ook genoeg mankracht krijgt om een beleid hierrond uit te bouwen. De casestudies geven eerder een idee over hoe je er mee zou kunnen omgaan, maar worden daarom niet op de voorgestelde locaties uitgewerkt. De stad wil de 2 sporen verder blijven volgen, beleidsmatig werken aangevuld met concrete projecten. Beide sporen kunnen elkaar voeden en voor uitwisseling zorgen. Belangrijk dat boeren en andere betrokkenen hun visie kunnen geven. De hefboomprojecten bijvoorbeeld, zullen overgebracht moeten worden naar de betrokkenen op een manier dat ook zij gemotiveerd worden. Voorstel: een oproep doen naar landbouwers die mee willen gaan in dat proces. Een aantal processen zijn volgens de schepen al concreet in kleine projecten uitgewerkt, maar de stad zal zeker onderzoeken of daar meer rond kan gebeuren met alle betrokkenen. - Ruimtelijk structuurplan Gent Adelheid licht kort de voorstellen van het GMF toe in het kader van Ruimte voor Gent. De nota is te vinden op de SharePoint bij de stukken van 8 september. 1. Verloren ruimte gevonden groen: ongebruikte ruimte meteen inzetten voor groen en speelplaatsen Bvb. De loodsen aan DOK en de ongebruikte sporen aan de Dampoort. 2. Stad van korte afstanden: alle functies, ook werk voorzien in de stad en niet voor alles naar de rand trekken. 3. Wonen voor iedereen: sociale mix geen exclusieve stad voor happy few. 4. Oude dorpscentra van deelgemeenten als ontmoetingsruimte, en ook daar een structuur uitbouwen van ontmoetingsplekken(o.a. 8

9 autovrij dorpsplein) en er verschillende functies zoals crèches, scholen bundelen. 5. De stad als leverancier van grondstoffen: wat voor een afval is voor ander een grondstof. 6. Ruimte voor korte keten landbouw 7. Iedere woning 12 m² privé-buitenruimte (direct gelinkt aan de woning) 8. Groenblauwe stad, gezonde stad 9. Autovrije stad 10. Autostrades aan de rand stad 11. Flexibel wonen levenslang Reacties: Els verwijst naar de stedenbouwkundig realiteit en het risico dat bij slechte bereikbaarheid met de wagen de vrije beroepen zullen wegtrekken, gevolgd door winkels en andere zaken. - Open Mina-Raad Erik en Arthur lichten het voorstel toe van Isabel (niet aanwezig) om de open Mina-Raad in het voorjaar over straling uit te stellen naar het najaar en in het voorjaar een extra open-mina-raad te organiseren in het kader van Ruimte voor Gent. Het thema zou dan verticale verdichting zijn: de stad minimaal horizontaal uitbreiden, maximaal verticaal (zowel naar boven als onder de grond). Isabel zal het voorstel in november verder toelichten. Eventueel advies dat hieruit zou kunnen voortvloeien komt in de timing van Ruimte voor Gent weliswaar net iets te laat om nog meegenomen te kunnen worden door de projectgroep, maar dat neemt niet weg dat het interessant kan zijn om er dan iets rond te organiseren, aangezien het thema actueel is. Volgens Pieter leeft Ruimte voor Gent echter helemaal niet bij de modale Gentenaar, en is het niet voldoende gekend bij de bevolking. Misschien is het net daarom wel een goed idee om er iets rond te doen. De raad beslist dan ook om de eerder vastgelegde datum van 6 februari voor te behouden voor het thema verticale verdichting. Oproep ideeën en sprekers. Marijn van de Weijer? Isabel wil de organisatie van de open Mina-Raad trekken en contacteert al enkele sprekers. Op zaterdag 8 oktober volgt dan een open Mina-Raad over straling. 9

10 4. Adviezen Boom op casinoplein Het betrof een vergissing van de Groendienst die de verkeerde boom had gelabeld. De te kappen boom staat eigenlijk op de school De Wispelberg. 5. Varia - Opvolger voor Guy De Bremme (vertegenwoordiger katholiek onderwijs): Peter stelt voor om Ignace De Baets van het katholiek onderwijs te contacteren hierover. Arthur zal hem de heer De Baets contacteren. - Milieuvergunningsaanvragen moeten makkelijker ten raadplegen zijn. Arthur bekijkt met dienst Communicatie wat er aan de website kan wijzigen. 10