Verslag hoofdlijnennotitie Activering en inkomen 2013

Transcriptie

1 Verslag hoofdlijnennotitie Activering en inkomen 2013

2 Inhoudsopgave 1. Inleiding Situatie arbeidsmarkt in Realisatie beleidsvoornemens Ambitie stabilisering uitkeringsbestand Poortwachter Nijverheidscentrum Resultaten trajecten re-integratie Werkgeversservicepunt (WSP) B-flex Inkomensdeel Werkdeel Samenvatting realisatie

3 Verslag hoofdlijnennotitie re-integratie 2013 Noord-Beveland 1. Inleiding Het jaar 2013 is een succesvol jaar geweest voor de afdeling Activering en inkomensvoorziening (A&I). De aanpak en de goede resultaten van 2012 zijn in 2013 voortgezet. Ondanks een stijging van de werkloosheid is het uitkeringsbestand slechts licht gestegen. Ondanks deze slechts lichte stijging valt de realisatie van het inkomensdeel (uitgaven aan uitkeringen) tegen. De gemeente Noord- Beveland is ook in 2013 geconfronteerd met een ontoereikend budget ondanks alle inspanningen om het uitkeringsbestand te stabiliseren. In 2013 zijn voorbereidingen getroffen voor de vorming van de gezamenlijk afdeling werk, inkomen en zorg (WIZ) voor de gemeenten in de Bevelanden. Verder hebben we ons in 2013 voorbereid op belangrijke veranderingen in de sociale zekerheid (Participatiewet) en op de samenwerking in het sociaal domein. 2. Situatie arbeidsmarkt in 2013 In de provincie Zeeland is het aantal niet-werkende werkzoekenden (NWW) fors gestegen ten opzichte van 2012, namelijk van naar (waarvan van jonger dan 27 jaar); dat is een stijging met 26%. In de gemeente Noord-Beveland steeg het NWW-bestand met bijna 46% (van 197 naar 287 personen)! In het algemeen is er een toename van het aantal uitkeringen en in 2013 was er een toename van het aantal WW-uitkeringen in Zeeland (26% meer WW-uitkeringen in 2013). In Zeeland was er een lichte daling van het totaal aantal ontstane vacatures in 2013 met 4% ten opzichte van De meeste vacatures zijn ontstaan in de horeca/recreatie, de detailhandel en in de zorg. 3. Realisatie beleidsvoornemens 2013 In de hoofdlijnennotitie 2013 is een aantal nieuwe acties voor 2013 aangekondigd (naast de reguliere dienstverlening ). In dit hoofdstuk wordt per onderdeel een korte terugkoppeling gegeven. De resultaten van de reguliere dienstverlening worden gegeven in de volgende hoofdstukken. pilot huisbezoeken Er is in een pilot gekeken in hoeverre een werkwijze met 100% huisbezoeken een meerwaarde oplevert ten opzichte van de methode van risicogestuurde handhaving. Uit de pilot bleek dat de methode van 100% huisbezoeken niet beter werkt en bovendien meer tijd kost en juridische problemen kan opleveren. Er is dan ook geen vervolg gegeven aan de pilot met 100% huisbezoeken. zoekperiode voor 27+ Er is onderzocht in hoeverre een zoekperiode ook voor personen van 27 jaar en ouder kon worden gehanteerd. Uit het onderzoek bleek dat dit veel juridische bezwaren opleverde aangezien een zoekperiode voor 27+ geen wettelijke basis kent. Verdere wetgeving op dit gebied is afgewacht; inmiddels is bekend dat de zoekperiode voor 27+ niet in de Participatiewet is opgenomen. Binnen WIZ de Bevelanden zal worden bekeken hoe we als gemeenten in de Bevelanden hiermee willen omgaan. samenwerking uitzendbureaus Op Zeeuwse schaal is een samenwerking met uitzendbureaus opgestart onder de naam Astrantia; de financiering van dit project kwam vanuit ministeriële middelen. Uit het project is gebleken dat matching van de doelgroep WWB op vacatures in de uitzendbranche complexer en arbeidsintensiever is dan vooraf werd gedacht. Uiteindelijk heeft uitzendbureau Randstad besloten om een extra inspanning te leveren ten aanzien van het realiseren van plaatsingen. Helaas waren andere uitzendbureaus daar niet toe bereid. Uiteindelijk zijn er 13 plaatsingen gerealiseerd (conform de definitie) van WWB-ers in de Oosterschelderegio waarvan 2 van de gemeente Noord-Beveland (1 uitstroom en 1 deeltijd). Het project heeft waardevolle informatie opgeleverd voor het verder verbeteren van de effectiviteit van de inspanningen gericht op werk. 3

4 werkwijze nijverheidscentrum (verzuimcontrole, jobcenter etc.) In 2013 heeft de werkwijze in het nijverheidscentrum zich verder ontwikkeld. Er is een goed werkend systeem van deelnemersregistratie, verzuimmeldingen en -controle en handhaving. In het jobcenter wordt gewerkt aan de sollicitatievaardigheden van de deelnemers en aan de houding ten opzichte van werk. In 2014 zal de samenwerking tussen het nijverheidscentrum en het werkgeversservicepunt verder worden geïntensiveerd. uitstroom ex-inburgeraars Van het totale uitkeringsbestand hebben circa 10 personen een achtergrond van inburgering. Deze groep blijkt, ondanks het feit dat zij vaak het inburgeringsexamen wel hebben gehaald, heel moeilijk aan het werk te komen. Een extra inspanning op deze groep is dus gerechtvaardigd. Van de groep van ruim 10 personen waren er 5 mensen bij wie uitstroom binnen een jaar gerealiseerd zou kunnen worden. Deze 5 trajecten hebben de volgende resultaten opgeleverd: - 1 persoon heeft een werkervaringsplaats (gegarandeerde stijging op Participatieladder); - 4 mensen zijn actief aan de slag bij het Nijverheidscentrum/B-Flex; - alle 5 personen zijn door het project minimaal 1 trede gestegen op de Participatieladder. In 2014 wordt deze aanpak voortgezet en wordt de groep met een lopend traject die nog niet is uitgestroomd (een groep van 5 personen), bemiddeld naar een betaalde baan. social return on investment In de hoofdlijnennotitie is extra aandacht voor social return on investment (SROI) aangekondigd, dat wil zeggen het onderzoeken van de SROI-mogelijkheden in de gemeente en vervolgens het inbedden van SROI in de organisatie. Dat is gebeurd via een projectleider SROI. Door de voortdurende aandacht voor SROI is het meer een vast onderdeel geworden bij het aanbesteden door de gemeente; ervaring is wel dat er steeds aandacht voor moet zijn aangezien het voor inkopende afdelingen niet vanzelfsprekend is om er rekening mee te houden. Naast het interne proces is er voorlichting gegeven aan de GWW-sector (grond-weg en waterbouw) met deelnemers zoals gemeenten, bedrijven, waterschap, adviesbureau s, Betho, en de bouwopleiding Zeeland. Op Zeeuwse schaal is aan semi-overheden (waterschap, rijkswaterstaat e.d.) gevraagd om zich bewust te zijn van SROI en hen is gevraagd het in aanbestedingen op te nemen. In 2014 zal de aanpak van SROI worden voortgezet binnen WIZ de Bevelanden. pilot samenwerking A&I/RBL In 2013 is een pilot geweest om de samenwerking tussen A&I en RMC te intensiveren waarbij de volledige regie over de re-integratie van jongeren zonder startkwalificatie met een uitkering (tot 23 jaar) bij het RMC ligt. Vooraf is gesteld dat de nieuwe werkwijze in ieder geval klantvriendelijker én effectiever moet zijn en dat deze meerwaarde moet opwegen tegen de (extra) tijdsinvestering die dat vergt en dat het ook voor de betrokken werknemers wel uitvoerbaar moet blijven. Uit de evaluatie is gebleken dat de samenwerking zeker een inhoudelijke/kwalitatieve meerwaarde heeft en dat er nog steeds prima resultaten worden geboekt waarbij de preventieve werking van de zoekperiode intact is gebleven. Wat betreft tijdsinvestering geldt dat het de klantmanagers activering jongeren tijdswinst oplevert in de zin van begeleiding van deze specifieke groep (ná de zoekperiode van 4 weken). Wat betreft klantvriendelijkheid geldt dat de duidelijkheid voor de jongeren is gewaarborgd; jongeren weten waar ze aan toe zijn en de werkwijze is duidelijk voor hen; ze weten bij wie ze moeten zijn. uit de evaluatie is dan ook om de samenwerking vanuit de pilot te continueren. intergemeentelijke samenwerking (met name WIZ) In 2013 is de samenwerking in het werkgeversservicepunt Oosterschelderegio gecontinueerd. De gemeenten in de Bevelanden en Tholen werken samen in de gemeenschappelijke regeling de Betho. In 2013 is het visiedocument voor WIZ de Bevelanden vastgesteld. Het visiedocument geeft richting aan de doelstellingen en de taken en functies van WIZ. Vervolgens is in 2013 een start gemaakt met het opstellen van het bedrijfsplan voor WIZ de Bevelanden; het bedrijfsplan geeft verder invulling aan de dienstverlening van WIZ. 4

5 Overige initiatieven Trajecten worden vooral ingezet ten aanzien van de groep die binnen 1 jaar aan het werk kan komen. Daarnaast worden er ook trajecten ingezet voor de groep met een lange afstand tot de arbeidsmarkt. Via het talentenspel zijn in deelnemers minimaal één trede gestegen op de participatieladder. Verder is eind 2013 gestart met een kleine pilot met het initiatief Zin@work, specifiek bedoeld voor jongeren met een lange afstand tot de arbeidsmarkt. Er is een overeenkomst gesloten met Ergo control ten behoeve van het activeren van een groep van maximaal 18 deelnemers via sport en bewegen (Goes en Noord-Beveland samen). Tenslotte is er een pilot geweest ten aanzien van het deelnemen aan een netwerktraining voor personen met WWB van 55 jaar en ouder; het ging om een samenwerking UWV en deelname aan de training was kosteloos. Plan is om een dergelijke training zelf te gaan ontwikkelen. 4. Ambitie stabilisering uitkeringsbestand De volgende tabellen geven een beeld van de in- en uitstroom in de uitkering in het jaar 2013 en het volume van de uitkeringen. In- en uitstroom uit de uitkering over 2013 (totale groep) Uitkering Bestand per (aantallen uitkeringen) Instroom 2013 Uitstroom 2013 Waarvan: Uitstroom wegens betaald werk/scholing Bestand per (aantallen uitkeringen) WWB Ioaw/Ioaz/Bbz Totaal Het gaat hier om het gehele bestand uitkeringen, dus inclusief WWB elders verzorgden (personen in een inrichting). Er zijn 16 gezinsuitkeringen, dus in totaal gaat het om 104 personen ( ). Volume uitkeringen (doelgroep re-integratie) Volume van het aantal uitkeringen van de afgelopen jaren in Noord-Beveland per peildatum 31 december. (bijstandsuitkeringen of Ioaw/Ioaz/Bbz-uitkeringen, jonger dan 65 jaar (geen elders verzorgden )) Jaar Aantal personen in een uitkering Aantal uitkeringen N.B.: Het verschil tussen het aantal uitkeringen en het aantal personen met een uitkering wordt verklaard door het aantal gezinsuitkeringen (16). Een gezinsuitkering betreft immers twee personen die tot de doelgroep van het re-integratiebeleid behoren. Het totale uitkeringsbestand is groter dan 86 uitkeringen. Er is namelijk een groep die verblijft in een inrichting (de elders verzorgden); deze personen (2 in totaal) behoren niet tot de doelgroep van reintegratie. Opbouw van het uitkeringsbestand per en (totale groep) Regeling Aantal Aantal WWB IOAW 5 4 IOAZ 0 Bbz/krediethypotheek 2 2 Totaal doelgroep re-integratie WWB elders verzorgden 1 2 Totaal aantal uitkeringen

6 Het volume van het aantal uitkeringen per 31 december ten opzichte van 2012 wat betreft de doelgroep re-integratie is heel licht gestegen met 1% (van 101 naar 102). Landelijk was er sprake van een stijging met ruim 8%. De gemeente Noord-Beveland heeft dus een betere score dan het landelijk gemiddelde in De toename van uitkeringen in 2013 is beduidend minder dan in 2012 ondanks een hogere instroom; dat wordt verklaard door een aanzienlijk grotere uitstroom uit de uitkering in Poortwachter De onderstaande tabel geeft inzicht in de realisatie van de poortwachterfunctie Prognose Realisatie Aantal meldingen voor een uitkering Aantal aanvragen uitkering Aantal toekenningen uitkering (instroom) In 2013 zijn er in totaal 146 meldingen voor een uitkering geweest waarvan uiteindelijk in 58% (85) van de gevallen geen uitkering is toegekend; van deze 146 waren er 50 jonger dan 27 jaar. Deze (85) mensen hadden geen recht op een uitkering. De redenen daarvoor zijn divers. Belangrijkste reden is dat zij in de aanvraagperiode aanspraak kunnen maken op een ander inkomen (werk, andere uitkering, alimentatie etc.). Het komt ook voor dat mensen in de aanvraagperiode geen of onvoldoende inlichtingen verstrekken waardoor er geen uitkering toegekend kan worden. Uiteraard worden mensen, indien van toepassing, doorverwezen naar andere diensten en domeinen zoals bijvoorbeeld het centrum voor jeugd en gezin, schulddienstverlening en minimabeleid. Het is dan aan de mensen zelf om daar ook daadwerkelijk gebruik van te maken (eigen verantwoordelijkheid). Er is een uitstekend resultaat geboekt met de poortwachterfunctie (58% preventie) en dat ligt ruim boven het in het beleid van 2013 gestelde doel van 40%. 5.1 Nijverheidscentrum Tot en met december 2013 zijn er in totaal 20 personen aangemeld. Van 13 personen is het traject beëindigd. De resterende 7 deelnemers waren op 1 januari 2014 nog in traject bij het nijverheidscentrum. De resultaten zijn als volgt. Aanmeldingen 20 Totaal beëindigde trajecten 13 Waarvan wegens betaald werk 5 (38,5%) Waarvan wegens einde/geen uitkering 1 (7,8%) Waarvan wegens instroom in vervolgtraject 1 (7,8%) Waarvan wegens instroom in 5 (38,5%) vrijwilligerswerk/wep Waarvan uitval (fase 4) 1 (7,8%) Nog in traject bij het nijverheidscentrum 7 Over de gehele periode is er dus een plaatsing op werk van ruim 38% (5 op 13). Bij deze plaatsingen op betaald werk worden er ook andere re-integratieinstrumenten ingezet zoals detacheringen en loonkostensubsidies, nazorg etc. De uitval (fase 4) blijft beperkt tot slechts 7,8% (1 op 13)! De overige redenen van beëindiging van de trajecten op het nijverheidscentrum (optellend tot bijna 54%) kunnen zeker ook worden aangemerkt als positief (tussen)resultaat Er zijn prima resultaten geboekt met het nijverheidscentrum en deze resultaten voldoen ruimschoots aan de vooraf gestelde verwachtingen (30% uitstroom naar werk en maximaal 20% fase 4). 6

7 6. Resultaten trajecten re-integratie Deze tabel geeft een overzicht van de resultaten van de re-integratietrajecten WWB voor de gemeente Noord-Beveland (inclusief de trajecten sociale activering). Het gaat hier dus om de resultaten van de re-integratietrajecten van de personen met een toegekende gemeentelijke uitkering. De resultaten met betrekking tot het nijverheidscentrum betreffen vooral personen die een gemeentelijke uitkering aanvroegen. Trajecten gestart in Trajecten van vóór Totaal trajecten in 2013 Beëindigd in 2013 Waarvan: beëindigd wegens betaald werk Waarvan: beëindigd wegens einde uitkering Doorlopend in Er zijn in 2013 in totaal 73 trajecten met WWB-ers (toegekende uitkeringen) beëindigd, waarvan 11 via parttime werk. Van de 73 beëindigde trajecten is: 40% aan het werk gegaan (waarvan 11 parttime werk), = 29 14% ingestroomd in scholing/werkervaringsplaats/vrijwilligerswerk = 10 18% beëindigd wegens einde uitkering = 13 en 29% om andere reden beëindigd = 21. s De doelstelling van 50% plaatsing op betaald werk is niet gehaald; desondanks zijn de resultaten positief. Er zijn beduidend meer re-integratietrajecten beëindigd in 2013 (73) dan in 2012 (45). De plaatsingen op betaald werk zijn in relatieve zin lager dan in 2012 (van 47 naar 40%). In absolute zin is het aantal plaatsingen betaald werk echter gestegen (van 21 naar 29). Deze resultaten zijn behaald onder nog steeds moeilijke economische omstandigheden en met een moeilijk bemiddelbare doelgroep. 6.1 Werkgeversservicepunt (WSP) In 2013 zijn er in totaal 169 plaatsingen gerealiseerd ten aanzien van de gemeenten in de Bevelanden waarvan 35 werkervaringsplaatsen met behoud van uitkering en 134 betaald werk. Van deze groep zijn 11 plaatsingen gerealiseerd van (potentiële) uitkeringsgerechtigden vanuit de gemeente Noord-Beveland waarvan 1 werkervaringsplaats met behoud van uitkering en 10 betaald werk. Bij de 10 plaatsingen betaald werk gaat het om personen met een uitkering en om personen die zich hadden gemeld voor een uitkering (preventieve plaatsingen). Naast de 11 plaatsingen hebben er 5 personen vanuit de gemeente Noord-Beveland zelf werk gevonden. Doelstelling was om minimaal 10 plaatsingen van (potentiële) uitkeringsgerechtigden te realiseren. De gemeente Noord-Beveland heeft een bedrag van ,- uitgegeven aan zijn deelname in het WSP. De resultaten van het WSP zijn goed. De target is gehaald. 6.2 B-flex De gemeente Noord-Beveland maakt gebruik van de voorziening B-Flex. Het gaat om werkervaring met behoud van uitkering voor de de doelgroep WWB. Er wordt met name gewerkt aan de werknemersvaardigheden van de deelnemers. In 2013 zijn initiatieven genomen om de effectiviteit van B-flex te verbeteren. Er zijn afspraken gemaakt over het proces van aanmelden tot en met de start van het traject en over de wijze van terugkoppeling tijdens het traject. Verder is de B-flex gestart met een nieuwe methode van competentiegericht werken waarbij de deelnemers aan hun competenties werken via concrete 7

8 werkopdrachten; B-flex heeft meer initiatieven genomen om te komen tot plaatsingen (betaald werk en werkervaringsplaatsen) en dat is terug te zien in de geboekte resultaten. Er waren in 2013 in totaal 7 deelnemers in B-flex vanuit de gemeente Noord-Beveland. In 2013 zijn er 3 trajecten beëindigd, 2 vanwege regulier werk en 1 vanwege einde uitkering/verhuisd. Dat betekent dat er nog 4 personen in B-flex werkzaam zijn per 1 januari De resultaten van B-flex zijn in 2013 sterk verbeterd. 7. Inkomensdeel In 2013 is in totaal een bedrag van ,- uitgegeven aan uitkeringen WWB/IOAW/IOAZ; deze uitgaven zijn hoger dan de raming ( ,-). De uitgaven in 2013 zijn met ruim 20% gestegen ten opzichte van 2012 ( ,-). De rijksbijdrage inkomensdeel voor 2013 is vastgesteld op ,- (raming was ,-). Daarnaast waren er inkomsten uit terugvordering en verhaal en overige inkomsten van ,- (raming was: ,-). De post inkomensdeel valt dus ten opzichte van de begroting negatief uit en deze post heeft in de realisatie een negatieve bijdrage aan de exploitatie geleverd van ,- Raming in de (gewijzigde) gemeentebegroting was een negatieve bijdrage van ,-. Ten opzichte van de begroting is er dus een tegenvaller op het inkomensdeel van ,-. Het grote tekort van de gemeente Noord-Beveland op het inkomensdeel is niet te verklaren vanuit de volumeontwikkeling; het aantal uitkeringen is immers nauwelijks gestegen. Dat betekent dat logischerwijs de uitkeringsprijs is toegenomen; dat kan gebeuren door een andere samenstelling van het uitkeringsbestand en doordat gemiddeld gezien er minder sprake is van een beroep op een ander inkomen (waaronder parttime betaald werk) binnen de bijstand. Het eigen risico van de gemeenten in het inkomensdeel is maximaal 10% van het totale budget ofwel ,-. Er zal een incidentele aanvullende uitkering worden aangevraagd voor het verschil tussen het feitelijke tekort ( ,-) en het eigen risico. Het aan te vragen bedrag is derhalve ,- ( ,- -/ ,-) De realisatie van het inkomensdeel in 2013 valt tegen ondanks de redelijk positieve volumeontwikkeling van de bijstandsuitkeringen. 8. Werkdeel 2013 (inclusief inburgering) Besteding werkdeel WWB gemeente Noord-Beveland Inkomsten 2013 Werkdeel Uitgaven 2013 Werkdeel Budget Werkdeel (begroot: ,-) Uitgaven Wiw-banen (begroot: ,-) Overige baten (begroot: 0,-) 35 Uitgaven B-flex (begroot: ,-) Uitgaven WSP (begroot: ,-) Totaal (begroot: ,-) Uitgaven re-integratietrajecten en overige voorzieningen WWB (begroot: ,-) Totaal (begroot: ,-)

9 Korte toelichting: Uit de cijfers blijkt dat de daadwerkelijke lasten en baten in het werkdeel redelijk aansluiten bij de begrote bedragen. Er is met name meer uitgegeven aan reguliere re-integratie; er zijn dan ook meer re-integratietrajecten gerealiseerd in 2013 dan in De uitgaven aan Wiw-banen (verplichtingen gesubsidieerde arbeid) nemen juist af vanwege natuurlijk verloop. De totale daadwerkelijke uitgaven in het werkdeel over 2013 zijn iets hoger dan de begrote uitgaven. 9. Samenvatting realisatie 2013 Algemeen In 2013 is de werkloosheid wederom gestegen en het aantal vacatures wederom gedaald. De provincie Zeeland is relatief het gunstigste gebied in Nederland. Binnen de provincie heeft de gemeente Noord-Beveland een relatief hoge werkloosheid en een hoog aantal WW-uitkeringen. Ambitie stabiliseren uitkeringsbestand Ondanks de lastige omstandigheden is de ambitie van stabiliseren van het uitkeringsbestand nagenoeg gehaald. Er is sprake van een stijging met slechts 1 uitkering. Poortwachterfunctie De doelstelling op de poortwachterfunctie van minimaal 40% preventie is ruimschoots gehaald. Er is een preventie gerealiseerd van 58%. Trajecten re-integratie De doelstelling van plaatsingen betaald werk vanuit de trajecten re-integratie is niet gehaald. Er is een realisatie van 40% plaatsingen op betaald werk met een target van 50%. Toch is dat is een behoorlijk goed resultaat gegeven de nog steeds lastige arbeidsmarktsituatie met stijgende werkloosheid en een dalend aantal vacatures. Bovendien zijn er in 2013 aanzienlijk meer trajecten beëindigd dan in 2012 en is het aantal plaatsingen in absolute zin gestegen ten opzichte van Financiële realisatie De realisatie van het inkomensdeel valt tegen ondanks de gunstige volumeontwikkeling van de bijstandsuitkeringen; het tekort moet derhalve worden verklaard door een hogere uitkeringsprijs. De realisatie van het werkdeel sluit redelijk goed aan bij het totaal aan begrote uitgaven. 9