Jaarverslag Handhaving Haagse Pandbrigade 2015

Transcriptie

1 Jaarverslag Handhaving Haagse Pandbrigade 2015

2 Inhoudsopgave Inleiding 3 1 Jaarverslag Haagse Pandbrigade Inhoud van het jaarverslag Het werk van de Haagse Pandbrigade Handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP) Resultaten Toezicht en handhaving op het gebruik van bouwwerken Woonoverlast Ongediertebestrijding Integrale handhaving Periodieke controles Toezicht en handhaving op de fysieke staat van bouwwerken Woningklachten Achterstallig onderhoud Galerijen Illegale bouw Precario 11 3 Trends en ontwikkelingen Informatiegestuurd handhaven (DIGIschouw) Wijziging Woningwet, nieuw Handhavingsinstrumentarium Omgevingswet Verwachte druk op de woningmarkt Nieuw beleid kamerbewoning Ontwikkelingen met betrekking tot precario 14 Bijlage 1 Resultaten Handhaving Haagse Pandbrigade 15 Bijlage 2 Kaartmateriaal - Meldingen (woonoverlast en onrechtmatig wonen) - Onrechtmatig wonen - Hennepteelt - Achterstallig woningonderhoud - Constructieve veiligheid galerijvloeren - Illegale bouw 2

3 Inleiding Het college rapporteert jaarlijks over de werkzaamheden en verrichtingen van de handhaving op het gebied van bouw- en woningtoezicht aan de gemeenteraad in een jaarverslag. De taken van de Haagse Pandbrigade (vanaf nu HPB) komen rechtstreeks voort uit de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo), de Algemene wet bestuursrecht (Awb) en de Huisvestingswet. De doelstellingen van de HPB worden ieder jaar bijgesteld en aangescherpt door trends en ontwikkelingen in de samenleving maar ook door wijzigingen in wet- en regelgeving en vervolgens vastgelegd in een handhavingsuitvoeringsprogramma (HUP). Een jaarverslag over de activiteiten van de HPB maakt duidelijk of deze doelstellingen zijn behaald. Handhaven vormt geen doel op zich. Bewoners en eigenaren van gebouwen in Den Haag moeten er zelf voor zorgen dat bouwwerken juist gebouwd en gebruikt worden. De gemeente Den Haag doet er zoveel mogelijk aan om hen hierin te ondersteunen. Met inzet van het Huurteam, de VvE-balie en subsidies worden eigenaren en huurders geholpen met het onderhoud en gebruik van bouwwerken. Daarnaast wordt ruimte geboden om initiatieven te realiseren in gebieden waar dit kan. Ondanks deze voorzieningen en mogelijkheden zullen er in de praktijk nog steeds overtredingen gepleegd worden. Soms uit onwetendheid, soms doelbewust door eigenaren en verhuurders die stelselmatig wet- en regelgeving overtreden of actief zijn in het grijze circuit enkel met het doel zoveel mogelijk geld te verdienen. Bij dergelijke overtredingen komt handhaving in beeld. Vrijwel alle toezicht- en handhavingstaken op het gebied van bouw- en woningtoezicht zijn ondergebracht bij de HPB. Een uitzondering hierop vormt het toezicht tijdens bouwwerkzaamheden van gebouwen waarvoor een Wabo-vergunning is afgegeven, de zogenaamde realisatiefase. Dit toezicht is sterk verbonden aan het vergunningverleningsproces en valt daarom onder het taakveld van de afdeling Vergunningen en Toezicht (V&T). Net als in voorgaande jaren wordt dit niet behandeld in het jaarverslag. Het taakveld van de HPB bestrijkt het gebruik en beheer van gerealiseerde bouwwerken. In het eerste hoofdstuk worden de inhoud van het jaarverslag en de werkzaamheden van de HPB kort omschreven. Het uitgangspunt hierbij vormt het HUP waarin de planning voor het jaar 2015 is uiteengezet. In het tweede hoofdstuk worden de resultaten van de HPB gerapporteerd en toegelicht. Voor de beeldvorming worden ook praktijkvoorbeelden beschreven. Hoofdstuk drie gaat in op trends, ontwikkelingen en relevante wetswijzigingen. Tot slot is in de bijlage een cijfermatig overzicht van de resultaten opgenomen en kaartmateriaal waarmee de geografische spreiding van enkele thema s wordt verduidelijkt. 3

4 1 Jaarverslag Haagse Pandbrigade 1.1 Inhoud van het jaarverslag Dit jaarverslag vormt een rapportage van de resultaten van de HPB. De HPB handhaaft regels en wetten die gelden voor de staat en het gebruik van gebouwen. Daarnaast controleert de HPB periodiek risicovolle bouwwerken. Een cijfermatig overzicht is in de bijlage opgenomen. Hoewel er strikt genomen geen sprake is van handhaving bij de werkzaamheden van het Meld- en Steunpunt Woonoverlast zijn ook de werkzaamheden en resultaten van het Meld- en Steunpunt in het jaarverslag opgenomen. Het Meld- en Steunpunt ontvangt meldingen van woonoverlast, onrechtmatig wonen, woningklachten, illegale bouw en achterstallig woningonderhoud. Naast eigen opsporing en de digitale schouw, dragen deze signalen bij aan een adequate uitvoering van de handhavingstaken. 1.2 Het werk van de Haagse Pandbrigade De HPB werkt integraal en gebiedsgericht voor wat betreft het gebruik van gebouwen. De Haagse integrale en gebiedsgerichte handhaving is al sinds 2005 een voorbeeld voor andere gemeenten in Nederland. Deze combinatie van gerichte aandacht op kwetsbare gebieden met meerdere diensten (DSO, DPZ en DSZW) leidt tot een merkbare leefbaarheidsverbetering in buurten en wijken. Het is daarnaast een klantgerichte aanpak. Inwoners worden niet met meerdere controles na elkaar geconfronteerd, maar alles wordt in één keer gecontroleerd. De gebieden waar de leefbaarheid op het gebied van bouwen en wonen het meest onder druk staat, zijn: Schilderswijk, Transvaal, Regentessekwartier (excl. Koningsplein e.o.), Valkenboskwartier (excl. Heesterbuurt), Rustenburg en Oostbroek en het Laakkwartier (excl. Laakhavens-West en Spoorwijk). Voor deze gebieden heeft de HPB dan ook de meeste aandacht. Voor wat betreft de fysieke staat van bouwwerken gaat de aandacht minder uit naar deze wijken. Bij achterstallig woningonderhoud en illegale bouw zijn het over het algemeen juist de wijken direct grenzend aan de kwetsbare gebieden die de meeste aandacht vergen. Bij de fysieke staat van bouwwerken spelen aspecten als het bouwjaar, de bouwwijze en projecten uit het verleden zoals stadsvernieuwing en particuliere woningverbetering een grote rol. 1.3 Handhavingsuitvoeringsprogramma 2015 In het HUP 2015 (RIS181920) is de planning uiteengezet voor de inzet van de afdeling HPB in het komende jaar. In dit jaarverslag wordt achteraf omschreven of de beoogde doelen uit het HUP zijn behaald. Eventuele afwijkingen worden benoemd en geanalyseerd om te bepalen of het HUP voor 2016 ten opzichte van 2015 bijgesteld dient te worden. 4

5 2 Resultaten 2.1 Toezicht en handhaving op het gebruik van bouwwerken Woonoverlast Het ervaren van overlast heeft direct invloed op de leefbaarheidsbeleving van bewoners. Gevallen van woonoverlast, woningklachten en onrechtmatig wonen kunnen gemeld worden bij het Meld- en Steunpunt Woonoverlast. Sinds 1 mei 2012 kunnen ook meldingen van achterstallig woningonderhoud en illegale bouw (woningklachten) hier gemeld worden. Wat bewoners als woonoverlast ervaren is zeer divers, maar er zijn een aantal duidelijke categorieën te onderscheiden: overbewoning; kamergewijs gebruik; geluidsoverlast; vervuiling; stankoverlast; burenruzies. Een groot gedeelte van de meldingen heeft betrekking op overbewoning of het kamergewijs gebruik van een woning en wordt meegenomen in de handhaving door de HPB. In sommige gevallen zijn ook andere vormen van overlast aan te pakken met handhaving, m.n. wanneer er sprake is van een overtreding. Denk bijvoorbeeld aan geluidsoverlast, vervuiling, stankoverlast en het houden van te veel dieren. In gevallen, waar handhaving door de HPB niet mogelijk is of niet de beste oplossing voor de ervaren woonoverlast biedt, worden samenwerkingspartners ingezet. De inzet van samenwerkingspartners is vaak nodig bij ruzies en overlast door personen met een psychische aandoening. In complexe zaken vormt een mix van handhaving en hulpverlening vaak de enige oplossing. Het belangrijkste doel is dat de overlast verdwijnt en een passende oplossing wordt gevonden voor de overlastbelever, maar ook de overlastgever. In 2015 is samengewerkt met de volgende partners uit het Haagse netwerk, dat woonoverlast aanpakt: Bestuursdienst (Openbare Orde en Veiligheid); Sociale Wijkteams (OCW); GGD (OCW); Handhavingsteams (DPZ); VvE-Balie (DSO); Huurteam (SZW); Bureau Bemiddeling & Mediation; Politie; Corporaties. Complexe probleemsituaties, die een multidisciplinaire aanpak vragen, worden besproken in het Overlastgevende Pandenoverleg en het Signaleringsoverleg. Deze overleggen worden per stadsdeel georganiseerd met de betrokken partners. Het Overlastgevende Pandenoverleg (voorzitter BSD) ziet toe op de aanpak van woonoverlast op terrein van openbare orde en veiligheid. Aanpak van woonoverlastzaken waarbij psychiatrische oorzaken een rol spelen, wordt besproken in het Signaleringsoverleg (voorzitter OCW). Vaak is er in deze woonoverlastzaken sprake van een overlap 5

6 in problematiek. Door actieve informatieuitwisseling tussen de partners bij beide overleggen wordt dan ook een gezamenlijke aanpak ingezet. De rol van de Signaleringsoverleggen gaat gefaseerd over naar de in 2015 nieuw gevormde Sociale Wijkzorg Teams. Met deze teams is in 2015 gewerkt aan samenwerkingsafspraken. In 2016 wordt dit proces gecontinueerd. Meldingen van woonoverlast in corporatiebezit geeft het Meld- en Steunpunt door aan de betrokken corporatie. De corporatie handelt deze melding vervolgens zelf af. Indien nodig in samenwerking met de netwerkpartners. In 2015 zijn 1784 meldingen van woonoverlast en onrechtmatig wonen binnengekomen. Dit komt nagenoeg overeen met het aantal van 1768 in 2014 en heeft geen gevolgen voor de planning voor komend jaar. De meeste overlastmeldingen worden uitgezet bij een externe partij of het cluster onrechtmatig wonen van de HPB. Sommige meldingen geven aanleiding om eerst grondiger te kijken wat er precies aan de hand is. Als blijkt dat er achter een melding complexe problematiek schuilgaat (zgn. multiprobleem) wordt de zaak begeleid door casemanagers van het Meld- en Steunpunt. In 2015 hebben de casemanagers 210 zaken opgepakt, waarvan er nu nog 29 actueel zijn. De rest is afgehandeld. Het Meld- en Steunpunt vervult een belangrijke rol in het eerste contact met de melder. Het Meldpunt biedt als eerste een luisterend oor en verzamelt informatie. Daarom is er in 90% van de meldingen binnen drie werkdagen contact met de melder, meestal binnen een dag. In 65% van de meldingen is binnen drie weken een partij gevonden die met de zaak aan de slag gaat. 35% blijft in eigen behandeling (bij de casemanager) van het Meld- en Steunpunt. In die gevallen is er ook binnen de eerste dagen contact geweest met de melder, en onderhoudt de casemanager het verdere contact Ongediertebestrijding Een bijzondere vorm van woonoverlast is de aanwezigheid van ongedierte. Ongedierte wordt bestreden in de besmettingshaard en in een bufferzone er om heen. De meldingen hebben betrekking op kakkerlakken. In 2015 kwamen 41 meldingen binnen. Als gevolg hiervan was in 722 woningen bestrijding van kakkerlakken nodig. De controle en uitvoering van de bestrijding wordt in opdracht van de gemeente uitgevoerd door de Haagse Milieu Services (HMS) Integrale handhaving De HPB voert een gedeelte van de controles integraal uit. Aan deze integrale controles nemen de volgende partijen deel: DSO, DPZ, SZW en de Veiligheidsregio Haaglanden (brandweer). De samenwerking heeft tot doel om door middel van integrale handhaving de leefbaarheid en de veiligheid in bepaalde kwetsbare wijken van Den Haag te vergroten. Dit gebeurt door panden te controleren op: het gebruik van de woning (illegale kamerverhuur, overbewoning, bedrijfsmatige onttrekking aan de woningvoorraad, enz.); ernstige onderhoudsgebreken; inschrijvingen in de gemeentelijke basisregistratie persoonsgegevens (BRP); onrechtmatig gebruik van sociale uitkeringen. De integrale handhaving heeft zich in 2015 met name gericht op de wijken Transvaal, Laak, Regentesse- en Valkenboskwartier. De werkwijze van de HPB is als volgt: Van een wijk wordt eerst een digitale schouw gemaakt door bestanden van verschillende diensten naast elkaar te leggen. Uit deze schouw volgt een aantal adressen dat administratief nader onderzocht wordt. Indien 6

7 noodzakelijk, wordt het adres dan door een integraal team gecontroleerd. Het integrale team, wordt samengesteld aan de hand van de uitkomst van de digitale schouw en het administratieve onderzoek. Wanneer er tijdens de controle overtredingen worden geconstateerd, dan worden deze door verantwoordelijke diensten aangepakt. De overtredingen zijn divers: van ernstige, gevaarlijke overtredingen, die soms samengaan met uitbuiting en misbruik van sociale voorzieningen tot administratieve onvolkomenheden in gemeentelijke registraties. Dit betekent ook een verschillende inzet van bestuursrechtelijke dwangmiddelen. Soms is een waarschuwingsbrief afdoende om een overtreding te beëindigen. Bij ernstige overtredingen, waar de veiligheid in het geding is, kan een pand met spoed gesloten worden. Hieronder worden de resultaten van de verschillende diensten binnen het projectteam weergegeven. Hennep Hennep telen in een gebouw is illegaal en in alle gevallen brandgevaarlijk door gevaarlijke stroomaansluitingen. Voor het telen van hennep is veel vocht nodig waardoor de kans op lekkages en waterschade groot is. Daarom heeft de bestrijding van hennepkwekerijen hoge prioriteit bij de HPB. Onder regie van de Politie Haaglanden en in samenwerking met netwerkbeheerder Stedin ondersteunt de HPB de aanpak van hennepkwekerijen binnen de gemeente Den Haag. De Politie Haaglanden verzorgt de strafrechtelijke aanpak, Stedin zorgt voor een veilige situatie en doet aangifte van diefstal van elektriciteit. DSO verzorgt de bestuursrechtelijke aanpak (gebruik, veiligheid en bouwkundige staat) en legt bestuurlijke boetes op aan overtreders. In 2015 heeft de HPB in 67 gevallen een bestuurlijke maatregel getroffen bij hennepkwekerijen. Dit is een lichte afname t.o.v. vorig jaar toen in 83 gevallen een bestuurlijke maatregel werd getroffen. In de komende jaren wordt extra ingezet op de aanpak van hennepkwekerijen als onderdeel van de versterking van de HPB onder regie van de burgemeester. Resultaten Dienst Stedelijke Ontwikkeling Er zijn binnen de integrale aanpak 2024 verschillende adressen gecontroleerd. In 2015 werd bij 41,1% van de gecontroleerde woningen één of meerdere overtredingen geconstateerd. Hieronder volgt een vergelijking met de resultaten van de HPB in (RIS ), (RIS ), (RIS ) en vorig jaar (RIS ) Jaar Verslag periode Controles (omgerekend) Aantal overtredingen (omgerekend) Percentage overtredingen ,5 jaar ,1 % jaar * 11,4 %* jaar ,6 % jaar ,6% jaar ,1% * Dit aantal geeft een vertekend beeld. In de particuliere woningvoorraad werd een percentage van 20% aan overtredingen behaald, zoals is omschreven in de desbetreffende rapportage. Door veel controles in corporatiewoningen liggen de aantallen in deze periode relatief laag. In 2015 was er sprake van een beleidswijziging m.b.t. kamerbewoning waarbij de regels voor kamerbewoning zijn verruimd. De cijfers laten zich hierdoor niet goed met voorgaande jaren vergelijken. Resultaten Dienst Publiekszaken De medewerkers van de HPB vergelijken de geregistreerde bewoning van een adres in de BRP met de aangetroffen bewoners. Bij afwijkingen wordt een signaal doorgegeven aan KCC/DPZ, die het adresonderzoek uitvoert. Een goede samenwerking tussen de verschillende diensten binnen het project is nodig om tot een juiste registratie te komen. In totaal zijn er afwijkingen van de BRP 7

8 geconstateerd (vaak meerdere personen per adres). Na een administratief vooronderzoek was het 985 keer nodig om een adresonderzoek naar een persoon te starten. Resultaten Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten Er was bij 373 gevallen sprake van een adres met een uitkeringsgerechtigde. Deze controles gaven 169 keer aanleiding om nader onderzoek in te stellen naar de rechtmatigheid van uitkeringen. In 106 gevallen was er iets niet in orde met de uitkering of met bij de gemeente bekende gegevens. In 98 gevallen (57,9 %) leverde de controle een resultaat op met gevolgen voor de uitkering. Jaar Uitkering afgewezen Uitkering aangepast Uitkering beëindigd Bedrag besparing* Bedrag boetes Bedrag terugvordering * Voor de aanpassing en beëindiging van uitkeringen wordt een rekenmodel gebruikt om de besparing op uitkeringen te berekenen. Veiligheidsregio Haaglanden (brandweer) De Veiligheidsregio Haaglanden, cluster Risicobeheersing heeft op basis van de werkvoorraad en de beschikbare capaciteit in overleg met de in- en externe partners operationele doelen voor 2015 vastgesteld met betrekking tot het uit te voeren toezicht en advisering in het kader van de handhaving. Deze zijn opgenomen in het regionaal handhavingsuitvoeringsprogramma 2015 van de Veiligheidsregio Haaglanden (RIS ). Op basis van risicobenadering, opgedane kennis en ervaring zijn de werkzaamheden voor toezicht en advisering handhaving door de veiligheidsregio ingedeeld in de volgende taakvelden: toezicht realisatiefase, toezicht planmatig, toezicht projectmatig, toezicht evenementen en toezicht (klacht)meldingen. Onderdeel van het planmatige toezicht zijn de controles in het kader van de beheerfase van de HPB. In 2015 heeft de Veiligheidsregio in dit kader 30 bouwwerken gecontroleerd, voornamelijk tijdens integrale handhavingsacties met andere diensten. Gebleken is dat bij het merendeel van de bezochte bouwwerken relatief kleine overtredingen worden aangetroffen, zoals het ontbreken van (goedgekeurde) blusmiddelen, het ontbreken van vluchtrouteaanduidingen en/of obstakels in de vluchtwegen. Dit is een herkenbaar beeld gerelateerd aan voorgaande jaren. De geconstateerde overtredingen zijn tijdens de toezichtfase verholpen, handhaving is niet noodzakelijk geweest Periodieke controles Bepaalde typen gebouwen en/of het gebruik van gebouwen brengen extra risico s met zich mee op het ontstaan van overtredingen. Deze kunnen ernstige gevolgen hebben voor de bewoners, gebruikers en/of de leefomgeving. Op deze typen bouwwerken controleert de gemeente daarom intensiever. Dit heeft enerzijds een preventief effect omdat exploitanten en gebruikers van de bouwwerken er mede daardoor voor zorgen dat de zaken op orde blijven. Anderzijds zijn we er als gemeente snel bij als er toch gebreken zijn ontstaan. De HPB kent momenteel twee typen risicovolle bouwwerken waar periodiek gecontroleerd wordt: vergunde kamerbewoning; woonwagens. Het toezicht is zo ingericht dat, indien overtredingen uitblijven, de controlefrequentie afneemt. Deze wijze van toezicht is efficiënt en weinig belastend voor goedwillende eigenaren. 8

9 Voor 2015 stonden 750 controles gepland. Er zijn 591 controles uitgevoerd. In 2015 heeft het digitaliseren van de dossiers een geruime hoeveelheid tijd in beslag genomen, hetgeen het geringere aantal controles verklaart. In totaal was het in 169 gevallen nodig om na een periodieke controle maatregelen te treffen bij woonwagens en kamerverhuurbedrijven. Het gaat hier om maatregelen die ervoor zorgen dat de exploitatie voldoet aan vergunningsvoorwaarden en wettelijke eisen voor dergelijke gebouwen. Vergunde kamerbewoning Per 1 november 2015 zijn de regels voor kamerbewoning verruimd met de inwerkingtreding van de Huisvestingsverordening Voor kamerverhuur tot en met drie personen is niet langer een vergunning vereist. Voorheen was dit nodig bij twee of meer personen. De verruiming is eind 2014 naar aanleiding van een motie tot stand gekomen. Begin 2015 werd duidelijk, dat het beleid voor kleine kamerverhuursituaties verruimd zou gaan worden, ondanks dat de precieze invulling hiervan nog niet bekend was. In 2015 hebben de controles van vergunde kamerbewoning zich vooruitlopend op de beleidswijziging gericht op de grotere kamerverhuurbedrijven. De beleidswijziging heeft ook gevolgen voor de voorraad periodiek te controleren kamerbewoning. Er is sprake van een afname van 825 vergunde kamerbewoningssituaties. In 2015 zijn 405 adressen gecontroleerd. In 2015 zijn in totaal 162 waarschuwingen en aanschrijvingen verstuurd naar aanleiding van controles van vergunde kamerverhuurbedrijven. Een toename van 130 ten opzichte van 2014, toen werden er 32 waarschuwingen en aanschrijvingen verstuurd. Woonwagens Bij de controle van woonwagens worden woonwagenlocaties geschouwd op in het oog springende zaken. Het afgelopen jaar zijn 186 van de 233 standplaatsen gecontroleerd. De actuele situatie op de woonwagenlocaties maakte deze extra controles noodzakelijk. Daarmee is de inzet van de HPB weliswaar hoger dan gepland, maar door een efficiëntere werkwijze heeft dit geen extra tijd of capaciteit gekost. In totaal bleek er sprake van drie illegale bouwwerken, twee bouwactiviteiten die niet in overeenstemming met de verleende omgevingsvergunningen zijn uitgevoerd en één geval van vervuiling op een standplaats. Er is één geval van illegale bouwactiviteiten voorkomen. De werkzaamheden voor bijhouden van het Register standplaatszoekenden is overgedragen aan de afdeling Wonen van DSO. 2.2 Toezicht en handhaving op de fysieke staat van bouwwerken Illegale bouw, achterstallig woningonderhoud en woningklachten hebben alle betrekking op de fysieke staat van bouwwerken en worden hier achtereenvolgens behandeld Woningklachten Een woningklacht kan op diverse zaken betrekking hebben. De klacht kan gaan over illegale bouw, achterstallig woningonderhoud of een probleem met een bouwwerk zonder dat er sprake is van een publiekrechtelijke overtreding. Daarom wordt er bij woningklachten eerst na binnenkomst van de klacht geïnventariseerd of het een civielrechtelijke aangelegenheid is en of er sprake is van ernstig gevaar en/of hinder. Bij civielrechtelijke aangelegenheden is er soms sprake van een conflict binnen een VvE zonder dat er direct sprake is van een overtreding of handhaving direct aan de orde is. Het gaat bijvoorbeeld om zaken als schilderwerk dat mooier kan of een klacht over een afwijkende 9

10 voordeur of een kunststof kozijn in de straat. In deze gevallen wordt er doorverwezen naar de VvEbalie. Meestal gaan de klachten over bouwkundige zaken zoals lekkages of achterstallig onderhoud maar het kan ook gaan over (een vermoeden van) illegale bouw. Dit jaar zijn er 620 woningklachten binnengekomen waarvan 334 betrekking hadden op achterstallig woningonderhoud en 286 gevallen op illegale bouw. Dit aantal is lager dan vorig jaar. Toen zijn er 814 woningklachten ingediend. De stijging die vorig jaar werd gesignaleerd lijkt zich niet voort te zetten. Desondanks wordt het aantal woningklachten nauwlettend in de gaten gehouden Achterstallig onderhoud Bij de aanpak van achterstallig (woning)onderhoud ligt het accent op de afhandeling van klachten en op panden met zeer ernstig achterstallig onderhoud of panden waar brand is geweest. Bij ernstig achterstallig onderhoud wordt nauwlettend toegezien op de voortgang van het herstel van deze panden. In geval van stagnatie wordt er ingegrepen met passende (dwang)middelen. Wanneer het onderhoud uitblijft kan worden overgegaan tot uitvoering van gemeentewege. Ook zwembaden hebben de aandacht van het cluster achterstallig woningonderhoud. In 2015 zijn er in totaal 424 onderhoudsdossiers afgerond. Dit is een daling ten opzichte van de 535 afgeronde dossiers van vorig jaar. Het aantal dossiers fluctueert jaarlijks als gevolg van de complexiteit en doorlooptijd van dossiers Galerijen De HPB richt zich met betrekking tot achterstallig onderhoud ook op gebouwen met galerijvloeren. In Leeuwarden heeft zich in 2011 een ernstig incident voorgedaan waarbij door een combinatie van constructieve gebreken en achterstallig onderhoud een galerijvloer van een flat is afgebroken. Eigenaren van gebouwen met vergelijkbare galerijvloeren zijn verzocht om onderzoek uit te laten voeren naar de constructieve veiligheid van deze galerijvloeren. Het gaat daarbij om totaal 61 flatgebouwen. De resultaten eind 2015 waren: 59 gebouwen zijn onderzocht. In een aantal gevallen is aanvullend onderzoek nog gaande; In 23 gevallen wijst de rapportage uit dat de galerijvloeren voldoen aan niveau bestaande bouw; In 36 gevallen blijkt herstel in meer of mindere mate noodzakelijk; In 19 gevallen zijn flats gestempeld of gestempeld geweest en hersteld; In 2 gevallen is nog geen onderzoeksrapportage ontvangen. Begin 2015 bedroeg dit aantal nog 34. Momenteel moeten nog twee onderzoekrapportages worden aangeleverd. De betreffende eigenaren hebben de opdracht hiertoe reeds verstrekt of zijn voornemens dit op korte termijn te doen. De voortgang wordt hierbij nauwlettend in de gaten gehouden Illegale bouw Illegale bouw is het bouwen zonder een omgevingsvergunning voor bouwen, terwijl er wel een dergelijke vergunning is vereist, of bouwen in strijd met technische eisen uit het Bouwbesluit. Er 10

11 wordt onderscheid gemaakt bij de prioriteitstelling van de handhaving tussen illegale bouw, waarbij de veiligheid in het geding is of waarbij sprake is van (ernstige) hinder en overige illegale bouw. Vanzelfsprekend heeft de eerste categorie een hogere prioriteit. Hier wordt direct of met een zeer korte termijn tegen opgetreden. Er zijn ook gevallen van illegale bouw zonder gevaar. Bij de aanpak hiervan wordt vooral gebruik gemaakt van klachten uit de omgeving. Bij deze gevallen gaat het bijvoorbeeld om schotelantennes, schuttingen die te hoog zijn, onvergunde reclame of onvergunde uitbreidingen van panden. Er wordt op basis van de bouwregelgeving of het bestemmingsplan opgetreden. In 767 gevallen zijn er maatregelen getroffen tegen illegale bouw. In 2014 was dit 778 keer Precario De controle en handhaving op illegaal geplaatste reclame objecten aan de gevel is eveneens een taak van de HPB. Voor het plaatsen van een reclame (in de vorm van bijvoorbeeld een lichtbak, bord of open belettering) is een omgevingsvergunning nodig vanwege het wijzigen van het gevelbeeld. Bij de behandeling van de aanvraag stelt de Welstandscommissie bepaalde eisen waardoor het verzorgd gevelbeeld blijft gewaarborgd. Die toetsing gebeurt aan de hand van de Welstandsnota en de reclamenota. In 2015 zijn objecten gecontroleerd in verband met de heffing van precario. Dit heeft een bedrag van ,- aan precario inkomsten opgeleverd. In 2014 bedroegen de inkomsten ,-. De relatief geringe afname van de inkomsten wordt verklaard door extra inzet op nieuw geconstateerde objecten. 11

12 3 Trends en ontwikkelingen In dit hoofdstuk worden de relevante trends en ontwikkelingen geschetst. 3.1 Informatiegestuurd handhaven (DIGIschouw) In vergelijking met andere gemeenten is de HPB is koploper op het gebied van informatiegestuurd handhaven. Hierbij wordt gebruik gemaakt van een in eigen huis ontwikkeld systeem (DIGIschouw) waarmee de kans op het aantreffen van overtredingen de afgelopen jaren sterk is vergroot. De DIGIschouw maakt het mogelijk om voor alle adressen in Den Haag relevante signalen bij elkaar te brengen. Deze signalen zijn afkomstig uit de BAG, de BRP, de dienst SZW, het Kadaster, de Kamer van Koophandel en daarnaast van Stedin en diverse interne bronnen. Door de signalen met elkaar te vergelijken kunnen situaties ontdekt worden die duiden op onrechtmatig gebruik van gebouwen, misbruik van de BRP en sociale voorzieningen die in het verleden niet herkend konden worden. Het gaat hier vooral om combinaties van signalen die elkaar uitsluiten, bijvoorbeeld, een woning die op papier leeg staat maar waar bij het Meld- en Steunpunt Woonoverlast door omwonenden toch overlast wordt gemeld. Het huidige systeem loopt echter tegen een aantal technische beperkingen aan m.b.t. het verwerken van grote hoeveelheden data. Dit is de reden waarom het afgelopen jaar een verkenning is gestart naar de wijze waarop grotere hoeveelheden data gecombineerd kunnen worden om tot scherpere risicoanalyses en -profielen te komen. Daarnaast onderzoekt de HPB aan de hand van deze verkenning of de uitkomsten van de fysieke adrescontroles en de daaraan ten grondslag liggende gegevens gestructureerd met elkaar vergeleken kunnen worden. Hierdoor kunnen algoritmen opgesteld worden waardoor de kans op het aantreffen van overtredingen wordt vergroot en een zelflerende cyclus ontstaat. De resultaten van deze verkenning zijn veelbelovend en in 2016 wordt de ontwikkeling naar de nieuwe DIGIschouw voortgezet. 3.2 Wijziging Woningwet, nieuw Handhavingsinstrumentarium Op 1 januari 2015 is de herziene Woningwet in werking getreden. Een belangrijke wijziging vormt de toevoeging van een derde lid aan het zogenoemde zorgplichtartikel 1a. Dit derde lid legt vast dat de eigenaar (of degene die uit anderen hoofde bevoegd is tot het treffen van voorzieningen) van een aangewezen categorie risicovolle bouwwerken, onderzoek uitvoert of laat uitvoeren naar de staat van het bouwwerk. De wens hiertoe was ontstaan naar aanleiding van diverse incidenten zoals het bezwijken van gevelconstructies en galerijvloeren bij oude flatgebouwen, het bezwijken van RVSbevestigingsconstructies in zwembaden en de branddoorslag door ondeugdelijke brandscheidingen. Het gaat dus om goed af te bakenen categorieën bouwwerken waarvan uit onderzoek is gebleken dat er veiligheids- of gezondheidsrisico s aanwezig zijn of kunnen ontstaan. Het is in die gevallen wenselijk dat landelijk wordt voorgeschreven dat bij soortgelijke bouwwerken onderzoek plaatsvindt om na te gaan of het gebrek zich daadwerkelijk bij het betreffende bouwwerk voordoet. In een ministeriële regeling wordt bepaald ten aanzien van welke categorieën bouwwerken dit onderzoek moet plaatsvinden en worden tevens voorschriften gegeven over het onderzoek. De voorschriften kunnen bijvoorbeeld betrekking hebben op de inhoud van het onderzoek, de eisen aan de uitvoering van het onderzoek en de wijze van rapportage. De kosten van het onderzoek worden door de eigenaar (of degene die uit anderen hoofde bevoegd) gedragen. De toevoeging van het derde lid aan het zorgplichtartikel vormt een krachtige aanvulling op het bestaande instrumentarium. Bij de geschetste risico s gaat het veelal om onzichtbare, mogelijk 12

13 aanwezige gebreken. Hierop kan logischerwijs niet worden aangeschreven. Voorheen werden eigenaren in die gevallen slechts verzocht onderzoek uit te voeren en gewezen op hun verantwoordelijkheid voor de (constructieve) veiligheid van hun gebouw. 3.3 Omgevingswet In Nederland bestaat er een woud aan regels met betrekking tot de zgn. fysieke leefomgeving (denk hierbij aan milieu, wonen, ruimtelijke ordening, natuurbescherming, enzovoort). Dit levert vaak problemen en vertraging op waardoor initiatieven vaak lastig van de grond komen. Vanaf 2018 worden al deze regels samengevat in de Omgevingswet. De procedure gaat van 26 naar 8 weken en zal hierdoor een stuk sneller gaan verlopen. In één oogopslag is te zien welke regels er gelden in de omgeving. Dit zijn bijvoorbeeld milieuregels over geluid, bodemkwaliteit, regels over bouwhoogte of veiligheidseisen. Een aanvraag wordt in één keer aan alle regels getoetst. De procedure wordt daarmee eenvoudiger, sneller en goedkoper. Daarnaast is er veel ruimte voor initiatieven en krijgt de burger met de omgevingswet meer invloed op en meer te zeggen over zijn of haar directe omgeving. 3.4 Verwachte druk op de woningmarkt In 2015 is de druk op de Haagse woningvoorraad toegenomen. Met name voor kwetsbare groepen kan dit nadelig uitpakken. Ook Den Haag is als anonieme grote stad aantrekkelijk voor deze groepen. Er zijn drie belangrijke oorzaken aan te wijzen die hierbij tot problemen kunnen leiden: Kwetsbare personen vormen een makkelijke prooi voor huisjesmelkers. De stap om bij overheidsinstanties hulp in te schakelen is moeilijk omdat deze personen zich vaak in de anonimiteit bevinden; Deze groepen zijn vaak aangewezen op de goedkope woningvoorraad of op kamerverhuur. In Den Haag zijn deze typen woonruimten schaars; Deze groepen zijn, over het algemeen, onbekend met wet- en regelgeving en de bescherming die huurders in Nederland genieten. De HPB zal in 2016, als oren en ogen van de gemeente achter de voordeur, deze ontwikkelingen nauwlettend in de gaten houden. 3.5 Nieuw beleid kamerbewoning Zoals eerder vermeld bij Vergunde kamerbewoning zijn eind 2015 de regels voor kamerbewoning verruimd. De nieuwe regels houden in dat er voor kleine vormen (t/m drie personen) van onzelfstandige bewoning, niet langer een vergunning is vereist. Begin 2015 werd duidelijk dat de regels voor kamerbewoning verruimd zouden gaan worden. In de loop van het jaar zijn zowel de periodieke controles van vergunde kamerbewoning als de opsporing van onvergunde kamerbewoning zich nog meer gaan richten op zwaardere overtredingen van vier of meer personen. Later in het jaar zijn ook geen vervolgacties meer gegeven aan constateringen, die hoogstwaarschijnlijk onder de verruiming zouden gaan vallen. Dit heeft gevolgen gehad voor de aantallen in dit jaarverslag. De opsporingsmethoden moesten worden aangepast, er zijn minder zware overtredingen dan lichte overtredingen en er is geen vervolg gegeven aan geconstateerde lichte overtredingen. Op beide vlakken zien we dan ook een daling in de aantallen. In 2016 valt er ook een stijging te verwachten van meldingen van overlast tussen buren. Meer vrijheid voor eigenaren en exploitanten bij het gebruik van het bouwwerk heeft gevolgen naar de 13

14 omgeving. Sommige omwonenden zullen kamerbewoners in de omgeving als storend ervaren. Het Meld- en Steunpunt Woonoverlast vervult een belangrijke positie bij het oplossen van deze problematiek door de inzet van bemiddeling en mediation wanneer er geen sprake is van overtredingen. Het college biedt meer ruimte, maar heeft ook oog voor de gevolgen van ruimere mogelijkheden op bijvoorbeeld het gebied van woonoverlast. 3.6 Ontwikkelingen met betrekking tot precario In het coalitieakkoord is afgesproken om precario voor reclame uitingen af te schaffen. Het voornemen is om de precarioheffing gespreid over twee jaar, 2015 en 2016, af te bouwen (daarmee komt de precarioheffing per 1 januari 2017 te vervallen). Goedwillende exploitanten zullen profijt ondervinden van de afschaffing van precario. Voor sommige reclame-uitingen is een vergunning nodig. Dit blijft ongeacht de afschaffing van precario het geval. Voor de komende jaren wordt een toename voorzien van reclame-uitingen, ook van illegaal gerealiseerde reclame-uitingen. Deze verwachting is gebaseerd op de vermindering en afschaffing van de remmende financiële prikkel van (naheffing van) precario. Dit jaar en komende jaren zullen de ontwikkelingen hieromtrent nauwlettend gevolgd worden en bij illegaal gerealiseerde reclame-uitingen wordt handhavend opgetreden. 14

15 Bijlage 1 Resultaten Handhaving Haagse Pandbrigade Resultaten handhaving Haagse Pandbrigade Meldingen Woonoverlast Ongedierte Woningklachten Integrale handhaving Controles bouw- en woonregelgeving Maatregelen bouw- en woonregelgeving Afwijkingen BRP Maatregelen oneigenlijk gebruik sociale voorzieningen Controles brandweer Maatregelen brandweer 71 0 Hennepkwekerijen Periodieke controles Vergunde kamerbewoning controles Vergunde kamerbewoning maatregelen Woonwagens controles Woonwagens maatregelen 2 7 Fysieke staat bouwwerken Illegale bouw - maatregelen Achterstallig woningonderhoud dossiers afgerond Precario Overig Opgelegde bestuurlijke boetes Bedrag bestuurlijke boetes