gemeente Goes Perspectiefbrief 2014

Transcriptie

1 gemeente Goes Perspectiefbrief

2 2 Inhoudsopgave Aanbieding perspectiefbrief 3 Financieel perspectief 5 Financiële uitgangspunten 9 Landelijke en regionale ontwikkelingen 13 Status bezuinigingen 19

3 3 Aanbieding perspectiefbrief 2014 Aan de gemeenteraad van Goes Hierbij bieden wij u de perspectiefbrief 2014 aan. De brief laat een toekomstbeeld zien waarin de financiële positie van onze gemeente de komende jaren nog de nodige aandacht vraagt. Het regeerakkoord heeft grote gevolgen voor de gemeentelijke financiën, nu en in de toekomst. Niet alleen de zwaarte van de ingrepen is groot maar ook de onzekerheden. De onzekerheden spelen met name rond de decentralisaties en zullen grote gevolgen hebben voor de totale gemeentebegroting. Het is van groot belang dat er op tijd inzicht komt in de uitvoerbaarheid van de kaders van de decentralisaties. We verwachten echter dat er bij de opstelling van de begroting nog geen volledige duidelijkheid zal zijn om dit volledig financieel te kunnen verwerken. Naast de decentralisaties zijn er flinke kortingen op het gemeentefonds aangekondigd en zijn de mogelijkheden om te schuiven binnen de gemeentelijke begroting of risico s op te vangen steeds beperkter. In de loop van het jaar zal het regeerakkoord verder uitgewerkt worden waardoor de financiële consequenties voor onze gemeente hopelijk steeds duidelijker zullen zijn. Met deze brief verschaffen wij u actuele informatie over de te verwachte ontwikkelingen. Daarnaast vragen wij u om kaderstellende uitspraken te doen voor de uitwerking van de programmabegroting die in het najaar zal verschijnen.

4 4

5 5 Financieel perspectief De ontwikkeling van het financieel perspectief geeft het onderstaande beeld. Hierna worden de ontwikkelingen afzonderlijk toegelicht. Ontwikkeling financieel perspectief Begrotingssaldo meerjarenraming (programmabegroting 2013) Begrotingswijzigingen na vaststelling begroting 2013 (tot en met februari 2013) (bedragen x 1.000) V 315 V 704 V 704 V 5 N 3 N 21 V 21 V Startpunt meerjarensaldi 652 V 312 V 725 V 725 V Onderhoud gemeentelijke gebouwen PM PM PM PM Startersregeling 26 N 26 N 26 N 26 N Ontvangsten ID-Banen 70 N 70 N 70 N 70 N Museum de Bevelanden 25 N 25 N 25 N 25 N Afname leges door actuele bestemmingsplannen 22 N 22 N 22 N 22 N Vervallen structurele onttrekking reserve bouwgrond t.g.v. exploitatie 100 N 100 N 100 N 100 N Spoorovergangen 15 N 15 N 15 N 15 N Investeringsplanning 250 V 250 V 250 V 250 V Totaal bijstellingen bestaand beleid (vigerend perspectief) 8 N 8 N 8 N 8 N Bijgestelde meerjarensaldi 644 V 304 V 717 V 717 V Mutaties uitgangspunten: Salarissen en sociale lasten N Prijsindexatie 250 V 715 V 836 V 782 V Bijdragen gemeenschappelijke regelingen en subsidies 53 V Belastingopbrengsten 95 V 96 V 116 V 456 V Accres 300 V 300 V 300 V 300 V Totaal mutaties uitgangspunten 698 V 1111 V 1252 V 1062 V Effecten landelijke en regionale ontwikkelingen: Daling algemene uitkering als gevolg van rijksbezuinigingen 390 N 1957 N N N Reeds ingecalculeerde bezuinigingen gemeentefonds V V Decentralisaties (Wet werken naar vermogen, jeugdzorg, Awbz) Samenwerking de Bevelanden V 240 V 360 V Veiligheidsregio Zeeland 94 V 183 V 285 V 285 V Vorming RUD 73 N 175 N 147 N 141 N Bezuinigingen op de organisatie 100 V 200 V 350 V 550 V Totaal effecten landelijke en regionale ontwikkelingen 269 N 1629 N 754 N 802 N Nieuw beleid: Groen in de singelstraat 15 N 15 N 15 N 15 N Toegankelijkheid bushalten 70 N

6 6 Ontwikkeling financieel perspectief (bedragen x 1.000) Cultureel erfgoed 125 N 45 N 45 N 45 N Rente toerekenen aan reserves N 600 N Totaal nieuw beleid 210 N 60 N 660 N 660 N Geprognosticeerde meerjarensaldi 863 V 274 N 555 V 317 V Begrotingswijzigingen na vaststelling begroting 2013 Dit betreft de sinds het vaststellen van de programmabegroting 2013 doorgevoerde begrotingswijzigingen met een financieel effect in de jaren 2014 tot en met 2017 die grotendeels betrekking hebben op mutaties in de algemene uitkering naar aanleiding van de september- en decembercirculaire Onderhoud gemeentelijke gebouwen In 2013 loopt het project Masterplan Integraal Vastgoedbeheer af. Eén belangrijk onderdeel van dit project is het 'up to date' brengen van de meerjarenonderhoudsprogramma's (MJOP's) van de gemeentelijke gebouwen (inclusief de onderwijsgebouwen). De nieuwe MJOP's zullen in concept in juni 2013 gereed zijn en zullen de basis zijn om de dotaties aan de voorziening te herijken en de consequenties hiervan door te vertalen naar de begroting Eventuele mutaties ten aanzien van de dotaties zullen dan meegaan met de reguliere mutaties voor de begroting Wat de financiële consequenties zullen zijn, is op dit moment voor de perspectiefbrief 2014 nog niet aan te geven. Startersregeling voor de woningmarkt Sinds 2007 voert de gemeente Goes een startersregeling via SVN, die bestaat uit de uitgifte van startersleningen. Sinds 2007 hebben wij een bedrag van ruim anderhalf miljoen euro in de regeling geïnvesteerd. Hiermee zijn 57 koopstarters op weg geholpen. Het beschikbare budget voor de uitgifte van startersleningen is uitgeput. De vraag naar startersleningen blijft onverminderd hoog, zeker ook gezien de actualiteit rondom het woonbeleid. Het Rijk heeft onlangs opnieuw een bijdrage beschikbaar gesteld voor de uitgifte van startersleningen. Het gaat om een bedrag van 50 miljoen. De kosten voor de gemeenten worden dankzij de rijksbijdrage lager waardoor zij met hun budget het dubbele aantal startersleningen kunnen verstrekken. Voor de rijksbijdrage geldt het principe wie het eerst komt, die het eerst maalt. Bovenstaande in ogenschouw nemend is het voor Goes om verschillende redenen aantrekkelijk om opnieuw geld beschikbaar te stellen voor de startersregeling. Gedacht wordt aan een bedrag van ,-. Rekening houdend met de genoemde rijksbijdrage (mits deze dan nog beschikbaar is) kunnen hiervan ongeveer 50 startersleningen worden verstrekt. De jaarlijkse rentelasten van een dergelijk bedrag komen op ,-. De startersregeling kent een revolving fund-systematiek en dit blijft ook zo. Er wordt momenteel ook afgelost op de leningen. Het geïnvesteerde bedrag komt dus hoe dan ook ooit terug naar de gemeente. Ontvangsten ID-Banen Wij hebben besloten de subsidie van ID-banen met ingang van 1 juli 2012 te beëindigen. Dit heeft ook consequenties voor een drietal medewerkers in onze organisatie. De ID-banen zijn eerder al omgezet in reguliere banen. In de begroting wordt nog subsidie geraamd. Dit wordt nu gecorrigeerd. Museum de Bevelanden In het collegeprogramma 2010 is opgenomen dat er een bezuiniging op het Historisch Museum diende te worden gerealiseerd van ,-. In 2011 is de GR opgeheven en is er een Stichting Musea de Bevelanden ontstaan. Het verzoek is gedaan om te komen met een plan van aanpak / beleidsplan met betrekking tot de uitvoering van alle museale taken en een financiële vertaling hiervan in een meerjarenbegroting. Voor voortbestaan dient wel de gemeentelijke bezuiniging van de gemeente Goes ( ,-) te vervallen. De inschatting van de stichting is dat ze ,- van de gevraagde bezuiniging kunnen opvangen. Gezien de reeds gerealiseerde bezuiniging op basis van de VZGrichtlijn is dit niet onredelijk. De stichting verzoekt tevens om een meerjarenovereenkomst. Gezien

7 7 reeds bestaande afspraken met andere instellingen is dit niet ongebruikelijk. Op basis van de subsidieverordening kan dit voor vier jaar. Voorgesteld wordt de intentie uit te spreken voor een periode van vier jaar een gelijkblijvend bedrag te subsidiëren van ,79 en hiervoor in gezamenlijk overleg een convenant op te stellen, met als basis het bijgevoegde landelijk opgestelde conceptconvenant. Hierdoor wordt een bezuiniging gerealiseerd van ,-. Voorgesteld wordt het tekort / de restantbezuiniging van ,- op te vangen door ,- uit de post musea, ,- uit post Cultuurhuis en ,- uit de perspectiefnota beschikbaar te stellen. Afname leges door actualisatie bestemmingsplannen Na de inhaalslag van de actualisatie van bestemmingsplannen voldoen de meeste bouwinitiatieven aan het geldende bestemmingsplan. Het aantal bouwplannen waarvoor een procedure moet worden gevolgd neemt drastisch af wat een terugloop van leges tot gevolg heeft. De personele gevolgen hiervan worden meegenomen bij de bezuinigingen op de organisatie. Vervallen structurele onttrekking reserve bouwgrond ten gunste van de exploitatie De economische crisis heeft grote invloed op de winstpotentie van bouwgrondcomplexen. Een deel van winsten op complexen is in de afgelopen jaren verdampt. Daarbij komt dat door gewijzigde regelgeving (BBV-notitie niet in exploitatie genomen gronden) minder kosten (ambtelijke uren en rente) op de complexen kunnen worden geactiveerd. De gebruikelijke onttrekking ad uit de bouwgrond is niet meer wenselijk. In de toekomst zal blijken of een dergelijke onttrekking weer mogelijk is. Spoorovergangen Het recreatief spoor van SGB is uitgebreid met 2 spoorwegovergangen naar een totaal van 3, nl met : Livingstoneweg, Nansenbaan enl A. Fokkerstraat. Deze spoorwegovergangen liggen op verkeersintensieve wegen en het goed functioneren is van belang voor de verkeersdoorstroming. In het verleden is het onderhoud verricht door vrijwilligers van SGB. Gezien het grote belang voor de veiligheid en verkeersdoorstroming is een 24-uurs onderhoudscontract noodzakelijk. Dit kan niet meer liggen bij een groep vrijwilligers maar hiervoor zijn gelden nodig voor een doorlopend onderhoudscontract en jaarlijkse inspectie door erkende instantie. Investeringsplanning De oorspronkelijke investeringsplanning wordt door verschillende oorzaken niet altijd gevolgd. Vaak vindt er een verschuiving plaats in de tijd. Doordat de kapitaallasten van de investering dan ook opschuiven kan een voordeel worden ingecalculeerd. Mutaties uitgangspunten Dit betreft de wijzigingen die voortvloeien uit de uitgangspunten zoals die in het volgende hoofdstuk zijn verwoord. Effecten landelijke en regionale ontwikkelingen Een toelichting op de effecten van landelijke en regionale ontwikkelingen is in het hoofdstuk ontwikkelingen opgenomen. Nieuw beleid Toegankelijkheid bushalten We zijn wettelijk verplicht voor 2016 onze bushalten toegankelijk te maken voor reizigers met een functiebeperking. Vier halten worden toegankelijk gemaakt conform de wettelijke eisen. Het gaat hierbij o.a. om het ophogen van het perron, vergroten perron en het aanbrengen van geleiding voor slechtzienden. Het betreft de halten Tiendenschuur, Kloetingseweg, Calvijn College en Oude Rijksweg.

8 8 Mobiel groen Singelstraat Uw raad heeft op 20 december 2012 besloten een aantal (verwijderbare) groenelementen te plaatsen waardoor de Singelstraat het hele jaar door een groenere en aantrekkelijkere uitstraling krijgt. Hierbij is ook besloten de structurele dekking van ,- mee te nemen in de perspectiefbrief. Cultureel erfgoed In de nog door uw raad vast te stellen beleidsnota cultureel erfgoed wordten de volgende middelen gevraagd: Uit te voeren onderhoud of restauratie gemeentelijke monumenten Bouwkundige opnames rijksmonumenten Opstellen cultuurhistorische waardekaart Stimuleren en ondersteunen activiteiten erfgoedorganisaties ,- structureel ,- incidenteel ,- incidenteel ,- structureel Rente toerekenen aan reserves Door het vormen van reserves wordt vermogen afgezonderd. Door de reserves en voorzieningen te gebruiken als financieringsmiddel wordt rente bespaard, die anders betaald had moeten worden voor het aantrekken van leningen (vreemd vermogen). Bij reserves bestaat voor wat betreft de rente over de eigen financieringsmiddelen in principe de keus om de rente toe te voegen aan de reserve of de rente ten gunste te laten komen aan de exploitatie. Door de rente toe te voegen aan de reserve, behoudt de reserve haar koopkracht. Hierdoor kunnen prijsstijgingen voor geplande uitgaven uit de reserves worden opgevangen. Momenteel vind er alleen een jaarlijkse rentetoevoeging plaats aan de algemene reserve. Bij de bestemmingsreserves wordt de bespaarde rente tot nu toe jaarlijks als een algemeen dekkingsmiddel aan de exploitatie toegevoegd. Vanaf 2016 zullen wij, gelijk met het indexeren van reguliere budgetten, rente toevoegen aan de bestemmingsreserves. Vermogenspositie Als norm voor de weerstandscapaciteit geldt een percentage van 125% van het benodigde weerstandsvermogen, zoals dit op basis van risicomanagement is berekend. Op basis van de geïdentificeerde risico s bij de begroting 2013 betekent dit een norm van minimaal 15,7 miljoen (125% van ongeveer 12,6 miljoen). Met een positief verschil van 24,2 miljoen voldoet de gemeente Goes op dit moment ruimschoots aan deze norm. De begrote weerstandscapaciteit is daarmee voldoende om als dekking te kunnen fungeren voor de geïdentificeerde risico s. De vrije norm wordt in belangrijke mate beïnvloed door de bestemmingsreserve Majeure Projecten. Dit betekent dat toekomstige claims op de bestemmingsreserve Majeure Projecten de vrije ruimte doen afnemen. Wanneer we de vrije ruimte van 19,3 miljoen vergelijken met de bestemmingsreserve majeure projecten van 28,2 miljoen, zien we dat bij het volledig inzetten van de bestemmingsreserve majeure projecten het weerstandsvermogen onder de norm uit gaat komen. In de komende jaren kunnen bezuinigingen nog een beroep gaan doen op de weerstandscapaciteit. Bijvoorbeeld de effecten van de verschillende decentralisatie kunnen de exploitatie en daarmee de weerstandscapaciteit nog beïnvloeden. Ook een nieuwe bezuinigingsronde die nog in het gemeentefonds verwerkt moet worden kan effect hebben op de weerstandscapaciteit. Schuldpositie In februari is in de raadcommissie gesproken over de schuldpositie van de gemeente Goes. De ontwikkeling van deze schuldpositie uitgedrukt in rentedruk geeft aan dat de rentedruk redelijk gelijk blijft van 6,0% in 2014 dalend naar 5,9% in De geplande uitgaven in het kader van de majeure projecten zijn hier dan reeds in meegenomen.

9 9 Financiële uitgangspunten Algemeen Bij de berekening van begrotingsposten zullen de volgende uitgangspunten worden gehanteerd: Omschrijving Aantal inwoners per 1 januari Aantal woonruimten per 1 januari Salarissen en sociale lasten 2% 2% 2% 2% Prijsstijging 0% 0% 2% 2% Rekenrente 3,50% 3,50% 3,50% 3,50% Ontwikkeling bijdrage aan gemeenschappelijke regelingen (incl. inflatiecorrectie) -0,25% 0% 0% 0% Ontwikkeling subsidies (incl. inflatiecorrectie) 0% 0% 0% 0% Aantal inwoners De inwoneraantallen zijn gebaseerd op de meest actuele Primos-bevolkingsprognose van ABF Research. Hierbij is uitgegaan van een gemiddelde groei van het aantal inwoners van 100 per jaar. Aantal woonruimten De cijfers over de aantallen woonruimten per 1 januari 2013 zijn nog voorlopig. Er wordt uitgegaan van een toename van de woningvoorraad met 100 woningen per jaar. Salarissen en sociale lasten De actuele CAO heeft een looptijd van 1 juni 2011 tot en met 31 december De CAO bevatte een loonstijging van 1% per 1 januari 2012 en nogmaals 1% per 1 april In augustus 2012 is er teven een eenmalige uitkering gedaan. In 2013 onderhandelen de VNG en de vakbonden opnieuw over een nieuwe CAO. Gebleken is dat de loonlasten ca. 0,5% hoger uitkomen door de verhoging van de pensioenpremie. In de huidige gemeentelijke begroting 2014 en verder is rekening gehouden met een structurele indexatie van 2% bestaande uit 1% initieel en 1% loonstijging. In 2014 en verder blijft deze stijging gehandhaafd. In 2017 wordt de nieuwe jaarschijf toegevoegd. Prijsindexatie Op de huidige geraamde uitgave-budgetten in de gemeentelijke begroting is een prijsindex van 2% gehanteerd. Voor 2014 en 2015 worden deze budgetten gelijk gesteld aan 2013 wat neerkomt op -2% en -4%. Van 2016 wordt er weer een prijsindex van 2% gehanteerd wat neerkomt op -4% en - 2%. Rekenrente Het te hanteren rentepercentage dient aan te sluiten bij de op het moment van opstellen van de perspectiefbrief geldende kapitaalmarktrente. Als uitgangspunt geldt hierbij de rente voor een geldlening die in 25 jaar annuïtair wordt afgelost en waarvan de rente gedurende de gehele looptijd van de lening vast staat. Om praktische redenen en om enige armslag te hebben voor renteschommelingen is besloten dat percentage naar boven op een kwartprocent af te ronden. Gelet op de renteontwikkelingen en voornoemd uitgangspunt wordt het verantwoord geacht de rente voor nieuwe investeringen en voor nieuwe geldleningen vast te stellen op 3,50%. Voor 2013 wordt een omslagpercentage gehanteerd van 4%, in 2012 was dit 5%.

10 10 Ontwikkeling bijdragen aan gemeenschappelijke regelingen en subsidies De VZG-richtlijn voor het opstellen van de begroting 2014 en de meerjarenraming van de gemeenschappelijke regeling blijft uitgaan uit van een taakstellende structurele bezuiniging van 2% per jaar in de jaren 2015 tot en met De toegestane inflatiecorrectie in de begroting 2014 van de gemeenschappelijke regelingen bedraagt 1,75%. Voor 2014 betekent dit een mutatie ten opzichte van 2013 van -0,25%. Vanaf 2014 wordt wel rekening gehouden met een bezuiniging van 2% per jaar ten opzichte van het voorgaande jaar. Bij de beoordeling van de begrotingen van de gemeenschappelijke regelingen zal de naleving van deze richtlijn betrokken worden. De uiteindelijk in de begroting en meerjarenraming op te nemen bijdragen aan de gemeenschappelijke regelingen zullen gebaseerd worden op de kadernota s/begrotingen van deze regelingen. In voorgaande jaren is op de subsidies reeds rekening gehouden met een korting van 2% per jaar. Wij stellen voor om bij de subsidies dezelfde uitgangspunten als bij de bijdragen aan de gemeenschappelijke regelingen te hanteren. Dit betekent dat ingaande 2013 een inflatiecorrectie van 2% wordt gehanteerd, hetgeen leidt tot een mutatie van 0%. Belastingopbrengsten Voor de ramingen van de belastingopbrengsten worden de volgende percentages tariefstijging gehanteerd. Deze geven de stijging weer ten opzichte van Omschrijving Onroerende-zaakbelastingen 2% 2% 2% 2% Rioolrecht 4% 4% 4% 2% Toeristenbelasting 2% 2% 2% 2% Woonforensenbelasting 2% 2% 2% 2% Parkeerbelastingen 2% + 3% 2% 2% 2% Precariorechten 2% 2% 2% 2% Infectieziekten 2% 2% 2% 2% Lijkbezorgingsrechten 5,50% 5,50% 90% 90% dekkend dekkend Afvalstoffenheffing 2,50% 100% 100% 100% dekkend dekkend dekkend Reinigingsrechten 100% 100% 100% 100% dekkend dekkend dekkend dekkend Marktgeld 100% 100% 100% 100% dekkend dekkend dekkend dekkend Leges 100% 100% 100% 100% dekkend dekkend dekkend dekkend Reclamebelasting 3% 3% 3% 3% Haven- en schutgeld 2% 2% 2% 2% Opvallende ontwikkelingen en afwijkingen ten opzichte van de tot nu toe gehanteerde uitgangspunten worden hierna toegelicht. Onroerende zaakbelasting Bij het bepalen van de tarieven van OZB hanteren we het uitgangspunt dat de tarieven worden verhoogd met de inflatiecorrectie van 2% en gemuteerd worden met de waardeontwikkeling van het bestaande areaal van woningen en niet-woningen.

11 11 Rioolrecht Voor het rioolrecht wordt als basis voor het bepalen van de heffing de WOZ waarde gebruikt. Het uitgangspunt voor het bepalen van het tarief is een opbrengststijging van 4%. Deze tariefstijging is gebaseerd op de nieuwe GRP dat in 2012 is vastgesteld. Voor de tariefstelling van de rioolheffing betekent dit dat naast de inflatiecorrectie van 2% het tarief ook beïnvloed wordt door de waardeontwikkeling van de vorige peildatum naar de huidige peildatum. Dit is vergelijkbaar met de tariefsbepaling van de onroerende zaakbelasting. Waardeontwikkeling WOZ en areaalgroei (accres) Uitgangspunt voor begroting 2014 is de totale WOZ waarde woningen en niet-woningen op peildatum 1 januari De aanslagen 2013 die in januari 2013 zijn uitgegaan hebben 1 januari 2012 als peildatum. De WOZ waarde peildatum 1 januari 2013 is nog niet bekend. Deze waarde wordt beïnvloed door de waardeontwikkeling van het bestaande WOZ areaal en de areaalgroei (of krimp), het zogenaamde accres. We verwachten in de tweede helft van 2013 de informatie van SaBeWa over de WOZ waardebepaling die we als basis gaan gebruiken voor begroting Op basis van deze informatie zal de waardeontwikkeling voor de begroting 2014 en de belastingverordeningen 2014 nog worden bijgesteld. We verwachten dat de WOZ waarde op de nieuwe peildatum een waardedaling zal laten zien. De werkelijke waardeontwikkeling zal samen met de inflatiecorrectie de mutatie van het tarief bepalen. Naast de waardeontwikkeling wordt het areaal WOZ bepaald door de areaalgroei (accres) op de nieuwe peildatum. De areaalgroei wordt bepaald door nieuwbouw, verbouw of renovatie van zowel woningen als niet-woningen. We verwachten ten opzichte van de peildatum 1 januari 2012 een positief accres. Het acres 2013 en 2014 wordt ingeschat en als dekking meegenomen in de financiële opstelling (2013: en ). Toeristenbelasting Bij de behandeling van de belastingverordeningen 2012 heeft de raad aangegeven dat men de tarieven voor toeristenbelasting eerder wenst vast te stellen. De tarieven voor zowel de land- als ook de watertoeristenbelasting zullen in 2014 stijgen met 2%. Dit betekent dat in 2014 de volgende tarieven zullen worden gehanteerd: belastingsoort tarief 2014 Landtoeristenbelasting Watertoeristenbelasting 0,74 per overnachting 1,02 per persoon per etmaal De verordeningen toeristenbelasting en watertoeristenbelasting voor 2014 worden gelijk met de overige belastingverordeningen aan de raad aangeboden. Lijkbezorgingsrechten Om de norm van 90% kostendekkendheid voor de lijkbezorgingsrechten te realiseren, is in de voorgaande jaren een gefaseerd een tariefsverhoging doorgevoerd. Deze verhoging was 5,5%. Op basis van een prognose van de baten en lasten is het de verwachting dat we in de jaren 2014 en 2015 de kostendekkendheid nog niet bereiken. Voor 2014 en 2015 verwachten we dat een tariefsverhoging van 5,5% benodigd is om de 90% kostendekkendheid in 2016 te realiseren. Dit betekent dat vanaf 2016 de tariefstijging beperkt zal zijn (maximaal de inflatiecorrectie van 2%). Afvalstoffenheffing Het beleid is erop gericht om 100% kostendekkendheid te realiseren. Het uitgangspunt bij het behalen van deze kostendekkendheid is dat in het jaar waarin de egalisatiereserve volledig benut is de kostendekkendheid gehaald wordt. Bij de behandeling van de belastingverordening 2013 en daarmee de vaststelling van de tarieven afvalstoffenheffing in december 2012 heeft de raad aangegeven de benodigde stijging gefaseerd door te voeren. Deze fasering houdt in dat er in de jaren 2013 en 2014 naar verwachting een stijging van 2,5% nodig zal zijn om in 2015 een 100% kostendekking te realiseren.

12 12

13 13 Landelijke en regionale ontwikkelingen Gemeentefonds De algemene uitkering stond in de vorige perspectiefbrief in het teken van de rijksbezuinigingen uit het lenteakkoord Voor de algemene uitkering 2014 tot en met 2017 zal naar verwachting het regeerakkoord van oktober 2012 bepalend zijn. De decembercirculaire 2012 heeft een eerste indruk gegeven van de gevolgen van het nieuwe regeerakkoord voor de algemene uitkering. Maar deze circulaire laat nog geen financiële vertaling naar de algemene uitkering van gemeente Goes zien. Omdat het regeerakkoord in de circulaires van 2013 verder uitgewerkt wordt, zal de algemene uitkering in de komende periode nog volop in beweging zijn. Wel is duidelijk dat als gevolg van de huidige crisis het Regeerakkoord ook van de gemeenten een bijdrage vraagt. Deze bijdrage wordt gezocht in decentralisatie opgaven (zie volgende paragraaf) en in de bestaande algemene uitkering. In onderstaande tabel wordt het meerjarenperspectief van de algemene uitkering zoals die op basis van de huidige informatie berekent kan worden. Ontwikkeling gemeentefonds (bedragen x 1.000) Algemene uitkering primaire begroting Mutatie n.a.v. septembercirculaire Mutatie n.a.v. decembercirculaire Bijgestelde algemene uitkering (vóór uitkomen meicirculaire 2013 PM PM PM PM Effecten meicirculaire 2013 Bijstelling i.v.m. extra bezuinigingen PM PM PM PM Perspectief algemene uitkering Dit betreft de bruto ontwikkeling van de algemene uitkering In het bovenstaande meerjarenperspectief van het gemeentefonds is nog geen rekening gehouden met de gevolgen van regeerakkoord van oktober De vertaling naar de gevolgen van het regeerakkoord voor de financiën van gemeente Goes is nog niet te maken. In de onderstaande tabel worden de gevolgen voor het totale gemeentefonds weergegeven. Mutaties gemeentefonds regeerakkoord (bedragen x ) structureel Bezuinigingen gemeentefonds - samen de trap op/af afromen onderwijshuisvesting* uitname BTW compensatiefonds lagere apparaatkosten Totaal bezuinigingen gemeentefonds Mutaties als gevolg van taakwijzigingen *Het afromen van de onderwijshuisvesting betekent ook een verschuiving van taken naar de onderwijsinstanties. Naar verwachting zal tegenover de afroming van het gemeentefonds een vermindering van de kosten van de gemeenten staan. In hoeverre deze vermindering van de kosten voldoende zal zijn om deze afroming op te vangen is nog niet bekend. De gevolgen worden gesplitst in twee onderwerpen: bezuinigingen op het gemeente fonds en mutaties als gevolg van taakwijzigingen. Voor de bezuinigingen op het gemeentefonds kan indicatief een vertaling naar de situatie van gemeente Goes worden gemaakt. Voor de mutaties als gevolg van taakwijzigingen geeft het regeerakkoord aan dat gemeenten deze mutaties door middel van doelma-

14 14 tigheid en efficiëntie kunnen opvangen. Voor de bezuinigingen op het gemeentefonds kunnen we rekenkundig een inschatting maken wat de gevolgen zijn voor het gemeentefonds van Goes. Eventuele herverdeeleffecten tussen gemeenten kunnen de bezuiniging voor gemeente Goes nog beïnvloeden maar zijn nu nog niet te bepalen. Mutaties gemeentefonds regeerakkoord (exclusief taakwijzigingen) (bedragen x 1.000) Totaal bezuinigingen gemeentefonds Inschatting bezuiniging gemeentefonds Goes Decentralisaties Het is bekend dat het overhevelen van taken van Rijk naar gemeenten gepaard gaat met forse kortingen. In de meerjarenraming is hiervoor een stelpost opgenomen van Dit zal niet genoeg zijn om de kortingen op te vangen. Het ligt ook niet voor de hand, gezien het financiële beeld, om eigen middelen in de decentralisaties te stoppen. Dit komt er op neer dat de over te hevelen taken zullen moeten worden verricht met de over te hevelen middelen. Inzet van de beschikbare stelopost vergt nog nadere overweging. Dit geldt voor de in te zetten ambtelijke capaciteit en de verdere uitvoeringskosten. Participatiewet, gevolgen regeerakkoord voor activering en inkomen De Participatiewet treedt volgens planning in 2014 in werking. Het betreft een samenvoeging van diverse wetten, te weten de Wet werk en bijstand (WWB), de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) en een deel van de Wajong (jonggehandicapten). Re-integratie van de groep Wajong is nieuw voor de gemeenten. Voordeel van de Participatiewet is dat de gemeenten minder last hebben van de verschillende schotten tussen de budgetten. De gemeentelijke re-integratiemiddelen worden samengevoegd in één gebundeld re-integratiebudget; bedoeling is om deze middelen (nog) gerichter en efficiënter in te zetten, met speciale aandacht voor de groep met een arbeidshandicap; Relevante grote lijnen uit het regeerakkoord zijn dat werken moet lonen, dat er strenger en striktere handhaving op de naleving van de regels moet zijn, dat de klant meer wordt gewezen op zijn eigen verantwoordelijkheden en dat alle taken met betrekking tot activering met minder middelen moeten plaatsvinden. Concreet wordt er in de periode van 2014 tot en met 2017 (en structureel) gekort op het gemeentelijk budget voor re-integratie, oplopend tot ruim 20% verlaging in 2017 ten opzichte van Daarnaast wordt er een efficiencykorting doorgevoerd ten aanzien van de Wsw die wordt gespreid over een periode van 6 jaar. Hierdoor komt de bedrijfsvoering van de Wsw verder onder druk te staan. Dat effect wordt versterkt, omdat er vanaf 2014 geen instroom in de Wsw meer zal zijn in de huidige vorm (met een CAO Wsw). Belangrijk onderdeel van de Participatiewet is het invoeren van een quotumregeling voor het in dienst nemen van arbeidsgehandicapten door werkgevers met meer dan 25 werknemers. Deze quotumregeling wordt vanaf 2015 in zes jaar stapsgewijs ingevoerd tot uiteindelijk een quotum van 5%; als niet aan het quotum wordt voldaan, dan volgt een boete van 5.000,- per werkplaats. Op deze ontwikkelingen wordt geanticipeerd door plannen om een regionaal gemeentelijk werkbedrijf te vormen met een bredere opdracht dan alleen uitvoering van de Wsw/beschut werken. Daarnaast zijn er plannen om één afdeling werk, inkomen en zorg te vormen in de Bevelanden. Deze ontwikkeling kan het in stand houden van voorzieningen met minder beschikbare middelen vergemakkelijken. Decentralisatie Jeugdzorg In het regeerakkoord van het nieuwe kabinet is bevestigd dat alle jeugdzorgtaken in 2015 naar de gemeenten gaan. Er ligt een concept-jeugdwet die, na consultatie bij gemeenten en andere partijen,

15 15 de nodige wijzigingen heeft ondergaan. Er is vooral ingezet op voldoende beleidsruimte en sturingsmogelijkheden. Belangrijkste aandachtspunten in de concept-jeugdwet zijn voornamelijk nog: de sectorale insteek waardoor het veld deels versnipperd blijft (jeugdbescherming, jeugdreclassering en jeugd-ggz kennen een strikter regime). de positie van de huisarts (verwijzing naar o.a. Jeugd-GGZ). de veelheid aan aangekondigde AmvB s. Daarnaast heeft het kabinet in het regeerakkoord gesteld de korting op het totale jeugdzorgbudget te verhogen tot 15 %. De vraag rijst of de jeugdzorgtaken nog wel uitvoerbaar zijn met een dergelijke grote korting. Op dit moment zijn de financiële randvoorwaarden nog niet duidelijk. En er is nog geen concrete informatie over aantallen cliënten en de kosten van de zorg. Dit belemmert de gemeenten in hun voorbereiding op de taakoverdracht. De gemeenten verwachten van het Rijk dat zij dit voorjaar duidelijkheid biedt door het macrobudget en het verdeelmodel vast te stellen en door inzicht te geven in de aard en omvang van het takenpakket. Provinciaal gaat de voorbereiding op de decentralisatie Jeugdzorg door onder regie van de Task Force Jeugd Zeeland. In de zomer van 2012 hebben de 13 gemeenten, de provincie en alle partners de uitgangspuntennotie vastgesteld. Deze notitie vormt de leidraad voor de transformatie van het stelsel. In september/oktober is de 2 de fase gestart. Acht werkgroepen zijn geformeerd om het ontwerp vorm te geven. De samenhang tussen de werkgroepen en onderwerpen worden bewaakt door de transitiemanagers van de gemeenten en de provincie, ondersteund door een inhoudelijk deskundige. In mei 2013 worden daarvan de eerste resultaten verwacht. Naast de gemeenten, provincie en zorgaanbieders nemen ook vertegenwoordigers van cliëntenraden en pleegouders deel aan de werkgroepen. Voor specifieke kennis worden door de werkgroepen nog andere partijen geconsulteerd. Zorg is er rondom de bezuinigingen en reorganisaties die er nu al gaande zijn bij de verschillende organisaties binnen het jeugddomein. Het risico is dat onder druk van de bezuinigingen vooral preventieve taken worden beperkt of verdwijnen en er weinig ruimte is voor transformatie van de zorg. De volgende doelen uit onze jeugdonderwijsnota Inzetten op Jeugd komen onder druk te staan: Een stelsel realiseren wat uitgaat van (de vraag van) jeugdigen, ouders en hun omgeving. Gericht op de eigen kracht van het gezin, ook wanneer zwaardere zorg aan de orde is. Preventieve zorg wordt vroegtijdig, snel, dichtbij het gezin ingezet ter voorkoming van ernstige problemen. Decentralisatie AWBZ-functies Begeleiding en Persoonlijke Verzorging Het regeerakkoord van het huidige kabinet heeft een grote impact op het gemeentelijke beleid in de komende jaren. Met name de decentralisaties in het sociale domein vormen daarbij een grote opgave. Al enige jaren wordt de decentralisatie van de AWBZ-functie Begeleiding naar de gemeenten voorbereid. Bij de val van het vorige kabinet werd het opgestelde wetsvoorstel voor de decentralisatie van de Begeleiding nog ingetrokken, maar in het nieuwe Regeerakkoord zijn hierover wederom afspraken gemaakt. In het nieuwe Regeerakkoord is verder opgenomen dat naast de functie Begeleiding ook de AWBZ-functie Persoonlijke Verzorging naar de gemeenten wordt gedecentraliseerd. Volgens het Regeerakkoord is het daarbij de bedoeling in de langdurige en welzijnszorg een omslag te maken naar meer maatwerk, meer zorg in de buurt, meer samenwerking tussen de verschillende aanbieders maar ook naar houdbaar gefinancierde voorzieningen. Begeleiding is bedoeld voor mensen met matige tot zware beperkingen door ziekte, handicap of leeftijd die nog zelfstandig wonen. Het gaat daarbij om bevordering, behoud of compensatie van zelfredzaamheid. Te denken valt aan begeleiding bij het op orde houden van de administratie of bij activiteiten, die nodig zijn om mee te kunnen doen in het maatschappelijke leven. Ook de dagbesteding en het vervoer van en naar die dagbesteding valt onder begeleiding.

16 16 Persoonlijke Verzorging is gericht op het ondersteunen bij, of het overnemen van lichaamsgebonden zorg. Tot Persoonlijke verzorging worden o.a. de volgende activiteiten gerekend: Helpen met douchen, wassen. Aan- en uitkleden, in- en uit bed gaan, enzovoorts. Hulp bij niet-complex medicijngebruik Het stimuleren, aanleren en opheffen of compenseren van tekorten van de zelfredzaamheid bij dagelijkse activiteiten De AWBZ-functies begeleiding en persoonlijke verzorging worden met ingang van 2015 gedecentraliseerd met een bezuiniging van 25% van het budget. Het exacte macrobudget en de verdeling daarvan over de gemeenten is nog niet bekend. Op basis van een eerste inschatting wordt het huidige (AWBZ-)budget voor de gemeente Goes voor deze beide decentralisaties ingeschat op ongeveer 13 miljoen euro. Een korting van 25% zou dan betekenen dat er voor de gemeente Goes in 2016 een bedrag van ruim 9 miljoen euro resteert. Ook in financiële zin zijn de gevolgen en risico s voor de gemeente dus groot. Het betreft immers twee grote open einderegelingen. Doelstelling is de grote kortingen die de Rijksoverheid toepast op de huidige budgetten binnen de decentralisaties zelf op te vangen (budgettair neutraal). Het is duidelijk dat dergelijke grote bezuinigingen niet alleen gerealiseerd kunnen worden door efficiënter te werken of het toepassen van de kaasschaafmethode. Rekening houdend met de decentralisaties op het terrein van werk en inkomen en de jeugdzorg betekent dit dat een transformatie binnen het sociale domein noodzakelijk is. Een succesvolle transformatie in het sociale domein betekent dat slimme keuzes gemaakt moeten worden ten aanzien van de uitvoering van deze taken. Hierbij zullen onder meer de volgende uitgangspunten worden gehanteerd: Door de zorg en ondersteuning dicht bij mensen te organiseren onnodige bureaucratie voorkomen. De eigen verantwoordelijkheid van de burger voorop stellen bij het benutten van de eigen mogelijkheden en die van het netwerk. Door het bieden van maatwerk beter inspelen op wat mantelzorg en informele netwerken kunnen bieden. De onder de Wmo geïntroduceerde uitvoering volgens de principes van De Kanteling uitbreiden naar de andere beleidsterreinen in het sociale domein. Een integrale aanpak door de beleidsterreinen in het sociale domein in hun onderling samenhang zien en zo slimme combinaties mogelijk maken. Alleen als collectieve/algemene voorzieningen geen uitkomst bieden, is een individuele voorziening mogelijk. Om de invoering te realiseren is een regionale projectstructuur ingericht en een regionale projectleider aangesteld. Via het College Zorg en Welzijn wordt op provinciaal niveau afstemming en samenwerking gezocht met de andere Zeeuwse regio s. Met de provincie wordt op provinciaal niveau samengewerkt om vervoersstromen efficiënter te laten verlopen. Op gemeentelijk niveau spelen we op deze ontwikkeling in door de ontwikkeling van samenhang in diensten en voorzieningen in wijken en dorpen op de terreinen wonen, welzijn en zorg. Versobering Hulp bij het huishouden in de Wmo Huishoudelijke hulp (HH) uit de Wmo wordt volgens het Regeerakkoord met ingang van 2014 inkomensafhankelijk voor nieuwe cliënten en vanaf 2015 ook voor bestaande cliënten. Het budget wordt op macroniveau gekort met 1,2 miljard. Dit is 75% van het huidige budget. Het budget voor de gemeente Goes bedroeg in 2012 ruim 4,3 miljoen euro. Na de korting van 75% resteert een budget van ruim 1 miljoen euro. Het zal duidelijk zijn dat deze maatregel grote gevolgen heeft voor burgers met een beperking. Volgens het Regeerakkoord moeten de aanspraken op huishoudelijke hulp worden vervangen door een maatwerkvoorziening voor degenen die het echt nodig hebben en het niet uit eigen middelen kunnen betalen. Aangezien volgens gegevens van het CAK 80% van de huidige gebruikers van HH een lager dan modaal inkomen heeft, zal ook dit deel van de doelgroep niet helemaal ontzien kunnen worden. Deze grote bezuiniging zal er toe leiden dat de huishoudelijke hulp alleen nog beschikbaar is voor de (financieel) meest kwetsbaren. Ook burgers die onder de nieuwe regeling niet in aanmerking komen voor hulp bij het huishouden hebben beperkingen en zullen niet allemaal in staat zijn zelf de hulp bij het huishouden te organise-

17 17 ren. De vraag roept zich dan ook op of een deel van het budget niet gebruikt moet worden voor het creëren van voorzieningen die het voor dit deel van de doelgroep makkelijker maken om de hulp bij het huishouden te organiseren. Daarbij kan bijvoorbeeld gedacht worden aan een bemiddelingsfunctie voor het bijeenbrengen van vraag en aanbod van huishoudelijke hulp, maar ook voorzieningen als een was- en strijkservice en een boodschappendienst. De doelgroep kan deze voorzieningen dan tegen een redelijke vergoeding afnemen. Voor de uitvoering van deze voorzieningen kan het Regionaal Werkbedrijf worden ingezet, zodat hiervoor uitkeringsgerechtigden en/of Wsw-ers ingezet kunnen worden. Op deze manier kunnen de beleidsterreinen reïntegratie en Wmo met elkaar worden verbonden. Maatwerkvoorziening inkomenssteun chronisch zieken en gehandicapten Het kabinet wil per 2014/2015 de Wet tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten, de Compensatie Eigen Risico en de Regeling specifieke zorgkosten (belastingaftrek van zorgkosten) afschaffen. Om de gevolgen hiervan voor de doelgroep chronisch zieken en gehandicapten op te vangen wordt van de gemeenten verwacht hiervoor een maatwerkvoorziening op te zetten. Voor het leveren van maatwerk door gemeenten aan chronisch zieken en gehandicapten die in de knel kunnen komen door meerkosten in verband met hun ziekte/handicap komt structureel ruim 760 miljoen beschikbaar. Dit budget is ongeveer 45% lager dan het gezamenlijke budget van de huidige regelingen. Gelet op de hoogte van deze korting ligt het voor de hand dat deze regeling in meer of minder mate inkomensafhankelijk zal zijn. Het wettelijk kader voor het uitvoeren van deze taak is nog niet duidelijk. De VNG heeft een voorkeur uitgesproken om het kader hiervoor op te nemen in de Wmo. Aangezien de doelgroep breder zal zijn dan de minima, ligt het niet voor de hand dit via de Wet werk en bijstand te regelen. Aan andere mogelijkheid is ook dat er een geheel nieuwe wettelijke regeling komt. Samenwerking de Bevelanden De gemeenten Borsele, Goes, Kapelle, Noord-Beveland en Reimerswaal zetten hun samenwerking voort op het gebied van ICT en Informatievoorziening, Werk, Inkomen en Zorg en Personeel, Organisatie en Salarisadministratie. Hiertoe is door de GR inmiddels een kaderplan opgesteld. Het kaderplan is een nadere uitwerking van de intentieverklaring (februari 2010) en het vlekkenplan (februari 2012). De bestaande inzichten worden verdiept met een integrale visie op de inhoud en vormgeving van de samenwerking. Uitvoering van het vlekkenplan moet op termijn tot besparingen leiden. Het kabinet pleit voor opschaling en verbindt daaraan een vanaf 2015 oplopende korting op het gemeentelijke budget. Wij kiezen niet voor opschaling maar voor samenwerking. Het ligt dan in de rede om de korting in de algemene uitkering van circa in 2015, in 2016 en in 2017 in te boeken als te bereiken besparing binnen de GR Samenwerking de Bevelanden. Deze taakstelling komt boven op de nog openstaande taakstelling van opgeteld (zie pagina 19). Tegelijkertijd is het vrij lastig te bepalen ten opzichte van welk ijkpunt de besparing moet worden gerealiseerd. In GR-verband wordt nog volop nagedacht over de optimale formatie per onderdeel. Ook moet nog bepaald worden hoe met eventuele frictiekosten moet worden opgegaan. Het is een optie bovenstaande bedragen taakstellend mee te nemen. Realisatie is echter wel met grote onzekerheid omgeven. Bij de begroting zullen we opnieuw een inschatting maken van de mogelijkheid om deze taakstelling te realiseren. Veiligheidsregio Zeeland Voor de VRZ is een nieuwe gemeenschappelijke regeling (GR) opgesteld. Hiervoor zijn meerdere redenen. De eerste reden is regionalisering van de brandweer. Door het besluit om de lokale brandweer op te heffen per , is deze taak overgegaan naar de veiligheidsregio en moet op grond van de Wet veiligheidsregio s de GR worden aangepast. Een andere belangrijke reden is de interne reorganisatie en tot slot de nieuwe verdeelsleutel van de kosten voor de nieuwe organisatie. De nieuwe verdeelsleutel kent een bedrag van 15 per inwoner voor de regionale taken (tunnel en waterongevallen) en een afbouwregeling voor de overige taken van bestaande kosten in 2013 naar 100% OOV in Dit betekent voor Goes dat de totale kosten afnemen. Hierbij wordt er vanuit gegaan dat de afgesproken taakstellingen door de VRZ worden gehaald.

18 18 Vorming Regionale Uitvoeringsdienst (RUD) Bij de vorming van de RUD blijft de gemeente met frictiekosten (huisvesting, management, ondersteuning) achter welke niet op korte termijn kunnen worden afgebouwd. Dit betekent dat de gemeente voor een structurele kostenpost komt te staan, waarvoor dekking gevonden moet worden. De bijdrage aan de RUD heeft de volgende structurele gevolgen: (4mnd) Bijdrage RUD Zeeland * Lasten over te hevelen formatie (werkelijk beschikbaar) Verschil Tekort Tekort Tekort Tekort Tekort * De bijdrage RUD Zeeland 2014 is verminderd met (eenmalige bijdrage provincie) Nadrukkelijk wordt er op gewezen dat de mogelijke korting op de algemene uitkering van ,-- (globale schatting) hierin niet is meegenomen. Voor uitvoering van de overige WABO milieutaken wordt van Goes verwacht dat zij voor 2,1 fte flexplekken ter beschikking hebben. 2,1 fte van de RUD wordt dus in het stadskantoor gehuisvest. Voor die flexplekken krijgt de gemeente geen vergoeding. De conclusie is dat participatie in de RUD een kostenverhoging van maximaal per jaar met zich meebrengt. Vanaf 2016 bedraagt dit maximaal vanwege het feit dat Goes dan nog 4,7 Fte moet inbrengen. Dit bedrag kan in de loop der jaren worden verminderd, maar terug brengen naar 0 is niet haalbaar. Bezuinigingen op de organisatie Naast Goes op Maat heeft uw raad gevraagd om een extra bezuiniging. In de notitie Bezuinigingen op de organisatie beschrijft het college welke mogelijkheden zij ziet om deze extra bezuiniging te realiseren en de uitgangspunten die hierbij belangrijk zijn, zoals geen gedwongen ontslagen. In de notitie is voorgesteld de bezuiniging te verhogen tot ,-, maar wel twee jaar langer - tot de tijd te nemen om dit te bereiken. Op 21 maart 2013 is de notitie voorgelegd aan uw raad. De bezuinigingen zijn gericht op de organisatie die achterblijft nadat ongeveer 100 collega s zijn overgegaan naar Gemeenschappelijke Regeling de Bevelanden. We moeten afslanken maar ook investeren in de toekomst. De voorgestelde maatregelen zijn daarom te verdelen in besparingen aan de ene kant en investeringen aan de andere kant.

19 19 Bezuinigingen In de begroting waren taakstellende bezuinigingen opgenomen. Het overgrote deel van deze bezuinigingen is gerealiseerd. In de begroting is ook gemeld dat het behalen van een aantal bezuinigingen nog de nodige inspanningen vergt. De status van deze bezuinigingen is hieronder weergegeven. nog te realiseren x sub nr bezuiniging Toelichting cat nr Personeel Efficiency achter de voordeur De bezuiniging is ingevuld doordat een stabilisatie van het aantal verstrekte voorzieningen is gerealiseerd Efficiency WWB/WMO Minder controle uitoefenen op minimabeleid/bijzondere bijstand door middel van de invoering van de Snelbalie. De implementatie van de Snelbalie vindt plaats in Samenwerking Samenwerking Oosterschelderegio/ De Bevelanden Bestuurslast platform de Bevelanden in reguliere taak nemen Totaal nog niet gerealiseerde bezuinigingen De realisatie van de resterende bezuiniging hangt af van de voortgang binnen de GR. Meer duidelijkheid over 2014 e.v. ontstaat in de loop van Met ingang van 2013 is de begroting van het platform aangepast. Voor Goes bedraagt de last maximaal nog 6000 euro per jaar. Er is dus structureel aan bezuiniging gerealiseerd vanaf De resterende 6000 is op een andere manier gerealiseerd