Effectstudie KLINc: Kinderen Leren Initiatieven Nemen in communicatie

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Effectstudie KLINc: Kinderen Leren Initiatieven Nemen in communicatie"

Transcriptie

1 : Kinderen Leren Initiatieven Nemen in communicatie drs. Margje van der Schuit Interreg Benelux Middengebied 4-BMG-V-I=31

2 Interventie Start bij sociale en cognitieve competenties Sensomotorische, multimodale integratie Integreer ervaringsgerichte en sociale kennis in doel-setting Kind is actieve leerder en taalverwerver Ontwikkelingsgerichte, dynamische benadering Behandeldoelen in zone van aangrenzende ontwikkeling window of opportunities : betekenisvolle and functionele communicatieve setting, relevant en herkenbaar voor kind (Pro-)actieve training, coaching, ondersteuning van communicatiepartners

3 Ankergestuurde instructie Authentieke leerervaring Activiteit die de kinderen grijpt en vragen oproept Basis om met elkaar verbonden activiteiten te ontplooien vanuit verschillende invalshoeken Leidt tot netwerk van woorden en begrippen dat beter beklijft dan losse kennis Nadruk op herhaling, consolidering en verbreding van kennis

4 Spelen en werken in hoeken Aandacht voor beginnende geletterdheid door boeken, picto s, geschreven taal Bevorderen van zelfredzaamheid en eigen intiatief Geïnspireerd door Reggio Emilia: 100 talen van kinderen Toegankelijke materialen Scripts en modeling Inzet van Ondersteunde Communicatie (OC)

5 Dynamisch Assessment Gericht op leer- en ontwikkelingspotentieel Toekomstig te verwerven Vooruitkijkend, predictief, hypothesestellend Procesvolgend op individueel adaptief ontwikkel- en leerproces Aangepaste activiteiten in zone van naaste ontwikkeling Adaptiviteit vanuit omgeving is onderdeel Sterk kwalitatief Moet samengaan met afname van genormeerde tests

6 Dynamisch Assessment in KLINc Initieel Assessment -Gestandaardiseerde tests -Vragenlijsten -Observaties Individueel Competentie Plan Gevolgd door: Ankergebaseerde tests en kernteam sessies elke negen weken Evaluatie meetmomenten elke zes maanden Initieel Assessment video Baseline Meting Dynamisch Assessment KLINc Interventie- en ondersteuningstraject van twee jaar Tussentijdse evaluatiemeetmomenten Expertteam, Opleiding, Training, Coaching video Uitvoeringscyclus video video Kindgecentreerde kernteams, minimaal elke negen weken Hans van Balkom, Viataal Sint-Michielsgestel video Case management Portfolio Evaluatiecyclus

7 Materialen Ankergebaseerde tests Pre- and posttest van de receptieve en productieve woordenschat van woorden behorende bij het anker Evaluatie meetmomenten Taalbegrip: Reynell Test voor taalbegrip Productieve taal: Schlichting Test voor taalproductie -zinsontwikkeling -woordontwikkeling Non-verbale intelligentie: SON-R 2 ½ - 7

8 Participanten Interventiegroep 10 kinderen (8 jongens; 2 meisjes) Kalenderleeftijd 2;9 6;8 jaar (M = 4;2 jaar) Verstandelijke beperking (IQ: M = 52.7, SD = 4.83) Ontwikkelingsleeftijd M = 2;3 jaar Spraak- en taalproblemen Controlegroep 18 kinderen (9 jongens; 9 meisjes) Kalenderleeftijd 2;11 4;2 jaar (M = 3;7 jaar) Verstandelijke beperking (IQ: M = 50.9, SD = 2.18) Ontwikkelingsleeftijd M = 2;1 jaar Spraak- en taalproblemen

9 Ontwikkeling van de kinderen in KLINc Significante vooruitgang op alle ankergebaseerde woordenschattests (receptief and productief) (alle ps <.05) Proportionele VeranderingsIndex (PVI): vergelijking van de ontwikkelingssnelheid voor en tijdens de interventie (Wolery, 1983) PVI boven 1 betekent dat kinderen zich sneller ontwikkelen tijdens dan voor de interventie Voor de ontwikkeling op taalbegrip en productieve woordenschat was de PVI significant hoger dan 1 Voor non-verbale intelligentie en productieve syntax was een trend zichtbaar

10 Vergelijking met controlegroep Non-verbale intelligentie

11 Taalbegrip 16 juni 2011

12 Productieve woordenschat 16 juni 2011

13 Productieve syntax 16 juni 2011

14 PVI s interventie- en controlegroep 16 juni 2011

15 Sprekende en niet-sprekende kinderen Tussen de sprekende kinderen in beide groepen: alleen marginaal significante verschillen voor de ontwikkeling van taalbegrip (p =.068) geen significante verschillen voor de andere vaardigheden Tussen de niet-sprekende kinderen in beide groepen: significante verschillen voor de ontwikkeling van non-verbale intelligentie (p =.043) en productieve woordenschat (p =.039) marginaal significante verschillen voor de ontwikkeling van productieve syntax (p =.073) en taalbegrip(p =.056). De grotere ontwikkelingsgroei van de interventiegroep lijkt dus met name veroorzaakt te worden door de niet-sprekende kinderen.

16 Lange termijn effecten 16 juni 2011

17 Conclusies De interventie lijkt effectief, omdat: Flinke ontwikkelingsgroei op woordenschat tijdens de ankercycli, maar ook op gestandaardiseerde tests Interventiegroep ontwikkelt zich meer op het gebied van taalvaardigheden dan controlegroep De gevonden verschillen zijn daarbij groter voor niet-sprekende kinderen Wanneer de interventie stopt, is een terugval in de ontwikkeling van de kinderen zichtbaar

18 Implicaties Meer gebruik maken van OC Niet alleen productief maar ook receptief inzetten Gebruik OC in meer verschillende situaties Begeleid ouders in gebruik van OC Interventie langere tijd door laten lopen,ook tijdens overgang naar nieuwe leeromgeving

19 Meer informatie? Schuit, M. van der, Segers, E., Balkom, H. van, & Verhoeven, L. (2011). Early language intervention for children with intellectual disabilities: A neurocognitive perspective. Research in Developmental Disabilities, 32, Schuit, M. van der, Segers, E., Balkom, H. van, Stoep, J., & Verhoeven, L. (2010). Immersive communication intervention for speaking and non-speaking children with intellectual disabilities. Augmentative and Alternative Communication, 26, Bijdrage boeken In-Com-Clusie en Communicatie op eigen wijze (Acco)

Beginnende geletterdheid. Stimulering van geletterdheid: kansen creëren. Jonge kinderen en de visualisatie van taal. Belangrijke factoren

Beginnende geletterdheid. Stimulering van geletterdheid: kansen creëren. Jonge kinderen en de visualisatie van taal. Belangrijke factoren Stimulering van geletterdheid: kansen creëren Judith Stoep PonTeM/KEG-ViataalGroep Nijmegen Met medewerking van: Hans van Balkom, Margje van der Schuit (Radboud Universiteit Nijmegen), Hans Luiken Beginnende

Nadere informatie

Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr Ellen Gerrits, logopedist Congres TaalStaal 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep

Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr Ellen Gerrits, logopedist Congres TaalStaal 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep Wat is een specifieke taalontwikkelingsstoornis? dr, logopedist Congres 9 november 2012 Koninklijke Auris Groep Over welke kinderen praten we vandaag? Engels: Specific Language Impairment: Is SLI wel zo

Nadere informatie

Interactief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4

Interactief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4 Interactief werken aan woordenschat Onderzoek in groep 2 tot en met groep 4 OnderwijsBewijs-programma Femke Scheltinga Maud van Druenen Karin van Usen Waarom dit onderzoek? De aanleiding - Grote verschillen

Nadere informatie

VAN VERDICHTING NAAR VERLICHTING Leraarcompetenties voor succesvolle communicatie in het PO, SBO en SO

VAN VERDICHTING NAAR VERLICHTING Leraarcompetenties voor succesvolle communicatie in het PO, SBO en SO VAN VERDICHTING NAAR VERLICHTING Leraars voor succesvolle communicatie in het PO, SBO en SO Thematisch overzichtsartikel NRO, Gedrag en passend onderwijs (405-18-633) Judith Stoep 1,2 Joyce Gubbels 1 Stijn

Nadere informatie

Domeinen onderliggend aan de communicatieve ontwikkeling

Domeinen onderliggend aan de communicatieve ontwikkeling ISAAC-NF congres Communicatie in een nieuw perspectief Domeinen onderliggend aan de communicatieve ontwikkeling Prof. Dr. Hans van Balkom, Radboud Nijmegen/Milo/Kentalis Dr. Yvonne van Zaalen, Fontys Paramedische

Nadere informatie

Het belang van (ondersteuning van) communicatie bij personen met een verstandelijke handicap

Het belang van (ondersteuning van) communicatie bij personen met een verstandelijke handicap Het belang van (ondersteuning van) communicatie bij personen met een verstandelijke handicap Prof. dr. Bea Maes, Onderzoekseenheid Gezins- en Orthopedagogiek, K.U.Leuven 1. Centrale rol van taal en communicatie

Nadere informatie

Laag intensieve gedragstherapie voor kinderen met ASS en VB

Laag intensieve gedragstherapie voor kinderen met ASS en VB Promotieonderzoek (2007-2012) voor kinderen met ASS en VB Drs. Behavioural Science Institute, Radboud Universiteit Nijmegen Fostering development in young children with autism spectrum disorders and intellectual

Nadere informatie

Longitudinale studie van de communicatieontwikkeling van jonge kinderen met een verstandelijke beperking 22/09/2011. Inleiding. Inleiding.

Longitudinale studie van de communicatieontwikkeling van jonge kinderen met een verstandelijke beperking 22/09/2011. Inleiding. Inleiding. Longitudinale studie van de communicatieontwikkeling van jonge kinderen met een verstandelijke beperking Joke Vandereet Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen, Leuven Expertisecentrum Autisme, UZ Leuven

Nadere informatie

faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB

faculteit gedrags- en maatschappijwetenschappen Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB Datum 22-06-2015 1 Vroege ontwikkeling Motorische ontwikkelingspatronen bij jonge kinderen met ZEVMB Opzet en eerste resultaten Linda Visser Annette van der Putten Gertruud Schalen Bieuwe van der Meulen

Nadere informatie

Deel 1. Snoezelen en multisensorische ontwikkeling 27

Deel 1. Snoezelen en multisensorische ontwikkeling 27 Inhoud Inleiding: Nederlands-Vlaamse projectontwikkeling 15 Hans van Balkom, Jan Knoops 1. Inclusie en communicatie: een helder en strategisch doel 15 1.1 De lange weg naar het concept inclusie 15 1.2

Nadere informatie

Ankergestuurd werken. Loes Luijten / Hanneke van Bakel

Ankergestuurd werken. Loes Luijten / Hanneke van Bakel Ankergestuurd werken Loes Luijten / Hanneke van Bakel Startactiviteit Verwachting Werkelijkheid Authentieke leerervaring Activiteit die de kinderen grijpt en vragen oproept, uitdaagt tot onderzoeken

Nadere informatie

Internationalisering in kinderopvang en basisonderwijs in Amsterdam

Internationalisering in kinderopvang en basisonderwijs in Amsterdam Internationalisering in kinderopvang en basisonderwijs in Amsterdam Folkert Kuiken, Afdeling Neerlandisitiek, f.kuiken@uva.nl MIME Expertmeeting Meertaligheid, Amsterdam, 11-10-2016 Inhoud 1. Inleiding:

Nadere informatie

Vroegtijdige interventies in de Belgische context: onderzoek en perspectieven

Vroegtijdige interventies in de Belgische context: onderzoek en perspectieven Vroegtijdige interventies in de Belgische context: onderzoek en perspectieven Herbert Roeyers Onderzoeksgroep Ontwikkelingsstoornissen HGR-CSS Brussel, 20 juni 2014 Vroegtijdige interventie bij kinderen

Nadere informatie

Flitspresentatie afasieconferentie. De ontwikkeling van een communicatiekeuzehulp

Flitspresentatie afasieconferentie. De ontwikkeling van een communicatiekeuzehulp Flitspresentatie afasieconferentie De ontwikkeling van een communicatiekeuzehulp Onderzoeksproject Steffy Stans, Promovenda Lectoraat Autonomie en Participatie voor Chronisch zieken, Docent opleiding Ergotherapie

Nadere informatie

De ontwikkeling van de Nederlandse taalvaardigheid van kleuters met vroeg vreemde-taal onderwijs

De ontwikkeling van de Nederlandse taalvaardigheid van kleuters met vroeg vreemde-taal onderwijs 1 De ontwikkeling van de Nederlandse taalvaardigheid van kleuters met vroeg vreemde-taal onderwijs Sieneke Goorhuis-Brouwer, KNO, UMCG, Groningen Kees de Bot, Toegepaste Taalwetenschap RUG, Groningen April

Nadere informatie

Kenmerken van peuters met een taalontwikkelingsstoornis

Kenmerken van peuters met een taalontwikkelingsstoornis Kenmerken van peuters met een taalontwikkelingsstoornis Maartje Kouwenberg (Auris) & Bernadette Vermeij (NSDSK) Anne Spliet (Pento) en Karin Wiefferink (NSDSK) Inhoud Doel van het onderzoek Achtergrond

Nadere informatie

Lezen en spellen voor niet of nauwelijks sprekende kinderen

Lezen en spellen voor niet of nauwelijks sprekende kinderen ISAAC-NF congres Communicatie in een nieuw perspectief, 3 oktober 2017 Lezen en spellen voor niet of nauwelijks sprekende kinderen Presentatie ISAAC-NF studiedag 3 oktober 2017 door Loes Theunissen, logopedist

Nadere informatie

ARTIKELEN. Vroegbehandeling voor kinderen met ernstige spraak- en taalmoeilijkheden: doeltreffend of niet? TONNY BRANDS, HARRY KNOORS EN GEERTJE AARTS

ARTIKELEN. Vroegbehandeling voor kinderen met ernstige spraak- en taalmoeilijkheden: doeltreffend of niet? TONNY BRANDS, HARRY KNOORS EN GEERTJE AARTS ARTIKELEN Vroegbehandeling voor kinderen met ernstige spraak- en taalmoeilijkheden: doeltreffend of niet? TONNY BRANDS, HARRY KNOORS EN GEERTJE AARTS Foto: Viataal 10 Veel jonge kinderen met ernstige spraak-

Nadere informatie

Logopedie in het cluster 2 onderwijs

Logopedie in het cluster 2 onderwijs Logopedie in het cluster 2 onderwijs mw. E. Cox MA (NVLF) mw. E. Kunst-Verberne (NVLF) mw. M. Schulte (NVLF) dhr. R. Nannes (NVLF) 2 Aanleiding position statement Dit position statement gaat over de logopedische

Nadere informatie

Logopedie in het cluster 4 onderwijs

Logopedie in het cluster 4 onderwijs Logopedie in het cluster 4 onderwijs mw. E. Cox MA (NVLF) mw. E. Kunst-Verberne (NVLF) mw. M. Schulte (NVLF) dhr. R. Nannes (NVLF) 2 Aanleiding position statement Dit position statement richt zich op de

Nadere informatie

RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie. Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16.

RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie. Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16. RTI: een prachtig instrument om zicht te krijgen op het effect van je instructie Beurs Beter begeleiden, 17 april 2012, 15.15-16.00 uur Vragen die beantwoord worden: Wat is RTI, wat zijn het doel en de

Nadere informatie

Heeft vroeg vreemde-talenonderwijs een negatief effect op de Nederlandse taalontwikkeling van kinderen?

Heeft vroeg vreemde-talenonderwijs een negatief effect op de Nederlandse taalontwikkeling van kinderen? Heeft vroeg vreemde-talenonderwijs een negatief effect op de Nederlandse taalontwikkeling van kinderen? Sieneke Goorhuis-Brouwer en Kees de Bot Een toenemend aantal basisscholen in Nederland begint met

Nadere informatie

Logopedie in het cluster 3 onderwijs

Logopedie in het cluster 3 onderwijs Logopedie in het cluster 3 onderwijs mw. M. Boersma (NVLF) mw. E. Cox MA (NVLF) mw. E. Kunst-Verberne (NVLF) dhr. R. Nannes (NVLF) mw. M. Schulte (NVLF) 2 Aanleiding position statement Dit position statement

Nadere informatie

Nederlandse samenvatting

Nederlandse samenvatting Nederlandse samenvatting Wereldwijd is het aantal zeer jonge leerders van vreemde talen, met name van het Engels sterk toegenomen. China kent waarschijnlijk het grootste aantal zeer jonge EFL (English

Nadere informatie

Betekenis van vaderschap

Betekenis van vaderschap Betekenis van vaderschap Conferentie vader-empowerment G.O.Helberg Kinder-en Jeugdpsychiater Materiaal ontleed aan onderzoek: Prof. dr. Louis Tavecchio Afdeling POWL, Universiteit van Amsterdam Een paar

Nadere informatie

Het onderzoek. Taalontwikkeling. Inhoud. Lezing Kannercyclus 10 december 2012. Autismespectrumstoornissen. Jarymke Maljaars

Het onderzoek. Taalontwikkeling. Inhoud. Lezing Kannercyclus 10 december 2012. Autismespectrumstoornissen. Jarymke Maljaars Autismespectrumstoornissen BEGRIP ALS STRUIKELBLOK: Taal bij kinderen met autisme en een verstandelijke beperking FENOTYPE KANNERCYCLUS 1 december 212 COGNITIE BIOLOGIE O M G E V I N G GENOTYPE Autisme

Nadere informatie

Procesbeschrijving en Kwaliteitsindicatoren voor het onderwijs aan leerlingen met doofblindheid in cluster 2

Procesbeschrijving en Kwaliteitsindicatoren voor het onderwijs aan leerlingen met doofblindheid in cluster 2 Procesbeschrijving en Kwaliteitsindicatoren voor het onderwijs aan leerlingen met doofblindheid in cluster 2 In dit document worden het proces beschreven en de kwaliteitsindicatoren benoemd voor Hieronder

Nadere informatie

De inzet van robots in de behandeling van autisme. Bibi Huskens en Rianne Verschuur

De inzet van robots in de behandeling van autisme. Bibi Huskens en Rianne Verschuur De inzet van robots in de behandeling van autisme Bibi Huskens en Rianne Verschuur In samenwerking met: Emilia Barakova TU/e Jan Gillesen TU/e Tino Lourens TiViPe Met dank aan: Agentschap NL Deelnemende

Nadere informatie

Uit Jezelf! Taal die niet tot spraak komt, vindt in communicatie altijd een uitweg. Hans van Balkom. Inaugurale Rede Radboud Universiteit Nijmegen

Uit Jezelf! Taal die niet tot spraak komt, vindt in communicatie altijd een uitweg. Hans van Balkom. Inaugurale Rede Radboud Universiteit Nijmegen Uit Jezelf! Taal die niet tot spraak komt, vindt in communicatie altijd een uitweg Hans van Balkom Inaugurale Rede Radboud Universiteit Nijmegen Nijmegen, 16 juni 2011 Als communicatie niet vanzelf gaat...

Nadere informatie

Procesbeschrijving en Kwaliteitsindicatoren voor het onderwijs aan leerlingen met een meervoudige beperking.

Procesbeschrijving en Kwaliteitsindicatoren voor het onderwijs aan leerlingen met een meervoudige beperking. Kwaliteitsindicatoren voor het onderwijs aan leerlingen met een meervoudige beperking. In dit document worden het proces beschreven en de kwaliteitsindicatoren benoemd voor het onderwijs aan Hieronder

Nadere informatie

Telt elke stap? Waarom wandelen werkt

Telt elke stap? Waarom wandelen werkt Telt elke stap? Waarom wandelen werkt Filip Boen Christophe Delecluse Johan Pelssers Evelien Van Roie Eva Kennis An Bogaerts Faculteit Bewegings- en Revalidatiewetenschappen (FABER) Studiedag Elke Stap

Nadere informatie

De begeleiding bij chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie)

De begeleiding bij chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie) Improving Mental Health by Sharing Knowledge De begeleiding bij chronische angst en depressie (resultaten van de ZemCAD studie) Jan Spijker, Maringa de Weerd, Henny Sinnema, Bauke Koekkoek, Ton van Balkom,

Nadere informatie

BEGRIP VAN AFBEELDINGEN EN TAAL

BEGRIP VAN AFBEELDINGEN EN TAAL bron: sclera.be BEGRIP VAN AFBEELDINGEN EN TAAL Een vergelijking van de ontwikkeling van het begrip van taal en afbeeldingen bij kinderen met en zonder ASS en een verstandelijke beperking. Clinical Child

Nadere informatie

Vroege spraak- en taalontwikkeling

Vroege spraak- en taalontwikkeling Vroege spraak- en taalontwikkeling Margreet Langereis Viataal Cochleair Implant Centrum Nijmegen/Sint-Michielsgestel 17 maart 2006 Inhoud presentatie Wat is taal? Mijlpalen op gebieden van de taalontwikkeling

Nadere informatie

CHC Werkdocument Benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML tussen 2 en 7 jaar

CHC Werkdocument Benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML tussen 2 en 7 jaar CHC Werkdocument Benadering het zeer lage IQ Talige personen met vermoedelijke ML tussen 2 en 7 jaar Naam: Onderzoeksdatum: School: Geboortedatum: Klas: CL: CL in maanden: CL*: START met plaatjes concepten

Nadere informatie

Helpen ondersteunende gebaren bij woordleren?

Helpen ondersteunende gebaren bij woordleren? Helpen ondersteunende gebaren bij woordleren? Het effect van ondersteunende gebaren op woordleren bij dove/slechthorende kinderen en kinderen met een taalontwikkelingsstoornis Lian van Berkel-van Hoof

Nadere informatie

6-9-2012. Over de grenzen van taal en rekenen. Ontwikkeling van rekenvaardigheid bij baby s en peuters

6-9-2012. Over de grenzen van taal en rekenen. Ontwikkeling van rekenvaardigheid bij baby s en peuters 6-9-2012 Over de grenzen van taal en rekenen Over de invloed van taal op de rekenvaardigheid van jonge kinderen Tijs Kleemans Eliane Segers Ludo Verhoeven Behavioural Science Institute Even voorstellen

Nadere informatie

Girls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking

Girls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking Girls Talk+ Ontwikkeling en evaluatie van een counselingsprogramma over relaties en seksualiteit voor meisjes met een lichte verstandelijke beperking Willy van Berlo 1 Wie is wie? Ontwikkelaars: Annelies

Nadere informatie

Effectieve woordenschattherapie bij peuters met S-TOS Siméacongres 11 april Dr. N. Uilenburg Dr. E. Gerrits

Effectieve woordenschattherapie bij peuters met S-TOS Siméacongres 11 april Dr. N. Uilenburg Dr. E. Gerrits Effectieve woordenschattherapie bij peuters met S-TOS Siméacongres 11 april 2013 F. Cohen Tervaert Dr. N. Uilenburg Dr. E. Gerrits Inhoud Woordenschatverwerving Woordenschatinterventie Doel pilot Methode

Nadere informatie

COCP in de klas Iedereen doet mee!

COCP in de klas Iedereen doet mee! COCP in de klas Iedereen doet mee! 9 oktober 2018 Amanda Veenman Elise Brinkman Margriet Heim Marjan Veen Elise Brinkman Vera Jonker Doelstelling COCP Kinderen leren communiceren in alledaagse interactiesituaties

Nadere informatie

Dag van het Sportonderzoek 2013 Sport op Basisscholen een kwaliteitsimpuls in het bewegingsonderwijs Remo Mombarg en Eralt Broers Wouter de Groot en

Dag van het Sportonderzoek 2013 Sport op Basisscholen een kwaliteitsimpuls in het bewegingsonderwijs Remo Mombarg en Eralt Broers Wouter de Groot en Dag van het Sportonderzoek 2013 Sport op Basisscholen een kwaliteitsimpuls in het bewegingsonderwijs Remo Mombarg en Eralt Broers Wouter de Groot en Ben Moolenaar; w.de.groot@pl.hanze.nl Sport op Basisscholen

Nadere informatie

6 Zoveel Zeggend Communicatieontwikkeling en -ondersteuning voor mensen met meervoudige beperkingen

6 Zoveel Zeggend Communicatieontwikkeling en -ondersteuning voor mensen met meervoudige beperkingen 1 6 Zoveel Zeggend Communicatieontwikkeling en -ondersteuning voor mensen met meervoudige beperkingen Hans van Balkom 1 Inleiding Ondersteunde Communicatie (OC) is het Nederlandse equivalent voor Augmentative

Nadere informatie

VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 6 16 jaar

VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 6 16 jaar VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding Naam: School: Klas: Geboortedatum: Onderzoeksdatum: Kalenderleeftijd: VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 6 16 jaar 1. Probleemstelling

Nadere informatie

Leef je in! Een sociaal cognitieve vaardigheidstraining voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen

Leef je in! Een sociaal cognitieve vaardigheidstraining voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen Leef je in! Een sociaal cognitieve vaardigheidstraining voor jongeren met een licht verstandelijke beperking en gedragsproblemen Judith Arendsen, junior onderzoeker Research & Development Programma Ontwikkeling

Nadere informatie

Helpen ondersteunende gebaren bij woordleren?

Helpen ondersteunende gebaren bij woordleren? Helpen ondersteunende gebaren bij woordleren? Het effect van ondersteunende gebaren op woordleren bij dove/slechthorende kinderen en kinderen met een taalontwikkelingsstoornis Lian van Berkel-van Hoof

Nadere informatie

gebaren bij jonge kinderen met TOS

gebaren bij jonge kinderen met TOS Het gebruik van gebaren bij jonge kinderen met TOS Karin Wiefferink, Maaike Diender, Marthe Wijs, Bernadette Vermeij Vaak wordt in interactie met jonge kinderen met TOS de gesproken taal ondersteund met

Nadere informatie

IDS-2. Intelligentie- en ontwikkelingsschalen kinderen en jongeren. HTS Report. Jeroen De Vries ID Datum

IDS-2. Intelligentie- en ontwikkelingsschalen kinderen en jongeren. HTS Report. Jeroen De Vries ID Datum IDS-2 Intelligentie- en ontwikkelingsschalen kinderen en jongeren HTS Report ID 256-867 Datum 24.10.2018 Ontwikkelingsfuncties 5- tot 10-jarigen Testleider: - INLEIDING IDS-2 - scorehulp 2/8 Inleiding

Nadere informatie

Ontwikkelen van responsieve gespreksstrategieën tijdens het reflecteren met jonge kinderen

Ontwikkelen van responsieve gespreksstrategieën tijdens het reflecteren met jonge kinderen Ontwikkelen van responsieve gespreksstrategieën tijdens het reflecteren met jonge kinderen Anouk Vanherf, Annick Biesmans, Veerle Van Raemdonck Kenniscentrum Urban Coaching & Education Bacheloropleiding

Nadere informatie

Onderzoek Communicatie: Assessment en interventie van perceptieve en productieve functiestoornissen bij volwassenen met een verstandelijke beperking

Onderzoek Communicatie: Assessment en interventie van perceptieve en productieve functiestoornissen bij volwassenen met een verstandelijke beperking Onderzoek Communicatie: Assessment en interventie van perceptieve en productieve functiestoornissen bij volwassenen met een verstandelijke beperking Prof. Dr. Ir. Ad Snik, Klinisch Fysicus en Audioloog,

Nadere informatie

INDICATIESTELLING HOORTOESTEL OF CI; HET BELANG VAN DE COGNITIEVE ONTWIKKELING

INDICATIESTELLING HOORTOESTEL OF CI; HET BELANG VAN DE COGNITIEVE ONTWIKKELING INDICATIESTELLING HOORTOESTEL OF CI; HET BELANG VAN DE COGNITIEVE ONTWIKKELING Merle Boerrigter, MSc Dr. Anneke Vermeulen Prof. Henri Marres Prof. Emmanuel Mylanus Dr. Margreet Langereis Radboudumc Hearing&Implants

Nadere informatie

Ontwikkelingsdysfasie en ASS 07/02/2013

Ontwikkelingsdysfasie en ASS 07/02/2013 ontwikkelingsdysfasie en ASS Joke Vandereet, logopediste Multidisciplinair Universitair Centrum voor Logopedie en Audiologie, UZ Leuven Expertisecentrum Autisme, UZ Leuven Centrum voor Ontwikkelingsstoornissen,

Nadere informatie

Studie-opzet Effectiviteit Logopedie TS Ank Verschoor, team Stichting Dysphatische Ontwikkleling. November 2014. Evidence based.

Studie-opzet Effectiviteit Logopedie TS Ank Verschoor, team Stichting Dysphatische Ontwikkleling. November 2014. Evidence based. Evidence based Effectiviteit van logopedie bij specifieke spraak taalontwikkelingsstoornissen (DO, S TOS) De opzet van een klinische studie Ank Verschoor, team Stichting Dysphatische Ontwikkeling met dank

Nadere informatie

Bayley III-NL Motoriekschaal

Bayley III-NL Motoriekschaal White paper Bayley III-NL Motoriekschaal Algemene introductie op de Bayley-III-NL Motoriekschaal, vergelijking met de vorige versie, de BSID-II-NL Motorische Schaal White paper 1 www.pearsonclinical.nl

Nadere informatie

NIET SIMPEL: WERKEN MET OUDERS DIE MOEILIJK LEREN CARLO SCHUENGEL

NIET SIMPEL: WERKEN MET OUDERS DIE MOEILIJK LEREN CARLO SCHUENGEL NIET SIMPEL: WERKEN MET OUDERS DIE MOEILIJK LEREN CARLO SCHUENGEL 16-49 jarigen met LVB VK Household survey N = 14.373 Emerson E, Llewellyn G, Hatton C, Hindmarsh G, Robertson J, Man WYN, Baines S: J Intellect

Nadere informatie

Dutch summary (Samenvatting van hoofdstukken)

Dutch summary (Samenvatting van hoofdstukken) Dutch summary (Samenvatting van hoofdstukken) 101 102 Hoofdstuk 1. Algemene introductie Het belangrijkste doel van dit proefschrift was het ontwikkelen van de Interactieve Tekentest (IDT), een nieuwe test

Nadere informatie

SAMENVATTING SAMENVATTING

SAMENVATTING SAMENVATTING Goed kunnen lezen is een van de belangrijkste vaardigheden in de huidige informatiemaatschappij, waarin communicatie en informatie centraal staan. Lezen is dan ook een onderwerp waar veel onderzoek naar

Nadere informatie

Effectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties

Effectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties Effectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties Van Waelvelde, De Roubaix A, Steppe L, et al. (2017) Effectiveness of a self-regulated remedial program for handwriting difficulties.

Nadere informatie

Het kan! Cognitieve gedragstherapie bij mensen met een verstandelijke beperking

Het kan! Cognitieve gedragstherapie bij mensen met een verstandelijke beperking Het kan! Cognitieve gedragstherapie bij mensen met een verstandelijke beperking VGCT najaarscongres, november 2015 Sonja Schaffner & Endang Siebert-Rizzi Vraag1: Wanneer spreek je van een verstandelijke

Nadere informatie

Basisvaardigheden en communicatie training met Geïntegreerde sportactiviteiten

Basisvaardigheden en communicatie training met Geïntegreerde sportactiviteiten Curriculum Golden Goal Basisvaardigheden en communicatie training met Geïntegreerde sportactiviteiten 1 Dit project is mede mogelijk gemaakt door het SOCRATES-GRUNDTVIG programma van de Europese Commissie.

Nadere informatie

Samenvatting (summary in Dutch)

Samenvatting (summary in Dutch) Samenvatting (summary in Dutch) SAMENVATTING (SUMMARY IN DUTCH) In het overgrote deel van de scholen is de interactie tussen leerkrachten en leerlingen nog altijd voor het overgrote deel monologisch van

Nadere informatie

IDS-2. Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren. HTS Report. Jeroen De Vries ID Datum

IDS-2. Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren. HTS Report. Jeroen De Vries ID Datum IDS-2 Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren HTS Report ID 256-852 Datum 23.10.2018 Ontwikkelingsfuncties 11- tot 20-jarigen Testleider: - INLEIDING IDS-2 - scorehulp 2/6 Inleiding

Nadere informatie

Ontwikkeling van(uit) talent

Ontwikkeling van(uit) talent Verschenenin:GidsvoorPersoneelsmanagement,mei2005 Ontwikkelingvan(uit)talent Eenkrachtigperspectiefvoorpersoonlijkegroei SaskiaTjepkemaenLucVerheijen Vanuit het competentiedenken vinden HR en management

Nadere informatie

Tabel 1: Weekrooster voor de instructie in het Programma Interactief Taalonderwijs

Tabel 1: Weekrooster voor de instructie in het Programma Interactief Taalonderwijs Evaluatieonderzoek naar Programma Interactief Taalonderwijs ER ZIT PIT IN Het Expertisecentrum Nederlands heeft een evaluatieonderzoek uitgevoerd op negen scholen die het Programma Interactief Taalonderwijs

Nadere informatie

DE METADENKENDE LEERLING TRAINING DEEL 3 26 JANUARI M METHODE VOOR HET VERBETEREN VAN DE METACOGNITIE BIJ LEERLINGEN

DE METADENKENDE LEERLING TRAINING DEEL 3 26 JANUARI M METHODE VOOR HET VERBETEREN VAN DE METACOGNITIE BIJ LEERLINGEN DE METADENKENDE LEERLING TRAINING DEEL 3 26 JANUARI 2016 3M METHODE VOOR HET VERBETEREN VAN DE METACOGNITIE BIJ LEERLINGEN Plonie Nijhof Joris Ghysels Rodica Ernst-Militaru HWC UM UC INHOUD 13.45 14.15

Nadere informatie

Leergang Psychodynamisch Leiderschap

Leergang Psychodynamisch Leiderschap P s y c h o d y n a m i s c h c o n s u l t Leergang Psychodynamisch Leiderschap Authentiek leidinggeven aan professionals Inleiding Psychodynamisch leiderschap staat voor inspirerend, authentiek en situationeel

Nadere informatie

Praktijkonderzoek. Joke van Adrichem & Toos van der Smit

Praktijkonderzoek. Joke van Adrichem & Toos van der Smit Praktijkonderzoek Joke van Adrichem & Toos van der Smit W A T I S H E T E F F E C T V A N D E S O R T E E R T A A K O P H E T T E K S T B E G R I P V A N L E E R L I N G E N U I T 4 V W O V A N H E T H

Nadere informatie

Opbouw. Meten is weten, maar wat en hoe? Meetinstrumenten als gereedschap. 2. Doel van de meting. 1. Wat wil je meten?

Opbouw. Meten is weten, maar wat en hoe? Meetinstrumenten als gereedschap. 2. Doel van de meting. 1. Wat wil je meten? Opbouw Valproblematiek bij mensen met verstandelijke beperkingen. Meten is weten: maar hoe? Lotte Enkelaar Ellen Smulders Bewegingswetenschappers, fysiotherapeuten UMC St Radboud, Nijmegen Afdeling Revalidatie

Nadere informatie

PRATEN MET JE KIND: HOE DOE JE DAT?

PRATEN MET JE KIND: HOE DOE JE DAT? Lezingen ronde 3: Taalontwikkeling PRATEN MET JE KIND: HOE DOE JE DAT? Wat ouders van late talkers leren tijdens het Hanen ouderprogramma Target Word Congres Jeugd In Onderzoek 13-03-2017 1 Astrid Kruythoff-Broekman

Nadere informatie

CHC - Werkdocument benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML boven 7 jaar

CHC - Werkdocument benadering het zeer lage IQ. Talige personen met vermoedelijke ML boven 7 jaar CHC - Werkdocument benadering het zeer lage IQ Talige personen met vermoedelijke ML boven 7 jaar Naam: School: Klas: CL in maanden: Onderzoeksdatum: Geboortedatum: CL: CL*: Gf: Vloeiende intelligentie

Nadere informatie

White paper 1. Bayley III-NL. Algemene introductie op de Bayley-III-NL, 2014, Pearson Assessment & information BV

White paper 1. Bayley III-NL. Algemene introductie op de Bayley-III-NL, 2014, Pearson Assessment & information BV White paper Bayley III-NL Algemene introductie op de Bayley-III-NL, vergelijking met de vorige versie; BSID-II-NL White paper 1 www.pearsonclinical.nl www.pearsonclinical.be 2014, Pearson Assessment &

Nadere informatie

De invloed van LVB en PTSS op behandelresultaten. Birgit Seelen-de Lang (GZ psycholoog) Berry Penterman (Psychiater) GGZ Oost Brabant, FACT

De invloed van LVB en PTSS op behandelresultaten. Birgit Seelen-de Lang (GZ psycholoog) Berry Penterman (Psychiater) GGZ Oost Brabant, FACT De invloed van LVB en PTSS op behandelresultaten Birgit Seelen-de Lang (GZ psycholoog) Berry Penterman (Psychiater) GGZ Oost Brabant, FACT 19 juni 2019 Vignet 33 jarige man, boerenzoon. Sinds 2010 bekend

Nadere informatie

Neurofeedback: een geschikte behandeling voor autisme?

Neurofeedback: een geschikte behandeling voor autisme? Neurofeedback: een geschikte behandeling voor autisme? Mirjam Kouijzer, MSc Radboud Universiteit Nijmegen Het programma Controversiële behandelingen Wat is biofeedback? Mijn onderzoek naar de effecten

Nadere informatie

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016

Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Autisme en een verstandelijke beperking 20 september 2016 Cecile Blansjaar: orthopedagoog/autisme specialist Gedragskundige Stichting de Waerden Mede oprichter De Sociale Bron Wat is Autisme? In Nederland

Nadere informatie

Ondersteunde communicatie bij een kind met een ernstige verstandelijke beperking

Ondersteunde communicatie bij een kind met een ernstige verstandelijke beperking Ondersteunde communicatie bij een kind met een ernstige verstandelijke beperking auteurs laura feitsma LOGOPEDIST KENTALIS DE SKELP TE DRACHTEN Dit artikel beschrijft een casestudy over de implementatie

Nadere informatie

Effect van behandelgroepen

Effect van behandelgroepen Effect van behandelgroepen voor kinderen met een taalontwikkelingsstoornis auteurs bernadette vermeij Taal is onmisbaar voor een succesvolle schoolloopbaan, maar ook voor het aangaan en continueren van

Nadere informatie

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen

PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen PDF hosted at the Radboud Repository of the Radboud University Nijmegen The following full text is a publisher's version. For additional information about this publication click this link. http://hdl.handle.net/2066/48672

Nadere informatie

De TestWijzer. Een overzicht van diagnostisch instrumentarium voor spraak-taalonderzoek bij kinderen in de leeftijd 0;6-15;11 jaar

De TestWijzer. Een overzicht van diagnostisch instrumentarium voor spraak-taalonderzoek bij kinderen in de leeftijd 0;6-15;11 jaar De TestWijzer Een overzicht van diagnostisch instrumentarium voor spraak-taalonderzoek bij kinderen in de leeftijd 0;6-15;11 jaar Drs. R. Crielaard en drs. E.Hofsteede-Botden In dit artikel wordt de achtergrond

Nadere informatie

VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 4 8 jaar

VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 4 8 jaar VCLB De Wissel - Antwerpen Vrij Centrum voor Leerlingenbegeleiding Naam: School: Klas: Geboortedatum: Onderzoeksdatum: Kalenderleeftijd: VERSLAG CHC- INTELLIGENTIEONDERZOEK 4 8 jaar 1. Probleemstelling

Nadere informatie

Onderzoekers: diverse onderzoekers, in binnen- en buitenland onder leiding van Prof. Dr. C. Vlaskamp, Dr. A. van der Putten & Drs. P.

Onderzoekers: diverse onderzoekers, in binnen- en buitenland onder leiding van Prof. Dr. C. Vlaskamp, Dr. A. van der Putten & Drs. P. Alle projecten richten zich op personen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen en staan onder leiding van Prof. Dr. C. Vlaskamp en/of Dr. A. van der Putten. Lopende projecten 1.

Nadere informatie

Zintuigenverhalen. Rita Gerkema-Nijhof, Communicatiedeskundige en orthopedagoog. Nina Wolters-Leermakers, Senior-onderzoeker

Zintuigenverhalen. Rita Gerkema-Nijhof, Communicatiedeskundige en orthopedagoog. Nina Wolters-Leermakers, Senior-onderzoeker Zintuigenverhalen Rita Gerkema-Nijhof, Communicatiedeskundige en orthopedagoog Nina Wolters-Leermakers, Senior-onderzoeker Voorlezen Wie kent het niet van vroeger? Voorgelezen worden op de bank, of bij

Nadere informatie

EACD recommendations DCD. EACD recommendations. EACD recommendations DCD. EACD recommendations DCD. What s new? EACD recommendations DCD 3-12-2013

EACD recommendations DCD. EACD recommendations. EACD recommendations DCD. EACD recommendations DCD. What s new? EACD recommendations DCD 3-12-2013 EACD recommendations NL vertaling en aanpassing H. Reinders namens DCD Stuurgroep Internationaal: Juli 2011 Vertaling: zomer 2012 Bespreken in werkgroepen najaar 2012 Stuurgroep voorstel: maart 2013 Reactie

Nadere informatie

Rapportage capaciteiten (strikt vertrouwelijk) Naam: Mevrouw Voorbeeld Adviseur: Mevrouw Even Datum: 3 december 2014

Rapportage capaciteiten (strikt vertrouwelijk) Naam: Mevrouw Voorbeeld Adviseur: Mevrouw Even Datum: 3 december 2014 Naam: Adviseur: Mevrouw Even Datum: 3 december 2014 Inleiding In dit rapport wordt ingegaan op de competenties zoals deze tijdens het onderzoek naar voren zijn gekomen. De scores op de competenties zijn

Nadere informatie

Betekenisvolle activiteiten als alternatief voor. Prof dr Patricia De Vriendt & Ruben Vanbosseghem

Betekenisvolle activiteiten als alternatief voor. Prof dr Patricia De Vriendt & Ruben Vanbosseghem Betekenisvolle activiteiten als alternatief voor Prof dr Patricia De Vriendt & Ruben Vanbosseghem Dit is het verhaal van de zes WZC Algemene opzet van de studie Ingebed in de WZC-brede aanpak met het oog

Nadere informatie

Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld

Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld Een onderzoek in kader van de opleiding Bachelor in het onderwijs: Kleuteronderwijs Departement Onderwijs en Pedagogie Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld Kenniscentrum Urban Coaching

Nadere informatie

Inzicht in de behandeling van kinderen met taalontwikkelingsstoornissen

Inzicht in de behandeling van kinderen met taalontwikkelingsstoornissen Inzicht in de behandeling van kinderen met taalontwikkelingsstoornissen Bernadette Vermeij Rosanne van der Zee Simea congres 10 april 2014 Monitoren Meer zicht krijgen op de doelgroep en in de effectiviteit

Nadere informatie

Afasie bij kinderen met epilepsie. Symposium 'Verworven kinderafasie,

Afasie bij kinderen met epilepsie. Symposium 'Verworven kinderafasie, Afasie bij kinderen met epilepsie Symposium 'Verworven kinderafasie, 13-01-2017 Afasie bij kinderen met epilepsie Epilepsiesyndromen en achteruitgang op gebied van taal/ afasie 3 casussen; aard en verloop

Nadere informatie

IDS-2. Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren. HTS Report. Jeroen De Vries ID Datum Executieve functies

IDS-2. Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren. HTS Report. Jeroen De Vries ID Datum Executieve functies IDS-2 Intelligentie- en ontwikkelingsschalen voor kinderen en jongeren HTS Report ID 256-867 Datum 27.09.2018 Executieve functies Testleider: - INLEIDING IDS-2 - scorehulp 2/6 Inleiding De intelligentie-

Nadere informatie

Bewegen in perspectief Motorische activering bij personen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen

Bewegen in perspectief Motorische activering bij personen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen Bewegen in perspectief Motorische activering bij personen met (zeer) ernstige verstandelijke en meervoudige beperkingen Dr. Annette van der Putten Afdeling orthopedagogiek, Rijksuniversiteit Groningen

Nadere informatie

Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau

Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau Een exploratieve studie naar de relatie tussen geïntegreerd STEM-onderwijs en STEM-vaardigheden op secundair niveau dr. H. Knipprath ing. J. De Meester STEM Science Engineering Technology Mathematics 2

Nadere informatie

Portfolio en betekenisvol leren

Portfolio en betekenisvol leren Portfolio en betekenisvol leren Opbrengsgericht werken- gericht op harde data Economische visie: Harde data verzamelen Data interpreteren Daarop sturen Deze visie heeft de pretentie dat harde data zekerheid

Nadere informatie

Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen?

Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen? Draagt lesmateriaal bij aan het vergroten van financiële vaardigheden van basisschoolleerlingen? Effectiviteitsonderzoek naar lesmateriaal Wijzer in geldzaken voor groep 7 www.wijzeringeldzaken.nl Inleiding:

Nadere informatie

STEMmige bedrijvigheid

STEMmige bedrijvigheid STEMmige bedrijvigheid Wat kan een bedrijfsbezoek betekenen voor de attitude van kinderen voor techniek? Stephanie Vervaet - Kristof Van De Keere Maaike Ugille Remko Meys Expertisecentrum Onderwijsinnovatie,

Nadere informatie

Effecten van vroege screening op algemene taalvaardigheid bij kinderen in de DECIBEL-studie

Effecten van vroege screening op algemene taalvaardigheid bij kinderen in de DECIBEL-studie Effecten van vroege screening op algemene taalvaardigheid bij kinderen in de DECIBEL-studie M. Beers 1, C.C. Wever 1, A.M.H. Korver 2, S. Konings 1, W. Soede 1, A.M. Oudesluys-Murphy 2, J.H.M. Frijns 1

Nadere informatie

Evidence-based - Wat een feest! Ellen Gerrits Alle Taal Centraal 2014

Evidence-based - Wat een feest! Ellen Gerrits Alle Taal Centraal 2014 Evidence-based - Wat een feest! Alle Taal Centraal 2014 Evidence-based logopedie (EBL) Evidence-based logopedie (EBL) Een klinische beslissing nemen op basis van het best beschikbare bewijs 5 stappen in

Nadere informatie

hoofdstuk 3 hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5

hoofdstuk 3 hoofdstuk 4 Hoofdstuk 5 Samenvatting Een vroeggeboorte heeft een grote impact op het kind en zijn ouders, zelfs na de opname op de neonatologieafdeling. Te vroeg geboren kinderen laten meer gedragsproblemen zien dan op tijd geboren

Nadere informatie

Brabantse Basisscholen in Beweging. Menno Slingerland, Hans Barmentlo, Liesbeth Jans & Yvonne Sanders

Brabantse Basisscholen in Beweging. Menno Slingerland, Hans Barmentlo, Liesbeth Jans & Yvonne Sanders Brabantse Basisscholen in Beweging Menno Slingerland, Hans Barmentlo, Liesbeth Jans & Yvonne Sanders Aanleiding Toegenomen bewegingsarmoede, veel overgewicht, lagere motorische vaardigheid basisschoolkinderen

Nadere informatie

WAP-symposium: schoolsucces René Berends

WAP-symposium: schoolsucces René Berends Eigenaarschap in het taalonderwijs Taalvaardigheid en schoolsucces WAP-symposium: schoolsucces René Berends 20-1-2018 Kennismaking René Berends 088-0193680 r.f.berends@saxion.nl https://saxion.nl/site/index/

Nadere informatie

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO

Verleg je grenzen! Waarom kiest ú voor de nieuwe Taalblokken? Taalblokken Engels Brochure MBO Taalblokken Engels Brochure MBO Verleg je grenzen! Met de gedegen examentrainingen weten mijn studenten exact wat ze kunnen verwachten op het COE. En ik ook! Bibliotheek Nieuwe digitale leeromgeving Starten

Nadere informatie

Competentiegericht veterinair onderwijs Een geïntegreerde benadering van leren en toetsen op de klinische werkplek

Competentiegericht veterinair onderwijs Een geïntegreerde benadering van leren en toetsen op de klinische werkplek Competentiegericht veterinair onderwijs Een geïntegreerde benadering van leren en toetsen op de klinische werkplek Provinciaal Utrechts Genootschap van Kunsten en Wetenschappen PUG-prijs 2015 10 november

Nadere informatie