Ontwikkelen van responsieve gespreksstrategieën tijdens het reflecteren met jonge kinderen

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Ontwikkelen van responsieve gespreksstrategieën tijdens het reflecteren met jonge kinderen"

Transcriptie

1

2 Ontwikkelen van responsieve gespreksstrategieën tijdens het reflecteren met jonge kinderen Anouk Vanherf, Annick Biesmans, Veerle Van Raemdonck Kenniscentrum Urban Coaching & Education Bacheloropleiding Kleuteronderwijs Erasmushogeschool Brussel

3 Vlaanderen evolueert naar superdiversiteit De Standaard 06/01/2016

4 GEZINSTAAL KLEUTERS IN NEDERLANDSTALIG ONDERWIJS IN BRUSSEL Schooljaar Schooljaar Homogeen NL Taalgemengd Homogeen FR Homogeen anderstalig ,2% 23,4% 34,9% 27,5% ( ) ,2% 27,6% 30,1 33,2% Taalbarometer 2013 BRIO VUB

5 ONDERZOEK: LEERLINGNIVEAU 2KK: schoolse taalvaardigheid (bron: CTO) Kobi-tv maart 2011 bron AND NDL % haalt wel norm 36,90% 63,64% % haalt niet norm 63,10% 36,36%

6 Groep ONDERZOEK: LEERLINGNIVEAU SALTO: begin eerste leerjaar schoolse taalvaardigheid (bron CTO) NED Hoog opgeleid NED Laag opgeleid NIET NED Hoog Opgeleid NIET NED Laag Opgeleid TOTAAL GEEN PROBLEEM 92,75% 89,39% 67,01% 55,22% 76,94 % RISICO 3, 63% 6,06% 23,71% 23,13% 13,27 % PROBLEEM 3,63% 4,55% 9,28% 21,64% 9,80%

7 ONTWIKKELING SCHOOLSE TAALVAARDIGHEID

8 VERWEVENHEID ONDERZOEK & ONDERWIJS Bachelorproef opleiding Kleuteronderwijs: vijfwekenstage in een school in de Brusselse onderwijscontext Hoge concentratie anderstalige, SESkinderen

9 Labo Kinderen & studenten: onderzoekers

10 Bachelorproef = Labo-hoek Labo-hoek: onderzoekshoek met open materialen - doelgericht Pedagogisch documenteren Inspiratie bij Reggio Emilia

11 Labo = uitdagende speel en leerplek

12

13 met uitdagende, open materialen

14

15

16 Pedagogisch documenteren

17

18 Zichtbaar maken spel Doel: inzicht in spel & ontwikkeling kind Nieuw: reflecteren= pedagogisch documenten en taalverwerving Schooltaal

19

20 Pilootfase mei 2015

21 : PILOOTFASE (4/05/15 5/06/15) Reflectiegroepen Lage taalvaardigheid Nederlands + SES N=11 Hoge taalvaardigheid Nederlands + SES N=11

22 Resultaten pilootfase 2015 Wisselende kwaliteit gespreksvaardigheden student Weinig diepgang Responsieve gespreksstrategieën? Kwaliteit? è Training gespreksvaardigheden student

23 Onderzoeksvragen 2016 Wat is het effect van analyse, inzicht en training in responsieve gespreksvoering op de kwaliteit van de leerkracht-kindinteractie? Wat is de impact van een kwaliteitsverbetering van deze interactie op de taalontwikkeling (en de reflectievaardigheden) van kleuters?

24 Responsieve gespreksstrategieën Kindgestuurd Lengte gesprekken Wat is reflecteren? Strategieën: Uitlokken: open vragen, nonverbale stimulans, Uitbreiden: doorvragen, impliciete feedback, modelling, è Voorbereiding in opleiding

25 Eindwerkstage 2016 Attitudepeiling gespreksstrategieën studenten: nulmeting na de stage è Bewustwording Attitudepeiling gespreksstrategieën mentoren: nulmeting na de stage è Bewustwording + opleiding mentorendag

26 EINWERKSTAGE 2016 Reflectie- groepen Controlegroepen Lage taalvaardigheid Lage taalvaardigheid Hoge taalvaardigheid Hoge taalvaardigheid

27 Eindwerkstage 2016 Reflectie over evolutie en ervaringen: in eindwerkpresentatie

28 Anouk Vanherf

29 Bibliografie Bethany K.B. Fleck, M. D. (2013). The effects of documentation on young children's memory. Early Childhood Research Quarterly, Cabell, S. Q., Justice, L. M., McGinty, A. S., & Decoster, J. (2015). Teacher-child conversations in preschool classrooms: Contributions to children's vocabulary development. Early Childhood Research Quarterly (30), Expertisenetwerk School of Education. (2013). Taalklare visie. Associatie KU Leuven. Foley, J., & Green, J. (2015). Supporting Children's Reflection with Phones and Tablets. Teaching Young Children, 3. Margot Meeuwig, W. S. (2007). Sporen van Reggio. Een introductie in de sporen-pedagogiek. Amsterdam: SWP Amsterdam.

30 Rinaldi, C. (2006). In dialogue with Reggio Emilia: listening, researching and learning. Routledge: Psychology Press. Rinaldi, C. (2004). The relationship between documentation and assessment. Innovations in early education: the international Reggio exchange, 1-4. Taelman, H. (2013). De effectiviteit van woordenschatinterventies in de kleuterklas. Leuven: P-reviews editorial board. Test, J. E., Cunningham, D. D., & Lee, A. C. (2010). Talking with young children: How teachers encourage learning. Dimensions of Early Childhood, III (38), Wijnen, H. (2010). Een onderzoek naar het reflecteren met kleuters op activiteiten in hoeken. Christelijke Hogeschool Ede, Pabo. Ede: Christelijke Hogeschool Ede.

Je moet ze loslaten?!

Je moet ze loslaten?! Je moet ze loslaten?! Presymbolische communicatie: dyade --> triade KINDEREN Micheline Mets: spel om verbinding te maken met kinderen. Loris Malaguzzi: ruimte en materialen als derde pedagoog. OUDERS

Nadere informatie

Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld

Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld Een onderzoek in kader van de opleiding Bachelor in het onderwijs: Kleuteronderwijs Departement Onderwijs en Pedagogie Krachtlijnen voor een sterk basisonderwijs Praktijkvoorbeeld Kenniscentrum Urban Coaching

Nadere informatie

De effectiviteit van woordenschatonderwijs in de kleuterklas

De effectiviteit van woordenschatonderwijs in de kleuterklas Ronde 6 Helena Taelman HUB-KAHO, Brussel Contact: Helena.Taelman@hubkaho.be De effectiviteit van woordenschatonderwijs in de kleuterklas 1. Inleiding Is het zinvol om in de kleuterklas al bewust bezig

Nadere informatie

De evolutie van het Nederlandstalig Onderwijs in Brussel in cijfers

De evolutie van het Nederlandstalig Onderwijs in Brussel in cijfers De evolutie van het Nederlandstalig Onderwijs in Brussel in cijfers Deze pagina's bieden een kort overzicht van bijna veertig jaar tellingen in het Nederlandstalig onderwijs in Brussel. Voor het gewoon

Nadere informatie

Behartigen van professionele kwaliteit in kinderopvang, onderwijs en zorg voor jonge kinderen. Pauline Slot Universiteit Utrecht

Behartigen van professionele kwaliteit in kinderopvang, onderwijs en zorg voor jonge kinderen. Pauline Slot Universiteit Utrecht Behartigen van professionele kwaliteit in kinderopvang, onderwijs en zorg voor jonge kinderen Pauline Slot Universiteit Utrecht Vroege ontwikkeling van kinderen Voorschools Groep 1-3 Interacties van kinderen:

Nadere informatie

Reflectie. Dr. Mark Frederiks Coördinator internationalisering NVAO. EP-Nuffic Studenten internationaliseren in eigen land 5 februari 2015, Utrecht

Reflectie. Dr. Mark Frederiks Coördinator internationalisering NVAO. EP-Nuffic Studenten internationaliseren in eigen land 5 februari 2015, Utrecht Reflectie Dr. Mark Frederiks Coördinator internationalisering NVAO EP-Nuffic Studenten internationaliseren in eigen land 5 februari 2015, Utrecht Inleiding IaH studies zijn belangrijke bijdrage aan discussie

Nadere informatie

Werken met de binnen het Eye-project ontwikkelde toolbox

Werken met de binnen het Eye-project ontwikkelde toolbox Werken met de binnen het Eye-project ontwikkelde toolbox Objectief leren observeren en reflecteren: Het Eye-project Korte toelichting Eye Ontstaan en doel toolbox Observeren Reflecteren Ervaringen EYE

Nadere informatie

Videocoaching voor professionals ter ondersteuning van een rijke interactie met kinderen tussen 0 en 6 jaar.

Videocoaching voor professionals ter ondersteuning van een rijke interactie met kinderen tussen 0 en 6 jaar. VerBEELDing Videocoaching voor professionals ter ondersteuning van een rijke interactie met kinderen tussen 0 en 6 jaar. WAAROM? DAAROM! VIDEOCOACHING ALS ANTWOORD OP DEZE VRAGEN 1. Hoe kunnen we de totale

Nadere informatie

Effectief onderwijs. Onderzoek in vogelvlucht. ROC Mondriaan, Strategisch Beleidscentrum, Marja van Knippenberg

Effectief onderwijs. Onderzoek in vogelvlucht. ROC Mondriaan, Strategisch Beleidscentrum, Marja van Knippenberg Effectief onderwijs Onderzoek in vogelvlucht ROC Mondriaan, Strategisch Beleidscentrum, Marja van Knippenberg Effectief onderwijs Veel onderzoek met verschillende onderzoeksopzetten in verschillende settings:

Nadere informatie

Taalontwikkelend onderwijs in de zaakvakken Een brug te ver?

Taalontwikkelend onderwijs in de zaakvakken Een brug te ver? Taalactiedag Taalbeleid in de Lerarenopleiding 15.05.2009 Taalontwikkelend onderwijs in de zaakvakken Een Het sensibiliseren van universitaire lerarenopleiders in de integratie van taalontwikkelend vakonderwijs

Nadere informatie

Vergelijken met de theorie Beoordelen en waarderen van eigen denkbeelden en aanpak aan de hand van theorie

Vergelijken met de theorie Beoordelen en waarderen van eigen denkbeelden en aanpak aan de hand van theorie FEEDBACK FORMULEREN & STRUCTUREREN Andries Vroegrijk 6 juni 2014 Programma Introductie Oefening feedback geven Video Overleg Feedback Vergelijken met de theorie Beoordelen en waarderen van eigen denkbeelden

Nadere informatie

Inclusive Education: competences for teacher training

Inclusive Education: competences for teacher training 08052014 Inclusive Education: competences for teacher training Evelien Dankert MSc Teacher Training Institute Leiden University of Applied Sciences The Netherlands Our goal in teacher training in relation

Nadere informatie

Alice Middelkoop. 12 maart 2018

Alice Middelkoop. 12 maart 2018 Alice Middelkoop 12 maart 2018 Een kritische evaluatie van reflectie Waarvoor gebruik je reflectie? A. Nadenken over je praktijk om tot mogelijke verbeteringen te komen. B. Nadenken over de theorie om

Nadere informatie

Weblogs in de stage. Iwan Wopereis Sybilla Poortman

Weblogs in de stage. Iwan Wopereis Sybilla Poortman Weblogs in de stage Iwan Wopereis Sybilla Poortman Het project Titel Weblogs als reflectie-instrument Funding Digitale Universiteit Penvoerder Open Universiteit Partners Fontys Sittard, VU Universiteit

Nadere informatie

TABASCO. Taak gestuurd leren bij Engels

TABASCO. Taak gestuurd leren bij Engels TABASCO Taak gestuurd leren bij Engels Tabasco - Wat is het: Een taalgestuurd lesprogramma, dat volgens een vaste opbouw gebeurt aan de hand van taken. Het is gebaseerd op het proces van op een natuurlijke

Nadere informatie

STEM academies voor kwetsbare jongeren in Brussel.

STEM academies voor kwetsbare jongeren in Brussel. STEM academies voor kwetsbare jongeren in Brussel Jan.Sermeus@odisee.be Jelle.DeSchrijver@odisee.be http://odifiks.odisee.be/ 1 STEM academies 9 14 jaar, 4 x 2 uur aandacht voor kansengroepen focus op

Nadere informatie

Samen sterk? Aspirant-leraren als partners in de klas

Samen sterk? Aspirant-leraren als partners in de klas Samen sterk? Aspirant-leraren als partners in de klas VFO studiedag - 18 september 2014 Marlies Baeten & Mathea Simons Expertisenetwerk Lerarenopleidingen Antwerpen Universiteit Antwerpen Partners 2 Probleemstelling

Nadere informatie

Wie doet wat waar? Onze partners voor

Wie doet wat waar? Onze partners voor 15/06/2017 VVOB smeedt structurele partnerschappen met lerarenopleidingen, pedagogische begeleidingsdiensten en thematische organisaties om haar programma s in de partnerlanden te verrijken met relevante

Nadere informatie

Uitdagingen voor de professionele ontwikkeling van professoren

Uitdagingen voor de professionele ontwikkeling van professoren Uitdagingen voor de professionele ontwikkeling van professoren Professor Jan Vermunt Lezing tgv de viering van 40 jaar VLIR, Brussel, 5 December 2016 University of Cambridge Professor of Psychology and

Nadere informatie

HIB-seminar 4 juni 2015 Internationalisering doe je samen: de docent maakt het verschil TAAL & INTERNATIONALISERING Maike Verhagen & Marion Hemsing

HIB-seminar 4 juni 2015 Internationalisering doe je samen: de docent maakt het verschil TAAL & INTERNATIONALISERING Maike Verhagen & Marion Hemsing HIB-seminar 4 juni 2015 Internationalisering doe je samen: de docent maakt het verschil TAAL & INTERNATIONALISERING Maike Verhagen & Marion Hemsing International Office Saxion University of Applied Sciences

Nadere informatie

and Learning: Over wat het is en wat het kan betekenen voor je eigen onderwijspraktijk

and Learning: Over wat het is en wat het kan betekenen voor je eigen onderwijspraktijk Scholarship of Teaching and Learning: Over wat het is en wat het kan betekenen voor je eigen onderwijspraktijk j M. Clement (KU Leuven, DUO) SoTL: Test jezelf 1. Wanneer ik mijn lessen voorbereid, A. Vraag

Nadere informatie

De effectiviteit van woordenschatonderwijs in de kleuterklas

De effectiviteit van woordenschatonderwijs in de kleuterklas Helena Taelman De effectiviteit van woordenschatonderwijs in de kleuterklas Helena Taelman (ODISEE, lerarenopleiding Aalst) Armoede en taalachterstand (Fernald, et al., 2013; http://news.stanford.edu/news/2013/september/toddler-languagegap-091213.html)

Nadere informatie

EFFECTEN VAN PERMANENT LEREN EN PEDAGOGISCHE BEGELEIDING OP DE KWALITEIT VAN VOORZIENINGEN VOOR JONGE KINDEREN.

EFFECTEN VAN PERMANENT LEREN EN PEDAGOGISCHE BEGELEIDING OP DE KWALITEIT VAN VOORZIENINGEN VOOR JONGE KINDEREN. EFFECTEN VAN PERMANENT LEREN EN PEDAGOGISCHE BEGELEIDING OP DE KWALITEIT VAN VOORZIENINGEN VOOR JONGE KINDEREN. Brecht Peleman VBJK Vakgroep Sociale Agogiek Universiteit Gent Kindbegeleiders / kleuterleiders

Nadere informatie

10 jaar taalbeleid 13/05/2018. Doel van het onderzoek. Achtergrond taalbeleid. Cognitieve academische taalvaardigheid. Achtergrond taalbeleid

10 jaar taalbeleid 13/05/2018. Doel van het onderzoek. Achtergrond taalbeleid. Cognitieve academische taalvaardigheid. Achtergrond taalbeleid Doel van het onderzoek Taalbeleid en taalondersteuning in Vlaanderen sinds ±2008 Hoe is taalbeleid geëvolueerd? 10 jaar taalbeleid Wat zijn de taken van taalbeleidsmedewerkers? 10 jaar vooruit: verwezenlijkingenen

Nadere informatie

Positive Education Psychology

Positive Education Psychology Positive Education Psychology (2013 onderwijsvlaanderen.be) In landen met een sterke sociale segregatie in het onderwijs heeft de sociale achtergrond van de leerlingen een grotere invloed op het kennisniveau

Nadere informatie

Verbetering reflectievaardigheden pabo-studenten m.b.v. CLASS Diny Langendijk en Cathy van Tuijl, Saxion Deventer (Zichtlijn Opleidingspraktijk

Verbetering reflectievaardigheden pabo-studenten m.b.v. CLASS Diny Langendijk en Cathy van Tuijl, Saxion Deventer (Zichtlijn Opleidingspraktijk Verbetering reflectievaardigheden pabo-studenten m.b.v. CLASS Diny Langendijk en Cathy van Tuijl, Saxion Deventer (Zichtlijn Opleidingspraktijk verbeteren door onderzoek) Interactiekwaliteit leerkracht

Nadere informatie

Effectstudie KLINc: Kinderen Leren Initiatieven Nemen in communicatie

Effectstudie KLINc: Kinderen Leren Initiatieven Nemen in communicatie : Kinderen Leren Initiatieven Nemen in communicatie drs. Margje van der Schuit Interreg Benelux Middengebied 4-BMG-V-I=31 Interventie Start bij sociale en cognitieve competenties Sensomotorische, multimodale

Nadere informatie

DE IMPACT VAN SAMENWERKING

DE IMPACT VAN SAMENWERKING DE IMPACT VAN SAMENWERKING Ir. Marcel Kloosterman 16 mei 2017 Programma Ontwikkelingen Voorbeelden van samenwerking IXA Polifysiek Amsterdam Data Science Playgrounds Projectaanvraag Smart Culture Leerpunten

Nadere informatie

Scoren in samenspel Videocoaching als motor voor kwaliteitsvolle interacties. Ine Hostyn 7 juni 2018

Scoren in samenspel Videocoaching als motor voor kwaliteitsvolle interacties. Ine Hostyn 7 juni 2018 Scoren in samenspel Videocoaching als motor voor kwaliteitsvolle interacties Ine Hostyn 7 juni 2018 Een rijke ontwikkeling en ontplooiing voor kinderen, dat is de gedeelde ambitie! Ouders Rijke ontwikkeling

Nadere informatie

Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011

Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op 25 mei 2011 Effective leesprogramma s voor leerlingen die de taal leren en anderssprekende leerlingen samenvatting voor onderwijsgevenden Laatst bijgewerkt op 2 februari 2009 Nederlandse samenvatting door TIER op

Nadere informatie

Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren

Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren STIMULEREN VAN LEREN IN STUDENTGERICHTE LEEROMGEVINGEN? Marlies Baeten Centrum voor Professionele Opleiding en Ontwikkeling en Levenslang Leren Probleemgestuurd leren Projectonderwijs Casusgebaseerd onderwijs

Nadere informatie

JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent)

JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) JoTondeur (VUB), Koen Aesaert & Johan van Braak (UGent) Inhoud Context en theorie ICT-competenties studentleraren Strategieën lerarenopleiding (SQD) Probleemstelling Methode Survey Multilevel analyse Resultaten

Nadere informatie

ISED Denk- & leervaardighedensymposium, februari 2011 Rijksuniversiteit Groningen 2

ISED Denk- & leervaardighedensymposium, februari 2011 Rijksuniversiteit Groningen 2 Samenvattende posters van leerkrachten over Britse L2L' projecten 10 februari 2011 Titel Poster 1 Exploring cooperative learning strategies and social interaction. De lollipop methode (elke week een andere

Nadere informatie

Onderzoeksagenda cultuureducatie & cultuurparticipatie. Utrecht 28 november 2016 Sanne Scholten

Onderzoeksagenda cultuureducatie & cultuurparticipatie. Utrecht 28 november 2016 Sanne Scholten Onderzoeksagenda cultuureducatie & cultuurparticipatie Utrecht 28 november 2016 Sanne Scholten 10 jaar onderzoek naar cultuureducatie en cultuurparticipatie Lenie van den Bulk Selectie artikelen Nederlands

Nadere informatie

Masterthesis Onderwijswetenschappen Agnes Brinks

Masterthesis Onderwijswetenschappen Agnes Brinks Masterthesis Onderwijswetenschappen Agnes Brinks Begeleid door: dr. Gerry Geitz (NHL Stenden Hogeschool) en dr. Kim Dirkx (Open Universiteit) Hoe Ondersteunt het Stellen van Vragen door Docenten bij een

Nadere informatie

CLIL aso, wetenschappen derde graad. Johan Delbaere

CLIL aso, wetenschappen derde graad. Johan Delbaere CLIL aso, wetenschappen derde graad Johan Delbaere Proeftuinproject St.-Lodewijkscollege Brugge Situering van het project Ondersteuning KUL bij toetsen Interne ondersteuning en samenwerking Uitdagingen

Nadere informatie

EFFECTEN VAN VIB EN VVE IN DE KINDEROPVANG

EFFECTEN VAN VIB EN VVE IN DE KINDEROPVANG Kenniscentrum Onderwijs en Ontwikkeling Hogeschool van Amsterdam EFFECTEN VAN VIB EN VVE IN DE KINDEROPVANG Ruben Fukkink 1951: DE ALLEREERSTE VIDEO EFFECTEN VIDEO-FEEDBACK OP GEZINNEN 0,8 0,7 Meta-analyse

Nadere informatie

De lerarenopleiding en didactische vernieuwing: katalysator of weerstand?

De lerarenopleiding en didactische vernieuwing: katalysator of weerstand? Ronde 4 Bart Deygers (a) & Sibo Kanobana (b) (a) CTO, KU Leuven (b) Universiteit Gent Contact: bart.deygers@arts.kuleuven.be sibo.kanobana@ugent.be De lerarenopleiding en didactische vernieuwing: katalysator

Nadere informatie

HET WERK EN DE LEERBEHOEFTEN VAN LERARENOPLEIDERS

HET WERK EN DE LEERBEHOEFTEN VAN LERARENOPLEIDERS HET WERK EN DE LEERBEHOEFTEN VAN LERARENOPLEIDERS VELONCONGRES 2017 J.J.DENGERINK@VU.NL 1 LERARENOPLEIDERS UIT Noorwegen NTNU Trondheim Engeland UEL London Schotland U Aberdeen Ierland U Limerick Vlaanderen

Nadere informatie

HET ONDERWIJS IN FINLAND Studiereis 13-20 maart 2016

HET ONDERWIJS IN FINLAND Studiereis 13-20 maart 2016 HET ONDERWIJS IN FINLAND Studiereis 13-20 maart 2016 The Education System of Finland and Education in Rovaniemi The aim is a school that functions as a learning organisation that: l a s r e s: v s a ran

Nadere informatie

De opleider als rolmodel

De opleider als rolmodel De opleider als rolmodel De opleider als rolmodel programma 14.00 welkom 14.15 voorstelronde/verwachtingen 14.35 excellent teacher en excellent rolemodel 14.55 groepswerk 15.10 plenaire rapportage 15.35

Nadere informatie

IEDEREEN TAALT Effectonderzoek naar implementatie van principes van krachtige taalleeromgeving door schoolinterne coaches

IEDEREEN TAALT Effectonderzoek naar implementatie van principes van krachtige taalleeromgeving door schoolinterne coaches IEDEREEN TAALT Effectonderzoek naar implementatie van principes van krachtige taalleeromgeving door schoolinterne coaches Jozefien Loman Pandora Versteden Caroline Moons Promotor: Koen Van Gorp IEDEREEN

Nadere informatie

Opleiden op school. nieuw denken. nieuw doen?

Opleiden op school. nieuw denken. nieuw doen? Opleiden op school nieuw denken en nieuw doen? 1 Leraren opleiden in twee contexten School Inst. Theo Thijssen Werkplekleren: Leren docent te worden door het te zijn, erover te praten en na te denken met

Nadere informatie

Project DigiTaal. Taal leren met tabletgames. Siméacongres Johanna Schulting Marjan ter Harmsel

Project DigiTaal. Taal leren met tabletgames. Siméacongres Johanna Schulting Marjan ter Harmsel Project DigiTaal Taal leren met tabletgames Siméacongres 2018 Johanna Schulting Johanna.schulting@hu.nl Marjan ter Harmsel Marjan.terharmsel@hu.nl 19-04-2018 Achtergrond Nieuwe media horen bij dagelijkse

Nadere informatie

Marjo Maas: fysiotherapeut / docent / onderzoeker Peer assessment De impact van peer assessment op het klinische redeneren en het klinisch handelen van fysiotherapeuten in opleiding en fysiotherapeuten

Nadere informatie

Formative assessment: leerlingen helpen de regie te nemen over eigen leren

Formative assessment: leerlingen helpen de regie te nemen over eigen leren Formative assessment: leerlingen helpen de regie te nemen over eigen leren SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Nationaal Congres Engels Ede, 17 maart 2017 Daniela Fasoglio & Bas Trimbos

Nadere informatie

The next Erasmus+ Lem van Eupen Director Nationaal Agentschap Erasmus+ 7 december 2017

The next Erasmus+ Lem van Eupen Director Nationaal Agentschap Erasmus+ 7 december 2017 The next Erasmus+ Lem van Eupen Director Nationaal Agentschap Erasmus+ 7 december 2017 Het huidige Erasmus+ Erasmus+ helps European countries to modernise and improve their education and training systems

Nadere informatie

Project DigiTaal. Taal leren met tabletgames. NVLF-congres. Marjan ter Harmsel Johanna Schulting

Project DigiTaal. Taal leren met tabletgames. NVLF-congres. Marjan ter Harmsel Johanna Schulting Taal leren met tabletgames NVLF-congres Marjan ter Harmsel Marjan.terharmsel@hu.nl Johanna Schulting Johanna.schulting@hu.nl 13/10/2017 Jullie ervaringen Achtergrond Nieuwe media horen bij dagelijkse leven

Nadere informatie

Feedbackcultuur in kaart brengen

Feedbackcultuur in kaart brengen Feedbackcultuur in kaart brengen Cito Kennisplatform H.O. 11 oktober 2018 vorig jaar toetsen om van te leren! hoe dan? Leren van toetsen Wat zijn instrumenten die je als docent in handen hebt? Leren van

Nadere informatie

Expertisenetwerk School of Education. Zomerschool Praktijkgericht Onderzoek voor lerarenopleiders. 5-7 september 2012 Leuven

Expertisenetwerk School of Education. Zomerschool Praktijkgericht Onderzoek voor lerarenopleiders. 5-7 september 2012 Leuven Expertisenetwerk School of Education Zomerschool Praktijkgericht Onderzoek voor lerarenopleiders 5-7 september 2012 Leuven Drie stenen in de kikkerpoel Situering, omschrijving en belang van praktijkgericht

Nadere informatie

Actieonderzoek als stimulans voor een positieve leesattitude bij studenten uit de lerarenopleiding (HBO)

Actieonderzoek als stimulans voor een positieve leesattitude bij studenten uit de lerarenopleiding (HBO) Actieonderzoek als stimulans voor een positieve leesattitude bij studenten uit de lerarenopleiding (HBO) Deeviet Caelen Inge Landuyt Magda Mommaerts Iris Vansteelandt 1 Actieonderzoek als stimulans 1 Situering

Nadere informatie

Twee Vlaamse professionaliseringsinitiatieven voor lerarenopleiders: het belang van onderzoek centraal!

Twee Vlaamse professionaliseringsinitiatieven voor lerarenopleiders: het belang van onderzoek centraal! Symposium Twee Vlaamse professionaliseringsinitiatieven voor lerarenopleiders: het belang van onderzoek centraal! Congres voor lerarenopleiders, 4 februari 2016 Inleiding Belang van professionalisering

Nadere informatie

The Kentalis Reading House

The Kentalis Reading House The Kentalis Reading House Technology-facilitated enhancement of parent involvement Annet de Klerk, Loes Wauters Overview A first impression Motivation The importance of emergent literacy at home Kentalis

Nadere informatie

BEGELEIDINGSAANBOD TAALBEGELEIDING: Netwerk boekenjuffen en boekenmeesters.

BEGELEIDINGSAANBOD TAALBEGELEIDING: Netwerk boekenjuffen en boekenmeesters. Netwerk boekenjuffen en boekenmeesters. Boekenjuffen of titularissen die geboeid zijn om te werken met boeken Doelen ervaringen uit wisselen over het pedagogisch- didactisch handelen vanuit prentenboeken

Nadere informatie

Het eerste deel van deze presentatie is ook te volgen via https://vimeo.com/144635675 (in het Engels)

Het eerste deel van deze presentatie is ook te volgen via https://vimeo.com/144635675 (in het Engels) Het eerste deel van deze presentatie is ook te volgen via https://vimeo.com/144635675 (in het Engels) 2 The continuum of the teaching profession Support structures Career structures Competence structures

Nadere informatie

Thuis in Taal Professionalisering van leraren ter ondersteuning van laaggeletterde ouders bij de taalontwikkeling van jonge kinderen.

Thuis in Taal Professionalisering van leraren ter ondersteuning van laaggeletterde ouders bij de taalontwikkeling van jonge kinderen. Thuis in Taal Professionalisering van leraren ter ondersteuning van laaggeletterde ouders bij de taalontwikkeling van jonge kinderen. Martine van der Pluijm Hogeschool Rotterdam Kenniscentrum Talentontwikkeling/

Nadere informatie

MEERTALIGE TAALONTWIKKELING

MEERTALIGE TAALONTWIKKELING MEERTALIGE TAALONTWIKKELING H I L D E D E S M E D T INHOUD Het thema verkennen De rol van thuistalen in leren identiteit en welbevinden De meertalige taalontwikkeling 1 ONDERZOEK EVOLUTIE 1 ONDERZOEK EVOLUTIE

Nadere informatie

SCHOLEN DIE VERBINDEN Naar een beter begrip van de impact van binding en een autoritatief schoolklimaat op spijbelen

SCHOLEN DIE VERBINDEN Naar een beter begrip van de impact van binding en een autoritatief schoolklimaat op spijbelen SCHOLEN DIE VERBINDEN Naar een beter begrip van de impact van binding en een autoritatief schoolklimaat op spijbelen Gil Keppens & Bram Spruyt SCHOLEN DIE VERBINDEN Naar een beter begrip van de impact

Nadere informatie

Hulpmiddel voor begrijpend luisteren Deeltijdschakelklassen Enschede Inge de Vries

Hulpmiddel voor begrijpend luisteren Deeltijdschakelklassen Enschede Inge de Vries Hulpmiddel voor begrijpend luisteren 25-2-2015 Deeltijdschakelklassen Enschede Inge de Vries Inhoud 1 Inleiding... 2 2 Inhoud van de Vragenkaart... 3 2.1 Taxonomie Bloom... 3 2.2 Definities vanuit de theorie...

Nadere informatie

Fabel Positieve feedback in het schrijfschrift zorgt ervoor dat kinderen leesbaar leren schrijven.

Fabel Positieve feedback in het schrijfschrift zorgt ervoor dat kinderen leesbaar leren schrijven. Fabel of feit? Auteurs: Annelies de Hoop & Johannes Noordstar Goed zo! Kinderen leren leesbaar schrijven door positieve feedback. Kerndoel van het schrijfonderwijs is dat leerlingen gedurende de basisschool

Nadere informatie

Associatie KU Leuven: Sterke partners voor beter hoger onderwijs

Associatie KU Leuven: Sterke partners voor beter hoger onderwijs Associatie KU Leuven: Sterke partners voor beter hoger onderwijs Associatie KU Leuven: een netwerk van sterke partners Groep T, KHLeuven en KHLim bereiden een fusie voor Facts & figures 4% % 45% 49% 95.000

Nadere informatie

Sarah Coorevits, Kirsten Marit, Nansi Van Geetsom, Piet Tutenel

Sarah Coorevits, Kirsten Marit, Nansi Van Geetsom, Piet Tutenel Sarah Coorevits, Kirsten Marit, Nansi Van Geetsom, Piet Tutenel (1) Naar (een) Stimuland in vogelvlucht (2) Naar een pedagogie van plaats en ruimte (3) Naar een praktijkklas Breaking to build De aanleiding

Nadere informatie

Netwerking kleuterleidsters SG Sint-Nicolaas BaO

Netwerking kleuterleidsters SG Sint-Nicolaas BaO Netwerking kleuterleidsters SG Sint-Nicolaas BaO Vooraf inschrijven bij : Sofie Talpe : tweedelijnsondersteuning kleuterparticipatie sofie.talpe@vsko.be 1. Omgaan met anderstaligheid bij peuters Kleuterleid(st)ers

Nadere informatie

MEERTALIGHEID: EEN TROEF! MARS Studiedag VAC Gent 19 oktober 2016

MEERTALIGHEID: EEN TROEF! MARS Studiedag VAC Gent 19 oktober 2016 MEERTALIGHEID: EEN TROEF! { MARS Studiedag VAC Gent 19 oktober 2016 Oefening: mijn gevoelens over taal! Wat roept een bepaalde taal bij jou op? Welke invloed heeft ze op jou? Hecht je er een emotionele

Nadere informatie

TWEETALIG ONDERWIJS (VGT-NED)

TWEETALIG ONDERWIJS (VGT-NED) #onderwijsvgt TWEETALIG ONDERWIJS (VGT-NED) Dr. Maartje De Meulder (Adviescommissie Vlaamse Gebarentaal) Marieke Kusters (Doof Vlaanderen) WIE ZIJN WIJ? Dr. Maartje De Meulder, Adviescommissie Vlaamse

Nadere informatie

Professionaliseringsaanbod W&T TOEGELICHT

Professionaliseringsaanbod W&T TOEGELICHT Introductie De vijf verdiepingsmodules bestaan uit minimaal 3 en maximaal 6 bijeenkomsten en hieronder vind u een toelichting bij elke module omtrent de inhoud en bijeenkomsten. Verdiepingsmodule 1: Rekenen

Nadere informatie

List of publications. Academic journal publications LIST OF PUBLICATIONS

List of publications. Academic journal publications LIST OF PUBLICATIONS List of publications Academic journal publications Van der Veen, C., van der Wilt, F., van Kruistum, C., van Oers, B., & Michaels, S. (2017). MODEL2TALK: An intervention to promote productive classroom

Nadere informatie

LVSO. Research for Students

LVSO. Research for Students LVSO Research for Students Overzicht 1. Introductie tot Student Onderzoek en LVSO 2. Voorstelling projecten en labo s 3. Praktische handleiding tot het statuut 4. LVSO Café I. Introductie tot Student Onderzoek

Nadere informatie

Het vmbo van dichtbij Waardering vanuit onderzoek voor de praktijk Symposium ORD 2013 Brussel

Het vmbo van dichtbij Waardering vanuit onderzoek voor de praktijk Symposium ORD 2013 Brussel Het vmbo van dichtbij Waardering vanuit onderzoek voor de praktijk Symposium ORD 2013 Brussel Opzet: gesprek Korte inleiding: Jeroen Onstenk Kwaliteitsverbetering door onderzoek: Marlous Maarleveld (Klaas

Nadere informatie

Populariteit, sociale relaties, buitensluiten en

Populariteit, sociale relaties, buitensluiten en sociaal-emotioneel Sociometrisch onderzoek uitvoeren Sociale relaties tussen kleuters Welke kinderen liggen goed in de groep? Wie speelt met wie? Zijn er ook kinderen die buiten de groep vallen of die

Nadere informatie

Een betekenisvolle dialoog door peer feedback en reflectie binnen een virtuele leeromgeving

Een betekenisvolle dialoog door peer feedback en reflectie binnen een virtuele leeromgeving Een betekenisvolle dialoog door peer feedback en reflectie binnen een virtuele leeromgeving Jos J.M. Baeten Een onderzoekstraject in de laatste fase Begeleid door: Robert Jan Simons Albert Pilot Verwachte

Nadere informatie

Opgesteld door: Chiel van der Veen (antwoordspecialist) en Peter Noort (Kennismakelaar Kennisrotonde)

Opgesteld door: Chiel van der Veen (antwoordspecialist) en Peter Noort (Kennismakelaar Kennisrotonde) Opgesteld door: Chiel van der Veen (antwoordspecialist) en Peter Noort (Kennismakelaar Kennisrotonde) Vraagsteller: ambulant begeleider Referentie: Kennisrotonde. (2018). Wat zijn adviezen en aandachtspunten

Nadere informatie

Pedagogisch management in de kinderopvang. Michel Vandenbroeck (red.)

Pedagogisch management in de kinderopvang. Michel Vandenbroeck (red.) Pedagogisch management in de kinderopvang Michel Vandenbroeck (red.) Inhoudsopgave Inleiding 9 Deel 1 Pedagogische reflectie Inleiding 15 1. Een stapje terug: historische perspectieven Michel Vandenbroeck

Nadere informatie

De appels vallen nog steeds niet ver van de boom.. Opvattingen van leraren: hoe werken ze door in de differentiatie-aanpakken in de praktijk?

De appels vallen nog steeds niet ver van de boom.. Opvattingen van leraren: hoe werken ze door in de differentiatie-aanpakken in de praktijk? De appels vallen nog steeds niet ver van de boom.. Opvattingen van leraren: hoe werken ze door in de differentiatie-aanpakken in de praktijk? ORD 2019, Heerlen Marijke van Vijfeijken Eddie Denessen Tamara

Nadere informatie

OPINIE. Betrokken, voorbeeldig, proactief: ICT-integratie in de lerarenopleiding. Samenvatting. Aanleiding

OPINIE. Betrokken, voorbeeldig, proactief: ICT-integratie in de lerarenopleiding. Samenvatting. Aanleiding Betrokken, voorbeeldig, proactief: ICT-integratie in de lerarenopleiding Jan Elen, KU Leuven, Fac.Psychologie & Pedagogische Wetenschappen Bram Pynoo, Associatie UGent, Expertisenetwerk lerarenopleidingen

Nadere informatie

Info stages Bachelor Kleuteronderwijs, Campus Vorselaar. Praktijkcoördinator: Elien Peeters

Info stages Bachelor Kleuteronderwijs, Campus Vorselaar. Praktijkcoördinator: Elien Peeters Info stages 1920 Bachelor Kleuteronderwijs, Campus Vorselaar Praktijkcoördinator: Elien Peeters 2018-2019-2020 Inhoudsopgave 1 Stagetraject van reguliere studenten 1.1 Stages in het regulier kleuteronderwijs...

Nadere informatie

Succesfactoren in programma's op het gebied van voor- en vroegschoolse educatie Tavecchio, L.W.C.

Succesfactoren in programma's op het gebied van voor- en vroegschoolse educatie Tavecchio, L.W.C. UvA-DARE (Digital Academic Repository) Succesfactoren in programma's op het gebied van voor- en vroegschoolse educatie Tavecchio, L.W.C. Published in: Kind en Adolescent Review Link to publication Citation

Nadere informatie

SWOT-analyse piloottrajecten expertisenetwerk School of Education. Katrien Luyten

SWOT-analyse piloottrajecten expertisenetwerk School of Education. Katrien Luyten SWOT-analyse piloottrajecten expertisenetwerk School of Education Katrien Luyten Schets piloottrajecten 2016-2017 CVO LIMLO (Diepenbeek) CVO HIK (Geel) CVO VTI Brugge CVO VIVO (Kortrijk) Wiskunde Natuurwetenschappen

Nadere informatie

Collaboratieve zorg voor vluchtelingenkinderen op school: een pilootproject 14/02/2019. Lore Baeyens (SOM Leuven)

Collaboratieve zorg voor vluchtelingenkinderen op school: een pilootproject 14/02/2019. Lore Baeyens (SOM Leuven) Collaboratieve zorg voor vluchtelingenkinderen op school: een pilootproject 14/02/2019 Lore Baeyens (SOM Leuven) Leerlingen met een vluchtverleden bij jouw op school/in jouw praktijk/omgeving Hoe voelt

Nadere informatie

REALTIME LEIDERSCHAP ONTWIKKELING

REALTIME LEIDERSCHAP ONTWIKKELING REALTIME LEIDERSCHAP ONTWIKKELING ERNST JAN REITSMA 27 NOVEMBER 2014 REALTIME LEADERSHIP DEVELOPMENT 1. Iets over theorieën 2. Belang van Live Event 3. Ervaringen 4. Feedback organiseren 5. Voorbeelden

Nadere informatie

Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb of niet compleet

Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb of niet compleet 1 2 3 4 MATERIAL PREPARING LESSON ATTITUDE TOWARD WORK Ik kom er vaak tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet bij mij heb Ik kom er soms tijdens de les achter dat ik mijn schoolspullen niet

Nadere informatie

IEDEREEN TAALT Effectonderzoek naar implementatie van principes van krachtige taalleeromgeving door schoolinterne coaches

IEDEREEN TAALT Effectonderzoek naar implementatie van principes van krachtige taalleeromgeving door schoolinterne coaches F IEDEREEN TAALT Effectonderzoek naar implementatie van principes van krachtige taalleeromgeving door schoolinterne coaches Jozefien Loman Pandora Versteden Caroline Moons Promotor: Koen Van Gorp IEDEREEN

Nadere informatie

Wetenschappelijk Congres: Stichting Lezen Effecten van de VoorleesExpress

Wetenschappelijk Congres: Stichting Lezen Effecten van de VoorleesExpress Wetenschappelijk Congres: Stichting Lezen Effecten van de VoorleesExpress Aike Broens, MSc, Erasmus Universiteit Rotterdam Prof. Dr. Roel van Steensel, Erasmus Universiteit Rotterdam en de Vrije Universiteit

Nadere informatie

De ontwikkeling van pabostudenten tot professioneel gecijferde leerkracht

De ontwikkeling van pabostudenten tot professioneel gecijferde leerkracht De ontwikkeling van pabostudenten tot professioneel gecijferde leerkracht Eric Ansems, Joost van Berkel, Vronie Disselhorst & Michel van Ingen Fontys Pabo s-hertogenbosch Werkgroep Presentatie onderzoek

Nadere informatie

STEM++ GO! DE LUCHTBALLON TIENEN INSPIRATIESESSIE 05 _ 02/05/2018 TREFWOORDEN MEER TECHNIEK OP SCHOOL SLEUTELS BRON

STEM++ GO! DE LUCHTBALLON TIENEN INSPIRATIESESSIE 05 _ 02/05/2018 TREFWOORDEN MEER TECHNIEK OP SCHOOL SLEUTELS BRON + STEM++ GO! DE LUCHTBALLON TIENEN INSPIRATIESESSIE 05 _ 02/05/2018 TREFWOORDEN De Luchtballon is een GO! basisschool met 60,5% SES leerlingen. De school is gelegen in een kansarme buurt in Tienen waar

Nadere informatie

National Qualifications Framework in an international perspective. Vlaams Ministerie Onderwijs en Vorming Brussel, 30 november 2009

National Qualifications Framework in an international perspective. Vlaams Ministerie Onderwijs en Vorming Brussel, 30 november 2009 National Qualifications Framework in an international perspective Vlaams Ministerie Onderwijs en Vorming Brussel, 30 november 2009 Internationaal perspectief Afstemming op Europese ontwikkelingen: EQF,

Nadere informatie

Deze eeuw vraagt om procesgericht en kindgericht cultuuronderwijs

Deze eeuw vraagt om procesgericht en kindgericht cultuuronderwijs Deze eeuw vraagt om procesgericht en kindgericht cultuuronderwijs DEEL 3 HOE BEOORDEEL JE DE CULTURELE ONTWIKKELING VAN DE LEERLINGEN? KIM HARSTA (CULTUURMIJ OOST) Robinson is een digitaal leerlingontwikkelsysteem

Nadere informatie

Het spel van de teacher leader in een veranderproces

Het spel van de teacher leader in een veranderproces Het spel van de teacher leader in een veranderproces Symposium CPO van de Master Leren en Innoveren (MLI), locatie Helmond We are all in the game 17 juni 2016 drs. Monique van der Heijden Academic Director

Nadere informatie

Via internationalisering naar interculturele competenties en omgaan met diversiteit.

Via internationalisering naar interculturele competenties en omgaan met diversiteit. Via internationalisering naar interculturele competenties en omgaan met diversiteit. Kaat Delrue Joke Mornie 15 januari 2013 Op onze website: Studenten krijgen de mogelijkheid om een internationale ervaring

Nadere informatie

INSPIRATIEBRON REGGIO EMILIA

INSPIRATIEBRON REGGIO EMILIA INSPIRATIEBRON REGGIO EMILIA 3 PEDAGOGEN Kind Sterke kind: kleine ontdekkingsreiziger; hoofdrolspeler Andere kinderen: pedagoog van elkaar Volwassenen Begeleiders: pedagogiek van het luisteren en pedagogisch

Nadere informatie

Leerlingen verdienen excellente leraren Studenten verdienen excellente docenten GENT 3 OKTOBER 2012

Leerlingen verdienen excellente leraren Studenten verdienen excellente docenten GENT 3 OKTOBER 2012 Leerlingen verdienen excellente leraren Studenten verdienen excellente docenten GENT 3 OKTOBER 2012 1. Nieuwe wereld in vogelvlucht 2. Nieuwe taalsituatie in HO: Wat loopt er mis? Mogelijke oplossingen

Nadere informatie

Subjectief welbevinden

Subjectief welbevinden Het effect van het werken met kernkwaliteiten bij leerlingen op welbevinden. Positief effect op welbevinden door het bewustworden en gebruiken van kernkwaliteiten op korte- en langere termijn bij leerlingen

Nadere informatie

Prikkelen tot leren. door de didactische inzet van Virtuele Werelden en Serious Gaming. Presentatie bij: V&VN-congres 2015.

Prikkelen tot leren. door de didactische inzet van Virtuele Werelden en Serious Gaming. Presentatie bij: V&VN-congres 2015. Prikkelen tot leren door de didactische inzet van Virtuele Werelden en Serious Gaming Presentatie bij: V&VN-congres 2015 Lokatie: De Reehorst, Ede Datum: 29-01-2015 Dr. W.J.Trooster Drs. E. Ploeger Domein

Nadere informatie

Academische Vorming bij Bio-Farmaceutische Wetenschappen

Academische Vorming bij Bio-Farmaceutische Wetenschappen Academische Vorming bij Bio-Farmaceutische Wetenschappen - ervaringen met het REAL referentiemodel - Marjo de Graauw, PhD teacher and educational innovator BFW Stefan Tax, MSc educational developer PLATO

Nadere informatie

VORMINGSAANBOD VWVJ VOOR HET WERKJAAR

VORMINGSAANBOD VWVJ VOOR HET WERKJAAR VLAAMSE WETENSCHAPPELIJKE VERENIGING VOOR JEUGDGEZONDHEIDSZORG VORMINGSAANBOD VWVJ VOOR HET WERKJAAR 2019-2020 1. Standaard Groei (thema lengte): workshops voor verpleegkundigen Nauwkeurig wegen en meten

Nadere informatie

3.5. Marcel Graus: Bevorderen van interpersoonlijke relatie

3.5. Marcel Graus: Bevorderen van interpersoonlijke relatie HOOFDSTUK 3: KWALITEIT OPLEIDERS 3.5. Marcel Graus: Bevorderen van interpersoonlijke relatie Marcel Graus werkt als lerarenopleider bij dnp en is vanaf de start lid van de kenniskring. Naast muziek ligt

Nadere informatie

Innovatie van taaltherapie met tabletgames

Innovatie van taaltherapie met tabletgames DigiTaal Innovatie van taaltherapie met tabletgames Marjan ter Harmsel, junior onderzoeker Hogeschool Utrecht Johanna Schulting, junior onderzoeker Hogeschool Utrecht Achtergrond Nieuwe media horen bij

Nadere informatie

Danielle Cools Gorik Van Helleputte

Danielle Cools Gorik Van Helleputte A Danielle Cools Gorik Van Helleputte Lerarenopleiding UC Leuven (Limburg) Lector binnen opleiding Leraar Kleuter- & Leraar Lager Onderwijs Onderzoekers binnen expertisecel Art of Teaching Project OutdAre

Nadere informatie

TGO. Toekomstgericht onderwijs

TGO. Toekomstgericht onderwijs TGO Toekomstgericht onderwijs Onderwijs anno nu 80 van het geleerde verdwijnt met het proefwerk in de prullenbak Bron: David Sousa, How the brain learns Het begin 2012 Klik hier voor film 2012-2014

Nadere informatie

Het project en de opbrengsten

Het project en de opbrengsten Het project en de opbrengsten 1 INHOUD Introductie De oorzaak van het probleem De ontwikkeling van goede begeleidingsprogramma s Instrumenten die ondersteunen Aan de slag met Kim Scan Dialoogkaarten Begeleidingsaanpak

Nadere informatie