Pedagogisch management in de kinderopvang. Michel Vandenbroeck (red.)

Transcriptie

1 Pedagogisch management in de kinderopvang Michel Vandenbroeck (red.)

2 Inhoudsopgave Inleiding 9 Deel 1 Pedagogische reflectie Inleiding Een stapje terug: historische perspectieven Michel Vandenbroeck Het begin van de twintigste eeuw Na de tweede wereldoorlog Twee discussies uit de jaren zeventig Eind twintigste eeuw Kwaliteitszorg door de jaren heen Kinderen en Europa Jan Peeters Europese acties Invloed op de Vlaamse kinderopvang Kinderopvangsbeleid in Vlaanderen: groei en ontwikkeling 37 Geert Keersmaekers 3.1 Soorten kinderopvang De rol van Kind en Gezin Sterke uitbreiding in korte tijd Meer diversificatie in het opvangaanbod Actuele ontwikkelingen en de toekomst Een noodzakelijke ommezwaai naar professionalisering en 51 duurzaamheid Jan Peeters 4.1 Personeelsperikelen Gebrek aan duurzaamheid Perspectieven Kinderopvang in Nederland: van welzijn tot markt 63 Liesbeth Schreuder 5.1 Huidige voorzieningen Een terugblik Kinderopvang vanaf Wat gaat de toekomst brengen? De maatschappelijke rol van kinderopvang Michel Vandenbroeck De economische functie De educatieve functie De sociale functie Kwaliteit: integratie van de drie functies 78

3 7. Omgaan met diversiteit Caroline Boudry, Renilde Claesen, 80 Jan Peeters, Michel Vandenbroeck, Katelijne De Brabandere & Nina Vens 7.1 DECET Zelfbeeld en beeld van de ander in de praktijk Inclusie van kinderen met een handicap Genderdiversiteit Kinderopvang en kansarmoede Pijlers voor beleid Participatief werken in de kinderopvang Dirk Brants & 103 Mieke Bruggeman 8.1 Houding of techniek? Doel of middel? Randvoorwaarden voor participatie Valkuilen De participatiematrix: een hanteerbaar praktijkmodel Participatie van ouders Participatie van kinderen Participatie van de buurt Dertig jaar empirisch onderzoek naar de Nederlandse 114 kinderopvang Louis Tavecchio & Ruben Fukkink 9.1 Introductie op het onderzoek Algemene beschrijving van de empirische literatuur Drie belangrijke studies Onderzoeksresultaten in het overige empirisch onderzoek Conclusies Kwaliteit en tevredenheid: meten is weten? Michel Vandenbroeck De context van het kwaliteitsdenken De (zelf)beoordelingsschaal Tevredenheidsmetingen Kwaliteit en betekenisverlening 133 Deel 2 Inspirerende praktijken Inleiding Het Emmi Pikler-instituut of het Lóczy-kleintjesoord in 143 Budapest Veerle Vervaet 11.1 Vier werkprincipes Succesfactoren van de organisatie Een kant-en-klaar pedagogisch model? Opgelet voor imitatie! Kinderopvang in Zweden Liesbeth Schreuder Ontstaan van het huidige Zweedse systeem 151

4 12.2 De Zweedse voorzieningen Opvang en educatie in dezelfde voorziening Wet- en regelgeving Praktijkbeschrijving Reggio Emilia-benadering: Il futuro è una bella giornata Margot Meeuwig & Tienke van der Werf 13.1 De kindercentra van Reggio Emilia Van kleine pedagogiek naar integrale pedagogiek Pedagogische concepten Pedagogische documentatie En niets zonder plezier De beweging van de oudercrèches in Frankrijk Jan Peeters Ouders aan het roer Actief in het dorp of de buurt Een cultiverende miniwereld Opvoedingsondersteuning binnen een netwerk Early Excellence Centres: een model van geïntegreerde zorg 173 Christine Pascal & Tony Bertram 15.1 Beleidsontwikkelingen in het Verenigd Koninkrijk Organisatieontwikkeling EEC Voordelen van de geïntegreerde voorzieningen Lessen uit de evaluatie Buurtgerichte kinderopvang in Vlaanderen Chris De Kimpe 185 & Michel Vandenbroeck 16.1 Een doordachte ouderwerking Buurtwerking Respect voor diversiteit Tijd voor kwaliteit 188 Deel 3 Management Inleiding Kwaliteitszorg Dirk Brants De context Uitgangspunten Het kwaliteitshandboek EFQM als mogelijk basismodel Management in de kinderopvang Franky De Meyer Management in de non-profitsector 202

5 18.2 De taakinhoud van een verantwoordelijke Beleidsmatig werken in de kinderopvang De eigenheid van de kinderopvang Zelfsturing en motivatie Bob Buyse Basis voor zelfsturing Het proces van zelfsturing en coaching Het trajectmodel: begeleiding van zelfsturing Jef Scheirlinck Het klimaat in een organisatie Het trajectmodel De leidinggevende als coach Terugblik en conclusie Personeelsbeleid: competentie en diversiteit Franky De Meyer Competenties worden belangrijker Competentiebeleid, essentieel onderdeel van een personeelsbeleid Beleidselementen personeel en competenties Fundamenten van een leerbeleid Positie en fasering, twee sleutels om te onderhandelen 243 Franky De Meyer 22.1 Rollen bij conflicthantering Een stappenplan voor de bemiddelaar Het model contrapunt: drie pijlers voor efficiënt onderhandelen Interculturele communicatie Model voor interculturele communicatie Ouderbeleid: een voorbeeld van het managen van 259 veranderingsprocessen Anke van Keulen 23.1 Introductie innovatieproject Instrumenten om de projectdoelen te realiseren Implementatie en beleid Resultaten 265 Literatuur 271 Over de auteurs 279 Noten 283