Inhoud. Voorwoord door Huib Hinnekint 11. Inleiding 15. Deel 1. Visie op ouder worden en educatie bij ouderen 19

Transcriptie

1 Inhoud Voorwoord door Huib Hinnekint 11 Inleiding 15 Deel 1. Visie op ouder worden en educatie bij ouderen 19 Hoofdstuk 1. Visie op ouder worden Inleiding Active ageing Historische context Wat is Active ageing? Voorwaarden voor Active ageing Uitingen van Active ageing Bepaling van doelgroepen binnen de ouderenpopulatie Typologie van generaties Three boxes of life Demografische schets Participatie, empowerment en competenties Participatie Empowerment Competenties 37 5 Hoofdstuk 2. Visie op ouder worden en leren Inleiding Visie op leren en op educatie Wat beweegt mensen om te leren? Hoe educatieve omgevingen uitbouwen? Invloed van motivatie bij leren Rol van individuele competenties, bij cognitie en bij gedragsverandering Cognitieve aspecten binnen empowerment en leren Wat gebeurt er met het geheugen als je ouder wordt? Zijn ouderen nog bereid tot gedragsverandering? 54

2 Leren niet verleren Deel 2. Kader en instrumentenkoffer om ouderen te ondersteunen bij leren 67 Hoofdstuk 1. Voorlichting, vorming en training door middel van een educatief traject Inleiding Educatief traject Voortraject Uitvoeringstraject Natraject 88 6 Hoofdstuk 2. Groepsdynamica als centrale methodiek Inleiding Elementen van groepswerk Groepsproces Inhoud van het groepswerk Cultuur van een groep Structuur van een groep Tips voor de begeleiders 119 Hoofdstuk 3. Gereedschapskoffer met werkinstrumenten Inleiding Helder krijgen van een vraag en adequate voorlichting geven Probleem verhelderen Hoe mensen motiveren? Tips bij presenteren Nuttige werkvormen bij het begeleiden van processen Begeleiden van beslissingsprocessen Sturen van vergaderprocessen Tips bij leiden van discussies Ouderen ondersteunen individueel of in groep Ervaringen van deelnemers gebruiken Coachen, hoe doe je dat? 140 Deel 3. Concrete voorbeelden uit de praktijk (best practice) en actuele thema s 149 Hoofdstuk 1. Actief ouder worden en intergenerationeel werken Actief ouder worden en leren: een innige band 151 Mie Moerenhout 1.1. Inleiding 151

3 1.2. Bijblijven Leren in gewone dingen leren van het leven Concrete voorbeelden Intergenerationeel werken Bruggen bouwen tussen generaties in de wijk 161 Kees Penninx 2.1. Inleiding Intergenerationeel werken: definitie en situering Doelen van intergenerationeel werken Intergenerationeel werken in de praktijk Dynamiek van intergenerationele groepen 166 Hoofdstuk 2. Narratieve gerontologie en de levensverhaalmethoden Levensverhalen Kunst van het ouder worden: de kracht van levensverhalen 170 Veerle Baert, Els Messelis & Arlette Van Assel 2.1. Inleiding Soorten levensverhaalmethoden Tips voor begeleiders Drie praktijkvoorbeelden Vergeten Schoonheid Vergeten kracht 172 Veerle Baert 3.2. Kunst van het ouder worden: omgaan met levensvragen 174 Els Messelis 3.3. Levensverhalen: het geleefde leven 175 Els Messelis & Arlette Van Assel 7 Hoofdstuk 3. Gezondheidsvoorlichting en preventie Wat kun je preventief doen om de gezondheid van mensen te bevorderen? 179 Arlette Van Assel 1.1. Inleiding Preventie bestaat in verschillende vormen Integrale preventie benadering bij depressie Een voorbeeld van een preventieprogramma dat ingezet wordt ter voorkoming van depressie Best practices rond preventie Mindfulness een cursus voor mensen die last hebben van piekeren, stress, angst, depressie of die willen leren omgaan met (chronische) pijn 188 Olga Zeijl

4 Leren niet verleren 2.2. Ons ouder wordend brein 194 Kathleen Patteet, Els Messelis & Arlette Van Assel 2.3. Valpreventie in Vlaanderen: BOEBS en de Week van de valpreventie 204 Heleen Lyphout 2.4. Ontmoetingsgroep voor personen met onomkeerbare geheugenproblemen 213 Bart Deltour, Claire Meire & Hilde Delameilleure 2.5. Preventieve ondersteuningsgroepen voor familieleden van personen met dementie Dialogen rond dementie 229 Bart Deltour, Claire Meire & Hilde Delameilleure 8 Hoofdstuk 4: Leren voor ouderen E-Learning ingebed in groepscursussen: het voorbeeld van Seniornet Vlaanderen 235 Walter Leirman 1.1. Inleiding Doelstellingen E-learning: een voorbeeld uit de praktijk Conclusie: de pioniersfase voorbij, op naar gestructureerde differentiatie Het verhaal van een leesgroep 244 Walter Leirman 2.1. Inleiding Doelstellingen Doelgroep Korte inhoud van het boek Programma en verloop Enkele tips voor begeleiders 247 Hoofdstuk 5: Actuele thema s Bruggen bouwen in de ouderenzorg 249 Els Nolf 1.1. Inleiding Werken met het thema allochtone ouderen Seniorenwerkingen aan doelgroepzijde Bruggen bouwen en participatief werken De methodiek van informatiedoorstroming en toeleiding door te werken aan de vraagzijde Besluiten en vragen naar de toekomst 256

5 2. Ouder worden in Brussel: het Kofferproject 258 Basistekst Hanne Kippers, aangepast door Hamida Chickhi 2.1. Inleiding Doelstelling Het Kofferproject Op zoek naar een woonzorgcentrum of een andere residentiële woonvorm voor ouderen? 265 Jaklien Vermeulen & Jef Geelen 3.1. Omschrijving en doelstellingen Op zoek naar een woonzorgcentrum Sensiblilisering Weg naar een geslaagd pensioen 271 Els Messelis 4.1. Inleiding Cursussen Voorbereiding op pensioen Het programma Tot slot: een gedicht Grootouders in stormachtige tijden 277 Miet Timmers m.m.v. Diana Everts 5.1. Inleiding Situering: Babyboomers vinden het grootouderschap opnieuw uit Grootouders geconfronteerd met (echt)scheiding Besluit Bijlagen 1. Evaluatie van een preventie-activiteit Checklist valpreventie Checklist voor een keuze van een woonzorgcentrum 302 Index 305 Over de auteurs 307