Alice Middelkoop. 12 maart 2018

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Alice Middelkoop. 12 maart 2018"

Karel Meijer
4 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Alice Middelkoop 12 maart 2018

2 Een kritische evaluatie van reflectie

Waarvoor gebruik je reflectie? A. Nadenken over je praktijk om tot mogelijke verbeteringen te komen. B. Nadenken over de theorie om de praktijk te verbeteren. C.

3 Waarvoor gebruik je reflectie? A. Nadenken over je praktijk om tot mogelijke verbeteringen te komen. B. Nadenken over de theorie om de praktijk te verbeteren. C. Bewust handelen tijdens interacties gebaseerd op observatie en ervaring. D. Onderzoeken van eigen praktijk om bestaande theorieën te bewijzen of uit te breiden.

4 Onderzoeksvraag Wat is de positie van reflectie in het eerste jaar van het pedagogisch didactisch programma van de lerarenopleiding? - Welke definities van reflectie worden gehanteerd? - Welke reflectieve activiteiten vinden plaats? - Hoe verloopt het reflectieve proces? - Over welke onderwerpen wordt er gereflecteerd?

Methodologie Kwalitatief onderzoek: document analyse (Bowen, 2009) pedagogisch didactisch programma van het eerste jaar van de deeltijd opleiding Officiële en onofficiële documenten

5 Methodologie Kwalitatief onderzoek: document analyse (Bowen, 2009) pedagogisch didactisch programma van het eerste jaar van de deeltijd opleiding Officiële en onofficiële documenten behorend bij het eerste leerjaar, zoals moduleboeken, lessen, lesnotities Uitwerkingen van reflectieve opdrachten van vier studenten Aangevuld met data uit informele collegiale gesprekken

6 Resultaten: welke definities van reflectie worden gehanteerd? In de introductie van het pedagogisch programma praktische wijsheid: wisselwerking tussen ervaring en theorie (Onderwijsraad, 2013) In lessen van docenten wordt Korthagen s (1992) definitie gebruikt reflecteren is het herstructureren van kennis en ervaring. In persoonlijke gesprekken soms afwijkende meningen het moet kritisch zijn of we hebben allemaal een ander idee van reflectie.

Definities van reflectie Een doordenking van het begrip reflectie (en de verschillende tradities die er zijn) kan leiden tot een beter verstaan van de complexiteit

7 Definities van reflectie Een doordenking van het begrip reflectie (en de verschillende tradities die er zijn) kan leiden tot een beter verstaan van de complexiteit van reflectie (Beaucamp, 2015; Hébert, 2015). Een discussie op teamniveau en een gezamenlijke definitie opstellen helpt het team te focussen (Jay & Johnson, 2002).

8 Reflectieve activiteiten Theoretisch model voor indeling activiteiten: Practice Thinking Reflectie op microteaching (voorbereiding en achteraf) Reflectie op stage lessen Assessment: reflectie op diverse onderwerpen. Acting Micro-teaching Observatie Stage lessen Theory Theorie herkennen praktijk Theorie verwerken in lesplan Bestuderen pedagoog: implicaties voor nu. Onderzoeksopdracht: een klein onderzoek gerelateerd aan classroommanagement.

9 Terug naar de introductievraag Wat was uw antwoord op de inleidende vraag? Practice Thinking Nadenken over je praktijk om tot mogelijke verbeteringen te komen. Acting Bewust handelen tijdens interacties gebaseerd op observatie en ervaring. Theory Nadenken over de theorie om te vergelijken met je praktijk. Onderzoeken van eigen praktijk om bestaande theorieën te bewijzen of uit te breiden.

10 Reflectieve activiteiten Practice Thinking Reflection-on-action (Schön, 1983; Korthagen, 1992) Inductief van praktijk naar theorie Theory Reflection-on-theory Deductief van theorie naar praktijk novice teachers need input (Akbari, 2007) Acting Reflective Practice (Van Manen, 1995) Reflection-in-action (Schön, 1983) Observeren Les geven Theory-in-action Action Research (Burns, 2009) scientific mind (Dewey, 1910) Onderzoeken: hypothetiseren, data verzamelen, analyseren, conclusies trekken, toepassen.

11 Resultaten: hoe verloopt het reflectieve proces? Op opleidingsniveau: vier fases van reflecteren: leren van ervaringen, leren reflecteren, reflecteren, collegiaal ondersteunend leren (Korthagen, Koster, Melief & Tigchelaar, 2006) Op opdrachtniveau: meestal met begeleidende reflectieve vragen: wat ging goed?, wat ga je verbeteren? (moduleboek, 2016) reflectiecirkel van Korthagen (1982) incidentmethode van Flanagan (1954) geen richtlijnen: maak een reflectie ; bespreek de lessen (moduleboek RG1; LO1, 2016) veel van elkaar losstaande activiteiten

12 Reflectieve proces Hoe reflecteren studenten? reflectie is het beantwoorden van vragen ik ben vooruitgegaan op (meestal gevolgd door motivatie) bij geen richtlijnen: het ging wel goed beperkte toepassing theorie weinig gebruik van bewijsmateriaal (video, transcripties gesprekken) verwijzen naar reflecties van begeleider ipv zelf te reflecteren

13 Reflectieve proces à Dus meer ondersteuning geven bij het leren reflecteren meer diepgang in reflecties stimuleren activiteiten meer op elkaar afstemmen: zorg voor doorgaande leerlijn (Watanabe, 2016) review eigen bewijsmateriaal ( reconfirmation ; Watanabe, 2016) meer bewijsmateriaal inzetten: video, reflectieve notities, action research, transcripties reflectieve gesprekken (Mann & Walsh, 2017)

Resultaten: reflectieve onderwerpen Op opleidingsniveau: gerelateerd aan ontwikkelingsstadia: eerst eigen identiteit, daarna de taak, ten slotte de leerling (Fuller, 1970) Op opdrachtniveau:

14 Resultaten: reflectieve onderwerpen Op opleidingsniveau: gerelateerd aan ontwikkelingsstadia: eerst eigen identiteit, daarna de taak, ten slotte de leerling (Fuller, 1970) Op opdrachtniveau: onderwerp vrij voor student (micro teaching, lessen module 2) onderwerp van module: (school) regels, start les, lesplan, classroom management, jeugdcultuur, vraagtypen, lichaamstaal, samenwerkend leren.

15 Reflectieve onderwerpen Vrije keuze van onderwerp: reflecteren studenten met name op hun eigen identiteit als leraar wie ben ik als leraar voor de klas regelmatig op de taak hoe maak ik dingen duidelijk niet op het leerresultaat Voorgeschreven onderwerp: wisselende diepgang: afhankelijk van onderwerp, student

16 Reflectieve onderwerpen Dus: laat studenten bewust op hun eigen identiteit reflecteren door het hele jaar heen. Zorg voor onderwerpen die passen bij het ontwikkelingsstadium van de student. Vrije ruimte voor differentiatie. (Visser, Vreeswijk & De Muynck, 2012; Körkkö, Kyrö- Ämmälä & Turunen, 2016)

17 Limitations beperkte omvang niet alles kan gegeneraliseerd worden veel aspecten niet belicht: tools voor reflectie, hoe ze effectief kunnen worden ingezet, beoordeling van reflectie, vaardigheden van lerarenopleiders bij reflectie etc.

18 Aanbevelingen Maak als team je eigen definitie van reflectie en zorg die ook de reflectieve activiteiten en processen omvat. Leer studenten (systematisch) te reflecteren. Zorg voor lange leerlijnen via verschillende activiteiten passend bij het ontwikkelingsstadium van de leraar in opleiding.

19 Review & vervolg Een kritische evaluatie, maar: Het pedagogisch didactisch programma van de lvo heeft een veelomvattend reflectief programma. Binnen bestaande structuren kunnen mooie optimalisaties gerealiseerd worden.

20 Referenties Akbari, R. (2007). Reflections on reflection: A critical appraisal of reflective practices in L2 teacher education. System, 35(2), doi: /j.system Dewey, J. (1910). How we think. Boston: D.C. Heath. Fuller, F. (1970). Personalized education for teachers: One application of the teacher concerns model. University of Texas R&D Center for teacher education, Austin, TX. Hébert, C. (2015) Knowing and/ or experiencing: A critical examination of the reflective models of John Dewey and Donald Schön. Reflective Practice 16(3), doi: / Korthagen, F. (1992). Reflectie en de professionele ontwikkeling van leraren [Reflection and the professional development of teachers]. Pedagogische Studieën, 69 (2), Korthagen, F., Koster, B., Melief, K. & Tigchelaar, A. (2006). Docenten leren reflecteren. Systematische reflective in de opleiding en begeleiding van leraren [Teachers learn to reflect. Systematic reflection in teacher education and supervision]. Soest: Uitgeverij Nelissen. Korthagen, F. & Vasalos, A. (2005). Levels in reflection: Core reflection as a means to enhance professional growth. Teachers and Teaching: Theory and Practice, 11(1), doi: / Körkkö, M., Kyrö-Ämmälä, O. & Turunen, T. (2016) Professional development through reflection in teacher education. Teaching and Teacher Education, 55, doi: /j.tate Mann, S. & Walsh, S. (2017). Reflective practice in English language teaching. Research based principles and practices. New York and London: Routledge. Schön, D. (1983). The reflective practitioner. New York: Basic books. Van Manen, M. (1995). On the epistemology of reflective practice. Teachers and Teaching: theory and practice, 1(1), Watanabe, A. (2016). Reflective practice as professional development. Bristol: Multilingual Matters.

21 Dank voor uw aandacht! Vragen? driestar-educatief.nl

22 Practise what you preach: reflection itself also requires reflection (Akbari, 2007:205) Driestar hogeschool leidt al sinds 1944 leraren op die met hart en ziel een bijdrage leveren aan het christelijk onderwijs. De hogeschool is onderdeel van kenniscentrum Driestar educatief en werkt nauw samen met Driestar onderwijsadvies en Driestar managementadvies. Niets uit deze presentatie mag worden verveelvoudigd, overgenomen, opgeslagen of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, zonder voorafgaande toestemming van Driestar educatief.

Vergelijkbare documenten

Master Leren en innoveren

16 Selecteer d en klik op Invoege Onderzoekend leren en leren onderzoeken in de Master Leren en innoveren AFBEEL 1 Klik op het in te voeg 2 Workshop 12 16.50-17.35 RAOS Conferentie 16 februari 16 De Passie,