FORMATIEF TOETSEN OP MARIANUM CHRISTEL WOLTERINCK 1 DECEMBER 2016

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "FORMATIEF TOETSEN OP MARIANUM CHRISTEL WOLTERINCK 1 DECEMBER 2016"

Veerle Bauwens
7 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 FORMATIEF TOETSEN OP MARIANUM YVONNE HALLINGSE DTT CONFERENTIE CHRISTEL WOLTERINCK 1 DECEMBER 2016

2 INHOUD Summatieve cultuur in het VO Verschillende benaderingen van formatief toetsen Onderzoek: belemmerende en bevorderende factoren Feedbackcultuur op Marianum Inzet Diataal en DTT door sectie Engels

3 SUMMATIEVE CULTUUR

4 FORMATIEF VERSUS SUMMATIEF Ontwrichte verhouding toetsen en leren O O O O O O T onderwijstijd toetstijd Integratie van toetsen en leren Formatief toetsen heeft als doel informatie te geven aan de docent en leerlingen over de mate waarin de leerstof al wel of niet beheerst wordt. Deze informatie kan worden gebruikt om het leerproces waar nodig bij te sturen T T T T T O O O O O Toetsen zijn startpunt van leren!

FORMATIEF TOETSEN ALS EEN PARAPLUBEGRIP Behalen van doelen en resultaten Opbrengstgericht werken OGW Assessment for Learning AfL Focus op de

5 FORMATIEF TOETSEN ALS EEN PARAPLUBEGRIP Behalen van doelen en resultaten Opbrengstgericht werken OGW Assessment for Learning AfL Focus op de kwaliteit van het leerproces Diagnostisch Toetsen DT Gedetailleerd inzicht in het leerproces en leerresultaten Figuur 1: Drie benaderingen formatief toetsen 6

6 DATAGEBRUIK IN HET ONDERWIJS (OGW) Datagebruik Verantwoording School ontwikkeling Instructie Figuur 2: Typen data gebruik 3

Docent Vragen stellen, klassikale discussie Feedback Medeleerling Leerdoelen

7 ASSESSMENT FOR LEARNING VIJF STRATEGIEËN Waar werkt de leerling naar toe? Waar is de leerling nu? Hoe komt de leerling daar? Docent Vragen stellen, klassikale discussie Feedback Medeleerling Leerdoelen en succescriteria Peer assessment Leerling Self assessment Figuur 3: Assessment for learning strategieën 2

8 EEN GROOT IDEE. ONTWIKKELEN VAN EEN FEEDBACKCULTUUR Waar werkt de leerling naar toe? Waar is de leerling nu? Hoe komt de leerling daar? Docent Medeleerling Gebruiken van leeruitkomsten om aan te sluiten bij de leerbehoefte in de les Leerling

9 FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN ONDERWIJS RESEARCH DAGEN, ROTTERDAM, 26 MEI 2016 CHRISTEL H.D. WOLTERINCK WILMA B. KIPPERS KIM SCHILDKAMP CINDY L. POORTMAN

10 ONDERZOEKSVRAGEN Onderzoeksvragen: 1. In welke mate en hoe wordt formatief toetsen (OGW en AfL) gebruikt in de huidige lespraktijk? I. volgens docenten? II. volgens leerlingen? 2. In welke mate beïnvloeden attitude en kennis/vaardigheden van docenten het gebruik van formatief toetsen (OGW en AfL) in de klas? 3. Welke voorwaarden worden het vaakst aangeduid door docenten als zijnde belangrijk om formatief te toetsen?

11 RESULTATEN ONDERZOEKSVRAAG 1: GEBRUIKTE STRATEGIEËN Toepassing in de lessen (bijna) nooit <10% soms 25% regelmatig 50% zeer vaak 75% (bijna) altijd >90% Peer/Self assessment Feedback Datagebruik Vragen en discussie Leerdoelen en succescriteria Ja, die selfassessment is heel lastig en dat doe ik eigenlijk in de onderbouw niet. docent leerling Figuur 4: Gebruikte strategieën voor formatief toetsen volgens docenten en leerlingen

12 RESULTATEN ONDERZOEKSVRAAG 2: DOCENTKENMERKEN Kennis/vaardigheden beïnvloedt gebruik van formatief toetsen in de klas Professionele ontwikkeling voor docenten in het gebruiken van formatief toetsen is dringend nodig Onderwijs Research Dagen

13 RESULTATEN ONDERZOEKSVRAAG 3: VOORWAARDEN Vijf belangrijkste voorwaarden: 1. Positieve houding van docenten 2. Specifieke feedback uit assessments 3. Aansluiting assessments en het curriculum 4. De rol van schoolleiders 5. Kennis en vaardigheden van docenten Leerlingen moeten op de hoogte zijn van de lesdoelen. Die lesdoelen komen terug als toetsdoel. De veertig, vijftig minuten moet eigenlijk naar een zeventig of tachtig minuten rooster.

14 FORMATIEF TOETSEN DOOR DE SECTIE ENGELS

ONTWIKKELEN VAN EEN FEEDBACKCULTUUR Feedback moet: Stimuleren tot nadenken (over prestaties en leren) Informatie bevatten over de huidige situatie Informatie bevatten over de

15 ONTWIKKELEN VAN EEN FEEDBACKCULTUUR Feedback moet: Stimuleren tot nadenken (over prestaties en leren) Informatie bevatten over de huidige situatie Informatie bevatten over de gewenste situatie Informatie bevatten over hoe te verbeteren en naar de gewenste situatie te komen (echter, niet de oplossing geven, leerlingen zelf de tijd en kans geven te verbeteren)

16 LESSENSERIE: LEESVAARDIGHEID FEED UP: WAAR WERK IK NAAR TOE? Motivatie voor indeling van leesteksten A1 titel A2 titel B1 titel Type tekst Lengte zinnen Structuur zinnen / grammatica Type vocabulaire Type tekst Lengte zinnen Structuur zinnen / grammatica Type vocabulaire Type tekst Lengte zinnen Structuur zinnen / grammatica Type vocabulaire

17 RAPPORTAGE DIATEKST / DIAWOORD ENGELS

18 FEEDBACK: WAAR STA IK NU? Algemeen(diataal) Ik (nu) Ik (eind lj 1) Streefniveau Tekst Letterscore Tekst A(goed), B(ruim voldoende) C(net voldoende) D, E Streefniveau leesvaardigheid A2(+) eind leerjaar 1

19 FEED FORWARD: HOE KOM IK OP MIJN STREEFNIVEAU? Plan van aanpak tekst (tekstbegrip) Plan van aanpak woord (woordenschat)

23 DIFFERENTIATIE: AANSLUITEN BIJ LEERBEHOEFTE VAN LEERLINGEN Differentiatie in aanvullend lesmateriaal: A-lezers Teksten op niveau samen lezen B-C-D lezers Met gerichte opdracht samen teksten analyseren E-lezers Samen met docent teksten analyseren met aandacht voor leesstrategie en woordbegrip

24 DTT IN HAVO 3

25 KOMT HET BEELD VAN DE DTT OVEREEN

26 LESSENSERIE SCHRIJFVAARDIGHEID FEED UP: WAAR WERK IK NAAR TOE? Group: Class: Ranking First:.. Motivation for ranking content grammar word order structure spelling

27 FEEDBACK: WAAR STA IK NU?

28 FEED FORWARD: HOE KOM IK OP MIJN STREEFNIVEAU? 1. Schrijfopdracht: Leerling richt zich op de categorieën waarin hij/zij zichzelf wil verbeteren 2. Feedback ronde Geschreven stuk wordt ingeleverd en docent of medeleerlingen geeft feedback. Leerling verbetert zichzelf en levert werk nogmaals in 3. Beoordeling Er wordt een cijfer gegeven en/of er is een verkiezing van het beste stuk 4. Evaluatie Leerling gaat na of zijn / haar doelen zijn bereikt bijv. is de grammatica verbeterd

29 POSITIEVE ERVARINGEN

30 POSITIEVE ERVARINGEN Leerling heeft zicht op leerproces; ze begrijpen waarom ze de opdrachten moeten doen. Leerling is actief en gemotiveerd; ze willen zich verbeteren en vooruitgang boeken Docent heeft zicht op individu en op verschillen in de groep; fijn om deze kennis te hebben!!! Docent heeft zicht op gedifferentieerd lesmateriaal Leerling en docent zien groei

31 UITDAGINGEN

32 UITDAGINGEN Tijd vrij maken en goed organiseren Draagvlak creëren binnen vaksectie en daar buiten Elkaar inspireren met lesvoorbeelden Los laten en vertrouwen krijgen in een nieuwe werkwijze (zowel voor leerlingen als voor docenten) Cultuurverandering

33 EEN GROOT IDEE. ONTWIKKELEN VAN EEN FEEDBACKCULTUUR Waar werkt de leerling naar toe? Waar is de leerling nu? Hoe komt de leerling daar? Docent Medeleerling Gebruiken van leeruitkomsten om aan te sluiten bij de leerbehoefte in de les Leerling Figuur 3: Assessment for learning strategieën 2 Onderwijs Research Dagen

34 EEN GROOT IDEE. ONTWIKKELEN VAN EEN FEEDBACKCULTUUR Waar werkt de leerling naar toe? Waar is de leerling nu? Hoe komt de leerling daar? Docent Medeleerling Leerlingen actief en gemotiveerd Leerling Figuur 3: Assessment for learning strategieën 2 Onderwijs Research Dagen

35 BEDANKT VOOR UW AANDACHT Assessment helpt ons onderscheid te maken tussen onderwijzen en leren Vragen? Yvonne Hallingse Christel Wolterinck

36 LITERATUUR 1: Bennett, R. E. (2011). Formative assessment: A critical review. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice, 18, doi: / X : Black, P. & Wiliam, D. (2009). Developing the theory of formative assessment. Educational Assessment, Evaluation and Accountability, 21(1), doi: /s : Ebbeler, J., Poortman, C.L., Schildkamp, K., & Pieters, J.M. (2016). Effects of data use intervention on educators use of knowledge and skills. Studies in Educational Education, 48, doi: /j.stueduc : Heritage, M. (2007). Formative assessment: What do teachers need to know and do? Phi Delta Kappan, 89(2), doi: / : Lysaght, Z., O Leary, M. (2013). An instrument to audit teachers use of assessment for learning, Irish Educational Studies, 32(2), doi: / : Van der Kleij, F. M., Vermeulen, J. A., Schildkamp, K., Eggen, T. J. H. M. (2013, November). Data-based decision making, assessment for learning, and diagnostic testing in formative assessment. Keynote presentation at the conference of the European Association for Educational Assessment, Paris, France. 7: Van der Kleij, F. M., Vermeulen, J. A., Schildkamp, K., & Eggen, T. J. H. M. (2015). Integrating data-based decision making, Assessment for Learning, and diagnostic testing in formative assessment. Assessment in Education: Principles, Policy & Practice. doi: / X

Vergelijkbare documenten

FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN

FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN ONDERWIJS RESEARCH DAGEN, ROTTERDAM, 26 MEI 2016 CHRISTEL H.D. WOLTERINCK WILMA B. KIPPERS KIM SCHILDKAMP CINDY L. POORTMAN FORMATIEF