Programma. Theorie: Data-Based Decision Making (DBDM), Assessment for

Maat: px
Weergave met pagina beginnen:

Download "Programma. Theorie: Data-Based Decision Making (DBDM), Assessment for"

Transcriptie

1 Programma Theorie: Data-Based Decision Making (DBDM), Assessment for Learning (AfL), and Diagnostic Testing (DT) in Formative Assessment Opdracht: belemmerende en bevorderende factoren voor formatieve assessment DBDM in de praktijk: de datateam methode

2 Data-Based Decision Making, Assessment for Learning, and Diagnostic Testing in Formative Assessment Fabienne van der Kleij, Jorine Vermeulen, Kim Schildkamp & Theo Eggen (contact:

3 Onderwijs verbeteren op basis van toetsresultaten Toetsresultaten als vorm van feedback. Verschillende toetsen leiden tot verschillende vormen van feedback. Het is belangrijk om onderscheid te maken tussen verschillende vormen van assessment. Zie: Van der Kleij, F.M., Vermeulen, J.A., Schildkamp, K., & Eggen, T. (submitted).

4 Formatieve assessment Termen en definities worden onterecht door elkaar gebruikt. Definition is important because if we can t clearly define an innovation, we can t meaningfully document its effectiveness (Bennett, 2011, p. 8). Alleen als we duidelijk onderscheid maken tussen de verschillende vormen van toetsen kunnen we ook iets zeggen over het waarom, hoe, wanneer en onder welke condities toetsresultaten gebruikt kunnen worden door leerlingen, docenten en scholen om te leiden tot leren.

5 Drie vormen van formatieve assessment: Behalen van resultaten en doelen Data-based decision making DBDM (OGW) Assessment for learning AfL Focus op de kwaliteit van het leerproces Diep inzicht in het leerproces en uitkomsten Diagnostic testing (diagnostische toets) DT

6 DBDM/OGW (1/3) Gebruik maken van data, zoals toetsen, om het onderwijs te verbeteren (zie Schildkamp & Kuiper, 2010) systematisch analyseren van aanwezige data binnen de school en de informatie gebruiken om het onderwijs te verbeteren Data: gegevens die systematisch verzameld en georganiseerd zijn en betrekking hebben op het onderwijs (Lai & Schildkamp, 2013). Bijvoorbeeld toetsresultaten, leerlinggegevens, vragenlijsten.

7 DBDM/OGW (2/3) DBDM voor formatieve assessment: Leerdoelen stellen, in kaart brengen en monitoren van leerprestaties en op basis hiervan instructie aanpassen. DBDM voor formatieve evaluatie Op basis van data beleid ontwikkelen, schoolverbeteringsplannen opstellen, professionele ontwikkeling behoeftes van docenten identificeren en monitoren of de doelen van de school bereikt worden.

8 DBDM/OGW (3/3) Aggregatie niveau School, klas en leerling Assessment methodes Objectieve data van gestandaardiseerde toetsen, zoals het LVS en het centraal examen. Formeel verzamelde data minder vaak beschikbaar, daarom ook data van bv. methodegebonden toetsen en observaties (mits gestructureerd verzameld). Feedback loops Feedback gebaseerd op de verzamelde data. Docenten en schoolleiders vertalen van deze data naar concrete acties in de school en in de klas De duur van deze cycli en feedback loops verschilt en is meestal retroactief.

9 AFL (1/3) Het proces van het continu zoeken van informatie wat gebruikt kan worden door zowel de leerling als de docent om op basis hiervan te kunnen beslissen waar de leerling op dit moment is in zijn/haar leren, waar de leerling naar toe moet en hoe de leerling hier kan komen (ARG, 2002). Dit behoort tot de dagelijkse lespraktijk van zowel docenten als leerlingen: zoeken naar informatie afkomstig uit gesprekken, demonstraties, presentaties, observaties en toetsen, hierop reflecteren en hierop reageren zodat er continu geleerd wordt (Klenowski, 2009).

10 AfL(2/3) Leerlingen hebben een centrale rol in het leerproces. Het gaat om actieve participatie van de leerling. Een onderzoeksmatige en interactief klimaat in de klas moet leiden tot meer autonomie, motivatie en reflectie bij leerlingen. Leerlingen zijn samen met docenten verantwoordelijk voor hun eigen leerproces.

11 AfL (3/3) Aggregatie niveau Klas en leerling Assessment methodes Methodegebonden toetsen, korte testjes, dialoog in de klas, mondelingen, praktische demonstraties, presentaties, portfolio s, peer assessment, self-assessment. Kwantitatieve en kwalitatieve data, gepland en ongepland, formeel en informeel onmiddellijk actie kunnen ondernemen op basis van de data voor verbetering van het leerproces. Feedback loops Continue dialoog en feedback loops, onmiddellijke feedback om het leren bij te sturen. Assessments geïntegreerd in het leerproces, feedback loops kort continu het onderwijs en leerproces aanpassen, meestal interactief, soms retroactief of proactief.

12 DT (1/3) Hoe een taak wordt opgelost geeft informatie over de ontwikkelingsfase waarin een leerling verkeerd. Het identificeren van oplossingsstijlen van leerlingen en overgeslagen of verkeerd uitgevoerde stappen veroorzaakt door misconcepties en voorkennis. Het doen van uitspraken over het leren van een individuele leerling op basis van antwoordpatronen.

13 DT(2/3) Het identificeren van de ontwikkelingsfase van een leerling door op zeer gedetailleerd niveau in kaart te brengen wat een leerling al wel en niet beheerst en waar eventuele blokkades in het leerproces aanwezig zijn. Het interpreteren van proces data om misconcepties en kennis te identificeren. Zeer gedetailleerde metingen kan zowel formatief als summatief gebruikt worden.

14 DT (3) Aggregatie niveua Leerling Assessment methodes Assessment taken om te komen tot inferenties met betrekking tot hoe het gedrag op een bepaalde taak samenhangt met het denkproces van de leerling. Assessment resultaten: geven informatie over de ontwikkelingsfase van een leerlingen. Vaak gebruik van CAT (adaptief toetsen op de computer). Feedback loops Meestal kort, retroactief, soms interactief of proactief.

15 Comparison of the three approaches Aggregatie niveaus Student Class School DBDM AfL DT Assessment Evaluation Assessment methodes Verschillende doelen: verschillende assessment methodes en toetsen. afhankelijk van type data, doelen en wat er op het spel staat. Feedback loops Op verschillende niveaus en met verschillende frequentie.

16 Conclusie DBDM, AfL en DT: verschillende theoretische achtergrond (zelfs afkomstig vanuit verschillende leertheorieën) en verschillende doelen op verschillende aggregatieniveaus. Verschillende vormen van assessment noodzakelijk om complexiteit van leren op alle niveaus goed in kaart te kunnen brengen. Het integreren van deze drie benaderingen: kan leiden tot meer valide, betere, formatieve beslissingen om de kwaliteit van het onderwijs te verbeteren. Schoolleiders, docenten en leerlingen: samen zorgen dat er continu feedback gegeven en ontvangen wordt op het niveau van de school, de klas en de leerling, om het leren in de school te verbeteren.

17 Verschillende vormen van assessment in balans The field will need to marry information from the different assessments to produce a union that a stronger than any of the parts in isolation (O Malley, Lai, McClarty, & Way, 2013, p. 146).

18 Van formatieve assessment naar leren Verschillende vormen van toetsen leiden tot verschillende soorten feedback met betrekking tot zowel het lesgeven als het leren. Feedback: information provided by an agent (e.g. teacher, peer, book, parent, self, experience) regarding aspects of one s performance or understanding. Feedback is thus a consequence of performance (Hattie & Timperley, 2007). Dus feedback = doelbewust verzamelde informatie om toekomstig functioneren te beïnvloeden.

19 Assessment als feedback voor wie?

20 Assessment als feedback Leerlingen: - Assessment resultaten als feedback op hun eigen leren. Docenten: - Assessment resultaten als feedback op het leren van leerlingen, maar ook als feedback op hun eigen lesgeven. - Op basis hiervan kan een docent ook weer (extra) feedback geven aan leerlingen.

21 Opdracht in groepen Wat zijn belemmerende en bevorderende factoren als het gaat om het gebruiken van assessment resultaten in de klas als vorm van feedback voor zowel leerlingen als docenten? Denk hierbij bijvoorbeeld aan factoren m.b.t. de toets zelf, de docent en de context

22 Voorwaarden toets Duidelijke doelen Betrouwbaarheid en validiteit Feedback niveau (persoon, taak, proces en zelfregulatie) Soort feedback (correct vs. incorrect, het geven van het correcte antwoord, of het geven uitgebreide feedback) Timing van de feedback (onmiddellijk of vertraagd)

23 Voorwaarden context Schoolleiders: aanmoedigen, faciliteren en motiveren van docenten voor het formatief gebruiken van toetsen. Doelen rondom toetsing (PTA, PTO) Ondersteuning bij het gebruik van toetsen intern (ondersteuning in de school bij het analyseren en gebruiken van toetsen) extern (bijvoorbeeld training in toetsgebruik)

24 Voorwaarden docent Assessment literacy: Assessment literacy refers to the capacity of teachers alone and together (a) to examine and accurately understand student work and performance data, and correspondingly, (b) to develop classroom, and school plans to alter conditions necessary to achieve better results (Fullan & Watson, 2000, p. 457). Pedagogische en didactische vaardigheden Samenwerking tussen docenten (en schoolleiders).

25 Formatieve assessment in de praktijk via de datateam methode Zie ook:

26 Herkenbaar? Van probleem direct naar maatregelen nemen Probleem Maatregel

27 Datateam methode Acht stappenplan volgens DATATEAM methode Van probleemdefinitie (bv. examencijfers Engels, wiskunde in de brugklas) naar mogelijke oorzaken, data-analyse en het nemen én evalueren van maatregelen Doel: professionalisering en schoolverbetering

28 Datateams Team van 6-8 personen Docenten 1-2 leden schoolleiding Kwaliteitszorgmedewerker (indien mogelijk) Eens per drie weken bijeenkomst, 1,5 uur per keer Twee jaar begeleiding vanuit UT, daarna zelfstandig verder

29 Stap 1: Probleem definiëren Startvraag datateam: met welk specifiek probleem gaan we aan de slag? Voorbeelden onderwerpen: Examenresultaten voor een vak 2F rekenniveau Afstroom klas 2 HV naar 3 TL Data verzamelen om probleem vast te stellen Hoe bewijs je dat iets een probleem is? Werkelijkheid komt niet altijd overeen met beeld van de school Datateam formuleert probleemstelling, met hierin: Huidige situatie Gewenste situatie (doelstelling)

30 Voorbeeld stap 1 We zijn ontevreden over het CE-cijfer voor het vak Engels in de vwo-afdeling, want dit cijfer is over de afgelopen vier jaar gemiddeld een 5,5. We willen bereiken dat het CE-cijfer volgend schooljaar minimaal een 5,8 is en dit het schooljaar daarop minimaal een 6,0 is.

31 Stap 2: Hypotheses opstellen Brainstorm mogelijke oorzaken Alle mogelijke oorzaken op tafel Input van zowel datateam als collega s Definitieve keuze voor hypothese Op basis van eigen criteria; bijv. Waar heeft de school de meeste invloed op? Welke hypothese leeft al jaren in de school? Definitief formuleren hypothese Concreet Meetbaar Plausibel

32 Opdracht hypotheses Vorm met de buurman/vrouw een datateam Brainstorm samen over mogelijke hypotheses bij de probleemstelling: We zijn ontevreden over het CE-cijfer voor het vak Engels in de vwo-afdeling, want dit cijfer is over de afgelopen vier jaar gemiddeld een 5,5. We willen bereiken dat het CE-cijfer volgend schooljaar minimaal een 5,8 is en dit het schooljaar daarop minimaal een 6,0 is. Kies er een uit en formuleer deze concreet en meetbaar.

33 Voorbeelden stap 2 Leerlingen die de onderbouw vwo op de nevenlocatie hebben gevolgd, hebben structureel minimaal 0,5 punt lager op het gemiddeld eindexamencijfer voor Engels dan leerlingen die de onderbouw vwo op de eigen locatie hebben gevolgd. Leerlingen met een Cito score lager dan 540 scoren gemiddeld lager dan een 6,0 op hun eindexamen De cijfers in de eerdere leerjaren hangen samen met het eindexamencijfer Engels. In de doorlopende leerlijn Engels wordt (te) weinig aandacht besteed aan het toetsen van leesvaardigheid, waardoor leerlingen onvoldoende worden voorbereid op het CE. We verwachten dat het verschil in aandeel van leesvaardigheid in de toetsen tussen 2 vwo en 5 vwo minstens 25% is

34 Stap 3: Data verzamelen Benodigde data bepalen Welke data nodig? Kwantitatief, kwalitatief of beide? Toegang tot data; Wie kan dit verzamelen? Zoveel mogelijk gebruik maken van bestaande data Datatabel maken Samenvattingstabel maken van ruwe data Logisch en overzichtelijk weergeven

35 Voorbeelden stap 3 Citoscore <540 Citoscore Citoscore >545 Cohort ,6 5,9 5,6 Cohort ,8 5,3 5,1 Cohort ,5 5,4 5,6 Gemiddeld ,6 5,5 5,4 Schooljaar Schooljaar Schooljaar Gemiddeld 3 cohorten 2 vwo 3 vwo 4 vwo 5 vwo Verschil 2V-5V 0% 2% 13% 29% 29% 0% 4% 9% 22% 22% 21% 33% 32% 49% 28% 14,5% 13% 18% 33,3% 26,3% 35

36 Stap 4: Controle kwaliteit data Betrouwbaarheid: meting is onafhankelijk van toeval Hoeveelheid data (meerdere cohorten?) Volledigheid en fouten (missen er gegevens?) Instrument (heldere vragen?) Wijze afname (omstandigheden) Validiteit: meten we wat we willen meten Aansluiting bij hypothese Recentheid

37 Voorbeelden stap 4 De groepen leerlingen zijn in elk cohort vrij klein, gemiddeld rond de 25 leerlingen. Hoe goed worden de PTA s ingevuld? Cito data betrouwbaar en valide

38 Kwantitatief: Stap 5: Data-analyse Beschrijvend (gemiddelde, frequenties, spreiding, etc.) Verklarend (t-toets, correlatie, Chi-kwadraat) Kwalitatief: Beschrijvend Verklarend

39 Voorbeelden stap 5 Berekenen van percentages, gemiddelden Berekenen van correlatie (samenhang tussen cijfers) T-toetsen voor het vergelijken van twee groepen leerlingen

40 Stap 6: Interpretatie en conclusie Interpretatie: wat zegt de data-analyse over de gestelde hypothese? Conclusie: klopt de geformuleerde hypothese? Hij klopt! Een belangrijke oorzaak van het probleem is gevonden. Verder naar stap 7: het nemen van maatregelen. Hij klopt niet. Mogelijke oorzaak klopt niet. Terug naar stap 2: het opstellen van een nieuwe hypothese Hij klopt, maar we vermoeden nog andere oorzaken. Deel van de oorzaak van het probleem gevonden. Vervolg op twee sporen: én naar stap 7 om maatregelen te bedenken én weer terug naar stap 2 om een volgende hypothese te onderzoeken.

41 Voorbeelden stap 6 Leerlingen die de onderbouw vwo op de nevenlocatie hebben gevolgd, hebben structureel minimaal 0,5 punt lager op het gemiddeld eindexamencijfer voor Engels dan leerlingen die de onderbouw vwo op de eigen locatie hebben gevolgd. Leerlingen met een Cito score lager dan 540 scoren gemiddeld lager dan een 6,0 op hun eindexamen De cijfers in de eerdere leerjaren hangen samen met het eindexamencijfer Engels. In de doorlopende leerlijn Engels wordt (te) weinig aandacht besteed aan het toetsen van leesvaardigheid, waardoor leerlingen onvoldoende worden voorbereid op het CE. We verwachten dat het verschil in aandeel van leesvaardigheid in de toetsen tussen 2 vwo en 5 vwo minstens 25% is

42 Stap 7: Maatregelen nemen Ideeën voor maatregelen verzamelen Kennis en ervaring gebruiken (ook van collega s!) Literatuur gebruiken Maatregel(en) kiezen Actieplan opstellen Uitvoering beschrijven (wie, wat, wanneer?) Maatregel(en) communiceren Opstellen communicatieplan

43 Voorbeelden stap 7 Grondig herzien pto (programma voor toetsing en ontwikkeling) en pta (programma voor toetsing en afsluiting) met een groter aandeel leesvaardigheid in de doorlopende leerlijn Extra ondersteuning leesvaardigheid voor leerlingen in de huidige examenklas. Tijdens de lessen worden de leerlingen ingedeeld in drie groepen (leesvaardigheid, luistervaardigheid en woordenschat), om zo op maat de ondersteuning te kunnen toepassen.

44 Stap 8: Evaluatie Procesevaluatie: Koppeling met maatregelen/acties (stap 7) Evaluatieplan opstellen voor proces: Hoe worden de maatregelen uitgevoerd? Hoe worden de maatregelen ervaren? Effectevaluatie: Koppeling met probleemstelling (stap 1) Evaluatieplan opstellen voor effecten: In hoeverre is de oorzaak weggenomen? Is het doel bereikt?

45 Voorbeelden stap 8 Proces: Wat vinden leerlingen van het werken in drie groepen? Iedere periode in de sectievergadering het nieuwe pto of pta evalueren, waarbij zowel aandacht aan het proces (hoe worden de wijzigingen uitgevoerd?) als de uitvoering (wordt leesvaardigheid meer getoetst?) wordt besteed. Effect: Is het probleem opgelost en is de gewenste situatie is bereikt: het CE cijfer voor dit schooljaar is minimaal een 5,8 en dat jaar erop een 6,0.

46 2 jaar lang gevolgd Pilot 5 datateams Observaties van alle bijeenkomsten Interviews met de datateamleden Voor de exacte resultaten: k.schildkamp@utwente.nl

47 Functioneren van datateams Van ervaring en intuïtie naar data In het begin vooral externe hypotheses, maar hypotheses op klasniveau kloppen vaker. Is echter belangrijk onderdeel van het proces, het is belangrijk voor professionele ontwikkeling: Vertrouwen creëren Oefenen met het stappenplan Je leert het meest van fouten! Toont het belang van data aan Na een aantal rondes hypotheses: we hebben gekeken naar oorzaken buiten de school, oorzaken op schoolniveau en naar onze leerlingen, misschien moeten we meer kijken naar wat er in de klas gebeurt.

48 Depth of inquiry en attributie Depth of inquiry Attribution

49 Bevorderende en belemmerende Schoolleider Tijd factoren Samenwerking en communicatie binnen en buiten het datateam Vrijwillig Gezamenlijk probleem en doel Structuur/stappenplan Ondersteuning

50 Eerste effecten Professionele ontwikkeling: Opbrengstgericht werken Leren van elkaar Schoolverbetering: Betere wiskundeprestaties Minder zittenblijvers

51 Hoe verder? Komende jaren 37 datateams Twee jaar begeleiding van de UT Werkboek en materialen Cursus data analyse Ontmoetingsdagen en conferenties

52 Bedankt voor uw aandacht! Zijn er nog vragen? Meer informatie:

DATATEAMS VOOR ONDERWIJSVERBETERING. SOK studiedag, 6 juni 2014 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl

DATATEAMS VOOR ONDERWIJSVERBETERING. SOK studiedag, 6 juni 2014 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl DATATEAMS VOOR ONDERWIJSVERBETERING SOK studiedag, 6 juni 2014 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl Programma Opbrengstgericht werken Wat is het en waarom belangrijk? Datateam methode Resultaten onderzoek

Nadere informatie

Programma. De datateam methode: Van boeiend onderzoek naar beter onderwijs. Opbrengstgericht werken Aan de slag met de Datateam methode

Programma. De datateam methode: Van boeiend onderzoek naar beter onderwijs. Opbrengstgericht werken Aan de slag met de Datateam methode De datateam methode: Van boeiend onderzoek naar beter onderwijs ResearchEd 21 01 2017 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl Programma Opbrengstgericht werken Aan de slag met de Datateam methode 1 Opbrengstgericht

Nadere informatie

WORKSHOP. Simulatie werken met de datateam methode. Themabijeenkomst DTT Woensdag 9 december Wilma Kippers en Hanadie Leusink

WORKSHOP. Simulatie werken met de datateam methode. Themabijeenkomst DTT Woensdag 9 december Wilma Kippers en Hanadie Leusink WORKSHOP Simulatie werken met de datateam methode Themabijeenkomst DTT Woensdag 9 december 2015 Wilma Kippers en Hanadie Leusink Opbrengstgericht werken Gebruik maken van data, zoals toetsen en examencijfers,

Nadere informatie

De rol van de schoolleider bij het systematisch gebruiken van data voor onderwijsverbetering

De rol van de schoolleider bij het systematisch gebruiken van data voor onderwijsverbetering De rol van de schoolleider bij het systematisch gebruiken van data voor onderwijsverbetering VO-congres, 29 maart 2018 Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl Cindy Poortman: c.l.poortman@utwente.nl Programma

Nadere informatie

MASTERCLASS De datateam methode Examenresultaten Nederlands

MASTERCLASS De datateam methode Examenresultaten Nederlands MASTERCLASS De datateam methode Examenresultaten Nederlands Taal op koers 29 oktober 2014 Cindy Poortman en Kim Schildkamp Uitdagingen in de onderwijspraktijk Voortijdige schooluitval Gebrek aan praktische

Nadere informatie

Formatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas

Formatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas Formatief toetsen: Randvoorwaarden & concrete handvaten voor in de klas Kim Schildkamp Contact: k.schildkamp@utwente.nl Programma Formatief toetsen Voorwaarden voor formatief toetsen Voorbeelden van technieken

Nadere informatie

Datateams voor schoolverbetering: Verhalen uit de praktijk. Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl

Datateams voor schoolverbetering: Verhalen uit de praktijk. Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl Datateams voor schoolverbetering: Verhalen uit de praktijk Kim Schildkamp: k.schildkamp@utwente.nl Opbrengstgericht werken Gebruik maken van data, zoals toetsen, om het onderwijs te verbeteren (zie Schildkamp

Nadere informatie

UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP 1/25/2017 FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES

UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP 1/25/2017 FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES UNIVERSITY OF TWENTS MEESTERSCHAP FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: TIPS VOOR IN DE LES Kim Schildkamp Wilma Kippers Christel Wolterinck Fer Coenders 1 IN DEZE WORKSHOP: 1. 2. 3. 4. 5. LEERDOELEN THEORIE VRAGENLIJST

Nadere informatie

De datateam methode: Onderzoek en praktijk

De datateam methode: Onderzoek en praktijk De datateam methode: Onderzoek en praktijk 10 maart, 2015 OCW, Den Haag Kim Schildkamp Cindy Poortman Anne Tappel Programma Opbrengtgericht werken (OGW) Belang van OGW Manier van OGW: de datateam methode

Nadere informatie

FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN

FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN FORMATIEF TOETSEN IN DE KLAS: BEVORDERENDE EN BELEMMERENDE FACTOREN ONDERWIJS RESEARCH DAGEN, ROTTERDAM, 26 MEI 2016 CHRISTEL H.D. WOLTERINCK WILMA B. KIPPERS KIM SCHILDKAMP CINDY L. POORTMAN FORMATIEF

Nadere informatie

De datateam methode. Onderzoeksbevindingen en praktijkervaringen. Succesexpo School aan Zet , Eindhoven Lisa Moonen en Kim Schildkamp

De datateam methode. Onderzoeksbevindingen en praktijkervaringen. Succesexpo School aan Zet , Eindhoven Lisa Moonen en Kim Schildkamp De datateam methode Onderzoeksbevindingen en praktijkervaringen Succesexpo School aan Zet 01-10-2015, Eindhoven Lisa Moonen en Kim Schildkamp Contactpersoon: Kim Schildkamp, k.schildkamp@utwente.nl Inleiding

Nadere informatie

Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing

Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing Voorwaarden voor effectieve formatieve toetsing Kim Schildkamp, Bernard Veldkamp, Maaike Heitink, Fabienne van der Kleij, Anne Dijkstra, Inge Hoogland, Wilma Kippers Het gebruik van toetsresultaten Review

Nadere informatie

Feedback middels formatief toetsen

Feedback middels formatief toetsen Feedback middels formatief toetsen Studiedag Mbo Taalacademie Kim Schildkamp Contact: k.schildkamp@utwente.nl Formatief toetsen en feedback Waar denkt u aan bij de termen formatief toetsen en feedback?

Nadere informatie

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL

Nadere informatie

De complexe vaardigheid van formatief toetsen in de praktijk

De complexe vaardigheid van formatief toetsen in de praktijk De complexe vaardigheid van formatief toetsen in de praktijk Cindy Poortman, c.l.poortman@utwente.nl Project InformED, m.m.v. Kim Schildkamp, Christel Wolterinck, Jitske de Vries, Adrie Visscher (UT),

Nadere informatie

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente) Vragenlijst formatief toetsen - Docent Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en leerlingen

Nadere informatie

IN DEZE WORKSHOP 11/26/2018

IN DEZE WORKSHOP 11/26/2018 Formatief toetsen in de lerarenopleiding Dr. Kim Schildkamp k.schildkamp@utwente.nl IN DEZE WORKSHOP Basiscollege formatief toetsen lerarenopleiding: http://curriculumvandetoekomst.slo.nl/toolkit Theorie

Nadere informatie

Formatief toetsen: de (on)mogelijkheden van de DTT

Formatief toetsen: de (on)mogelijkheden van de DTT Formatief toetsen: de (on)mogelijkheden van de DTT KIM SCHILDKAMP: K.SCHILDKAMP@UTWENTE.NL DOMINIQUE SLUIJSMANS: DOMINIQUE.SLUIJSMANS@ZUYD.NL Deze presentatie Formatief toetsen De plek van de DTT Een voorbeeld

Nadere informatie

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT

VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN VRAGENLIJST FORMATIEF TOETSEN DOCENT EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR LEERLINGEN EEN FEEDBACK INSTRUMENT VOOR DOCENTEN CHRISTEL WOLTERINCK C.H.D.WOLTERINCK@UTWENTE.NL CHRISTEL

Nadere informatie

FORMATIEF TOETSEN OP MARIANUM CHRISTEL WOLTERINCK 1 DECEMBER 2016

FORMATIEF TOETSEN OP MARIANUM CHRISTEL WOLTERINCK 1 DECEMBER 2016 FORMATIEF TOETSEN OP MARIANUM YVONNE HALLINGSE DTT CONFERENTIE CHRISTEL WOLTERINCK 1 DECEMBER 2016 INHOUD Summatieve cultuur in het VO Verschillende benaderingen van formatief toetsen Onderzoek: belemmerende

Nadere informatie

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente)

Christel Wolterinck (Marianum en Universiteit Twente), Kim Schildkamp (Universiteit Twente), Wilma Kippers (Universiteit Twente) Vragenlijst formatief toetsen - Leerlingen Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente op basis van bestaande vragenlijsten* en heeft als doel te onderzoeken in welke mate de docenten en

Nadere informatie

VOORWAARDEN VOOR EFFECTIEVE

VOORWAARDEN VOOR EFFECTIEVE VOORWAARDEN VOOR EFFECTIEVE FORMATIEVE TOETSING Een praktische review Reviewstudie uitgevoerd in opdracht van en gesubsidieerd door NRO-PPO: Dossiernummer 405-14-534, eindrapport 30-09-2014 Kim Schildkamp

Nadere informatie

Formatief evalueren: het leren van de leerling centraal. Landelijke dag Zorg en Welzijn 2018 Nynke Jansma

Formatief evalueren: het leren van de leerling centraal. Landelijke dag Zorg en Welzijn 2018 Nynke Jansma Formatief evalueren: het leren van de leerling centraal Landelijke dag Zorg en Welzijn 2018 Nynke Jansma Formatief evalueren Welkom! Kennismaking: waar herkent u zich in? Waar herkent u zich in? Eigenlijk

Nadere informatie

Middel voor onderwijsverbetering of afrekeninstrument?

Middel voor onderwijsverbetering of afrekeninstrument? Middel voor onderwijsverbetering of afrekeninstrument? 12 Toetsen: volop in de schijnwerpers Sst, wij maken de Citotoets. Rond deze tijd hangen veel scholen dit soort briefjes weer op de deur van groep

Nadere informatie

EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN

EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEVE INSTRUCTIE EN EVALUATIE STRATEGIEEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN HET DOEL VAN DEZE LEZING - Wat is formatief toetsen - De relatie tot bijvoorbeeld SRL en motivatie - Introduceren

Nadere informatie

Formatief Toetsen in de klas, van theorie naar praktijk.

Formatief Toetsen in de klas, van theorie naar praktijk. Formatief Toetsen in de klas, van theorie naar praktijk. 23 januari 2019 Christel Wolterinck, c.h.d.wolterinck@utwente.nl Kim Schildkamp, k.schildkamp@utwente.nl LEERDOELEN De deelnemers: Hebben inzicht

Nadere informatie

OPDRACHT FORMATIEF EVALUEREN: VAN CONTROLEREN NAAR INFORMEREN

OPDRACHT FORMATIEF EVALUEREN: VAN CONTROLEREN NAAR INFORMEREN OPDRACHT FORMATIEF EVALUEREN: VAN CONTROLEREN NAAR INFORMEREN BESCHRIJVING OPDRACHT In deze opdracht leer je hoe je door meer en beter formatief te evalueren toetsen onderdeel van het leerproces kan maken,

Nadere informatie

Vul voor u zelf vraag 1 tot en met 11 in van de checklist zichtbaar leren (Hattie 2013).

Vul voor u zelf vraag 1 tot en met 11 in van de checklist zichtbaar leren (Hattie 2013). Werkblad Profesionele leergemeenschap CNV Schoolleiders Opdracht 1 Checklist Visibele learning Hattie 2013 Vul voor u zelf vraag 1 tot en met 11 in van de checklist zichtbaar leren (Hattie 2013). Wat is

Nadere informatie

Formatief Toetsen in de klas, van theorie naar praktijk.

Formatief Toetsen in de klas, van theorie naar praktijk. Formatief Toetsen in de klas, van theorie naar praktijk. 21 November 2018 Christel Wolterinck, c.h.d.wolterinck@utwente.nl Cindy Poortman, c.l.poortman@utwente.nl LEERDOELEN De deelnemers: Hebben inzicht

Nadere informatie

Formatief Evalueren. Donderdag 12 oktober Een introductie

Formatief Evalueren. Donderdag 12 oktober Een introductie Formatief Evalueren Donderdag 12 oktober 2017 Een introductie Even voorstellen.. Wessel Peeters Docent Maatschappijleer Loopbaanbegeleider Master Leren en Innoveren Bezig met onderwijs(trends) Vernieuwenderwijs.nl

Nadere informatie

Vragenlijst Formatief Toetsen Docent

Vragenlijst Formatief Toetsen Docent Vragenlijst Formatief Toetsen Docent Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente en heeft als doel te onderzoeken hoe en in welke mate de docenten en leerlingen in het voortgezet onderwijs

Nadere informatie

Formatieve toetscompetenties: een systematische analyse van formatieve toetspraktijken in de klas

Formatieve toetscompetenties: een systematische analyse van formatieve toetspraktijken in de klas Formatieve toetscompetenties: een systematische analyse van formatieve toetspraktijken in de klas 14-09-2017 Judith Gulikers & Liesbeth Baartman NRO-PPO 405-15-722 Eindrapport Waarom weer een review over

Nadere informatie

Feedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings

Feedback geven en krijgen. Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Feedback geven en krijgen Diepteverwerking 9 november 2016 Marieke Thurlings Overzicht Wat is feedback? Feedback van leraar aan leerlingen Hét model van Hattie & Timperley (2007) Zelf aan de slag Uitwisselen

Nadere informatie

Opbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 5 Evalueren en borgen van leeropbrengsten

Opbrengstgericht omgaan met verschillen. Bijeenkomst 5 Evalueren en borgen van leeropbrengsten Opbrengstgericht omgaan met verschillen Bijeenkomst 5 Evalueren en borgen van leeropbrengsten Programma Huiswerk Evalueren van lesdoelen Presenteren van good practices Borgen in team of school - Highlights

Nadere informatie

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel

Afbeelding: TriamFloat Effectmetingsmodel Het meten van het effect van leren en ontwikkelen is een belangrijk thema bij onze klanten. Organisaties willen de toegevoegde waarde van leren weten en verwachten een professionele aanpak van de afdeling

Nadere informatie

EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEF TOETSEN

EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEF TOETSEN EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEF TOETSEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN LECTOR ONDERWIJSEXCELLENTIE ROOSEVELT CENTRE FOR EXCELLENCE IN EDUCATION HOGESCHOOL ZEELAND HET DOEL VAN DEZE LEZING - Ingaan op formatief

Nadere informatie

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden

beheerst de volgende vaardigheden, kan deze onderwijzen en vaardigheden Checklist vakdidactisch Kennisbasis Biologie Voor het begin van de 3 e jaars stage vullen de studenten deze checklist in. De studenten formuleren leerdoelen die aansluiten op de uitkomst van deze list.

Nadere informatie

Tool scan formatieve toetscyclus

Tool scan formatieve toetscyclus Tool scan formatieve toetscyclus Lees de beschrijvingen van docentactiviteiten in de formatieve toetscyclus hieronder. Geef steeds aan in hoeverre jij dit momenteel doet in je eigen onderwijs. Score 1

Nadere informatie

Professionele leergemeenschappen in de lerarenopleiding Onderzoek naar de integratie van evalueren om te leren

Professionele leergemeenschappen in de lerarenopleiding Onderzoek naar de integratie van evalueren om te leren Professionele leergemeenschappen in de lerarenopleiding Onderzoek naar de integratie van evalueren om te leren Jos Castelijns, Karel Koolen en Diana Baas (Hogeschool De Kempel) en Marjan Vermeulen (Open

Nadere informatie

Scan: docentactiviteiten in de FE-cyclus

Scan: docentactiviteiten in de FE-cyclus Scan: docentactiviteiten in de FE-cyclus Lees de beschrijvingen van docentactiviteiten in de FE-cyclus hieronder. Geef steeds aan in hoeverre jij dit momenteel doet in je eigen lessen. 1 punt betekent

Nadere informatie

opbrengstgericht werken in en door de sectie Scan voor de sectie

opbrengstgericht werken in en door de sectie Scan voor de sectie opbrengstgericht werken in en door de sectie Scan voor de sectie APS en KPC-groep Colofon Deze uitgave maakt onderdeel uit van de publicatie Opbrengstgericht werkin in en door de sectie. Deze publicatie

Nadere informatie

Vragenlijst Formatief Toetsen Leerling

Vragenlijst Formatief Toetsen Leerling Vragenlijst Formatief Toetsen Leerling Deze vragenlijst is ontwikkeld door de Universiteit Twente en heeft als doel te onderzoeken hoe en in welke mate formatief toetsen wordt gebruikt door docenten en

Nadere informatie

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs

Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Bekwaamheidseisen leraar primair onderwijs Uit: Besluit van 16 maart 2017 tot wijziging van het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel en het Besluit bekwaamheidseisen onderwijspersoneel BES in verband

Nadere informatie

Formatief evalueren met leesgesprekken

Formatief evalueren met leesgesprekken Formatief evalueren met leesgesprekken Joanneke Prenger Stichting Lezen 10 november 2016 Inleiding Veel aandacht voor het curriculum, leren, toetsing en toezicht Veel aandacht voor toetsing passend bij

Nadere informatie

Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent. Alien van der Sluis en Arjan Pruim

Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent. Alien van der Sluis en Arjan Pruim Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent Alien van der Sluis en Arjan Pruim Introductie Quiz(je) Beetje theorie Praktijk Gesprek Zelfregulatie; Wat doe je al? Waar heb je (on)bewust al

Nadere informatie

Kaartspel De formatieve toetscyclus. NRO-PPO overzichtsstudie dossiernummer Judith Gulikers & Liesbeth Baartman

Kaartspel De formatieve toetscyclus. NRO-PPO overzichtsstudie dossiernummer Judith Gulikers & Liesbeth Baartman Kaartspel De formatieve toetscyclus NRO-PPO overzichtsstudie dossiernummer 405-15-722 Doelgericht professionaliseren. Formatief toetsen met effect! Wat DOET de docent in de klas? Judith Gulikers & Liesbeth

Nadere informatie

Differentiëren met de toets(resultaten)

Differentiëren met de toets(resultaten) Differentiëren met de toets(resultaten) Werkconferentie Schoolinfo 19 april 2018 Masja Mesie m.mesie@netwerkonderwijsadviseurs.nl Programma workshop toetsen 1. Toetsen en feedback 2. Onderscheiden van

Nadere informatie

Assessment as learning. Van lesgeven naar leren. Over leren, ontwikkelen en vormen. Over aanleren en toepassen. Hoe doe ik dat in mijn school?

Assessment as learning. Van lesgeven naar leren. Over leren, ontwikkelen en vormen. Over aanleren en toepassen. Hoe doe ik dat in mijn school? Assessment as learning Van lesgeven naar leren. Over leren, ontwikkelen en vormen. Over aanleren en toepassen. Hoe doe ik dat in mijn school? Formatieve assessment, waarom zou je dat gebruiken? In John

Nadere informatie

Leren observeren en collegiale consultatie

Leren observeren en collegiale consultatie 1 03-09-2015 30-09-2016 1 Leren observeren en collegiale consultatie Michelle Helms-Lorenz 2 03-09-2015 30-09-2017 2 Bij het observeren komt veel kijken Bij het trekken van conclusies nav observaties komt

Nadere informatie

Formatief Evalueren. Donderdag 6 december Een introductie

Formatief Evalueren. Donderdag 6 december Een introductie Formatief Evalueren Donderdag 6 december 2018 Een introductie Even voorstellen.. Wessel Peeters Docent Maatschappijleer Loopbaanbegeleider Master Leren en Innoveren Bezig met onderwijs(trends) Vernieuwenderwijs.nl

Nadere informatie

Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent

Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent Move to make a difference Zelfregulatie in het basisonderwijs; de rol van de docent Alien van der Sluis en Arjan Pruim Introductie Quiz(je) Beetje theorie Praktijk Gesprek Rondje la Rondje langs de velden

Nadere informatie

Leren van een assessment. Workshop IVG Scholingsdag Toetsing Eric Entken en Titia van Eijndhoven 12 november 2012

Leren van een assessment. Workshop IVG Scholingsdag Toetsing Eric Entken en Titia van Eijndhoven 12 november 2012 Leren van een assessment Workshop IVG Scholingsdag Toetsing Eric Entken en Titia van Eijndhoven 12 november 2012 Doelstelling Hoe kun je de kwaliteit van jouw beoordeling en feedback verbeteren bij een

Nadere informatie

Stap 1 Doelen vaststellen

Stap 1 Doelen vaststellen Stap 1 Doelen vaststellen! Lesdoelen staan altijd in relatie tot langere termijn doelen. Zorg dat je de leerlijn of opbouw van doelen op schoolniveau helder hebt! Groepsdoelen staan altijd in relatie tot

Nadere informatie

EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEF TOETSEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN

EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEF TOETSEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN EFFECTIEF LEREN DOOR FORMATIEF TOETSEN DR. KELLY MEUSEN-BEEKMAN HET DOEL VAN DEZE LEZING Hoe, wat en waarom van forma.ef toetsen; JUNI 9, 2016 Introduceren van forma.eve toetsmethoden in het hoger onderwijs;

Nadere informatie

Formatief toetsen. Hoor- en werkcolleges voor in de lerarenopleidingen eerste- en tweedegraads

Formatief toetsen. Hoor- en werkcolleges voor in de lerarenopleidingen eerste- en tweedegraads Formatief toetsen Hoor- en werkcolleges voor in de lerarenopleidingen eerste- en tweedegraads Formatief toetsen Achtergrond: doel, doelgroep, aantal colleges en accenten in colleges In deze colleges Deel

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken:

Opbrengstgericht werken: Kris Verbeeck en Astrid van den Hurk (KPC Groep) i.s.m. Marcel Pennings (OBS de Windhoek), met dank aan Liesbeth Baartman (TU Eindhoven). Opbrengstgericht werken: samenhangend beleid bij toetsen en volgen

Nadere informatie

SCHOOLONTWIKKELING & DTT

SCHOOLONTWIKKELING & DTT SCHOOLONTWIKKELING & DTT Jeroen Spek & Jacob Raap 9 december 2015 WERKGROEP SCHOOLONTWIKKELING EN DTT Algemene inleiding Praktijkvoorbeeld Bespreken dillema s met stellingen Delen uitkomsten bespreking

Nadere informatie

Onderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen. Master Innovation & Leadership in Education

Onderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen. Master Innovation & Leadership in Education Onderzoek Module 10.3 Het empirisch onderzoek ontwerpen Master Innovation & Leadership in Education Leerdoelen Aan het eind van deze lesdag heb je: Kennis van de dataverzamelingsmethodes vragenlijstonderzoek,

Nadere informatie

Leerling volgen in hun ontwikkeling vanaf groep 1

Leerling volgen in hun ontwikkeling vanaf groep 1 Leerling volgen in hun ontwikkeling vanaf groep 1 SLO nationaal expertisecentrum leerplanontwikkeling Middagconferentie 25 mei Versnellen & Verrijken Yvonne Janssen Doelen workshop Bewustwording van complexiteit

Nadere informatie

Opdracht Inleiding Doel Benodigdheden Voorkennis Stappenplan Een les voorbereiden en achterhalen waar je leerlingen staan Voorbeeld Doel Resultaat

Opdracht Inleiding Doel Benodigdheden Voorkennis Stappenplan Een les voorbereiden en achterhalen waar je leerlingen staan Voorbeeld Doel Resultaat Opdracht Formatief evalueren met digitale tools Inleiding Niet alleen de resultaten tellen, het leerproces zelf is minstens zo belangrijk. Bij formatief evalueren willen alle betrokkenen bij het leerproces

Nadere informatie

betere leerprestaties?

betere leerprestaties? 2 Leidt het gebruik van digitale leerlingvolgsystemen tot betere leerprestaties? Marjan Faber & Adrie Visscher Universiteit Twente Digitale leerlingvolgsystemen geven leraren een terugkoppeling op hoe

Nadere informatie

SOK-studiedag Effectief onderwijs: de leraar doet er toe! 7 december 2012 Affligem, België

SOK-studiedag Effectief onderwijs: de leraar doet er toe! 7 december 2012 Affligem, België SOK-studiedag Effectief onderwijs: de leraar doet er toe! 7 december 2012 Affligem, België De principes van opbrengstgericht werken Linda Odenthal Opbrengstgericht werken is geen doel maar een middel!

Nadere informatie

Welkom. Hoe houd je je resultaten op peil tijdens curriculumherziening

Welkom. Hoe houd je je resultaten op peil tijdens curriculumherziening Welkom Hoe houd je je resultaten op peil tijdens curriculumherziening binnen de school? Presentatie door: Brigitte van Hilst VO-Congres: Ontwikkeling van eigentijds curriculum in de school 28 maart 2019

Nadere informatie

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer

kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer kennisbasis vakdidactiek biologie auteurs Teresa Maria Dias Pedro Gomes, Stefan Bosmans en Marnix van Meer Domein B1.1 Biologie leren Begripsontwikkeling en jargon Leren van biologische vaardigheden Verschillen

Nadere informatie

Appendix A Checklist voor visible learning inside *

Appendix A Checklist voor visible learning inside * Appendix A Checklist voor visible learning inside * * Op www.bazalt.nl/lerenzichtbaarmaken kunt u dit formulier downloaden en vervolgens printen. Het is belangrijk dat de medewerkers van de school deze

Nadere informatie

Leidinggeven aan onderzoekende scholen in de 21 ste eeuw

Leidinggeven aan onderzoekende scholen in de 21 ste eeuw Leidinggeven aan onderzoekende scholen in de 21 ste eeuw Vier jaar onderzoek naar onderzoeksmatig leiderschap: welke inzichten levert het op? Meta Krüger Lector leiderschap in het onderwijs Inhoud lezing

Nadere informatie

Samen opbrengstgericht werken = vakmanschap versterken!

Samen opbrengstgericht werken = vakmanschap versterken! Samen opbrengstgericht werken = vakmanschap versterken! Over de rol van de kwaliteitszorgmedewerker binnen OGW Juliette Vermaas Opdracht 1: Inventarisatie 1. Wat is volgens jou kenmerkend voor OGW? Kies

Nadere informatie

Creatief onderzoekend leren

Creatief onderzoekend leren Creatief onderzoekend leren De onderwijskundige: Wouter van Joolingen Universiteit Twente GW/IST Het probleem Te weinig bèta's Te laag niveau? Leidt tot economische rampspoed. Hoe dan? Beta is spelen?

Nadere informatie

Speaking English: a piece of cake? Resultaten van landelijk onderzoek naar het niveau gespreksvaardigheid Engels van de leerlingen

Speaking English: a piece of cake? Resultaten van landelijk onderzoek naar het niveau gespreksvaardigheid Engels van de leerlingen Speaking English: a piece of cake? Resultaten van landelijk onderzoek naar het niveau gespreksvaardigheid Engels van de leerlingen Internationale standaardsetting van de examens Leesvaardigheid 1 Kijk-

Nadere informatie

Toetsen Leerdoelen en leeropbrengsten

Toetsen Leerdoelen en leeropbrengsten Toetsen Leerdoelen en leeropbrengsten dr. Renske de Kleijn Onderwijsadvies en Training - Educatie 25 april 2016 Overzicht 1. Lesopzet maken en CA Doelen Lesopzet Overzicht 1. Lesopzet maken en CA Doelen

Nadere informatie

Aan de slag met toetsgegevens: van valkuil naar stappenplan. Jan Vanhoof. SOK-studiedag 7 december 2012

Aan de slag met toetsgegevens: van valkuil naar stappenplan. Jan Vanhoof. SOK-studiedag 7 december 2012 Aan de slag met toetsgegevens: van valkuil naar stappenplan Jan Vanhoof SOK-studiedag 7 december 2012 0 Inhoud van deze lezing 1. Het concept geïnformeerde (school)ontwikkeling 2. Wat weten we hierover?

Nadere informatie

Hoe kan ik de kwaliteit van leerkrachten verbeteren?

Hoe kan ik de kwaliteit van leerkrachten verbeteren? Hoe kan ik de kwaliteit van leerkrachten verbeteren? Bewijs leveren Succescriteria Professionele Lerende Gemeenschap Data & Actie onderzoek Collectieve Reflectieve praktijk Collectieve focus op het leren

Nadere informatie

Diatoetsen; een formatief leerlingvolgsysteem

Diatoetsen; een formatief leerlingvolgsysteem Diatoetsen; een formatief leerlingvolgsysteem 1. Formatief toetsen 2. Differentiaal diagnose begrijpend lezen 3. Formatief evalueren 4. Lesmaterialen op niveau van de leerling Een formatief leerlingvolgsysteem

Nadere informatie

Onderzoeksvraag Uitkomst

Onderzoeksvraag Uitkomst Hoe doe je onderzoek? Hoewel er veel leuke boeken zijn geschreven over het doen van onderzoek (zie voor een lijstje de pdf op deze site) leer je onderzoeken niet uit een boekje! Als je onderzoek wilt doen

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan

Opbrengstgericht werken bij andere vakken. Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Opbrengstgericht werken bij andere vakken Martine Amsing, Marijke Bertu, Marleen de Haan Doel Leerkrachten kunnen een les tekenen of geschiedenis ontwerpen volgens de uitgangspunten van OGW die ze direct

Nadere informatie

Kwaliteit van toetsen en beoordelen. Desirée Joosten-ten Brinke. 25 oktober Programma

Kwaliteit van toetsen en beoordelen. Desirée Joosten-ten Brinke. 25 oktober Programma Kwaliteit van toetsen en beoordelen Desirée Joosten-ten Brinke 25 oktober 2011 Programma Constructive alignment Kwaliteitspiramide voor eigentijds toetsen Docentprofessionalisering Toetsmotivatie en Studentbetrokkenheid

Nadere informatie

Heikamperweg AZ Asten-Heusden

Heikamperweg AZ Asten-Heusden Heikamperweg 1 5725 AZ Asten-Heusden bbs.antonius@prodas.nl www.antonius-heusden.nl Beste geïnteresseerde in de kwaliteiten van BBS. Antonius, Kwalitatief en passend onderwijs verzorgen is een opdracht

Nadere informatie

Strategieën voor formatief toetsen in de lespraktijk: onderzoek en concrete voorbeelden

Strategieën voor formatief toetsen in de lespraktijk: onderzoek en concrete voorbeelden 113 Wilma Kippers, Christel Wolterinck, Kim Schildkamp en Cindy Poortman Strategieën voor formatief toetsen in de lespraktijk: onderzoek en concrete voorbeelden Inleiding Stel dat het onderwijzen van leerlingen

Nadere informatie

Opbrengstgericht werken en Groen Proeven: Hoe realiseer ik dat? Juliette Vermaas

Opbrengstgericht werken en Groen Proeven: Hoe realiseer ik dat? Juliette Vermaas Opbrengstgericht werken en Groen Proeven: Hoe realiseer ik dat? Juliette Vermaas Opbrengsten gebruiken om: Reflectie op gang te brengen over onze manier van werken Verstandige beslissingen te nemen op

Nadere informatie

Opdracht Feedback Feed up Feed forward

Opdracht Feedback Feed up Feed forward Opdracht Feedback Feed up Feed forward In deze workshop ga je aan de slag met het inbouwen van verschillende feedbackmomenten in je les. In deze workshop leer je het verschil tussen: - feedback, feed up

Nadere informatie

?Wetenschap? Verloop van de workshop 10/3/2016. Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces?

?Wetenschap? Verloop van de workshop 10/3/2016. Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces? Jonge kinderen en hun creatieve aanpak van wetenschap. Hoe begeleid je hen doorheen het leerproces? Bea Merckx bea.merckx@arteveldehs.be Jozefien Schaffler jozefien.schaffler@arteveldehs.be CEYS projectmedewerkers

Nadere informatie

WORKSHOP: Wat zijn uw eigen competenties?

WORKSHOP: Wat zijn uw eigen competenties? LOGO-congres 15 juni 2012 Onderwijsvernieuwing met Ambitie en Passie WORKSHOP: Wat zijn uw eigen competenties? Theo Bouman & Valerie Hoogendoorn Opleidingsinstituut PPO Groningen 1 Doel Feeling te krijgen

Nadere informatie

Tool IC-2 Toetsen en beoordelen van onderzoekend leren

Tool IC-2 Toetsen en beoordelen van onderzoekend leren Onderzoekend leren Wat zijn de uitdagingen in het gebruik van onderzoekend leren? Tool IC-2 Toetsen en beoordelen van onderzoekend leren 2016 mascil project (G.A. no. 320693). Lead partner University of

Nadere informatie

Lesson Study: Effectief en bruikbaar in het Nederlandse onderwijs?

Lesson Study: Effectief en bruikbaar in het Nederlandse onderwijs? Lesson Study: Effectief en bruikbaar in het Nederlandse onderwijs? NRO-project 405-15-726 Siebrich de Vries, Gerrit Roorda, Klaas van Veen ORD, 28 juni 2017 1. Aanleiding Inhoud presentatie 2. Wat is Lesson

Nadere informatie

Lambrecht Spijkerboer Dinsdag 11 december 18

Lambrecht Spijkerboer Dinsdag 11 december 18 Lambrecht Spijkerboer STA@Lambrechtspijkerboer.nl Dinsdag 11 december 18 Programma workshop toetsen 1. Toetsen en feedback 2. Onderscheiden van leeractiviteiten in opgaven/opdrachten in een schriftelijke

Nadere informatie

Professionele Lerende Gemeenschap

Professionele Lerende Gemeenschap Daadkrachtig leiding geven aan een professionele leergemeenschap Succescriteria Professionele Lerende Gemeenschap Data & Actie onderzoek Collectieve Reflectieve praktijk Collectieve focus op het leren

Nadere informatie

Scan Professionele leercultuur op scholen Kohnstamm Instituut

Scan Professionele leercultuur op scholen Kohnstamm Instituut Scan Professionele leercultuur op scholen Kohnstamm Instituut De scan Professionele leercultuur op scholen is een instrument voor scholen voor voortgezet onderwijs waarmee in kaart wordt gebracht hoe ver

Nadere informatie

Het Maastrichtse Model

Het Maastrichtse Model Het Maastrichtse Model EEN ALTERNATIEF? REFLECTIE OP EEN MODEL Toetsen van competenties Longitudinale toetsing en toetsprogramma: doelbewust gepland arrangement van toetsing t ingebed in leerprogramma

Nadere informatie

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1

Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs 1 Bijlage 1: Het wetenschappelijk denk- en handelingsproces in het basisonderwijs: Stadium van het instructie model Oriëntatiefase

Nadere informatie

UNIVERSITEIT TWENTE WORKSHOP TWENTS MEESTERSCHAP STUDENT DRIVEN LEARNING OP DE UT

UNIVERSITEIT TWENTE WORKSHOP TWENTS MEESTERSCHAP STUDENT DRIVEN LEARNING OP DE UT UNIVERSITEIT TWENTE WORKSHOP TWENTS MEESTERSCHAP STUDENT DRIVEN LEARNING OP DE UT FRANK VAN DEN BERG & ANNE MULLER CENTRE OF EXPERTISE IN LEARNING AND TEACHING 23 JANUARI 2019 29/1/19 1 STUDENT DRIVEN

Nadere informatie

KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017

KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017 KWALITEITSONDERZOEK IN HET KADER VAN DE STAAT VAN HET ONDERWIJS 2016/2017 Huygens College VMBOB VMBOK Plaats : Amsterdam BRIN nummer : 21ET 04 BRIN nummer : 21ET 04 VMBOB BRIN nummer : 21ET 04

Nadere informatie

Innovatieve vormen van leren, wat betekent dat voor toetsen?

Innovatieve vormen van leren, wat betekent dat voor toetsen? Innovatieve vormen van leren, wat betekent dat voor toetsen? Dr. Mary Dankbaar programma manager e-learning, Erasmus MC Inhoud Ontwikkelen en beoordelen kennis Ontwikkelen en beoordelen van vaardigheden

Nadere informatie

21ste-eeuwse vaardigheden:

21ste-eeuwse vaardigheden: INLEIDING 21ste-eeuwse vaardigheden Het helpen ontwikkelen van 21ste-eeuwse vaardigheden bij studenten vraagt het nodige van docenten. Zowel qua werkvormen als begeleiding. In hoeverre neem je een voorbeeldrol

Nadere informatie

Een leertraject evalueren tijdens een levendige sessie

Een leertraject evalueren tijdens een levendige sessie onderzoek doen 4 Een leertraject evalueren tijdens een levendige sessie Hoe je de terugblik op een training leerzaam en effectief kunt maken Door Suzanne Verdonschot en Marjolein van Vossen Evalueren van

Nadere informatie

FEEDBACK ALS INTEGRAAL ONDERDEEL VAN LEREN EN OPLEIDEN JORIK ARTS & MIEKE JASPERS 1 JUNI 2018

FEEDBACK ALS INTEGRAAL ONDERDEEL VAN LEREN EN OPLEIDEN JORIK ARTS & MIEKE JASPERS 1 JUNI 2018 FEEDBACK ALS INTEGRAAL ONDERDEEL VAN LEREN EN OPLEIDEN JORIK ARTS & MIEKE JASPERS 1 JUNI 2018 RITME SESSIE 1. THEORETISCHE INPUT 30 MINUTEN 2. INDIVIDUELE OPDRACHT 5 MINUTEN 3. BESPREKING IN KOPPELS 10

Nadere informatie

De rol van formatief toetsen binnen taalonderwijs. Joanneke Prenger CPS 13 oktober Welkom aan boord!

De rol van formatief toetsen binnen taalonderwijs. Joanneke Prenger CPS 13 oktober Welkom aan boord! De rol van formatief toetsen binnen taalonderwijs Joanneke Prenger CPS 13 oktober 2016 Welkom aan boord! 1 Inleiding Veel aandacht voor het curriculum, leren, toetsing en toezicht Veel aandacht voor toetsing

Nadere informatie

Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding

Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Evaluatie Curriculum Onderzoek in de opleiding Helmond, 16 juni 2016 Puck Lamers Master Onderwijswetenschappen Radboud Universiteit Nijmegen drs. Monique van der Heijden dr. Jeannette Geldens Kempelonderzoekscentrum

Nadere informatie

PTA Engelse taal en literatuur HAVO Belgisch Park cohort 15-16-17

PTA Engelse taal en literatuur HAVO Belgisch Park cohort 15-16-17 en examen Engels PTA Engelse taal en literatuur HAVO Belgisch Park cohort 15-16-17 Het eindexamen bestaat uit een centraal examen en een schoolexamen. Het examenprogramma bestaat uit de volgende domeinen:

Nadere informatie

Introductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek.

Introductie. De onderzoekscyclus; een gestructureerde aanpak die helpt bij het doen van onderzoek. Introductie Een onderzoeksactiviteit start vanuit een verwondering of verbazing. Je wilt iets begrijpen of weten en bent op zoek naar (nieuwe) kennis en/of antwoorden. Je gaat de context en content van

Nadere informatie

Het meesterstuk binnen de Jenaplan opleiding

Het meesterstuk binnen de Jenaplan opleiding 1 Het meesterstuk in de Jenaplan opleiding Het meesterstuk binnen de Jenaplan opleiding Binnen de Jenaplanopleidingen is gekozen voor het meesterstuk als afronding van de opleiding. Met het meesterstuk

Nadere informatie