Geen toetsrevolutie zonder onderwijskundig leiderschap. Dominique Sluijsmans, Universiteit Maastricht/Zuyd Hogeschool

Transcriptie

1 Geen toetsrevolutie zonder onderwijskundig leiderschap Dominique Sluijsmans, Universiteit Maastricht/Zuyd Hogeschool

2 28 maart 2019 Welkom! Geen toetsrevolutie zonder onderwijskundig leiderschap Naar een herstel van de balans tussen de formatieve en summatieve functie van toetsing in het voortgezet onderwijs Bijdrage VO-congres Nieuwegein Dominique Sluijsmans Zuyd Hogeschool Lector Professioneel Beoordelen

3 3/31/2019

4 Even terug in de tijd

5 3/31/2019

6

7

8

9

10

11 sluijsmans.net

12

13

14

15 3/31/2019

16

17 Creatief met curriculum - ontwikkeling van eigentijds onderwijs in de school

18

19 Drie kernvragen in 1,5 uur 1. Wat is voor u het waartoe van het voortgezet onderwijs en welke visie op leren en ontwikkelen vraagt dat? 2. Welke implicaties heeft dit voor het ontwerp van het curriculum en de toetsing? 3. Wat vraagt het realiseren van het waartoe en een formatieve c.q. feedbackcultuur van o.a. onderwijskundig leiderschap?

20

21 3/31/2019

22 1. Wat is voor u het waartoe van het voortgezet onderwijs en welke visie op leren en ontwikkelen vraagt dat?

23 Bespreek met uw buurman/buurvrouw wat voor u het belangrijkste doel is van het vo (3 minuten)

24 3. Welke implicaties heeft dit voor het ontwerp van de curricula en de toetsing?

25 Ontwrichte verhouding onderwijsen toetstijd o o o o o o T onderwijs toets toetsgedrag (wash-back effect; Alderson & Wall, 1993)

26

27 Toetsen en examens dragen onvoldoende bij aan de kwaliteit van het onderwijs. Dat komt doordat de toetspraktijk in verschillende opzichten uit balans is. De Onderwijsraad adviseert de overheid en de onderwijsinstellingen in dit advies om toe te werken naar een evenwichtigere toets- en examenpraktijk.

28 3/31/2019

29 toetsing = brug tussen onderwijzen en leren

30 Naar meer integratie T o T o T o T o T o Toets is startpunt van leren Toetsen worden gebruikt om het leren vorm te geven Biggs, J. (1996). Enhancing teaching through constructive alignment. Higher Education, 32,

31 team - school leerling - klas toetscultuur feedbackcultuur FORMATIEF HANDELEN

32 Naar formatief handelen FH FH FH FH FH FH Formatieve activiteiten zijn startpunt van leren Formatief handelen wordt gebruikt om het leren vorm te geven We love to be right, but we learn more when we are wrong.

33 FH is gericht op twee doelen

34 3/31/2019

35

36 waar summatief toetsen wordt georganiseerd op bepaalde momenten, is formatief handelen ingebed in de dagelijkse onderwijsen werkpraktijk

37 overmatig inzetten van summatieve toetsing (cijfers) is als het rennen van te veel marathons dat doe je dus niet te vaak (Daisy Christodoulou)

38 formatief handelen is gericht op (zelf leren) leren met als doel kennis en vaardigheden op te bouwen (mislukken mag en moet zelfs) summatief toetsen is gericht op presteren met als doel aan te tonen dat leerlingen de kennis en vaardigheden (duurzaam) beheersen Meer info over dit onderscheid? Bekijk interessante presentatie van Daisy Christodoulou op GRS6BX_Kw Of lees haar boek Making Good Progress, zie ook handout

39 formatief handelen is interactief en cyclisch proces Waar werkt de leerling naar toe? FEEDUP Hoe komt de leerling naar de gewenste situatie? FEEDFORWARD Waar staat de leerling nu? FEEDBACK

40 waar werkt de leerling naar toe? FEEDUP waar staat de leerling nu? FEEDBACK hoe komt de leerling naar de gewenste situatie? FEEDFORWARD docent VOORDAT JE BEGINT RESPONSIEF 2. realiseren van effectieve discussies en activiteiten die bewijs leveren voor leren 3. terugkoppeling geven gericht op verder leren ONDERWIJS medeleerling leerling 1. verhelderen van leerdoelen en delen van criteria voor succes 4. activeren van studenten als belangrijke informatiebronnen voor elkaar DE ROL VAN DE LEERLING 5. activeren van studenten in het stimuleren van eigenaarschap over het eigen leren

41 We leggen teveel nadruk op de summatieve functie van toetsing

42 Naar een toetsprogramma elk moment levert zinvolle informatie op dat feedback en verder leren stuurt!

43 er staat niks op het spel er staat veel op het spel één datapunt gericht op informatie en feedback meerdere datapunten gericht op diagnose, bijsturing en voorspelling veel datapunten gericht op zware beslissing over leeruitkomst

44 3/31/2019

45 Wij kunnen de interne samenhang van ons toetsprogramma uitleggen in het licht van onze doelen

46 3. Wat vraagt het realiseren van het waartoe en een formatieve c.q. feedbackcultuur van onderwijskundig leiderschap? Diephuis & Van Kasteren (2004) Van ontwerp naar ontwikkeling. Vijf stappen.

47 Als (onderwijskundig) leider zorg je voor de condities waaronder docenten zo optimaal mogelijk effectief, efficiënt en prettig onderwijs kunnen verzorgen LEIDERSCHAP START MET VISIE

48 3/31/2019

49 3/31/2019

50 Opruimen en kijken waar je staat

51 3/31/2019

52 3/31/2019

53 Leidinggeven aan heroriëntatie inhoud samenwerking organisatie rollen taal gedrag

54 waar werkt de school naar toe? FEEDUP waar staat de school nu? FEEDBACK hoe komt de school naar de gewenste situatie? FEEDFORWARD schoolleiding collega s docenten 1. verhelderen van leerdoelen en delen van criteria voor succes: hoe weten we dat we de goede dingen doen en dat goed doen? 2. realiseren van effectieve discussies en activiteiten die bewijs leveren voor (team)leren 3. terugkoppeling geven gericht op verder (team)leren 4. activeren van docenten als belangrijke informatiebronnen voor elkaar 5. activeren van docenten in het stimuleren van eigenaarschap over hun eigen professionalisering

55 Structuur + Processen & Organisatie Cultuur + Leiderschap & Basiswaarden Mensen + Competenties & Vaardigheden + Middelen ICT, Geld, Faciliteiten Resultaten + = Verwarring Producten & Effecten = Geen samenhang & Visie Visie Scenario s & Architectuur + Cultuur + Leiderschap & Basiswaarden Mensen + Competenties & Vaardigheden + Middelen ICT, Geld, Faciliteiten Resultaten + = Chaos Producten & Effecten Geen sturing & beheersing Visie Scenario s & Architectuur Structuur + + Processen & Organisatie Mensen + Competenties & Vaardigheden + Middelen ICT, Geld, Faciliteiten Resultaten + = Weerstand Producten & Effecten Geen binding Visie Scenario s & Architectuur + Structuur Processen & Organisatie Cultuur + + Leiderschap & Basiswaarden + Middelen ICT, Geld, Faciliteiten Resultaten + = Ongerustheid Producten & Effecten Geen vaardigheden Visie Scenario s & Architectuur + Structuur Processen & Organisatie Cultuur + Leiderschap & Basiswaarden Mensen + + Competenties & Vaardigheden Resultaten + = Producten & Effecten Frustratie Geen voorzieningen Visie Scenario s & Architectuur + Structuur Processen & Organisatie Cultuur + Leiderschap & Basiswaarden Mensen + Competenties & Vaardigheden Middelen + + = Nutteloosheid ICT, Geld, Faciliteiten Geen toegevoegde waarde Visie Scenario s & Architectuur + Structuur Processen & Organisatie Cultuur + Leiderschap & Basiswaarden Mensen + Competenties & Vaardigheden + Middelen ICT, Geld, Faciliteiten Resultaten + = Producten & Effecten Groei en verandering Bron: Marcel Nieuwenhuis (2003)

56 Formatief handelen in de klas werkt pas als als je dat ook als team doet

57 Richt een lerend gezelschap van docenten in (Wiliam, 2016) - Richt dit lerende gezelschap in voor de duur van 2 jaar - Benoem geïnteresseerde collega s - Vergelijkbaar takenpakket (bijv. zelfde leerjaar/zelfde domein, bijv. taal) - Gemixte inhoud (bijv. interprofessioneel) - Verzeker dat er vanuit MT ondersteuning is om: - Maandelijks een bijeenkomst te organiseren van minuten tijdens of na contact- c.q. lesuren - Tussen bijeenkomsten 2 uur voor peer observatie of andere samenwerkingsactiviteiten - Zorg voor noodzakelijke ontheffingen van beleidsactiviteiten - Focus op de vijf strategieën van formatief handelen - Kies daarbinnen 1 techniek die je gaat implementeren, zorg bij keuze van techniek voor voldoende informatie over context waarin je implementatie wilt vormgeven

58 Leidinggeven aan het experiment Waar werken we naar toe? Hoe komen we naar de gewenste situatie? Waar staan we nu? Spannendste fase! Terugval naar het oude is groot als ervaringen negatief zijn

59 3/31/2019

60 3/31/2019

61

62 Sluijsmans.net

63 Meer informatie