Wat is actieonderzoek? Actie Uitgaan van wat je nu doet. Of je de doelen die je hebt met je onderwijs nu bereikt, wat zou beter kunnen?

Maat: px

Weergave met pagina beginnen:

Download "Wat is actieonderzoek? Actie Uitgaan van wat je nu doet. Of je de doelen die je hebt met je onderwijs nu bereikt, wat zou beter kunnen?"

Nathan de Kooker
6 jaren geleden
Aantal bezoeken:

1 Docent in ontwikkeling met actieonderzoek T. Platteel ICLON, Universiteit Leiden Inleiding In de politiek wordt er op het moment veel gepraat over de onderzoekende docent. Eerstegraads docenten moeten kritisch naar hun eigen onderwijs kijken en in staat zijn om dit te veranderen waar nodig. Daar wordt geld en tijd voor uitgetrokken kijk naar Onderwijs Bewijs en verschillende projecten als de Academische School. Actieonderzoek is een manier om onderzoek in de praktijk te doen. Mijn verhaal het komende half uur zal niet gaan over waarom dat vanuit de politiek gewenst is, maar waarom u dat eventueel zou kunnen en willen doen en hoe dat er dan uit kan zien. Actieonderzoek is namelijk gericht op een aantal zaken: Wat is actieonderzoek? Actie Uitgaan van wat je nu doet. Of je de doelen die je hebt met je onderwijs nu bereikt, wat zou beter kunnen? Onderzoek Informatie halen uit bronnen in de omgeving (methode, collega s, studenten). Plannen opstellen. Actie Plannen uitvoeren. Resultaten bekijken en ideeën aanpassen. Cyclisch proces Grote kans dat dit afwijkend is van veel onderzoek tijdens en na uw studie. Kemmis (2001 p.91-92); Beinvloed door Habermas (1972): Empirisch & analystisch onderzoek; interesse in getting things done effectively. Interpretatief & praktisch onderzoek; interesse in slim en zorgvuldig beslissingen maken in de praktijk. Emancipatorisch & kritisch onderzoek (empowerment); interesse in de emancipatie van mensen door gewoonte, gebruik, illusie en dwang zichtbaar te maken. Dit leidt soms tot resultaten die tegengesteld zijn aan wat de participanten zouden willen zien. This form of action research aims not only at improving outcomes, and improving the self understanding of practitioners, but also at assisting practitioners to arrive at a critique of their social or educational work and work settings.

2 Hoe kan actieonderzoek eruit zien? Een docente op een school voor voortgezet onderwijs is niet tevreden met het gedrag van haar tweede klas. Zij gaat allereerst na wat het precies is dat haar ergert aan het gedrag van haar leerlingen. Het blijkt vooral te gaan om het te laat komen. Daaruit maakt zij op dat haar lessen niet interessant genoeg zijn om voor op tijd te komen. Aangezien ze niet weet of dit ook daadwerkelijk de reden is dat de leerlingen te laat komen, besluit zij hen te vragen of dit ook zo is. Tot haar verbazing komt naar voren dat de lessen oké zijn, maar dat de leerlingen het vervelend vinden dat de docenten vaak te laat komen en dat zij daarom niet de behoefte voelen om erg hun best te doen om op tijd te komen. De docente is verrast door dit antwoord maar wil weten of dit nu daadwerkelijk een probleem is, of dat dit alleen in de gedachten van de leerlingen een probleem is. Daarom laat ze de leerlingen twee weken lang van alle docenten bijhouden of ze te laat zijn of op tijd. Het blijkt dat de leerlingen gelijk hebben. De docenten komen regelmatig te laat voor de lessen. De docente gaat met de gevonden resultaten naar de docenten en vraagt hen waarom zij te laat bij de lessen verschijnen. De docenten geven aan dat zij door de afstand tussen de verschillende gebouwen moeten haasten om op tijd aanwezig te zijn en dat dit dus ook bij tijd en wijle niet lukt. Met deze informatie gaat de docente naar de roostermaker en de schoolleiding. Er worden vervolgens stappen ondernomen om de roosters aan te passen en de lessen in de verschillende gebouwen beter op elkaar te laten aansluiten. De docente schakelt opnieuw de leerlingen in om te meten of er verbetering in de situatie zit. Samen met de docenten monitoren de leerlingen de verandering en deze blijken verbeteringen te zijn. Dus wat begon bij een vraag over het gedrag en de motivatie eindigt heel praktisch bij de roosters en gebouwenindeling. Zoals jullie zien is er sprake van een cyclisch proces. De docente past constant haar ideeën aan en verzamelt op verschillende manieren informatie om haar ideeën te onderbouwen. Geschiedenis Lewin (eind van 2 de wereld Oorlog ) systemic study of the workplace & people s participation in defining their situation. Brug tussen praktijk en academici. Stenhouse (curriculum ). Stenhouse believed that research strengthened the teacher s judgment and self-directed improvement of practice; second, that the most important focus for research is curriculum in so far as it is the medium through which knowledge is communicated (McKernan 1994: p.42). Veel onderzoeksliteratuur verwijst naar Schön (1983) Reflective Practitioner. Nieuwe manier van naar de professional kijken. Deze namen ken ik uit mijn onderzoek, maar ik ben, waarschijnlijk net als u, voornamelijk gericht op onderwijs. Op andere terreinen wordt er ook veel actieonderzoek gedaan. Ook in ontwikkelingssamenwerking, politieke onderwijs vernieuwing (Oost Timor), bedrijfsontwikkeling (Scandinavië) en de gezondheidzorg is actieonderzoek een belangrijke vorm van onderzoek en ontwikkeling van professionals (Handbook 2008). Belangrijk daarbij is dat er samen met de doelgroep kennis wordt ontwikkeld en verbeteringen worden doorgevoerd. Onderzoek naar actieonderzoek Journal Educational Action Research Handbook of Action Research Critical friends Kemmis & McTaggert (1988); McNiff & Whitehead (2006); McKernan (1994); Ponte (2002); Platteel et.al (2008). Betekenisverlening; het koppelen van ervaringen

3 aan eigen inzichten en aan inzichten van anderen, en het op basis daarvan formuleren van mogelijk toekomstig handelen. Begeleiding Ponte (2002). Platteel et.al (in ontwikkeling); vier metaforen. Voorwaarden contextuele & communicatieve condities (Platteel et.al.). Impact Maar als actieonderzoek dan zo klein moet zijn en dichtbij jezelf, heeft het dan waarde voor anderen objectieve waarde? 1 e, 2 e en 3 e orde actieonderzoek: 1 Klein en puur bij jezelf. 2 Altijd met collega s en in en met de doelgroep. 3 Niet denken in enkele cases maar in series van bevindingen die onderling aan elkaar gekoppeld kunnen worden en moeten worden dan krijg je sociaal kapitaal. Disseminatie en communicatie. Mijn onderzoek voorbeeld hiervan. (Reason & Bradbury 2008). Citaat Deze methodiek voorkomt afglijden naar steeds dezelfde manier van lesgeven, aldus een docente. Ik merkte bij mezelf dat ik over sommige onderdelen in mijn lessen niet tevreden was en dat ik me kon voorstellen dat leerlingen ze ook niet leuk vonden. Ik wist het, maar om daar iets mee te doen, om dat te veranderen en de effecten daarvan te meten Ik vind het heel goed dat we via actieonderzoek de vinger echt op de zere plek leggen. Je blijft niet alleen bij je eigen veronderstelling, maar gaat na of die wel echt klopt en wat je kunt ondernemen om die situatie te veranderen. Citaat uit Schoolmanagers VO

4 Activiteitenplan (Ponte 2002) Elliot, J. (1991) algemeen idee bijstelling verkenning algemeen plan bijstelling verbeteracties casestudy

5 Referenties Habermas, J. (1972). Knowledge and human interest (2nd ed). London, Heinemann. Kemmis, S. (2001). Exploring the Relevance of Critical Theory for Action Research: Emancipatory Action Research in the Footsteps of Jürgen Habermas. Handbook of Action Research: Participative Inquiry and Practice. P. Reason and H. Bradbury. London, Sage. Lewin, K. (1952). Group decision and social change. Readings in Social Psychology. G. E. Swanson, T. M. Newcomb and F. E. Hartley. New York, Holt: McKernan, J. (1994). Curriculum action research. London, Kogan Page. McNiff, J. and J. Whitehead (2006). All you need to know about Action Research. London - Thousand Oaks - New Delhi, Sage. Platteel, H. Hulshof, et al. (2008). "Teachers of MTE in action. L1 - Educational Studies in Language and Literature 8(4): Platteel, T., H. Hulshof, et al. (2006). "What does the concept-context approach mean for the subject of mother-tongue education? [Wat betekent de concept-context benadering voor het Schoolvak Nederlands?]." Levende Talen Tijdschrift 7(3): 3-9. Ponte, P. (2002). "Actie-onderzoek als professionaliseringsstrategie voor docenten uitgevoerd en begeleid." VELON-tijdschrift 23(2): [pp.]. Ponte, P. (2002). Onderwijs van eigen makelij. Soest, Nelissen. Reason, P. and H. Bradbury (2008). Introduction. The Sage Handbook of Action Research. P. Reason and H. Bradbury. London, Sage Publications: Schön, D. A. (1983). The reflective practitioner: How professionals think in action. New York, Basic Books. Stenhouse, L. (1975). An Introduction to Curriculum Development and Research. London, Heinemann.

Vergelijkbare documenten

Studiedag VELON. 11 november 2016

Studiedag VELON. 11 november 2016 Studiedag VELON 11 november 2016 Lerarenopleiders: wordt academisch? Of niet? Anja Swennen, Vrije Universiteit Amsterdam Doel Versterken van de positie van onderzoek van lerarenopleiders Bijvoorbeeld door