Het bronchuscarcinoma Incidentie, symptomen en diagnose. Dr. M. Delanote Pneumoloog A.Z. St.-Dimpna, Geel

Transcriptie

1 1 Het bronchuscarcinoma Incidentie, symptomen en diagnose Dr. M. Delanote Pneumoloog A.Z. St.-Dimpna, Geel

2 2 1. Incidentie 2. Etiologie 3. Types 4. Symptomen 5. Diagnose

3 1. Incidentie 3 Vlaamse liga tegen kanker: voorkomen tumoren in België 2008: nieuwe gevallen van kanker mannen vrouwen

4 1. Incidentie (vervolg) 4 Man: prostaat: long: colon/rectum: Vrouw: borst: colon/rectum: long: Man/vrouw verhouding longcarcinoma 3/1

5 The ten most frequently occurring tumours by sex, Belgium

6 The ten most frequent causes of death from cancer by sex, Belgium

7 Lung cancer incidence in Belgium,

8 Lung cancer: comparison of age-standardised incidence rates (WSR),

9 2. Etiologie 9 A. Roken Roken van sigaretten is belangrijkste risicofactor van longkanker (85 tot 90%). Dosis respons verband tussen roken en longkanker. Risico op longkanker neemt toe met: duur van het roken 1 pakje/dag 40 jaar schadelijker dan 2 pakjes/dag 20 jaar begin leeftijd van roken hoe jonger, hoe nefaster mate van inhaleren cave lichte sigaretten type sigaret (zonder filter)

10 2. Etiologie (vervolg) 10 Stoppen met roken Risico longkanker daalt, maar blijft hoger dan bij niet rokers Relatief risico op longkanker door roken: Nooit gerookt: 1 Passief gerookt: 1,5 1 pakje per dag: 10 2 pakjes per dag: 20

11 2. Etiologie (vervolg) 11 B. Beroeps- en milieufactoren asbest (cave mesothelioma) metaalbewerking: cadmium, chroom, arseen, nikkel dakwerkers, asfalteerders chemische industrie: polycyclische chloorwaterstoffen milieu: dieseluitlaten ioniserende stralingen

12 2. Etiologie (vervolg) 12 C. Bestaande letsels thv longen: littekens: SCAR CARCINOMA Longfibrose oude TBC-letsels D. Genetische factoren = erfelijke aanleg

13 3. Types 13 Histologische indeling aan de longtumoren gebeurt in: small cell lungcancer: SCLC ± 20% non small cell lungcancer: NSCLC ± 80% Verschillende morfologie, kliniek, evolutie, prognose en behandeling.

14 NSCLC 14 squameus cel: ± 35% 2/3: centraal 1/3: perifeer adenocarcinoma: ± 35% variant: bronchoalveolair cel carcinoma grootcellig carcinoma: ± 5% andere niet kleincellige carcinoma o.a. carcinoid ± 5% soms moeilijke classificatie mengtypes: b.v. adenosquameus carcinoom

15 Lung cancer: Incidence by histology and sex, Flemish Region

16 SCLC 16 SCLC: centraal gelegen tumoren met frequent grote mediastinale adenopathieën Sterk verband met roken. SCLC: grotere groeisnelheid en metastaseert snel. SCLC: meestal depletie van chromosoom 3P

17 4. Symptomen 17 A. Asymptomatisch De meeste longkankers veroorzaken in het beginstadium weinig symptomen waardoor de ziekte pas later ontdekt wordt.

18 4. Symptomen (vervolg) 18 B. Lokale symptomen Aanhoudende hoest: meest voorkomende klacht Veranderde hoest: holler, scherper, vooral bij centraal gelegen tumoren (irritatie, vernauwde bronchi) Hemoptoe: Alarmteken! rokers met hemoptoe: CT thorax en bronchoscopie, zelfs met een normale RX thorax ernstige hemoptoe: cave verstikking Kortademigheid unilaterale wheezing stridor: hoge luchtwegobstructie verminderd ademen: pleuravocht, atelectase, lymfangitis, diafragmaparese enz. Recidiverende infecties of onopgeloste pneumonie COPD opstoot, die zich niet herstelt recidiverende pneumonie in zelfde longgebied verdichting die niet opklaart

19 4. Symptomen (vervolg) 19 C. Symptomen door locoregionale uitbreiding vena cava superior syndroom: mediastinale invasie met compressie op vena cava superior (meestal NSCLC) slikproblemen: o.a. door compressie op slokdarm thoracale pijn uitbreiding naar pleura, thoraxwand, mediastinum schouder, arm: sulcus superior tumor gerefereerde pijn door diafragma aantasting doorgroei wervelzuil, plexus bronchialis: pancoast (oa Horner syndroom) blijvende heesheid cave: verlamming linker stemband (nervus recurrens)

20 4. Symptomen (vervolg) 20 D. Symptomen door metastasen op afstand Eerste klacht is een manifestatie van een metastase; bv. neurologisch beeld bij hersenmeta (bv. intracraniële overdruk, verlamming) botpijn: bij botmetastase (meestal axiale skelet, pathologische fractuur) ontdekken van klier huidletsel (meta) Belangrijke organen waar longmetastasen zich voordoen: lever, hersenen, skelet, nieren en bijnieren. E. Algemene Symptomen anorexie en gewichtsverlies algemeen onwel voelen lichte koorts

21 4. Symptomen (vervolg) 21 F. Paraneoplastische symptomen veroorzaakt door hormoonproductie, niet wijzende op metastasen paraneoplastische symptomen wijzen op niet inoperabiliteit Voorbeelden: syndroom van Pierre-Marie-Bamberger (periostale reactie t.h.v. lange beenderen) botscintigrafisch typisch beeld

22

23 4. Symptomen (vervolg) 23 G. Paraneoplastische symptomen (vervolg) hypercalciemie door ectopisch PTH productie p.s.: uitsluiten botmetastasen syndrome of inappropriate antidiuretisch hormoon: SIADH bij SCLC hyponatriemie, lage serumosmolaliteit, hoge urine osmolaliteit neuromusculaire symptomen: o.a. polyneuropathie, syndroom van Lambert-Eaton enz.

24 5. Diagnose 24 Bevestigen anatomopathologie Voorkeur bioptie van primair longletsel, adenopathieën of metastasen Bepalen uitgebreidheid stadium van de ziekte TNM status (cfr. Dr. Coeman) Functioneel bilan in kader van therapeutische mogelijkheden

25 5. Diagnose (vervolg) 25 A. Beeldvorming standaard thorax radiografie Afwijkingen kunnen zeer verschillend zijn (solitaire pulmonaire module, massa met spiculaire uitlopers, niet opklarende pneumonie, atelectase, holtebeeld enz.). CT thorax: detectie van kleinere nodule en andere afwijkingen o.a. pleuravocht visualisatie van mediastinale lymfe noduli anatomische verhouding tussen tumor en andere structuren (grote vaten, mediastinum, thoraxwand) detectie van 2 de letsel of metastasen

26

27 5. Diagnose (vervolg) 27 B. Sputumonderzoek minst invasieve methode om diagnose in maligniteit te verkrijgen ten minste 3 sputumstalen diagnose bij ± 60% van de gevallen (vooral bij centraal gelegen tumoren) nadeel: enkel cystologisch materiaal: moeilijke celtypering

28 5. Diagnose (vervolg) 28 C. Endoscopie cfr. Dr. A. Janssens Bekomen van een histologische diagnose aspiratie en/of lavage brushing biopten van zichtbare tumoren transbronchiale biopten EBUS

29 5. Diagnose (vervolg) 29 D. Mediastinoscopie cfr. Dr. S. Reher evaluatie van mediastinale klieren bekomen van histologie en staging E. Transthoracale punctie bekomen van histologie gebeurd onder echo of CT controle goede sensitiviteit van 85 à 90% voornaamste nevenwerkingen: pneumothorax, hemoptoe

30 5. Diagnose (vervolg) 30 F. Punctie van metastatisch letsel voor het bekomen van histologische diagnoses bv. Leverbiopsie, botbiopsie G. PET-scan cfr. Prof. Stroobants Evaluatie aard pulmonair letsel, mediastinum, andere lichaamsdelen