Het larynxcarcinoma. dr. M. Degroote
|
|
- Bernard Filip Janssens
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Het larynxcarcinoma dr. M. Degroote
2 Larynx of strottenhoofd Orgaan in de hals betrokken bij De ademhaling De bescherming van de luchtpijp Maken van geluid Bestaat uit kraakbeen delen verbonden met pezen en spieren In de hals opgehangen aan het tongbeen
3 Achteraanzicht larynx 1. epiglottis 2. hyoid 3. preepiglottisch ruimte 4. thyroid kraakbeen 5. cricoid kraakbeen 6. arytenoid kraakbeen 7. musculus cricoarytenoideus posterior 8. musculus cricoarytenoideus lateralis 9. trachea 10. ary-epiglottis plooi 11. adamsappel
4 Vooraanzicht larynx
5 Anatomie larynx: regio s
6 A=supraglottis B= glottis C= subglottis 1. Epiglottis 2. Hyoid 4. Thyroid kraakbeen 5. Cricoid kraakbeen 8. Arythenoid kraakbeen 9. Trachea 12. Stembandplooi 13. Valse stembandplooi
7
8 Epidemiologie -meest voorkomende tumor in hoofd-halsgebied -jaarlijks 700 nieuwe gevallen -vooral tussen 50 ste en 70 ste levensjaar -meer bij mannen ( M:V = 7:1 ) -uitlokkende factoren: vnl roken van sigaretten overmatig alcoholgebruik Virale factoren: humaan papillomavirus Beroepsfactoren: dampen van diesel(bus en tramchauffeurs), metalen en chemicalien, asbest blootstelling aan radio -actieve straling Individuele gevoeligheid van de gastheer
9 HPV in de keel: geen onbevlekte ontvangenis de kanker die Michael Douglas zich op de hals gehaald heeft. Een tumor die de volgens de acteur meer te maken zou hebben gehad met zijn seksuele gewoontes dan met drank of tabak - al heeft hij dit intussen alweer herroepen. Echt waar? Het is bekend dat roken en alcohol de eerste oorzaken zijn voor kanker in de mond- en keelregio. Het gezondheidsbulletin van Michael Douglas belicht een derde bewezen oorzaak: HPV - dat al met de vinger gewezen wordt voor baarmoederhalskanker. Geen anekdote, want in de Verenigde Staten schat men dat de helft van de keelkankers te wijten zou zijn aan HPV. Ook in Europa blijkt uit een Zweeds onderzoek dat het aantal nieuwe gevallen van amandelkanker dat in verband gebracht kan worden met een HPV-infectie in 30 jaar met een factor 7 gegroeid is. In cijfers uitgedrukt: de incidentie van infecties aan de geslachtsdelen is voor beide geslachten vergelijkbaar, maar infecties door HPV in de mond- en keelholte komen vaker voor bij mannen dan bij vrouwen (de incidentie loopt op tot 10%). En net als voor baarmoederhalskanker is de voornaamste risicofactor het aantal wisselende geslachtspartners.
10 Premaligne slijmvliesafwijkingen 1.Leukoplakie -meestal één zijde -wit gekleurd, grillig begrensd -biopsie
11 Premaligne slijmvliesaandoeningen 2.chronische hyperplastische laryngitis Altijd dubbelzijdig Beide stembanden verdikt en bekleed met bleek,hobbelig slijmvlies biopsie
12 Premaligne slijmvliesaandoeningen 3.solitair hyperkeratotisch papilloom -meer bij vrouwen -biopsie
13 Symptomatologie Afh. van de plaats in de larynx glottis (66%) 460 patiënten per jaar; één patiënt per huisarts in 19 jaar supraglottis (30%) ruim 200 patiënten per jaar; één patiënt per huisarts in 42 jaar subglottis (4%)
14 Glottis Letsel thv ware stembanden Duidelijk en snel symptoom: Geleidelijk toenemende heesheid Bij uitbreiding: stridor, dyspnoe en dysfagie
15 Gegevens kankerregistratie glottisca 60% diagnose in stadium I 30% diagnose in stadium II 5jaarsoverleving : gunstig, gemidd 84% Stadium I: 96% Stadium II: 80 % Stadium III-IV: ruim 50%
16 Larynxcarcinoom :UICC 2002 T is carcinoma in situ T1 beperkt tot de stembanden met normale mobiliteit A één stemband B beide stembanden T2 uitbreiding over supra of subglottis en/of verminderde stembandmobiliteit T3 beperkt tot larynx met fixatie stb T4 uitbreiding buiten larynx
17 Normale stembanden
18 Stembandkanker T1a
19 Stembandkanker T1b
20 Stembandkanker T3
21 Supraglottiscarcinoom Geen specifiek klachtenpatroon,vage slikklachten: In 2/3de van de gevallen :tumor in stadium III of IV. De 5-jaarsoverleving bedraagt gemiddeld ong. 50% Pijn in de keel die toeneemt bij slikken Vaak uitstralende pijn naar het oor van de aangetaste zijde Gevoel ergens tegenaan te slikken Verhoogde slijmproductie in de keel Pas in later stadium: heesheid en stridor Zich verslikken, hinderlijke hoestbuien na drinken Knobbel in de hals (lymfekliermeta) soms eerste symptoom naast vage keelklachten
22 TNM classificatie supraglottis ca -Tis carcinoma in situ T1 beperkt tot een subsite vd supraglottis met nle stembandbeweeglijkheid T2 uitbreiding naar meer dan één subsite of naar glottis, mediale wand s. piriformis of tongbasis, zonder stembandfixatie T3 beperkt tot de larynx met stembandfixatie en/of infiltratie van pre-epiglottis ruimte, diepe tongbasis of postcricoid gebied T4 RX uitbreiding buiten larynx (door kraakbeen, weke delen van hals of schildklier of slokdarm)
23 T1 supraglottis
24 Subglottis carcinoom Begint op het ondervlak van de ware stemband of juist onder de voorste commissuur -vroeg stadium: vage hoestklachten -laat stadium: Heesheid door ingroei in een stemband Stridor en dyspnoe door obstructie van de luchtweg
25 Lymfogene uitzaaiing Zelden bij glottisca Vaker bij subglottisca Naar prelaryngeale, pre- en paratracheale klieren Vaak bij supraglottisca (40%) Naar klieren langs v.jugularis interna
26 Hematogene uitzaaiing Zeer laattijdig en in de minderheid van de gevallen Voorkeurslokalisaties: Longen Skelet
27 Diagnose Indirecte laryngoscopie met spiegel Halspalpatie Laryngoscopie met flexibele endoscoop (braakreflex) Stroboscopie: mucosale trillingspatroon Directe laryngoscopie onder microscopisch zicht met biopsiename CT larynx: uitbreiding in axiale vlak MRI larynx: kraakbeeninvasie larynxskelet
28 Diagnose Indirecte laryngoscopie: Ulceratie Onregelmatige begrenzing Verminderde stembandmobiliteit
29 Indirecte laryngscopie
30 Laryngoscopie met flexibele scoop
31 Laryngscopie met starre scoop
32 Directe laryngoscopie
33 Richtlijnen supraglottiscarcinoom Overwegende - De hoge frequentie van aspecifieke keelklachten en de geringe incidentie van het supraglottiscarcinoom, - De geringe voorspellende waarde van de klachten, - Dat 92% spontaan geneest binnen vier weken, - Dat twee weken uitstel waarschijnlijk niet leidt tot een veel ongunstiger stadium, lijkt de meest redelijke optie: verwijzen naar de KNO-arts als de klachten langer dan zes weken bestaan.
34 Richtlijnen glottiscarcinoom Het bij huisartsen geaccepteerde beleid om patiënten met een langer dan drie weken bestaande heesheid voor verdere diagnostiek door te verwijzen, leidt tot een relatief hoog percentage van glottis carcinoom in stadium I en II (respectievelijk 56 en 29%).
35 Wanneer doorverwijzen? -heesheid die langer dan drie weken bestaat -keelpijn en slikstoornissen die langer dan zes weken bestaan
36 Hypofarynx Deel van de tractus digestivus dat ligt Craniaal tss de plica pharyngo-epiglottica Caudaal de onderzijde van het cricoid 120 nieuwe gevallen per jaar Vooral mannen ouder dan 60 jaar Overmatig alcoholgebruik en roken 15 tot 40 j na bestraling van benigne afwijking 3 regio s: sin pir, postcricoidstreek en achterwand
37 Symptomen hypofarynxca Cfr supraglottisca Pijn in de keel bij slikken, uitstralend naar oor Verhoogde slijmproductie in de keel Heesheid Late diagnose 60-70% heeft halskliermeta bij eerste onderzoek
38 Hypofarynxca diagnose Indirecte laryngoscopie Halspalpatie CT /MRI Biopsie (directe laryngoscopie)
39
Chirurgische behandeling van het larynxcarcinoom
Chirurgische behandeling van het larynxcarcinoom Hoofd-Hals oncologie symposium 21 mei 2015 Maarten Borgemeester AIOS KNO 2 Larynx of strottenhoofd Orgaan in de hals betrokken bij De ademhaling De bescherming
Nadere informatieLaarbeeklaan Brussel. Oncologisch Handboek. Richtlijnen KNO. Larynx
Laarbeeklaan 101 1090 Brussel Oncologisch Handboek Richtlijnen KNO Larynx V2.2011 Larynxcarcinoom ICD-O C32.0, 1, 2, C10.1 Volgende regio s en subregio s worden beschreven: 1. Supraglottis (C32.1): Suprahyoidale
Nadere informatieLarynxcarcinoma 10/03/2013. Heesheid en vroegdiagnostiek bij middel van narrow band imaging (NBI) en orgaansparende heelkunde bij larynxcarcinoma
1 Heesheid en vroegdiagnostiek bij middel van narrow band imaging (NBI) en orgaansparende heelkunde bij larynxcarcinoma Prof. Dr. Olivier Vanderveken Dienst NKO, Hoofd en Halsheelkunde UZA Faculteit Geneeskunde
Nadere informatieHoofd-hals kanker epidemiologie, etiologie, symptomatologie en diagnostiek
Hoofd-hals kanker epidemiologie, etiologie, symptomatologie en diagnostiek M. Lacko KNO-arts/Hoofd-hals oncoloog Oncologie symposium, Maastricht 21 mei 2015 Indeling presentatie 1. Incidentie en epidemiologie
Nadere informatieRichtlijn voor diagnostiek en behandeling van het plaveiselcelcarcinoom van de hypopharynx
IX Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van het plaveiselcelcarcinoom van de hypopharynx naar Algemeen 552 Epidemiologie 552 1. Screening 552 2. Diagnostiek 552 2.1 Anamnese 552 2.2 Fysische diagnostiek
Nadere informatieDE SLOKDARM DE SLOKDARM
DE SLOKDARM DE SLOKDARM De slokdarm (oesofagus) is een onderdeel van het spijsverteringskanaal. Het grootste deel van de slokdarm ligt in de borstholte. De slokdarm loopt ongeveer midden door de borstholte
Nadere informatie1. Voorwoord. 2. Wat is een papilloom?
Larynxpapillomatose 2 Inhoud 1 Voorwoord 4 2 Wat is een papilloom? 4 3 Wat is larynxpapillomatose? 5 4 Waar komt larynxpapillomatose voor? 6 5 Indeling van larynxpapillomatose 8 6 Klachten 8 7 Oorzaak
Nadere informatieTraumatische luchtweg reconstructie
Traumatische luchtweg reconstructie Jimmie Honings KNO-arts / Hoofd-hals Chirurg 10-10-2018 Disclosure belangenverstrengeling (Potentiële) belangenverstrengeling Voor bijeenkomst mogelijk relevante relaties
Nadere informatieRichtlijn voor diagnostiek en behandeling van premaligne afwijkingen van de bovenste adem- en voedingsweg
V Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van premaligne afwijkingen van de bovenste adem- en voedingsweg naar Algemeen 526 Epidemiologie 527 1. Screening 527 2. Diagnostiek 527 2.1 Anamnese 527 2.2
Nadere informatieK.N.O. Stemproblemen bij volwassenen
K.N.O. Stemproblemen bij volwassenen Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over stemproblemen bij volwassen personen. Als u recent bij de KNO-arts bent geweest wegens moeilijkheden met uw stem,
Nadere informatieBrokgevoel in de keel
Brokgevoel in de keel Albert Schweitzer ziekenhuis juli 2014 pavo 0737 Inleiding U bent bij de kno-arts onder behandeling omdat u een brokgevoel in uw keel heeft. In deze folder leest u algemene informatie
Nadere informatieRichtlijn voor diagnostiek en behandeling van het carcinoom van de neusholte, neusbijholten en het vestibulum nasi
XII Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van het carcinoom van de neusholte, neusbijholten en het vestibulum nasi naar Algemeen 568 Epidemiologie 568 1. Screening 568 2. Diagnostiek 568 2.1 Anamnese
Nadere informatieKNO. Stemproblemen bij volwassenen
KNO Stemproblemen bij volwassenen Stemproblemen bij volwassenen De Keel- Neus- Oorarts heeft u onderzocht en verteld wat de oorzaak van uw stemprobleem is en wat er aan gedaan kan worden. In deze folder
Nadere informatieDe casus is bedoeld voor medisch studenten in de doctoraalfase van de opleiding.
Casus 21L Fase A Titel Ach, het zal wel een koudje zijn. Onderwerp Heesheid door larynxcarcinoom Inhoudsdeskundige Dr. A.P.M. Langeveld, KNO-arts Technisch verantwoordelijke Drs. E.M. Schoonderwaldt Opleidingsniveau
Nadere informatieStemproblemen bij volwassenen
KNO-heelkunde Stemproblemen bij volwassenen Oorzaken en behandeling van een hese stem U bent bij de KNO-arts geweest i.v.m. stemproblemen. In deze folder informeren wij u over stemproblemen bij volwassen
Nadere informatieZorg voor eigen stem
Zorg voor eigen stem Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde Veel mensen die hun stem dagelijks (professioneel) gebruiken hebben nog weinig inzicht in de functie van de stem: om stemproblemen te voorkomen
Nadere informatieLogopedie bij stemproblemen: wat nu?
Logopedie bij stemproblemen: wat nu? Inleiding U bent verwezen naar de logopedist in verband met stemproblemen. Deze leert u een juiste spreek- en ademtechniek aan zodat de stemklachten verminderen. Deze
Nadere informatieStemproblemen bij volwassenen
Stemproblemen bij volwassenen 2 Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw stemklachten een onderzoek en of behandeling door de KNO-arts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie over
Nadere informatieStemproblemen bij volwassenen
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe maakt u geluid?... 3 Stemstoornissen... 3 Oorzaken... 3 Ontsteking van de stembanden... 3 Irritatie van
Nadere informatieStemproblemen. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Stemproblemen U heeft last van stemproblemen en bent verwezen naar het stemspreekuur. In deze folder leest u meer hierover. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee! Hoe belangrijk
Nadere informatieSTEMPROBLEMEN BIJ VOLWASSENEN
STEMPROBLEMEN BIJ VOLWASSENEN 1018 Inleiding U bent op de polikliniek Keel-, Neus- en Oorheelkunde wegens stemproblemen. Bij stemproblemen kunt u in uw spreken en dus in uw functioneren worden belemmerd.
Nadere informatieBrokgevoel in de keel
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Patiënteninformatie Brokgevoel in de keel U ontvangt deze informatie, omdat u last heeft van een brokgevoel in uw keel. Hierin kunt u lezen wat de oorzaken hiervan kunnen zijn
Nadere informatieMaatschap Keel-, Neus-, en Oorheelkunde. Brok in de keel
Maatschap Keel-, Neus-, en Oorheelkunde Algemeen Deze folder geeft u informatie over een brok in de keel. Diaconessenhuis Leiden Klachten Een brokgevoel in de keel komt vaak voor. Veel mensen zijn hierover
Nadere informatiePATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ STEMPROBLEMEN
PATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ STEMPROBLEMEN LOGOPEDIE BIJ STEMPROBLEMEN Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil Maasstad Ziekenhuis u informeren over logopedie bij stemproblemen. Wij adviseren
Nadere informatiePATIËNTENINFORMATIE. LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie
PATIËNTENINFORMATIE LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie 2 LOGOPEDIE BIJ SLIKPROBLEMEN Dysfagie en Aerofagie Algemeen Door middel van deze informatiefolder wil Maasstad Ziekenhuis u informeren
Nadere informatiekno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen
kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen Hoe belangrijk is spreken? Spreken is bij mensen het meest gebruikte communicatiemiddel. In veel beroepen moeten
Nadere informatieStemproblemen bij volwassenen
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Stemproblemen bij volwassenen www.catharinaziekenhuis.nl Inhoud Hoe maakt u geluid?... 3 Stemstoornissen... 3 Oorzaken... 3 Ontsteking van de stembanden... 3 Irritatie van
Nadere informatiebelangrijke cijfers over blaaskanker
belangrijke cijfers over blaaskanker Een overzicht van het voorkomen, de behandeling en overleving van blaaskanker, gebaseerd op cijfers uit de Nederlandse Kankerregistratie blaaskanker in Nederland Deze
Nadere informatieBrok in de keel. Neem altijd uw verzekeringsgegevens en identiteitsbewijs mee!
Brok in de keel U heeft last van een brok in uw keel. Mogelijke klachten hierbij kunnen zijn: een slijmprop in de keel die niet weggeslikt kan worden; een gevoel dat er een graat of een korreltje in de
Nadere informatieBrok in de keel (Globus klachten)
KNO Brok in de keel (Globus klachten) Het Antonius Ziekenhuis vormt samen met Thuiszorg Zuidwest Friesland de Antonius Zorggroep Brok in de keel In deze folder staat informatie over de klacht van een
Nadere informatieRichtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary
VII Richtlijn voor diagnostiek en behandeling van een onbekende primaire tumor in het hoofd-halsgebied: Unknown Primary naar Algemeen 538 Epidemiologie 538 1. Screening 538 2. Diagnostiek 538 2.1 Anamnese
Nadere informatieBrokgevoel (globusgevoel)
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Brokgevoel (globusgevoel) www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KNO036 / Brokgevoel (globusgevoel) / 06-02-2014 2
Nadere informatieOoit nagedacht over wat er gebeurt onder een halsband?
Ooit nagedacht over wat er gebeurt onder een halsband? Bij mensen kan slechts 1 w h i p l a s h a c c i d e n t langdurige pijn en lijden veroorzaken. De anatomie van de hond is fundamenteel gelijk aan
Nadere informatieKNO. Stemproblemen bij volwassenen
KNO Stemproblemen bij volwassenen Stemproblemen bij volwassenen In deze folder vindt u informatie over stemproblemen bij volwassenen. U kunt lezen hoe een stem functioneert en welke stoornissen er zijn.
Nadere informatie1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström
1 Epidemiologie van multipel myeloom en de ziekte van Waldenström Dr. S.A.M. van de Schans, S. Oerlemans, MSc. en prof. dr. J.W.W. Coebergh Inleiding Epidemiologie is de wetenschap die eenvoudig gezegd
Nadere informatieInhoud. Inleiding Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17
Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17 2. De intake 21 - Ernst van de klachten 22 - Het intakegesprek 24 3. Geneesmiddelen 29 - Medicijnen tegen keelklachten 30 4. Medisch
Nadere informatieMedische Publieksacademie 4 maart 2019
4 maart 2019 YouTube 1 Ontwikkelingen in de longkankerzorg Dr. Ben Venmans, longarts Dr. Wouter van Geffen, longarts Frits Mostert, persvoorlichter MCL, moderator Programma 19.30 uur Dr. Ben Venmans: Longkanker:
Nadere informatieIn deze folder geven wij u meer informatie over de klacht van een brokgevoel in de keel en de behandeling hiervan.
Brok in de keel In deze folder geven wij u meer informatie over de klacht van een brokgevoel in de keel en de behandeling hiervan. De klacht Een brokgevoel in de keel komt vaak voor. Veel patiënten zijn
Nadere informatieBrok in de keel. Afdeling KNO
Brok in de keel Afdeling KNO Brok in de keel Een brokgevoel in de keel is over het algemeen onschuldig. Het kan ook een bijkomende klacht zijn van een lichamelijke afwijking. Hier leggen we u beide vormen
Nadere informatieBrok in de keel. Wat is brokgevoel in de keel? Wat zijn de oorzaken van onschuldig brokgevoel? Wat kan aan brokgevoel gedaan worden?
Brok in de keel Deze brochure biedt u informatie over de klacht van een brokgevoel in de keel (globus). Wat is brokgevoel in de keel? Een brokgevoel in de keel komt vaak voor. Veel patiënten zijn hierover
Nadere informatieEr zijn verschillende onderzoeken mogelijk. Meestal zijn ze niet allemaal nodig /18
Het gevoel een brok in de keel te hebben komt vaak voor. De oorzaak van dit brokgevoel kan onschuldig zijn, of de klachten horen bij een lichamelijke aandoening. Meestal is de oorzaak onschuldig. Mogelijke
Nadere informatieIn de bijlage van deze folder leest u meer over het ontstaan en verhelpen van slikproblemen.
Slikspreekuur In overleg met uw behandelend KNO-arts bent u uitgenodigd voor het Slikspreekuur. In deze folder kunt u lezen wat een bezoek aan het Slikspreekuur inhoudt. Heeft u na het lezen van de folder
Nadere informatieDe logopedie kan ook behulpzaam zijn bij het bestrijden van de klachten, door oefeningen waarbij u leert de keel- en halsspieren beter te ontspannen.
Brokgevoel 2 Uw behandelend arts heeft voorgesteld om vanwege uw keelklachten een onderzoek en of behandeling door de KNOarts te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie over wat de KNO-arts in
Nadere informatiebrok in de keel patiënteninformatie Mogelijke klachten
patiënteninformatie brok in de keel Vanwege het gevoel van een brok in de keel bent u bij de KNO-arts geweest. Wat kunnen oorzaken zijn van dit gevoel? Welke onderzoeken zijn mogelijk? Dat en meer leest
Nadere informatieDoor medicijnen Deze kunnen bijvoorbeeld sufheid, verminderde spierkracht of een droge mond veroorzaken.
Slikstoornissen 2 Deze folder is bedoeld voor patiënten met slikproblemen en hun omgeving. Er wordt uitleg gegeven over hoe het komt dat iemand zich verslikt. Ook wordt aangegeven wat de risico s zijn
Nadere informatiebaarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/
https://www.isala.nl/patientenfolders/7210- baarmoederhalskanker-pid-h2-baarmoederhalskanker-enonderzoeken/ Baarmoederhalskanker (PID): H2 Baarmoederhalskanker en onderzoeken Kanker is een verzamelnaam
Nadere informatieBrokgevoel in de keel
Brokgevoel in de keel Naar het ziekenhuis? Lees eerst de informatie op www.asz.nl/brmo. Inleiding U bent bij de kno-arts onder behandeling omdat u een brokgevoel in uw keel heeft. In deze folder leest
Nadere informatieKanker in het Hoofd-Halsgebied
Inleiding Kwaadaardige gezwellen (=tumoren) die zich voordoen binnen het werkgebied van de kaakchirurg worden gerekend tot de zogenaamde hoofd- halstumoren. Kwaadaardige gezwellen in het hoofd- halsgebied
Nadere informatieInhoud. Inleiding 7. 1. Medische achtergrondkennis 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17
Inhoud Inleiding 7 1. 9 - Anatomie en fysiologie 10 - Ziektebeelden 17 2. Zorgvraag verhelderen 21 - Recepten 22 - Zelfzorgvragen 31 3. Geneesmiddelen 37 - Medicijnen tegen keelklachten 38 4. Bereiden
Nadere informatieStemproblemen bij volwassenen
Stemproblemen bij volwassenen Afdeling keel-, neus- en oorheelkunde In deze folder informeren wij u over stemproblemen bij volwassenen. Hoe maakt u stemgeluid? Geluid ontstaat in het strottenhoofd (adamsappel).
Nadere informatieRichtlijnen Hoofd- en halstumoren
Laarbeeklaan 101 1090 Brussel Oncologisch Handboek Richtlijnen Hoofd- en halstumoren Oropharynxcarcinoom V3.2015 OROPHARYNXCARCINOOM ICD-O C01, C05.1, 2, C09.0, 1, 9, C10.0, 2, 3 Volgende regio s en subregio
Nadere informatieWat veroorzaakt een onschuldig brokgevoel?
Brok in de keel Inleiding U bent recent met de klacht brok in de keel bij uw keel-, neus- en oorarts (kno-arts) geweest. Deze folder geeft u informatie over deze klacht. De klacht Er bestaan twee vormen
Nadere informatieBrok in de keel. Keel-, neus- en oorheelkunde
Keel-, neus- en oorheelkunde Brok in de keel Deze folder heeft tot doel u informatie te geven over de klacht van een brokgevoel in de keel. Als u recent met deze klacht bij een Keel-, Neus- en Oorarts
Nadere informatiePeniscarcinoom. Regionale richtlijn IKMN, Versie: 1.1
Peniscarcinoom Regionale richtlijn IKMN, Versie: 1.1 Laatst gewijzigd : 02-05-2003 Methodiek: Consensus based Verantwoording: Reg. WG urologische tumoren Inhoudsopgave Algemeen...1 Diagnostiek...2 Medisch
Nadere informatie9 e Post-O.N.S. Meeting. Head and Neck Cancer. Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum
9 e Post-O.N.S. Meeting Head and Neck Cancer Jan Ouwerkerk Research Coördinator Oncologie Leids Universitair Medisch Centrum Hoofd- halskanker mondholte mondkeelholte keel strottenhoofd 2 Oncologie Wereldwijd
Nadere informatiekno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Starre en flexibele scopie
kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Starre en flexibele scopie Inleiding Kijkonderzoek van de neus en keel (door de KNO-arts flexibele nasofaryngoscopie, fiberscopie of flexibele
Nadere informatieKNO. Brok in de keel
KNO Brok in de keel Brok in de keel De klacht Een brokgevoel in de keel komt vaak voor. Veel patiënten zijn hierover ongerust, maar over het algemeen is het een onschuldig probleem. Mogelijke klachten
Nadere informatieTRAUMATISCHE LUCHTWEG Aangezichtsletsel bij kinderen. Louis van t Hek, kinderarts-intensivist
TRAUMATISCHE LUCHTWEG Aangezichtsletsel bij kinderen Louis van t Hek, kinderarts-intensivist Disclosure belangenverstrengeling voor de sprekers van de AZO scholingsavond (Potentiële) belangenverstrengeling
Nadere informatieInspiratiesessie Slikstoornissen bij dementie: wat kun je ermee? Maris van Sluijs, kerndocent logopedie Hogeschool Rotterdam
Inspiratiesessie Slikstoornissen bij dementie: wat kun je ermee? Maris van Sluijs, kerndocent logopedie Hogeschool Rotterdam Begeleiding bij de maaltijd.hoe moeilijk is het? Stelling 1 Ik heb ervaring
Nadere informatieEen brokgevoel in de keel komt vaak voor. Veel patiënten zijn hierover ongerust, maar over het algemeen is het een onschuldig probleem.
In deze brochure staat informatie over de klacht van een brokgevoel in de keel. Als u recent met deze klacht bij de KNO-arts bent geweest, dan kunt u in deze brochure daar meer over lezen. De klacht Een
Nadere informatieStem. Informatie over logopedie
Stem Onder deze noemer zal een aantal problemen besproken worden die samenhangen met stemgeving. Voor een goed stemgeluid zijn onder andere de volgende aspecten van belang: houding en adem. De logopedist
Nadere informatieVan alle HH tumoren, heeft het nasopharynx carcinoma de sterkste neiging tot metastasering op afstand.
7.5.2. Pharynx 1. Nasopharynx 1.1 Inleiding Van alle HH tumoren, heeft het nasopharynx carcinoma de sterkste neiging tot metastasering op afstand. Radiotherapie en gecombineerde radiochemotherapie voor
Nadere informatieSnurken en het obstructieve slaapapneusyndroom (OSAS)
Snurken en het obstructieve slaapapneusyndroom (OSAS) Informatie voor patiënten F0608-1011 mei 2013 Medisch Centrum Haaglanden www.mchaaglanden.nl MCH Antoniushove, Burgemeester Banninglaan 1 Postbus 411,
Nadere informatieVOORBEELD. 5 Indirecte laryngoscopie
5 Indirecte laryngoscopie Inleiding Heesheidsklachten komen veel voor. De oorzaken ervoor zijn legio: infecties, goedaardige afwijkingen aan de stembanden door verkeerd stemgebruik, kwaadaardige aandoeningen
Nadere informatieOver slikken... en verslikken WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL
Over slikken... en verslikken WELKOM BIJ HET H. HARTZIEKENHUIS MOL 1 2 OVER SLIKKEN... EN VERSLIKKEN INHOUD Voorwoord 4 Normale slikfunctie 5 Slikproblemen (= dysfagie) 6 Oorzaken 6 Gevolgen 7 Behandeling
Nadere informatieTracheacanule (Luchtpijp)
Tracheacanule (Luchtpijp) Een KNO-arts of een chirurg maakt een paar centimeter onder uw adamsappel een kleine opening in uw hals (tracheotomie). De opening in de luchtpijp heet een tracheostoma. Daarna
Nadere informatieLuchtwegen en. ademhaling: hoe zit het ook alweer?
Luchtwegen en En bij het kind? ademhaling: hoe zit het ook alweer? Drs. Corine Vollbehr Docent anatomie/fysiologie bij de UMCUtrecht Academie 1 Aan de orde komen: Korte herhaling van - anatomie van luchtwegen
Nadere informatieKen je stem. Voor U. Docenten, telefonistes, verkopers, vertegenwoordigers, coaches, trainers, instructeurs, zangers...
Ken je stem In Nederland werken meer mensen met hun stem dan met hun handen. Er zijn tientallen beroepen waar de stem het belangrijkste instrument is. Een aantal beroepssectoren bestaat uitsluitend bij
Nadere informatieSchildklierchirurgie
Schildklierchirurgie - 1 - Deze folder heeft tot doel de procedure bij operatieve ingrepen aan de schildklier te beschrijven en te verduidelijken. Waarom moet de schildklier of een deel van de schildklier
Nadere informatieBrokgevoel (globusgevoel)
Keel-, Neus- en Oorheelkunde Brokgevoel (globusgevoel) www.catharinaziekenhuis.nl Patiëntenvoorlichting: patienten.voorlichting@catharinaziekenhuis.nl KNO036 / Brokgevoel (globusgevoel) / 03-01-2017 2
Nadere informatieREUMATHOLOOG. Hilde Beulens
REUMATHOLOOG Hilde Beulens Verzamelnaam Er bestaan meer dan 200 reumatische aandoeningen. 1 op de 5 Belgen heeft reumatische klachten. 1 op 1000 kinderen in België lijdt aan kinderreuma. 1/3de van de bevolking
Nadere informatieTarieven 2014 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 april 2014
Tarieven 2014 Antoni van Leeuwenhoek Ingangsdatum: 1 april 2014 DBCzorgproductcode 19999007 6 tot maximaal 28 verpleegligdagen bij Een infectieziekte 15B932 11.286,44 10.283,87 1.002,57 20107006 Operatie
Nadere informatieUitgebreid stemonderzoek door de logopedist
Uitgebreid stemonderzoek door de logopedist 2 Uw KNO-arts heeft voorgesteld om vanwege uw stemklachten een uitgebreid stemonderzoek door de logopedist te laten verrichten. Deze folder geeft u informatie
Nadere informatiekno specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Brok in de keel
kno haarlemmermeer specialisten in keel-, neus- & oorheelkunde Brok in de keel De klacht Een brokgevoel in de keel komt vaak voor. Veel patiënten zijn hierover ongerust, maar over het algemeen is het een
Nadere informatieCOPD en longproblematiek. Angst voor inspanning Noodzaak voor inspanning
COPD en longproblematiek Angst voor inspanning Noodzaak voor inspanning De luchtwegen Hogere luchtwegen (Mond, keel, neus) Slijmvlies zorgt voor bevochtiging v/d lucht en het binden van stofdeeltjes Lagere
Nadere informatieVermoeidheid & hartziekten
Vermoeidheid & hartziekten Menno Baars, cardioloog HartKliniek Nederland april 2014 Cardioloog van de nieuwe HartKliniek Nieuwe organisatie van eerstelijnscardiologiecentra Polikliniek & dagbehandeling
Nadere informatieSTEMBANDEN BEKIJKEN EN BEHANDELEN Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO)
STEMBANDEN BEKIJKEN EN BEHANDELEN Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) FRANCISCUS VLIETLAND Inleiding U hebt last van uw stembanden. Bij poliklinisch onderzoek van de stembanden kon geen duidelijke diagnose
Nadere informatieStemspreekuur Polikliniek KNO
U hebt deze brochure ontvangen, omdat u last heeft van stemklachten. Hiervoor bent u doorverwezen naar het stemspreekuur (foniatrie-spreekuur) van het MCL. Foniatrie is een specialisme dat zich bezig houdt
Nadere informatieStrottenhoofd- kanker
Strottenhoofdkanker Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Wat is kanker? 4 Het lymfestelsel 6 Het strottenhoofd 8 Strottenhoofdkanker 11 Risicofactoren 13 Klachten 14 Onderzoek 15 Behandeling 20 Revalidatie
Nadere informatieStrottenhoofd- kanker
Strottenhoofdkanker Inhoud Voor wie is deze brochure? 3 Wat is kanker? 4 Het lymfestelsel 6 Het strottenhoofd 8 Strottenhoofdkanker 11 Risicofactoren 13 Klachten 14 Onderzoek 15 Behandeling 21 Revalidatie
Nadere informatieONCOLOGIE. Doelstellingen: De cursist maakt kennis met basisterminologie rondom kanker (goedaardig/kwaadaardig, uitzaaiingen en behandelvormen).
ONCOLOGIE Doelstellingen: De cursist maakt kennis met basisterminologie rondom kanker (goedaardig/kwaadaardig, uitzaaiingen en behandelvormen). De cursist maakt verdieping op maat, dit kan bv zijn: - verdieping
Nadere informatieIntensive Care, afdeling R1 TRACHEOSTOMA. Een opening in de hals waardoor een buis in de luchtpijp wordt geplaatst
Intensive Care, afdeling R1 TRACHEOSTOMA Een opening in de hals waardoor een buis in de luchtpijp wordt geplaatst U krijgt een tracheostoma. In deze folder leest u wat een tracheostoma is en hoe deze wordt
Nadere informatielongtumoren stadia therapie prognose Els De Droogh Pneumologie ZNA Middelheim
longtumoren stadia therapie prognose smoking is cool!??? longtumoren > na WO II > roken en longtumoren 90 % mannen, 78% vrouwen aantal pakjaren > carcinogene stoffen in rook > asbest > radon, metalen,
Nadere informatieDeze brochure heeft tot doel u informatie te geven over de aandoening globus (brokgevoel in de keel) en de daarbij behorende klachten.
Globusklachten KNO Inhoudsopgave Inleiding... 4 De klacht... 4 Wat zijn de oorzaken van een onschuldig brokgevoel?... 5 Wat kan aan een onschuldig brokgevoel gedaan worden?... 5 Lichamelijke aandoeningen
Nadere informatieKeel- Neus- Oorheelkunde Poliklinische antisnurkbehandeling (Celon Coblatie)
Keel- Neus- Oorheelkunde Poliklinische antisnurkbehandeling (Celon Coblatie) Inleiding In deze folder kunt u lezen over de oorzaken van snurken en wat de behandeling die u binnenkort ondergaat, inhoudt.
Nadere informatieSamenvatting Biologie Thema 3 Verbranding en ademhaling
Samenvatting Biologie Thema 3 Verbranding en ademhaling Samenvatting door een scholier 1370 woorden 8 juni 2011 5,6 79 keer beoordeeld Vak Methode Biologie Biologie voor jou H3.1 Wat is verbranding? Bij
Nadere informatieKanker. Inleiding. 1. Wat is kanker eigenlijk? 2. Verschillende soorten kanker
Kanker Inleiding Mijn spreekbeurt gaat over kanker patiënten. Ik hou mijn spreekbeurt hier over omdat er veel kinderen zijn die niet precies weten wat kanker nou eigenlijk is en omdat kanker heel veel
Nadere informatieBlaaskanker, informatie over behandeling Urologie
Blaaskanker, informatie over behandeling Urologie Beter voor elkaar 2 In Nederland wordt per jaar in totaal bij ongeveer 5.200 mensen blaaskanker vastgesteld. Daarvan hebben circa 2.600 mensen een spierinvasief
Nadere informatieDE DIKKE DARM DE DIKKE DARM
DE DIKKE DARM DE DIKKE DARM Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst het spijsverteringsstelsel en de werking van de spijsvertering uitgelegd. Om te begrijpen wat dikkedarmkanker is, wordt eerst
Nadere informatieSpreekbeurt Nederlands Kanker
Spreekbeurt Nederlands Kanker Spreekbeurt door een scholier 1834 woorden 12 januari 2011 7 12 keer beoordeeld Vak Nederlands 1. Wat is kanker eigenlijk? Kanker komt heel veel bij ouderen voor, het is zelfs
Nadere informatieBrok in de keel. Keel-, neus- en oorheelkunde
Keel-, neus- en oorheelkunde Brok in de keel In deze folder geven we u meer informatie over de klachten die u heeft van een brokgevoel in de keel. Wat is een brokgevoel? Een brokgevoel in de keel komt
Nadere informatieKanker in het hoofd-halsgebied
Kanker in het hoofd-halsgebied Afdeling Mond-, Kaak-, Aangezichtschirurgie Deze patiënteninformatie map is eigendom van: Naam: Adres: Postcode: Plaats: Telefoon: 09-2015-6212 Geachte... U heeft een bezoek
Nadere informatieHoofd-halscarcinoom. Nascholing. Inleiding. Saskia Coenraad, Rob Baatenburg de Jong
Saskia Coenraad, Rob Baatenburg de Jong Nascholing Hoofd-halscarcinoom I Inleiding In 2010 werden in Nederland 95.456 nieuwe gevallen van kanker vastgesteld, waarvan 2857 (3%) hoofd-halsmaligniteiten.
Nadere informatieBROK IN DE KEEL Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) FRANCISCUS VLIETLAND
BROK IN DE KEEL Keel-, Neus- en Oorheelkunde (KNO) FRANCISCUS VLIETLAND In deze folder vindt u meer informatie over een brokgevoel in de keel die langer dan drie weken bestaat. Een brokgevoel Een brokgevoel
Nadere informatiePalveiselcelcarcinomen in Fanconi anemia
Palveiselcelcarcinomen in Fanconi anemia A G P100 B M E F C ub L P24 I D2 UBE2T USP1 ub I ub D2 BRCA1 D1/BRCA2 N/PALB2 J/BRIP1 BRCA1 FA core complex (upstream) downstream Courtesy Johan de Winter and Hans
Nadere informatieHoofd-Halstumoren 12
Boukje van Dijk, Otto Visser, Katja Aben en Sabine Siesling namens de Nederlandse Kankerregistratie. Vereniging van Integrale Kankercentra. www.ikcnet.nl Hoofd-halstumoren: ontwikkelingen in Nederland
Nadere informatieHET ADEMHALINGSSTELSEL
HET ADEMHALINGSSTELSEL ANATOMIE EN FYSIOLOGIE Functies van het ademhalingsstelsel De functies van het ademhalings-stelsel Gasuitwisseling tussen bloed en lucht Verplaatsen van lucht van en naar de uitwisselingsoppervlakken
Nadere informatieBorstkanker. Celdeling
Borstkanker In Nederland wordt per jaar bij ongeveer 12.000 vrouwen borstkanker (mammacarcinoom) ontdekt. Daarnaast wordt bij ongeveer 1.300 vrouwen in Nederland een voorstadium van borstkanker (ductaal
Nadere informatieHPV als ziekteverwekker
HPV als ziekteverwekker Nathalie Reesink-Peters 27 februari 2009 Inhoud Introductie HPV Levenscyclus HPV, ziekte verwekker Oncogenese Therapie (van HPV gerelateerde ziekte) Indicaties moleculaire diagnostiek
Nadere informatieREVISIE RICHTLIJN LARYNXCARCINOOM
REVISIE RICHTLIJN LARYNXCARCINOOM NWHHT, 07 April 08 1 INHOUDSOPGAVE 5 SAMENSTELLING VAN DE WERKGROEP 3 1. EPIDEMIOLOGIE EN VROEGDIAGNOSTIEK 4 2. DIAGNOSTIEK 3. BELEID BIJ ERNSTIGE DYSPLASIE / CARCINOMA
Nadere informatie