Werkgroep Christelijke Inspiratie Project Kansenbevordering

Transcriptie

1 Vrije-CLB-Kepel vzw Anatle Francestraat 119 bus Brussel Werkgrep Christelijke Inspiratie Prject Kansenbevrdering Tel.: Fax: inf@vclb-kepel.be September 2006 Samen greien naar een kwaliteitsvlle kansenbevrderende werking: een ndersteunend reflectieschema De werkgrep christelijke inspiratie rganiseerde wensdag 21 december 2005 haar eerste bezinningsmment met als nderwerp Werken aan kansenbevrdering vanuit een christelijk perspectief. Vr dit bezinningsmment werden de bestuursleden van de kepel en de lkale centra, de CLBdirecteurs, de persneelsleden van de kepel en de PVOC-leden uitgendigd. In het verslagbek 1, dat aan de directies en besturen bezrgd werd, vinden we de inspirerende maar tegelijkertijd k uitdagende referaten die tijdens deze avnd aan bd kwamen. We ndigen u ten zeerste uit m dit inspirerend dcument dr te nemen. De inbreng van de sprekers deed ns nadenken ver de wijze waarp wij vanuit nze christelijke visie p mens en maatschappij, een wezenlijke bijdrage kunnen leveren aan meer gelijke nderwijskansen vr kinderen die mwille van kansarmede, van thuis uit minder kansen hebben. Hierna vindt u enkele citaten 2 uit de referaten. De vragen 3 die eveneens aan bd kwamen, hebben we samengevegd en ter verduidelijking sms geherfrmuleerd. Vanuit nze identiteit wrden we steeds pnieuw met die vraag 4 gecnfrnteerd: m het verschil te maken, m aandacht te hebben vr de kleinen, de zwakken, m het buitengewne te prberen, ndanks de maatschappelijke structuren en prcessen die alles in een andere richting stuwen. (p 11 van het verslagbek)..kansenbevrdering is maar effectief, kan maar starten na luisteren naar en in dialg met kansarmen. Echte dialg geeft je de kans uitdrukking te geven aan je eigen identiteit. (p 17 van het verslagbek) Welke pdrachten nemen we p als rganisatie? Hebben we eigen klemtnen, invalsheken en he bewaken we de realisatie daarvan? 1 Werkgrep christelijke inspiratie Werken aan kansenbevrdering vanuit een christelijk perspectief 21 december 2005, 19 pagina s 2 De citaten zijn cursief gedrukt en werden vergenmen uit het verslagbek. Ze werden verwrd dr Mgr. Luc Van Ly, bisschp van Gent en Referendaris vr nderwijs binnen de Bisschppencnferentie en dr Z.E.H. Luk De Geest, Vicaris vr categriale pastraal van het bisdm Gent. 3 De vragen tegevegd aan de stellingen zijn eveneens afkmstig uit het verslagbek. Omdat we ze sms tekstueel aangepast hebben, hebben we deze echter niet cursief afgedrukt. 4 Deze vraag verwijst naar de Bergrede waarin Jezus prept tt meer dan het gewne, p 11 van het verslagbek; 1

2 Kunnen we een basishuding van begrip en respect vr mensen in kansarmede bevrderen? Gelven we in de mgelijkheden van deze kinderen en jngeren? Gaan we in dialg met de kansarmen en betrekken we de kansarmen in nze werking als vlwaardige partners? Welke cncrete activiteiten kunnen we pzetten waardr we als CLB het verschil maken? Welke cncrete stappen kan het CLB zetten m kansenbevrdering als rde draad drheen het gehele CLB-werk te weven? Een tweede bedenking: het decreet bepaalt dat u vraaggestuurd met werken. Deze stelling 5 zet daar tch wel wat vraagtekens bij. Ik wil er ng één grt vraagteken bijzetten: vraaggestuurd betekent vlgens mij dat men in functie van de mainstream gaat werken, dat men antwrdt p beheften van de grtste grep. En bvendien: - Welke vragen kan men verwachten van grepen vr wie zelfs lage drempels dikwijls te hg zijn? - Welke vragen vernemen we van mensen die niet gehrd wrden? Van mensen die uitgeslten wrden? (p 10 van het verslagbek) De vrkeur vr zwakkeren is typisch christelijk. Het gaat m het zeken naar, het attent zijn vr, het aandacht hebben vr hen die geen vraag kunnen stellen. (p 17 van het verslagbek) He vrkmen we dat dr het vraaggestuurde werkingsprincipe de kansarme grepen uit de bt vallen? Slagen we er in m ns ndersteuningsaanbd af te stemmen p de nden en zrgen van deze leerlingen, uders en schlen? Op welke wijze brengen we de aandacht vr mensen die in armede leven k zichtbaar in de CLB - dmeinen. SLB: - He remmen we het watervalsysteem af en werken we aan een zalmmdel? - Kunnen we meer allchtnen de weg laten vinden naar de lerarenpleiding? - Kunnen we stappen zetten tt een meer faire en handelingsgerichte diagnstiek? L&S: - Ondersteunen we k lkale initiatieven die cncreet gericht zijn p het ndersteunen van kansarme leerlingen en uders? - Kunnen we schlen sensibiliseren m te evlueren van een cmpetitie - en cncurrentiemdel naar een expeditiemdel? PSF: - He kunnen we meewerken aan een verbetering van het welbevinden en het zelfbeeld van kansarme leerlingen? - He kunnen we de zrgcördinatren en de GOK-verantwrdelijken p schl ndersteunen? - He kunnen we (mee)werken aan het tt stand brengen van een vertruwensrelatie tussen kansarme uders en de schl? 5 Hier wrdt verwezen naar een stelling van cnsultbedrijf Amelir waarbij zij aangeven dat de missie van een rganisatie primeert p het klantenperspectief. 2

3 PGZ: - Op welke wijze kan de preventieve gezndheidszrg mee zrg dragen vr het verbeteren van de basiscmpetenties van kansarme kinderen en jngeren? we beschikken nu ver cijfers in verband met het aantal GOK-leerlingen. De spreiding ver schlen is erg verschillend. - Is z n spreidingstabel een werkinstrument vr het CLB? - Kunnen we ns aanbd naar schlen diversifiëren als antwrd p deze gegevens? - Kunnen we in het engagement van het CLB naar deze welbepaalde schlen een specifiek aanbd den van ndersteuning en gespecialiseerde bijstand? - Hebben we criteria m te bepalen welke schlen er in aanmerking kmen vr een vrkeursbehandeling? - Is er mgelijkheid vr meer specifieke cntracten/afspraken met schlen hierver?. (p 13 van het verslagbek) Deze citaten zijn slechts fragmenten uit een bezielende avnd die heel wat stf tt nadenken gaf. Als belangrijke cnclusie nthielden we dat deze materie in elk CLB nderwerp van bespreking zu meten zijn. Om z n gesprek te vergemakkelijken reikt het prject kansenbevrdering, samen met de werkgrep christelijke inspiratie, een reflectieschema aan. Dit reflectieschema mvat een aantal vragen m p centrumniveau een dialg p te zetten. Het kan een hulpmiddel zijn m geleidelijk aan te greien tt een gezamenlijke visie en een verdere uitbuw van een kwaliteitsvlle kansenbevrderende werking. Het is een uitndiging m, als vrije centra, een mment van zelfevaluatie te huden 6. Deze aanzet tt zelfreflectie is slechts een startpunt. Werken aan meer kansengelijkheid met immers een vrtdurend aandachtspunt zijn in nze werking. Het vraagt niet enkel techniek maar k gedrevenheid en betrkkenheid. Het vraagt een reien tegen de strm in en het maken van keuzes die niet steeds dr iedereen gewaardeerd zullen wrden. Dit thema laat de centra zeker niet nbewgen en p verschillende plaatsen geeft men hieraan reeds uitgebreid aandacht. Dit gebeurt ndermeer dr middel van thematische centrumdagen en via interne cellen kansenbevrdering. De beginsituaties in de centra zijn dan k erg verschillend. Het hierna vlgend reflectieschema kan ndersteuning bieden in het drlpen van een pbuwend prces en bij de uitbuw van een lange termijnwerking. Centra die reeds een werking uitbuwden, kunnen in het schema inspiratie vinden m een stand van zaken te maken. Het schema is zeker niet allesmvattend en uitputtend. Vr ndersteuning en het p maat maken van de aanpak kan men ndersteuning vragen aan de PVOC-begeleiders en aan de begeleiders kansenbevrdering van de vrije CLB-kepel-vzw. In het schema kmt eerst de verhuding Ik en de wereld van (kans)armede aan bd, daarna de rl die ieder van ns heeft als CLB- medewerker ( ben ik als CLB-medewerker een bndgent van kansarme kinderen en uders? ) en tensltte vragen we ns af welke rl het CLB- team en het centrum als rganisatie vervult t.a.v. de kansarmede- thematiek. We hpen dat het reflectieschema een hulpmiddel kan zijn vr de centra m verder dr te greien tt rganisaties die daadwerkelijk het verschil kunnen maken vr deze uders en kinderen. 6 De klemtnen die in het reflectieschema wrden gelegd sluiten k zeer ged aan bij het nieuwe CLB- prfiel. 3

4 Reflectieschema 1. Ik en de wereld van (kans)armede: Het del van dit nderdeel is een aanzet geven tt persnlijke reflectie van elke CLB medewerker. We willen hen laten stilstaan bij de leefwereld van mensen die in armede leven. Omwille van de klf tussen de wereld van armen en nze leefwereld kunnen we ns meilijk in hun psitie verplaatsen. Nchtans is inzicht in het kluwen waarin deze mensen zich bevinden en inzicht in ns eigen denken ndzakelijk m nze werking efficiënt(er) af te kunnen stemmen p de nden van de delgrep. Vlgende ndersteunende reflectievragen kunnen hierin behulpzaam zijn. De eigen ervaringen kunnen uitgewisseld wrden in kleinere grep. Mijn ervaringen met armede: Heb ik vrienden f kennissen die in een armedesituatie leven? Welke ervaringen heb ik met gezinnen die in de armede leven? Waar denk ik aan als er gesprken wrdt ver gezinnen die in armede leven? Waar kwam ik persnlijk in mijn leven in cntact met uitsluiting en uitsluitingsmechanismen? Waar heb ik zelf (nbewust) uitsluiting mee in de hand gewerkt? Vind ik het belangrijk m aandacht te geven aan deze kinderen en uders? Wat is mijn mtivatie m vr deze kansengrepen te werken? Heb ik inzicht in de wereld waarin kansarme uders en leerlingen leven? Wat zijn de gevlgen van kansarmede in het dagelijkse leven van kinderen? Wat zijn de gevlgen vr deze kinderen p maatschappelijk vlak en p het gebied van nderwijs? 2. Ik als CLB-medewerker en kansarmede De kansen van kinderen uit gezinnen die in armede leven zijn beperkt. Hun nderwijslpbaan is risicvller en verlpt vaker verstrd. Vr het CLB zijn deze kinderen een priritaire delgrep. In dit tweede niveau krijgt elkeen de gelegenheid m de persnlijke CLB- ervaringen, werking, en visie naar vren te brengen. De inventaris van deze bevindingen zijn k bruikbaar vr het derde niveau waar we het centrum in zijn ttaliteit bespreken. De eigen ervaringen kunnen uitgewisseld wrden in kleinere grep. Welke ervaringen heb ik als CLB-medewerker met uders en leerlingen die in armede leven? Waar vind ik inspiratie m me vr deze delgrepen blijvend in te zetten? Ken ik nze kansarme delgrep? 4

5 Welke vragen krijg ik van deze uders, leerlingen en schlen? Waarvr kunnen uders die in armede leven p mij als CLB-medewerker berep den? (Wat de ik nu, wat is wenselijk en dit eventueel te rubriceren p elk van de vier CLB -dmeinen) Waarvr kunnen leerlingen uit gezinnen die in armede leven p mij als CLB-medewerker berep den? (Wat de ik nu, wat is wenselijk en dit eventueel te rubriceren p elk van de vier CLB - dmeinen) Waarvr kunnen schlen, leerkrachten, zrgcördinatren, GOK-leerkrachten, leerlingbegeleiders berep den p het CLB vr leerlingen uit arme/kansarme gezinnen? (Wat de ik nu, wat is wenselijk en dit eventueel p elk van de vier CLB - dmeinen) Wat de ik al ged? Waar ben en vel ik me sterk in? Speelt mijn gelfsvertuiging een rl in mijn bewgenheid tav deze delgrep? Bij het maken van keuzes zullen er pririteiten meten gelegd wrden. Welke initiatieven, activiteiten vind ik priritair t.a.v. deze delgrepen? Wat is haalbaar vr mij? Aan welke attitudes, inzichten en vaardigheden wens ik als CLB-medewerker extra aandacht te geven? Welke vrstellen kan ik frmuleren ten beheve van het vrmingsplan? 3. Het team en het centrum als rganisatie en kansarmede In dit nderdeel kmt de fcus te liggen p het CLB als rganisatie en p het team. We leggen samen wat in punt 2 aan bd gekmen is, bespreken het huidige aanbd, verleggen mgelijkheden, bespreken hiaten en kmen tt gezamenlijke actiepunten en pririteiten. Vlgende ndersteunende reflectievragen kunnen hierin behulpzaam zijn. Welk beeld hebben we ver nderwijskansarmede? Welke ervaringen hebben we met deze thematiek? Welke vragen krijgen we en wie stelt ze? Welk is ns gezamenlijk CLB-aanbd tav leerlingen, uders en leerkrachten? Wat den we al ged? Waar zijn we samen sterk in? Omhelst ns aanbd de 4 CLB-dmeinen? Waar vral situeert de aanpak van nderwijskansarmede zich in nze huidige werking? curatief; pr-actief/preventief; individueel; individuverstijgend, grepsgericht; schlndersteuning; 5

6 Weten we vldende ver de verwachtingen, nden en zrgen van de delgrep m de juiste keuzes te maken? Weten we in verband met de samenwerking met kansarme uders: He zij de nderwijssituatie van hun kinderen ervaren? Welke verklaringen zij geven in verband met de nderwijsachterstand van hun kinderen? Welke prbleemvelden zij aanduiden? He zij hun rl zien in verband met nderwijs? Welke bijdrage zij zelf kunnen leveren m de nderwijskansen van hun kinderen te ndersteunen? Welke verwachtingen zij hebben tav de schl? Welke verwachtingen zij hebben tav ns als CLB? Welke ndersteuning zij vragen aan het CLB? Of er in nze regi mgelijkheden zijn m hen te betrekken bij het ptimaliseren en afstemmen van nze werking p hun beheften? Weten we in verband met de samenwerking met kansarme kinderen/jngeren: He hun leefsituatie is? He zij hun leefsituatie ervaren? He zij hun nderwijslpbaan ervaren? Welke tekmstperspectieven zij hebben? Welke verwachtingen zij hebben tav de schl? Welke verwachtingen zij hebben tav het CLB? Welke ndersteuning zij cncreet vragen aan het CLB? Op welke wijze wij hen kunnen betrekken bij het ptimaliseren en afstemmen van nze werking p hun nden. Weten we in verband met de samenwerking met schlen: In welke mate de schl kansarme kinderen/jngeren in hun ppulatie heeft? Op welke wijze zij inspeelt p de eigenheid van deze kinderen en he zij zrg besteden aan deze leerlingen? Op welke wijze zij cmmuniceren met uders en leerlingen en p welke wijze zij hen betrekken bij het nderwijsgebeuren? Op welke wijze zij aan kansengelijkheid werken in de schl? Heveel GOK-leerlingen zij tellen en aan welke thema s zij werken? Welke verwachtingen de schl heeft tav de uders? Welke verwachtingen de schl heeft en welke ndersteuning zij wensen van het CLB? Welke aanvullende aspecten we als CLB zelf belangrijk vinden m aan te bieden en te ndersteunen? (verzekerd aanbd) Op welke wijze beïnvledt de christelijke geïnspireerdheid van het centrum nze keuzes en benadering van deze prblematiek? Welke initiatieven meten we ng nemen in verband met de samenwerking met externe actren? Kennen we lkale verenigingen die actief zijn in verband met kansarmede en nderwijs? Wat is hun analyse van de nderwijsachterstand? Welke vragen en verwachtingen hebben zij ten aanzien van het nderwijs? Wat zijn hun verwachtingen en vragen ten aanzien van het CLB? 6

7 Met welke rganisaties en p welke wijze kunnen we samenwerken? Welke beleidsmatige en rganisatrische maatregelen zijn er ndig m de werking gericht af te stemmen p deze delgrep? Zijn er cncrete stappen ndig m de tegankelijkheid van nze werking te versterken? (nthaal, permanentie, bekendmaking) Zijn er stappen ndig m deze thematiek in de teams blijvend nder de aandacht te brengen? Zijn er stappen ndig m randvrwaarden te creëren m een sterke werking kansenbevrdering te realiseren? Welke beleidsmatige stappen zijn er ndig m nze CLB werking ptimaal af te stemmen p de kansarme delgrepen? Zijn er stappen ndig m het inrichtend bestuur te infrmeren en te betrekken in nze zektcht? Wat verwachten we van een inrichtend bestuur van een VRIJ centrum? Op welke wijze kan het inrichtend bestuur een partner zijn in nze zektcht en bij het uitzetten van nze krijtlijnen? Op welke wijze kan er een diversiteitsplan inzake persneelsbeleid uitgebuwd wrden? Op welke wijze kan het inrichtend bestuur de keuze van het centrum stimuleren en ndersteunen? Welke cncrete ndersteuning verwachten we van het CLB-bestuur? Aan welke attitudes, inzichten en vaardigheden geven we extra aandacht? Zijn we vldende geïnfrmeerd en beschikken we ver vldende materiaal en methdieken m nze werking af te stemmen? Hebben we specifieke vrmingsbeheften en vinden we de vertaling in ns vrmingsplan? Aan welke initiatieven zullen we priritair aandacht geven indien keuzes ndzakelijk zijn? Cnclusies en afspraken: Op de drie niveaus (het individu, de medewerker, het team/ het centrum) kunnen cnclusies getrkken wrden. De eerste twee niveaus zijn eerder gericht p de grei van de medewerker als persn en als individuele CLB - medewerker. Op het niveau van het CLB - team/rganisatie dienen cnclusies getrkken te wrden die de visie van het CLB mee bepalen, die aangeven welke taken het CLB zal pnemen, welke pririteiten men zal leggen en p welke wijze men k in het vrmingsplan aandacht geeft aan deze delgrep. De inbreng van de verschillende medewerkers en de resultaten van de grepsbesprekingen wrden gesynthetiseerd tt een werknta - en verlegdcument waarin cncreet aangegeven wrdt wat het specifieke CLB - aanbd is t.a.v. de kansarme delgrepen. Dit dcument is uiteraard een greinta. Samen werken aan meer gelijke nderwijskansen vr de zwakste delgrepen vraagt een vrtdurende alertheid, drzetting en creatieve benadering. Het vraagt een prcesmatige aanpak die helaas nit als af kan beschuwd wrden. 7

8 BIJLAGE: Ondersteunende en inspirerende materialen/methdieken: Mensen die in armede leven : Muzische initiatieven: - Vlaams Netwerk vr verenigingen waar Armen het Wrd nemen : - Welzijnschakels Verenigingen waar armen het wrd nemen zijn bereid in dialg te treden met leerkrachten, schlteams rnd het thema nderwijs. - Een getuigenis van een ervaringsdeskundige in de armede. - Een getuigenis dr OCMW - medewerker, buurtwerker, al dan niet in cmbinatie met mensen die in armede leven. - Vide Hge Ladders Wil vanuit armedebewegingen naar nderwijs stappen. Er wrdt gewerkt rnd cmmunicatie tussen uders en de schl en rnd de kstprijs van het nderwijs. Initiatief van Kansen in het nderwijs van de stad Antwerpen. De vide wrdt steeds ingeleid dr een medewerker van Kansen in het Onderwijs. Kansen in het Onderwijs (KIO): Lange Gasthuisstraat 29, 2900 Antwerpen Tel. 03/ / pat.kusse@stad.antwerpen.be - Vide Armen aan het wrd Verschillende leden van verenigingen waar armen het wrd nemen getuigen ver wat armede vr hen betekent. Opgemaakt dr Lichtpunt. Duur : 30 Inleiding dr Jan Vrancken U.A. Vide tegen betaling te bestellen via : Lichtpunt@lichtpunt.be - Vide ça cmmence aujurd hui. (117 min. Frankrijk 1999) In een schltje in Nrd-Frankrijk neemt de directeur het p vr de sciaal zwakke kinderen en hun uders. Hierdr kmt hij in cnflict met het schlbestuur en de plaatselijke plitici. Indringende maar hpvlle prent. Ged bruikbaar m te sensibiliseren. Bij de film hrt k een filmpedaggisch dssier vr de nabespreking. Kan ntleend wrden bij f - Vide Scènes p schl Werkinstrument van de werkgrep Armede en Onderwijs van de Dicesane Pedaggische begeleidingsdienst Secundair nderwijs, Marialand Gent. Tel: 09/ f k bij Bellinda Staelens p tel. 0497/ bellinda.staelens@skynet.be Bij deze vide hrt een handleiding met daarin tips vr de aanpak van armede en nderwijs. 8

9 - Andere films met uitgewerkte nabesprekingen : Rsetta (1999) en L Enfant (2005), beiden van de Belgische kineasten Luc en Jean-Pierre Dardenne en Raining Stnes (1993) van Ken Lach (GB). - Wrdkunstprject Betalen, tellen vertellen Kansarme uders laten in dit wrdkunstprject even in hun hart kijken : getuigenissen, gedichten en muziek rnd cmmunicatie tussen schl en uders. Infrmatie en bekingen : Spelmateriaal: - Inleefspel Uitgespeeld (vr jngeren vanaf 14 jaar en vlwassenen / duur ngeveer 2 uur nabespreking inbegrepen) Spel met een grte verscheidenheid aan persnages gaande van kansrijk tt kansarm. Elk persnage prbeert zijn levenssituatie p verschillende dmeinen (huisvesting, cnsumptie, sciale cntacten ) te verbeteren. Hierbij ervaart men he meilijk het is m uit de kringlp van de armede te stappen. Kan ntleend wrden bij reginale dienst van Welzijnszrg f via het Centrum Infrmatieve Spelen - Eén dag arm : Een simulatiespel ver armede en uitsluiting aangemaakt dr het prject 3-Klap in Leuven 7. Achtergrndteksten (selectie): - VCLB werkgrep christelijke inspiratie, (2005), Verslagbek bezinningsmment: Werken aan kansenbevrdering vanuit een christelijk perspectief. - Vrmingscentrum prject Kansenbevrdering, schljaar Syllabus van de driedaagse naschling CLB znder uitsluiting. - Cntactgrep kansenbevrdering Limburg (2006), Samenwerking tussen uders, jngeren, schlen en CLB: een kansrijke uitdaging. - Belinda Staelens en Marie-Paule Gavel, Vrij CLB regi Gent, (2006), Wie zekt die vindt Samenwerking tussen schl en CLB: een kansrijke uitdaging. - Js Cré en Luc Driesmans, (2005) Gelijke nderwijskansen en kansenbevrdering als antwrd p sciale ngelijkheid, handbek leerlingenbegeleiding 2 Wlters Plantyn - Js Cré (redactie) (2006) Gkken p de tekmst. Het GelijkeOnderwijsKansenbeleid in Vlaanderen. Wlters Plantyn. De hiernavlgende teksten zijn via VCLB-intranet te dwnladen 8 : 7 Infrmatie via VCLB Leuven 8 Inhudelijke werking => Vrmingscentrum => Begeleiding => Prjecten => Kansenbevrdering 9

10 - De CLB- mkadering vr kansarmede (GOK) ; - GOK in de bijzndere bepalingen suggesties; - Geactualiseerde visietekst: de werking VCLB Kansenbevrdering; - Belangrijke websites rnd gelijke nderwijskansen en kansenbevrdering; - Schlndersteunend werken rnd kansarmede; 10