Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Elan: Draagvlak creëren Gelderse (boven)lokale aanpak
|
|
- Juliana van Loon
- 8 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) Fax (026) Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Elan: Draagvlak creëren Gelderse (boven)lokale aanpak Opdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie Arnhem, 22 november 2010
2 Inhoud 1 Projectbeschrijving Achtergrond evaluatie Opzet evaluatie Projectbeschrijving 1 2 Voor de start van het project Betrokkenheid Draagvlak en beleid Samenwerking met externe partijen 3 3 Start en opzet van het project Start en aanleiding Doelgroep en doelstelling Risico's Organisatie en communicatie Verantwoording 6 4 Uitkomsten van het project Realisatie producten/activiteiten Realisatie versus budget Monitoring, bijsturing en zelfevaluatie Borging van het project 10 5 Doeltreffendheid Doelbereik en reikwijdte Maatschappelijk effect 13 6 Leerpunten Succes- en risicofactoren Samenwerking Best practice 15 Bijlagen 1 Relevante definities 2 Geraadpleegde bronnen
3 1 Projectbeschrijving 1.1 Achtergrond evaluatie De uitvoering van het Actieplan Polarisatie en Radicalisering vindt plaats via verschillende activiteiten. Een deel hiervan wordt mede gefinancierd door het ministerie van Veiligheid en Justitie (VenJ). Dit gebeurt door toekenning van een decentralisatie-uitkering aan gemeenten en door toekenning van een tijdelijke subsidie aan maatschappelijke organisaties. In opdracht van het ministerie van VenJ worden alle projecten en aanpakken waarvoor een decentralisatie-uitkering of een subsidie is toegekend geëvalueerd. Met deze evaluatie streeft het ministerie van VenJ een aantal doelen na: leren voor volgende projecten en aanpakken; de resultaten van projecten en aanpakken inzichtelijk maken; het bereik van projecten en aanpakken inzichtelijk maken; 'best practices' benoemen en toegankelijk maken voor betrokkenen. 1.2 Opzet evaluatie De evaluatie van de lokale projecten is uitgevoerd door bestudering van het onderzoeksplan, de beschikbare achtergronddocumentatie en eventueel beschikbare eigen evaluatiedocumenten. De projectleider heeft parallel daaraan een webenquête ingevuld. De ingevulde webenquête vormde voor de onderzoekers, tezamen met vragen naar aanleiding van de overige documentatie, de gespreksrichtlijn voor de gesprekkenronde. De onderzoekers hebben voor deze evaluatie met de huidige projectleider bij Elan gesproken. Doel van de gesprekken was een nadere invulling en verdieping van de uit schriftelijke bronnen verkregen informatie. Het resultaat is het onderhavige rapport. De diverse elementen uit de evaluatie zijn weergegeven in de volgende paragrafen. 1.3 Projectbeschrijving Het project 'Draagvlak creëren Gelderse (boven)lokale aanpak polarisatie en radicalisering' wordt uitgevoerd door Expertisecentrum Elan (hierna aangeduid als Elan). Deze organisatie is 5 december 2009 ontstaan uit een fusie van Stichting Enzovoort, het voormalige 'Emancipatiebureau Gelderland' en 'Osmose, adviesbureau voor multiculturele vraagstukken'. Elan richt zich met name op het bevorderen van integratie, emancipatie en participatie van burgers in de samenleving. Het werkgebied betreft voornamelijk de provincie Gelderland 1. De gezamenlijke subsidieaanvraag voor dit project is gedaan door Spectrum, centrum voor maatschappelijke ontwikkeling en Osmose. Beide organisaties zijn tweedelijns ondersteuningsinstellingen op het gebied van maatschappelijke ontwikkeling in Gelderland. 1 Waar in het vervolg van de tekst 'Elan' staat, worden ook de voorlopers van Elan bedoeld. Waar echt sprake is van een van de voorlopers, wordt dit specifiek aangeduid. Dit in de verband met de leesbaarheid. Pagina 1
4 Het project loopt van februari 2009 tot eind juni 2010 en richt zich met name op de aspecten 2 : polarisatie; rechtsradicalisering/extremisme; islamitische radicalisering/extremisme. In de oorspronkelijke projectopzet was de volgende hoofddoelstelling opgenomen: 'Creëren van draagvlak onder gemeenten om via een lokale aanpak polarisatie en radicalisering te voorkomen.' Hiervan afgeleide subdoelen waren: gemeenten bewust maken van de invloed van lokale, landelijke of internationale incidenten en trends op de verhoudingen tussen allochtonen en autochtonen; gemeenten bewust maken van diverse mogelijkheden polarisatie en radicalisering te voorkomen die aansluiten op bestaand beleid; gemeenten bewust maken van de voordelen van bovenlokale samenwerking onderling; een mogelijkheid bieden aan Gelderse gemeenten kennis op te doen en ervaringen uit te wisselen. In de onderstaande tabel zijn de activiteiten weergegeven die bij dit project zijn geformuleerd. Categorie activiteiten Onderzoek Kennisuitwisseling Bevorderen contacten Welke deelprojecten en/of activiteiten waren bij de start van het project geformuleerd? Het uitvoeren van een informatie-/inventarisatieronde met betrekking tot draagvlak voor een lokale aanpak bij de Gelderse gemeenten. Het organiseren van een conferentie en uitgeven publicatie van lokale initiatieven op het gebied van voorkomen polarisatie en radicalisering. Door het benaderen en bezoeken van gemeenten worden onderlinge contacten bevorderd. Dit is een afgeleide doelstelling van het project. In totaal heeft het ministerie van VenJ, per brief van 13 oktober 2009, aan Osmose (het huidige Elan) een bedrag van toegekend voor het project 'Draagvlak creëren Gelderse (boven)lokale aanpak polarisatie en radicalisering'. 2 In de subsidieaanvraag van 18 maart 2009 is sprake van een start in februari 2009 en afronding in december Pagina 2
5 2 Voor de start van het project De volgende paragrafen gaan over de situatie voorafgaand aan de start van het project. We kijken hierbij in het bijzonder naar de bekendheid van de organisatie met het vraagstuk van polarisatie en radicalisering, het bestaande beleid en de samenwerking met externe partijen. 2.1 Betrokkenheid Bij betrokkenheid gaat het om de mate waarin de organisatie voor de start van het project al betrokken was bij het vraagstuk van polarisatie en radicalisering. Elan houdt zich bezig met het bevorderen van integratie, emancipatie en participatie van burgers in de Gelderse samenleving. Voorafgaand aan het project was Elan niet direct betrokken bij het vraagstuk van polarisatie en radicalisering. De organisatie is bekend geraakt met de subsidieregeling via de ambtelijke contacten die Elan (en zijn voorloper Osmose) had met het ministerie van VenJ. 2.2 Draagvlak en beleid In deze evaluatie is gevraagd naar het draagvlak binnen de organisatie voor het gestructureerd tegengaan van polarisatie en radicalisering. Het gaat om de aandacht op management en/of bestuurlijk niveau in de organisatie. Vóór de start van het project was er, in het verlengde van de kerntaak van maatschappelijke integratievraagstukken, binnen Elan indirect aandacht voor het vraagstuk van polarisatie en radicalisering. Deze aandacht richtte zich met name op het investeren in actief burgerschap door middel van verschillende activiteiten. Er was binnen Elan geen specifiek beleid geformuleerd gericht op het tegengaan van processen van polarisatie en radicalisering in de samenleving. 2.3 Samenwerking met externe partijen In de regel wordt voorafgaand aan de projecten al samengewerkt met diverse partijen. In de evaluatie is gevraagd naar de samenwerking en het succes van de samenwerking. Dit kan onder meer tot uiting komen in beleid en concrete doelstellingen. Vóór de start van het project wordt door Elan samengewerkt met Spectrum bij het tegengaan van processen van polarisatie en radicalisering. Deze samenwerking heeft er mede toe geleid dat Osmose en Spectrum een gezamenlijke subsidieaanvraag bij het ministerie van VenJ hebben ingediend. Pagina 3
6 3 Start en opzet van het project Dit hoofdstuk gaat in op de start en opzet van het project. Het gaat hierbij om de aanleiding van het project, de initiatiefnemers en de beoogde doelen en doelgroepen bij de start van het project. Ook wordt ingegaan op de succes- en risicofactoren, de organisatie en de communicatie en de verantwoording. 3.1 Start en aanleiding De aanleiding van het project was volgens de huidige projectleider de behoefte bij verschillende Gelderse gemeenten en de provincie aan een dieper inzicht in de omvang van de problematiek. Daarnaast was er een eigen ambitie vanuit het management van Spectrum en Osmose, om vanuit de eigen kerntaak hierop in te spelen. Het initiatief tot de start van het project is genomen door de toenmalige projectleider. Binnen de provincie Gelderland was er geen sprake van concrete incidenten, die hebben geleid tot dit project. De projectleider noemt in dit verband wel enkele signalen uit Gelderse gemeenten die kunnen duiden op polarisatie en radicalisering, zoals: overlast van bepaalde groepen jongeren in zowel landelijke als stedelijke gebieden; gesloten gemeenschappen van jongeren, met name in de meer landelijke gebieden; maatschappelijke problematiek in achterstandswijken van bepaalde Gelderse steden. Het landelijke Actieplan Polarisatie en Radicalisering en de hieruit voortvloeiende mogelijkheden voor een projectsubsidie, zijn door Spectrum en Osmose als kans gezien om gemeenten mee te krijgen. Momenteel ondersteunt Elan een vijftal Gelderse gemeenten bij de voorbereiding van een subsidieaanvraag bij het ministerie van VenJ. Dit heeft inmiddels tot een aantal subsidieaanvragen geleid door ook door VenJ zijn gehonoreerd. 3.2 Doelgroep en doelstelling In de onderstaande tabel zijn de doelstellingen weergegeven zoals deze in het oorspronkelijke projectplan waren opgenomen. Tevens zijn in onderstaande tabel de aanvullende doelstellingen opgenomen die tijdens de uitvoering van het project mogelijk zijn geformuleerd. Doelstelling Geldigheid doelstelling Doelgroep Het creëren van draagvlak onder gemeenten om via een lokale aanpak polarisatie en radicalisering te voorkomen. Gemeenten bewust maken van de invloed van lokale, landelijke of Internationale incidenten en trends op de verhoudingen tussen allochtonen en autochtonen. Gemeenten bewust maken van diverse mogelijkheden polarisatie en radicalisering te voorkomen die aansluiten op bestaand beleid. Doelstelling geldt nog. Doelstelling geldt nog. Doelstelling geldt nog. Gelderse gemeenten Gelderse gemeenten Gelderse gemeenten Pagina 4
7 Doelstelling Geldigheid doelstelling Doelgroep Gemeenten bewust maken van de voordelen van bovenlokale samenwerking onderling. Een mogelijkheid bieden aan Gelderse gemeenten kennis op te doen en ervaringen uit te wisselen. Doelstelling geldt nog. Doelstelling geldt nog. Gelderse gemeenten Gelderse gemeenten De onderstaande tabel geeft de deelprojecten of activiteiten weer en het beoogde bereik van de doelgroep daarvan. In totaal telt de provincie Gelderland 56 gemeenten. Categorie activiteiten Deelprojecten en/of activiteiten Omvang beoogde doelgroep Onderzoek Kennisuitwisseling Bevorderen contacten Het uitvoeren van een informatie-/ 56 gemeenten: inventarisatieronde met betrekking tot draagvlak ontvangen folder en voor een lokale aanpak bij de Gelderse gemeenten. brief over project 12 gemeenten: inventarisatieronde Het organiseren van een conferentie en uitgeven 56 gemeenten publicatie van lokale initiatieven op het gebied van voorkomen polarisatie en radicalisering. Door het benaderen en bezoeken van gemeenten 12 gemeenten worden onderlinge contacten bevorderd. Dit is een afgeleide doelstelling van het project. 3.3 Risico's Kritieke succes- en risicofactoren zijn de factoren die een grote impact kunnen hebben op het welslagen van het project. In deze evaluatie is gevraagd of voorafgaand aan het project de succes- en risicofactoren inzichtelijk zijn gemaakt. In het projectplan, dat tevens diende als subsidieaanvraag, zijn de kritieke succes- en risicofactoren niet expliciet gemaakt. De projectleider geeft aan dat de succes- en risicofactoren wel voorafgaand aan het project inzichtelijk zijn gemaakt. Hierbij wordt verwezen naar een in oktober 2008 door Spectrum en Osmose uitgegeven factsheet over polarisatie en radicalisering onder Gelderse jongeren, met als titel 'Het broeit onder het oppervlak'. Deze factsheet maakt een aantal zaken duidelijk, waarmee tijdens de uitvoering van het project rekening is gehouden, zoals: Problemen die zich cijfermatig moeilijk laten vatten, kunnen in de dagelijkse praktijk wel broeien onder het oppervlak. Dit maakt de problematiek moeilijk zichtbaar en grijpbaar. Professionals hebben behoefte aan meer specifieke kennis en vaardigheden op het gebied van polarisatie en radicalisering. Verder bleken Gelderse gemeenten niet of nauwelijks gebruik te maken van middelen voor het tegengaan van polarisatie en radicalisering. Ook bleek uit contacten met gemeenten dat zij koudwatervrees hebben om met het thema aan de slag te gaan. Het is soms taboe, zij willen niet geassocieerd worden met de negatieve klank van het thema, zien onvoldoende de noodzaak er van in of hebben andere prioriteiten. Pagina 5
8 De projectleider geeft verder aan dat getracht is bovenstaande risicofactoren te minimaliseren. Dit heeft men gedaan door laagdrempelig en kleinschalig te werk te gaan en gemeenten te voeden met informatie (over mogelijke oorzaken en preventie van polarisatie en radicalisering) om het onderwerp wat dichter bij het gemeentebestuur te brengen. 3.4 Organisatie en communicatie In de evaluatie is gevraagd of voor de aansturing en uitvoering van de activiteiten een projectorganisatie is ingesteld. Ook is gevraagd of voor de interne en externe communicatie over de activiteiten een plan is opgesteld. De werkzaamheden in het kader van dit project zijn ingebed in de bestaande organisatie van Osmose (en later Elan). In samenwerking met Spectrum zijn nadere afspraken gemaakt over werkverdeling, urenraming, afstemming et cetera. Het projectteam bestaat uit vier personen: twee van Elan en twee van Spectrum. Voor de meeste activiteiten zijn subteams gevormd, bestaande uit een persoon van Elan en een van Spectrum. Dit om de expertise van beide organisaties zo optimaal mogelijk te benutten en om via de eigen collega zo direct mogelijk op de hoogte te zijn van de overige activiteiten. Voor de interne en externe communicatie over de (voorgenomen) activiteiten is geen concreet plan van aanpak opgesteld. In het projectplan wordt wel ingegaan op de externe communicatie in het voortraject. 3.5 Verantwoording De verantwoording aan bestuur/management over de voortgang en besteding van de middelen vindt plaats: door een mondelinge terugkoppeling, meerdere malen per jaar; in programmabegroting en jaarverslag (planning&control-cyclus); door een schriftelijke projectrapportage, meerdere malen per jaar. De verantwoording over de besteding van de middelen vindt enerzijds plaats binnen de eigen organisatie, anderzijds met de provincie Gelderland, waarmee een structurele subsidierelatie wordt onderhouden. Pagina 6
9 4 Uitkomsten van het project Dit hoofdstuk belicht datgene wat het project heeft opgeleverd aan producten en/of activiteiten. Ook wordt ingegaan op het budget en het proces van monitoring en zelfevaluatie. 4.1 Realisatie producten/activiteiten Hieronder volgt een nadere toelichting op de actuele stand van zaken per product/activiteit. Categorie activiteiten Deelprojecten en/of activiteiten Gerealiseerd? Toelichting indien niet gerealiseerd Onderzoek Het uitvoeren van een informatie-/ inventarisatieronde met betrekking tot draagvlak voor een lokale aanpak bij de Gelderse gemeenten. Ja, gerealiseerd Kennisuitwisseling Het organiseren van een conferentie en uitgeven publicatie van lokale initiatieven op het gebied van voorkomen polarisatie en radicalisering. Nee, niet gerealiseerd Beoogd was het organiseren van een brede conferentie voor alle gemeenten, gerealiseerd zijn 2 netwerken waarin (in totaal) 5 gemeenten participeren 3. Beoogd was een schriftelijke publicatie voor gemeenten, gerealiseerd is een 'ronde tafel' bijeenkomst, waarvoor ook professionals zijn uitgenodigd. Bevorderen contacten Door het benaderen en bezoeken van gemeenten worden onderlinge contacten bevorderd. Dit is een afgeleide doelstelling van het project. Ja, gerealiseerd Alle 56 Gelderse gemeenten zijn via een folder en brief geïnformeerd over de mogelijkheden voor ondersteuning bij een decentralisatie-uitkering op het thema polarisatie en radicalisering. Op basis van de reacties van gemeenten op deze informatieronde, heeft Elan met 20 gemeenten contact opgenomen voor een inventariserend gesprek. Met 10 van deze gemeenten heeft een uitgebreid interview plaatsgevonden, vanuit de overige 10 was de informatievoorziening beperkter. In de oorspronkelijke projectopzet werd gesproken over het bezoeken van minimaal 12 gemeenten. Vervolgens zijn 13 gemeenten door Elan uitgenodigd voor een eerste netwerkbijeenkomst om de samenwerkingsmogelijkheden af te tasten en informatie te bieden aan de hand van diverse gastsprekers. Deze bijeenkomst werd bijgewoond door vertegenwoordigers van 5 gemeenten 4. Momenteel ondersteunt Elan 5 gemeenten (deels dezelfde die aanwezig waren tijdens de eerste netwerkbijeenkomst) bij de voorbereiding van een aanvraag voor een decentralisatie-uitkering. Met betrekking tot de invulling van het thema kennisuitwisseling is gaandeweg gekozen voor een andere focus. Aanvankelijk was het project gericht op alle 56 Gelderse gemeenten. Bij de uitvoering van het project is de focus meer komen te liggen op gemeenten die daadwerkelijk betrokkenheid en ambitie toonden. 3 4 Netwerk Rivierenland: Tiel, Culemborg en Zaltbommel; en netwerk Gelderland-Midden: Renkum en Zevenaar. Renkum, Zevenaar, Overbetuwe, Lingewaard en Rheden. Pagina 7
10 Door het organiseren van een 'ronde tafel' bijeenkomst op 11 juni 2010 voor medewerkers van gemeenten alsmede professionals uit andere sectoren, heeft een andere vorm van kennisuitwisseling plaatsgevonden. De bijeenkomst van 11 juli werd bijgewoond door 21 vertegenwoordigers van 13 verschillende instellingen waaronder gemeente, scholen en welzijnsinstellingen. Tijdens deze bijeenkomst is ingegaan op de vraag hoe gevoelige thema's (zoals: religie, eergerelateerd geweld, discriminatie, homoseksualiteit, politieke voorkeur enzovoort.) bespreekbaar gemaakt kunnen worden met jongeren en wat hierin de verantwoordelijkheid is van elke partij (gemeenten, welzijnswerk, scholen, ouders, jongeren, gemeenschap). Dit gebeurde eerst in 6 groepjes ('ronde tafels') en vervolgens plenair. Enkele inhoudelijke uitkomsten: belangrijk om eerst vertrouwensrelatie met jongeren op te bouwen, niet meteen focussen op problemen; sfeer van veiligheid en openheid creëren; overeenkomsten tussen culturen en groepen zichtbaar maken; directe, Westerse aanpak is voor veel Turkse en Marokkaanse ouders niet de juiste manier om gevoelige thema's bespreekbaar te maken; inzetten sleutelfiguur/vertrouwenspersoon; inzetten van mensen uit eigen culturele achterban als het gaat om het doorbreken van taboes; in het onderwijs komen nog vaak onbenutte momenten voor om gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken, zoals bij kleine foute grapjes; taak van overheid om druk uit te oefenen op gedrag dat in strijd is met de wet; zachte en harde aanpak nodig. Zacht: erover praten, gebruik maken van theater, enzovoort. Hard: via reguliere instanties. Zowel politie, ouders, docenten, jongerenwerkers en stadswachten moeten grenzen stellen. De deelnemers waren zeer betrokken en hebben de dag als positief ervaren. Iemand met een politiek rechtse invalshoek werd gemist in het gezelschap. Elan en Spectrum zijn voornemens om over enige tijd een vervolg te geven aan deze bijeenkomst. Ten opzichte van de oorspronkelijke planning zijn de werkzaamheden met ruim een half jaar vertraagd. Volgens de projectleider is een belangrijke oorzaak hiervan de lange aanlooptijd van het project. Er is relatief veel tijd gaan zitten in het opbouwen en onderhouden van persoonlijke relaties en het ontwikkelen van betrokkenheid en draagvlak bij gemeenten. Een andere oorzaak voor de vertraging kan liggen in het feit dat bij de uitvoering van het project gaandeweg meer (en ook andere) activiteiten zijn gekoppeld aan de doelen. De doelen uit het projectplan zijn bovendien niet smart geformuleerd, waardoor er per definitie weinig sturing ten opzichte van het eindresultaat vanuit kan gaan. In de oorspronkelijke projectopzet was sprake van de volgende activiteiten: 1. het opstellen van een folder en brief voor 56 gemeenten; 2. het bezoeken van minimaal 12 gemeenten; 3. het organiseren van een conferentie voor gemeenten; 4. het publiceren van initiatieven van Gelderse gemeenten; 5. het verzorgen van een (schriftelijke) projectevaluatie. Pagina 8
11 In de praktijk heeft Elan zoals gezegd veel tijd gestoken in het investeren in persoonlijke relaties, ondersteuning van netwerken door middel van ideeënontwikkeling, procesbegeleiding et cetera. Momenteel worden vijf Gelderse gemeenten door Elan ondersteund bij het ontwikkelen van een aanvraag voor een decentralisatie-uitkering in het kader van het Actieplan Polarisatie en Radicalisering. Hiermee gaan de gerealiseerde activiteiten verder dan in het oorspronkelijke projectplan beoogd en geraamd is. 4.2 Realisatie versus budget Voor het project is een budget opgesteld. In dit budget is een verdeling opgenomen tussen een bijdrage door VenJ en de bijdrage door de provincie. Voor de uitvoering van het project is subsidie van het ministerie van VenJ ontvangen en subsidie van de provincie Gelderland. In de subsidieaanvraag van 18 maart 2009 is aangegeven dat deze financiën kostendekkend zijn en niet winstgevend bedoeld. In de praktijk is het begrote budget onvoldoende gebleken. Er is volgens de projectleider sprake van een forse urenoverschrijding, die verband houdt met de hierboven geschetste verschuiving van de activiteiten en daarmee gepaard gaande extra werkzaamheden. Er is tot op heden (juni 2010) een tekort van zo'n op het begrote budget. Door Elan is een extra subsidie aangevraagd bij het ministerie van VenJ; deze is inmiddels gehonoreerd. 4.3 Monitoring, bijsturing en zelfevaluatie De realisatie van de projectdoelstelling en het bereik van de doelgroep is op de volgende wijze gemonitord: verslaglegging van de contacten met gemeenten; bijhouden van deelname van gemeenten aan bijeenkomsten; verslaglegging van bijeenkomsten en persoonlijk contact met gemeenten; tussenrapportage voor het ministerie van VenJ en de provincie Gelderland. Gedurende het project is er sprake geweest van bijsturing van verschillende activiteiten: besloten is om in plaats van één conferentie voor alle gemeenten, meerdere kleinschalige netwerkbijeenkomsten te organiseren om beter de doelgroep te bereiken en te bedienen; besloten is om in plaats van een publicatie van good practices bij Gelderse gemeenten, een ronde tafel bijeenkomst te organiseren bedoeld voor uitwisseling van kennis en informatie. De projectleider geeft aan dat Elan in het kader van dit project een zelfevaluatie gaat uitvoeren. Dit betreft de eindevaluatie die in augustus 2010 wordt opgeleverd. Op 18 december 2009 hebben Elan en Spectrum gezamenlijk een tussenevaluatie van het project vastgesteld en ter kennisneming naar het ministerie van VenJ en de provincie gezonden. Met betrekking tot de procesverantwoording wordt in deze evaluatie aangegeven: Pagina 9
12 'Fase 1 en 2 zijn volgens opzet uitgevoerd ( ). In fase 3 en 4 is/wordt deels van de oorspronkelijke projectopzet afgeweken. Dit gebeurt in goed overleg met de opdrachtgevers. Het betreft de conferentie, de publicatie en het tijdspad. Conferentie Aanvankelijk was het de bedoeling een conferentie te organiseren voor alle geïnteresseerde Gelderse gemeenten. Een conferentie waar gemeentes elkaar ontmoeten, kennis opdoen en ervaringen uitwisselen. Naar aanleiding van de bevindingen in fase 2 is er echter voor gekozen om gemeenten niet centraal bij elkaar te brengen maar per regio. Dus de conferentie te vervangen door diverse, kleinschalige bijeenkomsten voor buurgemeenten. Op deze manier kunnen verschillende netwerken gecreëerd worden. De gedachte was dat hiermee beter kan worden aangesloten bij de behoeften van gemeenten en doelgericht kan worden toegewerkt naar een gezamenlijk plan van aanpak. Publicatie Het oorspronkelijke idee was een publicatie te maken van geïnventariseerde initiatieven van Gelderse gemeenten met betrekking tot: (bovenlokale) projecten, initiatieven, samenwerkingsvormen, ervaringen en methodieken die polarisatie en radicalisering voorkomen. De activiteiten uit fase 2 en 3 zouden hiervoor input moeten leveren. Uit deze input is gebleken dat er op dit moment nog weinig uitgewerkte initiatieven zijn voor een publicatie. Veel gemeenten verkeren nog in een oriënterende fase. Daarom doen we een alternatief voorstel. Tijdspad Volgens de oorspronkelijke opzet zou het project in december 2009 afgerond moeten worden. Gezien de ontwikkelingen is meer tijd nodig om tot een bevredigend eindresultaat te komen. Veel gemeenten zitten nog in de nul- of beginfase. Zij zeggen zonder uitzondering geïnteresseerd te zijn in het thema, maar zijn nog onvoldoende overtuigd van de noodzaak het onderwerp daadwerkelijk op te pakken (zie voor nadere toelichting kopje 'opbrengsten tot nu toe'). Gemeenten tonen belangstelling voor het onderwerp, maar haken af zodra er een actievere deelname van hen gevraagd wordt. Om ervoor te zorgen dat de netwerken die tot nu toe voorzichtig zijn opgebouwd hun vruchten kunnen afwerpen, is meer tijd nodig.' 4.4 Borging van het project De borging heeft betrekking op de wijze waarop de uitkomsten en leerpunten van het project een structurele plaats hebben gekregen in het beleid van de gemeente/organisatie. Dit betekent, bijvoorbeeld, dat de kennis, contacten en producten die zijn ontstaan in het project, nu structureel worden toegepast door de initiatiefnemende organisatie en door andere betrokken organisaties. Binnen Elan lijkt het project, met de inzet en het enthousiasme van de projectleider, en de samenwerking met Spectrum goed te zijn geborgd. De projectleider constateert dat er sinds de uitvoering van het project meer aandacht is voor processen van polarisatie en radicalisering in de eigen organisatie. Elan heeft het onderwerp inmiddels onderdeel gemaakt van haar reguliere werkzaamheden. Een aandachtspunt is het uitgeputte projectbudget. Pagina 10
13 Binnen de gemeenten lijkt het project vooralsnog in beperkte mate en omvang te zijn geborgd. Dit blijkt onder meer uit de volgende constateringen: Het geringe draagvlak bij gemeenten Van de 56 gemeenten hebben 5 gemeenten via Elan een projectaanvraag in voorbereiding. Hierbij moet wel worden opgemerkt dat 21 gemeenten in de regio Noord-Oost Gelderland een gezamenlijke verkenning naar aard en omvang van polarisatie en radicalisering laten uitvoeren. De gemeenten Ede, Arnhem en Apeldoorn doen zelfstandig een aanvraag voor een decentralisatie-uitkering of hebben momenteel een project in uitvoering. Geen eigen inzet van middelen De projectleider geeft aan dat gemeenten het onderwerp interessant vinden, maar veelal afhaken als concreet eigen inzet en middelen worden gevraagd. Dit geldt overigens niet voor de gemeenten die onder begeleiding van Elan en Spectrum een aanvraag hebben ingediend. Inmiddels hebben ten minste 2 gemeenten volledige toekenning van hun aanvraag ontvangen, waarbij zij ook eigen middelen inzetten. Bij deze gemeenten is dus wel sprake van borging van het project. Het project wordt momenteel volledig gefinancierd door de subsidie van het ministerie van VenJ en de provincie Gelderland. Dit brengt een sterk afbreukrisico met zich mee als deze bronnen van financiering opdrogen. Geen borging in beleid. De projectleider geeft aan dat gemeenten het thema polarisatie en radicalisering nog niet hebben ingebed in breder beleid (bijvoorbeeld jeugd-, veiligheid- en integratiebeleid). Na het indienen van de aanvragen voor een decentralisatie-uitkering door de 5 gemeenten moet blijken in hoeverre borging in beleid en organisatie daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Pagina 11
14 5 Doeltreffendheid De doeltreffendheid komt aan bod aan de hand van het doelbereik, de reikwijdte en de maatschappelijke effecten van het project. 5.1 Doelbereik en reikwijdte Bij doelbereik gaat het om de realisatie van de doelstellingen. Reikwijdte betreft de mate waarin in het project de beoogde doelgroepen zijn bereikt. De onderstaande tabel geeft het doelbereik weer zoals dat door de projectleider wordt ervaren. Doelstelling Realisatie doelstelling Eventuele toelichting Creëren van draagvlak onder Deels gerealiseerd. gemeenten om via een lokale aanpak polarisatie en radicalisering te voorkomen. Gemeenten bewust maken van de Deels gerealiseerd. invloed van lokale, landelijke of Internationale incidenten en trends op de verhoudingen tussen allochtonen en autochtonen. Gemeenten bewust maken van Deels gerealiseerd. diverse mogelijkheden polarisatie en radicalisering te voorkomen die aansluiten op bestaand beleid. Gemeenten bewust maken van de Deels gerealiseerd. voordelen van bovenlokale samenwerking onderling. Een mogelijkheid bieden aan Deels gerealiseerd. Gelderse gemeenten kennis op te doen en ervaringen uit te wisselen. Er zijn 2 netwerken van gemeenten (totaal 5 gemeenten) door Elan tot stand gebracht die elk bezig zijn met een gezamenlijk plan van aanpak onder onze begeleiding. Het proces is nog bezig. Een en ander is afhankelijk van de lokale politieke koers na de raadsverkiezingen. Daarnaast heeft Elan bij alle 56 gemeenten het onderwerp onder de aandacht gebracht. 21 gemeenten in Noord Oost Gelderland hebben besloten zelf een gezamenlijk plan van aanpak in de vorm van een subsidieaanvraag in te dienen. Via informatie-/inventarisatieronde (met brief, factsheet en brochure) zijn alle 56 Gelderse gemeenten bereikt. Met 20 gemeenten is er contact geweest (in de vorm van een bezoek en/of telefonisch contact). Tot nu toe zijn 5 netwerkbijeenkomsten gehouden (volgen er nog meer). Kennisuitwisselingsbijeenkomst komt nog. Zie boven Zie boven Zie boven Pagina 12
15 De hoofddoelstelling van het project heeft betrekking op het creëren van draagvlak onder gemeenten. Een complicerende factor voor het meten van het doelbereik en reikwijdte van het project is dat vooraf niet eenduidig is gedefinieerd en geoperationaliseerd wat in dit verband als 'voldoende draagvlak' kan worden beschouwd. Met andere woorden: wanneer is het project af? Door de gemeenten te begeleiden bij de lokale subsidieaanvragen doet Elan meer dan op grond van de subsidieaanvraag is toegezegd. De projectleider merkt in dit verband op: 'de doelstellingen van het project zijn grotendeels gerealiseerd, maar het project is nog niet klaar.' 5.2 Maatschappelijk effect Uiteindelijk moeten de projecten bijdragen aan het verder tegengaan van polarisatie en radicalisering in de maatschappij. Dit is het beoogd maatschappelijk effect van de door het ministerie ondersteunde projecten. Het project heeft volgens de projectleider enigszins bijgedragen aan een daadwerkelijke vermindering van processen van polarisatie en radicalisering in de samenleving. Hierbij wordt opgemerkt dat het moeilijk is om in kaart te brengen wat de exacte bijdrage van het project is. Als onderbouwing voor dit oordeel wordt aangegeven dat de bewustwording voor signalen van polarisatie en radicalisering bij medewerkers van gemeenten is toegenomen, mede als gevolg van de genoemde activiteiten. Pagina 13
16 6 Leerpunten Dit hoofdstuk belicht de geconstateerde succes- en risicofactoren, de samenwerking en elementen in het project die eventueel kunnen dienen als goede voorbeelden. 6.1 Succes- en risicofactoren Terugkijkend worden door de projectleider de volgende succes- en risicofactoren genoemd: Combinatie van laagdrempeligheid en kleinschaligheid. Breed beginnen en daarna de diepte in. Op tijd keuze maken om energie in beperkt groepje gemeenten te steken dat bereid is om met onderwerp aan de slag te gaan. 'Beter 1 vogel in de hand dan 10 in de lucht.' Communicatie met contactpersonen. Het is belangrijk gemeenten te blijven voeden met informatie over het onderwerp zodat het wat dichter bij huis komt te staan in plaats van ver van het bed. Opstelling en enthousiasme van de trekkers. In met name kleinere gemeenten staat of valt de voortgang van het project bij het enthousiasme en de betrokkenheid bij een individuele beleidsmedewerker die positie heeft in de organisatie en voeling heeft met het thema. Als risicofactoren worden door de projectleider genoemd: Het tempo laten bepalen door de langzaamste gemeenten. Hierdoor onstaat het risico dat snellere, ambieuzere gemeenten uiteindelijk een eigen weg kiezen en het netwerk van gemeenten uit elkaar valt. Verder schrikt de terminologie (polarisatie en radicalisering) veel gemeenten af, daar zijn bestuurders en raadsleden gevoelig voor. De voorkeur gaat uit naar positievere formulering, bijvoorbeeld het bevorderen van sociale cohesie. 6.2 Samenwerking In het kader van de evaluatie is gevraagd of het project heeft bijgedragen aan een verbetering van de samenwerking met betrokken organisaties. Het antwoord is: 'ja, enigszins.' Door de projectleider wordt opgemerkt dat Spectrum in dit project de samenwerkingspartner is. De samenwerking met deze organisatie loopt goed. De lijnen zijn helder en kort. Waar mogelijk wordt kennis en ervaring overgedragen, zowel inhoudelijk als procesmatig. Ook via reguliere bijeenkomsten in provinciaal 'Gelders troef' verband (samenwerking van Gelderse tweedelijns ondersteuningsinstellingen) vindt informatieoverdracht en kennisuitwisseling plaats. Bijvoorbeeld met betrekking tot het opzetten van effectieve trainingen voor professionals. De gemeenten zijn de doelgroep van het project. Het project heeft bijgedragen aan het ontstaan van nieuwe relaties met verschillende gemeenten en het verstevigen van bestaande relaties. Pagina 14
17 6.3 Best practice Er is sprake van een 'best practice' als het afgeronde project of elementen ervan geschikt zijn als positief voorbeeld voor andere organisaties die een dergelijk project willen starten. De projectleider vindt met name de netwerkbijeenkomsten geschikt als positief voorbeeld/'best practice' voor andere organisaties die een dergelijk project willen starten. Met name de netwerkbijeenkomsten tussen gemeenten zijn constructief en werken goed, maar zijn niet echt vernieuwend. Door gemeenten samen te brengen en te faciliteren wordt informatie uitgewisseld en ontstaan nieuwe relaties en nieuwe inzichten ten aanzien van het vraagstuk. Pagina 15
18 Bijlage 1 Relevante definities Onderstaande toelichting is gebaseerd op de definities zoals die door de AIVD en het ministerie van VenJ worden gehanteerd: Activisme is de benaming voor het fenomeen waarbij personen of groepen op buitenparlementaire wijze maar binnen de grenzen van de wet, streven naar bepaalde idealen. Borging van projecten: de verankering van het beleid ontwikkeld in het project, de kennis opgedaan in het project en de resultaten van projecten in de dagelijkse uitvoering door betrokken organisaties. Borging blijkt onder anderen uit de wijze waarop het beleidsonderwerp aandacht krijgt in nieuw beleid, verantwoordelijkheden voor het beleidsonderwerp zijn toegewezen in de organisatie en middelen zijn toegekend om het beleidsonderwerp uit te werken en uit te voeren. Decentralisatie-uitkering: een uitkering die via het Gemeentefonds ter ondersteuning en stimulering van de aanpak op lokaal niveau door het Rijk wordt verstrekt aan gemeenten. Extremisme is het fenomeen waarbij personen of groepen, bij het streven naar bepaalde idealen, bewust over de grenzen van de wet gaan en (gewelddadige) illegale acties plegen. Polarisatie is de verscherping van tegenstellingen tussen groepen in de samenleving die kan resulteren in spanningen tussen deze groepen en toename van segregatie langs etnische en religieuze lijnen. Radicalisering is het proces van toenemende bereidheid om diep ingrijpende veranderingen in de samenleving (eventueel op ondemocratische wijze) na te streven, te ondersteunen of anderen daartoe aan te zetten. Ingrijpende veranderingen zijn ontwikkelingen die een gevaar kunnen opleveren voor de democratische rechtsorde (doel), vaak met ondemocratische methoden (middel), die afbreuk doen aan het functioneren van de democratische rechtsorde (effect). Subsidie: een financiële bijdrage op grond van een tijdelijke subsidieregeling die door het Rijk wordt verstrekt aan zelfstandige rechtspersonen met als doel de ondersteuning van bovenlokale activiteiten ten behoeve van het voorkomen of tegengaan van polarisatie en radicalisering onder jongeren. Terrorisme is het uit ideologische motieven dreigen met, voorbereiden of plegen van op mensen gericht ernstig geweld, dan wel daden gericht op het aanrichten van maatschappijontwrichtende zaakschade, met als doel maatschappelijke veranderingen te bewerkstelligen, de bevolking ernstige vrees aan te jagen of politieke besluitvorming te beïnvloeden. De aan polarisatie en radicalisering verbonden fenomenen en processen kunnen zich manifesteren vanuit rechtse of linkse politieke overtuiging, vanuit islamitische geloofsovertuiging, of vanuit verbondenheid met dierenrechten. Pagina 1
19 Bijlage 2 Geraadpleegde bronnen Adviseur bij Expertisecentrum Elan en de projectleider van het project 'Draagvlak creëren Gelderse (boven)lokale aanpak'. Elan en Spectrum, Tussenevaluatie project 'Draagvlak creëren Gelderse (boven)lokale aanpak polarisatie en radicalisering', december Elan, fusiedocument 'Krachtig door verbinding', november Spectrum en Osmose, Aanvraag tijdelijke subsidieregeling voorkomen en tegengaan van polarisatie en radicalisering, maart Spectrum en Osmose, Factsheet Polarisatie en Radicalisering Gelderse jongenen 'Het broeit onder het oppervlak', oktober Pagina 1
Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Gemeente De Bilt: Programma preventie polarisatie en radicalisering
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Gemeente Zaanstad. Opdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Verwey-Jonker Instituut: PREPARE. Opdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering CMO: Aanpak polarisatie en radicalisering in de provincie Groningen
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Gemeente Rotterdam: Professionalisering onderwijskundige medewerkers
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Gemeente Brede in samenwerking met Halt Midden- en West-Brabant: Afslag Centrum
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Gemeente Rotterdam: Een efficiënte basis. Opdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Gemeente Rotterdam: Onderzoek links- en dierenrechtenextremisme
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Stadsdeel Oud-Zuid: Democratische ontwikkeling risicojongeren
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Programmabureau Intergrale Veiligheid NHN: P&R-inventarisatie in de Noord-Holland Noord (26 gemeenten)
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Instituut voor Publiek en Politiek: Proeftuin De Haagse Tribune: samen in actie!
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieResultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering Gemeente Arnhem: 'Arnhem weerbaar' Opdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Resultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieResultaatinventarisatie polarisatie en radicalisering Stichting Kantara-Brug: 'Marokkaanse Mannen Bezoeken het Anne Frankhuis'
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Resultaatinventarisatie polarisatie en radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Gemeente Roermond. Opdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieResultaatinventarisatie polarisatie en radicalisering Gemeente Nijmegen: 'Meer zicht op polarisatie in Nijmegen'
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Resultaatinventarisatie polarisatie en radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Gemeente Weert: Actieplan Weert weert polarisatie en radicalisering
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Gemeente Stadskanaal: Plan van aanpak polarisatie en radicalisering
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieResultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering Gemeente Waalwijk: 'Training (deskundigheidsbevordering) polarisatie en radicalisering'
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Resultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieResultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering Gemeente Amersfoort: 'Onderzoek Polarisatie' Opdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Resultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieResultaatinventarisatie polarisatie en radicalisering Stichting Op Touw: 'Tweede Wereldoorlog in Perspectief'
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Resultaatinventarisatie polarisatie en radicalisering
Nadere informatieOpdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieAanpak van radicalisering op school
Aanpak van radicalisering op school dr. Daan Wienke/Nederlands Jeugdinstituut mei 2016 begrippen* Polarisatie Verscherping van tegenstellingen tussen groepen in de samenleving die kan resulteren in spanningen
Nadere informatieOpdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Resultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieAchtergrondinformatie. Man 2.0. Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen
Achtergrondinformatie Man 2.0 Programma ter bevordering van emancipatie en participatie van sociaal geïsoleerde mannen April 2010 1 Inleiding Het is het Oranje Fonds gebleken dat veel maatschappelijke
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Critical Mass: Projecten INBOX 2009 en INBOX 2010. Opdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieResultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering Gemeente Amsterdam: 'Doorontwikkeling actieplan radicalisering'
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Resultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieTweede Kamer der Staten-Generaal
Tweede Kamer der Staten-Generaal Vergaderjaar 009 00 9 754 Terrorismebestrijding Nr. 89 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Nadere informatie24 oktober 2011 Ons kenmerk 1011477-047/eze/aht. Inhoud
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Resultaatinventarisatie polarisatie en radicalisering
Nadere informatieOpdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Resultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieNotitie projecten impulsbudget Samenwerking
Notitie projecten impulsbudget Samenwerking Waalwijk, september 07 Inleiding In de Deelnemersraad van 30 mei zijn afspraken gemaakt over de inzet van het positieve resultaat over 06. Eén van de afspraken
Nadere informatieBeïnvloeding Samen sta je sterker
Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een
Nadere informatieAanpak: Praktische gezinsondersteuning. Beschrijving
Aanpak: Praktische gezinsondersteuning De gemeente heeft de vragenlijst betreffende deze aanpak ingevuld en relevante documentatie toegestuurd. Een beperktere vragenlijst over deze aanpak is ingevuld door:
Nadere informatieResultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering SIPI: 'Diamant, training Identiteit&Weerbaarheid'
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Resultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatiegemeente roerdalen datum 15 augustus 2013
gemeente roerdalen 111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111111 GEMEENTE Roerdalen stuknummer RD/2013-3937 Ontvangstdatum: 15-8-2013 Raadsinformatiebrief uw
Nadere informatieResultaatinventarisatie Polarisatie en Radicalisering Gemeente Utrecht: 'Preventie Polarisatie en Radicalisering'
Referentie Projectvoorstel Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Resultaatinventarisatie Polarisatie
Nadere informatieCall Gebiedsgerichte gezondheidsaanpakken fase 1 voor Programma Gezonde Toekomst Dichterbij
Call Gebiedsgerichte gezondheidsaanpakken fase 1 voor Programma Gezonde Toekomst Dichterbij Aanleiding Fonds NutsOhra heeft met het programma Gezonde Toekomst Dichterbij de ambitie om de gezondheidsachterstanden
Nadere informatieBeschikking. Beleidsregel sociale veiligheid Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant
Beschikking Brabantlaan 1 Postbus 90151 5200 MC s-hertogenbosch Telefoon (073) 681 28 12 Fax (073) 614 11 15 info@brabant.nl www.brabant.nl Bank ING 67.45.60.043 Postbank 1070176 Onderwerp Beleidsregel
Nadere informatieMeetlat Projectplanning, monitoring & evaluatie
Meetlat Projectplanning, monitoring & evaluatie Managementsamenvatting/advies: Meetlat met toetscriteria Toetscriterium 1. Kansen en bedreigingen, behoefte- en omgevingsanalyse Door een analyse te maken
Nadere informatieSamen aan de IJssel Inleiding
Samen aan de IJssel Samenwerking tussen de gemeenten Capelle aan den IJssel en Krimpen aan den IJssel, kaders voor een intentieverklaring en voor een onderzoek. Inleiding De Nederlandse gemeenten bevinden
Nadere informatieBurgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad
Burgerparticipatie en de rol van de gemeenteraad 5 juli 2018 Raadswerkgroep Burgerparticipatie In november 2017 heeft een aantal raadsleden zich opgegeven om de Raadswerkgroep Burgerparticipatie te vormen
Nadere informatieMulti cultureel samenleven. Themamanager Natascha Mooij
Multi cultureel samenleven Themamanager Natascha Mooij Aanleiding Motie formatie multiculturele samenleving 1. Handhaven capaciteit. 2. Aan te geven hoe thematiek, bewustzijn met diversiteit in de stad,
Nadere informatieGemeente Den Haag. de gemeenteraad
Gemeente Den Haag Retouradres: Postbus 12 600, 2500 DJ Den Haag de gemeenteraad Uw brief van Uw kenmerk Ons kenmerk rm 2007.228 - BOW/2007.1305 RIS 151081 Doorkiesnummer 070-353 5000 E-mailadres Onderwerp
Nadere informatieAandacht voor voedsel bij Gelderse gemeenten. Resultaten digitale verkenning 22 september 14
Aandacht voor voedsel bij Gelderse gemeenten Resultaten digitale verkenning 22 september 14 In het kort Doelgroep: Gelderse gemeenten Doel: verkennen behoefte aan provinciale ondersteuning bij faciliterende
Nadere informatieBeïnvloeding Samen sta je sterker
Beïnvloeding Samen sta je sterker Aan de slag Om uw doel te bereiken, moet u gericht aan de slag gaan. Het volgende stappenplan kan u hierbij helpen. 1. Analyseer het probleem en bepaal uw doel Als u een
Nadere informatieSubsidieregeling Amsterdam Dialoog (3B, 2015, 200)
GEMEENTEBLAD Officiële uitgave van gemeente Amsterdam. Nr. 92157 6 oktober 2015 Subsidieregeling Amsterdam Dialoog 2015-2016(3B, 2015, 200) Afdeling 3B Nummer 200 Publicatiedatum 2 oktober 2015 Onderwerp
Nadere informatieExtra impuls gemeenten voor afvalpreventie en afvalscheiding huishoudelijk afval
Extra impuls gemeenten voor afvalpreventie en afvalscheiding huishoudelijk afval Inhoud 1. Inleiding 3 2. Opzet plannen voor ondersteuning 4 3. Plannen voor verminderen huishoudelijk restafval 5 3.1 Eisen
Nadere informatieSamenvatting projectplan Versterking bevolkingszorg
Aanleiding en projectdoelstellingen Aanleiding In 2011 werd door de (toenmalige) portefeuillehouder Bevolkingszorg in het DB Veiligheidsberaad geconstateerd dat de nog te vrijblijvend door de gemeenten
Nadere informatieProgramma Kinderen Maken Muziek
Programma Kinderen Maken Muziek Periode 2015-2017 Inleiding Kinderen Maken Muziek wil een bijdrage leveren aan het versterken van de sociale cohesie door kinderen samen een instrument te leren bespelen.
Nadere informatieOnderzoek onder Raadsleden naar regionale samenwerking, gemeenschappelijke regelingen en herindeling
Onderzoek onder Raadsleden naar regionale samenwerking, gemeenschappelijke regelingen en herindeling 13 januari 2014 Uitgevoerd door Overheid in Nederland in opdracht van Raadslid.Nu www.overheidinnederland.nl
Nadere informatieRondweg-Oost N233 Maatregelen treden 3 Um 5 Ladder van Verdaas
provincie :: Utrecht Plan van aanpak Rondweg-Oost N233 Maatregelen treden 3 Um 5 Ladder van Verdaas In samenwerking tussen Veenendaal: 23 oktober 2017 Versie: 0.1 Opgesteld door: Maurice Kassing Gemeente
Nadere informatieInnovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem
Innovatiebudget Sociaal Domein regio Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare budget
Nadere informatieFlexibele subsidies 2018: Thema - Samen voor de Stad
Flexibele subsidies 2018: Thema - Samen voor de Stad Aanvraagperiode 27 augustus tot en met 5 oktober 2018 Flexibele subsidies 2018 Net als in voorgaande jaren kunnen vrijwilligersorganisaties ook in 2018
Nadere informatieKWALITEIT DIENSTVERLENING Gemeente Oirschot Onderzoeksaanpak
KWALITEIT DIENSTVERLENING Gemeente Oirschot Onderzoeksaanpak Rekenkamercommissie Kempengemeenten 23 september 2011 1. Achtergrond en aanleiding In 2008 heeft de gemeente Oirschot de Bestuursvisie 2002-2012
Nadere informatieOp het voorstel van Gedeputeerde Staten van 25 maart 2008, afdeling MOW, nummer: 2008int219494;
Verordening van Provinciale Staten van Utrecht van 19 mei 2008, registratienummer 2008int219494, houdende regels voor subsidiëring van projecten gericht op maatschappelijke ontwikkeling (Stimuleringsregeling
Nadere informatieGemeente Boxmeer. Nummer: AAN de Raad van de gemeente Boxmeer. Boxmeer, 28 oktober 2008
Gemeente Boxmeer Onderwerp: Het nieuwe integratiebeleid van de gemeente Boxmeer, zoals is beschreven in de 'Integratienota gemeente Boxmeer'. Inclusief de reacties naar aanleiding van het inspraaktraject.
Nadere informatieStrategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013
Strategisch Communicatieplan Meedoen in Alblasserdam Augustus 2013 Wendy Hermans Monique Speelman Karin Stevens Inhoudsopgave 1 Meedoen in Alblasserdam... 3 1.1 Inleiding... 3 1.2 Ontwikkelingen... 3 1.3
Nadere informatieOnderzoeksplan. Onderbesteding in de provincies Gelderland en Overijssel
Onderzoeksplan Onderbesteding in de provincies Gelderland en Overijssel Onderzoeksplan Onderbesteding in de provincies Gelderland en Overijssel Rekenkamer Oost-Nederland, Juni 2007 Inhoudsopgave 1. Inleiding...
Nadere informatieNadere regels Fonds Leefbaarheid Landelijk Gebied Flevoland
Gedeputeerde Staten van Flevoland, overwegende dat: Provinciale Staten op de begroting onder vermelding van Fonds Leefbaarheid Landelijk Gebied 2017-2019 financiële middelen beschikbaar hebben gesteld
Nadere informatieInnovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem
Innovatiebudget Sociaal Domein gemeente Arnhem Eind juli is de eerste ronde afgerond voor de besteding van het regionale Innovatiebudget Sociaal Domein. In deze ronde is niet het volledige beschikbare
Nadere informatieProgramma 2.1 Stad en Regio
Programma 2.1 Stad en Regio Uitvoeringsagenda De steden worden (structuurversterkend en duurzaam) dynamischer en regio s vitaler. Daarnaast wordt geïnvesteerd in het doorontwikkelen van het partnerschap;
Nadere informatiePreventie van radicalisering. Aanbod en expertise
Preventie van radicalisering Aanbod en expertise Inleiding RadarAdvies is al ruim 10 jaar expert op het gebied van radicalisering en de preventie daarvan. Inleiding Wij geloven dat radicalisering een proces
Nadere informatieAdviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017
Adviesraad Wmo Arnhem Jaarplan 2017 1 Inhoudsopgave Pagina 1. Voorwoord 3 2. Missie, visie en uitgangspunten van de Adviesraad Wmo 2.1 De Verordening adviesraad Wmo 4 2.2 Missie 4 2.3 Visie 4 2.4 Uitgangspunten
Nadere informatieVijf jaar lokale projecten Polarisatie en Radicalisering Resultaatinventarisatie Opdrachtgever Ministerie van Veiligheid en Justitie
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Vijf jaar lokale projecten Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieDatum 21 januari 2019 Onderwerp Antwoorden Kamervragen over man uit Doornenburg verdacht van voorbereiden aanslag op moslims
1 > Retouradres Postbus 20301 2500 EH Den Haag Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal Postbus 20018 2500 EA DEN HAAG Turfmarkt 147 2511 DP Den Haag Postbus 20301 2500 EH Den Haag www.rijksoverheid.nl/jenv
Nadere informatieOverzicht reacties gemeenten Evaluatie regionale samenwerking
Overzicht reacties gemeenten Evaluatie regionale samenwerking Gemeente C= College R= Raad Inhoud reactie Arnhem C Herkennen de conclusies en aanbevelingen uit het rapport. De voorstellen sluiten goed aan
Nadere informatieEvaluatierapport Polarisatie en Radicalisering Gemeente Amsterdam: Aanpak Amsterdam tegen radicalisering
Referentie Rapport Van Postbus 60055, 6800 JB Arnhem Velperplein 8, 6811 AG Arnhem Telefoon (026) 355 13 55 Fax (026) 355 13 99 info@kplusv.nl www.kplusv.nl Evaluatierapport Polarisatie en Radicalisering
Nadere informatieSubsidieverlening voor landelijke deskundigheidsbevordering van vrijwilligers.
Subsidieverlening voor landelijke deskundigheidsbevordering van vrijwilligers. In deze notitie wordt ingegaan op de volgende aspecten van de landelijke subsidiering van activiteiten in de sfeer van deskundigheidsbevordering:
Nadere informatieBantopa Terreinverkenning
Bantopa Terreinverkenning Het verwerven en uitwerken van gezamenlijke inzichten Samenwerken als Kerncompetentie De complexiteit van producten, processen en services dwingen organisaties tot samenwerking
Nadere informatieToelichting Kom Verder aanvraag Voor implementatie van ondersteunde zelfzorg
Toelichting Kom Verder aanvraag Voor implementatie van ondersteunde zelfzorg Sinds 2016 kunnen eerstelijns samenwerkingsverbanden via een Scan & Plan traject een aanpak ontwikkelen om hun volgende stap
Nadere informatiePROCEDURE EN CRITERIA VOOR VERSTREKKING
PROCEDURE EN CRITERIA VOOR VERSTREKKING financiële bijdragen uit het leefbaarheidsbudget 1 1. Inleiding De gemeenteraad van Hellendoorn heeft enkele budgeten overgedragen aan de dorpen en wijken in de
Nadere informatieActieplan Veilige School 2015-2018
Actieplan Veilige School 2015-2018 Inleiding De actieplannen Veilige School 1 van de afgelopen jaren hebben er voor gezorgd dat het onderwerp veiligheid goed op de kaart van het Haagse onderwijs staat.
Nadere informatieAlgemeen Onderwerp Projectplan marktbewerkingsplan Gooi & Vechtstreek Verspreiden Ja Contactpersoon Paul Scholtz
OPLEGGER Algemeen Onderwerp Projectplan marktbewerkingsplan Gooi & Vechtstreek Verspreiden Ja Contactpersoon Paul Scholtz Eenheid Sturing E-mail p.scholtz@gooisemeren.nl Kenmerk 17.0013276 Datum 17 november
Nadere informatieVerantwoordingsformulier Tijdelijke subsidieregeling stimuleren leeftijdsbewust beleid Aanvraagronde
Verantwoordingsformulier Tijdelijke subsidieregeling stimuleren leeftijdsbewust beleid Aanvraagronde 2004-2005 Aanvraagtijdvak 1 juni tot en met 31 juli 2005 Bijlage 2, als bedoeld in artikel 11 van de
Nadere informatieBeschrijving aanvraagprocedure/aanvraagformulier
Beschrijving aanvraagprocedure/aanvraagformulier Voor de behandeling van subsidieaanvragen voor projecten en activiteiten, werken wij met een vaste procedure. U kunt subsidie voor een bepaald project of
Nadere informatie: Kaderstelling Sociale Agenda , focus op jongeren. Besluit pag. 5
- 1 - PS2010WMC05 College van Gedeputeerde Staten statenvoorstel Datum : 26 januari 2010 Nummer PS :PS2010WMC05 Afdeling : MOW Commissie : WMC Registratienummer : 2010int254818 Portefeuillehouder : Haak
Nadere informatieFlexibele subsidies 2018: Thema - Weerbaar opvoeden en competenties versterken
Flexibele subsidies 2018: Thema - Weerbaar opvoeden en competenties versterken Aanvraagperiode 27 augustus tot en met 5 oktober 2018 Flexibele subsidies 2018 Net als in voorgaande jaren kunnen vrijwilligersorganisaties
Nadere informatieBestuurlijk opdrachtgever: Hans Adriani Ambtelijk opdrachtgever vanuit het programmaleidersoverleg: Chris Jansens ( gemeente Houten)
Onderwerp Vervolgopdracht regionale samenwerking Wonen & Zorg in Lekstroom Opdrachtgever Beoogd opdrachtnemer: Uitdaging Aanleiding Doel Bestuurlijk opdrachtgever: Hans Adriani Ambtelijk opdrachtgever
Nadere informatieProjectaanvraag. Gegevens aanvrager. Samenvatting project. Aanleiding aanvraag/project. Datum aanvraag. Naam organisatie.
Projectaanvraag 1. Gegevens aanvrager Datum aanvraag Naam organisatie Contactpersoon Functie contactpersoon Telefoonnummer en/of 06-nummer E-mailadres Adres organisatie Postcode en plaats Telefoonnummer
Nadere informatieAfspraken tussen raad, college en organisatie bij (grote) ruimtelijke gemeentelijke projecten S.Reijmer, 2 maart 2016, TA
Afspraken tussen raad, college en organisatie bij (grote) ruimtelijke gemeentelijke projecten S.Reijmer, 2 maart 2016, TA 1. Inleiding De raad heeft in de vergadering van februari 2014 het college de opdracht
Nadere informatieGemeente Haarlem. Drs. Jur Botter, MPA. Retouradres: Stadhuis, Postbus PB Haarlem
Gemeente Drs. Jur Botter, MPA. Wethouder Wmo, Welzijn, Volksgezondheid, Cultuur en Vastgoed Retouradres: Stadhuis, Postbus 511 2003 PB Aan de commissie Samenleving Datum Ons kenmerk Contactpersoon Doorkiesnummer
Nadere informatieBELEIDSEFFECTMETING - HANDLEIDING VOOR STATENCOMMISSIES
BELEIDSEFFECTMETING - HANDLEIDING VOOR STATENCOMMISSIES 26 APRIL 2006 CONTEXT EN AANLEIDING Sinds maart 2003 is de Wet dualisering provinciebestuur van kracht. Mede in dit kader heeft het Presidium van
Nadere informatieProjectaanvraag regio FoodValley Kortdurend verblijf / logeeropvang in de regio Food Valley
Projectaanvraag regio FoodValley Kortdurend verblijf / logeeropvang in de regio Food Valley A. Projectgegevens A.1. Project Gegevens project Projectnaam: Speerpunt Strategische agenda : Thema (regiocontract):
Nadere informatieDe krachtgerichte methodiek
Het Centrum Voor Dienstverlening is u graag van dienst met: De krachtgerichte methodiek Informatie voor samenwerkingspartners van het CVD Waar kunnen we u mee van dienst zijn? Centrum Voor Dienstverlening
Nadere informatieONDERSTEUNINGSTRAJECT BEWUSTWORDING KANSEN RELIGIEUS ERFGOED VOOR DE TOEKOMST
Stimuland Vilsterseweg 11 7734 PD Vilsteren Tel (0529) 47 81 80 Fax (0529) 45 20 02 info@stimuland.nl www.stimuland.nl ONDERSTEUNINGSTRAJECT BEWUSTWORDING KANSEN RELIGIEUS ERFGOED VOOR DE TOEKOMST Eindrapportage
Nadere informatieStartnotitie Digitaal Platform voor presentatie van het beste en mooiste van de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking
Startnotitie Digitaal Platform voor presentatie van het beste en mooiste van de Vlaams-Nederlandse culturele samenwerking Commissie Cultureel Verdrag Vlaanderen - Nederland Brussel, april 2014 CVN heeft
Nadere informatieRegio Rivierenland Team Onderzoek & Ontwikkeling J.S. de Jongplein WG Tiel Telefoon Businessplan: A15-corridor
Regio Rivierenland Team Onderzoek & Ontwikkeling J.S. de Jongplein 2 4001 WG Tiel Telefoon 0344-638555 INHOUD 1. Doelstelling van het Team Onderzoek en Ontwikkeling... 2 2. A15: wat is de huidige situatie?...
Nadere informatieNetwerkprogramma Samenwerken aan maatschappelijke educatieve Bibliotheken
Netwerkprogramma 2017-2018 Samenwerken aan maatschappelijke educatieve Bibliotheken Verkorte versie november 2016 1 Inhoud Inleiding 3 Wat is het Gelders Bibliotheeknetwerk? 4 Waarom een netwerkprogrammma?
Nadere informatieREGELING BEWONERSINITIATIEVEN 2019
BURGEMEESTER EN WETHOUDERS VAN MAASTRICHT, gelet op artikel 15,vierde lid van de Verordening Subsidies Vrijwilligersactiviteiten Welzijn en Zorg 2017. BESLUITEN tot vaststelling van de volgende Regeling
Nadere informatieFlexibele subsidies 2018: Thema - Positieve Gezondheid
Flexibele subsidies 2018: Thema - Positieve Gezondheid Aanvraagperiode 22 maart tot en met 6 mei 2018 Flexibele subsidies 2018 Net als in voorgaande jaren kunnen vrijwilligersorganisaties ook in 2018 subsidie
Nadere informatieSAMEN AAN DE SLAG: BELEIDSREGELS BEWONERSBIJDRAGE GEMEENTE DRIMMELEN 2015
SAMEN AAN DE SLAG: BELEIDSREGELS BEWONERSBIJDRAGE GEMEENTE DRIMMELEN 2015 Het college van Burgemeester en Wethouders, Gelet op de Algemene subsidieverordening Drimmelen 2007; overwegende dat; Het college
Nadere informatieOndernemend werken in welzijnsorganisaties
Training & Advies Ondernemend werken in welzijnsorganisaties Betere resultaten met nieuwe competenties Ondernemend werken in welzijnsorganisaties De welzijnssector is sterk in beweging, dat weet u als
Nadere informatieDoel: In samenwerking met maatschappelijke partners organiseren van een proces dat leidt tot een herijkte visie op Borne in 2030
Projectvoorstel Projectopdracht / -voorstel Datum: 8 juli 2010 Versie: definitief t.b.v. definitiefase en ontwerpfase Pagina: 1 / 9 Soort project Extern/Lijn Projectnaam MijnBorne2030 (Herijking Toekomstvisie)
Nadere informatieAan de gemeenteraad Agendapunt: 5.1/ Documentnr.: RV
Aan de gemeenteraad Agendapunt: 5.1/03092014 Documentnr.: RV14.0445 Roden, 27 augustus 2014 Onderwerp Concept Preventie- en Handhavingsplan Alcohol Onderdeel programmabegroting: Nee Voorstel Het bijgevoegde
Nadere informatieRekenkamercommissie. Jaarverslag datum mei Auteur Rekenkamercommissie. Raadsnummer
Rekenkamercommissie Jaarverslag 2013 datum mei 2014 Auteur Rekenkamercommissie Raadsnummer 2014-052 Inhoudsopgave 1 Voorwoord 3 2 Inleiding 4 3 Wat wilde de rekenkamercommissie bereiken? 4 4 Wat heeft
Nadere informatieDe rol van de school. bij polarisatie en radicalisering van jongeren
De rol van de school bij polarisatie en radicalisering van jongeren Haagse Hogeschool 11 november 2015 Stichting School & Veiligheid ondersteunt scholen bij het bevorderen van een sociaal veilig klimaat.
Nadere informatieProjectvoorstel Activiteiten VN Verdrag om de Hoek: participeren is een werkwoord!
Projectvoorstel Activiteiten VN Verdrag om de Hoek: participeren is een werkwoord! 1. Inleiding In 2010 en in 2011 zijn mede op verzoek van het Ministerie van VWS door de Stichting Inclusie Nederland via
Nadere informatieTraject Tilburg. Aanvragers: Gemeente Tilburg. Adviseur: Monique Postma, Alleato, CMO-net
Traject Tilburg Aanvragers: Gemeente Tilburg Adviseur: Monique Postma, Alleato, CMO-net Opgave: Beantwoorde ondersteuningsvraag In Tilburg is het traject Welzijn Nieuwe Stijl onderdeel van een groter programma
Nadere informatieAlleen organisaties met een culturele doelstelling en zonder winstoogmerk kunnen een aanvraag indienen.
KUNSTPARTICIPATIE: OVER DEZE SUBSIDIE Met de programmalijn Kunstparticipatie wil het Fonds de vernieuwing van het aanbod van kunstbeoefening in de vrije tijd realiseren. Daarnaast wil het bijdragen aan
Nadere informatieAWTJF: In dialoog naar een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd. ZonMw site-visit 9 april 2018
AWTJF: In dialoog naar een sterker opvoedklimaat, effectieve preventie en doelmatige zorg voor jeugd ZonMw site-visit 9 april 2018 AWTJF Samen puzzelen over prangende regionale vraagstukken Samen deze
Nadere informatieVoortgangsbericht projectopdrachten en voortgang Strategische Agenda Versterking Veiligheidsregio's
Aan Veiligheidsberaad Van DB Veiligheidsberaad Datum 17 september Voortgangsbericht projectopdrachten en voortgang Strategische Agenda Versterking Veiligheidsregio's Context en aanleiding Tijdens het Veiligheidsberaad
Nadere informatie