Nervositeit op aandelenmarkten; centrale banken bieden houvast

Transcriptie

1 ING Investment Office Publicatiedatum: 9 oktober 2019, uur Maandbericht beleggen oktober 2019 Nervositeit op aandelenmarkten; centrale banken bieden houvast September Oktober Wij handhaven de overweging van aandelen en onderweging van obligaties Assetallocatie - + De nervositeit onder beleggers is sinds begin oktober weer toegenomen. Belangrijkste Aandelen aanleiding hiervoor zijn de tegenvallende ISM-inkoopmanagersindices voor de Vastgoed Amerikaanse productie- en dienstensector. Deze daalden harder dan verwacht en wakkerden opnieuw de angst voor een recessie aan. Na een aanvankelijke daling, krabbelden de aandelenmarkten toch vrij snel weer op. Beleggers gaan er namelijk van uit dat de Amerikaanse centrale bank, de Fed, in reactie op de groeivertraging van de Amerikaanse economie, de rente eind deze maand weer verlaagt. Ook wij gaan daar van uit. De centrale banken zijn een belangrijke steun voor de aandelenmarkten. In het bijzonder de Fed, die begin dit jaar haar beleid 180-graden draaide. Wij denken nog altijd dat een recessie kan worden voorkomen en dat veel beleggers uitgaan van een te negatief economisch scenario. Terwijl aandelen historisch gemiddeld zijn gewaardeerd, zijn (staats)obligaties door de koersstijgingen van de laatste kwartalen erg duur geworden en daardoor relatief minder aantrekkelijk. We handhaven daarom de tactische assetallocatie in de beleggingsstrategieën. Aandelen blijven overwogen, obligaties onderwogen. Ook de regio- en sectorallocatie binnen aandelen en de verdeling binnen obligaties blijven ongewijzigd. Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie aandelen Noord-Amerika Europa Japan Opkomende markten Pacific (exclusief Japan) Sectorallocatie aandelen Energie Basismaterialen Industriegoederen Duurzame consumentengoederen Dagelijkse consumentengoederen Gezondheidszorg Financiële waarden Informatietechnologie Communicatiediensten Nutsbedrijven Allocatie obligaties Staatsobligaties Bedrijfsobligaties Hoogrentende bedrijfsobligaties Opkomende markten Hoofdpunten: De angst voor een recessie laaide vorige week weer op na tegenvallende inkoopmanagersindices in de VS en de eurozone Terwijl de activiteit in de productiesector al geruime tijd afneemt, vooral door de handelsoorlog, lijkt ook de dienstensector daar last van te krijgen De inkoopmanagersindices in de VS geven geen eenduidig beeld; vooral grote bedrijven maken zich zorgen terwijl kleinere bedrijven het goed blijven doen Bovendien blijft de arbeidsmarkt sterk: deze vormt een stevig fundament onder het vertrouwen en de bestedingen van consumenten De centrale banken blijven naar verwachting de economie stimuleren en vormen een belangrijke steun voor de aandelenmarkten De waardering van staatsobligaties is sterk opgelopen; zij zijn niet erg aantrekkelijk vergeleken met aandelen, die gemiddeld zijn gewaardeerd We blijven daarom onderwogen in obligaties en overwogen in aandelen; ook voeren we verder geen wijzigingen door in ons beleggingsbeleid.

2 Recessieangst weer opgelaaid door tegenvallende inkoopmanagersindices Nervositeit neemt toe na tegenvallende economische cijfers Na een aantal maanden waarin vooral de Amerikaanse macro-economische cijfers vaak meevielen ten opzichte van de verwachtingen, de aandelenindices richting recordniveaus stegen maar de (geo)politieke onzekerheid niet verdween, werd in de eerste week van oktober de verleiding voor beleggers om op de verkoopknop te drukken erg groot. Enkele tegenvallende economische cijfers leidden opnieuw tot het oplaaien van de recessieangst. Toch trad ook al snel weer enig herstel op. Dat lijkt misschien vreemd, maar is het niet. Slecht economisch nieuws kan soms namelijk ook goed uitpakken voor beleggers. Hoe dat zit, leggen we graag uit. Vertrouwen Amerikaanse bedrijven neemt snel af Eerst die tegenvallende cijfers. De ISM Manufacturing Index is de inkoopmanagersindex van de Amerikaanse industrie zoals bijgehouden door het onafhankelijke Institute fot Supply Management en wordt door veel economen beschouwd als een goede indicator voor het vertrouwen bij Amerikaanse (industriële) bedrijven. Deze index is in september onverwacht sterk gedaald van 49,1 naar 47,8 punten. Dat is niet alleen lager dan de door analisten verwachte stijging naar 50 punten, het neutrale niveau, maar is ook het laagste niveau in tien jaar. Inderdaad, toen we in de nasleep zaten van de grote financiële crisis. Twee dagen later viel ook de inkoopmanagersindex van de Amerikaanse dienstensector tegen. Deze ISM Non-Manufacturing Index daalde van 56,4 naar 52,6 punten, veel lager dan de verwachte 55 punten en de laagste stand in drie jaar. Dit cijfer wijst nog wel op groei, want hoger dan 50, maar ook op een sterker dan verwachte afname van de activiteit. Zorgen door daling ISM-inkoopmanagersindices in VS Bedrijven nemen afwachtende houding aan Belangrijk verschil tussen cijfers ISM en Markit Handelsoorlog weegt op groei Amerikaanse economie Deze indexcijfers wijzen erop dat de groei van de Amerikaanse economie sneller afremt dan eerder werd verwacht. De handelsbeperkende maatregelen die de VS en China elkaar hebben opgelegd, hebben niet alleen geleid tot een afname van de wereldhandel. De onzekerheid over de gevolgen van de handelsoorlog, en de vrees voor een verdere escalatie ervan, leiden ook tot een afnemende bereidheid bij bedrijven om grote investeringen te doen. Vooral grote bedrijven in de VS lijken bezorgd Bij bovengenoemde cijfers van het ISM valt trouwens wel een kanttekening te plaatsen. Ook marktonderzoeksbureau Markit publiceert namelijk inkoopmanagersindices. Zowel die voor de productiesector (van 50,3 naar 51,1) als voor de dienstensector (van 50,7 naar 51,3) zijn in september gestegen, wat juist wijst op aantrekkende groei! In de Markit-enquête worden niet alleen grote bedrijven ondervraagd, zoals het ISM doet, maar ook het midden- en kleinbedrijf (MKB). En dit type bedrijven is veel belangrijker voor de Amerikaanse werkgelegenheid. Het MKB in de VS is goed voor ongeveer 80% van het aantal banen. Arbeidsmarkt VS blijft sterk En juist de Amerikaanse arbeidsmarkt blijft robuust. Uit het arbeidsmarktrapport van september bleek dat er vorige maand nieuwe banen zijn bijgekomen. Dat is weliswaar iets minder dan de verwachte , maar het aantal van augustus werd bijgesteld van naar Maandbericht beleggen oktober

3 Werkloosheid VS op laagste niveau sinds 1969 Verder is de werkloosheid in de VS gedaald van 3,7% naar 3,5%, het laagste niveau sinds Deze cijfers wijzen op een sterke arbeidsmarkt die, samen met de eveneens sterke huizenmarkt, een belangrijk fundament vormt onder het vertrouwen en de bestedingen van de Amerikaanse consument. Amerikaanse arbeidsmarkt is zeer robuust Fed kan renteverlaging prima onderbouwen Druk op Trump neemt toe Groeiverwachting VS voor 2020 verlaagd naar 1,3% Sterke afname consumentenbestedingen is grootste risico Slecht nieuws is goed nieuws: kans op renteverlaging stijgt Uit het banenrapport bleek ook dat de uurlonen in september met 2,9% zijn gestegen op jaarbasis, iets minder dan de verwachte +3,2%. In combinatie met de tegenvallende inkoopmanagersindices van het ISM, schuilt hierin het goede nieuws. De relatief bescheiden stijging van de lonen betekent dat de opwaartse druk op de inflatie beperkt blijft. Op basis hiervan kan het stelsel van centrale banken, de Fed, een volgende renteverlaging prima onderbouwen. De markt schat de kans op een renteverlaging op 30 oktober nu in op iets meer dan 80%. Ook wij verwachten eind deze maand een renteverlaging met een kwartje, oftewel 0,25%. Hoop op snel handelsakkoord lijkt ijdel Behalve de verwachting van meer economische stimulering door de Fed, hopen beleggers ook dat in het Witte Huis het besef doordringt dat de handelsbeperkende maatregelen een negatief effect hebben op de Amerikaanse economie. Met het oog op de verkiezingen van volgend jaar, kan dit het sluiten van een handelsakkoord met China bespoedigen. Maar het kan ook dat Trump juist de druk op de Fed zal opvoeren om de rente te verlagen. Deze week staan er opnieuw handelsbesprekingen tussen beide landen op de agenda. China heeft de verwachtingen al flink getemperd; het zou slechts willen spreken over een beperkt aantal onderwerpen. De groeivertraging van de economie en de door de Democraten in gang gezette afzettingsprocedure lijken de onderhandelingspositie van Trump geen goed te doen. Een handelsakkoord lijkt al met al nog ver weg, maar het wegnemen van de vrees voor verdere escalatie kan al voldoende zijn om het beurssentiment te verbeteren. Groeivertraging, maar geen recessie verwacht Dit neemt niet weg dat de groei van de Amerikaanse economie dus duidelijk afneemt. Onze economische-groeiverwachting voor de VS in 2020 hebben we enige tijd geleden al verlaagd naar +1,3% op jaarbasis. Dat is een stuk lager dan de consensusverwachting van analisten van +1,7%. Het is dus niet zo dat wij hoge verwachtingen hebben, maar we gaan ook niet uit van een recessie. Voor dit jaar verwachten we een groei van 2,3% van het Amerikaanse bruto binnenlands product. Zoals gezegd, de meest recente inkoopmanagersindices geven geen eenduidig signaal af en zijn naar onze mening geen aanleiding om een recessie te voorspellen. Ook is het belangrijk om te weten dat de productiesector minder dan 20% van de Amerikaanse economie vertegenwoordigt. Het cijfer van de dienstensector wijst nog altijd op groei en is veel belangrijker voor de Amerikaanse economie. Niettemin zit dit cijfer al enige tijd in een dalende trend en kan een afnemend vertrouwen in de productiesector doorwerken op dat in de dienstensector. Het grootste risico voor de economie is dat de negatieve economische verwachtingen zich vertalen in een afname van het vertrouwen en de bestedingen van consumenten. Veruit het grootste deel van de wereldeconomie draait namelijk op Maandbericht beleggen oktober

4 de bestedingen van consumenten. Vooralsnog voorzien we hier geen dramatische verslechtering; de sterke arbeidsmarkt en hogere lonen vormen een belangrijke steunpilaar. Consumentenvertrouwen blijft op hoog niveau Krimp productiesector weegt op groei eurozone Aandelenmarkten bewegen niet altijd gelijk op met economische ontwikkelingen Aandelen aantrekkelijker dan obligaties Groei eurozone op laag pitje In de eurozone zien we een soortgelijk beeld als in de VS, al staat de groei in deze regio al veel langer op een laag pitje. De samengestelde inkoopmanagersindex (productie- en dienstensector gecombineerd) van de eurozone is in september gedaald van 51,9 naar 50,1 punten. Dit wijst op een zeer gematigde groei, die vooral wordt gedrukt door de krimp in de productiesector. De inkoopmanagersindex van de productiesector kwam uit op 45,7 en die van de dienstensector op 51,6 punten. Ook hier beginnen de zorgen van het bedrijfsleven over (onder andere) de handelsoorlog en de dreigende brexit hun tol te eisen. Tegelijkertijd zien we dat de consumentenbestedingen, ondanks alle onzekerheden, nog aardig op peil blijven. Zo zijn de winkelverkopen in de eurozone in augustus met 0,3% op maandbasis en 2,1% op jaarbasis gestegen. Voor de eurozone verwachten wij een economische groei van 1,1% in 2019 en 0,7% in Centrale banken zijn belangrijke steun voor aandelenmarkten De verwachting dat de Fed, na de tegenvallende macro-economische cijfers in de VS, de beleidsrente snel verder zal verlagen, is momenteel een belangrijke steun voor de aandelenmarkten. Beleggers beseffen dat slecht nieuws soms goed kan uitpakken; aandelenmarkten bewegen niet altijd gelijk op met de economische ontwikkelingen. Ga maar na: 2018 was economisch gezien een veel beter jaar dan 2019, maar de aandelenbeurzen deden het slecht. Dit jaar doen de aandelenbeurzen het juist erg goed, ondanks de groeivertraging. De belangrijkste verklaring hiervoor is de 180-graden draai in het beleid van de centrale banken in Europa en de VS. Terwijl ze eind vorig jaar de geldkraan nog dichtdraaiden, ging deze dit jaar juist weer open en verwacht wordt dat dit beleid volgend jaar wordt voortgezet. Dit ruimere monetaire beleid met lagere rentes maakt niet alleen zogenaamd veilige beleggingen (zoals staatsobligaties) steeds duurder, maar leidt ook tot hogere risicopremies op risicovolle beleggingen (zoals aandelen), waardoor die relatief aantrekkelijker blijven. Zolang de winstontwikkeling van bedrijven niet instort, kunnen de aandelenmarkten dan ook best de spreekwoordelijke muur van zorgen blijven beklimmen, naar de beurswijsheid: equities climb a wall of worry. En met je beleggingstactiek ingaan tegen het beleid van de centrale banken, is vaak niet verstandig, oftewel: don t fight the Fed'. Situatie voor beleggers niet veranderd; tactische assetallocatie ongewijzigd Ondanks de recente serie van tegenvallende macro-economische cijfers, na enkele maanden van voornamelijk meevallers, is de situatie voor beleggers niet wezenlijk veranderd. De rentes blijven laag en de druk op de centrale banken om de rente verder te verlagen, neemt alleen maar toe. Tegelijkertijd is de absolute waardering (koers-winstverhouding) van aandelen niet hoog; voor wereldwijde aandelen ligt deze iets onder het langjarig gemiddelde. De aantrekkelijkheid ten opzichte van (staats)obligaties (winstrendement en dividendrendement) is op de (iets) lagere koersniveaus alleen maar toegenomen. De waardering van staatsobligaties is na de overdreven sterke koersstijgingen van dit jaar enorm opgelopen, deels door de verslechtering van de Maandbericht beleggen oktober

5 economische vooruitzichten maar vooral ook door de (verwachting van) nieuwe stimulering door de centrale banken. Overweging aandelen, onderweging obligaties gehandhaafd Wij zien daarom weinig aanleiding om de verhouding tussen zakelijke en vastrentende waarden in onze beleggingsstrategieën aan te passen. Wij handhaven onze onderwogen positie in obligaties ten gunste van een overwogen positie in aandelen. Geïndexeerde rendementen vermogenscategorieën in 2019 Regio- en sectorverdeling onveranderd Binnen aandelen houden we deze maand de tactische regioverdeling onveranderd. Amerikaanse aandelen blijven overwogen en Japanse aandelen onderwogen. Aandelen uit Europa, de Pacific en de opkomende markten zijn neutraal gewogen. De verdeling over de sectoren blijft eveneens ongewijzigd. Aandelen uit de sector energie zijn overwogen, aandelen uit de sector dagelijkse consumentengoederen onderwogen. De overige sectoren zijn neutraal gewogen. Geen wijzigingen in allocatie binnen vastrentende waarden Evenmin voeren we deze maand wijzigingen door in het obligatiedeel van de beleggingsstrategieën. We blijven onderwogen in staatsobligaties en handhaven de overweging van obligaties uit opkomende markten en van bedrijfsobligaties van goede kwaliteit ( investment grade credits ). Risicobarometer Signaal = Macro-economie =/- Verdere groeivertraging, voornamelijk in productiesector Liquiditeit / rente ++ Centrale banken 'draaien de geldkraan weer open' Waardering = Veilige' beleggingscategorieën hooggewaardeerd, risicopremies daardoor hoog Sentiment¹ - Negatief door tegenvallende groei en (geo)politieke onrust Technische Analyse² - Topvormingssignalen blijven aanwezig 1 Contra-indicator, zeer negatief sentiment kan beoordeeld worden als positief. ² Technische analyse is een analysemethode waarbij in koersgrafieken en andere marktgegevens naar trends en herkenbare koerspatronen wordt gezocht. Voor een actuele technische analyse van de AEX-index kun je hier terecht. Een uitleg van de technische begrippen vind je hier. Meer weten? Kijk op ing.nl/beursnieuws Maandbericht beleggen oktober

6 Disclaimer Deze beleggingsaanbeveling is uitgebracht en voor het eerst verspreid op 9 oktober 2019, uur door het ING Investment Office, onderdeel van ING Bank N.V. Voor het opstellen van deze beleggingsaanbeveling is gebruik gemaakt van de volgende wezenlijke informatiebronnen: BofA Securities, Goldman Sachs, Bloomberg, CreditSights, Standard & Poor s, Moody s, Fitch, ING FM, Citi, J.P.Morgan, Thomson Reuters Datastream, Sustainalytics, Credit Suisse en/of Reuters Metastock. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op de volgende waarderingsgrondslagen, methoden en aannames: koerswinstverhouding, koers-boekwaardeverhouding en/of net asset value (NAV). Voor deze beleggingsaanbeveling zijn geen beschermde modellen gebruikt. Een beschrijving van het ING-beleid ten aanzien van informatiebarrières en belangenverstrengeling kunt u hier vinden. Tenzij anders vermeld, zal ING Bank N.V. de beleggingsaanbeveling niet actualiseren. Ontwikkelingen die zich na het opstellen van deze beleggingsaanbeveling hebben voorgedaan, kunnen van invloed zijn op de juistheid van de aannames waarop deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd. Beleggingsaanbevelingen worden over het algemeen 2 tot 4 keer per jaar herzien. Deze beleggingsaanbeveling behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren en vormt geen uitnodiging tot het aangaan van welke overeenkomst of verbintenis dan ook. Deze beleggingsaanbeveling is gebaseerd op aannames en vormt geen garantie voor een bepaalde ontwikkeling of resultaat. Aan deze beleggingsaanbeveling kunnen geen rechten worden ontleend. Beslissingen op basis van deze beleggingsaanbeveling zijn voor uw eigen rekening en risico. Noch ING Bank N.V. noch ING Groep N.V. noch enige andere rechtspersoon die tot de ING Groep behoort, aanvaardt aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook die voortvloeit uit het gebruik van bovenstaande beleggingsaanbeveling of de daarin opgenomen informatie. Beleggen brengt risico s en kosten met zich mee. U kunt uw inleg of een deel ervan verliezen. De waarde van uw belegging kan fluctueren. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. ING Bank N.V. is niet geregistreerd als broker-dealer en investment adviser zoals bedoeld in de Amerikaanse Securities Exchange Act van 1934, respectievelijk de Amerikaanse Investment Advisers Act van 1940, zoals van tijd tot tijd gewijzigd, en evenmin in de zin van andere toepasselijke wet- en regelgeving van de afzonderlijke staten van de Verenigde Staten van Amerika (hierna tezamen: Amerikaanse beleggingswetgeving ). Deze beleggingsaanbeveling is niet gericht tot en niet bestemd voor U.S. Persons in de zin van de Amerikaanse beleggingswetgeving. Kopieën hiervan mogen niet worden verzonden of worden meegebracht naar de Verenigde Staten van Amerika of worden verstrekt aan U.S. Persons. ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr Amsterdam en staat onder toezicht van Autoriteit Financiële Markten AFM. ING Bank N.V. is onderdeel van ING Groep N.V. Alle rechten voorbehouden. Deze beleggingsaanbeveling mag niet worden verveelvoudigd, gekopieerd, gepubliceerd, opgeslagen, aangepast of gebruikt in welke vorm dan ook, online of offline, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van ING Bank N.V ING Bank N.V., Amsterdam. Maandbericht beleggen oktober