Duurzaam beleggen CO 2 in de portefeuille
|
|
- Pepijn de Groot
- 6 jaren geleden
- Aantal bezoeken:
Transcriptie
1 ING Investment Office Publicatiedatum: 18 januari 2017, uur Duurzaam beleggen CO 2 in de portefeuille Klimaatontwrichting heeft een grote invloed op het milieu en op de samenleving. ING toetst daarom de bedrijven in onze duurzame beleggingsportefeuille op de mate van CO 2- uitstoot. De strategie Duurzaam select heeft een CO 2-uitstoot die 51% lager is dan die van de benchmark, de wereldindex. In deze publicatie leest u meer over waarom we de CO 2-uitstoot meten en hoe we dat doen. CO 2 is medeverantwoordelijk voor de opwarming van de aarde Bedrijven die energie halen uit kolen sluiten we uit CO 2 is een van de belangrijkste broeikasgassen die verantwoordelijk zijn voor de opwarming van de aarde. Het gas komt onder meer vrij bij de productie van energie. Bedrijven zijn op veel manieren betrokken bij de productie van energie, bijvoorbeeld via elektriciteitsopwekking, of via het gebruik van transportmiddelen. Bedrijven kunnen de hoeveelheid CO 2-uitstoot beïnvloeden. Deze hangt namelijk samen met hoe bedrijfsprocessen zijn ingericht, hoe de inkoop van energie is geregeld, maar ook met welke producten een bedrijf verkoopt. We letten scherp op het milieubeleid Bij duurzaam beleggen houden we expliciet rekening met deze drie factoren. Zo kiezen wij bij voorkeur voor bedrijven met een goed milieubeleid. Ook letten wij op het energie-inkoopbeleid van de bedrijven. Maar ook kijken we naar het product dat een bedrijf verkoopt. Bedrijven die energie halen uit kolen sluiten we uit, en we beleggen bij voorkeur in bedrijven met energieefficiënte producten. Jochen Harkema, Analist Duurzaam beleggen bij het ING Investment Office Peter Tros, Peter Tros, Analist Duurzaam beleggen bij het ING Investment Office
2 CO 2 is er in diverse soorten Hoe meet je CO 2? Bij het meten van CO 2 kijken we niet alleen naar CO 2, maar ook naar andere broeikasgassen die invloed hebben op de opwarming van de aarde. Hierbij kun je denken aan methaan en stikstof. Internationale afspraken over de uitstoot van deze gassen zijn vastgelegd in het GreenHouse Gas Protocol. Als wij het in deze tekst hebben over CO 2, bedoelen we dan ook alle relevante broeikasgassen. We onderscheiden drie soorten CO 2-emissies: - Scope 1: alle emissies die een bedrijf zelf veroorzaakt. Bijvoorbeeld de CO 2 die vrijkomt bij het verbranden van aardgas voor het verwarmen van het kantoor. - Scope 2: alle indirecte emissies. Emissies die samenhangen met de productie van energie die het bedrijf inkoopt. Bijvoorbeeld de CO 2 van de elektriciteitsproductie voor de verlichting in het kantoor. - Scope 3: alle indirecte emissies die buiten scope 2 vallen, maar die wel in de activiteitenketen van het bedrijf gebeuren - zowel opwaarts als neerwaarts in de keten. Bij een automobielbedrijf kunt u denken aan het energieverbruik door de leveranciers (opwaarts), maar ook aan het benzineverbruik door de automobilist (neerwaarts). Meer dan 59 procent van de bedrijven in de MSCI-wereldindex een breed samengestelde aandelenindex rapporteert over zijn CO 2-uitstoot. Deze rapportage is meestal wel beperkt tot scope 1 en scope 2. Het verkrijgen van scope 3-data is heel tijdrovend en gecompliceerd. Daarom hebben tot nu toe nog maar weinig bedrijven deze data gepubliceerd. De hoeveelheid CO 2 -uitstoot en het type uitstoot hangen samen met de sector waarbinnen een bedrijf actief is. Binnen scope 1 hebben de nutsbedrijven het grootste aandeel, maar binnen scope 2 is dit de vastgoedsector. Voor scope 3 is het moeilijker om aan te geven welke sector de meeste uitstoot heeft, maar u kunt zich voorstellen dat de automobielsector zeer hoog scoort. Het autogebruik van de consument valt namelijk in scope 3 van de autofabrikant. Een belangrijke partij bij het in kaart brengen van de CO 2-uitstoot van bedrijven is het CDP. Het CDP is een internationale non-profitorganisatie, opgericht door financiële instellingen, die bedrijven stimuleert om CO 2-data te publiceren om zo bepaalde risico s inzichtelijk te maken. CO 2 in de portefeuille januari
3 Inzicht in de neveneffecten De berekening van de CO 2-voetafdruk Wij geven u als belegger graag inzicht in de neveneffecten van de activiteiten van de bedrijven in de portefeuille van de strategie Duurzaam. Hiertoe hebben wij hun CO 2-voetafdruk vergeleken met de uitstoot van de bedrijven in de benchmark, de MSCI-wereldindex. Bij deze vergelijking meten we het totaal van de emissies van scope 1 en scope 2. Niet alle bedrijven rapporteren hun emissies. Als zij dat niet doen, schatten wij hun emissies op basis van hun activiteiten. De CO 2-data die het Investment Office rapporteert, krijgen we van onze duurzame dataleverancier Sustainalytics. Deze CO 2-data zetten we af tegen de marktwaarde van het bedrijf. Dit helpt ons om de CO 2-data beter te vergelijken. Unilever Graag leggen wij onze werkwijze uit aan de hand van een voorbeeld, namelijk Unilever. Dit bedrijf heeft over 2015 een uitstoot gerapporteerd van: ton CO 2 binnen scope 1. Dit gaat om gas en olie die Unilever verbruikt voor kantoren, winkels en productie ton CO 2 binnen scope 2. Dit betreft ingekochte elektriciteit ton CO 2 totaal voor scope 1 en 2. Unilever rapporteert als een van de weinige bedrijven wel over scope 3. Maar vanwege beperkte data van andere bedrijven, en mogelijke dubbeltelling (wat voor het ene bedrijf scope 2 is, is voor het andere mogelijk scope 1), nemen we deze niet mee. Het bedrijf heeft een marktwaarde van miljoen (per ). Een miljoen belegd in Unilever staat daarmee gelijk aan een uitstoot van 20,6 ton CO 2. ( / ). U kunt de impact van uw portefeuille vergelijken De voor- en nadelen van de CO 2-berekening Met deze methode krijgt u inzicht in de impact van uw beleggingen op de uitstoot van CO 2 en daarmee de impact op het milieu. U kunt uw portefeuille hierdoor eenvoudig vergelijken met andere portefeuilles of een benchmark. Een nadeel is dat door het koppelen van de CO 2-voetafdruk van een bedrijf aan de marktwaarde van een bedrijf, koersveranderingen van het aandeel invloed hebben op de CO 2-impact van een portefeuille. Daarnaast leggen we de verantwoordelijkheid van de impact van een bedrijf bij de aandeelhouder neer, en niet bij een obligatiehouder of een andere financieel belanghebbende. Er zijn meer aspecten van belang De CO 2-voetafdruk geeft inzicht in de impact van het bedrijf op het milieu. Het is alleen niet zo dat door te kiezen voor bedrijven met een lage CO 2-voetafdruk u de milieu-impact van uw beleggingen per definitie verkleint. Om een beter beeld te krijgen van de impact van de CO 2-voetafdruk zijn de volgende aspecten van belang: De voetafdruk geeft inzicht in de CO 2-uitstoot van het bedrijf in het verleden. Het is dus ook goed om te kijken naar hoe de CO 2-uitstoot zich de afgelopen jaren heeft ontwikkeld. Mijnbouw- en energiebedrijven verbruiken op jaarbasis niet alleen grondstoffen, maar hebben grondstoffenreserves op hun balans staan. Deze grondstoffenreserves bevatten in sommige gevallen CO 2. Dit kun je dus zien als een vorm van potentiële CO 2-uitstoot Wat doet een bedrijf om CO 2- risico s te managen? Heeft het bijvoorbeeld doelstellingen om zijn uitstoot te verkleinen? Wat voor producten produceert het bedrijf? Bedrijven die producten maken die helpen om CO 2 te verminderen (bijvoorbeeld, windmolens, isolatiemateriaal) worden niet gecompenseerd voor deze producten. Wel kunnen deze bedrijven profiteren van mogelijke wetgeving voor CO 2- reductie doordat ze meer gaan verkopen. Wat is de invloed van het bedrijf in de activiteitenketen, ofwel de scope 3-uitstoot van een bedrijf? Zo stoten gebruikers van lichtere auto s minder CO 2 uit dan zwaardere auto s. Een bedrijf kan hier op sturen. CO 2 in de portefeuille januari
4 51% lagere impact op broeikasgassen De beleggingsportefeuille en CO 2 De benchmark van de beleggingsstrategie Duurzaam is de MSCI-wereldindex van OECD-landen, een index van de ruim grootste bedrijven uit ontwikkelde markten. Deze index heeft een CO 2-voetafdruk van 144,8 ton CO 2 per miljoen euro geïnvesteerd vermogen. De strategie Duurzaam select heeft een CO 2- voetafdruk van 69,7 ton CO 2 per miljoen euro. Een CO 2-voetafdruk die dus 51% lager ligt dan de benchmark. Voor het bepalen van de voetafdruk hebben we alleen gekeken naar de individuele bedrijven. Beleggingsfondsen en obligaties in de portefeuille hebben we in onze berekening niet meegenomen, omdat we hiervoor niet genoeg gegevens hebben. Diagram: vergelijking van CO2-uitstoot (in tonnen per jaar) Drie sectoren hebben de meeste impact Een gemiddeld Nederlands gezin stoot met het gebruik van gas, elektriciteit en transport ongeveer 8 ton CO 2 uit per jaar (bron, milieu centraal). Een grotere auto met kilometer per jaar ongeveer 2,5 ton. Bomen en planten nemen juist CO 2 op. In vijftig jaar neemt een gemiddelde boom een ton aan CO 2 op. In de tabel hieronder ziet u hoe de CO 2-voetafdruk van de bedrijven in de verschillende sectoren zich tot elkaar en tot de benchmark verhouden. Van de sectoren in de benchmark, de MSCI-wereldindex, hebben drie sectoren in hun totaliteit de meeste impact op de uitstoot van broeikasgassen: nutsbedrijven, basismaterialen en energie. Binnen de strategie Duurzaam (oranje) zijn deze drie sectoren niet, of slechts beperkt, vertegenwoordigd. Dit verklaart dan ook voor een belangrijk deel de lagere uitstoot van de portefeuille. Nutsbedrijven Telecommunicatie Vastgoed Basismaterialen Informatietechnologie Industriegoederen Gezondheidszorg Financiële waarden Energie Duurzame Consumenten goederen Dagelijkse consumenten goederen CO 2 -uitstoot per sector - 10,0 20,0 30,0 40,0 CO2 per sector (index) CO2 per sector (strategie duurzaam) Bron: ING Investment Office, bedrijfsdata van 2015 CO 2 in de portefeuille januari
5 Industriële bedrijven in de portefeuille Daarnaast kiezen we mede door onze duurzame screening over het algemeen voor die bedrijven die zich bewuster zijn van de invloed van hun CO 2-uitstoot en die hier ook naar handelen. Opvallend is de grote invloed van de sector industriegoederen binnen de duurzame portefeuille op de CO 2-voetafdruk van de portefeuille. Binnen de strategie hebben we een voorkeur voor industriële bedrijven, omdat deze vaker producten hebben die oplossingen bieden voor duurzame problemen. Een voorbeeld hiervan is de Deense windturbinebouwer Vestas. Beïnvloeden en verduurzamen Duurzaam beleggen in ontwikkeling De economie en de financiële markten veranderen continu. Informatie over de duurzaamheid van bedrijven, maar specifiek over CO 2, geeft ons als belegger weer meer kennis. Hiermee kunnen we beter inspelen op belangrijke ontwikkelingen. Daarnaast willen we met duurzaam beleggen deze markten niet alleen volgen, maar we willen deze ook beïnvloeden en verduurzamen. Met de informatie in deze publicatie geven wij ook u als belegger weer extra kennis om hier een rol in te spelen. CO 2 in de portefeuille januari
6 Meer weten? Kijk op ING.NL/beursnieuws Disclaimer Deze beleggingsaanbeveling is opgesteld door Jochen Harkema en Peter Tros en uitgebracht door ING Bank N.V. op 18 januari 2017, uur. Deze beleggingsaanbeveling behelst geen individueel beleggingsadvies maar slechts een algemene aanbeveling waarop beleggers hun beleggingsbeslissingen mede kunnen baseren en vormt geen uitnodiging tot het aangaan van welke overeenkomst of verbintenis dan ook. Aan deze beleggingsaanbeveling kunnen geen rechten worden ontleend. ING Bank N.V., noch enig andere rechtspersoon of onderdeel dat tot de ING Groep N.V. behoort, aanvaardt aansprakelijkheid voor enige schade in welke mate dan ook, voortvloeiend uit het gebruik van de bovenstaande beleggingsaanbeveling of de daarin opgenomen informatie. Ontwikkelingen die zich na het opstellen van deze beleggingsaanbeveling hebben voorgedaan, kunnen van invloed zijn op de juistheid van de in deze beleggingsaanbeveling gestelde feiten en verstrekte opinies. Door te klikken op deze link kunt u zien welke maatregelen ING neemt om belangenverstrengeling met betrekking tot aanbevelingen te voorkomen en te vermijden. Beleggen brengt risico s met zich mee. De waarde van uw belegging kan fluctueren. U kunt uw gehele inleg kwijtraken. In het verleden behaalde resultaten bieden geen garantie voor de toekomst. ING Bank N.V. is statutair gevestigd te Amsterdam, handelsregister nr en staat onder toezicht van De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten.
Duurzaam beleggen CO 2 in de portefeuille Fondsen
ING Investment Office Publicatiedatum: 5 juli 2017, 21.05 uur Duurzaam beleggen CO 2 in de portefeuille Fondsen CO 2-berekening voor de fondsen in onze portefeuille Klimaatontwrichting heeft een grote
Nadere informatieOlieprijs en economische groei zijn richtinggevend
, 14.30 uur Update grondstoffen Olieprijs en economische groei zijn richtinggevend In 2016 werd nog een mooi rendement geboekt met grondstoffen. Kunt u de komende tijd rekenen op goede rendementen op deze
Nadere informatieDuurzaam beleggen Beleggen voor verandering
ING Investment Office Publicatiedatum: 28 oktober 2016, 16:00 uur Duurzaam beleggen Beleggen voor verandering.. U heeft als belegger een belangrijke rol. U kunt namelijk beïnvloeden of bedrijven toegang
Nadere informatieNFI- update 4 e kwartaal 2016
ING Investment Office Publicatiedatum: 29 december 2016, 15.10 uur NFI- update 4 e kwartaal 2016 Voor Strategie Duurzaam In deze kwartaalupdate vindt u een beschrijving van de wijzigingen in duurzaamheid
Nadere informatieZeg rente, wat doe je met mijn spaargeld? Den Haag, 2018
Zeg rente, wat doe je met mijn spaargeld? Den Haag, 2018 20.00 uur Welkom Rente, alles wat u moet weten Het combineren van sparen & beleggen Conclusie 21.05 uur 2 Rente, alles wat u moet weten Rente, interest
Nadere informatieNFI-update 2 e kwartaal 2016
ING Investment Office Publicatiedatum: 30 juni 2016 NFI-update 2 e kwartaal 2016 Voor strategie Duurzaam In deze kwartaalupdate vindt u een beschrijving van de wijzigingen in duurzaamheid van bedrijven
Nadere informatieBeleggers hebben invloed
ING Investment Office Publicatiedatum: 27 oktober 2017, 14.45 uur Bewust beleggen Beleggers hebben invloed Bij ING belegt u altijd met oog voor de maatschappelijke impact van een bedrijf Als belegger heeft
Nadere informatieVisie ING Investment Office Oktober 2017
Visie ING Investment Office Oktober 2017 Bob Homan 21 september 2017 Kernfactoren die financiële markten bepalen 3 pijlers + sentiment Economie Sentiment Waardering Liquiditeit Hoe staat de economie ervoor?
Nadere informatieGrootheden worden reuzen
ING Investment Office Publicatiedatum: 7 april 2017, 16:45 uur Beleggen in mobiele toepassingen Grootheden worden reuzen De populairste mobiele toepassingen ( apps ) - zoals en YouTube - zijn in handen
Nadere informatieDuurzaam beleggen Duurzaamheidsbeleid in één oogopslag: de Nfi
ING Investment Office Publicatiedatum: 5 april 2016, 15.30 uur Duurzaam beleggen Duurzaamheidsbeleid in één oogopslag: de Nfi Sinds 2001 gebruikt ING bij duurzaam beleggen de zelf ontwikkelde Niet-financiële
Nadere informatieING Private/Business Banking
ING Private/Business Banking Workshop Duurzaam Beleggen Congres Grip op je Vermogen 5/6 oktober 2012, Den Haag Jan van Hoven, consultant Susanne van de Wateringen, senior analist 1 Welkom op planeet Aarde
Nadere informatieNFI- update 3 e kwartaal 2016
ING Investment Office Publicatiedatum: 23 september 2016, 11.15 uur NFI- update 3 e kwartaal 2016 Voor strategie Duurzaam In deze kwartaalupdate vindt u een beschrijving van de wijzigingen in duurzaamheid
Nadere informatieCO2-voetafdruk van beleggingen
CO2-voetafdruk van beleggingen Waarom meet ACTIAM de CO 2 -voetafdruk van haar beleggingen? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende decennia. Daarom steunt ACTIAM het klimaatakkoord
Nadere informatieDuurzaam beleggen Duurzaamheidsbeleid in één oogopslag: de Nfi
ING Investment Office Publicatiedatum: 28 september 2018 Duurzaam beleggen Duurzaamheidsbeleid in één oogopslag: de Nfi Sinds 2001 gebruikt ING bij duurzaam beleggen de zelf ontwikkelde Niet-financiële
Nadere informatieING Investment Office Publicatiedatum: 12 juli 2017, uur
ING Investment Office Publicatiedatum: 12 juli 2017, 14.12 uur Ti Juni Juli Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie aandelen Noord-Amerika Europa
Nadere informatieCO2-voetafdruk van beleggingen
CO2-voetafdruk van beleggingen Beleggen en de uitstoot van broeikasgassen 1 WAAROM MEET ACTIAM DE CO 2 -UITSTOOT VAN HAAR BELEGGINGEN? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende
Nadere informatieOnline Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen
Online Seminar Beleggen Ook een beetje beleggen kan lonen Annemarie van Gaal Ondernemer & financieel deskundige Bob Homan Manager ING Investment Office Amsterdam, 8 oktober 2013 Agenda 1. Wat is beleggen
Nadere informatieCO2-voetafdruk van beleggingen
CO2-voetafdruk van beleggingen Beleggen en de uitstoot van broeikasgassen 1 WAAROM MEET ACTIAM DE CO 2 -UITSTOOT VAN HAAR BELEGGINGEN? Klimaatverandering is één van de grootste uitdagingen van de komende
Nadere informatieBeleggingsstrategie Inkomen. Toelichting rendement 2017
ING Investment Office Publicatiedatum: 17 oktober 2017, 17.15 uur Beleggingsstrategie Inkomen Toelichting rendement 2017 Het beleggingsresultaat van de aandelen in de beleggingsstrategie Inkomen staat
Nadere informatieEconomie en financiële markten
Economie en financiële markten Bob Homan ING Investment Office Den Haag, 11 oktober 2013 Vraag 1: Begraafplaats Margraten gesloten vanwege. 1. Bezuinigen bij de Nederlandse overheid 2. Op last van Europese
Nadere informatieRendementstoelichting
ING Investment Office Publicatiedatum 7 november 2017, 14.38 uur Beleggingsstrategie Duurzaam Rendementstoelichting De beleggingsstrategie Duurzaam, beleggingsprofiel Neutraal, boekte met een rendement
Nadere informatieWelkom. Datum: 25 april 2014
Welkom Datum: 25 april 2014 Even voorstellen Ronald Stoel Directeur Personal Banking Ingrid van Doremalen Financial Planner ING Private Banking 2 Uw geldzaken op orde voor nu en later, dát is Financieel
Nadere informatieING Investment Office
ING Investment Office Publicatiedatum: 16 november 2016, 12.00 uur Oktober November Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie Noord-Amerika Europa
Nadere informatieING Investment Office Publicatiedatum: 5 oktober 2016, uur
ING Investment Office Publicatiedatum: 5 oktober 2016, 13.00 uur September Oktober Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie Noord-Amerika Europa
Nadere informatieCO-2 Rapportage Electrotechnische Industrie ETI bv Vierde Broekdijk JD Aalten Kamer van koophandel Arnhem
CO-2 Rapportage 2013 Electrotechnische Industrie ETI bv Vierde Broekdijk 16 7122 JD Aalten Kamer van koophandel Arnhem 09080078 Aalten 2-5-2014 Versie 2.1 H.J.Slot Geaccordeerd J.Nannings Directeur Inhoudsopgave
Nadere informatieVraag en antwoord: waarom beleggen in staatsobligaties?
ING Investment Office Publicatiedatum: 13 maart 2014 Vraag en antwoord: waarom beleggen in staatsobligaties? In onze beleggingsvisie op 2014 ( Visie 2014: minder crisis, meer groei ) kunt u lezen dat we
Nadere informatieCO-2 Rapportage 2014. Inhoudsopgave. Electrotechnische Industrie ETI bv Vierde Broekdijk 16 7122 JD Aalten Kamer van koophandel Arnhem 09080078
CO-2 Rapportage 2014 Electrotechnische Industrie ETI bv Vierde Broekdijk 16 7122 JD Aalten Kamer van koophandel Arnhem 09080078 Aalten 28-04-2015 Versie 2.2 J.Nannings Directeur Inhoudsopgave 1. Inleiding
Nadere informatieHigh Risk. Equity Interest Other. ING Metal Index Note
High Risk Equity Interest Other ING Metal Index Note 175% participatie in de mogelijke stijging van een metalen-index 60% garantie van de nominale waarde op einddatum Maximum aflossing: 187,50% van de
Nadere informatieBeleggen met impact: voor mens, milieu én rendement
Beleggen met impact: voor mens, milieu én rendement Kunnen beleggers tegelijk financieel rendement behalen én een positieve invloed uitoefenen op milieu, mens en maatschappij? Impactbeleggen maakt dit
Nadere informatieDuurzaam beleggen Zo selecteren wij staatsobligaties
ING Investment Office Publicatiedatum: 2 mei 2016 Duurzaam beleggen Zo selecteren wij staatsobligaties Voor de selectie van staatsobligaties toetsen we jaarlijks welke landen voldoen aan onze duurzaamheidscriteria.
Nadere informatieProfessioneel beleggen volgens een bewezen aanpak
Professioneel beleggen volgens een bewezen aanpak Vermogensgroei begint met vermogensbehoud Minder kosten, meer rendement Altijd actueel inzicht in uw vermogen Introductiebrochure Welkom bij Care IS vermogensbeheer
Nadere informatieMaandbericht Beleggen April 2016
ING Investment Office Publicatiedatum: 17 maart 2016 Maandbericht Beleggen April 2016 Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie Noord-Amerika Europa
Nadere informatieZet herstel bankensector door?
ING Investment Office Publicatiedatum: 29 mei 2015 Sectorcommentaar financiële waarden Zet herstel bankensector door? Door Jan Kleipool, analist van het ING Investment Office De vooruitzichten voor de
Nadere informatieVCMCM CO2 Voortgangsrapportage U
01-01-016 t/m 31-1-016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1. Veranderingen. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 016.. Historische vergelijking.3. Relatieve uitstoot.4. Directe en indirecte emissies
Nadere informatie10 dingen over rente die beleggers moeten weten
Online Seminar Beleggen 10 dingen over rente die beleggers moeten weten Simon Wiersma Investment Manager ING Investment Office Bart-Jan Blom van Assendelft Manager ING Beleggen Amsterdam, 13 augustus 2013
Nadere informatieSialtech CO2 Voortgangsrapportage U
CO Voortgangsrapportage U15 016 01-01-016 t/m 31-1-016 CO Voortgangsrapportage U15 016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1. Veranderingen. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 016.. Historische
Nadere informatieBas Heijink Senior technisch analist ING Investment Office Vrijdag 9 oktober 2015. Technische Analyse Het stappenplan
Bas Heijink Senior technisch analist ING Investment Office Vrijdag 9 oktober 2015 Technische Analyse Het stappenplan Agenda Geschiedenis technische analyse Wat is technische analyse? Het stappenplan Gemiddelden
Nadere informatieSialtech CO2 Voortgangsrapportage U
CO Voortgangsrapportage U15 017 01-01-017 t/m 31-1-017 CO Voortgangsrapportage U15 017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 017.. Historische vergelijking.3. Relatieve
Nadere informatieING Investment Office
ING Investment Office Publicatiedatum: 12 november 2015 Sectorcommentaar Metaal en mijnbouw Door Marina Hagoort, beleggingsanalist van het ING Investment Office In dit rapport vindt u onze vooruitzichten
Nadere informatieBeleggen met persoonlijk advies
Beleggen met persoonlijk advies Beleggen bij de Rabobank is geen doel op zich, maar een manier om doelen te bereiken. Dat vraagt om een aanpak die op de lange termijn is gericht, met een evenwichtig opgebouwde
Nadere informatieVerder gaan is elke stap zorgvuldig zetten.
Integrale aanpak Verder gaan is elke stap zorgvuldig zetten. Integrale aanpak Risicobeheersing staat aan de basis van elk beleggingsbeleid. Omdat het renterisico het belangrijkste risico voor pensioenfondsen
Nadere informatieVeiligheidsconcept MCM b.v. CO2 Voortgangsrapportage U
CO Voortgangsrapportage U15 017 01-01-017 t/m 31-1-017 CO Voortgangsrapportage U15 017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 017.. Historische vergelijking.3. Relatieve
Nadere informatie1. INLEIDING Rapportage
1. INLEIDING Binnen Van der Ende Beheermaatschappij B.V. staat zowel interne als externe duurzaamheid hoog op de agenda. Interne duurzaamheid richt zich met name op het eigen huisvestingsbeleid, de bedrijfsprocessen
Nadere informatieEurailscout Inspection & Analysis B.V. CO2 Voortgangsrapportage U
01-01-017 t/m 31-1-017 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 017.. Historische vergelijking.3. Relatieve uitstoot 3. Directe en indirecte emissies 4. Invoergegevens
Nadere informatieInzicht in kosten NEUTRAAL RISICOPROFIEL INDIVIDUELE REGELS, INCLUSIEF ALTERNATIVES
Inzicht in kosten NEUTRAAL RISICOPROFIEL INDIVIDUELE REGELS, INCLUSIEF ALTERNATIVES Wilt u weten op welke kosten u kunt rekenen wanneer u uw vermogen via ons belegt? En vindt u het fijn dat u inzicht heeft
Nadere informatieEurailscout Inspection & Analysis B.V. CO2 Voortgangsrapportage U
CO Voortgangsrapportage U15 016 01-01-016 t/m 31-1-016 CO Voortgangsrapportage U15 016 Inhoudsopgave Inhoudsopgave 1. Inleiding 1.1. Veranderingen. CO-voetafdruk.1. Rapportageperiode 016.. Historische
Nadere informatieAIR FRANCE KLM EN SHELL FAVORIET
BINCK BELEGGERSBAROMETER FEBRUARI 2017 AIR FRANCE KLM EN SHELL FAVORIET 7 FEBRUARI 2017 Air France KLM en Shell zijn in februari de favoriete aandelen van Nederlandse particuliere beleggers. KPN en TomTom
Nadere informatie1. INLEIDING 2. CARBON FOOTPRINT
1. INLEIDING Binnen Van der Ende Beheermaatschappij B.V. staat zowel interne als externe duurzaamheid hoog op de agenda. Interne duurzaamheid richt zich met name op het eigen huisvestingsbeleid, de bedrijfsprocessen
Nadere informatieStarten met beleggen? 10 Tips voor een vliegende start!
Starten met beleggen? Vanwege de lage spaarrente starten steeds meer mensen met beleggen. Over- 2. Welke beleggingsvorm past bij mij? 3. Met hoeveel geld kan ik starten met beleggen? sputterend langs de
Nadere informatieCarbon Footprint 2e helft 2015 (referentiejaar = 2010)
Carbon Footprint 2e helft 2015 (referentiejaar = 2010) Opgesteld door: Akkoord: I. Bangma O. Van der Ende 1. INLEIDING Binnen de Van der Ende Steel Protectors Group BV staat zowel interne als externe duurzaamheid
Nadere informatieEen kijkje in de keuken van een vermogensbeheerder
Een kijkje in de keuken van een vermogensbeheerder Simon Wiersma Investment Manager ING Investment Office Grip op je Vermogen 3 oktober 2014 Agenda 1. Hoe kunt u beleggen? 2. Kijkje in de keuken 3. Fondsselectie
Nadere informatieStichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering
Stichting Pensioenfonds Ballast Nedam Deelnemersvergadering Marjon Brandenbarg 27 september 2012 www.ingim.com Agenda Mandaat ING Markt en Performance Vooruitzichten 2 2011: Mandaat ING Door het Bestuur
Nadere informatieMaandbericht Beleggen Januari 2016
ING Investment Office Publicatiedatum: 24 december 2015 Maandbericht Beleggen Januari 2016 Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie Noord-Amerika
Nadere informatieRisicoprofielen Care IS vermogensbeheer
Risicoprofielen Care IS vermogensbeheer Bij Care IS vermogensbeheer kunt u beleggen volgens vijf verschillende risicoprofielen: Zeer defensief, Defensief,, Offensief en Zeer offensief. In dit document
Nadere informatieWindenergie neemt een vlucht
ING Investment Office Publicatiedatum: 22 december 2016, 16:45 uur Sectorcommentaar Windenergie neemt een vlucht Duurzame energiebronnen zoals zonne- en windenergie winnen snel marktaandeel. 2015 was een
Nadere informatieJE VERDIENT BETER, JE VERDIENT KOEN.
JE VERDIENT BETER, JE VERDIENT KOEN. VERMOGENSBEHEER VOOR 0,10% PER MAAND (MET EEN MINIMUM VAN 20) KOEN belegt voor jou. Koen betekent dapper en bekwaam, dat is waar KOEN voor staat. Gewapend met de beste
Nadere informatieRapportage van broeikasgasemissies veroorzaakt door gekochte elektriciteit
Rapportage van broeikasgasemissies veroorzaakt door gekochte elektriciteit Een samenvatting van de "Greenhouse Gas Protocol Scope 2 Guidance" Samengevat en vertaald door het EKOenergie-secretariaat, januari
Nadere informatieOpkomende markten: do s en don ts
Online Seminar Beleggen Opkomende markten: do s en don ts Simon Wiersma Investment Manager ING Investment Office Bart-Jan Blom van Assendelft Marketing Manager ING Beleggen Amsterdam, 12 november 2013
Nadere informatieInfrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist
Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Verwijder deze afbeelding en voeg een nieuwe in. Infrastructuur 2017 en verder! 30 januari 2018 Harry van den Heuvel Zeist Inhoudsopgave Ontwikkelingen
Nadere informatieRapport. Klimaatvoetafdruk 2010 van Van Vessem & Le Patichou. (openbare versie)
Rapport Klimaatvoetafdruk 21 van Van Vessem & Le Patichou (openbare versie) Auteur: drs. Han van Kleef Datum: 4 april 211 Document: 2724RAPP1144 Rapport Klimaatvoetafdruk 21 Van Vessem & Le Patichou 1.
Nadere informatieOntdek beleggingskansen met technische analyse
Online Seminar Beleggen Ontdek beleggingskansen met technische analyse Bas Heijink Technisch Analist ING Investment Office Bart-Jan Blom van Assendelft Manager ING Beleggen Amsterdam, 10 september 2013
Nadere informatieKetenanalyse Papier. Rapportage: KAP 2015 Datum: 21 augustus 2015 Opgesteld door: Rick Arts Versie: 1.1
2015 Ketenanalyse Papier Rapportage: KAP 2015 Datum: 21 augustus 2015 Opgesteld door: Rick Arts Versie: 1.1 Inhoud 1 Inleiding... 3 2 Ketenanalyse papier... 4 1.1 Keten van papier... 4 2.2 Identificeren
Nadere informatieING Soft Commodities Coupon Note
Limited Risk Equity Interest Other ING Soft Commodities Coupon Note Profiteer van een gelijkblijvende of (licht) stijgende prijs van landbouwgrondstoffen Mogelijk coupon per jaar 97% garantie van de nominale
Nadere informatieWat zijn de beleggingstrends van dit moment?
Wat zijn de beleggingstrends van dit moment? Bob Homan Hoofd ING Investment Office Utrecht, 25 april 2014 Agenda Hoe staan de financiële markten ervoor? Wat zijn koersbepalende factoren? Waar liggen toekomstige
Nadere informatieFondsen. Brochure bestemd voor particuliere beleggers BASIC. Member of the KBC group. Gepubliceerd door KBC Securities in samen werking met Euronext.
Brochure bestemd voor particuliere beleggers Gepubliceerd door KBC Securities in samen werking met Euronext. p. 2 Index 1. Inleiding 3 2. Wat zijn de voordelen van een beleggingsfonds? 4 3. Hoe uw rendement
Nadere informatieMaandbericht Beleggen Maart 2016
ING Investment Office Publicatiedatum: 17 februari 2016 Maandbericht Beleggen Maart 2016 Februari Maart + Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie
Nadere informatieP. DE BOORDER & ZOON B.V.
Footprint 2013 Wapeningscentrale P. DE BOORDER & ZOON B.V. Dit document is opgesteld volgens ISO 14064-1 Datum Versie Opsteller Gezien 31 maart 2014 Definitief Dhr. S.G. Jonker Dhr. K. De Boorder 2 Inhoudsopgave
Nadere informatiePeriodieke rapportage 2016 H1
Periodieke rapportage 2016 H1 28 september 2016 Datum:... Paraaf directie:... 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Basisgegevens 4 1.1 Beschrijving van de organisatie 4 1.2 Verantwoordelijkheden 4 1.3 Basisjaar
Nadere informatieCarbon Footprint Welling Bouw Vastgoed
Carbon Footprint Welling Bouw Vastgoed Dit document bevat de uitgewerkte actuele emissie inventaris van Welling Bouw Vastgoed Rapportage januari december 2009 (referentiejaar) Opgesteld door: Wouter van
Nadere informatieVooruitzichten economie en financiële markten
Vooruitzichten economie en financiële markten Bob Homan, ING Investment Office Grip op je Vermogen Den Haag, 9 oktober 2015 Vraag 1 Hoeveel % is de wereldindex (in Euro s) van hoogtepunt (15/4) tot dieptepunt
Nadere informatieBeleggen. Omdat u op tijd de juiste zet wilt doen
Beleggen Omdat u op tijd de juiste zet wilt doen 225517_1213.indd 1 29-10-13 11:21 Bankier op uw manier Gemak en deskundigheid vormen samen de kern van onze dienstverlening. U beslist hoe en wanneer u
Nadere informatieBas Heijink Senior technisch analist ING Investment Office Vrijdag 7 oktober Technische Analyse Het stappenplan
Bas Heijink Senior technisch analist ING Investment Office Vrijdag 7 oktober 2016 Technische Analyse Het stappenplan Agenda Geschiedenis technische analyse Wat is technische analyse? Het stappenplan Visie
Nadere informatie1. INLEIDING. 1.1. Rapportage
1. INLEIDING Binnen Van der Ende Beheermaatschappij B.V. staat zowel interne als externe duurzaamheid hoog op de agenda. Interne duurzaamheid richt zich met name op het eigen huisvestingsbeleid, de bedrijfsprocessen
Nadere informatieHoogwaardig en veelzijdig
Hoogwaardig en veelzijdig Carbon footprint rapportage 2018 Inhoud Samenvatting... 3 Algemeen... 4 Emissies scope 1... 5 Emissies scope 2... 7 Emissies scope 3... 8 Emissies projecten/overhead... 9 Realisatie
Nadere informatieVoortgangsrapportage CO 2 emissies ProRail Scope 1 en 2, eigen energiegebruik
Voortgangsrapportage CO 2 emissies ProRail Scope 1 en 2, eigen energiegebruik Rapportage 1 e half jaar 2017 en prognose CO 2 voetafdruk 2017 Autorisatie paraaf datum gecontroleerd prl Projectleider Van
Nadere informatieCarbon Footprint 2014
Carbon Footprint 2014 Opdrachtgever: Stuurgroep MVO Projectnummer: 550613 Versie: 1.1 Datum: 19-6-2015 Status: Defintief Adres Kievitsweg 13 9843 HA, Grijpskerk Contact Tel. 0594-280 123 E-mail: info@oosterhofholman.nl
Nadere informatieWaar liggen nu beleggingskansen
Waar liggen nu beleggingskansen En wat zijn de risico s? Bob Homan Valentijn van Nieuwenhuijzen Bob Homan Hoofd ING Investment Office Valentijn van Nieuwenhuijzen Hoofd Multi-Asset NN Investment Partners
Nadere informatieDe CO2 prestatieladder kent 3 scopes. Deze betreffend de uitstoot van CO2 als gevolg van de volgende activiteiten:
CO2 inventarisatie 2011 Scope 1 & 2 Inleiding: Om te voldoen aan de CO2 prestatieladder van de Stichting Klimaatvriendelijk Aanbesteden en Ondernemen (afgekort skao) heeft Klaver Fietsparkeervoorziening
Nadere informatieBeleggingsprofielen Axento
Pagina 1 van 5 Beleggingsprofielen Axento Bij Axento kunt u beleggen in drie verschillende beleggingsprofielen: Defensief, en Offensief. In dit document wordt een toelichting gegeven op de verschillende
Nadere informatieBeleggingsadvies. De kracht van persoonlijk contact. 5 redenen om te kiezen voor Beleggingsadvies
5 redenen om te kiezen voor Door u goed te leren kennen weten wij wat voor u belangrijk is, zeker als het om uw beleggingen gaat. Zo krijgt u echt advies dat bij u past. 1 Uw eigen beleggingsspecialist
Nadere informatieCarbon Footprint 1e helft 2015 (referentiejaar = 2010)
Carbon Footprint 1e helft 2015 (referentiejaar = 2010) Opgesteld door: Akkoord: I. Bangma O. Van der Ende 1. INLEIDING Binnen Van der Ende Steel Protectors Group staat zowel interne als externe duurzaamheid
Nadere informatiePeriodieke rapportage 2 e helft 2016
Periodieke rapportage 2 e helft 2016 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Basisgegevens 4 1.1 Beschrijving van de organisatie 4 1.2 Verantwoordelijkheden 4 1.3 Basisjaar 4 1.4 Rapportageperiode 4 1.5 Verificatie
Nadere informatiePeriodieke rapportage 2 de half jaar 2017
Periodieke rapportage 2 de half jaar 2017 Mei 2018 Periodieke rapportage 2017 Pagina 1 Inhoudsopgave Inleiding 3 1. Basisgegevens 4 1.1 Beschrijving van de organisatie 4 1.2 Verantwoordelijkheden 4 1.3
Nadere informatie1. INLEIDING 2. CARBON FOOTPRINT
1. INLEIDING Binnen Van der Ende Beheermaatschappij B.V. staat zowel interne als externe duurzaamheid hoog op de agenda. Interne duurzaamheid richt zich met name op het eigen huisvestingsbeleid, de bedrijfsprocessen
Nadere informatieToekomstwensen vervullen voor uzelf én voor de wereld
Toekomstwensen vervullen voor uzelf én voor de wereld Vermogensbeheer met meerwaarde Een vermogen biedt de mogelijkheid om toekomstwensen te vervullen. Voor uzelf én voor de wereld. ASN Vermogensbeheer
Nadere informatieSectorcommentaar Zonne-energie, een onuitputtelijke bron
ING Investment Office Publicatiedatum: 16 september 2016, 10.30 uur Sectorcommentaar Zonne-energie, een onuitputtelijke bron Duurzame energiebronnen zoals zonne- en windenergie winnen snel marktaandeel.
Nadere informatieOverzicht standaard risicoprofielen. November 2016
Overzicht standaard risicoprofielen November 2016 Standaard risicoprofielen Beleggingsadvies Risicoprofielen Cautious Conservative Core Growth Max Growth Min Target Max Min Target Max Min Target Max Min
Nadere informatieRabo Performance Plus Note
Rabo Performance Plus Note Rabo Performance Plus Note Wie een voorsprong krijgt, maakt meer kans op een overwinning. Wilt u die voorsprong? Stap dan nu in de Rabo Performance Plus Note en beleg in een
Nadere informatieING Investment Office Publicatiedatum: 14 augustus 2017, 16:20 uur
ING Investment Office Publicatiedatum: 14 augustus 2017, 16:20 uur Ti Juli Augustus Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie aandelen Noord-Amerika
Nadere informatieMaandbericht Beleggen December 2015
ING Investment Office Publicatiedatum: 25 november 2015 Maandbericht Beleggen December 2015 Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie Noord-Amerika
Nadere informatieDe 17 beleggingsprofielen voor Basis Beheerd Beleggen van Nationale-Nederlanden
De 17 beleggingsprofielen voor Basis Beheerd Beleggen van Nationale-Nederlanden Nationale-Nederlanden heeft 17 beleggingsprofielen voor het samenstellen van de beleggingsportefeuilles. Onze beleggingsprofielen
Nadere informatieMaandbericht Beleggen November 2015
ING Investment Office Publicatiedatum: 21 oktober 2015 Maandbericht Beleggen November 2015 Assetallocatie Aandelen Vastgoed Grondstoffen Alternatieve beleggingen Obligaties Regioallocatie Noord-Amerika
Nadere informatieVraag & antwoord. Update: koersen opnieuw lager
ING Investment Office Publicatiedatum: 20 januari 2016 Vraag & antwoord Update: koersen opnieuw lager Door Simon Wiersma, Investment Manager Twee weken geleden publiceerden we al een Vraag & antwoord naar
Nadere informatieWORKSHOP WERELDWIJD BELEGGEN
WORKSHOP WERELDWIJD BELEGGEN Sander Zondag, CIO OBAM Investment Centre Grip op je Vermogen, 19 April 2013 2 Agenda Quiz - op zoek naar de wereldwijde belegger Wereldwijd vs NL belegger OBAM film AGENDA
Nadere informatieBeleggen met LG Partners
Beleggen met LG Partners Voordat u met ons gaat beleggen wilt u weten waar u aan toe bent. Bij LG Partners begrijpen we dat. Daarom zetten wij in deze brochure op een rijtje hoe wij tegen beleggen aankijken.
Nadere informatieCarbon footprint 2011
PAGINA i van 12 Carbon footprint 2011 Opdrachtgever: Stuurgroep MVO Besteknummer: - Projectnummer: 511133 Documentnummer: 511133_Rapportage_Carbon_footprint_2011_1.2 Versie: 1.2 Status: Definitief Uitgegeven
Nadere informatieCarbon Footprint Rapportage H1-2014
Carbon Footprint Rapportage H1-2014 Naam Paraaf Datum Steller W.B.R. Weening November 2014 Inhoudsopgave D38.Carbon Footprint Report H1-2014.doc 1. Inleiding... 3 2. Afbakening... 4 2.1 Organisatiegrenzen...
Nadere informatieCarbon footprint 2013
PAGINA i van 13 Carbon footprint 2013 Opdrachtgever: Stuurgroep MVO Besteknummer: - Projectnummer: 511133 Documentnummer: 511133_Rapportage_Carbon_footprint_2013_2.0 Versie: 2.0 Status: Def Uitgegeven
Nadere informatieRendement versus risico:
Rendement versus risico: Een belangrijke keuze! 1. Uw risicoprofiel is de hoeksteen van een goed beleggingsadvies Het gepersonaliseerd beleggingsadvies dat u van KBC krijgt is gebaseerd op uw risicoprofiel.
Nadere informatieHet inflatierisico van pensioenfondsen
Het inflatierisico van pensioenfondsen Whitepaper Juli 218 Meer Inflation linked bonds in de portefeuille voor een waardevast pensioen Sinds de economische crisis is de inflatie erg laag. De economie is
Nadere informatie