BEKNOPT VERSLAG SIMULATIE BIJ STICHTING LEERLINGZORG PRIMAIR ONDERWIJS ALMERE

Transcriptie

1 BEKNOPT VERSLAG SIMULATIE BIJ STICHTING LEERLINGZORG PRIMAIR ONDERWIJS ALMERE Plaats : Almere Bestuursnummer : Samenwerkingsverband : PO2401 Onderzoek uitgevoerd op : 31 oktober 2013 Rapport vastgesteld te Utrecht op 2 juni 2014 Documentnummer:

2 Pagina 2 van 10

3 1. INLEIDING De Inspectie van het Onderwijs voerde een simulatie uit bij het samenwerkingsverband Stichting Leerlingzorg Primair Onderwijs Almere. Binnen de gemeente Almere vormen 11 schoolbesturen met in totaal 81 vestigingen gezamenlijk het samenwerkingsverband. In dit verslag geeft de inspectie haar bevindingen uit het onderzoek weer. Simulatie Een simulatie houdt in dat de inspectie een kwaliteitsonderzoek nabootst ook al is het samenwerkingsverband nog niet volledig ingericht. In het schooljaar 2013/2014, voorafgaand aan de inwerkingtreding van de zorgplicht, wil de inspectie simulaties uitvoeren bij alle samenwerkingsverbanden. Het doel van een simulatie is tweeledig: 1. het stimuleren van de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden door een kwaliteitsonderzoek na te bootsen en zo een beeld te geven van de ontwikkeling op dat moment, afgezet tegen het waarderingskader van de inspectie; 2. toezicht houden op de ontwikkeling van de samenwerkingsverbanden, zowel inhoudelijk als op de totstandkoming van de rechtspersoon en de inspraak door de ondersteuningsplanraad. Voor de inspectie levert die simulatieronde informatie op over de wenselijke en redelijke normering van de indicatoren, de werking van het risicomodel en de kwaliteit van het toezichtkader. Toezichtkader De inspectie baseert zich bij deze simulatie op het toezichtkader samenwerkingsverbanden po/vo passend onderwijs. Dit toezichtkader bevat een waarderingskader, maar nog geen beslisregels om vast te kunnen stellen of het samenwerkingsverband aan de basiskwaliteit voldoet. Onderzoeksopzet De simulatie start met een bureauanalyse van documenten en gegevens over het samenwerkingsverband die bij de inspectie aanwezig zijn en een analyse van documenten die het samenwerkingsverband aan de inspectie toestuurde of uitreikte. Het betreft de volgende documenten, op volgorde van versiedatum en voor zover relevant voor dit onderzoek: - POA Folder uw Kind (zonder datum); - Passend onderwijs folder (zonder datum); - Hand-out startbijeenkomst schooljaar (zonder datum); - Toeleiding naar de speciale onderwijsvoorzieningen na de invoering van Passend Onderwijs binnen Almere (zonder datum); - Passend onderwijs in de wijk (juni 2011); - Kaders Passend onderwijs (vastgesteld, april 2013); - Beschrijving Basisondersteuning (juni, 2013); - Statuten (notariële acte d.d. 14 juni 2013); - Eindrapportage schoolondersteuningsprofielen (augustus 2013); - Website: (geraadpleegd op 30 oktober 2013); - Kengetallen samenwerkingsverband ( geraadpleegd op 30 oktober 2013). Pagina 3 van 10

4 Nagestuurde documenten: - Powerpoint presentatie (31 oktober 2013); - Financiële ontwikkeling binnen POA (zonder datum). Hierna vond op 31 oktober 2013 een onderzoek op locatie plaats waarbij de inspectie: - presentaties kreeg van het samenwerkingsverband over: het conceptondersteuningsplan; de context van het samenwerkingsverband; de financiën; ontwikkelingen in het speciaal(basis)onderwijs en voortgezet speciaal onderwijs. - een gesprek voerde met het bestuur met speciale aandacht voor onder andere de wijze van financieel beheer, de kwaliteitszorg en de ontwikkeling van het management en de organisatie. Aan het eind van het onderzoek besprak de inspectie haar bevindingen met het bestuur en het management van het samenwerkingsverband. Opbouw verslag In hoofdstuk 2 staan de bevindingen uit het onderzoek op hoofdlijnen, een beeld van de ontwikkeling van het samenwerkingsverband op het gebied van management en organisatie en een overzicht van de bevindingen van het ondersteuningsplan. Hoofdstuk 3 vermeldt de reactie van het bevoegd gezag. Pagina 4 van 10

5 2. BEVINDINGEN 2.1 Hoofdlijn De voorbereiding op passend onderwijs in het primair onderwijs in Almere door het samenwerkingsverband Stichting Leerlingzorg Primair Onderwijs Almere, is in een vergevorderd stadium. Het samenwerkingsverband is een rechtspersoon in de vorm van een stichting, opgericht in juni 2013 en als zodanig tevens ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. De inspectie merkt wel op dat het samenwerkingsverband in de oprichtingsstatuten tien besturen noemt terwijl het er volgens de onderwijsinspectie elf moeten zijn. Het samenwerkingsverband spreekt een duidelijke ambitie uit voor kwalitatief goed passend onderwijs. Daarbij heeft het samenwerkingsverband ook al acties gepland of uitgezet op diverse randvoorwaarden om goed passend onderwijs met een dekkend aanbod aan voorzieningen voor de stad Almere te verwezenlijken. Het restrictieve beleid van de gemeente Almere met betrekking tot de afbouw van de bekostiging van leerlingenvervoer, bevordert de ambitie van het samenwerkingsverband om te zorgen voor een sluitend aanbod aan voorzieningen opdat leerlingen nagenoeg allen passend onderwijs kunnen krijgen in de stad Almere. Het samenwerkingsverband besteedt prominente aandacht aan de doorgaande lijn van ondersteuning en beleid van het primair onderwijs naar het voortgezet onderwijs. De voor en vroegschoolse educatie is hier volgens het samenwerkingsverband nog in onvoldoende mate bij betrokken. Een ander sterk punt is de aandacht die het samenwerkingsverband besteedt aan de zorg voor basiskwaliteit en basisondersteuning op alle scholen. Positief is de analyse, uitgevoerd door een extern onderwijsdeskundig bureau, van de onderwijsbehoeften van de leerlingenpopulatie van alle scholen en van de expertise die thans alle scholen in huis hebben. Het samenwerkingsverband beschikt hiermee over een uitgebreide analyse van de leerlingenpopulatie van Almere. De keuze van het samenwerkingsverband voor de wijkgerichte aanpak met verantwoordelijke wijkteams, waarbij er sprake is van integratie van jeugdzorg en andere ketenpartners, bevordert het inrichten van een sluitend aanbod voor passend onderwijs. Als het samenwerkingsverband erin slaagt om dit plan daadwerkelijk in uitvoering te brengen, zal passend onderwijs in de gemeente Almere voldoen aan de bedoeling van de wet, namelijk dat alle kinderen op optimaal niveau passend onderwijs kunnen krijgen. Een aandachtspunt voor het samenwerkingsverband is dat het zorgt voor een doelgerichte implementatiestrategie van het ondersteuningsplan. Deze implementatiestrategie voorziet er bij voorkeur in dat het samenwerkingsverband de prestatieafspraken bij alle deelnemers expliciet benoemt. Daarbij is het zaak dat het samenwerkingsverband nadrukkelijk de verantwoordelijkheid neemt voor het toezien op de uitvoering van het ondersteuningsplan met inbegrip van de beschreven eisen die het voor basiskwaliteit en basisondersteuning aan de scholen stelt. In het verlengde daarvan past een nauwe controle en monitoring van het proces en een evaluatie van de mate waarin het de effectdoelen daadwerkelijk bereikt. In dit laatste voorziet het conceptondersteuningsplan al enigszins. Een ander aandachtspunt is de verdeling van de financiële middelen over de verschillende onderdelen van het project. Het samenwerkingsverband kan het beleid dan uitwerken in een beleidsrijke meerjarenbegroting. Pagina 5 van 10

6 2.2 Management en organisatie van het samenwerkingsverband Het samenwerkingsverband heeft een eigen bestuur met een Raad van Toezicht. Het bestuur bestaat uit één persoon die zowel directeur als bestuurder is van het samenwerkingsverband. Het samenwerkingsverband heeft een directeur bedrijfsvoering en een directeur expertisebegeleiding en onderwijs. Dit driemanschap vormt tezamen het managementteam. Daarnaast beschikt het samenwerkingsverband over een beleidsmedewerker met onderwijskundige achtergrond voor de kwaliteitszorg en monitoring. Het samenwerkingsverband heeft ervoor gekozen om bij de uitvoering van passend onderwijs, de gemeente Almere in te delen in tien wijken. Een substantieel deel van de uitvoeringsorganisatie is neergelegd bij de tien wijken. Binnen een wijk is het wijkteam verantwoordelijk voor de verdere uitvoering. Het samenwerkingsverband beschrijft in zijn documenten de (huidige en gewenste) voorzieningen binnen de wijken en tevens op stadsniveau. De inspectie constateert dat het samenwerkingsverband nog onduidelijk is over de mate waarin het bestuur de regie voert over alle wijkteams. Het besturingsmodel van het samenwerkingsverband blijkt onlosmakelijk verbonden met de Coöperatie Uitvoeringsorganisatie Passend Onderwijs Almere waarbinnen het samenwerkingsverband opereert. De inspectie heeft op juridisch niveau het gesprek gevoerd met het samenwerkingsverband en de coöperatie over de verwevenheid van beide stichtingen en de mate waarin het samenwerkingsverband de regie voert over zijn wettelijke taken. 2.3 (Concept)ondersteuningsplan Kerndocument voor het samenwerkingsverband is het ondersteuningsplan. In deze paragraaf beschrijft de inspectie de stand van zaken bij de ontwikkeling, de opbouw, de inhoud en de status van het conceptondersteuningsplan. Om te voldoen aan de wettelijke voorschriften is het nodig dat het samenwerkingsverband onderstaande onderdelen opneemt in het ondersteuningsplan en/of waar hieronder vermeld, nader uitwerkt. Het onderstaande overzicht dient niet als een beoordeling van het samenwerkingsverband, maar als een handreiking om de ontwikkeling van het beleid van het samenwerkingsverband verder te ondersteunen. 1 Instemming, overleg, vaststelling en toezending (Artikel 14a Wms, Artikel 18a Wpo lid 7, 9, 10) Het samenwerkingsverband heeft het reglement voor de ondersteuningsplanraad (opr) vastgesteld en verkiezingen uitgeschreven voor de bemensing van de opr. Ook leerlingen zijn uitgenodigd om zich kandidaat te stellen. Naar verwachting van het bestuur is de raad per 1 januari 2014 functioneel. Het bestuur heeft een concept opgesteld voor het ondersteuningsplan. Dit concept moet het nog met de Raad van Toezicht bespreken. Het bestuur gaat ervan uit dat het ondersteuningsplan ruim voor de wettelijke datum gereed is. Volgens de planning starten alle officiële gesprekken met de gemeente en de opr over het conceptondersteuningsplan in december Pagina 6 van 10

7 De inspectie benadrukt dat het samenwerkingsverband het conceptondersteuningsplan voor 1 februari 2014 ter instemming moet voorleggen aan de ondersteuningsplanraad en voor 1 mei 2014 aan de inspectie moet zenden. 2 Geheel van ondersteuningsvoorzieningen (Artikel 18a Wpo lid 8a) De missie en visie van het samenwerkingsverband zijn nadrukkelijk gericht op het realiseren van passend onderwijs. Deze missie en visie zijn verbonden met de andere partners binnen de coöperatie. Alle partners in de coöperatie zorgen samen voor de doorgaande lijn tussen de voorzieningen in het primair en het voortgezet onderwijs. De partners zorgen ook voor aanvullende voorzieningen zoals speciaal onderwijs (so, cluster 3 en 4). De coöperatie is bezig met het oprichten van een Almeerse nevenvestiging van een cluster 2-school in Amsterdam (Alexander Roozendaalschool van Orion) omdat in Almere verschillende leerlingen die geïndiceerd zijn voor cluster 2 nu met leerlinggebonden financiering ( rugzakje ) onderwijs ontvangen in de reguliere scholen. Het samenwerkingsverband streeft er samen met de gemeente Almere naar dat het onderwijs en de jeugdzorg hecht samenwerken. Het gezamenlijk streven is om te voorzien in nagenoeg alle ondersteuningsbehoeften van de leerlingen. Zoals eerder beschreven, kiest het samenwerkingsverband ervoor om uit te gaan van wijken. Er loopt een aantal pilots waarbij op wijkniveau de wijkteams (gemeente, jeugdzorg) en de zorgteams (scholen) zoveel mogelijk integreren. 3 Procedures en criteria toewijzing middelen (Artikel 18a Wpo lid 8b) Het samenwerkingsverband heeft in een (niet vastgesteld) beleidsdocument de procedures voor toewijzing van ondersteuning op verschillende niveaus uiteengezet. De criteria voor toewijzing van middelen zijn niet beschreven. 4 Procedures en criteria plaatsing leerlingen (Artikel 18a Wpo lid 8c,8d, 11 en 12 en Artikel XVII Wet passend onderwijs lid 1) Het samenwerkingsverband heeft in een beleidsdocument de procedures voor plaatsing van de leerlingen op scholen voor speciaal onderwijs (so) en speciaal basisonderwijs (sbo) beschreven. De criteria voor plaatsing zijn niet beschreven. Een werkgroep werkt dit nader uit. Voor zittende leerlingen houdt het samenwerkingsverband zich aan de lopende beschikkingen zolang deze geldig zijn. Het beleid is en blijft om leerlingen zo veel mogelijk onderwijs te laten volgen in reguliere scholen, met begeleiding in de groep of in een aparte klas. Het samenwerkingsverband handhaaft de bestaande so-scholen binnen Almere. Allereerst is het streven om het percentage deelname aan sbo en so te verlagen, zoals het samenwerkingsverband vermeldt in de kaders voor de toeleiding. Het weet nog niet tot hoever het aandeel leerlingen omlaag kan dat ingeschreven is op een school voor so of sbo, maar 2 procent beschouwt het samenwerkingsverband vooralsnog als een niet realistisch doel. Het vraagt van de scholen voor so en de sbo een aangescherpt ondersteuningsprofiel. Specialisering en menging lichte en zware ondersteuning binnen het sbo is de richting. Het samenwerkingsverband denkt ook aan vormen van parttime onderwijs in twee verschillende soorten scholen voor leerlingen die daar behoefte aan hebben. De leerling volgt dan onderwijs in meer dan één school om te profiteren van verschillende voorzieningen. De inspectie wijst op de beperkingen die de wet stelt aan scholen om leerlingen onderwijs te laten volgen in meer dan één school zonder duidelijke symbioseovereenkomst. Voor het speciaal Pagina 7 van 10

8 onderwijs geldt dat het een gesloten systeem is waar leerlingen in het regulier onderwijs geen onderwijs kunnen ontvangen zonder dat zij daar ingeschreven zijn. Het samenwerkingsverband heeft ook actie uitgezet om thuiszitters in het onderwijs te beperken. Het streven van het samenwerkingsverband is om niet meer dan tien thuiszitters per jaar te signaleren. Op dit moment telt het samenwerkingsverband elf thuiszitters. Het wil het aantal terugbrengen onder andere met stringenter beleid omtrent het voorkomen van schorsing, verwijdering en time-out. Het betreft hier absoluut verzuim in het voortgezet onderwijs en primair onderwijs. Voor het relatief verzuim (vier weken ongeoorloofd afwezig) wordt de leerplichtambtenaar aangesproken door het bestuur van het samenwerkingsverband. De inspectie wijst er op dat het inspectiebeleid uitgaat van geen thuiszitters van wie het thuiszitten verwijtbaar is aan het samenwerkingsverband. 5 Kwalitatieve en kwantitatieve resultaten (Artikel 18a Wpo lid 8e) Het conceptondersteuningsplan, zoals het samenwerkingsverband dat aan de inspectie heeft gepresenteerd, bevat deels de beoogde kwantitatieve en kwalitatieve resultaten. De inspectie constateert dat bij de kwantitatieve effectdoelen de beoogde resultaten ontbreken van de inzet voor basiskwaliteit en van de inzet voor kwaliteit van de basisondersteuning. De kwaliteitszorg is gebaseerd op het model van input, throughput en output. Het samenwerkingsverband stelt hiervoor een monitorsysteem beschikbaar voor het monitoren van de leerresultaten in alle sectoren. Dat betekent dat alle sectoren inzage en toegang hebben tot alle leerlingdossiers. 6 Informeren ouders (Artikel 18a Wpo lid 8f) Het samenwerkingsverband vermeldt dat het beschikt over een communicatieplan waarin het beschrijft op welke aspecten en op welke wijze het alle scholen en alle ouders geïnformeerd houdt. Op het moment informeert het samenwerkingsverband de ouders via de website van het samenwerkingsverband. Daarnaast zijn er nieuwsbrieven en folders voor de ouders ontwikkeld. Het samenwerkingsverband heeft voorlichtingsavonden per wijk voor ouders gepland in januari en februari Men denkt nog na of dit wijkgericht of stadsgericht gaat plaatsvinden. Het samenwerkingsverband is ook actief met het informeren van het onderwijzend team op de scholen. De inspectie benadrukt de noodzaak dat het samenwerkingsverband de regie voert over de voorlichting aan ouders en andere belanghebbenden om zo de eenduidigheid te bevorderen. 7 Bekostigingsaspecten (Artikel 18a Wpo lid 8g t/m j) Het samenwerkingsverband Stichting Leerlingzorg Primair Onderwijs Almere is een met speciaal onderwijs uitgebreide voortzetting van het samenwerkingsverband Weer Samen Naar School (WSNS). De verevening bedraagt positief. Met het opheffen van het regionaal expertise centrum Stichting Gewoon Anders en het WSNS-verband komen middelen vrij die overgedragen worden aan de Stichting Leerlingzorg Primair Onderwijs Almere. De met de overdracht vrijgevallen reserves zet het samenwerkingsverband onder andere in als innovatiebudget voor hoogbegaafde leerlingen, een sociaal plan en ict. Het samenwerkingsverband heeft de financiële ontwikkeling tot en met het kalenderjaar 2018 in kaart gebracht. De volgende stap volgt als het ondersteuningsplan uitgelijnd is. Het financieel beleid krijgt dan vorm in een beleidsrijke meerjarenbegroting. Het bestuur verwacht op korte termijn de begroting voor het kalenderjaar 2014 te kunnen leveren. Pagina 8 van 10

9 Het samenwerkingsverband moet nog keuzes maken over de wijze waarop het uitvoering geeft aan het tripartiete akkoord. Pagina 9 van 10

10 3. REACTIE VAN HET BESTUUR Het bestuur meldt in een schriftelijke reactie d.d. 17 april 2014 dat er sprake is van een herkenbaar beeld. Het samenwerkingsverband herkent de aandachtspunten die de inspectie schetst. Het bestuur zal de bevindingen uit het verslag bij de verdere ontwikkeling van het samenwerkingsverband betrekken. Daartoe zal het samenwerkingsverband deze nader verkennen en besproken met de schoolbesturen. Meer concreet vermeldt het bestuur het volgende: - De inspectie geeft aan dat bij een aantal ontwikkelingen het verstandig is doelen concreter te formuleren en te komen tot duidelijke prestatieafspraken met de verschillende deelnemers aan het proces: besturen, scholen, partners. Dit heeft naar het inzicht van het bestuur ook te maken met de opmerking van de inspectie dat het samenwerkingsverband aangesproken wordt op de basiskwaliteit en basisondersteuning van en binnen de scholen die participeren in het samenwerkingsverband. Hier zal het evenwicht gezocht worden tussen verantwoordelijkheden besturen en het samenwerkingsverband. Het is ook in de ogen van het bestuur zaak dit uit te werken, vast te stellen en te borgen. - De regie op het wijkteam onderwijsondersteuning ligt bij de scholen in de wijk en bij het samenwerkingsverband. Hoe dit wordt geconcretiseerd is een uitwerkingsvraag richting augustus Daar dient bij meegenomen te worden de afstemming met de gemeentelijke wijkteams Jeugd(gezondheid)zorg. - Tenslotte wijst de inspectie nog op het ontbreken van de effectdoelen bij de beoogde resultaten. Dit zal een onderdeel worden van het ondersteuningsplan van het samenwerkingsverband. Pagina 10 van 10