Subsidieaanvraag 2019 Gemeente Loppersum

Transcriptie

1 Gemeente Loppersum 15 mei 2018

2 Inleiding Al gedurende lange tijd hebben en de gemeente Loppersum een subsidierelatie met elkaar. In de afgelopen periode zijn er gesprekken gevoerd over het proces van aanvragen en verantwoorden, zowel met de gemeente als intern. Met deze aanvraag introduceert en presenteert (SWD) haar nieuwe aanpak. Op basis van de resultaten van het afgelopen jaar, beschikbaar relevant cijfermateriaal, onze eigen waarneming en (sociaal)maatschappelijke ontwikkelingen heeft het team Loppersum met een frisse blik naar het werkgebied gekeken en een analyse gemaakt waar in het nieuwe subsidiejaar aandacht voor zou moeten zijn. In deze aanvraag delen wij de meest opvallende zaken hieruit en waar wat ons betreft in het bijzonder aandacht in 2019 naar uit zou moeten gaan. A Gebiedsanalyse Team Loppersum signaleert een aantal ontwikkelingen en omstandigheden die van invloed zijn op ons werk. De bevolkingssamenstelling is als volgt opgebouwd: Leeftijdsopbouw 0-14 jaar 16,5% (1.607 personen) jaar 10,7% (1.042 personen) jaar 20,2% (1.968 personen) jaar 32,5% (3.166 personen) 65 jaar en ouder 20% (1.948 personen) Totaal inwoners Herkomst Westerse allochtonen 4,1% (400 personen) Niet Westerse allochtonen 2,0% (194 personen) Waarvan uit Turkije 0,1% (10 personen) Marokko 0,0% (0 personen) Suriname 0,2% (20 personen) Antillen & Aruba 0,4% (40 personen) Overig niet westers 1,2% (118 personen) Huishoudens De gemiddelde grootte van een huishouden is 2,3 personen. Er zijn huishoudens. Hiervan heeft 34,1% (1.490 huishoudens) kinderen, 34,5% (1.508 huishoudens) geen kinderen en is 31,4% (1.372 huishoudens) een éénpersoonshuishouden. Bijzondere signalen die we uit cijfers haalden: De gemeente Loppersum heeft bevolkingsopbouw die niet enorm afwijkt van andere gemeenten in ons werkgebied. Ander cijfermateriaal ( maakt een aantal zaken zichtbaar: - De jeugd in Loppersum scoort gemiddeld bij de Citotoets niet afwijkend van de rest van Nederland. - Er wonen 1042 jongeren verspreidt over 17 dorpen. Deze jongeren gaan buiten de gemeente naar het voortgezet onderwijs, in Groningen, Uithuizen, Delfzijl en Appingedam. - Het aantal hoogopgeleiden in de gemeente is ondervertegenwoordigd. - Het aantal mensen dat een bijstandsuitkering ontvangt is lager dan gemiddeld in Nederland. Het gemiddeld gestandaardiseerd inkomen ligt wat hoger dan de andere gemeenten in ons werkgebied. - Er is een relatief hoog gebruik van alcohol in de gemeente. - Van de ouderen wonen er 105 in een zorgcentrum, de overige wonen zelfstandig. -2-

3 Door onze eigen ervaringen signaleren wij bovendien: Jeugd, opgroeien en opvoeden - Het gebruik van alcohol wordt normaal gevonden door volwassenen die het vervolgens ook acceptabel vinden dat hun kinderen alcoholische drank nuttigen. De landelijke preventieactie scoort (nog) geen zichtbaar effect. - Relatief weinig inwoners van Loppersum maken gebruik van het preventieprogramma van het CJG. Sociale cohesie - In de dorpen zijn over het algemeen voldoende mensen die iets voor een ander willen doen. Het ontbreekt vaak wel aan trekkers die activiteiten kunnen en willen initiëren en coördineren. - De gemeente Loppersum is geografisch een groot gebied. De dorpen hebben elk een eigen karakter en een verschillende mate van sociale cohesie. - In dorpen met meer sociale woningbouw is de sociale cohesie lager. Dat kan mogelijk verklaard worden uit het feit dat mensen een kortere periode in deze huurwoningen wonen, waardoor er geen of weinig binding met het dorp ontstaat. - Door de bestaande sociale structuur is het niet altijd eenvoudig om opgenomen te worden in de gemeenschap. Het gevolg hiervan is dat mensen dan weer relatief snel naar elders verhuizen. - Het tijdelijk verhuizen naar een wisselwoning in verband met de versterking heeft een negatief effect op de sociale cohesie. Ondersteuning SWD - Middelstum is door haar ligging niet gericht op Loppersum maar op Bedum en Groningen. Voor het AMW komen er evenwel relatief veel aanmeldingen binnen, zowel op eigen verzoek als middels verwijzing. - Uit acht dorpen uit de gemeente komen geen hulpvragen voor het AMW. Hiervoor is geen specifieke verklaring. - Bij hulpvragen van het AMW speelt sinds kort vaker de aardbevingsproblematiek een rol. Cases zijn daardoor arbeidsintensiever, maar nemen tot op heden in aantal niet toe. - De groep ouderen (65 jaar en ouder) is door seniorenvoorlichting voor een groot deel bekend bij SWD en komt regelmatig met hulpvragen. De groep van 65 jaar en ouder zal de komende jaren alleen maar groeien, gezien het feit dat de grootste bevolkingsgroep in de leeftijd van 45 tot 65 jaar valt. - Doordat ouderen langer thuis blijven wonen neemt de druk op mantelzorgers en ondersteuning binnen het netwerk toe. Seniorenvoorlichting brengt vaker een herhaalbezoek. - Het aantal mantelzorgers dat geregistreerd staat bij SWD is in de afgelopen jaren bijna verdubbeld. - Alles is complexer geworden. Mensen moeten o.a. mantelzorger zijn, vrijwilliger, oppassen op kleinkinderen en (langer) werken. De druk op inwoners neemt hierdoor toe, alsmede de complexiteit van hun vragen. Aardbevingsproblematiek en versterking - De aardbevingsproblematiek put mensen uit. Dit komt door de onzekerheid over wat er gaat gebeuren, het strijden voor je recht en de verhuisbewegingen. - De aardbevingsproblematiek maakt enerzijds mensen murw, terwijl aan hen aan de andere kant ook om initiatief gevraagd wordt op het gebied van leefbaarheid en alternatieve energiebronnen. Gezondheid en welbevinden - Er zijn geen signalen dat (het gevoel van) eenzaamheid onder de inwoners van Loppersum hoog is. - Er zijn mensen die (altijd al) een klein netwerk hebben. Dat kan bij het ouder worden een probleem zijn. Zeker wanneer mensen verminderd sociaal vaardig zijn. Alhoewel dit een gevolg kan zijn van een eigen keuze, heeft de samenleving met de consequenties ervan te maken. -3-

4 - Huisartsen en predikanten zoeken aansluiting om inwoners te verwijzen, maar zij vinden niet altijd gemakkelijk de weg naar gemeente en organisaties. - Uit overleg met huisartsen komt naar voren dat er een groeiende groep inwoners is die vanwege onwel bevinden gebruik maakt van zorg in de 1 e lijn, terwijl een oplossing in de 0 e lijn (algemene voorziening meer passend is. - Huisartsen vragen om onze expertise in een Multi Disciplinair overleg betreffende ouderen, o.a. op het gebied van zingeving. Statushouders - Statushouders worden gestimuleerd om aan te haken bij activiteiten in het dorp om zo integratie en inburgering te versterken. Dat werkt goed zolang de huisbegeleiders aan het gezin verbonden zijn. Op eigen initiatief is dat (over-en-weer) minder vanzelfsprekend. - Goede afstemming met Werkplein en Noorderpoort is in het belang van statushouders om hun inburgering te kunnen behalen. Het tegelijkertijd volgen van het inburgeringstraject en het uitvoeren van participatieactiviteiten werkt vaak contraproductief als er geen goede afspraken over gemaakt worden. Leefbaarheid - Er wordt veel door inwoners zelf georganiseerd. De gemeente subsidieert deze initiatieven indien nodig. - Een goede mix van (verschillende) inwoners is belangrijk zodat mensen zich onderling verbonden kunnen voelen. Door het toewijzingsbeleid is dit niet goed te sturen. - De impact van het plaatsen van kwetsbare mensen (zoals GGZ) is in kleine dorpen groter, dan in de wat grotere dorpen. - Bij cases buurtbemiddeling is er in toenemende mate sprake van complexe (GGZ)problematiek die meer tijd en aandacht en begeleiding vragen van de coördinator. - Het voorzieningenniveau in de gemeente is niet heel uitgebreid. Mensen moeten al snel naar grotere plaatsen in de omgeving. Dit geldt voor winkels, maar ook voor de Voedselbank, Werkplein en VKB. Wanneer mensen niet over eigen vervoer beschikken, blijkt het openbaar vervoer niet altijd toereikend of betaalbaar. Armoede - Inwoners van Loppersum maken door het vervoersprobleem soms geen gebruik van de Voedselbank. B Wat is er nodig? Met goede samenwerking intern én met externe partijen is het goed mogelijk om de problematiek op ons werkterrein samen met inwoners het hoofd te bieden. Over het algemeen sluit de bestaande werkwijze, aanbod en mogelijkheden van SWD goed aan. Een aantal zaken vragen wel om extra aandacht en kunnen niet altijd binnen de huidige beschikbare tijd en middelen worden uitgevoerd. 1 Meer investeren op preventie op diverse terreinen: jeugd, leefbaarheid en welbevinden/zingeving. Betreffende jeugd kan dit door een nieuwe aanpak (is in ontwikkeling) vanuit het preventieprogramma CJG. Voor leefbaarheid is het van belang een betere aansluiting te vinden bij de vraag van inwoners van Loppersum. Voor het vroegtijdig ophalen van signalen betreffende welbevinden en zingeving, door het goed contact onderhouden met huisartsen en predikanten. Dat geldt mogelijk voor de inhoud, maar in ieder geval voor de bereikbaarheid van ondersteuning. 2 Blijven inzetten op talentontwikkeling bij jeugd, al met leerlingen van groep 7 en 8. Goede samenwerking met scholen voor primair onderwijs is hierbij belangrijk. 3 Door leerlingen van groep 7 en 8 kennis te laten maken met het jongerenwerk kunnen zij later het jongerenwerk gemakkelijker vinden. Dit wordt al gedaan, maar niet jaarlijks omdat er vaak meerdere leerjaren in één klas zitten. Dat zou wel wenselijk zijn. Gezocht moet worden naar een aanleiding om met een nieuw/ander verhaal te komen dan het vorige jaar. 4 Er is bewonersondersteuning in t Zandt (en in andere dorpen niet) door gebeurtenissen in het verleden. Andere dorpen, en dan met name Zijldijk, Zeerijp, Garrelsweer en Middelstum -4-

5 zouden ook baat hebben bij bewonersondersteuning. De achterliggende gedachte daarbij is dat er in die dorpen relatief weinig sociale cohesie is en dat de integratie van nieuwe inwoners die niet uit het dorp zelf komen soms moeizaam verloopt. 5 Door de grote mate van zelfstandigheid van dorpsbelangenverenigingen is niet altijd duidelijk dat er een ondersteuningsvraag is. Het verdient de aanbeveling om jaarlijks een keer in gesprek te gaan met hen om te horen of er een vraag ligt waar zij ondersteuning bij zouden willen hebben. Dit vraagt om een structurele ureninzet van gemiddeld anderhalf uur per week en onduidelijk is welke vraag om ondersteuning daar achter weg komt en hoeveel tijd dit zal gaan kosten. 6 De onafhankelijke inwonersondersteuning is momenteel vooral gericht op de dorpen Loppersum en t Zandt. Inwoners in andere dorpen, zoals in Garrelsweer, Zeerijp en Zijldijk, hebben aangegeven ook behoefte te hebben aan deze ondersteuning. 7 De fysieke bereikbaarheid van de Voedselbank verbeteren. Hierdoor is het gemakkelijker voor inwoners van Loppersum die dit nodig hebben om van deze dienstverlening gebruik te maken. Medio 2018 zal het maatschappelijk werk van SWD de aanmelding voor de Voedselbank gaan uitvoeren. Hierdoor kan er mogelijk gemakkelijker een oplossing worden gevonden, omdat iedereen die er gebruik van maakt of zou willen maken bij ons bekend is. 8 De bereikbaarheid van Werkplein en VKB verbeteren. Wanneer de oplossingsrichting gezocht wordt in combinatie met het Maatschappelijk Werk van de SWD verbetert hierdoor ook de onderlinge samenwerking (initiatief reeds genomen). 9 Het AMW wil mogelijkheden gaan bekijken om naast het individuele aanbod ook groepsmaatschappelijk werk te gaan bieden. Deze competentie heeft SWD momenteel niet in huis. 10 SWD onderzoekt samen met diverse partijen of en in welke vorm het concept Link050, dat in de stad Groningen is ontwikkeld, ook in Delfzijl en Appingedam kan worden neergezet. Hierdoor kunnen bewonersgroepen en vrijwilligersorganisaties gemakkelijker ergens terecht met hun vragen, worden verschillende initiatieven aan elkaar verbonden en kunnen inwoners met diverse vragen over participatie en vrijwilligerswerk op een herkenbare plek terecht. Tevens kan er dan in een groter verband ondersteuning aan organisaties en vrijwilligers worden geboden in de vorm van cursussen of workshops. In de gemeente Loppersum is de taak van het Steunpunt Vrijwilligerswerk beperkt tot ondersteuning voor kwetsbare inwoners en niet voor de hele breedte van het vrijwilligerswerk. Hierdoor is aansluiting bij Link050 beperkt mogelijk, terwijl dit wel van meerwaarde kan zijn. 11 Er is meer tijd nodig om de ondersteuning van mantelzorgers op een goede manier te doen. Door de verdubbeling van het aantal geregistreerde actieve mantelzorgers is er te weinig tijd beschikbaar voor het bieden van goede ondersteuning. 12 Voor langer zelfstandig wonende ouderen is een herhaalbezoek in het kader van seniorenvoorlichting een goede manier om incidenteel contact te onderhouden en in een zo vroeg mogelijk stadium ondersteuning te bieden en (grote) problemen te voorkomen. Hierdoor zijn er meer vrijwilligers nodig wat meer coördinatie- en begeleidingstijd kost. 13 Het zou goed zijn om deel te nemen aan de multidisciplinaire overleggen om de situatie van cliënten die langer thuis wonen te bespreken en samen voor een integrale aanpak te zorgen, waarbij voor SWD vooral de zingeving van belang is. 14 In 2018 startte SWD bij wijze van experiment met Welzijn op Recept in het dorp Loppersum. Op basis van de uitkomsten hiervan kan voor verdere uitrol gekozen worden. 15 Vrijwilligers vragen meer begeleiding door toenemende complexiteit als gevolg van langer thuis wonen en de aardbevingsproblematiek. 16 De beschikbare middelen voor buurtbemiddeling zijn te beperkt voor de gevraagde inzet. C Activiteiten 2019 In 2017 en 2018 is er in gezamenlijkheid een aantal prestatieafspraken gemaakt. Zoals al aangegeven in het vorige hoofdstuk sluiten deze afspraken aan op de benodigde werkwijze. In dat kader vraagt SWD dan ook in elk geval de huidige subsidie ook voor 2019 aan. De ontwikkelingen vragen soms om een iets andere focus of een andere aanpak en dat is in overleg geen probleem. Er zijn echter geen mogelijkheden voor uitbreiding van taken of activiteiten terwijl een aantal ontwikkelingen daar wel om vragen. -5-

6 Dat geldt voor: - Uitbreiding bewonersondersteuning (punt 4 en 5) o 4, uitbreiding bewonersondersteuning dorpen, 6 uur p.w. per dorp ,- o 5, jaarlijks overleg dorpsbelangenverenigingen, 1,5 uur per week 4.000,- - Steunpunt vrijwilligerswerk (punt 10) o Steunpunt vrijwilligerswerk, 4 uur per week ,- - Ondersteuning mantelzorgers (punt 11) o Uitbreiding ondersteuningsuren met 4 uur per week ,- - Herhaalbezoeken seniorenvoorlichting (punt 12) o Uitbreiding uren seniorenvoorlichting met 2 uur per week 5.350,- - Deelname multidisciplinaire overleggen (punt 13) o Uitbreiding uren ouderenwerk, gemiddeld 1,5 uur per week 4.000,- - Uitrol Welzijn op Recept (punt 14) o Extra ureninzet voor intake en begeleiding naar activiteit, 4 uur p.w ,- - Uitbreiding Buurtbemiddeling (punt 16) o Extra ureninzet voor coördinatie en begeleiding, 2 uur per week 5.350,- De beschreven urenuitbreiding is een schatting en bedoeld om een beeld te schetsen van de eventuele kosten. Wanneer de gemeente Loppersum tot uitbreiding van het huidige pakket over kan gaan zou dat heel mooi zijn. Indien de financiële ruimte hiervoor (deels) ontbreekt dan wil SWD in overleg met u over welke inzet wenselijk is in Zodra dit duidelijk is zal Stichting Welzijn en Dienstverlening de definitieve financiële aanvraag, volgens afspraak, in het najaar van dit jaar doen. In de bijlage treft u de afspraken van dit jaar, waarbij ook de financiële afspraken voor 2018 die wij, met een verhoging van 1,5% prijsinflatie, in elk geval bij u willen aanvragen. Voor de volledigheid zijn (financiële) afspraken van 2018 als bijlage toegevoegd. -6-