Welzijn in Baarn Visie op welzijn

Transcriptie

1 Welzijn in Baarn Visie op welzijn Waarom een visie op welzijn? De uitgangspunten van de visie op welzijn moeten het kader bieden om de komende jaren prioriteiten te stellen bij de inzet van de beschikbare middelen voor welzijnswerk. Daarbij gaat het om het stellen van prioriteiten in doelgroepen, in de rollen en spelers in het welzijnsveld en de plekken voor het welzijnswerk. De uitgangspunten moeten leiden tot een andere inzet van welzijnswerk en tot meer flexibiliteit om in te kunnen spelen op de steeds veranderende sociale vraagstukken. In deze visie wordt een antwoord gegeven op het wie, wat, waar en hoe van welzijn. Er wordt geen apart welzijnsbeleid geschreven. Vervolgens wordt in een maatschappelijke agenda beschreven op welke thema s het welzijnsaanbod zich zou moeten richten en wordt beschreven welke maatschappelijke effecten hiermee bereikt moeten worden. Wat Welzijn Baarn speelt een grote rol bij het opbouwen van een samenleving waarin mensen elkaar kennen en weten wat ze voor elkaar kunnen en willen betekenen. Wat moet welzijn doen om dit voor elkaar te krijgen? Het verbinden van bewoners met elkaar, met de wijk en het verbinden van bewoners met formele en informele aanbieders van activiteiten en voorzieningen. Ontmoeten is belangrijk. Inwoners van Baarn geven aan dat zij behoefte hebben aan mogelijkheden voor ontmoeting. Burgers tot hun recht laten komen, de eigen kracht van burgers benutten. Betrekken van burgers bij individuele of collectieve activiteiten, faciliteren van vrijwilligerswerk. Preventief werken, signaleren wat er speelt en burgers betrekken bij hun omgeving. Door het aanbieden van meer collectieve, preventieve en informele ondersteuning rond kwetsbare burgers kunnen duurdere vormen van individuele ondersteuning worden voorkomen. Op het brede terrein van welzijn zijn veel partijen actief: zowel formeel als informeel. Welzijn heeft een belangrijke rol in de samenwerking en afstemming tussen al deze partijen. Welzijn signaleert en zet expertise in van anderen, kent de kracht van iedere organisatie en benut deze waar nodig is. Gewoon waar kan, specialistisch waar nodig, zodat dit leidt tot efficiënt werken (zie ook de piramide van getrapte verantwoordelijkheid). Professionele cohesie (afstemming in de uitvoering) en breder kijken dan eigen organisatie. Woordvoerder zijn voor hen die dat niet goed of beperkt kunnen. Voor wie Centraal staat dat we uit gaan van de eigen kracht van mensen. Iedereen heeft toegang tot welzijn, van jong tot oud. Sommige mensen hebben echter meer behoefte aan ondersteuning, omdat zij kwetsbaar zijn. Met de juiste vorm van ondersteuning kunnen zij hun leven beter vorm geven. Als het sociale netwerk rondom kwetsbare inwoners wordt versterkt, wordt mogelijk minder snel een beroep gedaan op geïndiceerde professionele zorg. Andere mensen tonen hun betrokkenheid en willen zich actief inzetten voor anderen en hebben daarbij ondersteuning nodig. Ook op deze groep moet welzijn zich richten. Welzijn brengt mensen met elkaar in contact en ondersteunt actieve inwoners bij het organiseren van activiteiten. Waar Het is belangrijk dat mensen elkaar kunnen ontmoeten. Dit willen mensen graag in de buurt kunnen doen. Er zijn allerlei accommodaties (van zowel gesubsidieerde als niet gesubsidieerde organisaties) waar dit mogelijk is. Welzijn kent deze accommodaties en weet

2 deze te koppelen aan de gewenste activiteiten, zodat een dynamische inzet van buitenruimten ontstaat. Hoe Welzijn biedt voorliggende, laagdrempelige en collectieve vormen van ondersteuning. De professional neemt het probleem niet over, maar stimuleert en versterkt de eigen kracht en deelname aan de samenleving. Professionals dragen effectief bij aan de zelfredzaamheid van de burger en gaan uit van de mogelijkheden, niet van beperkingen. Dit zal zich ontwikkelen van wat voor elkaar over hebben naar het zelfstandig uitvoeren van activiteiten. Welzijn heeft hierbij een voorbeeldfunctie. Bij het versterken van het sociale netwerk rondom kwetsbare mensen worden buren, vrijwilligers, kerken en verenigingen in de wijk betrokken. Waar mogelijk creëert Welzijn winwin situaties: mensen met een beperking beschikken misschien ook over talenten en mogelijkheden. Hiermee kunnen zij van betekenis zijn voor de samenleving. Missie In Baarn is het mogelijk voor iedere burger, met en zonder beperking, actief mee te doen aan de samenleving en van betekenis te kunnen zijn voor zijn of haar sociale omgeving. In Baarn werken maatschappelijke instellingen samen om professioneel en effectief de eigen kracht van burgers te versterken, kwetsbare burgers te ondersteunen en initiatieven van burgers mee helpen vorm te geven.

3 Maatschappelijke agenda Maatschappelijk agenderen is een proces om te komen tot een gedeelde visie op en aanpak van maatschappelijke vraagstukken op lokaal niveau. Een maatschappelijke agenda vormgeven is een proces dat uit 7 fasen bestaat: 1. Vaststellen van de kaders: Wmo beleid en de sociale beleidsagenda 2. In gesprek met maatschappelijke organisaties 3. Maken van wijkanalyses: gebaseerd op kwantitatieve input: cijfers en feiten, en op kwalitatieve input: wat signaleren professionals en wat brengen burgers in. 4. Prioritering van agendapunten, thema s 5. Verantwoordelijkheid nemen: concept uitvoeringsplan opgesteld door de gemeente met gedeelde verantwoordelijkheden, rollen en taken (gemeente, uitvoerende organisaties en burgers). 6. Uitvoering 7. Evaluatie In verschillende bijeenkomsten hebben de gemeente Baarn, Welzijn Baarn en verschillende maatschappelijke organisaties met elkaar gesproken over de maatschappelijke vraagstukken voor Baarn. Uit deze input zijn de volgende maatschappelijke vraagstukken benoemd en gerangschikt tot de volgende thema s voor een maatschappelijke agenda voor Baarn. De thema s voor de maatschappelijke agenda zijn: 1. Ontmoeting / participatie 2. Sociaal isolement / eenzaamheid / individualisering 3. Vergrijzing, vrijwilligers en mantelzorgers 4. Acceptatie / tolerantie / cohesie ( in bepaalde wijken) 1. Ontmoeting / participatie De mate van participatie aan het maatschappelijk leven is in zeer grote mate bepalend voor het welbevinden en welzijn van mensen. De rol van welzijn ligt hierbij met name bij het versterken van het sociale netwerk en het vergroten van de participatie. Welzijn neemt initiatief waar risico is en ondersteunt waar dat gevraagd wordt. Inwoners van Baarn hebben veel waarde toegekend aan het ontmoeten in de buurt. Deze ontmoetingsmomenten leveren een bijdrage in signalering en zijn een vindplaats voor vraagverheldering voor welzijn. Ontmoeten wordt daarbij gezien als middel om participatie te bevorderen. Op dit moment biedt welzijn een groot aanbod aan ontmoetingsactiviteiten. Niet al deze ontmoetingsactiviteiten hoeven door welzijn in stand te worden gehouden. Ontmoeten zal zich in de toekomst meer af gaan spelen in het domein van de eigen kracht van de burger. De burger zal hier toe gestimuleerd en geënthousiasmeerd moeten worden met praktische informatie, een heldere infrastructuur en indien noodzakelijk (bijv. bij kwetsbare groepen) ondersteuning. Hierbij valt te denken aan Soos Bargezellig, Boem Girlz, De leuning, Wegwijs. 2. Sociaal isolement / eenzaamheid / individualisering In de gemeente Baarn zegt 43% van de 65 plussers zich eenzaam te voelen. 15% voelt zich ernstig tot zeer ernstig eenzaam. Actief aan de samenleving kunnen deelnemen, een onafhankelijk leven kunnen leiden met een goede levenskwaliteit, vergroot de kansen op een goede lichamelijke, sociale en geestelijke gezondheid. Bestrijding van eenzaamheid en sociaal isolement vraagt (anders dan ontmoeting) om een actieve interventie van welzijn (erop af) waarbij de vraag achter de vraag centraal staat. Welzijn gaat daarbij allianties (integraal werken) aan met netwerkpartners (thuiszorg, huisartsen, maatschappelijk werk, woningbouwcoöperaties, politie, kerken, enz.) m.b.t. signalering en het leveren van een aanvullend dienstenaanbod, zoals Meeting Point, ketenzorg dementie, preventieve huisbezoeken, contactgroepen.

4 3. Vergrijzing, vrijwilligers en mantelzorgers Baarn is een relatief vergrijsde gemeente. Het aandeel 65+ (18.8 %) ligt boven het provinciaal en landelijk gemiddelde (15%). Daar tegenover staat dat de leeftijdsgroep tot 30 jaar onder het provinciaal en landelijk gemiddelde ligt; 30% in Baarn tegen 35% provinciaal en landelijk. Deze ontwikkeling van vergrijzing en ontgroening lijkt zich door te zetten. De trend heeft gevolgen voor de samenstelling van huishoudens, woondichtheid, voorzieningenniveau en mobiliteit. Door de vergrijzing zal het beroep op voorzieningen toenemen. Voor Baarn ligt er de opdracht om het beroep op geïndiceerde zorg uit te stellen, door de inzet van preventie en welzijnsdiensten die de zelfredzaamheid van senioren versterken, zoals; ouderenbus, hulpdienst, ouderenadviseur, steunpunt Mantelzorg, Meer Bewegen Voor Ouderen, lotgenotengroepen. Dit vraagt om grote inzet van vrijwilligers en mantelzorgers. In Baarn doet ongeveer 1/3 van de jarigen vrijwilligerswerk. 6% van de scholieren en ruim 10% van de volwassenen en senioren in Baarn verleent mantelzorg. Door de onbalans in de bevolkingsopbouw zal de draagkracht van vrijwilligers en mantelzorgers veranderen. Er zal daarom meer dan gemiddeld aandacht moeten zijn voor de ondersteuning en werving van vrijwilligers en mantelzorgers en het vinden van nieuwe vormen van vrijwillige inzet om het bestaande en het nieuwe collectieve aanbod te kunnen realiseren. Hierbij moet ook gekeken worden naar het creëren van win-win situaties, bijvoorbeeld door de inzet van nieuwe groepen vanuit de Wet werken naar vermogen, of de AWBZ-functie begeleiding. Ook burgerinitiatieven worden gestimuleerd. 4. Leefbare buurt De samenstelling van bevolking en woningbouw op sociaal economische gronden verschilt sterk in Baarn. De thema s acceptatie, tolerantie en cohesie zullen door deze groepen verschillend worden beleefd. In voor -en naoorlogse wijken met een hoge woondichtheid en relatief veel sociaal economisch zwakkere bewoners staan deze thema s openlijker op de agenda. Voor het ervaren van een prettig en veilig woonklimaat zal de noodzaak voor acceptatie, tolerantie en cohesie in deze wijken hoger liggen. Het verbeteren van het woonklimaat kan tevens een ingang bieden bij deze, tot nu toe moeilijk bereikbare, doelgroep, voor andere welzijnsdiensten zoals preventie, maatschappelijke participatie, gemeenschapszin, mantelzorg, enz. Welzijn zet zich in om het sociaal zorgend vermogen te versterken. Professionals benoemen de thema s die spelen in een buurt en bieden daarop ondersteuning aan de buurtbewoners. De ontmoeting van groepen jeugdigen van 12 jaar en ouder in de openbare ruimte gaat soms gepaard met overlast en criminaliteit. Het gebruik van drugs en alcohol door jeugdigen is hier van invloed op. De buurt wordt betrokken bij de oplossingen. Hierbij kan gedacht worden aan een ouderkamer, huiswerkklas, straatspeeldag, ambulant jongerenwerk en buurtbemiddeling. Tevens kan de buurt fungeren als signaleringskader, als platform voor professionele samenwerking, als kader voor informeel netwerk en als kader voor de aansluiting van professionele ondersteuning op informele steun. ( b.v. Oosterhei, Vogelbuurt, Bloemenbuurt. Bomenbuurt, Schaepmanflats en Sonneveltflats. ) Maatschappelijke effecten Het is niet eenvoudig om de maatschappelijke effecten van welzijn te meten. Bovendien heeft er geen nulmeting plaats gevonden. Het is daarom nu niet goed mogelijk om de inzet van welzijn te verwoorden in een aantal effecten. Met de hieronder beschreven maatschappelijke effecten wordt beschreven waar welzijn zich voor in zal zetten. Met het aanbod vanuit deze maatschappelijke agenda willen we gezamenlijk de volgende maatschappelijke effecten bereiken.

5 1. Actief bereiken van mantelzorgers d.m.v. een steunpunt mantelzorg. 2. Voor alle mantelzorgers in Baarn is informatie over respijtzorg beschikbaar 3. SWB probeert actief te streven naar een rol of functie in welzijn (betaald of onbetaald) voor mensen met een beperking. 4. De sociale samenhang tussen inwoners van Baarn wordt gewaardeerd met een Er is expliciet aandacht voor de aanpak van overlast door jongeren in de openbare ruimte. 6. Er worden nieuwe vrijwilligers geworven. 7. Het huidige aantal vrijwilligers blijft minimaal gelijk. 8. Er is expliciet aandacht voor vermindering van eenzaamheid onder ouderen. 9. Met andere maatschappelijke organisaties is aantoonbaar samengewerkt d.m.v. het aangaan van maatschappelijk allianties, samen optrekken in wijk of buurt of het verwijzen naar expertise. Taken en rollen in welzijn Bij het realiseren van bovengenoemde maatschappelijke effecten, onderscheiden wij de volgende taken en rollen. Gemeente (opdrachtgever) Maakt een beleidsplan (regierol vanuit politieke verantwoordelijkheid) en legt dit aan stakeholders (Welzijn, evt. andere maatschappelijke organisaties) voor. Geeft sturing Draagt zorg voor integrale afstemming met de verschillende beleidsterreinen. Draagt zorg voor effectieve informatie en communicatie over de Kanteling naar burgers, binnen de eigen organisatie en naar verschillende maatschappelijke instellingen Ontwikkelt een visie (samen met welzijn) Is Subsidieverstrekker / Opdrachtgever Is Regisseur/ Coördinator: brengt partijen bij elkaar, gaat in gesprek met partijen over de maatschappelijke vraagstukken, stuurt aan op samenwerking, wijst ambassadeurs aan voor onderwerpen, zoals bijvoorbeeld vrijwilligers. Faciliteert: biedt continuïteit, geeft ruimte voor het ontwikkelen van initiatieven. Welzijn (opdrachtnemer) Is uitvoerend, levert vanuit professionaliteit input voor de thema s die spelen: kwalitatieve input Speelt in op behoefte/ vraag van de burger Versterkt eigen kracht van de burger Ondersteunt kwetsbare mensen Signaleert en voedt gemeente Maakt resultaten zichtbaar Werkt samen in de keten, bundelt krachten Is sociaal makelaar: verbindt bewoners met elkaar, verbindt bewoners met formele en informele aanbieders van activiteiten en voorzieningen Zorgt voor een efficiënte organisatie Draagt zorg voor tussentijdse en eindevaluatie Burgers Actief, iets over hebben voor elkaar, betrokken bij hun omgeving Vrijwilligers Mantelzorgers