DATUM ONS KENMERK BEHANDELD DOOR 27 september Y.M.F. Noordman - te Pas

Transcriptie

1 POSTADRES Postbus AA Enschede BEZOEKADRES Hengelosestraat 51 Aan de Gemeenteraad TELEFOON DATUM ONS KENMERK BEHANDELD DOOR 27 september Y.M.F. Noordman - te Pas UW BRIEF VAN UW KENMERK DOORKIESNUMMER (053) ONDERWERP Motie eenzaamheid Geachte leden van de Raad, Bij de behandeling van de Zomernota op 17 juli jl. heeft uw raad de motie eenzaamheid aangenomen. Hiermee hebt u ons gevraagd om te onderzoeken wat de toegevoegde waarde van de aanpak eenzaamheid in Rotterdam voor Enschede zou kunnen zijn zonder dat het extra financiele middelen kost. Wij hebben ons nogmaals verdiept in de Rotterdamse aanpak. Eenzaamheid is een maatschappelijk probleem dat de laatste jaren in Nederland toeneemt, met als risicogroep ouderen. Daarom heeft dit college ook extra middelen ter beschikking gekregen van uw raad ter bestrijding van sociaal isolement. De eenzaamheidscijfers in de gemeente Rotterdam waren medio 2014 dusdanig alarmerend hoog, met name onder ouderen, dat het reden is geweest te gaan werken met een Actieprogramma Voor Mekaar Hierin zijn door een programmatische aanpak bestaande inzet en krachten gebundeld met de focus op het hebben van aandacht voor elkaar, op tijd herkennen van zorgwekkende eenzaamheid en inzet van effectieve hulp waar nodig. De voorlopige resultaten van het programma laten een daling zien bij eenzaamheid onder ouderen van 56% (2014) naar 53% (2016). Dat is minder maar nog steeds hoog ten opzichte van het landelijke gemiddelde. Belangrijk onderdeel van het programma in Rotterdam zijn huisbezoeken aan 75+-plussers. In een aantal wijken waar de eenzaamheid het grootst was, hebben vrijwilligers ouderen thuis bezocht waarbij vooral is gekeken of de ouderen over een netwerk beschikken en activiteiten en ondersteuning in hun wijk weten te vinden. Het aantal eenzamen in die groep is de afgelopen tijd gedaald van 17% ( 2012) naar 13% (2016). Ook de Enschedese (en Twentse) cijfers ( bron: Gezondheidsmonitor 2016 GGD) laten zien dat er sprake is van een stijging van ervaren eenzaamheid, maar niet sterker dan in de rest van Nederland. In Enschede ligt het eenzaamheidspercentage (zowel onder volwassenen als ouderen) met 46% iets boven het landelijke gemiddelde van 43% en boven het Twentse gemiddelde van 40% ( evenals Hengelo met 47% en Almelo met 44%). Hieruit kan worden afgeleid dat eenzaamheid meer voorkomt in de Twentse steden dan op het platteland.

2 27 september /5 Het bestrijden van eenzaamheid is al een thema waar in Enschede met partners, actviteiten en voorzieningen op wordt ingezet. Zie onze memo van 21 juni Uit bovengenoemde cijfers wordt het belang daarvan nog eens extra bevestigd. Eenzaamheid is en blijft een aandachtspunt en de doelgroep ouderen een belangrijke risicogroep. Het aantal ouderen neemt immers toe, tradionele verbanden zijn niet meer zo vanzelfsprekend en de ontwikkelingen in het sociale domein gaan ervanuit dat mensen in eerste instantie een beroep doen op de eigen omgeving. Tegelijkertijd zijn wij van mening dat vanuit de bestaande beleidsdoelstellingen eenzaamheid in Enschede op de agenda staat en we met het voortzetten van de huidige aanpak op meerdere thema s werken aan het signaleren, voorkomen en verminderen van eenzaamheid. Als we de inhoud van het Rotterdamse actieprogramma vergelijken met hetgeen in Enschede gebeurt zien we soortgelijke acties en accenten. Wij verwijzen u hiervoor naar (de niet limitatieve) opsomming in de bijlage en de notitie d.d. 21 juni 2016 die wij uw raad hebben gestuurd met het overzicht van wat er op verschillende thema s in Enschede allemaal gebeurt, ontwikkeld wordt en bijdraagt aan de bestrijding van eenzaamheid nu en in de toekomst Wij denken dat een actieprogramma als in Rotterdam, op dit moment, geen toegevoegde waarde heeft en ook zou vragen om meer (financiele) middelen. De verbinding moet ons inziens juist binnen bestaande middelen en activiteiten en vanuit de bestaande verbanden tussen gemeente, partners, professionals, verenigingen, vrijwilligers en inwoners ontstaan. Niet via een stedelijke programmatische aanpak maar juist vanuit de stadsdelen en wijken dichtbij de mensen. Het ouderenwerk en brede welzijnswerk hebben hier een belangrijke rol en taak ( versterken buurtverbondenheid, ontwikkelen 0 e lijn, algemene voorzieningen, signaleren, verbinding wijkteams en professionele ondersteuning) die we hebben vastgelegd in de nota Nieuw Enschedees Welzijn waarin kwetsbare ouderen als aandachtsgroep zijn benoemd. Wij menen dat toegevoegde waarde voor het bestrijden van eenzaamheid in Enschede vooral gerealiseerd kan worden door: - Het bekend maken van en verbinden en versterken van de samenhang tussen verschillende activiteiten op wijk en buurtniveau. Evenals in Rotterdam gebeurt er veel in Enschede maar lang niet iedereen weet wat er is. Het toegankelijk en vindbaar maken van de bestaande initiatieven en voorzieningen is een actiepunt uit de nota Nieuw Enschedees Welzijn voor de komende periode. - Het werken in wijknetwerken op basis van wijkanalyses en aansluitend bij de behoeften van inwoners ( in dit geval ouderen). Onder regie van de stadsdelen werken partners, vrijwilligers en professionals samen aan de doelen uit de stadsdeelagenda s en wijkprogramma s. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om eenzaamheid onder ouderen. Ook dit is een belangrijk actiepunt uit de nota Nieuw Enschedees Welzijn. - Een betere aansluiting van het ouderenwerk van Alifa op wijk en buurtniveau. Alifa wijzigt de komende jaren haar aanpak door haar werkzaamheden meer wijkgericht vorm te geven. Vanaf 2018 gaat het ouderenwerk (deels) onder inhoudelijke regie van het stadsdeel plaatsvinden zodat het integraal kan aansluiten op de vraag en behoefte van ouderen in de wijk. Hierbij worden de uitkomsten uit het Gezondheidsonderzoek 2016 van de GGD betrokken, alsook de aanvullende steekproeven uit een aantal wijken en buurten waar sprake is van vergrijzing. De uitkomsten van deze onderzoeken geven een beeld van de gezondheidssituatie en informatie op wijk/buurtnivau, onder andere eenzaamheid onder volwassenen en ouderen. Tot slot vinden wij het belangrijk de ontwikkelingen rondom eenzaamheid in Enschede te blijven monitoren, met aandacht voor ouderen, via instrumenten als het Gezondheidsonderzoek en het IPA onderzoek, zodat waar nodig bijsturing of intensivering kan plaatsvinden. Met als doel dat ouderen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen (blijven) wonen en meedoen in de samenleving, zonder te vereenzamen.

3 27 september /5 Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd. Hoogachtend, Burgemeester en Wethouders van Enschede, de loco-secretaris, de Burgemeester, (E.A. Smit) (dr. G.O. van Veldhuizen)

4 27 september /5 Bijlage 1: Onderstaand (niet limitatief) een beeld van hetgeen Rotterdam in het actieprogramma doet aan de bestrijding van eenzaamheid en hetgeen in Enschede op dat terrein gebeurt. Wat doet Rotterdam Versterken van de aandacht van Rotterdammers voor elkaar. Inzetten op initiatieven inwoners en vrijwilligers. Dialoog met de stad. Handen ineen: overheid, professionals, verenigingen, inwoners voeren gesprekken over wat nodig is in de wijk en willen versnippering verminderen. Goed overzicht en toegankelijke informatie over het aanbod. Waar kan iemand terecht met vragen? Er is veel in Rotterdam maar lang niet iedereen weet waar. Mensen weten het aanbod niet en initiatieven kennen elkaars bestaan niet. Versnippering verminderen. De Vraagwijzer en wijkteams bekend maken. Gesprekken bij mensen thuis voeren door wijkteams (keukentafelgesprek) Jaarlijkse huisbezoeken 75+-ers. Wat doet Enschede Enschede zet door het samenlevings en gebiedsgericht werken in op de leefbaarheid in wijken en buurten. Vanuit de stadsdelen en het brede welzijnswerk wordt gewerkt aan sociale cohesie en het verbinden van verschillende (groepen) mensen. Bijvoorbeeld door initiatieven als het buurt(d)eten in stadsdeel Zuid. Ook in Enschede is het beleid gericht op meer ruimte voor initiatieven van inwoners. Dat doen we met bestaande instrumenten als Jij maakt de buurt en de wijkbudgetten. Maar ook met het nieuwe welzijnsbeleid en het stimuleren van het Right to Challenge waarvoor een deel van budget wijkwelzijn is vrijgemaakt. Door ondersteuning van vrijwilligers en mantelzorgers (M-Pact) wordt ingezet op actieve inwoners en vrijwilligers. Onder regie van het stadsdeelmanagement gaan we het werken in wijknetwerken verder versterken zodat ( 0 e, 1 e en 2 e lijns) partners in de wijk samen en afgestemd werken aan de doelstellingen uit de stadsdeelagenda s. Actieve inwoners, vrijwilligers(organisaties), welzijnswerk, wijkteams Enschede, zorginstellingen, maar ook bijvoorbeeld de woningcorporaties werken samen aan de opgaven van de wijk. Herijking van de stadsdeelagenda s vindt plaats vanaf In Enschede werken we aan het toegankelijk en vindbaar maken van activiteiten en voorzieningen. Bijvoorbeeld door de (doorontwikkeling van de) digitale sociale kaart en bijvoorbeeld de seniorenwijzer van Alifa. Belangrijke opgave is evenals in Rotterdam het verminderen van versnippering en ontdubbeling van aanbod. We stemmen met de wijkwelzijnsaanbieders en het wijkteam af hoe we tot 1 ingang voor welzijn en zorg komen in Enschede. Hierbij worden de ervaringen uit de inclusieve wijk Pathmos-Stadsveld waarin geëxperimenteerd wordt met Wijkinfopunten betrokken. Vanuit Wijkteams Enschede worden persoonlijke gesprekken thuis bij mensen gevoerd. In het kader van de herindicaties huishoudelijke ondersteuning voeren wijkcoaches/consulenten huisbezoeken bij 75+ers uit. In het kader van het project Lang Gezond bezoeken vrijwilligers van Alifa ouderen thuis met als doel de gezondheid van ouderen zo lang mogelijk op peil te houden. Ook vinden huisbezoeken aan ouderen plaats in het kader van Lang Zult U Wonen en Valpreventie. Zo komen we op meerdere manieren achter de voordeur.

5 27 september /5 Aandachtsfunctionaris wijkteams voor geïsoleerde ouderen. Monitoring eenzaamheid ouderen ( GGD gezondheidsonderzoek) Jaarlijkse week van de eenzaamheid Huizen van de Wijk. Ontmoetingsplekken zijn de basis voor sociale cohesie. Verbinden jong en oud Aandacht voor dementie Als nieuwe innovatie ter bestrijding van eenzaamheid ontwikkelen Alifa en Present Media in de pilot Gezelschapp een digitale app om eenzaamheid onder ouderen te verminderen. Enschede kent geen aparte aandachtsfunctionaris ouderen. Het hebben van aandacht voor en het signaleren van kwetsbare ouderen maakt integraal deel uit van het werk van de wijkcoach ( maar ook andere professionals in de wijk als de thuiszorg en wijkverpleegkundige). Er zijn daarnaast wijkcoaches met het aandachtsgebied mantelzorgschakelwijkverpleegkundige-huisartsen waar de groep ouderen onder valt c.q. in beeld komen. Alifa ouderenwerk ondersteunt ouderen vanaf 65 jaar om zelfstandig te blijven leven en deel te nemen aan de samenleving, door informatie en advies maar ook door thuisdiensten als de burenhulpdienst, de zilverlijntelefooncirkel of begeleiding bij rouwverwerking. Monitoring eenzaamheid ouderen ( GGD gezondheidsonderzoek en aanvullende steekproeven in wijken waar veel ouderen wonen/sprake is van vergrijzing, IPA onderzoek). Alifa besteed hier aandacht aan in het kader van het ouderenwerk. In de opdrachtverlening aan Alifa kan geborgd worden dat dit thema jaarlijks op de agenda staat. Daar waar in Rotterdam wordt gesproken over huizen van de wijk kennen we in Enschede de huiskamers van de buurt en wijk/buurtcentra danwel andere plekken in de buurt die zich voor ontmoeting lenen. Waar buurtbewoners elkaar kunnen ontmoeten en initiatieven kunnen ontplooien. Dit thema is in aantal stadsdeelopdrachten aan het wijkwelzijn meegegeven, daar waar het meest speelt en aandacht vraagt ( bijv. in stadsdeel Zuid). In Enschede is aandacht voor (licht) dementerende ouderen. De laatste jaren zijn nieuwe laagdrempelige algemene voorzieningen voor dagbesteding voor deze doelgroep ontwikkeld ( Liberein, Zuiderspeeltuin). Eveneens een thema in de samenwerking met de zorgverzekeraar.