Raadsvoorstel. Ill. Onderwerp: Herijking armoedebeleid

Transcriptie

1 Raadsvoorstel Voorstelnummer: Houten, 30 mei 2017 Onderwerp: Herijking armoedebeleid Beslispunten: 1. De raad voor te stellen de beleidsnota herijking armoedebeleid als integraal onderdeel van het programma Sociale Kracht- vast te stellen en daarmee de belangrijkste doelstellingen van het armoedebeleid; 3. Bieden van een vangnet gericht op herstel De bijbehorende speerpunten zijn; «Intensiveren van vroeg signalering» Armoede bespreekbaar maken» Eenvoud in onze regelingen «Ondersteuning gericht op verbeteren vaardigheden» Ondersteuning gericht op herstel participatie 2. De raad voor te stellen om het college opdracht te geven een jaarlijks uitvoeringsplan op te stellen voor de uitvoering van het armoedebeleid. Samenvatting Armoede staat niet op zichzelf maar gaat vaak gepaard met stress, gezondheidsproblemen, sociaal isolement, schulden en andere problemen. Ook in Houten is er armoede. Het thema armoede en minima komt regelmatig terug op de politieke agenda. Het armoedebeleid is een continu proces geweest waaruit verschillende regelingen, initiatieven en netwerken zijn ontstaan. Daarbij is echter te weinig gekeken naar de bredere context van armoede. Het nieuwe beleidsstuk is integraal onderdeel van het programma Sociale Kracht en zal als paraplu gaan dienen om de bestaande en toekomstige regelingen en initiatieven met elkaar te verbinden. Op grond van een uitgebreide verkenning is voorliggende beleidsnota opgesteld. Met het vaststellen van de beleidsnota stellen we de belangrijkste doelstellingen en speerpunten voor het armoedebeleid vast. De focus ligt daarbij op het verbeteren en stimuleren van de eigen kracht, preventie, signalering en bestrijding van armoede. Met bijzondere aandacht voor kinderen en kwetsbare jongeren. Deze thema's zijn in de nota vormgegeven langs drie sporen: 3. Bieden van een vangnet gericht op herstel. De bijbehorende speerpunten zijn:» Intensiveren van vroeg signalering ('voorkomen is beter dan genezen')» Armoede bespreekbaar maken ('versterken zelfredzaamheid')» Eenvoud in onze regelingen ('versterken zelfredzaamheid')» Ondersteuning gericht op verbeteren vaardigheden ('versterken zelfredzaamheid')» Ondersteuning gericht op herstel participatie ('bieden van een vangnet gericht op herstel') Vanaf 2018 zal er jaarlijks een uitvoeringsplan worden vastgesteld om concreet vorm te geven aan de doelstellingen en speerpunten uit de beleidsnota. Maar ook in 2017 zijn al de nodige activiteiten in gang gezet in lijn met deze doelstellingen en speerpunten Ill

2 -2- In het uitvoeringsplan voor 2018 zullen de doelstellingen en speerpunten worden vertaald in prestatie indicatoren om op die manier de voortgang en resultaten van het herijkte armoedebeleid te kunnen monitoren. Aanleiding Armoede staat niet op zichzelf maar gaat vaak gepaard met stress, gezondheidsproblemen, sociaal isolement, schulden en andere problemen. Ook in Houten worden de oorzaken en kenmerken van armoede (h)erkend. Inwoners in een armoedesituatie missen de financiën om mee te kunnen doen. Ook hebben kinderen uit een gezin waarin weinig perspectief is op een rooskleurigere inkomenspositie, een verhoogde kans om op latere leeftijd zelf in een vergelijkbare situatie te komen; een vicieuze cirkel. Het thema armoede en minima komt ook regelmatig terug op de politieke agenda. Het ontwikkelen van armoedebeleid is een continu proces geweest waaruit verschillende regelingen, initiatieven en netwerken zijn ontstaan. De maatregelen zijn genomen om opkomende lacunes te dichten. Daarbij is echter te weinig gekeken naar de bredere context van armoede. De gevolgen van langdurige armoede zijn groot. Daarom moeten inwoners een beroep kunnen doen op voorzieningen die de gevolgen van armoede compenseren. Daarnaast is een structurele en systematische aanpak van de oorzaken van armoede van groot belang. Met een herijking willen en kunnen we richting geven aan het armoedebeleid Een herijkt armoedebeleid, dat integraal is, zorgt ervoor dat we bewuste keuzes kunnen maken en beter kunnen sturen op langere termijn. Doel van dit voorstel Komen tot een integraal armoedebeleid en het college opdracht te geven jaarlijks vanaf 2018 een uitvoeringsplan op te stellen om hier vorm aan te geven. Argumenten per beslispunt 1.1 De beleidsnota geeft de kaders aan voor het armoedebeleid Een herijkt armoedebeleid, dat integraal is, zorgt ervoor dat we bewuste keuzes kunnen maken en beter kunnen sturen op langere termijn. Het nieuwe beleidsstuk zal als paraplu gaan dienen om de bestaande en toekomstige regelingen en initiatieven met elkaar te verbinden. De focus ligt daarbij op het verbeteren en stimuleren van de eigen kracht, preventie, signalering en bestrijding van armoede. Met bijzondere aandacht voor kinderen en kwetsbare jongeren. Deze thema's zijn in de nota vormgegeven langs drie sporen: 3. Bieden van een vangnet gericht op herstel. De bijbehorende speerpunten zijn: «Intensiveren van vroeg signalering ('voorkomen is beter dan genezen')» Armoede bespreekbaar maken ('versterken zelfredzaamheid')» Eenvoud in onze regelingen ('versterken zelfredzaamheid')» Ondersteuning gericht op verbeteren vaardigheden ('versterken zelfredzaamheid')» Ondersteuning gericht op herstel participatie ('bieden van een vangnet gericht op herstel') 1.2 De doelstellingen en speerpunten vloeien voort uit de uitgevoerde verkenning Voor het opstellen van het herijkte armoedebeleid is uitgebreid landelijk en lokaal onderzoek uitgevoerd en is er aandacht geweest voor lokale ontwikkelingen met betrekking tot armoede zoals het opgestelde Manifest; armoede bestaat, ook in Houten (bijlage 9).. De uitkomsten van dit uitgebreide onderzoek zijn toegevoegd in bijlage 3 (Contextnotitie), bijlage 4 (KWIZ - Inkomens Effect Rapportage) en bijlage 8 (Regelingen in Houten). Daarnaast zijn er verschillende gesprekken met de doelgroep en maatschappelijke partners gevoerd. Waarvan de uitkomsten zijn verwerkt in bijlage

3 -3-6 (Uitwerking bijeenkomst Armoede in Houten) en 7 (Focusgesprekken met de doelgroep). Daarnaast heeft het college haar uitgangspunten met betrekking tot het armoedebeleid uitgesproken in bijlage 5. Op basis van deze uitgebreide verkenning ontstaat er een goed beeld van de Houtense armoedesituatie.het herijkte armoedebeleid sluit hier op aan. 1.3 Het herijkte armoedebeleid sluit aan op de doelen van het programma Sociale Kracht De herijking van het armoedebeleid is integraal onderdeel van het Programma Sociale Kracht en werkt mee aan de inclusieve samenleving: iedereen doet mee! Het armoedebeleid zal een bijdrage leveren aan de volgende subdoelen van het Programma Sociale Kracht: 1. Mensen zijn beter in staat zichzelf te redden en daarbij hun sociaal netwerk te benutten 2. Mensen die (tijdelijk) minder zelfredzaam zijn, vinden passende ondersteuning in Houten 1.4 De Adviesraad Sociaal Domein heeft een positief advies uitgebracht De Adviesraad vindt voorliggende beleidsnota een goede aanzet naar een succesvolle aanpak van het armoedebeleid. Ze pleit echter wel voor een aanpak met duidelijke meetbare doelstellingen. In het uitvoeringsplan 2018 zullen we de doelstellingen en speerpunten uitwerken in meetbare prestatie indicatoren (zie ook 2.2.). De Adviesraad ziet als prioriteiten in het armoedebeleid:» Kinderen van gezinnen in armoede» Kwetsbare jongeren «Optimaal ondersteunen van inwoners met een langdurig laag inkomen en/of schulden» Verbeteren van toegankelijkheid en bekendheid van lokale regelingen» Vroegsignalering Deze prioriteiten sluiten aan bij de genoemde speerpunten in de beleidsnota. Verder benadrukt de Adviesraad dat het armoedebeleid om een andere zelfredzaamheidsaanpak vraagt dan de rest van het sociaal beleid. Ook in de communicatie vraagt het een andere aanpak. Daarnaast pleit de Adviesraad Sociaal Domein ervoor om regelingen niet te koppelen aan minimanormen (inkomen tot 100 o z0, HCP/o, zó, î3q 0 Zo van de bijstandsnorm) maar aan het besteedbaar inkomen. In het nog op te stellen uitvoeringsplan zullen we hier - en aan de nadere keuzes met betrekking tot onze minimaregelingen - aandacht besteden. 2.1 Het armoedebeleid is een doorlopend en dynamisch proces Met een jaarlijks uitvoeringsplan kunnen we inspelen op actuele ontwikkelingen rond het armoedebeleid en behoeften van de doelgroep. Uiteraard binnen de kaders zoals vastgelegd in voorliggende beleidsnota. Het uitvoeringsplan 2018 wordt opgesteld na vaststelling van deze beleidsnota. Uiteraard zitten we niet stil totdat er een uitvoeringsplan ligt. In 2017 hebben we al het e.e.a. in gang gezet.» Samen met Stichting Leergeld Houten, het Jeugdsportfonds, Sportpunt Houten wordt een plan ontwikkeld voor de structurele gelden voor kinderen in armoede (C , - voor Houten in 2017). Doel hierbij is gelijke kansen voor kinderen te creëren.» Samen met Utrecht, IJsselstein, Stichtse Vecht, De Bilt en de nieuwe uitvoerder van de U-pas (per 1 juli 2017) zijn we bezig met de doorontwikkeling van de U-pas. Inzet van de doorontwikkeling is het gebruiksvriendelijker maken, een gevarieerder aanbod dat aansluit op de doelgroep, het bereik vergroten (communicatie) en het inspelen op trends en ontwikkelingen. «In samenwerking met Werk en Inkomen Lekstroom (WIL) hebben we ook dit jaar weer de Tegemoetkoming chronisch zieken en gehandicapten over 2016 opgezet. Voorheen ook wel de vangnetregeling genoemd. Na de evaluatie over 2015 is de aanvraagprocedure vereenvoudigd.» Het contract met Menzis voor onze collectieve zorgverzekering loopt per 1 januari 2018 af. Er worden gesprekken gevoerd met de Lekstroom gemeenten, WIL en Menzis over de mogelijkheden en pakketten vanaf 1 januari 2018.

4 -4-» De opzet van het Taaihuis in Houten is in gang gezet en wordt verwacht in september Hier wordt onder andere laaggeletterdheid bestreden.» Er is een start gemaakt met de Houtense Werktafel. In samenspel met inwoners en (sociaal) ondernemers willen we de lokale arbeids- en participatiemarkt versterken en verbreden. Met als doel dat zoveel mogelijk mensen, ook die met een afstand tot/aan de onderkant van de (reguliere) arbeidsmarkt duurzaam kunnen meedoen. 2.2 In het uitvoeringsplan worden de prestatie indicatoren voor de evaluatie van het armoedebeleid vastgesteld Met het vaststellen van het herijkte armoedebeleid wordt via doelstellingen en speerpunten richting gegeven aan het beleid. Om dit meetbaar te maken zullen in het uitvoeringsplan prestatie indicatoren worden opgenomen. Participatie Op 16 februari 2017 is de bijeenkomst; "Armoede in Houten" voor en door het maatschappelijk middenveld en gemeente Houten georganiseerd om input te leveren aan deze beleidsnota. Daarnaast zijn er in maart 2017 focusgesprekken gevoerd met inwoners die met een inkomen rond bijstandsniveau leven. Deze bijdragen aan de beleidsnota zijn verwerkt in de bijlage en zijn meegenomen in het herijkte armoedebeleid. We hebben de Adviesraad Sociaal Domein al tijdens het schrijven van de beleidsnota betrokken om tijdig mee te kunnen denken en de nota aan te scherpen waar nodig. Ook hebben zij officieel advies uitgebracht. Het advies van de Adviesraad is bijgevoegd. Communicatie De deelnemers van de armoedebijeenkomst en partners in de bestrijding en preventie van armoede worden geïnformeerd over het collegebesluit en het vervolg van het traject naar het raadsbesluit op 4 juli. Na het raadsbesluit zal doormiddel van de gebruikelijke communicatiekanalen het herijkte armoedebeleid bekend gemaakt worden. Kanttekeningen 1.1 Armoede lossen we niet alleen op Armoede kent verschillende kenmerken en oorzaken en heeft vele gevolgen. Dit kan de gemeente niet alleen oplossen, we moeten dit samen doen. Randvoorwaarde voor een effectieve preventie en bestrijding van armoede is daarom het stimuleren van samenwerkingen binnen het armoedenetwerk, zowel intern tussen de verschillende beleidsvelden als extern met de verschillenden partners. 1.2 Niet alle risico's van armoede kunnen worden benoemd Er is een veelvoud aan onderzoeken met betrekking tot armoede. Deze beschrijven een veelvoud van kenmerken, oorzaken en gevolgen van armoede. In de beleidsnota worden de voor Houten meest relevante oorzaken, kenmerken en risicogroepen met kans op armoede benoemd. Dit maakt andere oorzaken, kenmerken en/of risicogroepen niet minder belangrijk, maar geeft een prioritering voor gemeente Houten. Voortgang Bij vaststelling van deze beleidsnota wordt opdracht gegeven aan het college om jaarlijks een uitvoeringsplan opstellen, hoe de doelstellingen en speerpunten vorm te geven. Hierin dient aandacht te zijn voor de evaluatie en prestatie indicatoren van het herijkte armoedebeleid. De raad ontvangt hierover een collegebrief (tenzij, gezien de bevoegdheden van de raad op specifieke onderdelen besluitvorming door de raad vereist is). De raad zal via de P&C cyclus geïnformeerd worden over de voortgang van het uitvoeringsplan.

5 Evaluatie Na vaststelling van de doelstellingen en speerpunten zullen bij de uitwerking van het uitvoeringsplan een aantal indicatoren worden vastgesteld om het effect van het herijkte armoedebeleid te meten. We blijven daarnaast actief de ontwikkelingen in de samenleving volgen en zullen ons beleid waar nodig aanpassen. Houten, 30 mei 2017 het college van burgemeester en wethouders van de gemeente Houten de secretaris, de burgemeester, H.S. den Bieman W.M. de Jong Meegezonden bijlagen bij dit voorstel 1. Beleidsnota Herijking armoedebeleid 2. Advies van de Adviesraad Sociaal Domein 3. Contextnotitie 4. KWIZ - Inkomens Effect Rapportage gemeente Houten Uitgangspuntennotitie 6. Uitwerking bijeenkomst Armoede in Houten a. Deelnemerslijst bijeenkomst Armoeden in Houten b. Uitwerking workshop 1 c. Uitwerking workshop 2 7. Focusgesprekken met de doelgroep 8. Regelingen in Houten 9. Manifest Armoede bestaat, ook in Houten Verantwoordelijke wethouder(s) 1 e poho Wethouder Van Dalen 2 e poho Wethouder Rensen Zaaknummer 17CV000227

6 Raadsbesluit f M f Voorstelnummer: De raad van de gemeente Houten heeft het voorstel van het college van burgemeester en wethouders d.d. 30 mei 2017 nr. BWV gelezen en besluit; 1. De raad voor te stellen de beleidsnota herijking armoedebeleid als integraal onderdeel van het programma Sociale Kracht- vast te stellen en daarmee de belangrijkste doelstellingen van het armoedebeleid; 3. Bieden van een vangnet gericht op herstel De bijbehorende speerpunten zijn;» Intensiveren van vroeg signalering» Armoede bespreekbaar maken «Eenvoud in onze regelingen» Ondersteuning gericht op verbeteren vaardigheden» Ondersteuning gericht op herstel participatie 2. De raad voor te stellen om het college opdracht te geven een jaarlijks uitvoeringsplan op te stellen voor de uitvoering van het armoedebeleid. Dit is besloten in de openbare vergadering van de raad op 6 juli De raad van de gemeente Houten, de griffier, de voorzitter, I anen 7 w v l W.M. de Jdn g Versie datum: :40: